Geert Savelsbergh Hoogleraar op Desmond Tutu leerstoel Jeugd, Sport en Verzoening Vrije Universiteit Amsterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geert Savelsbergh Hoogleraar op Desmond Tutu leerstoel Jeugd, Sport en Verzoening Vrije Universiteit Amsterdam"

Transcriptie

1 Geert Savelsbergh Hoogleraar op Desmond Tutu leerstoel Jeugd, Sport en Verzoening Vrije Universiteit Amsterdam Bijna iedereen kent die verwarrende tekening van de twee even lange lijnen. Bij de een zijn links en rechts twee pijlen getekend die naar deze lijn wijzen. Bij de andere twee pijlen die ervandaan wijzen. Optisch lijkt de eerste lijn korter dan de tweede. Maar als je mensen vraagt de lijn met duim en wijsvinger aan te geven, doet iedereen dat meteen goed. Die beweging gaat kennelijk uit van andere informatie dan wat het oog denkt te zien, zegt Geert Savelsbergh, hoogleraar aan de faculteit der Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit (VU) van Amsterdam. En daar stem je je gedrag ook op af. Dat heeft grote implicaties voor ons denken over het aanleren van bewegingen en dat heeft me altijd al geïnteresseerd. 73

2 Hoe is het vakgebied waarbinnen u werkzaam bent te omschrijven? Geert Savelsbergh zet een leeg koffiekopje op tafel. Wie het weg wil zetten, zal automatisch de krachtsinspanning afstemmen op het gewicht van dat lege kopje. Zoals je ook automatisch je hand draait als het kopje op z n kop staat en rechtop in de kast gezet moet worden. Kijken, analyseren en daar je gedrag op leren afstemmen. Hij wijst op onderzoek in onder meer het tennis. Een ervaren tennisser kan de vlucht van de bal beter voorspellen en hoeft die niet steeds met zijn ogen te volgen. Hij kan zich al instellen op de positie van de tegenstander en keuzes maken voordat hij zelf slaat. Onderzoek in het tennis heeft ook laten zien dat ervaren spelers al meer kunnen afleiden uit de lichaamshouding van de tegenstander en dus nog efficiënter gebruikmaken van de visuele informatie. Hoe is dit gebied als onderwerp voor wetenschappelijk onderzoek ontstaan en hoe heeft het zich in de afgelopen jaren ontwikkeld binnen uw universiteit? Waarneming en gedrag zijn lange tijd als afzonderlijke fenomenen gezien en onderzocht, vertelt hij. Wij hebben hier aan deze faculteit visuele informatie en bewegingsgedrag met elkaar in verband gebracht. Zelf was ik daarvoor geïnspireerd geraakt door onderzoek aan de universiteit van Connecticut in de VS. Daar werd onder meer onderzoek gedaan naar het veranderend perspectief van iemand die een weg oversteekt en wat dat voor invloed heeft op het gedrag. Als student aan de VU werd hij zelf beïnvloed door de colleges van John Whiting en Michael Turley over de relatie tussen perceptie en actie. Later ben ik daar zelf college over gaan geven. Studenten raakten geïnteresseerd in het onderzoeksgebied en zo breidt zich dat uit. En momenteel zijn we world leading op dit vakgebied, zo mag ik wel zeggen. Savelsbergh begon zijn onderzoekswerk overigens niet op het terrein van de sport. Hij bestudeerde aanvankelijk het leren bewegen van baby s en jonge kinderen. Zijn promotie had het bal vangen als onderwerp. Voor een experiment hebben we een opstelling gebouwd waarbij we gebruikmaakten van een bal die langzaam leegliep en dus kleiner werd. Normaal zie je een bal die op je afkomt, steeds groter worden. Het bleek dat de vangers die met één oog konden kijken, meer fouten in de timing maakten dan de vangers die beide ogen mochten gebruiken. Daarmee was aangetoond dat mensen meerdere informatiebronnen gebruiken om hun beweeggedrag op af te stemmen. Mensen worden daarbij steeds effectiever, zoals de ervaren tennissers laten zien. 74 Sport en haar professoren - Sportwetenschap in ontwikkeling

3 Strafschop en positiespel De informatie die de strafschoppennemer weggeeft over waar hij de bal gaat trappen kan duidelijk door de doelman gebruikt worden om zijn kansen te vergroten om een strafschop te stoppen. De beste tactiek voor de doelman is om zolang mogelijk te wachten met duiken omdat de belangrijkste en meest betrouwbare informatie (informatie over het standbeen) maar net ( milliseconden) voordat de bal geraakt wordt ter beschikking komt. Uit: Visuele informatie en bewegingsgedrag in voetbal. Wat is de aard en omvang van uw aanstelling en hoe is uw onderzoeksgroep samengesteld? Voor mijn promotieonderzoek heb ik via een KNAW-fellowship (een beurs van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen, waarmee jonge gepromoveerden aan een van de universiteiten gedurende een aantal jaren onderzoek kunnen doen, red.) een plaats gekregen op de Manchester Metropolitan University. Daar heb ik me onder andere verdiept in de cognitieve psychologie en ik ben er in 1999 ook tot hoogleraar benoemd. Ik heb er overigens nog altijd een deeltijdaanstelling. Hier in Amsterdam doceerde in die tijd Brian Hopkins. Toen hij terugkeerde naar Engeland ben ik hier hoofd van de onderzoeksgroep geworden. Aanvankelijk hielden we ons vooral bezig met motorische ontwikkeling in het algemeen. Later is ook de sport meer in beeld gekomen. Momenteel werkt hij met een groep van acht vaste medewerkers en tien promovendi. Het onderzoeksgebied rond waarnemen en bewegen kent drie belangrijke thema s: - ontwikkeling van kleine kinderen, waaronder ook onderzoek naar gehandicapten met een hersenbeschadiging, in samenwerking met artsen van het VU medisch centrum; - leren en leerexperimenten op het gebied van de revalidatie, maar ook in fundamentele sporttaken, zoals vangen, gooien, springen en evenwicht houden; - praktijkgericht onderzoek op het gebied van de prestatiegerichte sport. Op welke wijze en met welke motivatie bent u als wetenschapper zelf op dit terrein terechtgekomen? Opnieuw illustreert Savelsbergh zijn antwoord met een voorbeeld: de automobilist die zonder het te beseffen een oude vertrouwde route kiest om zijn kinderen naar school te brengen, terwijl ze op weg moesten naar een andere bestemming. Maar z n handelen als verkeersdeelnemer en het reageren op de visuele informatie daarbij, was foutloos. Op een onbewust 75

4 niveau, zonder echt na te denken, handelde hij op basis van z n ervaring. Daar zit een spanningsveld dat me altijd heeft geboeid, zegt hij. Savelsbergh verwijst naar het werk van Milner en Goodale uit de jaren negentig. Deze beschreven een experiment met een patiënte die door koolmonoxidevergiftiging een hersenbeschadiging had opgelopen. De vrouw was niet in staat een eenvoudige tekening te maken van een brievenbus, maar als ze een brief moest posten, ging dat wel goed. In Italië was een patiënt beschreven waarbij dat precies omgekeerd was. Dat vond ik fascinerend. Kennelijk zijn er twee stromen: bewuste waarneming die je kunt beredeneren en waarbij je expliciet leert handelen, en een stroom waarbij de waarneming meteen leidt tot handelen. Hij wijst op de twee lijnen zoals beschreven in de inleiding tot dit hoofdstuk. Je kunt kennelijk iets verkeerd waarnemen zoals een verschil in lengte dat er in werkelijkheid niet is en onbewust toch goed handelen. Fascinerend! Dat paradigma gebruik ik, omdat het invloed heeft op het leren bewegen. 76 Sport en haar professoren - Sportwetenschap in ontwikkeling

5 Sport en Kennis Deze preview is een gedeelte uit het boek: Sport en haar professoren Sportwetenschap in ontwikkeling Meer informatie Voor meer artikelen en andere uitgaven kunt u terecht op

Chris Visscher Hoogleraar jeugdsport, met specifieke accenten op talentontwikkeling en op sport en school Rijksuniversiteit Groningen

Chris Visscher Hoogleraar jeugdsport, met specifieke accenten op talentontwikkeling en op sport en school Rijksuniversiteit Groningen Chris Visscher Hoogleraar jeugdsport, met specifieke accenten op talentontwikkeling en op sport en school Rijksuniversiteit Groningen Als hij bij Studio Sport FC Groningen en Heerenveen tegen elkaar ziet

Nadere informatie

Arnold de Haan Hoogleraar inspanningsfysiologie Vrije Universiteit Amsterdam

Arnold de Haan Hoogleraar inspanningsfysiologie Vrije Universiteit Amsterdam Arnold de Haan Hoogleraar inspanningsfysiologie Vrije Universiteit Amsterdam Waardoor loopt een topatleet op de 800 of 1500 meter op latere leeftijd wél een heel redelijke halve marathon, maar zal de marathonloper

Nadere informatie

Marijke Hopman-Rock Hoogleraar lichamelijke activiteit en gezondheid bij ouderen Vrije Universiteit Amsterdam

Marijke Hopman-Rock Hoogleraar lichamelijke activiteit en gezondheid bij ouderen Vrije Universiteit Amsterdam Marijke Hopman-Rock Hoogleraar lichamelijke activiteit en gezondheid bij ouderen Vrije Universiteit Amsterdam Het kostte haar ruim twintig jaar om de gezondheidszorg te overtuigen van de waarden van het

Nadere informatie

Luc van der Woude Hoogleraar bewegen, revalidatie en functieherstel Rijksuniversiteit Groningen

Luc van der Woude Hoogleraar bewegen, revalidatie en functieherstel Rijksuniversiteit Groningen Luc van der Woude Hoogleraar bewegen, revalidatie en functieherstel Rijksuniversiteit Groningen Met enige trots leidt hij de bezoeker rond in het lab van het Centrum voor Bewegingswetenschappen van het

Nadere informatie

Peter Beek Hoogleraar coördinatiedynamica Vrije Universiteit Amsterdam

Peter Beek Hoogleraar coördinatiedynamica Vrije Universiteit Amsterdam Peter Beek Hoogleraar coördinatiedynamica Vrije Universiteit Amsterdam Zijn wetenschappelijke werk heeft in de afgelopen drie jaar plaats moeten maken voor de taken die verbonden zijn aan de functie van

Nadere informatie

Ruud Koning Hoogleraar sporteconomie Rijksuniversiteit Groningen

Ruud Koning Hoogleraar sporteconomie Rijksuniversiteit Groningen Ruud Koning Hoogleraar sporteconomie Rijksuniversiteit Groningen Voorzitters en trainers van voetbalclubs worden herinnerd door hun sportieve successen, niet vanwege hun zorgvuldige financiële beleid.

Nadere informatie

Annelies Knoppers Hoogleraar pedagogiek en didactiek van sport en lichamelijke opvoeding Universiteit Utrecht

Annelies Knoppers Hoogleraar pedagogiek en didactiek van sport en lichamelijke opvoeding Universiteit Utrecht Annelies Knoppers Hoogleraar pedagogiek en didactiek van sport en lichamelijke opvoeding Universiteit Utrecht Vragen stellen bij schijnbare vanzelfsprekendheden is een basisvoorwaarde voor wetenschappelijk

Nadere informatie

Willem van Mechelen. Hoogleraar sociale geneeskunde, met als opdracht in het bijzonder de bedrijfs- en sportgeneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam

Willem van Mechelen. Hoogleraar sociale geneeskunde, met als opdracht in het bijzonder de bedrijfs- en sportgeneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam Willem van Mechelen Hoogleraar sociale geneeskunde, met als opdracht in het bijzonder de bedrijfs- en sportgeneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam Of de journalist met de auto naar het interview is gekomen,

Nadere informatie

Wat is de aard en omvang van uw aanstelling en hoe is uw onderzoeksgroep

Wat is de aard en omvang van uw aanstelling en hoe is uw onderzoeksgroep Paul Verweel Hoogleraar bestuur en organisatiewetenschap, met accent op betekenisgeving en cultuurverschillen. Bezet tevens de Richard Krajicek endowed chair Universiteit Utrecht Dat antropologen graag

Nadere informatie

Frank Backx Hoogleraar sportgeneeskunde, met als opdracht in het bijzonder de klinische zorg Universiteit Utrecht

Frank Backx Hoogleraar sportgeneeskunde, met als opdracht in het bijzonder de klinische zorg Universiteit Utrecht Frank Backx Hoogleraar sportgeneeskunde, met als opdracht in het bijzonder de klinische zorg Universiteit Utrecht Of het nou gaat om degene die lui onderuit met een zak chips in de hand naar een wedstrijd

Nadere informatie

Maarten van Bottenburg Hoogleraar sportontwikkeling Universiteit Utrecht

Maarten van Bottenburg Hoogleraar sportontwikkeling Universiteit Utrecht Maarten van Bottenburg Hoogleraar sportontwikkeling Universiteit Utrecht Met hun onderzoeksbureau Diopter stond Maarten van Bottenburg (1962) samen met Jan Janssens aan de basis van het huidige W.J.H.

Nadere informatie

Toepassingen van digitale middelen in het bewegingsonderwijs

Toepassingen van digitale middelen in het bewegingsonderwijs Toepassingen van digitale middelen in het bewegingsonderwijs Een interview van John van der Kamp met prof. Diane Ste-Marie Om te beginnen, Ste-Marie, hoe spreek je dat eigenlijk uit, op zijn Frans? Inderdaad,

Nadere informatie

Frans Kok en Marco Mensink Hoogleraar voeding en gezondheid en universitair docent, afdeling humane voeding Wageningen Universiteit

Frans Kok en Marco Mensink Hoogleraar voeding en gezondheid en universitair docent, afdeling humane voeding Wageningen Universiteit Frans Kok en Marco Mensink Hoogleraar voeding en gezondheid en universitair docent, afdeling humane voeding Wageningen Universiteit Wie de sportbladen opslaat kan er niet omheen: stevig trainen lijkt onmogelijk

Nadere informatie

Visuele informatie voor perceptie in bewegingshandelingen

Visuele informatie voor perceptie in bewegingshandelingen Visuele informatie voor perceptie in bewegingshandelingen Het algemene doel van het in dit proefschrift gepresenteerde onderzoek was om verder inzicht te krijgen in de rol van visuele informatie in bewegingscontrole

Nadere informatie

Koen Lemmink Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool

Koen Lemmink Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool Koen Lemmink (l) en Johan de Jong. Koen Lemmink Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool Een twaalftal studenten zit rond een grote tafel in één van

Nadere informatie

kinderen keuzes leren maken

kinderen keuzes leren maken tekst: Mike Barrell vertaling: Edwin Murre 1 Het is vooral de leeftijd die het leuk maakt om les te geven aan Tenniskids (5-12 jaar). Maar regelmatig moet je je als trainer ook bezinnen en jezelf afvragen

Nadere informatie

Leeropdracht Perception and action problems

Leeropdracht Perception and action problems Bijeenkomst VMT/LZK 3 Delden, 6 februari 2009 Behavioural Science Institute Leeropdracht Perception and action problems Bert Steenbergen Inhoud Even voorstellen (achtergrond) Onderzoeksthema s (Prof. Jan

Nadere informatie

Les 2 Talentontwikkeling Opdrachtenblad

Les 2 Talentontwikkeling Opdrachtenblad Les 2 Talentontwikkeling Opdrachtenblad Opdracht 3: Hoi, mijn naam is Tessa. Eerst heb ik op hoog niveau geschaatst. Als extra training begon ik met wielrennen. Daar had ik meer plezier in en meer talent

Nadere informatie

Prinsen en prinsessen les 3. Doelen:

Prinsen en prinsessen les 3. Doelen: Prinsen en prinsessen les 3 Doelen: - De speler kan gemakkelijk springen vanuit stilstand en vanuit beweging - De speler kan inschatten waar de bal terecht komt - De speler kan inschatten waar de bal terecht

Nadere informatie

Enquete Loopbaan internationals

Enquete Loopbaan internationals Enquete Loopbaan internationals Opmerkelijk Wanneer ben je begonnen en heb je ook nog andere sporten gedaan? 68% is begonnen met hockey voor of op zijn/haar 8ste levensjaar 96% is begonnen met hockey voor

Nadere informatie

Interview Han van der Maas

Interview Han van der Maas Interview Han van der Maas Voor mij is programmeren een essentiële tool, zoals hamer en spijkers voor een timmerman 272 Interview Hoe ben je zelf geïnteresseerd geraakt in programmeren? Pas op de universiteit,

Nadere informatie

Programma Akademiehoogleraren. Nederlands toponderzoek, nu en in de toekomst

Programma Akademiehoogleraren. Nederlands toponderzoek, nu en in de toekomst Programma Akademiehoogleraren Nederlands toponderzoek, nu en in de toekomst Loopbaanimpuls Om ook in de toekomst Nederlands toponderzoek te kunnen leveren, zullen universiteiten nieuw wetenschappelijk

Nadere informatie

Huygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW)

Huygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW) Huygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW) Citation: J.W.F. Beks &, Levensbericht H.G.J.M. Kuijpers, in: Levensberichten en herdenkingen, 1992, Amsterdam, pp. 39-42 This

Nadere informatie

DE ROL VAN TRAINER EN COACH BIJ MOTORISCH LEREN

DE ROL VAN TRAINER EN COACH BIJ MOTORISCH LEREN DE ROL VAN TRAINER EN COACH BIJ MOTORISCH LEREN Een relatief duurzame verandering in perceptueel-motorische vaardigheden als gevolg van oefening. (Beek, 2010) 3 FEBRUARI 2016 SJOERD HOEK 333203, SIMONE

Nadere informatie

Onderzoek. Portfolio opdracht klas 2

Onderzoek. Portfolio opdracht klas 2 Reflectieformulier beeldend werk Kies één grote opdracht van één kunstvak waar je meerdere lessen aan hebt gewerkt. De reflectie die je gaat maken gaat alleen over deze opdracht. De reflectie opdracht

Nadere informatie

TALENTONTWIKKELING platform AV 9 juni 2017

TALENTONTWIKKELING platform AV 9 juni 2017 TALENTONTWIKKELING platform AV 9 juni 2017 TALENTONTWIKKELING wat moet het opleveren? (1) BETER HANDELEN betere spelers maken sneller en betere keuzes (BESLISGEDRAG) Betere teams stemmen het handelen beter

Nadere informatie

Scheidsrechters signalen

Scheidsrechters signalen Tafelaar klaar??? Scheidsrechters signalen Controle voor de wedstrijd Is de tablet ingevuld en op de tafel aanwezig? Is de sprongbalpijl aanwezig? Is het scorebord aan? Zijn de 2 oranje teamfoutplankjes

Nadere informatie

Nkejvitqgpg" qpg. Fqgnvtcr. Fqpmgtitqgpg" qpg. Uvtchuejqrigdkgf. Okffgpektmgn. Chvtcr. Cejvgtnklp. \klnklp. Qojgkpkpi

Nkejvitqgpg qpg. Fqgnvtcr. Fqpmgtitqgpg qpg. Uvtchuejqrigdkgf. Okffgpektmgn. Chvtcr. Cejvgtnklp. \klnklp. Qojgkpkpi Fqgnvtcr Nkejvitqgpg" qpg Uvtchuejqrigdkgf Okffgpektmgn Fqpmgtitqgpg" qpg Cejvgtnklp Chvtcr \klnklp Qojgkpkpi Speel voetbal zoals de echte sterren! Met het PLAYMOBIL voetbalstadion kan je zowel een korte

Nadere informatie

Chris Visscher en Marije Elferink-Gemser Wie heeft er oog voor talenten in ontwikkeling?

Chris Visscher en Marije Elferink-Gemser Wie heeft er oog voor talenten in ontwikkeling? Chris Visscher en Marije Elferink-Gemser Wie heeft er oog voor talenten in ontwikkeling? Het onderwijs heeft altijd en terecht veel aandacht besteed aan kinderen die niet mee kunnen komen. Nu is het tijd

Nadere informatie

Risicogedrag. Voortgezet onderwijs

Risicogedrag. Voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs 2 Wereldwijd bestuderen wetenschappers risicogedrag. Dat gebeurt ook aan de Universiteit Leiden bij het Brain & Development Onderzoekscentrum. Daar onderzoeken wetenschappers bij adolescenten

Nadere informatie

Wat leren sjoelen door kinderen met CP kan betekenen voor meedoen in sport

Wat leren sjoelen door kinderen met CP kan betekenen voor meedoen in sport Wat leren sjoelen door kinderen met CP kan betekenen voor meedoen in sport John van der Kamp Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam Institute of Human Performance, University of Hong Kong inhoud

Nadere informatie

Inhoud. Impliciet leren in het bewegingsonderwijs. Wat willen we met bewegingsonderwijs? 24 November 2016

Inhoud. Impliciet leren in het bewegingsonderwijs. Wat willen we met bewegingsonderwijs? 24 November 2016 Impliciet leren in het bewegingsonderwijs Remo Mombarg & Wouter de Groot 24 November 2016 Inhoud Introductie: lectoraat praktijkgerichte sportwetenschap Waarom impliciet leren Hoe kan het wel? Foutloos

Nadere informatie

Jacques van Rossum Positief coachen brengt talenten dichter bij de top

Jacques van Rossum Positief coachen brengt talenten dichter bij de top Jacques van Rossum Positief coachen brengt talenten dichter bij de top Bij talentontwikkeling gaat het om kwaliteiten en mogelijkheden van jonge sporters, zoals in het vorige hoofdstuk is beschreven. Maar

Nadere informatie

Voorbeeld 1. Kan je langer (aantal keer) touwtje springen als het touw precies op een metronoom gedraaid wordt?

Voorbeeld 1. Kan je langer (aantal keer) touwtje springen als het touw precies op een metronoom gedraaid wordt? Voorbeeld onderzoeksvragen en uitwerkingen Voorbeeld 1 Zintuigelijke informatie Kan je langer (aantal keer) touwtje springen als het touw precies op een metronoom gedraaid wordt? Als je meer informatie

Nadere informatie

Beelddenken in Beweging

Beelddenken in Beweging Beelddenken in Beweging Leren in beweging werkt effectief bij Beelddenken [ Vier krachtige oefeningen om te leren vanuit beweging en plezier! Leren in Beweging sluit aan bij het leren van Beelddenkers.

Nadere informatie

Ivo van Hilvoorde Waarom heeft niet iedereen het recht op het lichaam van een topsporter?

Ivo van Hilvoorde Waarom heeft niet iedereen het recht op het lichaam van een topsporter? Ivo van Hilvoorde Waarom heeft niet iedereen het recht op het lichaam van een topsporter? Wat doet de sport met je lichaam en wat doe je zelf aan je lijf om beter te kunnen sporten? Grensoverschrijdend

Nadere informatie

Aansluiten bij de behoefte van ieder kind. Makkelijker gezegd dan gedaan?

Aansluiten bij de behoefte van ieder kind. Makkelijker gezegd dan gedaan? Aansluiten bij de behoefte van ieder kind. Makkelijker gezegd dan gedaan? Kinderen ontwikkelen hun motoriek en hun motorische vaardigheden op hun eigen manier, in hun eigen tempo. Dit lijkt vanzelf te

Nadere informatie

G-sp rt. Sport voor personen met een handicap: iedereen 100% sporter!

G-sp rt. Sport voor personen met een handicap: iedereen 100% sporter! G-sp rt Sport voor personen met een handicap: iedereen 100% sporter! Alles over G-sport G-Sport Vlaanderen tel. 03 240 62 97 www.gsportvlaanderen.be info@gsportvlaanderen.be Psylos vzw Vlaamse federatie

Nadere informatie

Openbaar bestuur op expeditie

Openbaar bestuur op expeditie Dit boek is geschreven ter gelegenheid van het afscheid van prof. dr. A.F.A. Korsten als hoogleraar Bedrijfs- en bestuurswetenschappen, in het bijzonder Bestuurskunde, aan de Open Universiteit Nederland.

Nadere informatie

VERDER MET JE TALENT RUIMTE VOOR VERDIEPING IN VWO 4, 5 EN 6

VERDER MET JE TALENT RUIMTE VOOR VERDIEPING IN VWO 4, 5 EN 6 _ VERDER MET JE TALENT RUIMTE VOOR VERDIEPING IN VWO 4, 5 EN 6 VERDER MET JE Van jongs af aan heb ik al de ambitie om arts te worden. Maar binnenkomen op de geneeskundeopleiding is niet makkelijk. Bij

Nadere informatie

VERDIEPINGSSTOF LEEREENHEID 2

VERDIEPINGSSTOF LEEREENHEID 2 VERDIEPINGSSTOF LEEREENHEID 2 1.1 Verdiepingsstof - Gedragsaspecten Als we het gedrag van mensen nader bekijken, kunnen we daarin drie belangrijke aspecten onderscheiden: motorisch gedrag cognitief gedrag

Nadere informatie

Informatie en voorwaarden voor het aanvragen van een Fulbright-beurs voor promovendi, hoogleraren en docenten

Informatie en voorwaarden voor het aanvragen van een Fulbright-beurs voor promovendi, hoogleraren en docenten Informatie en voorwaarden voor het aanvragen van een Fulbright-beurs voor promovendi, hoogleraren en docenten Inleiding Deze handleiding is bedoeld voor promovendi die onderzoek willen doen en scholars

Nadere informatie

Werkblad 1 - Thema 14 (NIVEAU GEVORDERD)

Werkblad 1 - Thema 14 (NIVEAU GEVORDERD) Werkblad 1 - Thema 14 (NIVEAU GEVORDERD) Wat is een kracht? Tijdens het afwassen laat Jeroen een kopje vallen. Zoals te zien op de plaatjes valt het kopje kapot. Er moet dus een kracht werken op het kopje

Nadere informatie

Netwerkbijeenkomst Revalideren met een cognitieve beperking

Netwerkbijeenkomst Revalideren met een cognitieve beperking Netwerkbijeenkomst Revalideren met een cognitieve beperking 29 maart 2018 Welkom op deze netwerkbijeenkomst! Ga je mee verdwalen? Linksom of rechtsom? Programma Revalideren met een cognitieve beperking

Nadere informatie

filosofie vwo 2016-II

filosofie vwo 2016-II Opgave 2 Theoriegeladenheid van de waarneming 5 maximumscore 3 Een goed antwoord bevat een uitleg met de afbeelding van het eend-konijn van: Kuhns Aristoteles-ervaring: plotselinge perspectiefverandering

Nadere informatie

Hallo, Veel leesplezier!

Hallo, Veel leesplezier! Hallo, Voor u ligt de eerste uitgave van de nieuwsbrief van Sportstuif. Deze zal 4x per jaar uitgebracht worden. Via deze nieuwsbrief willen we u op de hoogte houden van het nieuws en de ontwikkelingen

Nadere informatie

Nederlands Genootschap voor Nieuwgriekse Studies (NGNS) Dutch Society for Modern Greek Studies. Beleidsplan

Nederlands Genootschap voor Nieuwgriekse Studies (NGNS) Dutch Society for Modern Greek Studies. Beleidsplan 1 Nederlands Genootschap voor Nieuwgriekse Studies (NGNS) Dutch Society for Modern Greek Studies Beleidsplan 2017-2021 2 Inleiding De doelstelling van de vereniging Nederlands Genootschap voor Nieuwgriekse

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

G-sp rt. Sport voor personen met een handicap: gewoon doen!

G-sp rt. Sport voor personen met een handicap: gewoon doen! G-sp rt Sport voor personen met een handicap: gewoon doen! Alles over G-sport Steunpunt G-Sport Vlaanderen tel. 03 240 62 97 www.gsportvlaanderen.be Psylos vzw Vlaamse federatie voor sport en recreatie

Nadere informatie

Sandra van Essen Door druk en andere belastende omstandigheden zijn mensen zichzelf soms bijna kwijt

Sandra van Essen Door druk en andere belastende omstandigheden zijn mensen zichzelf soms bijna kwijt Sandra van Essen Door druk en andere belastende omstandigheden zijn mensen zichzelf soms bijna kwijt Wie als sporter met een blessure kampt, gaat naar een arts of fysiotherapeut. Wie met een mentaal probleem

Nadere informatie

rendement van talent aanbevelingen voor motiverend en stimulerend loopbaanbeleid advies

rendement van talent aanbevelingen voor motiverend en stimulerend loopbaanbeleid advies de jonge akademie rendement van talent aanbevelingen voor motiverend en stimulerend loopbaanbeleid advies samenvatting De afgelopen jaren hebben de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW),

Nadere informatie

Speelgebied. Doeltrap. Donkergroene zone. Lichtgroene zone Achterlijn. Zijlijn. Strafschopgebied. Omheining. Middencirkel. Aftrap

Speelgebied. Doeltrap. Donkergroene zone. Lichtgroene zone Achterlijn. Zijlijn. Strafschopgebied. Omheining. Middencirkel. Aftrap play.playmobil.com Speelgebied Donkergroene zone Doeltrap Lichtgroene zone Achterlijn Zijlijn Strafschopgebied Omheining Middencirkel 2 3 Aftrap Basisprincipes voor alle spel-varianten Traptechniek Speel

Nadere informatie

Lineair- en non lineair

Lineair- en non lineair Lineair- en non lineair Zomermodule opleidingsdag 25 mei 2019 Mark Hakkeling In deze module gaan we in op het verschil tussen lineaire- en non-lineaire opvattingen van motorisch leren. Niet toevallig is

Nadere informatie

Smashbal. Een uitdagend spel! Smashen, actie, rally s en plezier staan centraal

Smashbal. Een uitdagend spel! Smashen, actie, rally s en plezier staan centraal Smashbal Een uitdagend spel! Smashen, actie, rally s en plezier staan centraal Inhoudsopgave Voorwoord 3 Level 1 4 Level 2 5 Level 3 6 Level 4 7 Welke volleybaltechnieken binnen welke level? 8 Aandachtspunten

Nadere informatie

Beweeggames: kansen voor het stimuleren van beweging?

Beweeggames: kansen voor het stimuleren van beweging? Beweeggames: kansen voor het stimuleren van beweging? Monique Simons, Maaike van de Bovenkamp en Emely de Vet Inleiding Het beeld van buiten spelende kinderen, rennend achter een bal, tikkertje en verstoppertje

Nadere informatie

Lesbrief 1 VEILIG LEREN VALLEN VOOR LEERLINGEN IN HET BASISONDERWIJS

Lesbrief 1 VEILIG LEREN VALLEN VOOR LEERLINGEN IN HET BASISONDERWIJS Lesbrief 1 VLLEN IS OOK EEN SPORT VEILIG LEREN VLLEN VOOR LEERLINGEN IN HET SISONERWIJS In deze lesbrief: Een korte uitleg Naam onderdeel Pagina Onderdeel 1: Oefenen valtechnieken Onderdeel 2: Lijntrefbal

Nadere informatie

Stichting Bixie Baseball

Stichting Bixie Baseball Stichting Bixie Baseball Achtergrond 28 jaar actief honkballer 2 Olympische spelen (2000, 2004), 1 WK (2001) 4 jaar bij Chicago Cubs (2001-2004) Sinds 2006 bij Bixie Sinds 2010 bij Unicorns Sinds 2006

Nadere informatie

De Potentie van Learning Analytics

De Potentie van Learning Analytics 1 / 25 ACLA en het onderzoek 'de rol van self-serving bias bij opleidingskeuze' 1,2,3 c.p.b.j.van.klaveren@vu.nl 1 Vrije Universiteit - Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen 2 Amsterdam Center

Nadere informatie

ZONDER CELDELING GEEN KANKER

ZONDER CELDELING GEEN KANKER DE GEMENE DELER ZONDER CELDELING GEEN KANKER Naam: Klas: Datum: ZONDER CELDELING GEEN KANKER HAVO Celdeling is cruciaal voor het leven van organismen, en wordt dan ook heel nauwkeurig gereguleerd. Wanneer

Nadere informatie

De beleving van ruimte in de omgeving

De beleving van ruimte in de omgeving De beleving van ruimte in de omgeving Ronald Hamel Introductie De individuele beleving van de omgeving is uiterst complex. De omgevingspsycholoog probeert dit desondanks in kaart te brengen. Ronald Hamel

Nadere informatie

========================================================

======================================================== ======================================================== De geheimen van het Bridge Brein De geheimen van het bridgebrein. Dat is het onderwerp waar ik iets over ga vertellen. Ik ben geïnteresseerd in

Nadere informatie

Keepers jeugdplan. Voetbal vereniging SC. Zwartemeerse Boys. Leerplan E en F pupillen 3. Leerplan D pupillen 4. Leerplan C junioren 5 / 6

Keepers jeugdplan. Voetbal vereniging SC. Zwartemeerse Boys. Leerplan E en F pupillen 3. Leerplan D pupillen 4. Leerplan C junioren 5 / 6 21-01-2015 Keepers jeugdplan Voetbal vereniging SC. Zwartemeerse Boys 2015 2020 Inhoudsopgave : Pagina: Voorwoord / doelstelling / Keepertrainers diverse elftallen 2 Leerplan E en F pupillen 3 Leerplan

Nadere informatie

Leerplanschema Minor Psychologie

Leerplanschema Minor Psychologie Minor Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

Uitbreidings of veranderingsmogelijkheden

Uitbreidings of veranderingsmogelijkheden Uitbreidings of veranderingsmogelijkheden Schommelen vanaf een verhoging Planken op de trapezoïde! Als er voldoende matten zijn: 2 matten op de grond en 2 rechtop tegen de trapezoïde. I.v.m. terugzwaaien

Nadere informatie

Opleidingsvisie jeugd praktijkboek

Opleidingsvisie jeugd praktijkboek Opleidingsvisie jeugd praktijkboek Opleidingsvisie jeugd 11/11 teamtactics Excelsior Zedelgem Stadionlaan 48 8210 Zedelgem stamboekummer 03288 Teamtactics opleidingsvisie 11/11 Excelsior Zedelgem blz.

Nadere informatie

De motorische ontwikkeling van het jonge kind

De motorische ontwikkeling van het jonge kind De motorische ontwikkeling van het jonge kind Balanceren Loopt en trekt speelgoed achter zich aan. Hij kan dit ook achteruitlopend en zowel met de linker als rechter hand Draagt tijdens het lopen in zowel

Nadere informatie

Van pupil E naar D...

Van pupil E naar D... Van pupil E naar D... Van 7 tal Naar 11 tal Pagina 1 Voorwoord Beste beginnende D speler, Om je alvast een beetje te helpen met de overstap van de E naar de D hebben we een boekje gemaakt. Door het lezen

Nadere informatie

COMMUNICATIE EN TEAMPRESTATIE

COMMUNICATIE EN TEAMPRESTATIE COMMUNICATIE EN TEAMPRESTATIE Door: Afke van de Wouw Dominique van der Paard Yara van Gendt INHOUD Introductie Communicatie met je omgeving Effect op Handelingssnelheid Toepassing in het voetbal ACHTERGROND

Nadere informatie

Praktische opdracht LO Fair Play

Praktische opdracht LO Fair Play Praktische opdracht LO Fair Play Praktische-opdracht door een scholier 1971 woorden 12 mei 2003 6,8 84 keer beoordeeld Vak LO Opdracht 1 Opdracht 1.1 a. Geef tenminste 2 verschillende omschrijvingen van

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door

Nadere informatie

Gamend sporten en sportend gamen: Hoe sportidentiteit en sportgames samenkomen

Gamend sporten en sportend gamen: Hoe sportidentiteit en sportgames samenkomen Gamend sporten en sportend gamen: hoe sportidentiteit en sportgames samenkomen Niek Pot Sporten is gezond. Dat is althans de boodschap die de laatste decennia steeds meer terug te vinden is in allerhande

Nadere informatie

Les 2 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar

Les 2 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Les 2 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen leren wat een faculteit is Leerlingen leren meer over de faculteiten op de Radboud Universiteit Leerlingen leren om een

Nadere informatie

Bewegingsonderwijs en spel: de eerste stappen in de virtuele werkelijkheid

Bewegingsonderwijs en spel: de eerste stappen in de virtuele werkelijkheid Bewegingsonderwijs en spel: de eerste stappen in de virtuele werkelijkheid Diny van der Aalsvoort Er wordt veel gespeeld in de gehele basisschoolperiode. Bewegen vormt daarbij een belangrijk onderdeel.

Nadere informatie

- CCKS 2017 Bulletin 3.0 Nummer 2

- CCKS 2017 Bulletin 3.0 Nummer 2 1 - CCKS 2017 Bulletin 3.0 Nummer 2 2 Inhoudsopgave: 1) VERLOOP VAN DE MCD KAMPIOENSCHAPPEN 2) MCD WEEKAANBIEDING NUMMER 2 3) WORDT JIJ DE MCD DAGSPELER? 4) MCD TOP FOTO S 5) MCD WEER PROGNOSE 6) HEERLIJKE

Nadere informatie

Ksk Wavria Leerplan. Leerplan jeugd-keepers Ksk Wavria.

Ksk Wavria Leerplan. Leerplan jeugd-keepers Ksk Wavria. Ksk Wavria Leerplan Leerplan jeugd-keepers Ksk Wavria. Keeperstraining. Opbouw van de keeperstraining. Warming-up. Lichamelijke oefeningen (lenigheid, kracht, coördinatie etc.). Bal oefeningen. Kerntraining

Nadere informatie

Jeugdopleiding WSV 1930 onderbouw info avond selectieteams. O14-D1-O12-E1-E2-O101-O102-F1-O8. 2015/2016

Jeugdopleiding WSV 1930 onderbouw info avond selectieteams. O14-D1-O12-E1-E2-O101-O102-F1-O8. 2015/2016 Jeugdopleiding WSV 1930 onderbouw info avond selectieteams. O14-D1-O12-E1-E2-O101-O102-F1-O8. 2015/2016 Technisch jeugdplan onderbouw WSV 1930 Kleine terugblik presentatie technisch jeugdplan onderbouw

Nadere informatie

Training en workshops

Training en workshops Mirabeau Academy ONLINE PERSUASION Training en workshops MIRABEAU ACADEMY AHEAD IN A DIGITAL WORLD Digitaal denken zit in onze code. We weten exact wat er online speelt. Sinds 2001 ontwikkelen we platformen

Nadere informatie

Ontwerponderzoek. Inleiding. Overzicht van het vakgebied. ir.arch. Isabelle M.M.J. Reymen 1

Ontwerponderzoek. Inleiding. Overzicht van het vakgebied. ir.arch. Isabelle M.M.J. Reymen 1 Reymen, I.M.M.J., "Ontwerponderzoek, in Hoofdstuk 6: Ontwerponderwijs- en onderzoek, in Vernieuwing in productontwikkeling, Strategie voor de toekomst, A.Korbijn. Stichting Toekomstbeeld der Techniek,

Nadere informatie

City Football Group verbetert management en sportieve prestaties met SAP technologie

City Football Group verbetert management en sportieve prestaties met SAP technologie City Football Group verbetert management en sportieve prestaties met SAP technologie Technologie in voetbal leidt tot aanzienlijke verbeteringen City Football Group (CFG) is eigenaar van Manchester City

Nadere informatie

Oefeningen voor beenspieren

Oefeningen voor beenspieren Oefeningen voor beenspieren Borstpass op één been Gooi de bal heen en weer. Staan op je rechtervoet betekent gooien met de linkerarm en andersom. Vang de bal met beide handen en gooi hem terug met één

Nadere informatie

TEST JEZELF (WERKBLAD BIJ ANIMATIE 3)

TEST JEZELF (WERKBLAD BIJ ANIMATIE 3) TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. 1. Balen, je bent bijna te laat op school. Snel doorfietsen dus.

Nadere informatie

IEDEREEN. Probeer zo goed mogelijk je evenwicht te bewaren.

IEDEREEN. Probeer zo goed mogelijk je evenwicht te bewaren. SPEELPLAATS regels Evenwichtsspelen Probeer zo goed mogelijk je evenwicht te bewaren. 1. Gebruik de borden enkel waarvoor ze dienen. 2. Wacht je beurt af en laat iedereen een keer. 3. Leg de evenwichtsborden

Nadere informatie

Informatie over het KNLTB tennisprogramma voor kinderen t/m 12 jaar

Informatie over het KNLTB tennisprogramma voor kinderen t/m 12 jaar Informatie over het KNLTB tennisprogramma voor kinderen t/m 12 jaar Het Tenniskids programma bestaat uit verschillende, gekleurde fases. Voor de jongste jeugd ontwikkelde de KNLTB Tenniskids Blauw. Daarna

Nadere informatie

Keepers Training. De basisvaardigheden 1-9

Keepers Training. De basisvaardigheden 1-9 Keepers Training De basisvaardigheden 1-9 Inhoudsopgave: 1) De basisvaardigheden a) Het vangen b) Het duiken c) De spelhervatting De basisvaardigheden 2-9 1. De basisvaardigheden. De basisvaardigheden

Nadere informatie

Opleidingsplan Keepers FC Maasland NO

Opleidingsplan Keepers FC Maasland NO Opleidingsplan Keepers FC Maasland NO Woordje vooraf In ons specifiek opleidingsplan van de club, hebben we in grote lijnen al neergeschreven wat we juist verwachten van onze keepers. Omdat een goede opleiding

Nadere informatie

Luc van der Woude Hoogleraar bewegen, revalidatie en functieherstel Rijksuniversiteit Groningen

Luc van der Woude Hoogleraar bewegen, revalidatie en functieherstel Rijksuniversiteit Groningen Luc van der Woude Hoogleraar bewegen, revalidatie en functieherstel Rijksuniversiteit Groningen Met enige trots leidt hij de bezoeker rond in het lab van het Centrum voor Bewegingswetenschappen van het

Nadere informatie

Networks of Action Control S. Jahfari

Networks of Action Control S. Jahfari Networks of Action Control S. Jahfari . Networks of Action Control Sara Jahfari NEDERLANDSE SAMENVATTING Dagelijks stappen velen van ons op de fiets of in de auto, om in de drukke ochtendspits op weg te

Nadere informatie

Checklists voor openstellen van een leerstoel, (her)benoemingsvoorstellen hoogleraren en wijziging benoeming hoogleraar

Checklists voor openstellen van een leerstoel, (her)benoemingsvoorstellen hoogleraren en wijziging benoeming hoogleraar Checklists voor openstellen van een leerstoel, (her)benoemingsvoorstellen hoogleraren en wijziging benoeming hoogleraar Rol van de Raad van Hoogleraren De Raad van Hoogleraren is een adviesorgaan van het

Nadere informatie

Eindexamen havo wiskunde A pilot 2012 - i

Eindexamen havo wiskunde A pilot 2012 - i Supersize me In de film Supersize Me besluit de hoofdpersoon, Morgan Spurlock, dertig dagen lang uitsluitend fastfood te eten. Op deze manier krijgt hij elke dag 5000 kcal aan energie binnen. Eerst wordt

Nadere informatie

U-Talent Academie. Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit

U-Talent Academie. Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit U-Talent Academie Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit U-Talent Academie Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit Uitdaging in bèta en techniek voor vwo ers Zoek je meer uitdaging

Nadere informatie

Oefeningen voor ruimtelijke oriëntatie en kritisch onderscheidingsvermogen

Oefeningen voor ruimtelijke oriëntatie en kritisch onderscheidingsvermogen Oefeningen voor ruimtelijke oriëntatie en kritisch onderscheidingsvermogen Naast ruimtelijke oriëntatie werken deze oefening ook op motorische precisie, visuele perceptie en oog-handcoördinatie. Dit zijn

Nadere informatie

Voorbeeldspelen / -oefeningen

Voorbeeldspelen / -oefeningen Ace Athletic Skills Model (ASM). Alle rechten voorbehouden. Deze afbeeldingen mogen niet gekopieerd, geproduceerd, verspreid of gebruikt worden zonder uitdrukkelijke toestemming van ASM. 1 Voorbeeldspelen

Nadere informatie

Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2013. Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut

Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2013. Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut Verslag van uitgeoefende activiteiten in 2013 Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut 1 UITNODIGING Dromen worden waarheid Conferentie 2013 Donateurs bedankt voor uw giften in 2013. 2 Hubrecht Instituut

Nadere informatie

Ivo Mijland en Petra Nijdam

Ivo Mijland en Petra Nijdam Inleiding 7 De hele schooldag lang communiceren docenten en leerlingen met elkaar. Non-verbaal en verbaal, in de klas en buiten de klas. Vaak is die communicatie niet gepland. Maar soms gaat de docent

Nadere informatie

How Do Children Read Words? A Focus on Reading Processes M. van den Boer

How Do Children Read Words? A Focus on Reading Processes M. van den Boer How Do Children Read Words? A Focus on Reading Processes M. van den Boer Samenvatting Leesvaardigheid is van groot belang in onze geletterde maatschappij. In veel wetenschappelijke studies zijn dan ook

Nadere informatie

Signalering motorische problemen bij schoolgaande kinderen met een mogelijke indicatie voor kinderfysiotherapie

Signalering motorische problemen bij schoolgaande kinderen met een mogelijke indicatie voor kinderfysiotherapie Signalering motorische problemen bij schoolgaande kinderen met een mogelijke indicatie voor kinderfysiotherapie Leeftijd Kleuter 4-5 jaar Signalen - Er is nog geen voorkeurshouding aanwezig - Kind hanteert

Nadere informatie

STATUTEN. van de STICHTING HET VRIJE UNIVERSITEITSFONDS AMSTERDAM

STATUTEN. van de STICHTING HET VRIJE UNIVERSITEITSFONDS AMSTERDAM STATUTEN van de STICHTING HET VRIJE UNIVERSITEITSFONDS te AMSTERDAM STATUTEN van de STICHTING HET VRIJE UNIVERSITEITSFONDS te AMSTERDAM Laatstelijk gewijzigd bij notariële akte op 10 april 2001 1 2 STATUTEN

Nadere informatie

111 super waardevolle quotes

111 super waardevolle quotes Stel jezelf eens een doel waar je zowel zenuwachtig als enorm enthousiast van wordt. Je mag er natuurlijk even over nadenken, maar deel wel hieronder welk doel jij jezelf hebt gesteld! Je leert het meeste

Nadere informatie

Rapport Lotje H. Naam Lotje H. Geboortedatum School/Locatie Boogschutter 0-7. Schooljaar Aanmaakdatum

Rapport Lotje H. Naam Lotje H. Geboortedatum School/Locatie Boogschutter 0-7. Schooljaar Aanmaakdatum Naam Geboortedatum 2-5-2012 School/Locatie Boogschutter 0-7 Schooljaar 2017-2018 Aanmaakdatum 9-10-2017 Groep Beren 2 Leraar Lieve van W. Bazalt Basisbehoeften Basiskenmerken Een kind dat lekker in zijn

Nadere informatie