Literatuur DOMEIN 1: BELEID

Transcriptie

1 Literatuur DOMEIN 1: BELEID Amuze muziek scan primair onderwijs / M. Bremmer. - Amsterdam : AHK, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, p. - Met lit.opg. - In opdr. van het lectoraat Kunst- en cultuureducatie van de AHK Voor dit onderzoek is allereerst een literatuurstudie uitgevoerd. In deze studie is bekeken hoe scholen passen in de scenario's van Hart(d) voor cultuur, wat de stand van zaken is betreffende muziekeducatie op basisscholen en wat de wensen van scholen zijn ten aanzien van het kunstaanbod. Ten tweede zijn enkele bestaande instrumenten voor de inventarisatie van activiteiten en beleidsvoornemens op het gebied van cultuureducatie geanalyseerd, namelijk die van de KPC-groep, het ministerie van OCW en het CultuurKompas van de SLO. Vervolgens is een meetinstrument ontwikkeld, de Amuze Muziek Scan Primair Onderwijs, op basis van de uitkomsten van de literatuurstudie, de bestaande instrumenten en gesprekken. Afstudeerscriptie Universiteit Utrecht, Master Kunstbeleid en Management. - In opdr. van het ministerie van OCW Deze scriptie behandelt de volgende vraag: welke conclusies kunnen er getrokken worden uit de succes- en faalfactoren van het beleid van binnenschoolse cultuureducatieve programma's in Engeland, Zweden en Noorwegen ten behoeve van het beleid rond dergelijke programma's in Nederland? CKV-bon facts : informatiebijdrage CJP/Jong & grijpbaar 2005 / J. Sintenie, L. Rynja. - Amsterdam : CJP, Ongepag. : graf., tab. Een onderzoek naar CKV-bonnen in het schooljaar en een tussenstand voor het schooljaar Opgenomen zijn statistieken over de bestedingscijfers van de CKV-bonnen per schooltype, bestedingscijfers per type instelling, bestedingscijfers per provincie en de voorkeuren van CKV-leerlingen. Het onderzoek sluit af met aanbevelingen voor de toekomst. Behoefteonderzoek scholing cultuureducatie : basisonderwijs, centra voor de kunsten en culturele instellingen in Noord-Brabant / M-L. Damen, M. van Hoorn. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, p. : tab. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van BisK en de provincie Noord-Brabant Sinds januari 2005 subsidieert de provincie Noord- Brabant scholing op het gebied van cultuureducatie. Docenten uit het primair en voortgezet onderwijs kunnen subsidie aanvragen om via scholing meer te weten te komen over producten en werkwijzen van aanbieders. Medewerkers van culturele instellingen kunnen een subsidie voor scholing aanvragen om inzicht te krijgen in de praktijk voor cultuureducatie in het primair en voortgezet onderwijs. Om meer te weten over de scholingsbehoefte van potentiële deelnemers aan de regeling, is er een behoefteonderzoek uitgevoerd onder leerkrachten in het basisonderwijs, docenten van centra voor de kunsten en (educatief) medewerkers van kunstproducenten, erfgoedinstellingen en musea. Beter goed afgekeken dan slecht verzonnen : een internationaal vergelijkend onderzoek naar cultuureducatieve programma's ter bevordering van het cultuurbereik van jongeren tot achttien jaar / A. van Griethuysen. - [S.l.] : [s.n.], p. : fig. - CKV-bonbesteding schooljaar / J. Sintenie (auteur van inleiding). - Amsterdam : CJP, Ongepag. : graf., tab. Overzicht van de besteding van CKV-bonnen in het schooljaar Er worden algemene bestedingscijfers in percentages, aantallen en in euro's gegeven. De bonbesteding op schoolniveau (vmbo, havo, vwo), per provincie en in de culturele sector komt aan bod. En ten slotte wordt een beschouwing gegeven van vijf jaar CKV-bonnen. CKV-bonbesteding schooljaar / J. Sintenie (auteur van inleiding). - Amsterdam : CJP, p. : graf., tab. Overzicht van de besteding van CKV-bonnen in het schooljaar Er worden algemene bestedingscijfers in percentages, aantallen en in euro's gegeven. De bonbesteding op schoolniveau (vmbo, havo, vwo), per provincie en in de culturele sector komt aan bod. Cultureel behoefteonderzoek 2006 : een onderzoek naar de culturele wensen van de bewoners van wijk 9 en 10 / A.M. Rompelman. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab. - In opdr. van Cultuur19 Kwantitatief onderzoek in opdracht van Cultuur19 naar de culturele behoefte uitgevoerd onder bewoners van 19 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

2 wijk 9 en 10 (Leidsche Rijn en Vleuten/De Meern) in Utrecht. Het doel van dit onderzoek was het in kaart brengen van de behoeften van de bewoners van deze wijken op het gebied van de professionele en amateurkunsten. Uitgangspunten hiervoor waren: hoe tevreden is men over het huidige cultuuraanbod in de wijk, aan wat voor kunstgenres willen de bewoners een bezoek kunnen brengen, wat voor kunstactiviteiten willen de bewoners kunnen beoefenen en wat voor kunstactiviteiten vindt men belangrijk om in de eigen wijk te kunnen bezoeken en beoefenen. Cultuur blijft bewegen : monitor versterking cultuureducatie in het primair onderwijs / A.L. van der Vegt, K. Hoogeveen, M. den Blanken. - Utrecht : Sardes, p. : tab., graf. - Met bijl. - In opdr. van het projectbureau Cultuureducatie Primair Onderwijs, directie Kunsten van het ministerie van OCW. - ISBN Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stimuleert vanaf 2004 cultuureducatie in het basisonderwijs door middel van de regeling Versterking Cultuureducatie in het Primair Onderwijs. Het doel van de subsidieregeling is dat aan het eind van het schooljaar ten minste 90% van alle scholen in het primair onderwijs hun visie op cultuureducatie heeft bepaald. Sardes voert een driejarig monitoronderzoek uit dat de voortgang en resultaten van het project in kaart brengt. In deze vervolgrapportage wordt verslag gedaan van een onderzoek onder een groot aantal scholen dat subsidie ontvangt vanaf het schooljaar 2004/2005 of vanaf het schooljaar 2005/2006. Ook zijn zestien interviews gehouden met vertegenwoordigers van scholen die van de regeling gebruik maken. Cultuur gewogen: het gewicht van de basis : meting: stand van zaken cultuureducatie primair onderwijs in Gelderland februari 2006 / T. Lefers. - Arnhem : Edu- Art, p. : tab., graf. - In opdr. van de provincie Gelderland Resultaten van een tweede onderzoek in het kader van de regeling Versterking Cultuureducatie Primair Onderwijs. De stand van zaken omtrent cultuureducatie op scholen voor primair onderwijs in Gelderland is onderzocht. Cultuur in beweging : monitor versterking cultuureducatie in het primair onderwijs / A.L. van der Vegt, K. Hoogeveen. - Utrecht : Sardes, p. : tab., graf. - Met bijl. - In opdr. van het projectbureau Cultuureducatie Primair Onderwijs, directie Kunsten van het ministerie van OCW. - ISBN Driejarig monitoronderzoek dat de voortgang en resultaten van de regeling Versterking cultuureducatie in het primair onderwijs in kaart brengt. In deze eerste rapportage wordt verslag gedaan van het onderzoek onder een groot aantal scholen die subsidie ontvangen vanaf het schooljaar 2004/2005 (het eerste cohort) of vanaf het schooljaar 2005/2006 (het tweede cohort). De vergelijking tussen deze twee groepen en de vergelijking met een eerdere meting, uitgevoerd door Cultuurnetwerk Nederland, laten zien dat de regeling nu al vruchten begint af te werpen. Zo is er meer aandacht voor het actief creatief bezig zijn door leerlingen en werken meer scholen vakoverstijgend. Daarnaast is het aantal scholen met een cultuurcoördinator toegenomen, leggen meer scholen hun cultuurbeleid schriftelijk vast en werken scholen meer met elkaar samen. Cultuur gewogen: cultuureducatie in de Gelderse gemeenten : onderzoek in opdracht van de provincie Gelderland / T. Lefers (verslaglegger), A. Klinker (onderzoeker). - Arnhem : Edu-Art, p. : tab., graf. Hoe brengen de Gelderse gemeenten het thema cultuureducatie in praktijk? Om deze vraag te beantwoorden werden alle ambtenaren cultuur en/of onderwijs in Gelderland (met uitzondering van de grote gemeenten Apeldoorn, Arnhem, Ede en Nijmegen) aangeschreven. Van de 52 aangeschreven gemeenten hebben er 34 aan het onderzoek deelgenomen. Naast de stand van zaken op het gebied van cultuureducatie, worden ook verbanden gelegd met de door de Provincie Gelderland geformuleerde ambities en doelen. Cultuur, koningen en democraten : overheid & cultuur in Nederland / R. Pots. - 3e herz. dr. - Nijmegen : SUN, p. : ill. - Met bijl., lit.opg. en reg. - 1e dr De 1e druk diende als proefschrift. In de derde druk zijn de hoofdstukken herzien, aangevuld en geactualiseerd tot en met de Cultuurnota ISBN De relatie tussen overheid en cultuur in Nederland wordt bezien in een historisch kader, met aandacht voor de invloed die particulieren en professionals op de politiekbestuurlijke besluitvorming uitoefenden. Onderdelen: Cultuur en openbaar bestuur tot 1795; Staatsvorming en cultuurbeleid in de Bataafs-Franse tijd ( ); Cultuur en natie onder Koning Willem I( ); Thorbecke en de grens tussen overheid en cultuur 20 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

3 ( ); Cultureel nationalisme, actieve burger en de 'verheffing van de arbeidersklasse' ( ); Een terugtredende rijksoverheid, grootstedelijke ambities en actieve particulieren ( ); Naar een breed gedragen 'cultuurpolitiek' ( ); Het ideaal van de maakbare samenleving ( ); Nieuwe zakelijkheid ( ); Ontwikkelingen binnen de sectoren; Overheid en cultuur in Nederland. Cultuurbonnen in het voortgezet onderwijs : een belevingsonderzoek onder leerlingen, docenten, cultuurcoördinatoren en culturele instellingen / K. Westerbeek... [et al.]. - [Utrecht] : Sardes, p. : tab. - Met lit.opg. - In opdr. van het ministerie van OCW Wat vinden leerlingen in het voortgezet onderwijs en hun docenten van het systeem van cultuurvouchers? En hoe denken culturele instellingen hierover? Zijn ze tevreden? En als er een nieuw systeem komt, wat verwachten en hopen ze daar dan van? Deze vragen zijn onderzocht in dit rapport. Cultuureducatie in Amsterdam : een onderzoek naar cultuureducatie in het Amsterdamse basisonderwijs en VMBO, uitgevoerd in opdracht van het expertisenetwerk MOCCA en de gemeente Amsterdam in het najaar van 2005 / M-L. Damen, F. Haanstra. - Amsterdam : AHK, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Ongepag. : tab. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van het lectoraat Kunst- en Cultuureducatie van de AHK Dit onderzoek geeft inzicht in de huidige stand van zaken op het gebied van cultuureducatie op basisscholen en op het vmbo in Amsterdam. De volgende vragen komen daarbij aan bod: Hoeveel en welke culturele activiteiten worden door scholen ondernomen? Welke culturele instellingen in Amsterdam worden door scholen bezocht? Hoeveel scholen hebben een cultuureducatiebeleid? Wat is de visie van scholen op cultuureducatie en welke mening hebben ze over de kunstvakken op school? Welke doelstellingen worden door scholen nagestreefd? Hoeveel scholen hebben een budget, taakuren, cultuurcoördinator of faciliteiten voor cultuureducatie? Hoeveel basisscholen hebben een vakdocent kunstvakken en hoeveel basisscholen hebben daar behoefte aan? Daarnaast komen vragen aan de orde over de bemiddelende rol van expertisenetwerk MOCCA: Welk soort bemiddeling verwachten of willen scholen? Welke kenmerken van een cultuureducatief aanbod verwachten of willen scholen? Welke factoren zijn van invloed op de keuze van de scholen? Cultuureducatie in de Drechtsteden : korte rapportage over een onderzoek naar cultuureducatie in de regio Drechtsteden / M. Drenth, P. van der Zant. - Gouda : Bureau ART, p. : graf. - In opdr. van Loket Cultuureducatie Zuid-Holland Peiling naar de stand van zaken met betrekking tot cultuureducatie in het primair onderwijs in de regio Drechtsteden. In totaal werden 50 scholen voor primair onderwijs geïnterviewd, 38 culturele instellingen en de vijf gemeenten Zwijndrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Sliedrecht, Papendrecht en Alblasserdam. Cultuureducatie in de regio Den Haag : korte rapportage van een onderzoek naar cultuureducatie in de regio Den Haag / M. Drenth, F. Mul, P. van der Zant.- Gouda : Bureau ART, p. : graf. - In opdr. van Loket Cultuureducatie Zuid-Holland Peiling naar de stand van zaken met betrekking tot cultuureducatie in het primair onderwijs in de regio Den Haag (= Wassenaar, Leidschendam-Voorburg, Pijnacker- Nootdorp en Rijswijk). De peiling vond plaats door middel van telefonische interviews met 50 scholen voor primair onderwijs, 46 culturele instellingen en vier gemeenten. Cultuureducatie in de Rijnstreek : korte rapportage van een onderzoek naar cultuureducatie in de regio Rijnstreek / M. Drenth, F. Mul, P. van der Zant. Gouda : Bureau ART, p. : graf. - In opdr. van Loket Cultuureducatie Zuid-Holland Peiling naar de stand van zaken met betrekking tot cultuureducatie in het primair onderwijs in de regio Rijnstreek. In totaal werden 50 scholen voor primair onderwijs geïnterviewd, 31 culturele instellingen en de zes gemeenten Alphen aan den Rijn, Jacobswoude, Liemeer, Nieuwkoop, Rijnwoude en Ter Aar. Cultuureducatie in het primair onderwijs in Zeeland 2006 : themarapport / samensteller H. Leeman. - Middelburg : Scoop, [4 p.] : ill., graf. Het Zeeuwse provinciebestuur wilde weten of zijn doelstelling dat 'eind % van de scholen beschikt over een cultuurbeleidsplan en 100% van de scholen participeert in een regionaal netwerk' bereikt kon worden. Scoop kreeg de opdracht te onderzoeken hoe de Zeeuwse scholen het deden op het gebied van cultuuren erfgoededucatie en voerde in 2006 een enquête uit onder alle basisscholen in Zeeland. Naast de resultaten van deze enquête vormden interviews met medewerkers van de regionale kunsteducatiecentra in Zeeuws- 21 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

4 Vlaanderen, in de Oosterschelderegio en op Walcheren een belangrijke bron voor de rapportage. Tenslotte voorzag Scoop de uitkomsten van een kwalitatieve toelichting. Cultuureducatie in het voortgezet onderwijs Provincie Noord-Brabant : kwantitatief onderzoek : nulmeting / P. Kempe, F. Hoens. - Griendtsveen : Futurn Consulting, p. : fig., graf. - In opdr. van provincie Noord- Brabant. - Met bijl. Onderzoek naar de stand van zaken op het gebied van cultuureducatie in het voortgezet onderwijs in de provincie Noord-Brabant. De volgende vragen komen aan de orde: Welk beleid hebben de 94 scholen met betrekking tot cultuureducatie geformuleerd? Welke invulling wordt er gegeven aan cultuureducatie binnen de basisvorming? Welke invulling wordt gegeven aan het vak CKV? Zijn er activiteiten naast het verplichte vak CKV en zo ja welke? Hoe gaat men om met de invoering van CKV in het vmbo? Ook werd aan de scholen gevraagd wat hun ambitieniveau voor de toekomst is. Schiedam / P. van der Zant. - Gouda : Bureau ART, p. : tab., graf. - In opdr. van Erfgoed Actueel. - Met bijl. Onderzoek naar cultuureducatie bij de scholen voor primair onderwijs en de culturele instellingen in Schiedam. Het onderzoek vond plaats door middel van een schriftelijke vragenlijst aan alle scholen voor primair onderwijs in Schiedam en aan twaalf culturele instellingen in Schiedam. De cultuurkaart : verschillende modellen onderzocht / S. Meijer. - [S.l.] : Verdonck, Klooster & Associates, p. : ill., tab. - Met bijl. Om zoveel mogelijk jongeren in staat te stellen aan cultuur deel te nemen zal het systeem van cultuurvouchers, dat dient ter ondersteuning van het vak CKV, in 2008 worden vervangen door een brede cultuurkaart voor jongeren. De omslag van de vouchers naar een cultuurkaart vergt een nieuw invoeringsmodel. In deze publicatie wordt een onderbouwde keuze gemaakt voor een (technisch) uitvoeringsmodel voor de cultuurkaart. Cultuureducatie in Midden-Holland : korte rapportage van een onderzoek naar cultuureducatie in de regio Midden-Holland / M. Drenth, F. Mul, P. van der Zant. - Gouda : Bureau ART, p. : graf. - In opdr. van Loket Cultuureducatie Zuid-Holland Onderzoek uitgevoerd in de periode februari-maart 2006 naar de stand van zaken met betrekking tot cultuureducatie op scholen voor primair onderwijs in de regio Midden-Holland. De peiling vond plaats door middel van telefonische interviews met de scholen, culturele instellingen en gemeenten. Cultuureducatie in Noordoost Groningen : eindrapportage van de nulmeting cultuureducatie in het primair onderwijs IVAK, Centrum voor Kunst en Cultuur in NO Groningen / M. Drenth, P. van der Zant. - Gouda : Bureau ART, p. : tab., graf. In de loop van 2005 heeft IVAK, Centrum voor Kunst en Cultuur in Noordoost Groningen, bij wijze van nulmeting een enquête over cultuureducatie in het primair onderwijs afgenomen bij alle scholen voor primair onderwijs in Noordoost Groningen. Bureau ART verzorgde de verwerking en analyse van de gegevens, alsmede deze eindrapportage. Cultuureducatie in Schiedam : eindrapport van een onderzoek in opdracht van Erfgoed Actueel naar cultuureducatie in het primair onderwijs in de gemeente Cultuurparticipatie in Den Haag : eindrapport / Gemeente Den Haag. Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn. - Den Haag : Gemeente Den Haag, p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. Het doel van het onderzoek is om meer inzicht te krijgen in de passieve en actieve cultuurparticipatie van de Hagenaar en in de mogelijke drempels die hierbij ervaren worden. Daarbij is extra aandacht voor de Haagse jeugd en diverse etnische groepen, waarvan het idee bestond dat zij minder participeren in het bestaande cultuuraanbod. Met bijna 5000 inwoners uit Den Haag van 11 tot en met 70 jaar is eind 2006 een telefonisch interview gehouden over de cultuurparticipatie in Den Haag. Cultuurparticipatie van Rotterdammers 2005 / C. de Vries, M. Bik. Rotterdam : COS, Centrum voor Onderzoek en Statistiek, p. : tab., graf., fig. - Met bijl. - In opdr. van dienst Kunst en Cultuur Rotterdam In hoofdstuk 1 wordt besproken in welke mate de Rotterdammers verschillende culturele voorstellingen bezoeken en welke Rotterdammers dat meer of juist minder doen. In hoofdstuk 2 wordt op dezelfde wijze ingegaan op het bezoek aan 'cultureel erfgoed' en uitleeninstellingen van kunst en culturele zaken. In hoofdstuk 3 wordt het bezoek aan diverse afzonderlijke culturele instellingen besproken. Verder wordt het 22 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

5 bezoek aan festivals en evenementen (hoofdstuk 4), het bezoeken van feesten in eigen kring met live voorstellingen (hoofdstuk 5) en de deelname van Rotterdammers aan allerhande kunstzinnige activiteiten (hoofdstuk 6) besproken. Nieuw in deze derde rapportage op rij over de cultuurdeelname van Rotterdammers zijn de laatste twee hoofdstukken: één overall beschouwing van alle vormen van cultuurdeelname en een combinatie tussen deze verschillende vormen in hoofdstuk 7 en een vergelijking tussen Rotterdamse en landelijke cijfers in hoofdstuk 8. Dat klinkt goed! : onderzoek naar doelen en verwachtingen van het muziekonderwijs van Muzelinck / M. Zeeman, A. de Regt. - Hengelo : Zeeman & de Regt, dl. (115, 15, 26 p.) : tab. - Met bijl. - Bevat onderzoeksverslag, samenvatting en slotakkoord (conclusies en aanbevelingen). - In opdr. van Muzelinck, centrum voor de kunsten in Oss Het onderzoek brengt in beeld wat de doelen en verwachtingen zijn van de verschillende betrokkenen, te weten de cursisten, docenten en ouders. Het geeft aan waar eventueel discrepanties bestaan en levert tot slot aanbevelingen op voor de onderwijskundige kwaliteit en de vraaggerichtheid van de muzieklessen op Muzelinck. Educatie of marketing? : een onderzoek naar het educatiebeleid van vier Nederlandse jeugdtheatergezelschappen / E.M. Stravers. - [S.l.] : [s.n.], p. - Met lit.opg. - Doctoraalscriptie Universiteit Utrecht, Opleiding Theater-, film- en televisiewetenschap Hoe gaan Nederlandse jeugdtheatergezelschappen binnen hun organisatie om met educatie voor het basisonderwijs en hoe sluiten ze daarmee aan bij de doelstellingen van het landelijk cultuurbeleid op het gebied van cultuureducatie? Deze vraag staat centraal in deze scriptie. The effectiveness of CKV-vouchers : demand-side subsidy as a policy instrument for the arts / E.J. van der Torre. [S.l.] : [s.n.], p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterthesis Erasmus Universiteit Rotterdam, Kunst- en Cultuurwetenschappen, Master Cultural economics and cultural entrepreneurship The research question of this thesis is 'Are the CKVvouchers an effective (arts) policy instrument?'. CKVvouchers are an example of demand-side subsidy used as an arts policy instrument which already exists in The Netherlands. Researching the effectiveness of CKVvouchers helps to give arguments for and/or against demand-side subsidy as an arts policy instrument. Enquête cultuureducatie 2006 onder rijksgesubsidieerde culturele instellingen : onderzoeksrapport / T. IJdens, H. van den Berg. - Tilburg : IVA, p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN De Enquête Cultuureducatie werd in oktober en november 2006 gehouden onder instellingen die structureel door het rijk worden gesubsidieerd in het kader van de Cultuurnota De enquête beoogt informatie te verzamelen over activiteiten van rijksgesubsidieerde instellingen op cultuureducatief gebied en daarmee over resultaten van het rijksbeleid op dit gebied. Enkele conclusies: ruim 70 procent van de rijksgesubsidieerde publieksgerichte instellingen organiseerde in 2006 educatieve activiteiten voor kinderen en jongeren; rijksgesubsidieerde instellingen die zowel aan de Enquête Cultuureducatie 2006 als aan de vorige editie (over 2003) meewerkten, zijn in 2006 niet positiever gestemd over hun bereik onder jongeren en nog iets negatiever over hun bereik onder allochtonen dan in Evaluatie geldstroom BKV : nulanalyse en nulmeting : definitief rapport, maart 2006 / E.K. Aarsen, K. van Dijken, N. Stroeker. - Leiden : IOO, p. : tab. - Met bijl. Op 1 januari 2005 is de Geldstroom Beeldende Kunst en Vormgeving (BKV) van start gegaan om de infrastructuur en de relatie tussen vraag en aanbod in de beeldende kunst en vormgeving in Nederland verder te versterken. In dit kader worden er vanuit de Geldstroom BKV middelen verstrekt aan alle provincies vanwege hun regiefunctie en verder zijn er negen netwerksteden en vijf steden met kunstvakonderwijs geselecteerd. Deze Geldstroom BKV wordt in drie fasen landelijk geëvalueerd. Deze nulmeting is het eerste onderdeel van de evaluatie. In deze nulmeting worden onder andere de programma's van 26 gemeenten en provincies met elkaar vergeleken voor wat betreft doelstelling en aanpak. Evaluatie van de Versterking Cultuureducatie Primair Onderwijs door gemeenten en provincies in het kader van de afspraak tussen IPO, VNG en OCW : deelrapportage A: uitgangspunten en doelstellingen / W. van Silfhout, F.M.H.M. Driessen. - Utrecht : Bureau Driessen, p. : graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van het ministerie van OCW. - ISBN ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

6 Welk flankerend beleid werd door 30 gemeenten en 12 provincies gevoerd voorafgaand aan de afspraak tussen IPO, VNG en OCW met betrekking tot cultuureducatie door scholen primair onderwijs en welk beleid voeren zij inmiddels in het kader van deze afspraak? Welke resultaten zijn met dit beleid behaald? de nadruk wordt gelegd op de culturele en maatschappelijke verrijking die door migratie is ontstaan. Het Huis voor de Culturele Dialoog wil van nationale betekenis zijn, maar zal ook internationaal opereren door verbindingen te leggen met de herkomstlanden, door culturele uitingen en kennis te exporteren en te importeren. Evaluatie van het museumbeleid van de provincie Noord-Brabant, : rapport / T. IJdens. - Tilburg : IVA, IV, 66 p. : tab. - Met bijl. en lit.opg. De provincie Noord-Brabant heeft haar museumbeleid in 1998 vastgelegd in de notitie 'Samen sterk museumwerk'. Sinds 1998 heeft zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan, zoals de totstandkoming van een museumkwartier in 's-hertogenbosch, waardoor het provinciaal Noord-Brabants Museum en het Stedelijk Museum van die gemeente (nauw met elkaar verbonden worden; de ontwikkeling van het erfgoedbeleid als algemeen kader voor het beleid ten aanzien van musea; andere aspecten van conservering, studie, beleving en promotie van cultureel erfgoed. Ook is het landelijke museumbeleid gewijzigd, zoals naar voren komt in de nota 'Bewaren om teweeg te brengen' van staatssecretaris Van der Laan (december 2005). Deze ontwikkelingen zijn aanleiding tot een herbezinning op de doelstellingen, instrumentatie en effectiviteit van het provinciale museumbeleid met behulp van een kwalitatief evaluatieonderzoek. Historisch Noord : verkennend onderzoek naar professionalisering en afstemming van initiatieven rond cultuurhistorisch erfgoed / M. Wester, J. Groenendijk. - Amsterdam : DSP-groep, p. - Met bijl. Onderzoek onder vijf organisaties die zich bezighouden met cultuurhistorisch erfgoed en geschiedsbeschrijving in Stadsdeel Amsterdam-Noord naar de mogelijkheden van professionalisering en onderlinge afstemming van de initiatieven. Dit met als doel het cultureel erfgoed in Amsterdam-Noord te conserveren en beter te ontsluiten voor huidige en toekomstige generaties. Huis voor de Culturele Dialoog / H. Bakker... [et al.]. - [Amsterdam] : [Werkgroep Huis voor de Culturele Dialoog], p. : tab., fig. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van het ministerie van Buitenlandse Zaken en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Onderzoek naar de mogelijkheden voor een Nederlands 'Huis voor de Culturele Dialoog'. Dit huis wil mensen en groepen met uiteenlopende culturele achtergronden samenbrengen in ontmoeting, debat en dialoog, waarbij Inventarisatie van beleidsprocessen t.a.v. cultuureducatie primair onderwijs bij onderwijsstichtingsbesturen in Limburg : onderzoeksverslag / M. Prieckaerts. - Maastricht : Universiteit Maastricht, p. : tab. - In opdr. van het Provinciaal Overleg Cultuureducatie PO - Bovenschools Management Onderzoek naar bestuurlijke beleidsprocessen rond cultuureducatie bij Limburgse onderwijsstichtingen. Het doel is om met deze inventarisatie inzicht te krijgen in knelpunten en mogelijkheden, en tot een overzicht van gezamenlijke en afzonderlijke problematiek te komen. Onderzoekster Marion Prieckaerts heeft met vertegenwoordigers van 17 Limburgse stichtingsbesturen interviews gehouden. Daarnaast zijn twee interviews gehouden met bovenschoolse cultuurcoördinatoren van stichtingssamenwerkingsverbanden op het gebied van cultuureducatie. Deze publicatie is een weergave van de conclusies uit die interviews. Kunst- en cultuurmonitor Amsterdam 2006 : project 6055 / L. ten Broeke, W. Bosveld. - Amsterdam : Gemeente Amsterdam, p. : tab., graf. - In opdr. van Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling, afdeling Kunst en Cultuur Onderzoek naar de cultuurdeelname van Amsterdammers aan musea, podiumkunsten, film, dans, festivals, informele cultuur, openbare bibliotheek, amateurkunst en cultuureducatie. Er is onder andere gekeken naar opleidingsniveau, leeftijd en etnische achtergrond. Deze factoren blijken van invloed te zijn op de cultuurparticipatie. Kunstinstellingen de wijken in : evaluatie van Cultuurbuur en Musea in de wijken : 2e rapportage in het kader van de kwalitatieve evaluatie van het Rotterdams Actieplan Cultuurbereik / L. Ranshuysen. - Rotterdam : Letty Ranshuysen, p. : ill., graf., tab. - Met bijl. en lit.opg. Onderzoek naar de successen en knelpunten van de Rotterdamse projecten 'Cultuurbuur' en 'Musea in de wijken'. Hierbij zijn de ervaringen van uitvoerders geëvalueerd en is een beeld verkregen van de ervaringen 24 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

7 van deelnemers. Beide projecten maken deel uit van het Rotterdamse Actieplan Cultuurbereik en hebben als doel de cultuurparticipatie van wijkbewoners te vergroten. Eerder verscheen een rapportage over het project 'Cultuurscouts' met de titel 'Culturele bruggenbouwers in de wijken' (2006). Monitor cultuureducatie voortgezet onderwijs : meting 2007 / C. Oomen [et al.]. - Utrecht : Oberon, p. : ill., tab., graf. - In opdr. van het ministerie van OCW. - Met lit.opg. - ISBN In dit rapport staan de ontwikkelingen op het gebied van cultuureducatie in het voortgezet onderwijs voor het jaar 2007 centraal. Hierbij wordt de volgende vraag gesteld: in welke mate hebben scholen cultuureducatie verankerd in het onderwijs? De uitkomsten worden vergeleken met gegevens uit een eerdere meting in Aan de hand van een groot aantal feiten en cijfers wordt een beeld geschetst van visies, inhoudelijke invulling, processen achter de schermen, samenwerking tussen scholen en culturele instellingen, financiën, opbrengst en toekomstperspectief. Museum voor de klas : evaluatieverslag 2005/2006 / J. van Muilekom (auteur van inleiding) P. de Haan (auteur van inleiding). - Utrecht : UCK, Utrechts Centrum voor de Kunsten, p. : ill., graf. Evaluatieverslag van het project 'Museum voor de klas'. Het verslag biedt een overzicht van de betrokken partijen, de aangeboden museumprogramma's, de opzet van een tevredenheidsonderzoek en conclusies en aanbevelingen. 'Museum voor de klas' is een activiteit van het Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK), in samenwerking met de musea van het Utrechtse Museumkwartier, erfgoedinstellingen van Utrecht, de gemeente Utrecht en Utrechtse basisscholen. Muziekonderwijs en beeldende vorming in de gemeente Terneuzen / Gemeente Terneuzen. - Terneuzen : Gemeente Terneuzen, p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. Onderzoek in opdracht van de gemeenteraad van Terneuzen naar de wijze waarop het muziekonderwijs en het onderwijs in beeldende vorming in de toekomst het beste georganiseerd kan worden. Aanleiding is het feit dat sinds jaren het muziekonderwijs in de gemeente Terneuzen door twee aanbieders georganiseerd wordt: het gemeentelijk instituut Toonbeeld en de Zeeuwse Muziekschool. Onderzoeksvragen die hierbij aan de orde komen zijn: 1. Wat is de visie van de gemeente Terneuzen op het muziekonderwijs en het onderwijs in beeldende vorming? 2. Wat zijn de sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen van de scenario's voor de organisatie van het muziekonderwijs en onderwijs in beeldende vorming? 3. Hoe kan, op basis van de vergelijking van de scenario's aan de hand van de gestelde visie en de financiële en personele gevolgen, het muziekonderwijs en het onderwijs in beeldende vorming in de toekomst het beste georganiseerd worden? Netwerken en verbindingen : arts and cultural education in The Netherlands / A. Bamford. - [S.l.] : [s.n.], p. : ill. - In opdr. van het ministerie van OCW This report assesses the current state of arts and cultural education in The Netherlands. The research was undertaken to determine the nature, scope and impact of arts and cultural education for children under the age of 18 years in Dutch schools. It included children of nursing years and children with special learning needs. Policy and implementation issues were also explored as well as teacher training and the professional development of teachers and artists. The report concluded that the level of arts education in The Netherlands is of a comparatively high international standard. Points of concern among others are: the equal accessibility of arts and cultural education to all children at all levels of education and all levels of society; more balance between consuming culture and actively creating it; the lack of ongoing teacher development; the need for clearer lines of learning to cover all a child's education; the lack of monitoring the quality of arts education; and the need to exchange best practices. Includes a summary and a list of recommendations in Dutch. Niet onder de korenmaat : eindrapportage van een onderzoek naar talentontwikkeling op het gebied van kunst en cultuur in de provincie Drenthe / M. Drenth, P. van der Zant. - Gouda : BART, p. : ill. - Met bijl. - In opdr. van het onderzoeksbureau Cultuur, Welzijn en Zorg van de Provincie Drenthe Rapportage van een inventariserend onderzoek naar talentontwikkeling in de provincie Drenthe. Centraal in dit onderzoek staat de vraag: Wat gebeurt er in Drenthe op het gebied van talentontwikkeling en welke wensen en behoeften zijn er op dat terrein? Op basis van de uitkomsten van het onderzoek willen Gedeputeerde Staten van Drenthe partijen bij elkaar brengen en lijnen uitzetten om Drentse talenten beter te 'spotten' en meer kansen te geven om door te groeien. Bevat onder andere de volgende hoofdstukken: Talentontwikkeling: wat 25 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

8 is dat eigenlijk? Hoe verloopt talentontwikkeling in de kunsten in Drenthe?, Hoe verloopt de stap naar actieve kunstbeoefening?, Hoe verloopt de stap naar verdere talentontwikkeling?, Hoe verloopt de stap van talent naar professional? Nieuw uitzicht : over de toekomst van de cultuureducatie in Arnhem / Muiderman, H. - [S.l.] : HM advies, p. : ill. - In opdr. van de gemeente Arnhem Allereerst wordt de huidige stand van zaken op het gebied van cultuureducatie in Nederland besproken. Vervolgens wordt op basis van een quick scan aangegeven hoe de stand van zaken in Arnhem is. Daarna volgt een intermezzo over de technologische ontwikkelingen en het thema burgerschap en de consequenties hiervan voor de Arnhemse cultuureducatie. Tenslotte wordt een aantal visies en acties geschetst voor de toekomst. Onderzoeksrapportage pilot cultuurkaart / CJP, Cultureel Jongeren Paspoort. - Amsterdam : CJP, p. : ill., tab. - Met bijl. Het ministerie van OCW wil in augustus 2008 het systeem van cultuurvouchers vervangen door een webbased cultuurkaart. Om de mogelijkheden en knelpunten van deze overstap in kaart te brengen, heeft CJP een pilot uitgevoerd. Die heeft als voornaamste doelstelling te onderzoeken op welke manier de landelijke invoering van de cultuurkaart vanaf succesvol kan verlopen. In deze rapportage wordt uiteengezet wat er ten opzichte van het huidige systeem zal veranderen en aan welke technische en inhoudelijke voorwaarden een nieuw systeem zal moeten voldoen. Ontwikkeling van talent in de t/dop : onderzoek naar vooropleidingen muziek en dans in Nederland / K. Schaafsma, R. Zoutman. - Amsterdam : DSP-groep, p. : tab., fig. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van het ministerie van OCW Onderzoek naar de manier waarop (top)talent in muziek en dans in Nederland kan doorgroeien. Ter sprake komt de werkwijze en het rendement van de vooropleidingen en voorbereidende cursussen - van de hogescholen zelf, aan de scholen voor voortgezet onderwijs en op ROC's. Ook zijn er tal van voorbereidingsmogelijkheden binnen de context van de amateurkunst. Daarna wordt ingegaan op de instroom van leerlingen in de vooropleidingen, de doorstroom vanuit de vooropleidingen naar de hogescholen en de uitstroom van studenten naar de professionele beroepspraktijk. Verder is gekeken naar buitenlandse voorbeelden en voorbeelden van talentontwikkeling op andere terreinen, zoals sport en wetenschap. Prestaties in kaart : eindrapport van een herhaalde prestatiemeting in het onderwijs ten aanzien van het Utrechts Centrum voor de Kunsten / P. van der Zant. - Gouda : BART, p. : tab., graf. - Met bijl. - In opdr. van gemeente Utrecht Derde meting naar de prestaties van het Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK) in het primair en voortgezet onderwijs. In het rapport worden de uitkomsten zoveel mogelijk vergeleken met de resultaten van de twee eerdere metingen. De metingen sluiten aan bij de jaarlijkse prestatieafspraken die de gemeente Utrecht met het UCK maakt. Provinciaal cultuurbeleid : cultuurbeleid van provincies en provinciale instellingen / J. Lieftink, M. Tal. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, p. : tab. - Met lit.opg. In het eerste hoofdstuk wordt het cultuurbeleid in de verschillende provincies voor de periode geanalyseerd aan de hand van de uitgebrachte cultuurnota's. Welke begrippen en definities worden gehanteerd, welke trends worden gesignaleerd, wat is de invulling van het Actieplan Cultuurbereik, wat zijn de kerntaken en beleidsaccenten, en welke middelen worden ingezet om het beleid te realiseren? Daarna worden de provinciale cultuurnota's uit de periode vergeleken met die van de periode In hoofdstuk drie worden de cultuureducatie-instellingen genoemd die het provinciale cultuurbeleid uitoefenen. Het laatste hoofdstuk beschrijft per provincie achtereenvolgens de kengetallen, het cultuurbeleidsplan en het bijbehorende budget en de provinciale instellingen. Rapportage 0-meting cultuureducatie primair onderwijs Limburg 2006 / J. van Cruchten... [et al.]. - [S.l.] : Provincie Limburg, 2007 Steunpunt Cultuureducatie Limburg p. : graf., tab. - Met uitgebreide samenv. - In opdr. van de provincie Limburg Het Steunpunt Cultuureducatie Limburg heeft in het najaar van 2006 op verzoek van de provincie Limburg een nulmeting uitgevoerd bij alle basisscholen in Limburg. Deze 0-meting vond plaats in het kader van de Regeling versterking cultuureducatie. Het onderzoek heeft zich onder andere gericht op de volgende vragen: Wat is het aanbod op het gebied van cultuureducatie?; 26 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

9 Wat is de vraag vanuit het onderwijs?; Wat zijn de ervaringen met de projecten?; Hoe is de samenwerking met de andere onderwijs- en culturele instellingen?; Aan welke ondersteuning hebben scholen behoefte? De uitkomsten van het onderzoek geven een beeld van de situatie op het gebied van cultuureducatie in de provincie Limburg. Resultaten van cultuureducatiebeleid : eindrapport van een onderzoek naar het cultuureducatiebeleid in de provincie Utrecht / M. Drenth, P. van der Zant. - Gouda : Bureau ART, p. : tab., graf., fig. - Met bijl. - In opdr. van provincie Utrecht Eindrapport van een onderzoek naar het cultuureducatiebeleid in de provincie Utrecht (exclusief de gemeente Utrecht). Voor dit onderzoek werden gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de provincie Utrecht en van de provinciale instituten Kunst Centraal en Erfgoedhuis Utrecht. Er werden telefonische interviews afgenomen bij beleidsmedewerkers van Utrechtse gemeenten. Daarnaast vulden scholen voor primair en voortgezet onderwijs een vragenlijst in over cultuureducatie. Enige conclusies: bijna alle gemeenten in de provincie Utrecht leveren een bijdrage aan cultuureducatie in het onderwijs, de meeste scholen voor primair onderwijs beschikken over een specifiek budget voor cultuureducatie, van de scholen voor voortgezet onderwijs heeft minder dan de helft beleid voor cultuureducatie geformuleerd, Kunst Centraal is goed bekend bij het onderwijs en Erfgoedhuis Utrecht blijkt voor de meeste scholen onbekend te zijn. Schoolportretten cultuureducatie in het primair onderwijs nader beschouwd / F.E.M. Konings. - [S.l.] : [s.n.], p. - Zie ook: Elke school is uniek / F.E.M. Konings. - Den Haag : Ministerie van OCW, 2006 De Regeling Versterking Cultuureducatie Primair Onderwijs' van het ministerie van OCW wordt gemonitord op de kwantitatieve en kwalitatieve uitwerking en effecten van de regeling. Dit paper gaat over de resultaten en de onderzoeksmethode van de kwalitatieve monitoring. De vraag van het ministerie was om inzicht te geven in het effect van de Regeling Versterking Cultuureducatie Primair Onderwijs en de rol die scholen in hun onderwijsprogramma reserveren voor cultuureducatie door het maken van portretten van veertien scholen. Paper gepresenteerd op de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie van juni 207 in Utrecht. Senioren en cultuur : interesses, motieven, kansen en beperkingen / E. Edelmann. - Tilburg : PON, p. : tab., graf. - Met bijl. - In opdr. van de provincie Noord-Brabant en het UITmarketingburo. - ISBN X In dit onderzoek wordt antwoord gegeven op de vraag: Op welke wijze kan bij Brabantse ouderen (55-plus) de deelname aan cultuur worden bevorderd? Het onderzoek is uitgevoerd over de volle breedte van het culturele veld onder alle actieve Brabanders van 55 jaar of ouder. De sociale infrastructuur van de 40 'krachtwijken' in beeld : quick scan welzijn, sport, cultuur, onderwijs en zorg / redacteur P. Duijvestijn. - Amsterdam : DSPgroep, p. : tab. - Met bijl. Met het project 'Van probleemwijk naar prachtwijk' is minister Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie (WWI) een offensief gestart om 40 geselecteerde probleemwijken te ontwikkelen en ze een metamorfose te laten ondergaan. Ook de sociale infrastructuur biedt in dit kader kansen. In dit rapport worden deze kansen in beeld gebracht. Dit op basis van een uitgevoerde quick scan naar beschikbare voorzieningen op het gebied van welzijn, sport, cultuur, onderwijs en zorg in de 40 wijken. Het hoofdstuk cultuur gaat in de volgende vragen: Welke landelijke ontwikkelingen spelen er op het vlak van cultuur?, Wat is de plek van cultuur in de 40 wijken?, Welke knelpunten en kansen doen zich op dit gebied voor in het kader van de 40 wijkenaanpak? Sport en cultuur : vergelijkend onderzoek amateurkunst en breedtesport / L. Vermeulen. - [S.l.] : [s.n.], p. : fig. - Met bijl. en lit.opg. - Eindscriptie Universiteit Maastricht, Master arts and heritage: policy, management and education. - In opdr. van het ministerie van OCW Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen amateurkunst en breedtesport? Deze vraag staat centraal in dit onderzoek. De nadruk ligt op het beleid van de rijksoverheid. Om dit beleid te kunnen begrijpen is kennis van het veld nodig, daarom zijn ook de participatiegraad en de organisatiestructuur in sport en cultuur onderzocht en met elkaar vergeleken. Stimulering van diversiteit : rapportage in opdracht van het ministerie van OCW over maatregelen om diversiteit bij culturele instellingen te stimuleren / P. van der Zant. - Gouda : Bureau ART, p. : tab., graf. Met bijl. 27 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

10 Onderzoek naar de wijze waarop culturele instellingen in de periode zijn omgegaan met de zogeheten '2% maatregel van staatssecretaris Van der Ploeg', een maatregel om diversiteit bij culturele instellingen te stimuleren. Van scenario naar voorstelling : de stand van zaken, visie en ondersteuningsbehoefte op het gebied van cultuureducatie bij basisscholen in Gelderland / J-P. Maaijwee. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van Edu-Art Gelderland Scriptieonderzoek naar cultuureducatie op een deel van de Gelderse basisscholen op het moment dat de Regeling versterking cultuureducatie primair onderwijs net in werking was getreden (2004). De volgende vragen staan centraal in het onderzoek: 1) Waaruit bestaat het aanbod van cultuureducatie op basisscholen? 2) Welke belangen hechten basisscholen aan cultuureducatie? 3) Is er samenhang tussen het aanbod en het belang van cultuureducatie? 4) Welke visie hebben scholen op cultuureducatie? 5) Is er samenhang tussen de mate waarin de drie scenario's van toepassing zijn op de praktijk, de wenselijkheid van de drie scenario's en de toekomstverwachting van basisscholen met betrekking tot de drie scenario's? 6) Is er een verband tussen enerzijds, het aanbod en belang van cultuureducatie en anderzijds, de visies op cultuureducatie? 7) Welke ondersteuningsbehoeften hebben basisscholen met betrekking tot cultuureducatie? 8) Waardoor kunnen de ondersteuningsbehoeften van basisscholen met betrekking tot cultuureducatie worden verklaard? In de bijlage is een 'nulmeting cultuureducatie in het primair onderwijs' opgenomen in de vorm van een enquête. De zichtbaarheid van cultureel erfgoed in Zeeland : monitor actieplan cultuurbereik : onderzoeksrapport / R-J. Adriaansen (samensteller), I. van der Tak (samensteller). - Middelburg : Scoop, p. : graf., tab. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van provincie Zeeland Eén van de speerpunten in het Zeeuwse Actieplan Cultuurbereik was het beter zichtbaar maken van cultureel erfgoed in Zeeland. De analyse en monitoring van dit speerpunt staat centraal in deze onderzoeksrapportage. Het eerste hoofdstuk bevat de inleiding. In hoofdstuk twee staat de receptieve cultuurparticipatie met betrekking tot cultureel erfgoed centraal, onderverdeeld naar subthema's. Het derde hoofdstuk is gewijd aan de actieve participatie. Hier wordt ingegaan op respectievelijk vrijwilligerswerk, verzamelgedrag en het gebruik van streektaal. Tot slot volgen de conclusies en de aanbevelingen voor verder beleid in hoofdstuk 4. Als bijlage is de door TNS/NIPO afgenomen enquête opgenomen. Zijn ze al verder? : eindrapport van de tweede meting Cultuureducatie in de provincie Noord- Holland bij scholen en gemeenten / M. Drenth, P. van der Zant. - Gouda : BART, p. : tab., graf. - Met bijl. - In opdr. van de provincie Noord-Holland Dit is het rapport van een tweede meting naar cultuureducatie in de provincie Noord-Holland. De provincie Noord-Holland voert een beleid met betrekking tot cultuureducatie. Om de effectiviteit hiervan te bepalen werd in 2004 de nulmeting 'Hoe ver zijn ze al?' uitgevoerd. Op grond van de tweede meting kan worden geconstateerd of er verschillen zijn opgetreden met de 'nulsituatie' in De tweede meting vond net als in 2004 plaats door middel van een schriftelijke enquête die naar alle scholen voor primair en voortgezet onderwijs in Noord-Holland werd gezonden, alsmede naar alle gemeenten in de provincie. Uit de tweede meting blijkt onder andere dat 45% van de scholen voor primair onderwijs nu een beleid voor cultuureducatie heeft geformuleerd en dat meer dan de helft van de scholen in Noord-Holland beschikt over een cultuurcoördinator. DOMEIN 2: SOCIALISATIEPROCESSEN Behoud door algemene ontwikkeling? : onderzoek naar de effecten van het erfgoededucatieve project Plan je Eigen Ruimte op leerlingen / E. Snoep. - Amsterdam : Erfgoed Nederland, p. : tab., fig., graf. - Met lit.opg en bijl. - Onderzoeksstage Universiteit van Amsterdam, Master Erfgoedstudies Onderzoek naar de effecten van het landelijke erfgoededucatie-project 'Plan je Eigen Ruimte' op leerlingen uit de bovenbouw havo/vwo. Centraal staat de vraag of 'Plan je Eigen Ruimte' leidt tot meer kennis en bewustwording van de eigen omgeving en van de rol die cultuurhistorie daarin speelt. Onderzoek is gepresenteerd op de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie van juni 2007 in Utrecht. Bevolkingsonderzoek sport en cultuur 2005 : tabellenrapport cultuur / R. Hoekman, R. van der Meulen, I. Janssens. - 's-hertogenbosch : W.J.H. Mulier Instituut, p. : fig., tab. - In opdr. van Platform Amateurkunst en De Kunstconnectie 28 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

11 Rapport over cultuurdeelname in Nederland in Er zijn verschillende aspecten van cultuurdeelname onderzocht: participatie, variatie, cultuurvormen, culturele activiteiten en organisatorisch verband. Daarnaast is er aandacht voor zowel de voorkeuren voor bepaalde ontwikkelingsvormen bij culturele activiteiten als de cultuurgerelateerde uitgaven en vrijwilligerswerk in de cultuur. Bij peuters zit het geluk in de beentjes : criteria voor peutertheater in de ontwikkeling van culturele competentie / P. Matthee. - [S.l.] : [s.n.], p. : ill. - Met lit.opg. en bijl. - Masterthesis Universiteit van Tilburg Dit rapport bevat een explorerend onderzoek naar de vormen van peutertheater die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van culturele competentie inzake theater. Vanuit geldende theorieën over ontwikkelingspsychologie, culturele informatieverwerking, de ontwikkeling van culturele competentie (culturele socialisatie) en betekenisgeving van voorstellingen (voorstellingsanalyse) is een analysemodel voor peutertheater ontwikkeld. Vervolgens zijn drie peutertheatervoorstellingen geanalyseerd. Tegelijkertijd is het publiek in de leeftijd van 2 tot en met 4 jaar geobserveerd direct voorafgaand, tijdens en direct na het plaatsvinden van de voorstelling. Het onderzoek wordt afgesloten met een conclusie en een discussie. Cultuur, voor jou & mij : een analyse van de bezoekers van culturele voorzieningen / G. Capella. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab., fig. - Met bijl. en lit.opg. - Afstudeerscriptie Universiteit Utrecht, Faculteit Geowetenschappen, opleiding Sociale geografie Onderzoek naar de kenmerken die van invloed zijn op cultuurbezoek. De volgende vraag is onderzocht: In hoeverre hangt bezoeken van cultuur en het kijken en luisteren naar cultuur samen met gender, etniciteit en verstedelijkingsgraad? Cultuurdeelname door senioren : resultaten van een onderzoek onder het Seniorenpanel Zuid-Holland / M.G.A. Ligtvoet-Jansen, J.P. de Wit. - Den Haag : Tympaan Instituut, p. : tab. - Met bijl. In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek onder het Seniorenpanel Zuid-Holland naar cultuurparticipatie, zowel actief (zelf cultuur beoefenen) als receptief (culturele activiteiten bezoeken). Het onderzoek bestond uit een schriftelijke en digitale enquête en twee groepsgesprekken: één met autochtone senioren en één met allochtone senioren. In de bijlage is de vragenlijst over cultuurdeelname opgenomen. Cultuurparticipatie in Nederland: een kleurrijke vertoning? : een onderzoek naar de verschillen in receptieve cultuurparticipatie tussen etnische minderheden en autochtonen in Nederland / J. Berkers. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab., fig. - Met lit.opg. en bijl. - Masterthesis Universiteit van Tilburg, Faculteit Sociale Wetenschappen, Master Leisure Studies In hoeverre verschillen etnische minderheden in Nederland in hun receptieve cultuurparticipatie van de autochtone bevolking, en hoe kunnen we deze verschillen verklaren? Deze vraag staat centraal in deze masterthesis. Factsheet cultuurdeelname: voor iedereen? / E-Quality. - Den Haag : E-Quality, p. : graf. - Met lit.opg. Onderzoek naar cultuurdeelname in Nederland. In deze factsheet worden feiten, cijfers en beleidsaanbevelingen voor de verhoging van cultuurdeelname uiteen gezet. Zo is één van de aanbevelingen om meer aandacht te besteden aan cultuur in het onderwijs, via bijvoorbeeld toegankelijkere producties, cultuureducatie en aandacht voor cultuur in het curriculum van pabo-studenten. Identiteitsontwikkeling: een kwestie van smaak? : een verkennende studie naar de bijdrage van CKV1 aan de identiteitsontwikkeling van leerlingen / N. Deelstra. - [S.l.] : [s.n.], p. : graf. - Met bijl. en lit.opg. - Praktijk Gericht Onderzoek (PGO) in het kader van de IVLOS lerarenopleiding, Universiteit Utrecht Op welke manier draagt het vak CKV1 bij of kan het nog meer bijdragen aan de ontwikkeling en identiteit van leerlingen? Deze vraag staat centraal in dit onderzoek. Bevat de volgende hoofdstukken: Wat is identiteit?; Hoe ontwikkelt identiteit zich bij pubers?; CKV1 en de ontwikkeling van identiteit bij leerlingen; Praktijkvoorbeeld van scholengemeenschap De Breul in Zeist. Een kleurrijke vrijetijd : een kwantitatief onderzoek naar de cultuur- en sportdeelname van Turken, Marokkanen, Surinamers en autochtonen in de stad Rotterdam / J. Peters. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab., graf., fig. - Met lit.opg. en lit.opg. - Doctoraalscriptie Universiteit van Tilburg, Sociologie, studie Vrijetijdwetenschappen In dit onderzoek staat de vrijetijdsbesteding, specifiek de cultuur- en sportdeelname, van de eerste en tweede 29 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

12 generatie Surinamers, Turken en Marokkanen centraal. Deze wordt vergeleken met de cultuur- en sportdeelname van autochtonen. Muzikale ontwikkelingspsychologie : een onderzoek naar de stand van zaken en de modellen van Swanwick en Hargreaves & Galton / Y. Tolle. - [S.l.] : [s.n.], p. : fig., tab. - Masterscriptie Universiteit Utrecht, Muziekwetenschap. - Met lit.opg. De onderzoeksvraag luidt: Hoe verloopt de muzikaalpsychologische ontwikkeling bij kinderen tot de adolescentie, wat zeggen de theoretische modellen van David Hargreaves en Keith Swanwick daarover en wat wordt gezegd over de ontwikkelingspsychologie van de zangstem? Vanaf welke leeftijd krijgen kinderen aandacht voor de afbeeldingspecifieke kenmerken van foto's? Voordat deze vraag beantwoord wordt, wordt in hoofdstuk 2 eerst het onderzoek dat hier al eerder naar gedaan is besproken. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het onderscheid tussen de waarneming en interpretatie van kunstwerken enerzijds en de waardering ervan anderzijds. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 de methode van dataverzameling en -analyse toegelicht. De resultaten hiervan worden besproken in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 komen de belangrijkste conclusies aan bod en worden aanwijzingen voor vervolgonderzoek besproken. In totaal hebben 55 kinderen in de leeftijd van 3, 5 en 7 jaar meegedaan aan het onderzoek. Praten over verleiden : een onderzoek naar meningsverandering en het leerproces bij middelbare scholieren in het educatieve programma 'De Verleiding' van het Museum voor Communicatie / J. Bouman [et al.]. - [S.l.] : [s.n.], p. Abstract van een onderzoek. Het besproken onderzoek had de volgende vraagstellingen: In hoeverre heeft de expositie 'De Verleiding' invloed op de meningsvorming en argumentatie van vmbo- en havo/vwo leerlingen met betrekking tot het thema 'verleiden'? en Hoe verloopt het leerproces van vmbo- en havo/vwo-leerlingen tijdens een bezoek aan de expositie 'De Verleiding'? 'De Verleiding' is een interactieve tentoonstelling die het Museum voor Communicatie in 2006 opende. De tentoonstelling is bedoeld voor de klassen twee, drie en vier van het voortgezet onderwijs. Het doel van het programma is dat leerlingen bewust gemaakt worden van het verleidingsproces en zich een mening vormen over dit thema. Onderwerpen die zoal aan bod komen zijn plastische chirurgie, loverboys, versieren, kleding, lichaamstaal en internet-daten. Leerlingen geven hun mening over de onderwerpen. Tijdens het museumbezoek wordt rekening gehouden met de leerstijl van een leerling, waarbij wordt uitgegaan van de theorie van Kolb. Onderzoek is gepresenteerd op de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie van juni 2007 in Utrecht. 'Zijn steeltje valt flauw' : de esthetische ontwikkeling van jonge kinderen, toegepast op fotografie / D. van Loon. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab., ill., fig., graf. - Met lit.opg. en bijl. - Masterthesis Universiteit van Tilburg, Faculteit Geesteswetenschappen, Algemene Cultuurwetenschappen DOMEIN 3: COMBINATIE BELEID, PRAKTIJK EN WETENSCHAP Actuele ontwikkelingen rond het primair muziekonderwijs : na 150 jaar muziek in het primair onderwijs het einde van het vak? / G. Hartkamp. [S.l.]: [s.n.], p. : tab. - Met lit.opg. - Masterscriptie Universiteit Utrecht, Muziekwetenschap Basisscholen hebben met ingang van augustus 2006 de ruimte gekregen een eigen invulling te geven aan cultuureducatie 'met aandacht voor kunst- en cultuuruitingen die passen bij de school en de leerlingen'. Daarmee is het muziekonderwijs als zelfstandig vak uit het curriculum verdwenen. Wat kunnen de gevolgen voor het muziekonderwijs zijn nu het een gedeelde plaats met andere kunstvakken toegewezen heeft gekregen? Is het domein Kunstzinnige oriëntatie een vooruitgang ten opzichte van het vroegere muziekonderwijs? Wat zijn de consequenties van dit nieuwe beleid voor het muziekklimaat in Nederland? Deze vragen staan centraal in deze masterscriptie. AK OK! : amateurkunst in cijfers / Kunstfactor. Utrecht : Kunstfactor, Ongepag. : graf., fig., ill. Kunstfactor deed een onderzoek naar onder andere de geldstromen, het educatieniveau en de infrastructuur in de amateurkunst. Het resultaat is verwerkt in deze brochure. In het cijferoverzicht staan gegevens over het aantal amateurkunstbeoefenaars, de financiën die in de amateurkunst omgaan, het educatieniveau, de tijdsbesteding, het aantal vrijwilligers en de werkgelegenheid in deze sector. 30 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

13 Alternatieven voor de school : [studie] / G. Biestra... [et al.]. - Den Haag : Onderwijsraad, p. : fig. - Met lit. opg. en lijst met afkortingen. - ISBN Verzameling essays over de verschillende functies van onderwijs en welke innovaties daarbij denkbaar zijn. Zowel aan bestaande voorbeelden als onderwijsvormen die nog niet bestaan wordt aandacht besteed. Inhoud: 1) De burgerschool als leerplaats voor democratie, door G. Biestra; 2) Inspiratie als Kerndoel, door M. Dolk; 3) Onderwijs in de toekomst: een pleidooi voor omscholing, door M. de Haan en T. Pels; 4) Leren in de netwerkschool, door B. van Oers. Bert van Oers gaat in zijn essay in op een alternatief voor de huidige school, dat de potenties van de school zoals we die nu kennen, probeert de maximaliseren en te verbreden met buitenschoolse en binnenschoolse aanvullingen. Gedeelten van het curriculum worden buiten de school verplaatst, zoals naar een museum, muziekschool of sportschool. Van Oers geeft in zijn essay aan wat de taak van de school en de leraar hierbij; 5) Kansrijke alternatieven in de beroepskolom, door J. Streumer; 6) Over motiveren en variëren door S. Waslander; 7) Innovatief leren met jongeren, door G. Wijngaards; 8) Selectie van leerlingenessays. Amateurkunstverenigingen onder de loep : wat kunnen centra voor de kunsten, gemeenten en provinciale kenniscentra betekenen voor de amateurkunstsector / J. Lieftink... [et al.]. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, p. : tab., graf. - Met lit.opg. en bijl. Wat kunnen centra voor de kunsten, gemeenten en provinciale kenniscentra betekenen voor de amateurkunstsector? Deze vraag staat centraal in dit rapport. Het rapport bestaat uit een inventarisatie naar wensen en behoeften van amateurkunstverenigingen voor muziek, dans en toneel en mogelijke dienstverlening van centra voor de kunsten, gemeenten en provinciale kenniscentra voor amateurkunstbeoefening. De inventarisatie is uitgevoerd in vijf praktijksituaties, te weten regio Weert met zeven gemeenten, regio Tiel met zeven gemeenten, gemeente Smallingerland, gemeente Menaldumadeel en drie gemeenten in de regio het Gooi. Van elke praktijksituatie is een deelrapport samengesteld waarin de resultaten van een enquête onder de verenigingen samengebracht zijn met de bevindingen uit de interviews en de gegevens uit een discussiebijeenkomst. Op basis van deze resultaten zijn vervolgens scenario's ontwikkeld waarmee centra voor de kunsten, gemeenten en provinciale kenniscentra hun dienstverlening aan verenigingen verder kunnen ontwikkelen. Argumenten die tellen : reflecties vanuit theorie en praktijk over de maatschappelijke meerwaarde van brede scholen / J. Wielders, J. Smets. - Tilburg : PON, p. : tab., fig. - Met lit.opg. - ISBN Onderzoek naar de meerwaarde van de brede school. Welke resultaten en welk effect mag je een brede school toerekenen? Wat maakt een brede school tot nastrevenswaardig? En welke argumenten spelen hierbij de hoofdrol? Beeldende thuiskunst : (en haar relatie met schoolkunst) / L. Vogelaar, F. Haanstra. - [S.l.] : [s.n.], p. Abstract van nog niet afgerond onderzoek over de relatie van beeldende thuiskunst en schoolkunst. Onderzoeksvragen zijn: Wat zijn de kenmerken (vorm en inhoud) van beeldende thuiskunst bij leerlingen van groep 7 en 8 van de basisschool en leerlingen uit de brugklas en klas 2 van het voortgezet onderwijs?; Welke leerprocessen vinden plaats bij de beeldende thuiskunst?; Wat is volgens leerlingen en leerkrachten de wederzijdse relatie tussen schoolkunst en thuiskunst?; en Wat is volgens leerlingen en leerkrachten de meest wenselijke relatie? Paper gepresenteerd op de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie van juni 2007 in Utrecht. Brede basisscholen in beeld : inventarisatie van de stand van zaken rondom Brede Scholen in het basisonderwijs in Zuid-Holland / Tympaan Instituut. - Voorburg : Tympaan Instituut, p. : fig., tab., graf., ill. - Met lit.opg. Onderzoek naar de stand van zaken in het jaar 2005 rondom de bredeschoolontwikkeling in het basisonderwijs in Zuid-Holland. De volgende vragen worden beantwoord: In hoeveel Zuid-Hollandse gemeenten zijn brede scholen (in ontwikkeling)?; Hoeveel brede scholen zijn er (in ontwikkeling)?; Hoeveel scholen zijn bij de brede scholen (in ontwikkeling) betrokken?; Wat is het leerlingenbereik van de brede scholen (in ontwikkeling)?; Wat zijn de aanleidingen om het initiatief tot een brede school te nemen?; Wat zijn de belangrijkste speerpunten binnen de brede scholen?; Hoe is de samenwerking tussen partijen geregeld? 31 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

14 Een brede kijk op de belangstelling voor kunst en cultuur - een eerste verkenning : rapport / S. Goedhart... [et al.]. - Amsterdam : Motivaction, p. : fig. - Met bijl. - In opdr. van Kunstenaars&Co Een onderzoek naar de rol van kunst en cultuur in brede zin in het dagelijkse leven van de Nederlandse bevolking van jaar. Het betreft een kwantitatief onderzoek gehouden onder 2000 Nederlanders. De belangrijkste onderzoeksvragen zijn: Welke houding heeft de Nederlandse bevolking ten aanzien van kunst en cultuur ofwel in hoeverre is er draagvlak voor kunst en cultuur?; Hoeveel Nederlanders beoefenen of nemen deel aan diverse vormen van kunst en cultuur?; Met welke motivatie wordt deelgenomen aan of worden bepaalde vormen van kunst en cultuur beoefend?; Zijn er qua houding, participatie en motivatie groepen te onderscheiden? Brede scholen in Nederland : jaarbericht 2007 / Oberon. - Utrecht : Oberon, ill., fig., graf., tab. - Er zijn geen jaarberichten verschenen in 2004 en Bevat cijfers en feiten over de ontwikkeling van de brede scholen in Nederland. Bronnen van baten / J. Poort... [et al.]. - Amsterdam : SEO, p. : tab. - Met lit.opg. - In opdr. van het consortium Nederlands Erfgoed: Digitaal!. - ISBN Tien grote nationale collectiehouders hebben zich in het consortium Nederlands Erfgoed: Digitaal! verenigd met als doel hun collecties als een samenhangend geheel digitaal te ontsluiten. De canon van de Nederlandse geschiedenis geldt daarbij als leidraad. Naar verwachting opent dit project tal van gebruiksmogelijkheden voor het onderwijs, de wetenschap, de creatieve industrie en het grote publiek. Maar wat zijn de verwachte totale maatschappelijke baten die uit die toepassingen voortvloeien? In dit onderzoeksrapport wordt deze vraag beantwoord. Het onderzoek sluit zoveel mogelijk aan bij de zogeheten OEI-methodiek voor maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA). Challenges to face : difficulties dance students encounter with reflection and how to overcome these / Ä. Leijen [et al.]. - [S.l.] : [s.n.], [2007] p. : tab., fig. - Met lit.opg. Despite the relevance and inclusion in pedagogical practices, reflection is a challenging activity for students in tertiary dance education. The aim of this paper is to explore further the challenges encountered in the pedagogical practice of reflection in tertiary dance education and to find out which pedagogical facilitation would be appropriate for dealing with the difficulties. Data about the barriers for reflection and facilitation were collected from 14 dance teachers using semi-structured interviews. The results revealed five categories of difficulties. Based on these difficulties a questionnaire was composed, which were completed by 17 dance students to find out to what extent they recognised the barriers mentioned by the teachers. The results revealed interesting similarities and differences between the perception of the teachers and the students. The suggestions for facilitation of the problems included: using video for realistic viewpoint on experience, teachers providing criteria for self-evaluation and formulating questions for reflection, peer-feedback assignments for learning from multiple perspectives and establishing safety and trust in order to support the activities of reflection, especially for dealing with delicate matters related to the students' individuality and other areas of self. Research was presented at the Conference Research in Arts and Cultural Education in June 2007 in Utrecht, The Netherlands. Componeren in de basisschool / H. van de Veerdonk, N. Kors. - Amsterdam : AHK, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, p. : fig. - Met lit.opg. - Onderzoek in het kader van het lectoraat Kunsteducatie van de AHK Dit onderzoek gaat in op bestaande opvattingen over componeren in het basisonderwijs, met of zonder musici. Twee vragen staan centraal in dit onderzoek. Welke methodes zijn er ontwikkeld om kinderen in de basisschool zelf muziek te laten ontwerpen? Hoe gebruiken we kennis en ervaring van eerdere methodes en benaderingen om te komen tot een nieuwe methodiek voor componeren op de basisschool? Doel van het onderzoek is te komen tot een model dat het fundament vormt voor (na- en bij-)scholing voor leerkrachten, muziekdocenten en musici die werken met componeren in het basisonderwijs. Cultureel ondernemerschap bij Centra voor de Kunsten : rapport / TH.B.J. Noordman, J. Stoelhorst. Amsterdam : Adviesbureau Cultuurtoerisme, p. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van Kunstconnectie Onderzoek naar de stand van zaken op het gebied van het cultureel ondernemerschap bij de Centra voor de Kunsten. Er is met name gekeken naar welke factoren 32 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

15 op het ogenblik het cultureel ondernemerschap in de sector bevorderen en welke dit in de weg staan. Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie in juni 2007 in Utrecht. Culturele canons in het onderwijs in Europa / T. Bevers. - [S.l.] : [s.n.], dl. (2, 6-15 p.). - Zie ook: Cultuur + Educatie 13, p en Boekman 70, p Abstract van een paper over een onderzoek van cultuursocioloog Ton Bevers. In zijn eerste onderzoek vergeleek hij de inhoud van de schriftelijke eindexamens muziek en beeldende kunsten in Duitsland, Frankrijk, Engeland en Nederland tussen 1990 en In een aanvullend onderzoek betrok hij meer kleine landen om een betere afspiegeling van Europa te krijgen. Deze werden Noorwegen, Denemarken, Polen, Slovenië, Spanje en Portugal. Drie centrale vragen vormden de leidraad voor zijn analyse: Hoe groot is de aandacht die in de examenopgaven wordt besteed aan de eigen nationale cultuur?; Hoe is de aandacht verdeeld over de verschillende periodes van de geschiedenis?; en In hoeverre wordt er in de examenopgaven aandacht besteed aan populaire cultuur? Deze drie vragen kunnen opgevat worden als drie indicatoren voor de aanwezigheid van een culturele canon in de eindexamens. Paper is gepresenteerd op de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie van juni 2007 in Utrecht. Cultuureducatie doorlopende leerlijn : literatuuronderzoek / S. Scholtens, B. van Heusden. - Groningen : RUG, p. - Met lit.opg. en bijl. In opdracht van KunstStation C Literatuuronderzoek naar de invulling van het begrip 'doorlopende leerlijn'. Uiteen is gezet hoe het begrip 'doorlopende leerlijn - cultuureducatie' is ingevuld, dan wel kan worden ingevuld. Daarnaast is in een reeks interviews een eerste poging ondernomen om een overzicht te krijgen van onduidelijkheden, vragen en probleempunten die met het ontwikkelen van een doorlopende leerlijn cultuureducatie samenhangen. Het onderzoek is een opmaat voor een meer uitgebreid fundamenteel onderzoek, dat tot doel heeft een theoretisch en conceptueel kader te ontwikkelen ter ondersteuning van scholen in het primair en voortgezet onderwijs die een beleids- en/of leerplan willen ontwikkelen voor een doorlopende leerlijn cultuureducatie, waarin rekening wordt gehouden met de veranderde opvattingen over kunst en cultuur in de samenleving en waarin de verschillende aspecten van cultuur (kunsten, erfgoed, media) in een vanzelfsprekende relatie tot elkaar worden onderwezen. Het onderzoek is gepresenteerd op de Cultuureducatie, samenwerken in de praktijk : een studie naar samenwerkingsvormen van culturele instellingen in gemeenten / P. Hagenaars... [et al.]. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, p. : fig., tab. - Met bijl. en lit.opg. Met welk doel werken culturele instellingen samen en hoe geven ze deze samenwerking met andere partijen vorm? In dit onderzoek worden verschillende vormen van samenwerking vanuit een theoretisch kader in de praktijk onder de loep genomen. Vanuit de theorie zijn er acht samenwerkingsvormen te onderscheiden. Deze acht bevinden zich op een lijn die loopt van volledige onafhankelijkheid tot het volledig opgaan in een nieuwe organisatie: detachering, uitbesteding, co-makership, partnership, joint venture, federatie, concern of conglomeraat en fusie of overname. In het onderzoek zijn praktijkvoorbeelden opgenomen van alle acht vormen, waarbij het steeds gaat om samenwerkingsverbanden van centra voor de kunsten met andere culturele instellingen. Het onderzoek is een vervolg op een eerdere studie van Cultuurnetwerk uit 2004 met de titel 'Cultuureducatie in gemeenten'. Dans zichtbaar beter : sectoronderzoek van de Nederlandse theaterdans / L Saraber... [et al.]. - Amsterdam : DOD, p. Onderzoek naar de huidige en toekomstige Nederlandse danssector. Hoofdstuk 1 schetst toekomstperspectieven voor een betere danswereld, gevolgd door een agenda met aanbevelingen in hoofdstuk 2. Hoofdstuk 3 onderzoekt waar de dans nu staat, en wat de grote vragen zijn waarvoor de sector zich gesteld ziet als ze nadenkt over de toekomst. Hoofdstuk 4 verkent vervolgens welke concrete artistieke wensen en ontwikkelingen er in de sector leven. Hoofdstuk 5 neemt de wisselwerking tussen infrastructuur en artistiek landschap onder de loep. In het nawoord gaat interim-directeur van het DOD, Ruud Nederveen, in op de voorgaande hoofdstukken en op de toekomst van de Nederlandse danswereld. Danswetenschap in Nederland : deel 4 / M. van der Linden (redacteur), L. Wildschut (redacteur), J. Zeijlemaker (redacteur), A. Aalten... [et al.]. - Amsterdam : VDO, p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISSN Stand van zaken Nederlandse dans en danswetenschappelijk onderzoek. Bevat samenvattingen van recent 33 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

16 onderzoek en doctoraalscripties. De bundel bevat een overzicht van origineel onderzoek op het gebied van de dans in Nederland. Naast artikelen van bekende dansonderzoekers zijn ook scripties van masterstudenten en professional masterstudenten opgenomen. Onderwerpen die aan bod komen zijn: culturele diversiteit in de Nederlandse danswereld, het lectoraat dans aan Codarts, het lichaam, pedagogiek, choreografie, kunstkritiek, terugblik op wat er zich op de Nederlandse danspodia de afgelopen periode heeft afgespeeld. De docent beeldende vorming als vakdeskundige, didacticus en pedagoog : 'je hebt een kleine marge om te fladderen en die moet je opzoeken' / F. Haanstra, H. Wagenaar. Amsterdam : AHK, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten p. - Onderzoek in het kader van het Lectoraat Kunst- en cultuureducatie AHK. - Met lit.opg. Drie onderzoeksvragen staan centraal. Wat beschouwen docenten beeldende vorming in de basisvorming als een geslaagde lespraktijk? Wat betekenen de lespraktijk en de achterliggende visies in termen van schoolkunst en authentieke kunsteducatie? Wat betekenen de veranderde onderwijsopvattingen, een veranderde leerlingenpopulatie en veranderingen in hun vakgebied (de beeldende kunsten) voor de benodigde deskundigheden op respectievelijk vakdidactisch, pedagogisch en vakinhoudelijk gebied? Docent kunsteducatie in de schijnwerpers : masterthesis over de werkwijze van de docent kunsteducatie in het vmbo en vwo / T. Sibelo. - [S.l.] : [s.n.], p. - Met lit.opg. en bijl. - Masterthesis Erasmus Universiteit Rotterdam, Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen, Master Sociologie van kunst en cultuur Thesis waarin de volgende vraag centraal staat: Wat zijn de overeenkomsten en/of verschillen in de werkwijze tussen de docent kunsteducatie vmbo en de docent kunsteducatie vwo binnen het huidige Rotterdamse voortgezet onderwijs en hoe zijn de verschillen in de werkwijze te verklaren met het begrip 'habitus' van Pierre Bourdieu? Docenten en leerlingen over de lespraktijk beeldende kunst en cultuur / F. Haanstra, E. van Strien, H. Wagenaar. - Amsterdam : AHK, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, p. : tab. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van het lectoraat Kunst- en cultuureducatie van de AHK De Amsterdamse Academie voor Beeldende Vorming, de opleiding tot docent beeldende kunst en vormgeving, wilde beter zicht krijgen op de veranderende lespraktijk in de beeldende vakken en op de daarvoor benodigde deskundigheden van de docent. Over dit onderwerp zijn drie deelonderzoeken uitgevoerd. Het eerste richtte zich op docenten beeldende vorming in de onderbouw in Amsterdam, het tweede op hun leerlingen en het derde op docenten beeldende vorming die CKV gaven in het vmbo. In totaal zijn 20 docenten beeldende vorming, 52 van hun leerlingen en 14 CKV docenten geïnterviewd. Educatieve diversiteit in culturele diversiteit : een onderzoek naar culturele diversiteit in muziekeducatie / A. Schreuder. - [S.l.] : [s.n.], [2007] p. - Met lit.opg. Een paper waarin aspecten worden gepresenteerd van een praktijkonderzoek naar de relatie tussen muziekeducatie en culturele diversiteit, met name hoe muziekscholen reageren op culturele diversiteit en multiculturaliteit in de Westerse grootstedelijke samenleving. Het onderzoek is verricht vanuit het lectoraat Kunst- en Cultuureducatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Gepresenteerd op de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie in juni 2007 in Utrecht. Effectieve omgevingsrelaties : scholen met een brede pedagogische verantwoordelijkheid / M. Steketee... [et al.]. - Utrecht : Verwey-Jonker Instituut, p. - In opdr. van de Onderwijsraad. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN Centrale vraag van het onderzoek was: hoe kunnen scholen in het primair onderwijs en voortgezet onderwijs effectiever de omgeving bij hun school betrekken zowel op het gebied van de kwaliteit van het onderwijs als de medeverantwoordelijkheid van het onderwijs voor de omgeving. Daarnaast wordt de situatie op dit terrein geschetst in België en Frankrijk. Tot slot worden er conclusies en aanbevelingen gedaan. Dit onderzoek werd uitgevoerd ten behoeve van het advies van de Onderwijsraad 'Duurzame onderwijsrelaties'. Esthetische opvoeding: van wandversiering tot 'leren zien' : een literatuuronderzoek naar de 'Vereniging tot bevordering van het Æsthetische element in het Voortgezet Onderwijs' / L. Volz. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab., ill., fig. - Met lit.opg. en bijl. - Doctoraalscriptie Universiteit Utrecht, Onderwijskunde Dit literatuur- en bronnenonderzoek gaat over de in 1908 opgerichte 'Vereeniging tot bevordering van het 34 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

17 Æsthetisch Element in het Voortgezet Onderwijs' (VÆVO of VEVO). De volgende vraag staat centraal in dit onderzoek: Op welke wijze en vanuit welke ideeën trachtte de VÆVO in de periode de schoonheidszin te ontwikkelen bij leerlingen in het voortgezet onderwijs, en in hoeverre is de VÆVO geslaagd in haar doelstellingen? Gezond dansen / K. van Overbeek,... [et al.]. - Leiden : TNO, p. : tab. - In opdr. van LCA. - Met lit.opg. Onderzoek naar de vraag of dansen een geschikte lichamelijke activiteit is om een positief effect te hebben op de (volks)gezondheid. De volgende dansvormen zijn in het onderzoek betrokken: ballroomdansen, salsa, volksdansen, jazzdans, Afrikaanse dans en streetdance. Conclusie van het onderzoek is dat dansen een waardevolle bijdrage levert aan het behalen van de Nederlandse Norm Gezond Bewegen en de fitnorm en daarmee aan een positief effect heeft op de (volks)gezondheid. HaFaBra in transitie? : onderzoek naar het aanpassingsvermogen van Nederlandse HaFaBrasector : deel I: master thesis / W. den Hartog. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - Master thesis Universiteit Utrecht, Faculteit Geesteswetenschappen/Letteren, Kunstbeleid en - management Onderzoek naar de mate waarin amateur blaasmuziekverenigingen in de HaFaBra-sector zich aanpassen aan de veranderende omgeving, waarbij de nadruk ligt op het gewijzigde vrijetijdspatroon. De kaarten gedeeld : derde thematische rapportage over de vijftien deelprojecten Erfgoed à la Carte in opdracht van Erfgoed Actueel / P. van der Zant. - Gouda : Bureau ART, p. Derde rapportage over de voortgang van vijftien deelprojecten Erfgoed à la Carte. De rapportage is bedoeld ter ondersteuning van de uitwisseling van informatie en ervaringen tussen de deelprojecten en de landelijke projectleiding en tussen de deelprojecten onderling. Ook wordt een bijdrage geleverd aan de theorievorming rondom de vraag hoe erfgoededucatie in de praktijk het beste kan worden vormgegeven. Er wordt onder andere aandacht besteed aan de volgende thema's: de onderwijskundige inbedding, draagvlak binnen de scholen, aandacht voor het speciaal onderwijs en samenwerking met culturele instellingen. De kaarten gelegd : vierde thematische rapportage over de vijftien deelprojecten Erfgoed à la Carte in opdracht van Erfgoed Nederland / P. van der Zant. - Gouda : BART, p. : tab. - Met bijl. Vierde rapportage over de voortgang van de vijftien deelprojecten Erfgoed à la Carte. Dit vierjarige project van Erfgoed Actueel is bedoeld om cultureel erfgoed te integreren in het primair onderwijs. De rapportage is bedoeld ter ondersteuning van de uitwisseling van informatie en ervaringen tussen de deelprojecten en de landelijke projectleiding. Ook beoogt de rapportage een bijdrage te leveren aan de theorievorming over de vraag hoe erfgoededucatie in de praktijk het beste kan worden vormgegeven. Drie thema's, die te maken hebben met de afronding van Erfgoed à la Carte, staan centraal, namelijk verankering, verbreding en verspreiding. Kiezen voor kwaliteit : het keuzeprobleem binnen CKV / C. Dieleman. - [S.l.] : [s.n.], [2007] p. Paper over het (in juni 2007) nog lopende onderzoek naar het keuzeprobleem van havo/vwo-leerlingen bij het kiezen van theatervoorstellingen ten behoeve van het vak CKV. Leerlingen zijn verplicht zes of acht culturele activiteiten te ondernemen die van algemeen erkende kwaliteit zijn. Maar hoe maken leerlingen en docenten een gemotiveerde keuze uit het enorme aanbod en hoe bepaal je wat kwaliteit is? Paper gepresenteerd op de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie van juni 2007 in Utrecht. Kunst, cultuur en ROC's : vraag en aanbod van kunsten cultuureducatie voor het ROC / G. Rozing. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterthesis Universiteit van Utrecht, Kunstbeleid en Management De hoofdvraag in dit onderzoek luidt als volgt: wat is het cultuureducatieve aanbod voor het mbo-niveau op ROC's van culturele instellingen en in hoeverre sluit dit aanbod aan bij de vraag van ROC's en de algemene doelstellingen van kunst- en cultuureducatie zoals die zijn vastgesteld door de overheid? Kunst en sociaal engagement : een analyse van de relatie tussen kunst, de wijk en de gemeenschap / S. Trienekens. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, p. : graf., fig., tab. - Met lit.opg. - ISBN Verslag van een onderzoek naar de manieren waarop de relatie tussen kunst en maatschappij (gemeenschap en wijk) vorm krijgt in het licht van recente ontwikkelingen 35 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

18 in de kunst, maatschappij en politiek. Het onderzoek laat zien dat de bestaande terminologie (community arts of ontmoetingskunst) verwarring in de hand werkt doordat het accent of op het artistieke of op het maatschappelijke (welzijn) wordt gelegd. Op basis van gegevens uit de online databank Community Arts en aan de hand van diepte-interviews met geëngageerde kunstenaars is de conclusie dat een categorisering niet toereikend is om de gelijkwaardigheid van artistieke, sociale en maatschappelijke drijfveren in sociaal geëngageerde kunstprojecten te bevatten. Het onderzoek beschrijft voorts intenties, werkwijzen en samenwerkingsverbanden in sociaal geëngageerde kunstprojecten. Kunst met de islamitische klas : een onderzoek naar de mogelijkheden voor kunsteducatie op islamitische basisscholen / J. Paulides, H. Korthals. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab., ill. - Met lit.opg. - Masterscriptie Universiteit Utrecht, Theaterwetenschappen De centrale vraag in deze scriptie luidt: Welke mogelijkheden bestaan er voor islamitische basisscholen om lessen en activiteiten binnen Kunstzinnige Oriëntatie op te nemen in het reguliere onderwijsprogramma? In de eerste twee hoofdstukken worden de islam in Nederland en de gang van zaken op islamitische basisscholen beschreven. Het derde hoofdstuk geeft een overzicht van het overheidsbeleid ten aanzien van kunst- en cultuureducatie. Hoofdstuk vier gaat in op de regelgeving omtrent kunst binnen de islam. In hoofdstuk vijf worden verschillende knelpunten geformuleerd met betrekking tot beeldende vorming, muziek, theater en dans. Hoofdstuk zes beschrijft de onderzoeksmethode. In de daarop volgende hoofdstukken wordt er vanuit verschillende invalshoeken gezocht naar de mogelijkheden voor kunsteducatieve activiteiten op islamitische basisscholen. De kunst van investeren in cultuur / G. Marlet, J. Poort, F. Laverman. - Amsterdam : SEO, p. : tab. - Met lit.opg. - ISBN Wat is cultuur waard? Op welke wijze en in welke mate kunnen investeringen in cultuur het geluk en de welvaart van een individu, stad, regio of land vergroten? Deze literatuurstudie onderzoekt welke effecten er zoal aan cultuur worden toegeschreven en in welke mate die effecten in geld uit te drukken zijn. De kunst van projectonderwijs : vaardigheden in het hoger kunstonderwijs / E.S. de Klerk. - Utrecht : [s.n.], p. : graf., tab. - Scriptie IVLOS, Eerstegraads lerarenopleiding CKV1. - Met lit.opg. en bijl. Onderzoek naar in hoeverre de verschillende vaardigheden die in de theorie van het projectonderwijs aan de orde worden gesteld in de praktijk van een bestaand project op de Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ ook daadwerkelijk geoefend worden. Een tweede onderzoeksvraag die aan de orde komt is welke specifieke vaardigheden op een kunstacademie een belangrijke rol spelen en hoe deze binnen projectonderwijs gerealiseerd kunnen worden. Kunsteducatie opent de ogen : de theorie van meervoudige intelligentie of het belang van cultuureducatie in het primair onderwijs / A. Masselink. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab. - Doctoraalscriptie Universiteit Utrecht, Faculteit der Letteren, Taal & Cultuurstudies. - Met lit.opg. en bijl. Als uitgangspunt voor deze scriptie is de theorie van Meervoudige Intelligentie (MI) van Howard Gardner genomen. Gardner gaat er van uit dat de mens over meerdere intelligenties beschikt en dat die bij iedereen op een andere manier worden ontwikkeld. De centrale vraag in deze scriptie luidt: kan de theorie van Meervoudige Intelligentie binnen cultuureducatie een bijdrage leveren aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen? De praktijk in de Verenigde Staten en in Nederland komt in deze scriptie aan bod. Kunstenaars in Nederland / W. Jenje-Heijdel, D. ter Haar. - Voorburg : CBS, p. : tab., graf., fig. - In opdr. van Kunstenaars&CO Cijfermatig inzicht in de personen die werkzaam zijn als kunstenaar in Nederland in de periode 2004 tot en met Aandacht wordt besteed aan de belangrijkste uitkomsten, de algemene kenmerken van de kunstenaars, de bedrijfskenmerken waar de kunstenaars werken, de opleidingen die de kunstenaars behaald hebben, en de beroepen waarin de personen met een kunstenaarsopleiding werken, als ze niet werken als kunstenaar. De Kunstkijkwijzer / M. Crone. - Amsterdam : AHK, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, p. : tab., fig., ill. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van het lectoraat Kunst- en cultuureducatie van de AHK Dit literatuuronderzoek geeft antwoord op de vraag in hoeverre de kunstkijkwijzer binnen het voortgezet onderwijs een adequaat instrument is om kritisch te reflecteren op post-modernistische kunst. Twee 36 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

19 kijkwijzers zijn voor dit onderzoek het meest relevant. Ten eerste die van Feldman, omdat deze geldt als de standaard. Ten tweede de kijkwijzer voor beeldende vorming van het KPC voor CKV 2, omdat deze de basis vormt voor verschillende Nederlandse methoden. De onderzoeksvraag wordt in esthetisch en leertheoretisch opzicht beantwoord. KunstWerk(t) in de tertiaire sector : evaluatieonderzoek naar ervaringsleren met theatrale werkvormen / W. Oud, R. Oostdam. - Amsterdam : SCO-Kohnstamm Instituut, p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN KunstWerk(t) in de tertiaire sector is een door Kunstenaars&Co geïnitieerd project waarin kunstenaars hun vaardigheden inzetten om de kans op werk voor migranten, gedetineerden, verstandelijk gehandicapten en probleemjongeren te vergroten. Het project wordt uitgevoerd in het kader van het internationale ESF Equal-project. Het project heeft tot doel de maatschappelijke positie van kwetsbare groepen te verbeteren. Dit onderzoek, uitgevoerd door het SCO-Kohnstamminstituut van de Universiteit van Amsterdam, vormt een integraal onderdeel van het project. Doel is de effecten van de door kunstenaars geboden leeromgeving te evalueren om zodoende te bepalen wat de meerwaarde ervan is. Onderzoek is gepresenteerd op de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie van juni 2007 in Utrecht. De M-generatie : de virtuele belevenis van jongeren / L. Kooijman. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab. - Met lit.opg. - Masterthesis Erasmus Universiteit Rotterdam, Kunst- en cultuurwetenschappen Deze thesis onderzoekt de M-generatie, ook wel Netgeneration genoemd, die bestaat uit jongeren tussen de 12 en 18 jaar die een groot deel van hun tijd doorbrengen in een virtuele omgeving. De centrale vraag in deze thesis luidt: Wat is de virtuele belevenis van de M- generatie en in hoeverre kan het vak CKV hier op inspelen? In het onderzoek worden vijf deelvragen beantwoord: Wat is de M-generatie?; Hoe wordt cultuureducatie in Nederland vormgegeven?; Wat is de relatie tussen jongeren en het internet?; Hoe ver is Nederland op het gebied van digitale cultuureducatie?; Wat doet CKV of wat kan CKV doen om het huidige onderwijs te verbeteren door het gebruik van digitaal onderwijs? Media Connection : lessen van kunstdocenten en mediakunstenaars / E. Heijnen. - Amsterdam : AHK, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, p. : ill., tab. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van het lectoraat Kunst- en cultuureducatie van de AHK Dit onderzoek richt zich op de plek van audiovisuele vorming in het voortgezet onderwijs in relatie tot ontwikkelingen in de amateurkunst, de professionele kunst en recent cultuurbeleid. Het onderzoek bestaat uit drie hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk 'Context' gaat in op het belang van audiovisuele vorming en op een aantal recente mediaprojecten in het voortgezet onderwijs in Amsterdam. Het tweede hoofdstuk gaat in op het ontwikkelingsproject Media Connection, speciaal ontwikkeld voor dit onderzoek. Binnen dit project ontwerpen mediakunstenaars lessen samen met docenten uit het voortgezet onderwijs. In het laatste hoofdstuk worden de resultaten van de drie Media Connection-projecten onderzocht onder de deelnemende leerlingen, docenten en kunstenaars. Meervoud als mentaliteit : cultureel divers dansvakonderwijs / L. Saraber. - Amsterdam : AHK, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, p. : tab. - Met bijl. en lit.opg. - In opdr. van het lectoraat Kunst- en cultuureducatie van de AHK. - Titel omslag: Meervoud als mentaliteit: culturele diversiteit in dansvakonderwijs Verkennend onderzoek naar de mogelijke betekenis en toepasbaarheid van culturele diversiteit in het dansvakonderwijs in het algemeen, en docentenopleidingen in het bijzonder. Het onderzoek is erop gericht om keuzes op curriculum-niveau meer afgewogen te kunnen maken. De bevindingen zijn in de eerste plaats bedoeld als inspiratiebron voor de docentenopleiding dans van de Amsterdamse Hogeschool zelf, maar mogelijk ook voor andere opleidingen die een breder cultureel kader zoeken. Cultureel divers is opgevat als: vertegenwoordiging van niet-westerse culturen. Onderzoek is gepresenteerd op de Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie van juni 2007 in Utrecht. [Motivatie om te dansen] / M. Brouwer, W. Heesbeen. - [S.l.] : TNS NIPO, p. : graf., fig. - In opdr. van Kunstfactor Dans. - Powerpoint presentatie. - Geen titel op titelblad vermeld Doel van het onderzoek was het verkrijgen van meer inzicht in de motivaties om te dansen bij beoefenaars van amateurdans. Verschillende aspecten zijn onderzocht. Ten eerste is gekeken naar waarom mensen gaan dansen en de gevoelens die dansen oproept. Ten tweede zijn de sociodemografische factoren onderzocht: leeftijd, geslacht en regio. Verder komen de verschillende 37 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE

20 dansstijlen aan de orde. Tot slot worden de aspecten belicht die mensen belangrijk vinden en op basis waarvan ze een dansles/dansschool kiezen: tijd, danslocatie, danspartner en muziek. De onderzoekers doen op basis van de resultaten een aantal aanbevelingen om tot betere communicatie naar potentiële dansers te komen. Nederlandse kunstmusea en social inclusion / R. de Boer. - [S.l.] : [s.n.], p. : tab., graf., fig. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, afstudeerrichting Kunst, Beleid en Management Welke bijdrage kunnen Nederlandse kunstmusea leveren aan social inclusion? Deze vraag wordt onderzocht in deze scriptie. Hoofdstuk één gaat over de definiëring van de term social inclusion. In het tweede hoofdstuk wordt nagegaan welke onderbouwing de huidige theorie levert over het verband tussen kunstspecifieke effecten en functies en social inclusion. Hoofdstuk drie gaat over de rol van kunstmusea in relatie tot social exclusion en inclusion. Het Nederlandse overheidsbeleid ten aanzien van kunstmusea en social inclusion wordt in hoofdstuk vier besproken. In het laatste hoofdstuk zijn case studies opgenomen waarin het beleid van vijf grote Nederlandse kunstmusea centraal staat. bredere ontwikkeling die kan worden aangeduid met de term 'erfgoedisering'. Met erfgoedisering wordt bedoeld het streven van musea om steeds meer amusement, entertainment en beleving aan te bieden. Hoe komt het dat er een sterke behoefte bestaat het historisch besef van (oude en nieuwe) Nederlanders te vergroten? Op welke manier kan een museum voorzien in (nationaal) historisch besef? No more sugarcoating! : een nieuw recept voor de inzet van educatieve games in de museale sector / F. Burger. [S.l.] : [s.n.], p. : tab., ill. - Met lit.opg. en bijl. - Doctoraalscriptie Universiteit Utrecht, Faculteit der Letteren, Taal- en cultuurstudies Onderzoek naar educatieve games in Nederlandse musea. Hoofdstuk één inventariseert de aanwezigheid van games op websites van musea. Er wordt aandacht besteed aan de context waarbinnen het spel wordt aangeboden, evenals de rol van de overheid bij de ontwikkeling van de games. In het tweede hoofdstuk komt aan bod wie er verantwoordelijk is voor de inzet van spel in de museale sector en in welke vormen het daar voorkomt. Hoofdstuk drie gaat in op de functies van spel in de museale context. Hoofdstuk vier gaat over het gebruik van het spel als 'sugarcoating'. In het laatste hoofdstuk volgt de conclusie. Nederlandse muziek in de 20-ste eeuw : voorspel tot een nieuwe dag / L. Samama. - 2e herz. dr. - Amsterdam : Salomé, p. : ill., fig. - Met lit. opg. en reg. - ISBN X Overzicht van de Nederlandse muziek in de twintigste eeuw, waarin zowel het muziekleven in Nederland als de muziek zelf aan bod komen. Daarbij worden zes belangrijke componisten en hun werk centraal gesteld: Matthijs Vermeulen, Willem Pijper, Henk Badings, Rudolf Escher, Ton de Leeuw en Tristan Keuris. Nieuw, leuk en leerzaam : een erfgoedstudie naar het Nationaal Historisch Museum / V. Wieringa. - [S.l.] : [s.n.], p. - Masterscriptie Universiteit Utrecht, Faculteit der Letteren, Onderwijsinstituut Geschiedenis, Masteropleiding Cultureel Erfgoed. - Met lit.opg. en webadressen Onderzoek naar wat de inhoud zou moeten zijn van een Nationaal Historisch Museum. In deze scriptie wordt ingegaan op vragen als: Op welke manier komen objecten in een museum terecht? Op welke manier ontstaat nieuw erfgoed? Hoe past de wens om het museum aantrekkelijker te maken voor het publiek binnen een Observational learning in Cultural and Arts Education : effects on students' creative processes, products and motivation in creative writing and visual arts : proposal for a PhD study ( ) / T. Janssen, G. Rijlaarsdam. - Amsterdam : Instituut voor de Lerarenopleiding Universiteit van Amsterdam, p. The background of this study is formed by the introduction of a new arts program (CKV) in the final grades of Dutch secondary education. The study aims to contribute to the development of CKV, by testing a learning arrangement, designed to support students in art making and in reflecting on their own and others' art making. In the learning arrangement, students learn by observing peer models who perform creative writing and visual creative tasks. The effects of observational learning will be studied on students' creative processes, products, knowledge and motivation, in three experiments. Participants are 16-year old students (11th grade). It will be examined which learning arrangement is more beneficial to students' creativity; observing peer models versus guided practicing, observing with or 38 ZICHT OP EEN ONDERZOEKSAGENDA CULTUUREDUCATIE