CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2016 VAN DE GEMEENTE LANDGRAAF

Transcriptie

1 CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2016 VAN DE GEMEENTE LANDGRAAF 1. Inleiding Ter voorbereiding en ondersteuning van de uitvoering van de accountantscontrole kan de gemeenteraad nog een aantal zaken nader regelen, waarvoor dit controleprotocol is bedoeld. Object van controle is de jaarrekening 2016 en daarmee tevens het financieel beheer over het jaar 2016, zoals uitgeoefend door of namens het college van de gemeente Landgraaf. Doelstelling Dit controleprotocol heeft als doel nadere aanwijzingen te geven aan de accountant over de reikwijdte van de accountantscontrole op de jaarrekening 2016 van de gemeente Landgraaf. Wettelijk kader De gemeentewet schrijft in art. 213 voor dat de gemeenteraad een accountant aanwijst voor de controle van de jaarrekening en het daarbij verstrekken van een controleverklaring en het uitbrengen van een verslag van bevindingen. Op 20 oktober 2011 heeft de gemeenteraad besloten de accountantscontrole vanaf 2012 voor een periode van 5 jaar te gunnen aan Ernst & Young Accountants LLP. Ter uitvoering van deze opdrachtverstrekking aan de accountant kan de gemeenteraad nadere aanwijzingen geven. Dit betreft de toe te passen goedkeurings- en rapporteringstoleranties, maar ook door aan te geven welke wet- en regelgeving in het kader van het financieel beheer onderwerp van rechtmatigheidscontrole zal zijn. De gemeenteraad heeft op 16 oktober 2003 de controleverordening, ex artikel 213 Gemeentewet, vastgesteld. In deze controleverordening is het bij de controle te hanteren normenkader in hoofdlijnen vastgelegd. Via dit controleprotocol geeft de gemeenteraad nadere aanwijzingen die daarnaast specifiek van toepassing zijn voor het controlejaar Algemene uitgangspunten voor de controle Algemeen uitgangspunt voor de controle is het Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden (BADO). In de Controleverordening gemeente Landgraaf 2004 staat dat periodiek (afstemmings-) overleg plaatsvindt tussen de accountant en de gemeente. Ook is uitwisseling van informatie gewenst over specifieke aandachtsgebieden bij de accountantscontrole. Hiertoe zijn in de controleverordening communicatiemomenten genoemd tussen de accountant en de raad respectievelijk de auditcommissie. Tenslotte staan in de Financiële Beheersverordening 2013 inrichtings- en uitvoeringseisen die voor de accountant mede toetsingskader zijn voor de accountantscontrole. De huidige in de praktijk voorkomende periodieke overleggen tussen accountant en de verschillende vertegenwoordigers van de gemeente voldoen hieraan en worden gecontinueerd. Single Information Single Audit (SISA) Het rijk streeft constant naar meer sturen op hoofdlijnen en minder administratieve belasting. Het rijk heeft daarom de lijn doorgezet om afzonderlijke verantwoordingen en accountantscontroles voor de diverse specifieke uitkeringen verder af te schaffen. In plaats daarvan zijn meer regelingen toegevoegd aan de SiSa-lijst, een in de jaarrekening van de gemeente (wettelijke verplichte) bijlage, die door de accountant getoetst moet worden. Jaarlijks maakt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties in december bekend over welke regelingen de individuele gemeente verantwoording moet afleggen volgens het SiSa-principe. Gemiddeld betreft dit voor Landgraaf 11 regelingen, waarvan 10 regelingen vast in het programma zitten

2 3. Goedkeurings- en rapporteringstoleranties Inrichting en uitvoering controle De accountant richt de controle in op het ontdekken van belangrijke fouten en baseert zich daarbij op risicoanalyse, vastgestelde toleranties en deelwaarnemingen (al dan niet statistisch) en extrapolaties. In het Besluit accountantscontrole Decentrale Overheden (BADO) zijn minimumeisen voor de in de controle te hanteren goedkeuringstoleranties voorgeschreven. De gemeenteraad mag de goedkeuringstoleranties scherper vaststellen dan deze minimumeisen. Dit moet dan wel worden toegelicht in de controleverklaring van de accountant. De opdracht die de gemeenteraad per 20 oktober 2011 aan Ernst & Young Accountants heeft verstrekt voor het verrichten van de accountantscontrole is gebaseerd op de wettelijk voorgeschreven minimumeisen in het besluit BADO. Mocht de gemeenteraad op enig moment scherpere eisen willen vaststellen dan zal dit de intensiteit van de accountantscontrole verhogen en daarmee ook het budget dat daarvoor benodigd is. Bij specifieke informatiebehoeften is het daarom zinvoller om specifieke opdrachten te verlenen. In het hierna opgenomen schema zijn de goedkeuringstoleranties en de rapporteringtoleranties weergegeven zoals in het BADO bepaald. Goedkeuringstoleranties Fouten in de jaarrekening (% van totale lasten) Onzekerheden in de controle (% van totale lasten) Rapporteringstoleranties Soort verklaring Goedkeurend Beperking Oordeelonthouding Afkeurend 1% > 1% < 3% - 3% 3% > 3 < 10% 10% - Gelijk aan goedkeuringstoleranties Goedkeuringstolerantie De goedkeuringstolerantie is het bedrag dat de som van fouten in de jaarrekening of onzekerheden in de controle aangeeft, die in een jaarrekening maximaal mogen voorkomen, zonder dat de bruikbaarheid van de jaarrekening voor de oordeelsvorming door de gebruikers kan worden beïnvloed. Bij een totaal aan lasten in de (bijgestelde) begroting 2016 van circa 103 miljoen (situatie ultimo oktober 2016 waarin de aanpassingen van de slotrapportage 2016 nog niet zijn verwerkt), mag de som van fouten in de jaarrekening 2016 niet meer bedragen dan ca. 1,0 miljoen en de som van onzekerheden in de controle over het dienstjaar 2016 niet meer dan ca. 3,0 miljoen. De goedkeuringstolerantie is bepalend voor de oordeelsvorming en de strekking van de af te geven controleverklaring. Rapporteringstolerantie De rapporteringtolerantie(s) is een bedrag dat gelijk of lager is dan de bedragen voortvloeiend uit de goedkeuringstolerantie. Fouten en onzekerheden die dit bedrag overschrijden moet de accountant rapporteren in het verslag van bevindingen. Voor het verslagjaar 2016 heeft de gemeenteraad het autorisatieniveau vastgesteld op programmaniveau. Voor de rapporteringstolerantie zal de accountant aan de raad gespecificeerd rapporteren over al de geconstateerde fouten en onzekerheden die per programma dezelfde omvang hebben als de in de tabel genoemde toleranties (fouten 1% en onzekerheden 3% van het budget per programma), echter alleen voor zover de afzonderlijke afwijkingen een absoluut bedrag van te boven gaan 1. 1 Vuistregel voor de maatvoering van de rapporteringstolerantie is een bedrag van 3 tot maximaal 10% van de goedkeuringstolerantie. 3% komt overeen met een rapporteringstolerantie van circa Voorgesteld wordt een lagere rapporteringstolerantie van waardoor de raad een beter inzicht in fouten en onzekerheden krijgt

3 4. Begrip rechtmatigheid en de aanvullend te controleren rechtmatigheidscriteria In het kader van de rechtmatigheidscontrole kunnen 9 rechtmatigheidscriteria worden onderkend: het begrotingscriterium, het voorwaardencriterium, het misbruik en oneigenlijk gebruikcriterium, het calculatiecriterium, het valuteringscriterium, het adresseringscriterium, het volledigheidscriterium, het aanvaardbaarheidscriterium en het leveringscriterium. In het kader van het getrouwheidsonderzoek wordt al aandacht besteed aan de meeste van deze criteria. Voor de inhoudelijke betekenis van deze criteria wordt kortheidshalve verwezen naar de hiervoor genoemde publicaties. Het voert voor dit controleprotocol te ver om daar in detail op in te gaan. Voor de oordeelsvorming over de rechtmatigheid van het financieel beheer wordt extra aandacht besteed aan de volgende rechtmatigheidscriteria: 1) Het begrotingscriterium; 2) Het misbruik en oneigenlijk gebruik criterium (M&O-criterium); 3) Het voorwaardencriterium. Ad. 1. Het begrotingscriterium Als blijkt dat de gerealiseerde lasten zoals weergegeven in de jaarrekening hoger zijn dan de geraamde bedragen met inbegrip van de laatste begrotingswijziging, is voor zover het de begrotingsoverschrijdingen betreft - mogelijk sprake van onrechtmatige uitgaven. De overschrijding kan namelijk in strijd zijn met het budgetrecht van de gemeenteraad zoals geregeld in de Gemeentewet. Voor de afsluitende oordeelsvorming is van belang in hoeverre de begrotingsoverschrijding past binnen het door de gemeenteraad geformuleerde beleid en/of wordt gecompenseerd door aan de lasten gerelateerde hogere inkomsten. Het bepalen òf respectievelijk welke begrotingsoverschrijdingen al dan niet verwijtbaar zijn, is voorbehouden aan de raad. Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor, dat de jaarrekening een analyse bevat van de verschillen tussen begroting na wijziging en de programmarekening. De raad kan door het vaststellen van de jaarrekening deze verschillen alsnog bekrachtigen. Komt de raad echter tot het oordeel dat uitgaven in de begroting niet rechtmatig zijn gedaan dan kan de raad een zgn. indemniteitsprocedure starten. Deze indemniteitsprocedure geeft de gelegenheid om deze posten uit het geheel van de rekening te lichten en via een aparte procedure te behandelen. Om te voorkomen dat bij de jaarrekening 2016 ongewenste discussie ontstaat over allerlei overschreden posten worden de volgende voorwaarden gesteld: a. voor de navolgende situaties wordt geen indemniteitsprocedure gestart maar zullen eventuele afwijkingen via vaststelling van de jaarrekening worden geaccordeerd. Het betreft begrotingsafwijkingen die: - per programma kleiner zijn dan het gevolg zijn van autonome ontwikkelingen - verplichte uitgaven betreffen - calamiteiten of volledig onvoorziene uitgaven betreffen - het gevolg zijn van een open eind constructie (bijv. WMO) b. de accountant stelt voor het afsluiten van de jaarcontrole een rapport van (tussentijdse) bevindingen op en bespreekt dit met de auditcommissie. Indien deze commissie dit wenselijk acht kan zij de raad voorstellen om de in het rapport geconstateerde afwijkingen tussentijds alsnog te accorderen

4 Ad. 2. Het misbruik en oneigenlijk gebruik criterium (M&O-criterium) Onder misbruik wordt verstaan het opzettelijk niet, niet tijdig, onjuist of onvolledig verstrekken van gegevens met als doel ten onrechte overheidssubsidies of -uitkeringen te verkrijgen of niet dan wel een te laag bedrag aan heffingen aan de overheid te betalen. Onder oneigenlijk gebruik wordt verstaan het verkrijgen van overheidsbijdragen of het niet dan wel tot een te laag bedrag betalen van heffingen aan de overheid, in overeenstemming met de bewoordingen van de regelgeving maar in strijd met het doel en de strekking daarvan. In verschillende wetten waaraan de gemeente zich dient te houden, zijn bepalingen opgenomen die misbruik en oneigenlijk gebruik tegengaan, zoals een legitimatieplicht of de verplichting tot het overleggen van bepaalde gegevens bij een aanvraag. Daarnaast zijn ook in verschillende door de raad vastgestelde verordeningen en besluiten criteria opgenomen ter voorkoming van misbruik en oneigenlijk gebruik. Indien een belangrijke (materiële) onzekerheid die inherent is aan de regeling blijft bestaan met betrekking tot de rechtmatigheid van de uitgaven of ontvangsten en deze niet verder kan worden gereduceerd, dient de accountant te beoordelen of deze onzekerheid in de toelichting bij de jaarrekening adequaat wordt weergegeven. Voor bestaande procedures wordt getoetst in hoeverre in de uitvoering deugdelijke maatregelen zijn getroffen ter voorkoming van misbruik- en oneigenlijk. Daarbij gelden de randvoorwaarden van redelijkheid richting derden en een kosten/baten-afweging. Gemeenten zullen een beleid ter voorkoming en bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik moeten hebben. In het jaarverslag en/of de toelichting op de jaarrekening verantwoordt het college zich over de opzet, de uitvoering en de resultaten van het M&O-beleid. De gemeenteraad heeft op 13 april 2006 de centrale beleidskaders voor misbruik en oneigenlijk vastgesteld. Voor zover nieuwe regelingen in 2016 aan de afdeling BCZ (Bestuurlijke- en Concern Zaken) zijn voorgelegd zijn deze getoetst op M&O-criteria. Ad. 3. Het voorwaardencriterium Besteding en inning van gelden door een gemeente zijn aan bepaalde voorwaarden verbonden waarop door de accountant moet worden getoetst. Deze voorwaarden liggen vast in wetten en regels van hogere overheden en de (eigen) gemeentelijke regelgeving. Voor alle geldstromen dient ondubbelzinnig vast te staan welke voorwaarden er op van toepassing zijn. De door hogere overheden gestelde voorwaarden behoeven geen nadere uitwerking. Dit geldt echter niet voor de voorwaarden in de gemeentelijke regelgeving. Omdat er (nog) geen generieke criteria zijn vastgesteld, dient de accountant over zowel de generieke als de specifieke criteria in overleg te treden met de raad. De raad is op gemeentelijk niveau kadersteller en wordt geacht de norm te stellen waaraan het college moet worden getoetst. De gemeenteraad dient dan ook op grond van een overzicht van alle voor de betreffende gemeente geldende wet- en regelgeving het voorwaardencriterium te operationaliseren. Concreet betekent dit dat door de gemeenteraad limitatief moet zijn bepaald aan welke in wet- en regelgeving vastgelegde, voor de gemeente relevante, voorwaarden de accountant moet toetsen. De raad heeft in verschillende verordeningen en besluiten voorwaarden opgenomen. Met het vaststellen van de reikwijdte van de rechtmatigheidstoets door de accountant in dit controleprotocol wordt het voorwaardencriterium nader uitgewerkt. Uitgangspunt daarbij is dat vooralsnog het huidige informele beleid wordt bekrachtigd en er met name jegens derden niet met terugwerkende kracht strengere normen zullen worden toegepast - 4 -

5 5. Reikwijdte accountantscontrole toetsing rechtmatigheid De accountantscontrole op rechtmatigheid voor het kalenderjaar 2016 is limitatief gericht op: de naleving van wettelijke kaders, zoals opgenomen in bijlage 1 Wetgeving extern van dit controleprotocol. Dit voor zover van toepassing en uitsluitend voor zover deze directe financiële beheershandelingen betreffen of redelijkerwijs kunnen betreffen; de naleving van de volgende kaders: - de programmabegroting; - de Financiële Beheersverordening 2013, inclusief latere wijzigingen (ex artikel 212 Gemeentewet); - de Controleverordening gemeente Landgraaf 2004 (ex artikel 213 Gemeentewet); - de Onderzoeksverordening 2008 gemeente Landgraaf (ex art 213a Gemeentewet); de naleving van de overige kaders zoals opgenomen in bijlage 2 Regelgeving intern van dit controleprotocol en eventuele nieuwe raads- en collegebesluiten nadien genomen. Dit voor zover van toepassing en uitsluitend voor zover deze directe financiële beheershandelingen betreffen of redelijkerwijs kunnen betreffen. 5.1 Beperkingen reikwijdte Voor wat betreft het voorgaande draagt de gemeenteraad de accountant de volgende beperkingen op: - Indien en voor zover bij de accountantscontrole materiële financiële onrechtmatige handelingen worden geconstateerd worden deze in de rapportage en oordeelsweging uitsluitend betrokken indien en voor zover het door de raad of hogere overheden vastgestelde regels betreft. Met andere woorden: interne regels van college naar ambtelijke organisatie c.q. collegebesluiten vallen daar buiten. 2 - Ter uitvoering van de interne regelgeving dient de gemeente te handelen conform wat zij zelf in haar verordeningen en besluiten heeft bepaald, maar ook aan de verordeningen en (raads)besluiten zelf zijn in zekere mate eisen te stellen, willen zij uitvoerbaar zijn c.q. daadwerkelijk rechtskracht krijgen dan wel houden. Ten aanzien van het voorwaardencriterium vindt voor de interne regelgeving uitsluitend een toets plaats naar de hoogte, duur en doelgroep/object van financiële beheershandelingen, tenzij jegens derden (bijvoorbeeld in toekenningsbeschikkingen) aanvullende voorwaarden met directe financiële consequenties zijn opgenomen. 3 ; Een toets naar hoogte, duur en recht (doelgroep/object) van deze interne regelgeving zal voor de rechtmatigheidsbeoordeling altijd moeten plaatsvinden, doch kan uiteindelijk worden beperkt tot de meest basale aspecten daarvan. - Op basis van een inventarisatie is onderzocht welke specifieke bepalingen per regelgeving niet in de rechtmatigheidstoets door de accountant betrokken behoeven te worden (zie 5.2). Hierbij is ook geconstateerd dat diverse verordeningen nog bepalingen bevatten die bij niet naleving geen rechtsgevolgen hebben en dus uitsluitend dienen als termijnen van orde. Daarom worden in alle verordeningen waar termijnen worden genoemd die als termijn van orde kunnen worden gezien (dus termijnen waaraan geen rechtsgevolgen zijn af te leiden) geacht te worden uitgezonderd van de rechtmatigheidstoets. 2) Deze interne regels kunnen overigens wel relevant zijn voor de nadere vaststelling van de invulling van hogere besluiten, maar zijn op zich geen object van onderzoek. Voorts kan een afwijking van deze lagere regelgeving passend zijn binnen de uitvoering van hogere besluiten. Het is (over het algemeen) aan het college om een oordeel te vellen over de geconstateerde afwijkingen van lagere interne regels. 3) Dergelijke jegens derden geformuleerde (financiële) voorwaarden zijn immers ook al relevant voor de accountantscontrole inzake de getrouwheid van de jaarrekening

6 5.2 Specificatie beperkingen reikwijdte Aanvullend op het voorgaande houdt de accountant in het kader van zijn controle rekening met de volgende specifieke beperkingen en de nadere specificaties in bijlage 2. a. Subsidiëring vrijwilligersorganisaties: Op 20 december 2012 is de "Subsidieverordening vrijwilligersorganisaties Landgraaf 2013" door de Raad vastgesteld. De subsidieverlening 2016 dient volgens de nieuwe verordening plaats te vinden voor 1 juni van het subsidiejaar. Bij de aanvraag van een waarderingssubsidie moet er binnen 8 weken nadat de aanvraag is ingediend een beslissing zijn genomen. De subsidieverlening (artikel 12 lid 3), het beslissen van de aanvraag waarderingssubsidie binnen 8 weken (artikel 16 lid 2) en de subsidievaststelling (artikel 16 lid 3) van de "Subsidieverordening vrijwilligersorganisaties Landgraaf 2013" zijn bepalingen van orde die buiten de rechtmatigheidstoets worden gehouden. b. Gemeenschappelijke regelingen In de diverse gemeenschappelijke regelingen zijn bepalingen opgenomen dat de begroting van de betreffende gemeenschappelijke regeling voor een vastgestelde datum aan de gemeente moet worden aangeboden. Eveneens is in de gemeenschappelijke regelingen bepaald dat de gemeente binnen een bepaalde periode dient te reageren op de begroting. Als gevolg van het later inzenden van de begroting door de gemeenschappelijke regelingen en het vastgestelde vergaderschema van de raad is het vaker om praktische redenen niet mogelijk dat aan deze termijnen kan worden voldaan. Vandaar dat voor de gemeenschappelijke regelingen, waar nodig deze termijnen worden uitgezonderd. 6. Rapportering accountant De accountant rapporteert als volgt: Interim-controles Voor zover tussentijdse controles door de accountant plaatsvinden en hierover wordt gerapporteerd, zullen bestuurlijk relevante zaken ook aan de gemeenteraad worden gerapporteerd. Verslag van bevindingen Overeenkomstig de gemeentewet wordt over de controle een verslag van bevindingen uitgebracht aan de raad en in afschrift aan het college (zie echter ook artikel 7 lid 3 van de controleverordening hieronder). In het verslag van bevindingen wordt gerapporteerd over de opzet en uitvoering van het financiële beheer en of de beheersorganisatie een getrouw en rechtmatig financieel beheer en een rechtmatige verantwoording daarover waarborgen. Controleverklaring van de accountant In de controleverklaring van de accountant wordt op een gestandaardiseerde wijze, zoals wettelijk voorgeschreven, de uitkomst van de accountantscontrole weergegeven, zowel ten aanzien van de getrouwheid als de rechtmatigheid. Deze controleverklaring is bestemd voor de gemeenteraad, zodat deze de door het college van burgemeester en wethouders opgestelde jaarrekening kan vaststellen

7 Overige relevante bepalingen omtrent rapportering Naast de hiervoor genoemde rapporteringen door de accountant wordt onverminderd uitvoering gegeven aan het bepaalde in artikel 7 van de Controleverordening gemeente Landgraaf 2004 als volgt: Artikel 7. Rapportering 1. Indien de accountant bij een controle afwijkingen constateert die leiden tot het niet afgeven van een goedkeurende verklaring, meldt hij deze terstond schriftelijk aan de raad en zendt een afschrift hiervan aan het college. 2. In aanvulling op het in de wet voorgeschreven verslag van bevindingen brengt de accountant over de door hem uitgevoerde (deel)controles verslag uit over zijn bevindingen van niet van bestuurlijk belang aan de ambtenaar van wie het geldelijk beheer, het vermogensbeheer, de administratie en de beheersdaden zijn gecontroleerd, de leidinggevende van die ambtenaar alsmede de secretaris, het hoofd van de afdeling Planning en control dan wel andere daarvoor in aanmerking komende ambtenaren. 3. Onverminderd het bepaalde in het tweede lid wordt in het verslag in elk geval ingegaan op de volgende onderwerpen: - aantekeningen van de accountant bij de gepresenteerde rekening; - de kwaliteit van de opzet, beschrijving en werking van de administratieve organisatie en in het bijzonder de interne controle; - bevindingen over de vraag of de administratie en het beheer voldoen aan de eisen van rechtmatigheid en doelmatigheid 4.. De controleverklaring van de accountant en het (concept)verslag van bevindingen worden vóór verzending aan de raad door de accountant aan het college voorgelegd met de mogelijkheid voor het college om op deze stukken te reageren. 5. De accountant bespreekt voorafgaand aan de raadsbehandeling van de jaarstukken het (definitieve) verslag van bevindingen met (een voor dit doel door de raad ingestelde vertegenwoordiging van) de raad

8 Bijlage 1: Wetgeving extern relevant voor (financiële) rechtmatigheidscontrole Wetgeving extern Door de hogere overheden zijn wetten, regelingen, besluiten e.d. vastgesteld die relevant zijn voor (financiële) rechtmatigheidscontrole. Met onderstaande lijst wetgeving extern wordt de te toetsen algemene wet- en regelgeving aangegeven die direct een relatie heeft met het financieel beheer en de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente, e.e.a. samengesteld op basis van publicaties NIVRA en VNG Algemene Wet Bestuursrecht Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Ambtenarenwet Besluit administratieve bepalingen wegverkeer Besluit Begroting en Verantwoording Besluit bouwvergunningvrije en licht bouwvergunningsplichtige bouwwerken Besluit op de ruimtelijke ordening Besluit woninggebonden subsidies Binnenschepenwet Boswet Bouwbesluit Brandweerwet 1995 Burgerlijk Wetboek Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling en de daarbij behorende uitwerkingsovereenkomst (CAR/UWO) Dienstenrichtlijn / Dienstenwet Drank- en horecawet Europese Unie - aanbestedingsregels Financiële verhoudingswet Fiscale wetgeving Gebruiksbesluit (besluit brandveilig gebruik bouwwerken) Gemeentewet Grondexploitatiewet (Grexwet) Grondwet Huisvestingswet Huurprijzenwet woonruimte Huursubsidiewet Huurwet Leegstandswet Luchtvaartwet Mediawet Ministeriele besluiten en regelingen financiële verhoudingen en uitkeringen gemeente- en provinciefonds Monumentenwet Paspoortwet Regeling Opvang Asielzoekers Sociale verzekeringswetten / sociale wetgeving Taxiwet Telecommunicatiewet Vreemdelingenwet Waterleidingwet Wegenverkeerswet1994 Welzijnswet Wet Aansprakelijkheid overschrijden termijnen Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO) - 8 -

9 Wet ambulancevervoer Wet Basisregistratie adressen en gebouwen (BAG) Wet basisvoorziening kinderopvang Wet belastingen op milieugrondslag Wet bevordering eigen woningbezit Wet Bodembescherming Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen Wet educatie- en beroepsonderwijs Wet financiering decentrale overheden Wet Geluidhinder Wet gemeenschappelijke regelingen Wet Gemeentelijk Onderwijs Achterstandenbeleid (GOA) Wet Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) Wet gemeentelijke Zorgvoor houders van een voorwaardelijke vergunning tot verblijf (VVTV) Wet houdende regels inzake de verstrekking van subsidies door de minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (Kaderwet LNV-subsidies) Wet Inburgering Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (Ioaz) Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (Ioaw) Wet investeren in Jongeren (WIJ) Wet Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) Wet Markt en Overheid Wet Milieubeheer Wet Mulder administratiefrechtelijke heffingen Wet Onderwijs Allochtone en Levende Talen (OALT) Wet op de basiseducatie Wet op de kansspelen Wet op de lijkbezorging Wet op de waterhuishouding Wet op het BTW Compensatiefonds Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek Wet op het kredietbeheer Wet op het specifiek cultuurbeleid Wet op het voortgezet onderwijs Wet Participatiebudget Wet personenvervoer Wet primair onderwijs Wet rechten burgerlijke stand Wet Ruimtelijke Ordening Wet stimulering arbeidsparticipatie Wet Verankering en bekostiging van gemeentelijke watertaken Wet verbetering arbeidsmarktpositie alleenstaande ouders (WVAAO) Wet Voorziening Gehandicapten Wet Waardering Onroerende Zaken Wet Werk en Bijstand Winkeltijdenwet Woningwet Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) - 9 -

10 Bijlage 2: Regelgeving intern relevant voor (financiële) rechtmatigheidscontrole Regelgeving intern De gemeenteraad heeft eigen verordeningen en/of beleidsregels vastgesteld waarmee een nadere invulling wordt gegeven voor de lokale uitvoering van het daaraan verbonden financiële beheer. In deze bijlage regelgeving intern zijn die verordeningen en (raads)besluiten opgenomen die direct of indirect een financieel belang of financieel risico omvatten. Daarbij zijn verordeningen en besluiten die slechts tot een zeer beperkte financiële geldstroom leiden achterwege gelaten. Naamverordening / besluit (citeerartikel) Subsidieverordening Welzijn professionele organisaties 2012 Subsidieverordening Vrijwilligersorganisaties Landgraaf 2013 Afstemmingsverordening Wet Werk en Bijstand Verordening Langdurigheidstoeslag 2009 (ISDBOL) Verordening Tijdelijke regels Wet Investeren in jongeren BOL Reintegratieverordening Wet Werk en Bijstand Toeslagenverordening Wet Werk en Bijstand Verordening handhaving Wet Werk en Bijstand Legesverordening Landgraaf 2016 Verordening toeristenbelasting Landgraaf Precarioverordening Landgraaf 2016 Verordening afvalstoffenheffing Landgraaf 2016 Verordening hondenbelasting Landgraaf 2016 Verordening lijkbezorgingsrechten Landgraaf 2016 Verordening Marktgeld Landgraaf 2016 Verordening onroerende-zaakbelastingen Landgraaf 2004 Verordening rioolheffing Landgraaf 2016 Verordening vermakelijkhedenretributie Landgraaf 1999 Voorwaarden gemeentegarantie Landgraaf 1994 Verordening wet Kinderopvang gemeente Landgraaf Verordening leerlingenvervoer gemeente Landgraaf 2014 Verordening kunstopdrachten en kunstbeheer Landgraaf Verordening loonkostensubsidie werkervaringsplaatsen Wiw Verordening reïntegratie arbeidsgehandicapten Uit te zonderen artikelen voor de rechtmatigheidscontrole 2016 Artikel 12 lid 3, artikel 16 lid 2 en 3 Toelichting Zie protocol onder 5.2 sub a

11 Verordening seniorenraad voor het ouderenbeleid Landgraaf 2003 Verordening subsidiëring van woonconsumenten(organisaties) Landgraaf 1996 Subsidieverordening stedelijke vernieuwing Algemene voorwaarden voor de verkoop van bouwterreinen Exploitatieverordening gemeente landgraaf 2001 Bouwverordening Bomenverordening Nota Grondbeleid Nota Accommodatiebeheer Tarieven bestratingswerkzaamheden voor derden m.i.v Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Landgraaf Gemeenschappelijke regeling RD4 Art.24 lid 4 Zie protocol onder 5.2, sub b Gemeenschappelijke regeling intergemeentelijke Brandweer Parkstad- Limburg Gemeenschappelijke regeling Parkstad Art.35, lid 4 Zie protocol onder 5.2, sub b Limburg Gemeenschappelijke Regeling voor Sociale Kredietverlening en Schuldhulpverlening in Limburg Gemeenschappelijke regeling Werkvoorzieningschap oostelijk Zuid- Limburg Regeling regionale brandweer / GHOR Zuid-Limburg Nota inkoop- en aanbestedingsbeleid Controleverordening gemeente Landgraaf 2004 Financiële Beheersverordening 2013 Onderzoeksverordening 2008 gemeente Landgraaf Uitkerings- en pensioenverordening wethouders van Landgraaf Verordening geldelijke voorzieningen raads- en commissieleden Verordening geldelijke voorzieningen wethouders Verordening op de ambtelijke bijstand en de fractieondersteuning 2010 Verordening individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Landgraaf Besluit Maatschappelijke Ondersteuning gemeente Landgraaf 2015 Verordening Wet Inburgering gemeente Landgraaf Gemeenschappelijke Regeling GGD ZL Gemeenschappelijke Regeling ISDBOL