Ja, ik ga akkoord met de algemene voorwaarden. Scriptie over de terhandstelling van algemene voorwaarden via internet

Transcriptie

1 Ja, ik ga akkoord met de algemene voorwaarden Scriptie over de terhandstelling van algemene voorwaarden via internet Naam: I.A.M. Timmermans ANR: Afstudeerrichting: Privaatrecht Scriptiebegeleider: Mevrouw mr. C.J.M. van Doorn Tweede lezer: De heer mr. J.J.A. Braspenning Inleverdatum: woensdag 4 juni 2014

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding p Probleemomschrijving p Centrale vraag p Deelvragen p Methodische verantwoording p Afbakening p Wijze van behandeling p. 7 2 De regeling van artikel 6:234 lid 2 en 3 BW p De wettelijke regeling van artikel 6:234 BW p Ter beschikking stellen langs elektronische weg p Opslagvereiste p Toegankelijkheidsvereiste p Uitdrukkelijke toestemming van de wederpartij p Conclusie p De regeling van artikel 6:230c BW p De Dienstenrichtlijn p De wettelijke regeling van artikel 6:230 a-f BW p Conclusie p De belangen van de gebruiker bij de terhandstelling p Het belang van het gebruik van AV voor de gebruiker p Het belang van de terhandstelling p Toepasselijkheid p De omvang van de terhandstelling en informatieplicht p Bewijslast p Conclusie p De belangen van de wederpartij en de omvang daarvan p. 24 bij de terhandstelling 5.1 Het belang van de terhandstelling p Kennisneming p Wettelijke positie behouden p Dossierfunctie p De overeenkomst tot stand brengen p. 25 2

3 5.2 Omvang van het belang gemeten in de rechtspraak p Het onderzoek en de context p Belang geschaad of niet p Conclusie p Een gerechtvaardigd verschil tussen de regelingen, of toch niet? p Onduidelijkheid over de toepasselijkheid van artikel 6:234 lid 1 BW p Regeling van artikel 6:234 BW te knellend p Regeling van artikel 6:230c BW te vrijblijvend p Onjuiste implementatie van de Dienstenrichtlijn p Rechtvaardig onderscheid en oplossingen p Conclusie p Een nieuwe regeling voor terhandstelling p Rechtvaardige regeling p Gebruiker p Wederpartij p Onderscheid p Vereisten waaraan de nieuwe regeling moet voldoen p Een nieuwe regeling p Conclusie p. 43 Literatuurlijst p.45 Bijlage 1 Onderzoeksresultaten 3

4 1 Inleiding 1.1 Probleemomschrijving Algemene voorwaarden spelen een belangrijke rol in het dagelijks leven. De handelswereld voor bedrijven en consumenten is echter de afgelopen decennia in een snel tempo veranderd. De online verkoop is ondanks de crisis de afgelopen jaren fors gestegen en naar verwachting neemt de verkoop online alleen maar toe. 1 Nieuwe ontwikkelingen op de technische markt zoals de komst van tablets en smartphones dragen bij aan de toename van aankopen via het internet. 2 Er zijn inmiddels bijna webwinkels en het aantal aankopen via het internet groeit daarmee explosief. 3 Door al deze veranderingen is de regelgeving met betrekking tot algemene voorwaarden daarom aan ontwikkelingen onderhevig. Er is door de wetgever geen bijzondere regel geformuleerd met betrekking tot het van toepassing zijn van algemene voorwaarden. Het uitgangspunt is daarom dat de vraag of de algemene voorwaarden deel zijn gaan uitmaken van de contractinhoud wordt beoordeeld op dezelfde wijze als de regels voor het tot stand komen van overeenkomsten. 4 Dat betekent dat algemene voorwaarden worden behelst door het systeem van aanbod en aanvaarding. Voor algemene voorwaarden is daarbij verplicht dat deze door de gebruiker worden verstrekt voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst, de terhandstellingsverplichting. 5 Het terhandstellen van algemene voorwaarden is echter wel aan regels gebonden. Door de implementatie van de Dienstenrichtlijn zijn deze regels recentelijk gewijzigd. Hierdoor is het voor dienstverrichters mogelijk geworden om ook bij offline overeenkomsten de algemene voorwaarden elektronisch ter hand te stellen. 6 Bij andere overeenkomsten, dus gesloten door niet-diensverrichters, bestaat deze mogelijkheid ook, maar is deze terhandstelling aan strengere eisen verbonden. Zo dient de wederpartij in die gevallen uitdrukkelijk toestemming te geven voor het elektronisch ter hand stellen van algemene voorwaarden en is de gebruiker eraan gehouden de algemene voorwaarden op die manier aan te bieden dat het voor de wederpartij geen probleem is om de algemene voorwaarden op zijn eigen apparaat op te slaan. 7 Per 1 januari 2012 is de gewijzigde wetgeving, met implementatie van de Dienstenrichtlijn, in werking getreden. 8 Het raadplegen van algemene voorwaarden via internet lijkt hierdoor meer regel dan uitzondering te worden, omdat zij door de nieuwe wetgeving eenvoudig elektronisch ter hand kunnen worden gesteld. Voor niet-dienstverrichters gelden deze nieuwe regels niet. 1 Groei online verkopen bedraagt 9%, 24 september 2013, 2 Groei online verkoop 9% ondanks crisis, Persbericht Thuiswinkel Markt Monitor , 24 september 2012, Ede, 3 E. Boogaard, 26 januari 2012, 4 T.H.M. van Wechem, Toepasselijkheid van algemene voorwaarden, Deventer Kluwer 2007, p Artikel 6:234 BW. 6 Artikel 6:230c BW. 7 Artikel 6:234 lid 2 en 3 BW 8 Stb 2011,500. 4

5 Voor hen blijven de oude regels van toepassing. Hierdoor kent het BW nu twee regelingen: enerzijds de oude regeling, het vrij strenge artikel 6:234 BW, voor niet-dienstverrichters en anderzijds het soepele artikel 6:230c BW voor dienstverrichters. De regeling van artikel 6:234 lid 2 en 3 BW geldt alleen voor online contracteren en kent daarnaast een aantal beperkingen, zoals dat de uitdrukkelijke toestemming van de wederpartij vereist is voor een elektronische terhandstelling en dat de voorwaarden door de wederpartij moeten kunnen worden opgeslagen zodat ze later weer kunnen worden weergegeven. Deze eisen dienen ter bescherming van de wederpartij die op deze wijze zo goed mogelijk de gelegenheid wordt geboden om kennis te nemen van de algemene voorwaarden en deze kan uitprinten of op een eigen apparaat kan opslaan. De gebruiker van algemene voorwaarden die zich niet aan de eisen houdt die artikel 6:234 BW aan hem stelt loopt het risico dat de gebruiker de algemene voorwaarden vernietigt. Deze regeling lijkt daarmee de belangen van de zwakkere wederpartij centraal te stellen. Dienstverrichters kunnen echter gebruik maken van de veel soepelere regeling die is afgeleid van de Dienstenrichtlijn en is geïmplementeerd in onder andere artikel 6:230c BW. Voor hen is het gebruik van elektronisch ter beschikking gestelde algemene voorwaarden ook toegestaan in het geval van offline overeenkomsten. Daarnaast zijn zij vrijgesteld van de informatieplicht uit artikel 6:234 BW, zij kunnen al volstaan met het noemen van het webadres waar de algemene voorwaarden te raadplegen zijn. Voor dienstverrichters lijkt het belang van de gebruiker dus voorop te staan. Dienstverrichters hoeven zich niet te houden aan de strenge eisen waar niet-dienstverrichters zich wel aan moeten houden. De belangen van de wederpartij worden in de regeling van artikel 6:230c BW minder goed beschermd dan in artikel 6:234 BW. De vrijstelling van bepaalde vereisten voor dienstverrichters kent bovendien een aantal haken en ogen. Aangezien er verschillende regelingen gelden ten opzichte van dienstverrichters en niet-dienstverrichters kunnen er afbakenings- en kwalificatieproblemen ontstaan. Zo kan er twijfel bestaan over wie er valt onder de reikwijdte van het begrip dienstverrichter of kan er sprake zijn van samenloop voor contracten met een gemengde aard, waarbij een dienst in combinatie met een niet-dienst wordt aangeboden zodat er twijfel kan ontstaan over de toepassing van de regels uit artikel 6:234 en 6:230a-f BW. De vraag is daarom of het gerechtvaardigd zou zijn om de regelingen voor dienstverrichters en niet-dienstverrichters gelijk te trekken, zodat van deze problemen geen sprake meer zou zijn. 1.2 Centrale vraag Is een verschillende behandeling van dienstverrichters en niet dienstverrichters op het punt van de terhandstellingsverplichting van algemene voorwaarden gerechtvaardigd, gelet op de belangen van de betrokken partijen, enerzijds de gebruiker en anderzijds de wederpartij? 5

6 1.3 Deelvragen Om deze hoofdvraag te kunnen beantwoorden zal gebruik worden gemaakt van de volgende deelvragen: 1) Welke eisen stelt artikel 6:234 BW aan de elektronische terhandstelling van algemene voorwaarden aan niet-dienstverrichters en hoe dienen deze eisen te worden ingevuld op grond van de jurisprudentie? 2) Welke eisen stelt artikel 6:230c BW aan de elektronische terhandstelling van algemene voorwaarden aan dienstverrichters en hoe dienen deze eisen te worden ingevuld op grond van de jurisprudentie? 3) Wat zijn de belangen van de gebruiker bij het terhandstellen van algemene voorwaarden? 4) Wat zijn de belangen van de wederpartij bij het terhandstellen van algemene voorwaarden en welke omvang hebben deze belangen bij de terhandstelling? 5) Is een verschil tussen de regeling voor dienstverrichters en de regeling voor niet-dienstverrichters gerechtvaardigd volgens de gevonden literatuur en welke oplossingen en verbeteringen worden daarin aangedragen? 6) Is de bestaande regeling rechtvaardig en, zo niet, welke regeling zou wel tegemoet komen aan de onderscheiden belangen van de gebruiker en de wederpartij van algemene voorwaarden, zonder onderscheid te maken tussen dienstverrichters en niet-dienstverrichters? 1.4 Methodische verantwoording In deze paragraaf zal aan bod komen op welke wijze het onderzoek plaats zal vinden en binnen welk kader de deelvragen zullen worden beantwoord. Daarnaast zal worden uiteengezet in welke volgorde de verschillende deelonderwerpen zullen worden behandeld Afbakening De terhandstelling van algemene voorwaarden lijkt misschien een onderwerp met een beperkte omvang, maar dat is toch zeker niet zo. Ook bij dit onderwerp dient er een goede afbakening plaats te vinden om niet van de hoofdvraag af te wijken. Er zal in deze scriptie aandacht worden besteed aan de elektronische terhandstelling van algemene voorwaarden. Daaruit volgt dat overeenkomsten waarbij de algemene voorwaarden op papier worden verstrekt, niet zullen worden behandeld. Verder beperkt deze scriptie zich tot overeenkomsten met een nationaal karakter en zullen internationale overeenkomsten buiten beschouwing worden gelaten. Ook het leerstuk van de battle of the forms zal niet aan bod komen. Daarvan is sprake indien beide partijen hun eigen voorwaarden willen hanteren. Het beantwoorden van de hoofdvraag laat een behandeling van dit onderwerp niet toe. 6

7 1.4.2 Wijze van behandeling In het eerste hoofdstuk staat de vraag centraal welke eisen artikel 6:234 BW stelt aan de elektronische terhandstellingsverplichting van algemene voorwaarden in het Nederlandse recht. Deze regeling is strenger dan de speciale regeling die artikel 6:230c BW biedt aan dienstverrichters. Het is van belang om te onderzoeken op welke wijze de eisen die in artikel 6:234 BW in de praktijk worden ingevuld en eventueel ook welke onduidelijkheden en leemten er overblijven. Daarnaast zal er aandacht worden besteed aan de wetsgeschiedenis van dit artikel om duidelijk te krijgen waarom het artikel op deze manier is opgebouwd en te verhelderen welke bedoeling de wetgever had met de gestelde eisen. Ook zal worden besproken op welke wijze er in de jurisprudentie invulling wordt gegeven aan de verplichtingen in dit artikel. Vervolgens zal in het tweede hoofdstuk dezelfde vraag worden beantwoord, maar dan zal de tweede regeling, namelijk die uit artikel 6:230c BW aan bod komen. Hierbij zal ook aan bod komen op welke wijze er in de jurisprudentie invulling wordt gegeven aan de voorwaarden in deze regeling, al is deze pas sinds kort van kracht. Er zal daarom in dit hoofdstuk alleen gebruik worden gemaakt van jurisprudentie na 1 januari 2012 omdat vanaf dat moment de nieuwe regeling conform de Dienstenrichtlijn van kracht werd. Daarna zal in het derde hoofdstuk worden gestart met een beschrijving van het belang van de gebruiker van algemene voorwaarden. Hierbij zal gebruik worden gemaakt van de Memorie van Toelichting bij de wet en zal door middel van een literatuurstudie uiteen worden gezet hoe andere juristen denken over het belang van de gebruiker van algemene voorwaarden. Na het uiteenzetten van de belangen van de gebruiker, worden de belangen van de wederpartij uiteengezet. Hierbij zal het doel van de wetgever met betrekking tot de beschermende bepalingen uit artikel 6:234 BW aan bod komen. Daarnaast zal er ook een literatuuronderzoek worden gedaan naar het belang van de wederpartij van algemene voorwaarden. Zo kan worden vastgesteld van welke omvang het belang is van de wederpartij bij de beschermende bepalingen in eerdergenoemd artikel. Daarbij zal tevens een onderzoek worden gedaan naar hoe vaak de wederpartij aanspraak maakt op de beschermende bepalingen voor de Nederlandse rechter. Dit zal in dit onderzoek worden gemeten door middel van een jurisprudentieonderzoek naar de zaken waarin een wederpartij zich beroept op een onjuiste (of geen) terhandstelling van de algemene voorwaarden. Door vast te stellen hoe vaak de rechter de algemene voorwaarden vernietigt op basis van een onjuiste of onvolledige terhandstelling kan in kaart worden gebracht hoe vaak de wederpartij denkt dat zijn belang is geschaad. Hierdoor kan een indicatie worden gegeven van het belang van de wederpartij bij beschermende bepalingen omtrent de terhandstelling. Er zal worden uitgegaan van een periode van 5 jaar, namelijk tussen 1 januari 2009 en 1 januari 2014, zodat er een zo betrouwbaar mogelijk beeld kan worden geschetst van het aantal zaken waar het om gaat. In een periode van een aantal jaren kan er eventueel een trend worden herkend. Bovendien is het gebruik van algemene voorwaarden via internet een trend die juist de laatste jaren in opkomst is. De verwachting is dat het aantal relevante zaken zal dalen naar mate het onderzoek verder 7

8 teruggaat in de tijd. Daarom is er voor gekozen een niet te lange periode te onderzoeken en een periode van 5 jaar te hanteren. Vervolgens zal aan bod komen hoe de belangen van de gebruiker en de wederpartij zich tot elkaar verhouden. De vraag is of een verschil tussen de verschillende regelingen gerechtvaardigd is op grond van de gevonden literatuur en jurisprudentie en zo niet, welke oplossingen en suggesties er worden aangedragen ter verbetering of verandering van de regeling dor juristen die zich over dit onderwerp hebben uitgelaten. Er wordt beoordeeld welke aanbevelingen daadwerkelijk kunnen worden gebruikt om de huidige wetgeving te verbeteren. Om deze vraag te kunnen beantwoorden zal worden gezocht naar boeken en artikelen in tijdschriften of op het internet die geschreven zijn door juristen werkzaam in de praktijk of in de wetenschap en die daarom een gefundeerde mening hebben over het huidige stelsel van het terhandstellen van algemene voorwaarden. Naar aanleiding van de uitkomsten van de eerdere hoofdstukken zal de vraag worden beantwoord of het onderscheid dat momenteel bestaat door het bestaan van twee regelingen gerechtvaardigd is gelet op de betrokken belangen. Indien blijkt dat dit niet het geval blijkt zal de vraag aan bod komen door middel van welke regeling er tegemoet zou worden gekomen aan de belangen van de gebruiker en de wederpartij, maar waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen dienstverrichters en niet-dienstverrichters. Daarbij moeten de belangen van de gebruiker en de wederpartij voldoende worden beschermd in overeenstemming met de belangenafweging die eerder is gemaakt. Indien blijkt dat het hebben van twee afzonderlijke regelingen niet gerechtvaardigd is zal er een centrale regeling worden opgesteld die voor zowel dienstverrichters als niet-dienstverrichters van toepassing is. Hiermee kan er uiteindelijk een antwoord worden gegeven op de hoofdvraag en daarom zal er met dit hoofdstuk ook gelijk een conclusie worden getrokken als antwoord op deze hoofdvraag. Daarmee kan worden bijgedragen aan de wetenschappelijke kennis omdat op basis van de uitkomst van dit onderzoek de regelingen met betrekking tot de terhandstelling van algemene voorwaarden zouden kunnen worden aangepast. Er is een leemte in de bestaande regelgeving omdat het onduidelijk is of het nodig is om twee verschillende regelingen te hanteren in overeenstemming met de betrokken belangen. Daarnaast zou de maatschappij, en dan met name het bedrijfsleven, zeer gebaat zijn bij een onderzoek naar de terhandstellingsverplichting. Voor gebruikers zou een eventuele versoepeling van de regeling goed uitkomen, dus zijn ook zij gebaat bij een onderzoek naar de terhandstellingsverplichting. 8

9 2 De regeling van artikel 6:234 BW In dit hoofdstuk komt de vraag aan bod welke eisen artikel 6:234 lid 2 en 3 BW stelt aan de elektronische terhandstelling van algemene voorwaarden door niet-dienstverrichters en hoe deze eisen op grond van de jurisprudentie worden ingevuld. In de eerste paragraaf zal de wettelijke bepaling worden besproken met de daarin gestelde eisen aan de ter beschikkingstelling van algemene voorwaarden. Deze eisen zullen daarna achtereenvolgens worden besproken waarbij aandacht wordt besteed aan de invulling van deze eisen op basis van de jurisprudentie. Afsluitend volgt er een conclusie met een antwoord op de vraag die in dit hoofdstuk centraal staat. 2.1 De wettelijke regeling van artikel 6:234 BW De informatieplicht ten aanzien van algemene voorwaarden is geregeld in artikel 6:233 sub b BW. Door deze informatieplicht wordt de wederpartij door de gebruiker een redelijke mogelijkheid geboden tot kennisneming van de algemene voorwaarden. In artikel 6:234 BW wordt geregeld op welke wijze de gebruiker van algemene voorwaarden aan deze verplichting kan voldoen. Gebruikers die zich hier niet aan houden lopen het risico dat de algemene voorwaarden worden vernietigd. 9 In beginsel worden de algemene voorwaarden op basis van artikel 6:234 lid 1 BW voor of ten tijde van het aangaan van de overeenkomst aan de wederpartij ter hand gesteld of op de in artikel 6:230c BW voorziene wijze verstrekt, tenzij dit redelijkerwijs niet mogelijk is. Hier wordt terugverwezen naar artikel 6:230c BW omdat in dat artikel de wijze van terhandstellen voor dienstverrichters is opgenomen. In lid 2 van genoemd artikel wordt deze mogelijkheid uitgebreid met een elektronische terhandstelling: Artikel 6:234 lid 2 BW De gebruiker heeft tevens aan de wederpartij de in artikel 233 onder b bedoelde mogelijkheid geboden, indien hij de algemene voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij langs elektronische weg ter beschikking heeft gesteld op een zodanige wijze dat deze door haar kunnen worden opgeslagen en voor haar toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming of, indien dit redelijkerwijs niet mogelijk is, voor de totstandkoming van de overeenkomst aan de wederpartij heeft bekend gemaakt waar van de voorwaarden langs elektronische weg kan worden kennisgenomen, alsmede dat zij op verzoek langs elektronische weg of op andere wijze zullen worden toegezonden. Indien de voorwaarden niet voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij langs elektronische weg ter beschikking zijn gesteld, zijn de bedingen tevens vernietigbaar indien de gebruiker de voorwaarden niet op verzoek van de wederpartij onverwijld op zijn kosten langs elektronische weg of op andere wijze aan haar toezendt. 9 Voor zover partijen niet dezelfde voorwaarden hanteren, zie artikel 6:235 BW. 9

10 Hieruit blijkt dat de gebruiker van algemene voorwaarden die deze via elektronische weg aan de wederpartij ter beschikking wil stellen aan een aantal voorwaarden moet voldoen. Deze voorwaarden zijn in de bovenstaande wettekst onderstreept en zullen in de volgende paragrafen nader worden besproken. De gebruiker dient onder andere te zorgen voor een opslagmogelijkheid en voor de toegankelijkheid van de algemene voorwaarden. Daar komt de toevoeging van artikel 6:234 lid 3 BW nog bij: Voor het op de in lid 2 bedoelde wijze bieden van een redelijke mogelijkheid om van de algemene voorwaarden kennis te nemen is de uitdrukkelijke instemming van de wederpartij vereist indien de overeenkomst niet langs elektronische weg tot stand komt. Volgens dit lid dient de wederpartij dus uitdrukkelijk in te stemmen met de terhandstelling van algemene voorwaarden via internet indien de overeenkomst niet via de elektronische weg tot stand komt. De wet geeft dus drie cumulatieve vereisten voor de elektronische terbeschikkingstelling: langs elektronische weg ter beschikking stellen, opslagmogelijkheid en toegankelijkheid. In het geval van een overeenkomst die niet via de elektronische wijze tot stand komt, komt daar nog de uitdrukkelijke toestemming van de wederpartij bij. 2.2 Ter beschikkingstellen langs elektronische weg Met langs elektronische weg ter beschikking stellen wordt bedoeld dat er geen persoonlijk contact aan de totstandkoming van de overeenkomst te pas komt. 10 In 2004 is ten gevolge van de Richtlijn inzake elektronische handel 11 de elektronische terbeschikkingstelling in Nederland ingevoerd. 12 De algemene voorwaarden mogen elektronisch ter beschikking worden gesteld indien de overeenkomst elektronisch tot stand komt of indien de wederpartij uitdrukkelijk toestemming geeft voor het elektronisch ter beschikking stellen. Het gebruik van een duidelijk herkenbare hyperlink wordt in Kamerstukken genoemd als minimumvereiste voor het elektronisch ter beschikking stellen van algemene voorwaarden. 13 De hyperlink moet voldoende opvallen om de aandacht van de wederpartij te trekken en uit de naam van de hyperlink moet duidelijk blijken dat deze toegang tot de algemene voorwaarden verschaft. 14 Schaub voegt daar nog aan toe dat gebruikers een download- of printvriendelijke versie moeten presenteren en gebruikers op basis van de wet dus niet kunnen volstaan met het noemen van een link. 15 Alleen het noemen van het adres van een website is niet voldoende omdat de wederpartij op die website nog moet gaan zoeken naar de vindplaats van de algemene voorwaarden. 16 In het arrest van Data/Attingo heeft de Hoge Raad bepaald dat de wederpartij op eenvoudige en doeltreffende wijze kennis moet kunnen nemen van de 10 Kamerstukken II 2001/02, , nr. 3, p Richtlijn 2000/31/EG van het Europees Parlement en de Raad van 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de elektronische handel in de interne markt ( Richtlijn inzake elektronische handel ), PbEG 2000 L 178/1, artikel 10 lid Toen opgenomen als artikel 6:234 lid 1 aanhef onder c BW. 13 Kamerstukken I 2003/04, , C, p. 18. Zie ook: Rb. Amsterdam 27 februari 2013, LJN BZ5806, r.o R.E. van Esch en Chr.P.G. Bramer, Algemene voorwaarden en informatieplicht in cyberspace, Computerrecht 2000/6, p M.Y. Schaub, Richtlijnconforme interpretatie bij de informatieplicht van algemene voorwaarden voor dienstverleners, Contracteren 2013/1. 16 Kamerstukken II 2007/08, , nr. 3, p

11 algemene voorwaarden. 17 Volgens Willems wil dat zeggen dat de hyperlink direct en zonder omwegen naar de algemene voorwaarden dient te leiden. 18 Ook benadrukt de Hoge Raad in deze zaak nog dat de gebruiker het initiatief moet nemen als het gaat om het bekendmaken van de algemene voorwaarden Opslagvereiste Behalve het feit dat algemene voorwaarden op de website toegankelijk moeten zijn, dient het ook mogelijk te zijn om deze op te slaan om deze later nogmaals te kunnen raadplegen. Volgens een uitspraak van de Rechtbank Maastricht zou met deze toegankelijkheid slechts kunnen worden bereikt dat de wederpartij aan de voorwaarden gebonden is, maar daarmee is nog niet voldaan aan de terbeschikkingstellingsplicht. 20 Om daaraan te voldoen dient er op een eenvoudige wijze te kunnen worden opgeslagen. Daarbij zou er volgens Voulon moeten worden uitgegaan van de technische kennis van een gemiddelde computergebruiker. 21 Willems is het daarmee eens en stelt dat de beschermingsgedachte van artikel 6:234 BW met zich meebrengt dat het de wederpartij zo eenvoudig mogelijk moet worden gemaakt. 22 Er kan dus niet worden volstaan met de algemene knip- en plakfunctie van de webpagina. De gebruiker dient ervoor zorg te dragen dat de algemene voorwaarden als een bestand te downloaden zijn en dat deze bestanden eenvoudig te vinden zijn door middel van een hyperlink. 23 Het plaatsen van de hyperlink die verwijst naar de locatie waar de bestanden te downloaden zijn ten behoeve deze op te slaan, dient dus niet onderaan de algemene voorwaarden te worden geplaatst, maar direct bovenaan, aangezien er niet veel bezoekers zullen zijn die de algemene voorwaarden tot het einde doorlezen. Willems stelt dat in een ideale situatie het openen van de link naar de algemene voorwaarden automatisch leidt tot een download. 24 Het opslaan is dan immers een handeling die niet kan worden overgeslagen, daar je deze nodig hebt om de tekst van de algemene voorwaarden te bereiken. Het formaat waarin de algemene voorwaarden worden aangeboden staat vrij, maar een Pdf-formaat kan worden aanbevolen omdat dit meer garanties biedt vanwege de beveiliging van een Pdf-document en de datering ervan. Siemerink zegt daarover dat de gebruiker in dat geval tevens aan de wederpartij gegevens dient te verschaffen over hoe deze het pdf-bestand kan downloaden en opslaan. 25 Wanneer slechts de mogelijkheid wordt geboden tot het printen van de algemene voorwaarden is daarmee niet voldaan aan het terbeschikkingstellingsvereiste als bedoeld in artikel 6: HR 11 februari 2011, RvdW 2011, 252, LJN BO7108 (First Data/Attingo), r.o R.A.F. Willems, 'Het hanteren van algemene voorwaarden: werk aan de webwinkel', Contracteren, , p , onder HR 11 februari 2011, RvdW 2011, 252, LJN BO7108 (First Data/Attingo), r.o Rb. Maastricht (sector kanton), 20 januari 2010, LJN BL1980, r.o. c. 21 M.B. Voulon, Automatisch contracteren, Leiden: Wefers Bettink 2011, p R.A.F. Willems, 'Het hanteren van algemene voorwaarden: werk aan de webwinkel', Contracteren, , p , onder J. Hijma & M.M. Olthof, Compendium van het Nederlands vermogensrecht, Deventer: Kluwer 2011, p R.A.F. Willems, 'Het hanteren van algemene voorwaarden: werk aan de webwinkel', Contracteren, , p , onder L.A.R. Siemerink, De Overeenkomst Van Internet Service Providers Met Consumenten. Deventer: Kluwer,

12 lid 2 BW. 26 Het moet namelijk gaan om de mogelijkheid tot digitale archivering en niet om de archivering op papier. 27 Tot op heden is er weinig jurisprudentie te vinden met betrekking tot de vraag wanneer er sprake is van eenvoudig opslaan. Op 9 oktober 2012 sprak het Hof in Arnhem zich uit in een zaak waarbij de verzekerde de voorwaarden alleen online kon raadplegen. 28 Het Hof stelde echter dat de gebruiker zich aan de eisen van artikel 6:234 lid 2 BW had gehouden. De wederpartij kon de algemene voorwaarden tijdens de aanvraagprocedure bekijken, printen en opslaan. Indien de wederpartij de algemene voorwaarden niet had opgeslagen tijdens de aanvraagprocedure was het daarna alleen nog mogelijk om de voorwaarden te raadplegen. Het Hof stelt daarom dat de voorwaarden konden worden opgeslagen, maar laat zich verder niet uit over de wijze waarop dat kon. 2.4 Toegankelijkheidsvereiste In de parlementaire geschiedenis valt te lezen dat toegankelijkheid betrekking heeft op de mogelijkheid tot kennisneming van de inhoud van de algemene voorwaarden door de wederpartij. 29 Dit heeft dus niets te maken met het opslagvereiste, waardoor de wederpartij de algemene voorwaarden later nog kan inzien. Hijma stelt dat indien er sprake is van algemene voorwaarden die vanwege hun cryptische taalgebruik ontoegankelijk zijn, deze niet juist ter beschikking zijn gesteld. Uit de wetsgeschiedenis vloeit immers voort dat de wederpartij eenvoudig kennis moet kunnen nemen van de algemene voorwaarden. 30 Door deze dusdanig cryptisch en onleesbaar te verwoorden dat zelfs een ervaren jurist er enige tijd over doet om deze te ontcijferen, kan er volgens Hijma niet worden gesproken van toegankelijke algemene voorwaarden. 31 Daarbij noemt Hijma tevens de taal waarin de algemene voorwaarden zijn opgesteld. Deze taal dient voor de wederpartij eenvoudig leesbaar te zijn, zodat de gebruiker niet kan worden aangesproken op een belemmering ten behoeve van de kennisgeving van algemene voorwaarden. Daarnaast dient de gebruiker van algemene voorwaarden een leesbare lettergrootte te hanteren. In een zaak voor de kantonrechter in Nijmegen oordeelde de rechter dat de wederpartij geen kennis had kunnen nemen van de algemene voorwaarden nu deze in een lettergrootte van 1 millimeter en een regelafstand van 1 millimeter waren afgedrukt. 32 Naast de lettergrootte dient ook de taal leesbaar te zijn. Volgens Martius dient er gebruik te worden gemaakt van een gangbare en toegankelijke computertaal. 33 Daarmee wordt bedoeld dat er sprake is van een leesbare tekst en dat er geen programma s nodig zijn om te ontcijferen of de tekst te decoderen. 26 H.P.A.J. Martius, Algemene voorwaarden en E-commerce, in: B. Wessels, R.H.C. Jongeneel, M.L. Hendrikse, Algemene voorwaarden, Deventer: Kluwer Kamerstukken II 2001/02, , nr. 3, p Hof Arnhem 9 oktober 2012, LJN BX Kamerstukken II 2001/02, , nr. 3, p Kamerstukken II 2007/08, , nr. 3, p J. Hijma, Monografieën, Algemene voorwaarden, Deventer: Kluwer 2010, p Rb. Nijmegen (sector Kanton) 23 januari 1998, NJK 1998, 27, r.o H.P.A.J. Martius, Algemene voorwaarden en E-commerce, in: B. Wessels, R.H.C. Jongeneel, M.L. Hendrikse (red.), Algemene Voorwaarden, Deventer: Kluwer 2006, p

13 2.5 Uitdrukkelijke toestemming van de wederpartij Sinds 1 juli kunnen de algemene voorwaarden op basis van de wet, ook aan de wederpartij van een niet-elektronisch tot stand gekomen overeenkomst, elektronisch worden aangeboden mits de wederpartij daar uitdrukkelijk mee instemt. 35 In het verleden konden de algemene voorwaarden alleen schriftelijk ter hand worden gesteld wanneer er sprake was van een offline overeenkomst. Volgens de wetgever kan het voor beide partijen doelmatiger zijn om de algemene voorwaarden via elektronische weg ter beschikking te stellen. 36 Ook de wederpartij kan er namelijk de voorkeur aan geven om de voorwaarden via te ontvangen. De elektronische terbeschikkingstelling zou aldus aanzienlijk minder bezwarend zijn. Volgens de Memorie van Toelichting kan onder elektronisch ter beschikking stellen gedacht worden aan het opnemen van de algemene voorwaarden in de bijlage van een of het opnemen van een internetlink waarmee de tekst direct te raadplegen is. De toestemming voor het elektronisch ter hand stellen dient nadrukkelijk onder de aandacht van de wederpartij te worden gebracht. Onder uitdrukkelijk wordt bijvoorbeeld verstaan het aanvinken van een vakje op de overeenkomst of een uitdrukkelijke mondelinge verklaring, hoewel het dan wel lastiger aan te duiden is wanneer er sprake is van een uitdrukkelijke instemming. 37 Een standaard akkoordverklaring in een overeenkomst mag niet, aangezien er dan sprake is van een stilzwijgende instemming. 38 De uitdrukkelijke instemming van de wederpartij is door de wetgever in het leven geroepen vanwege de bescherming van de wederpartij die niet beschikt over een computer. Ook deze wederpartij dient redelijkerwijs kennis te kunnen nemen van de algemene voorwaarden Conclusie De wetgever heeft met de regeling in artikel 6:234 lid 2 en 3 BW beoogd om de wederpartij te beschermen tegen de gebruiker van elektronische algemene voorwaarden, door aan het gebruik ervan bepaalde voorwaarden te verbinden. Het elektronisch ter hand stellen is zonder meer toegestaan tenzij de overeenkomst niet elektronisch plaatsvindt, dan is er uitdrukkelijke toestemming van de wederpartij vereist. De gebruiker dient er bovendien voor te zorgen dat de algemene voorwaarden elektronisch beschikbaar zijn, zodat het voor de wederpartij mogelijk is om ze op te slaan en zodat de algemene voorwaarden toegankelijk zijn. Te allen tijde ligt de nadruk op de verplichting van de gebruiker. Immers de wederpartij wordt door de wetgever gezien als de zwakkere partij en deze dient beschermd te worden. 34 Wet van 20 februari 2010 tot wijziging van enige bepalingen van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en het Burgerlijk Wetboek teneinde naast het in deze bepalingen gestelde vereiste van schriftelijkheid ook ruimte te bieden aan de ontwikkelingen op het gebied van elektronisch verkeer, Stb. 2010, Artikel 6:234 lid 3 BW. 36 Kamerstukken II 2007/08, , nr. 3 onder Artikel 6:234 BW. 37 Kamerstukken II 2007/08, , nr. 3, p. 2 en 5 en Kamerstukken I 2008/09, , C, p M.Y. Schaub, Twee regelingen voor elektronische algemene voorwaarden in het BW, NTBR 2013/16, onder Kamerstukken II 2007/08, , nr. 3, onder artikel 6:234 BW punt 4. 13

14 3 De regeling van artikel 6:230c BW Naar aanleiding van de Dienstenrichtlijn is er een uitzondering gemaakt op de regeling van artikel 6:234 BW ten aanzien van bepaalde dienstverleners. Deze nieuwe regeling is geïmplementeerd in artikel 6:230 a-f BW. In artikel 6:234 BW worden dienstverleners vrijgesteld van de informatieplicht uit dit artikel door te verwijzen naar artikel 6:230c BW, om te voorkomen dat de regelingen elkaar overlappen. In dit hoofdstuk wordt deze regeling en de daarin gestelde eisen uitgewerkt, mede aan de hand van de jurisprudentie. In de eerste paragraaf zal de richtlijn worden behandeld op basis waarvan de wetgeving in de Nederlandse rechtsorde is opgenomen, namelijk de Dienstenrichtlijn. Vervolgens komen in de tweede paragraaf de wettelijke bepalingen aan bod die deel uitmaken van de regeling voor dienstverrichters en worden de vereisten om te voldoen aan de informatie- en terhandstellingsplicht uitgewerkt, mede aan de hand van beschikbare jurisprudentie. In de derde en laatste paragraaf zal een conclusie worden getrokken aan de hand van de gevonden informatie, waarmee een antwoord zal worden gevormd op de vraag die in dit hoofdstuk centraal staat. 3.1 De Dienstenrichtlijn Uiterlijk 28 december 2009 diende Nederland op grond van de Dienstenrichtlijn de daarin gestelde regels om te zetten in de Nederlandse rechtsorde. 40 Lidstaten hadden drie jaar de tijd gekregen om de nodige maatregelen in werking te doen treden. Een van de wijzigingen die in Nederland is doorgevoerd naar aanleiding hiervan is de informatieplicht voor dienstverleners, zoals opgenomen in de Dienstenrichtlijn, die te vinden is in artikel 6:230 a tot en met f BW. Daarbij werden dienstverleners vrijgesteld van artikel 6:234 BW, waardoor de informatieplicht voor dienstverleners met betrekking tot algemene voorwaarden aanzienlijk werd versoepeld. De basis van de implementatie van de artikelen 6:230 a-f BW is artikel 22 van de Dienstenrichtlijn, waarin verschillende informatieplichten voor dienstverrichters worden genoemd met als doel de dienstenmarkt zo transparant mogelijk te houden voor afnemers. 41 Zoals eerder genoemd bestaan er door de implementatie van de Dienstenrichtlijn in de Nederlandse wetgeving nu twee regelingen met betrekking tot de informatieplicht ten aanzien van algemene voorwaarden: enerzijds de oude regeling van artikel 6:234 BW en anderzijds de nieuw toegevoegde regeling van artikel 6:230c BW, die is gebaseerd op de Dienstenrichtlijn. Om verwarring te voorkomen over welke van de twee regelingen van toepassing is, heeft de wetgever dienstverleners zoals bedoeld in de Dienstenrichtlijn vrij gesteld van de informatieplicht als bedoeld in artikel 6:234 BW. 42 Zo bestaat er geen overlap tussen artikel 6:234 BW en artikel 6:230a-f BW. Hierdoor is de informatieplicht ten aanzien 40 Richtlijn 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 betreffende diensten op de interne markt (PbEU 2006, L 376). 41 Zie overweging 97 en 102 van Richtlijn 2006/123/EG. 42 Nota van Wijziging van de aanpassingswet van 16 september 2009, Kamerstukken II 2009/10, , nr. 4, p. 10, naar aanleiding van opmerkingen van de Eerste Kamer, zie: Kamerstukken I 2008/09, , nr. B, p

15 van dienstverrichters aanmerkelijk soepeler dan voor niet-dienstverrichters. In de volgende paragraaf zal de regeling voor dienstverrichters nader worden uitgewerkt. 3.2 De wettelijke regeling van artikel 6:230 a-f BW In artikel 6:230a BW staat wat er in de Nederlandse regeling wordt verstaan onder het begrip dienstverrichter, namelijk: een natuurlijk persoon die onderdaan is van een lidstaat of een rechtspersoon in de zin van artikel 48 van het Verdrag 43, die in een lidstaat is gevestigd en die een dienst aanbiedt of verricht. Er wordt in hetzelfde artikel tevens een omschrijving gegeven van het begrip dienst. Onder een dienst wordt verstaan: een economische activiteit, anders dan in loondienst, die gewoonlijk tegen vergoeding geschiedt, als bedoeld in artikel 50 van het Verdrag. In artikel 6:230b BW wordt aangesloten bij de omschrijving van het begrip dienstverrichter zoals dat wordt genoemd in de Dienstenrichtlijn, dat vrijwel gelijk is aan de omschrijving die wordt gegeven in artikel 6:230A BW. 44 In de richtlijn wordt gesproken over dienstverrichters indien er sprake is van een natuurlijke persoon of een rechtspersoon die in een lidstaat is gevestigd en die diensten aanbiedt of verleent aan particulieren of bedrijven. In artikel 2 lid 2 van de Dienstenrichtlijn worden de uitzonderingen op het begrip dienstverrichter opgesomd. Door in artikel 6:230b BW aan te sluiten bij het dienstverrichtersbegrip uit de Dienstenrichtlijn gelden naar verwachting ook de uitzonderingen op dit begrip voor de Nederlandse regeling. Onder andere elektronische communicatiediensten, financiële diensten en vervoersdiensten vallen niet onder het dienstverrichters-begrip. Volgens de overwegingen bij de Dienstenrichtlijn geldt het begrip dienstverrichter onder andere voor reclamediensten, managementconsultants, faciliteiten-beheer, makelaars, architecten, distributiehandel en anderen. 45 Op grond van artikel 6:230c BW blijkt dat de dienstverrichter de informatie als bedoeld in artikel 6:230b BW, waaronder ook genoemd de algemene voorwaarden, naar keuze mag verstrekken op een van de genoemde wijzen. Dat wil zeggen dat er in artikel 6:230c BW een limitatieve opsomming wordt gegeven, waaruit de dienstverrichter een keuze dient te maken. Indien de gebruiker van algemene voorwaarden niet voldoet aan de verstrekking op een van de genoemde wijzen, zijn de algemene voorwaarden vernietigbaar op grond van artikel 6:233 sub b BW. De dienstverrichter kan kiezen uit de volgende mogelijkheden: 1) Verstrekken op eigen initiatief 2) Gemakkelijk toegankelijk maken op de plaats waar de dienst wordt verricht of de overeenkomst wordt gesloten 3) Gemakkelijk toegankelijk maken op een door de dienstverrichter medegedeeld adres 43 Hiermee wordt bedoeld Het EG-verdrag. 44 Richtlijn 2006/123/EG. 45 Zie overweging 33 van Richtlijn 2006/123/EG. 15

16 4) Opnemen in alle door de dienstverrichter aan de afnemer verstrekte documenten waarin de diensten in detail worden beschreven Ad 1) Verstrekken op eigen initiatief Aangezien deze regeling pas net in werking is getreden is er nog niet veel jurisprudentie met betrekking tot de feitelijke betekenis van, en de invulling die dient te worden gegeven aan, bovengenoemde mogelijkheden. Het verstrekken op eigen initiatief lijkt duidelijk. De algemene voorwaarden dienen op initiatief van de gebruiker tijdig te worden verstrekt aan de wederpartij. Met betrekking tot het tijdstip waarop deze algemene voorwaarden dienen te worden aangeboden vermeldt artikel 6:230e BW dat deze voor het aangaan van de schriftelijke overeenkomst of voor de verrichting van de dienst medegedeeld of beschikbaar gesteld moeten worden aan de wederpartij, om geen risico te lopen op vernietiging van de algemene voorwaarden. Ad2) Gemakkelijk toegankelijk maken op de plaats waar de dienst wordt verricht of de overeenkomst wordt gesloten Het gemakkelijk toegankelijk maken op eigen initiatief is voor meerderlei uitleg vatbaar, want het is niet duidelijk hoe het begrip gemakkelijk in deze dient te worden uitgelegd. In 2012 oordeelde het Hof in Arnhem 46 dat het ter inzage leggen van algemene voorwaarden in een bakje op de balie hieraan voldoet. In die zaak ging het op een autoverhuurbedrijf dat de algemene voorwaarden goed zichtbaar op de balie had staan. De rechter oordeelde dat het voor de wederpartij eenvoudig was om in deze kennis te nemen van de algemene voorwaarden en het beroep op vernietiging faalt daarom. 47 Ad 3) Gemakkelijk toegankelijk maken op een door de dienstverrichter medegedeeld adres De derde mogelijkheid waar de dienstverlener gebruik van kan maken is het gemakkelijk elektronisch toegankelijk maken op een medegedeeld adres. Er wordt niet toegelicht wat er door de wetgever wordt bedoeld met gemakkelijk toegankelijk maken. Daarmee lijkt te worden bedoeld dat het verwijzen naar een URL voldoende kan zijn, aldus Spanjaard. 48 Kersten 49 voegt daar aan toe dat het noemen van de URL van de homepage niet voldoende is aangezien de wederpartij dan moet gaan zoeken naar de algemene voorwaarden en er op die manier niet zou worden voldaan aan het beginsel van artikel 6:233 sub b BW. Dit is anders indien de algemene voorwaarden ook direct op de homepage te raadplegen zijn. De URL moet volgens Kersten dus de concrete vindplaats van de algemene voorwaarden binnen de website bevatten, aangezien het binnen de strekking van artikel 6:230c BW past dat de inspanning bij de 46 Hof Arnhem 11 december 2012, LJN: BY Hof Arnhem 11 december 2012, LJN BY5306, r.o J.H.M. Spanjaard, Artikel 6:234 BW of de moeizame relatie van de Nederlandse wetgever met Europese regelgeving, Contracteren 2012/1, p. 30 in voetnoot T.B.M. Kersten, Richtlijnconforme uitleg van de informatieverplichting bij dienstverrichting; ijdele hoop voor ongemak?, Tijdschrift Overeenkomst in de Rechtspraktijk 2012/6, p

17 dienstverrichter ligt en het artikel beoogt bescherming te bieden aan de afnemer van de algemene voorwaarden. 50 Ook in de rechtspraak wordt al langer geworsteld met toestaan van het verwijzen naar een URL, ook al zijn veel uitspraken niet gewezen onder de nieuw toepasselijke wetgeving onder de Dienstenrichtlijn. 51 Kersten noemt verder ook de mogelijkheid van het zenden van een deeplink naar de wederpartij. Dit kan handig zijn omdat dit een geringe inspanning vergt van de dienstverrichter en dit extra zekerheid met zich meebrengt met betrekking tot het voldoen aan de informatieplicht door de dienstverrichter. Dit voorkomt verwerken dat de website of de URL niet toegankelijk was en het voorkomt discussie over de juiste versie van de algemene voorwaarden. Dit is temeer van belang omdat de bewijslast van de informatieplicht bij de dienstverrichter ligt. 52 Deze derde geboden mogelijkheid is aanmerkelijk soepeler dan de regeling onder artikel 6:234 BW, aangezien de terhandstelling van papieren voorwaarden compleet wordt losgelaten. Daarnaast worden de gestelde voorwaarden zoals het toegankelijkheids-, opslag- en instemmingsvereiste niet meer genoemd. De wederpartij hoeft dus geen toestemmingmeer te geven voor het aanbieden van de algemene voorwaarden op een website. Het lijkt er daarom op dat de beschermingsgedachte, waar vanuit is gegaan bij het opstellen van artikel 6:234 BW, door de Europese wetgever los gelaten is ten aanzien de wederpartij van een dienstverrichter. Indien deze niet beschikt over internet, heeft deze geen mogelijkheid om kennis te nemen van de algemene voorwaarden. Ad 4) Opnemen in alle door de dienstverrichter aan de afnemer verstrekte documenten waarin de diensten in detail worden beschreven De laatste mogelijkheid is het opnemen van de algemene voorwaarden in alle door de dienstverrichter aan de afnemer verstrekte documenten waarin de diensten in detail worden beschreven. Deze optie biedt wel veel rechtszekerheid voor de gebruiker van algemene voorwaarden, maar maakt de informatieplicht niet bepaald eenvoudiger ten opzichte van artikel 6:234 BW, omdat het overhandigen van de algemene voorwaarden aan de wederpartij ook in deze regeling in lid 1 al was opgenomen. Toch blijft het opnemen van de algemene voorwaarden in alle documenten dus wel een optie. Ook met betrekking tot deze mogelijkheid biedt de wetgever geen toelichting over de wijze waarop deze regel dient te worden geïnterpreteerd. 50 T.B.M. Kersten, Richtlijnconforme uitleg van de informatieverplichting bij dienstverrichting; ijdele hoop voor ongemak?, Tijdschrift Overeenkomst in de Rechtspraktijk 2012/6, p Rb Maastricht 20 januari 2010, LJN BL1980; Rb Zwolle 14 januari 2009, LJN BI3429. Anders: Hof Den Bosch 13 oktober 2009, LJN BL1921; Rb Haarlem 29 augustus 2007, LJN BB2576; Rb Amsterdam 17 februari 2010, LJN BN T.B.M. Kersten, Richtlijnconforme uitleg van de informatieverplichting bij dienstverrichting; ijdele hoop voor ongemak?, Tijdschrift Overeenkomst in de Rechtspraktijk 2012/6, p

18 3.3 Conclusie De dienstverrichter heeft na implementatie van de Dienstenrichtlijn in de Nederlandse wetgeving op basis van artikel 6:230c BW vier mogelijkheden om te voldoen aan de informatieplicht en de terhandstelling van algemene voorwaarden. Deze eisen zijn een stuk soepeler dan de eisen die aan andere gebruikers van algemene voorwaarden worden gesteld op grond van artikel 6:234 BW. Dienstverrichters kunnen de algemene voorwaarden verstrekken op eigen initiatief, gemakkelijk toegankelijk maken op de plaats waar de dienst wordt verricht, gemakkelijk toegankelijk maken op een medegedeeld adres of de algemene voorwaarden opnemen in alle aan de afnemer verstrekte documenten. Op welke wijze deze eisen in de praktijk dienen te worden ingevuld is nog niet concreet duidelijk, omdat er nog maar weinig uitspraken zijn gedaan met betrekking tot de informatieplicht voor dienstverrichters sinds de invoering van artikel 6:230af BW op 1 januari Wel kan alvast worden geconcludeerd dat dienstverrichters eenvoudiger kunnen voldoen aan de informatieplicht met betrekking tot algemene voorwaarden dan andere gebruikers. 18

19 4 De belangen van de gebruiker bij de terhandstelling Nu duidelijk is wat de twee bestaande regelingen van artikel 6:230a-f en artikel 6:234 BW inhouden zullen de belangen van de partijen uiteen worden gezet. In dit hoofdstuk komen de belangen van de gebruiker van algemene voorwaarden aan bod. De vraag is welke belangen deze heeft bij het eenvoudig terhandstellen van algemene voorwaarden op de manier zoals dit reeds mogelijk is voor dienstverrichters. In het volgende hoofdstuk, hoofdstuk 5, zullen vervolgens de belangen van de wederpartij uiteengezet worden. In de eerste paragraaf zal aan bod komen wat het belang van algemene voorwaarden voor de gebruiker inhoudt en in welk opzicht de gebruiker er baat bij heeft om deze te hanteren. Daarna zal in de tweede paragraaf worden uitgewerkt welk belang de gebruiker heeft bij de terhandstelling van algemene voorwaarden en welke omstandigheden daarbij in overweging moeten worden genomen. Tot slot zal er een conclusie worden getrokken die uiteen wordt gezet in paragraaf Het belang van het gebruik van AV voor de gebruiker De gebruiker is degene die algemene voorwaarden in een overeenkomst gebruikt volgens artikel 6:231 sub b BW. De wederpartij is degene die de algemene voorwaarden heeft aanvaard, volgens sub c van dit artikel. Hieruit kan worden afgeleid dat de gebruiker degene is die de algemene voorwaarden opstelt en hanteert. Uit de betekenis die in de wet wordt gegeven aan het begrip algemene voorwaarden blijkt dat het moet gaan om bedingen die zijn opgesteld met de bedoeling deze in meerdere overeenkomsten toe te passen. 53 De gebruiker stelt deze voorwaarden dus op rekening houdend met zijn bedrijfsvoering en de doeleinden waar hij de voorwaarden voor wil inzetten. Over het algemeen zullen de voorwaarden bedingen bevatten met betrekking tot de betaling, ontbindingsmogelijkheden, zekerheden en eigendomsvoorbehoud. 54 Aangezien de algemene voorwaarden door de gebruiker in meerdere overeenkomsten zullen worden ingezet zullen deze veelal bepalingen bevatten die een bepaalde mate van zekerheid bieden voor de gebruiker en soms nadeliger kunnen zijn voor de wederpartij dan de wettelijke bepalingen die zouden gelden indien er geen voorwaarden waren opgesteld. De wetgever vindt daarom dat de gebruiker de verplichting heeft om de wederpartij goed te informeren over de door hem opgestelde algemene voorwaarden. 55 Wessels noemt verder als belangen van de gebruiker voor het realiseren van algemene voorwaarden het rationaliseren van een productieproces, vereenvoudiging van het arbeids- en administratieproces, vereenvoudiging contractsbeheer en bewaking in de zin van het simpel houden van het sluiten en afwikkelen van overeenkomsten. 56 Wessels bedoelt met het rationaliseren van het productieproces dat er bijvoorbeeld in de algemene voorwaarden wordt vastgelegd welke vergoeding er in rekening wordt gebracht wanneer een monteur van klant naar klant rijdt, zodat het 53 Artikel 6:231 sub c BW. 54 Algemene voorwaarden, 02 januari 2014 (te raadplegen via: advies en informatie>wat moet ik regelen>algemene voorwaarden>meer op een rij in de download algemene voorwaarden). 55 W.H.M. Reehuis en E. E. Slob. Parlementaire geschiedenis van het nieuwe burgerlijk wetboek, Invoering boeken 3, 5 en 6: studenteneditie. Deventer: Kluwer, 1990, p B. Wessels e.a., Contracten maken, Deventer: Kluwer, 2007, pag