(bezetting commandopost

Transcriptie

1 ATûOMVRIJSTAAT KOOPT WOONHUIS IN WOENSDRECHT DRINK GEEN WIJN UIT FRANKRIJK (vitrifikatie radio-aktief e afval) LANDELIJK PLATFORM TEGEN KERNENERGIE: vergaderen of bezetten..1 ~ - (bezetting commandopost te Erp),.. }.,.. '" ~n 21 _i 19i5 hnddijb vtr&&derinc Plaefn... c.,c.,n Ae~nere:i" foeo: hdej..

2 ;redax i oneeil Gelukkig voor AFVAL heeft dellregeringllen het z.g. "par,lement" besloten twee nieuwe atoomcentrales neer te gaan zetten. Van Agt cs. wrijven zieh i n de vettige handjes nu het abonneebestand van AFVAL met sprongen stijgt. Nu maar zien of we Nederland stroomloos krijgen met Willi.wortel. Deze, demokratie moet gekraakt worden 001 met het ast te spreken. Economische zaken zit met de kraak in de maag en wacht op publikatie van de stukken omdat men zelf niet weet wat er allemaal weggesleept is. Wij zijn ook benieuwd. Toch wel leuk, zoln Afval in elkaar knutselen, midden in de nacht. met een geheel andere bezetting als meestal,' Wat ziet het er opeens ook anders uit. vind u ook niet. Zo sprankelend. fris en nieuw. Met ditmaal zware stukken over proliferatieproblemen, transporten van nucleair materiaal, mooie versierselen tussen de stukken door inbreng van de zachtellgl'uit het zuiden en allerlei voorstellen voor axies. Bestormingen van alle ministeries, glazen bier, telefoongerinkel en liften naar Zaandam, kortom, alles rolt hier over tafel. Met zonnige weekeinden gekampeer in het verschiet groeten u: Anja, Henk, J;:rica en Peert demees~ doorzettende mensen van deze week. Waarschijnlijk de laatste Afval voor SeptePfber die gemaakt zal worden vanuit het nieuwe A'damse axiepandje. Houd goeie moed, ~oe. duf, met doorrookte longen en wallen waag ook lk me aan een stukje. De afval ziet er schitterend uit. Ik helaas, juist als afval ja. Toch iets goeds te melden: Veel.22 in de afval. Een vrouw die langs een -aantalvredeskampen trekt, Vrouwen die juist uit een een vredeskamp gezet wordenenz enz. Prima dit actieve ~~ nieuws. Ook voor de Afval geldt iets dergelijks:steeds meer vrouwen trekken de gelederen van de redactie binnen. Dit draagt zeker bij aan het sprankelende en schit terende (ahurn) afvalgeheel. Op het moment dat ik dit stuk schrijf is het buiten weer "licht" aan het worden (het is is) Het meeste werk zit er gelukkig op. We zijn een stuk minder luiddruchtiger dan op het begin van de avond, alleen de katten,die hier in het huis verpozen, liggen te slapen. Wij zijn nog "hartstikke" wakker. Oaar ik op dit uur niets zinnigs kan ophoesten, wens ik jullie namens AFVAL een goede vakantie. REDAKTIE~ Ari anne T024 Hans Financiën: Chiel Boekhandels: Arianne Voor abonnementen: Bert Hans Als een acceptgirokaart is bijgesloten is je abonnement afgelopen::: Betaal alsjeblieft snel want wij moeten de drukker ook meteen betalen. DRINK GEEN WIJN UIT ~ Waargaan wenou'ns nietnaar toe?...u. ijostallat.lo. 1<1,,,1'8" 1lIIo4~.lInnqbtu _otoo_d.:idoo_l4t: pkl... _r ~~~_t1illlolbl.j_ r ) - rlcl_hbri.ell... u...i.-i:ln AKTIE Hoi, De resultaten van de B.M.O. zijn ter zijde geschoven. slechts economische belangen bepalen of er twee of meer kerncentrales bijgebouwd moeten worden. De demonstraties en de massale veldslagen met de ME hebben ni et het gewenste effekt gehad. Den Haag zal deze maand een besluit nemen over de bouw van ni euwe kerncentrales. Redenen te over dus om massaal te gaan kortsluiten. 'lever wat duisternis dan naar de verdommenis. Sucses en wees voorzichtig. Î?"'". l " -...,r;.,-...""'-- FRANKRIJK ~'. j De groeten, lp./':./;./;./':~ " k & DE LAMPJES' O~.?> ~-l" Van Tokio tot New Vork, van Maastricht tot Den Helder, overal kom je ze tegen, de hoogspanningslijnen. In een samenleving, die volledig afhankelijk is van elektriciteit., vormen zij een zwakke schakel punt. Het platleggen van kerncentrales. industriën en soms zelfs hele steden (Lima. Volkskrant. 10 juni) door middel van sabotage van het ~i~ä~~~nn~~~~~r t~~ :~~e~~m~~~d:~aho~~:~~n~~~~:: masten opgeblazen uit protest tegen; diktatuur, imperialisme. kernenergie enz. Het verkrijgen van de benodigde springstof is niet zo simpel en een kostbare aangelegenheid. Veel mensen weten echter niet dat het eenvoudiger kan. Zo'n vier jaar terug hebben een aantal mensen zich verenigd in het verzetsfront "WILLIE WORTEL EN DE LAMPJES" en hebben een zeer doel ~treffende methode ontwikkeld. Kort ':Sluiten van hoogspanni ngskabel s is ni et moei ~ lijkt niet duur en zeer effectief. Vele malen is kortsluiten met sukses toegepast. In de pers werd dtt aktte..middel echter vaak- afgedaan met een stroomstoring. Dit aktie-middel wordt weinig toegepast door de ontkenning in de pers, waardoor weinig mensen hiervan op de hoogte zijn. ovendien denkel1 we dat velen _terecht bang zijn voor de hoge spanningen en stromel1 die door de kaf)els lopen. Daarom hebben we nu voor de tweede maal een boekje laten drukken en een video-film laten maken. Het boekje, llsabotage in je vrije tijd'l beschrijft de aktie-vorm van A tot Z en is vanaf nu te verkrijgen in elke linkse boekhandel en een aantal kraakcafes. De video, "Oe zwakke schakel ll is iets uitgebreider en laat wat geschiede nis zien. Deze film is toegestuurd aan het IKON en de VPRO. We willen hiemee doordringen tot in de huiskamer. Er zijn 17 video~banden over het hele land verspreid en deze zijn te huur bij linkse video-l-klubso' Willie Wortel en de lampjes. IOmdat op atoomcentrales schoorstenen staan is het logies dat daaruit allerlei radioaktieve stoffen komen die de omgeving besmetten. Deze stoffen komen via de grond en planten weer bij de mens terecht alwaar kanker optreedt. Rondom kerncentrales is altijd een stijging van het aantal misgeboorten, genetiese afwijkingen enz te konstateren. Dus het is daarom verstandig om geen produkten te eten en te drinken ui t 1anden met \ ~~~~a~e~~j~~;~~~:~' u~~' d:r~~~~~j~a~xk~~~~:~ir~~-e~r~~:r { door ongelukken of door normaal bedrijf veel radioakti- "'. viteit vrijkomt. Coteaux de Tricastin is zoln merk. """"'1 Drink dus geen atoornwijn, maar wijn uit Griekenland of Portugal en andere atoomvrije landen. Lever je ni.et uit aan het vitrifikatieproces van atoomlanden: :: Stichting Oe L.eespantaIon Sarphatistraat EV Amsterdam tel101q óf219l51 &. c.tbi.lexcktsilrl voor a_ees op da leespant.a. Ionleennieuwfamieblad. lederetweewekm: loii83=.ebllprogressiefjdngerenblad Dril WlIfIId:!Ida Werkgroep, TrIIaaI, X-Y, AIllrta, VkIth1e&ngenrMuws, Turtlekntnt. ZlJkI.AIrb nleuws.l'8!8slinallullefm,ciat,.etc..etc.. ~OiY8,Katijf,Kwameid,Th8aTuba!wouwen BII-mUliekl, BladzijlV1ll11W811 enjooma 6sIiekl.BinliIlR.VfllUWen,Vrouwenirldaprostilutie. Vruuwenmledmiseheberoepen.atc.etc. 8llIlIgrmpenen... -"" GekOoitIAha.de\lrednb1nt,. AMd. Verzet. AItanetien Konsumentengids. De Zwarle,ttiI!kmller,'tKanAnders.WlIIcIenIIIIIeti K~DeGeus,PIaIllWerli:!sociaIefutvgraliel,Op. wenteing.gramscilap.koeband,s1apei,gmliîgen tu,.kunsibeeld,ktinsliefhabber,flmur:stisctlavertel&lçen.ajlebeginis.afgrijs.west8i'sctlebestfm. ving,etc.atc tegen (kern) geweld regio Amsterdam Wij van de redactie zouden het leuk vinderl' ills jullie ons vaker (mischlen zelfs regelmatig 'i) dit soort krantenoverzichten zoude~ willen sturen. ATOOMVRIJSTAAT PrijlenperIll8llldYODr2I11l1PP811 inclusiefbezor'ng. map l:denieuwstlltijdsclritan 11,511 map 2: 2weken later 14,5D li1ilji 3: 4 wektn later 10,00 map 4: 6 weken later 1.00 map 5: (dezellllllluilclllllq WOENSDRECHT KOOPT Door allerlei drukk-e toestanden was niemand van Atoomv'rijstaat ter beschikking om een stukje te schrijven over de aankoop van twee stukken grond en een woonhuis te Woensdrecht Het eerste stuk is 250 m langs het hek... van de basis en het tweede stuk een loopafstand van de bas,is in de gemeente Huybergen met kampeervergunni ng (resp. bovenste en onderste foto) in de volgende AFVAL komt een verslag van de hoorzitting in lees --OIlllIItale wwleicen1ni.1lb1 zelfde -Ë1 pantalon -_ "M".omdBt -. ~_..omdit freelllla)almliltwiiiwlt insphtilklll~ ~M_omdIt.iIlts...in dt wchtbmer wi ilgglnenmlfteweillgttlhllb-'-te...- Woensdrecht en de stenming van de paspoort houdersvergadering. hans ~heit,m. ~ LI

3 VREDESMARS Van 28 juli tot/met 11 augustus vindt de tiende jaarlijkse - internatonale geweldloze vredesmars plaats Deze keer in Denemarken. De tiende mars wordt evenals een aantal vorige geen echte mars, maar een vredeskampe~ ment, van waaruit actie gevoerd wordt. De marsen staan' vooral in het teken van anti-militaitisme maar de deelnemers doen dat op basis..democratische wijze~ wat veel inzet vergt van iedereen. Waarom dit keer Denemarken? Zowel Denemarken als de beide andere scandinavische landen functioneren steeds meer als "volwaardige" NAVO lidstaten. Wat Denemarken betreft is dit een bijzondere ontwikkeling. In 1983 werd onder druk van de vredesbeweging en politici onthuld, dat de Deense regering al in 1976 een verdrag met de V.S. afsloot, zo~t in IIcrisistijd" 200 Amerikaanse gevechtsvliegtuigen in Denemarken kunnen landen.~r zullen ook vliegtuigen met kernbonvnen bij zijn, Het kamp zal zich vestigen in de buurt van Karup, niet ver van Aarhus, Jutland. Tot die tijd worden in Nederland in ve,l-e plaatsen twee video-films vertoond over het vredeskamp van vorig jaar bij Grebenshain. West~Duits1and, en kunnen be1angste11 enden meer i nformatie over "het deense kal1p en over Denemarken c.q. Scandinavie krijgen. Bovendien is er een voorbereidings weekend van vrijdag 21 tot en met zondag 23 juni, vermoedelijk in Appelscha. Vooral het begrip "basisdemocratische organisatiellkomt dan uitvoerig aan de orde. ",.! Belangstellende worden daarom dringend vérzocht aan dit weekeinde mee te doen. De genoemde video-films over: acties van vorig jaar tegen NAVO oefiningen zullen dan ook worden vertoond. Het weekeinde is bovendien van belang omelkaar beter te leren kennen, alvast diverse actievormen te bedenk~ en en eventueel te oefenen in geweldloos actie voeren. Voor meer informatie kunt u bellen of schrijven naar de Utrechtse Vredeswinkel, Obrechtstr. 43, Utrecht, tel (dinsdags uur en donderdags 9.30-I2.30 uur) "OPROEP Oe persgroep. ~"..' I! 0 '.~ " ~. I VREDESKAMPEN INTERNATIONAAL.-. ~""... Na een jaar wonen in vredeskamp VolkeI en Woensdrecht vond ik het tijd worden om eens in andere vredeskampen te gaan kijken. Hoe houden ze het vol en wat doen ze daar zo al de hele dag1 Na de afgelopen barre wi nter was het 1ogisch om aan een warm kamp te denken, dus richting Comiso op Siciliê. Voordat we Heleen en ik, daar waren gingen we even langs Mutlangen en Genêve. Van deze drie kampen wil ik enkele indrukken geven. In Mutlanger staan sinds nov pershings gestationeerd. In de zomer daarvoor zijn er veel mensen hierheen getrokken om zich tegen de komst van deze pershings te verzetten. ~r was een groot tenten kamp en er kon gebruik gemaakt worden van een vrij grote' schuur, ongedoopt tot pressehutte. Na de ~~t;;~~~~fiü~~~. hï~ j:~~e~~:~~efiy~~e;r~"g~~:~e~~ ruimte voor koken stencilwerk en toilet~ boven voor kantoor, wonen, eten en opslag. De twee telefoons rinkelen continu. Langs deze hütte loopt de toegangsweg naar de basis, er is jammer genoeg geen direct zicht op de basis(een schoolgebouw staa er tussen). In de tuin staan tenten en andere hippe onderkomens. Enkele mensen hebben een 'kamer in het dorp of hebben een hui s verderop gehuurd ~ om op di e manier afstand te kunnen nemen van hun werk. Ook hier is de vaste kern vrij klein maar er is een vrij grote groep mensen die op vaste tijden komen en mee werken. Afgelopen maand is de hutte gekocht, de eigenaar kreeg veel commentaar en wilde er liever vanaf. Of di t het verzet ten goede komt vraag i k me af. Het lijkt erop dat je je laat inpakken binnen het heersende systeem; een soort legale gesubsidieerde burgelijke ongehoorzaamheid. Aan de andere kant is et goed om een eigen plek te hebben om je protest langer vol te houden. Alle dagen gaan mensen bij de poort kijken of er voorbereidingen zijn om het konvooi te laten rijden voor oefenoing. ~ Nachts blijft er een in de hütte hiervoor op. Toen wij er waren ging dit konvooi voor het eerst na H maande weer rijden. Begin jan. waren bij een oefening met een pershing 3 amerikanen. verbrand en 15 zwaar gewond. Eng om het konvool voor het eerst te zien rijden je voelt je machteloos klein. Vanuit de hutte werd'zoveel mogelijk geblokkeerd, ivrn. menskracht tekort op dat moment tot dstde politie 2 keer sommeert bij een derde keer volgt arrestatie. Een tot drie maal per week rijdt een konvooi naar een rustige plek ergends in het land om daar voor een paar dagen ~fje~~:~dw~:rw~~~~~.s(~~c~~~ f;e~~e~, p~~~~ n~1 ~ter overdag. VeeI poiitie overal om het verkeer af te zetten of bi4 blokkade op te treden. Door smalle straten drukke wlnkelstraten en woongebieden gaat het ----~-G'eneve ~_r1_"enève J!!!iÎlal1gen ~.., ~onns\) konvooi, naar een oefen natuur gebied. Mensen, die daar normaal wandelen staan dan voor afgezette wande lwegen en beseffen dan hoe di rect ze met deze opgedrongen bewapening te maken hebben. In de hütte komen telefoontjes bi nnen over waar het konvooi is en hoe het er mee gaat, want het rijden en oefenen gaat niet altijd foutloos. Naast de vele bijna ongelukken zijn er echte ongelukken mee. Sept. vorig jaar het omkantelen van een wagen, waarna de volgende dag een stuk bos van 40 x 15 meter totaal gekapt moes t worden en de grond 1 meter diep afgegraven, het stinkt er nog steeds naar olie.jan.. dit jaar een brand waarbij 3 amerika nen gedood werden en 15 zwaar gewond. Oe legerleiding ontkent eerst alles en komt pas 5 uur daarna met een verklaring dat bij een normaal verlopende oefening van pershings, drijfstof van een van de raketten i n brand i s geraakt Gevaar van atoomstraling is er niet omdat er geen atoomspringkoppen op de raketten bevestigd zijn. Wie gelooft dit nu nog? De bevolking schrikt vreselijk en protesteert fel. Het dodèlijk risico van een hele omgeving geeft geen veilig gevoel. In de pressehutte komt al dit protest samen waardoor er een beetje zicht is op al het verzet tegen deze waanzinnige bewapening. Wekelijks komen er mensen en groepen om te blokkeren. In principe het konvooi maar anders een ander militair voertuig. Het gaat erom te laten zien dat mensen een volgende stap zetten in hun protest. Sinds de stationering zijn er meer dan 1000 mensen aangehouden. Elke dag is er wel een proces in Swäbisch Gemund. De aanklacht luidt van het verkeer ophouden, vernieling, ordeverstoring tot belediging. Heb je een baan of kunnen je ouders voor je betalen (geeft ni et hoe oud je bent) dan volgt er een geldboete tot de hoogte van een maandsalaris, welke zonder meer door de staat i ngehouden wordt. Boetes van IOO tot 2000 mark Ben je van niemand afhankelijk dan krijg je gevangenisstraf oplopend van 20 tot 150 dagen zitten. (Deze straf kun je afkopen) Op dit moment hebben zo"n 20 mensen 20 tot 150 dagen vonnis gekregen. De mees ten zitten, anderen proberen hun straf ui t te stellen door onder te duiken. Amnesty Hiterna ional Engeland adopteert deze gewtensgevangenen. Naast de pressehütte is er nog een groep Mahnwache in Mutlangen.,. Deze staan van s ochtends vroeg tot ~ avonds laat bij de poort met spandoeken en stencils. Ze proberen zoveel mogelijk met militairen te praten. Een beetje stijl àla fransiskanen. Deze week in Mutlangen was voor mij erg deprimerend zo ontzettend veel machtsvertoon. Oan komt steeds weer bij mij de vraag op: "Welk effect heeft eigen. lijk ons protest op zo"n overheersend apparaat?" Wat wij aan het doen zijn lijken slechts spelde prikkengeven; blokkeren verven, vredeskampen f praten enz. Toch als je kijkt naar de reacties vanuit de basis en andere machtsapparaten dan zijn ze bang voor ons anders reageer je niet met zulke hoge straffen en leg je niet zoveel navodraad om de basis. l&iljisjl 4l</. kamp Ragnatella ofwel het spinneweb. een snoezig huisje - grandioos beschilderd- een stukje grond rondom- een waterput- een bender- een hout ö~~rj~e;n~~io~e~o~~ërl~j~eo~t~k~olop zon. Op zaterdag 25 mei zijn de vrouwen van Greenham massaal de basis opgegaan. Bijna 400 vrouwen zijn hierbij opgepakt. Oe aktie was een solidariteits-aktie voor; "Anne Francis". Anna was pas veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf voor "kriminele aktiviteiten ll op de basi s van Greenham. Sommige vrouwen werden zonder proces-verbaal vrijgelaten. Degene, die hun naam en adres opgegeven hadden, werden op borgtocht vrijgelaten. Degene, die hun naam en adres niet opgaven (ongeveer 80 vrouwen), werden vastgehouden en de '/yplgende dag voor..;. geleid voor de rechtbank van Newburry. Oe reden van deze strategie van de vrouwen wasom de po- 1itie in de omgeving te frijstreren. Zonder namen of identiteit mogen de vrouwen oml. niet op borgtocht vrijgelaten worden. (Ze moeten dan een nacht de cel in.)~ Oe politie in 'de omgeving kampt meteen groot cellentekort, dus ze kunnen de vrouwen eigen1i jk niet onderbrengen. Tevens houdt het voor de vrouwen in dat ze niet geregistreerdstaan als ze vrijkomen. Oe vrouwen vertelden dat ze de basis opgegaan waren. door bestaande gaten in het hek. Deaanklacht was echter; uvernieling van het hek en overtreding van de nieuwe APV van Greenham. " AnneFrancis zit momenteel in ; Crookham Wood Prison, nr Rochester. Kent. (Dit bericht is overgenomen uit"peace News for non violent revolution''. vertaald door Anja.) ~~~~s:t.-jï--"-(omiso I Het,leukstebericht onlangs was natuurlijk de diefsta1 uit Ekonomi ese zaken. We hadden kunnen denken dat deatoomlobby versmald was 'tot van Aardenne en zijnarnbtenaren. Het nederlandse zootje dat van kernenergie.leeft is er ook nog. De andere zijde van de atoomlobby heeft zich in verband met de nieuwe kerncentrales danig kunnen roeren: als die er niet komen dreigen wij onze investeringen terug te trekken,.zeggen de grootverbrui kers.we1, ga met UW mi 1joenen werknemers, chemi ese,mi 1i euvervuilers, elektroniese wonderkinderen, adieu. Maar goed, wordt het niet eens tijd om deze bedrijven koekjes van eigen deeg te geven? Er valt bij hen heel wat te vernielen, genoeg :...-- ~ te besmeuren en vast wel wat te halen. 3 (ieilè.ï'<. Het internationale vrouwenvredeskamp in Genève twee caravans en een vertrouwd vuur. vierde op 8 maart haar opening. Dit kamp is een belangrijke schakel in het groeiend internationale vredesnetwerk van vrouwen. Een onderdeel van het kamp1even i s ook onze groei en de ontwikkeling van onze eigen kracht door samen te werken met andere vrouwen en vredesgroepen hier en door met vrouwen op ons kamp hier samen te wonen en te werken. Wij vrouwen moeten onze stem laten horen en onze aanwezigheid laten merken. STEUN ONS, VERTEL HET DOOR, KOM. EVEllEN. Zoa1s bekend hebben een aantal mensen i n de nacht van 20 op 21 juni ingebroken in het ministerie van Ekonomi sche zaken in Oen Haag. en daar een aantal papieren buitgemaakt. Deze zullen in de volgende Afvals publiceren. Een oproep echter willen we jullie niet onthouden; WE roepen iedereen op die wat tegen kernenergie, millitairisme enz. heeft. om in actie te komen. Het blijkt weer eens dat je geen gedegen opleiding hoeft te hebben voor inbreker(ster) om de stront die er is boven water te halen. Dat er ook tal van andere acties mogelijk zijn lijkt ons wel duidelijk. Maar het is nu tijd om onze vijanden eens een stap voor te zijn en te blijven.we hebben te lang achter hun aangelopen. Als we ons pas gaan verzetten wanneer ze gaan bouwen zijn we weer te laat;hoe meer geld er ingep~r:'pt is, hoe moeilijker wordt om hun smerige prakt1jken te stoppen. We hebben de mogelijkheid om een halt toe te roepen aan oa. de volgende bedrijven die bezig zijn ons op te zadelen met wéér meer kerncentra1es en kweekreactoren: -Neratoom bv -Kete1 en apparaten laan van Nieuw Oost Indië bouw Stork DEn Haag ( ) Industriestraat 1 -km. De Schelde Hengelo ( ) Glacisstraat 165 Vli"ingen( ll) - NWucon _ Stork eesperzijde 150 Vladrdingenlaan 11 Amsterdam Amsterdam ( ) DE BRAIJW MAG DAN DOOO ZIJN. Z'N WRAAK LEEFT VOORT!!!!!

4 PROLIFERATIE Oe relatie tussen kernenergie en kernwapens komt tot uiti'ng in het verschijnsel 'proliferatie'. Meestal maakt men onderscheid tussen horizontale proliferatie (vergroting van het aantal landen dat kernwapens kan maken of reeds bezit) en verti kale proliferatie (vergroting en vernieuwing van het kernwapenarsenaal). Het eerste deel gaat over hoe de VS onder Reagan de laatste jaren weer de horizontale proliferatie bevorderen (het is echter geen totaaloverzicht van dit aspekt van proliferatie). Het tweede deel behandelt wat uitgebreider de vergroting van het kernwapenarsenaal in dezelfde periode in de VS en speciaal met welke middelen de splijtstofproduktie daarvoor gerealiseerd wordt. A HORIZONTALE PROLIFERATIE la. Kernenergie en kernwapens: algemeen We kunnen grofweg stellen dat het beschikken over de kennis en installaties un de kernenergieketen (reaktoren, verrijkings- en opwerkingsfabrieken) het mogelijk maakt om splijtstof voor kernwapens te produceren, zij het Plutonium 239 of Uranium 235, welke beiden immers ook reaktorbrandstoffen zijn. In de meeste kommercie1e (dwz. primair elektriciteit producerende) reaktoren wordt uranium gebruikt waarvan % Uranium 235 is (de rest bestaat uit uranium 238). Natuurlijk uranium bevat een veel lager gehalte aan U-235 (0,7%). Oe wijze waarop men het percentage U-235 in het urani urn verhoogt is precies dezelfde voor kernwapenproduktie als voor reaktorbrandstofproduktie. Alleen verhoogt men het gehalte U-235 voor kernwapens tot + 93%. Dit zogenaamde verrijken van het uranium geschieat door U-235 en U-238 via verschillende fysiese technieken van elkaar te scheiden: gasdiffusie, gascentrifuge, laser isotoop separatie enz. om uranium zo te behandelen wordt een gasvonnige verbinding, UF6, gekreeërd. In principe is voor een bom die uranium 235 gebruikt dus geen kernreaktor nodig. Het bouwen en exploiteren van een verrijkingsfabriek is echter is echter duurder dan het produceren van Plutonium 239 in speciale reaktoren (zie B 3b). Alle kernreaktoren met uranium 238/235 als brandstof produceren Pu-239, doordat neutronenwegvanging in U-238 optreedt (via een aantal kernreakties ontstaat uit U-238 Pu-239). Pu-239 op haar beurt absorbeert de i n een reaktor vrijkomende neutronen, zodat ook de isotopen Pu-240, 241 en 242 gevormd worden. Het meest gangbare type kommercie1e reaktor, een lichtwater reaktor (LWR), kan kg plutonium per jaar produceren (een reaktor met een vermogen van 1000 megawatt (l-lwe)e1ektries). Hoe korter de sp1ijts.tofstaven in de reaktor blijven, des te meer Pu-239 behouden blijft. (~, Nuc1ear weapons, p. 817) Andere reaktortypen als de CANOU en de Magnox zijn beter geschikt voor een snelle verwijdering van de splijtstofstaven. Oe eerste produceert bij een wi.sseling om de 6 maanden 360 kg Pu, waarvan 85% Pu-239 (Schroeer, p. 323) Maar ook het gewoon gebruik van een LWR~et laag verrijkt uranium dat er zo'n 3 à 4 jaar in zit) levert heel wat Pu-239 op (58% van het totaal) naast Pu-241 (11%), Pu-242 (4%), Pu-24O (25%).1 Men had altijd beweert dat deze andere isotopen in een kernwapen voor grote problemen zouden zorgen. Verscheidene auteurs hebben echter aangetoond dat dit Ireactor grade ' plutonium heel goed voor een effektieve kernbom kan zorgen (Lovi ns, Nue1ear weapons and power reactor p1utonium)eil""dä'tïo l n bom met relatief beperkte techniese kennis gemaakt kan worden. Dit maakt elke elektriciteit producerende reaktor tot een potentiele kernwapenproducent. Het blijft natuurlijk noodzakelijk het plutonium op chemiese wijze uit de uitgewerkte brandstofstaven te halen (daar er ook andere elementen in de kernreakties gevormd worden) in een zog. reprocessing plant of opwerkingsfabriek. Die fabriek kan in 2 jaar gebouwd worden en kg plutonium per jaar produceren (Sch~~r' p. 326). In het algemeen wordt 5 kg Pu-239 als gem e1de genomen per bom. maar daar komen we nog op terug. Oegenen die. kernenergie van weinig of geen belang voor de proliferatie achten, betogen dat een land dat kernwapens wil maken niet tegen te houden is. Dat is zo. In het geheim kan een kleine plutoniumproduktie-reaktor, bijv. een 26 MWt reaktor levert kg Pu per jaar, al genoeg leveren vooreen bom per jaar. Meestal zijn de marginale kosten om een kernenergieprogramma ivm. de produktie van kernwapens aan te passen, minder dan de kosten wanneer alleen faciliteiten voor kernwapenproduktie worden gekree~rd. (Holdren, 1983). Bovendien is een reaktor ten behoeve van "ë1"ëk't'r'fciteit ên produktie van plutonium voor kernwapens een veel gebruikte VOnTI (in Engeland, Frankrijk en Rusland). Militaire reaktors moeten geheim gehouden worden als men 'in het geheim een atoombom wens; in een kernenergieprogranma is dat niet nodig en het levert veel meer plutonium op. Uiteindelijk doet het er niet toe of landen als Zuid-Afrika en India hun plutonium via een onderzoeksreaktor of een gewone reaktor verkregen. Door de verspreiding van de essentie1e technieken en materialen en kennis als onderdeel van de export van kernenergie zijn de mogelijkheden om kernwapens te maken verspreid. (Lovins, Bulletin 1983). Eind van deze eeuwz'ärër in de hele wereld zo'n 1500 ton (I metrieke ton: 1000 kg) plutonium in kommercie1e reaktof'en geproduceerd zijn. (Levi, 1985). Over de verspreiding van kwee~ktoren in de wereld za' ik het hieronder niet hebben. Zij maken gebruik van een kombinatie van Pu02 en U02 als brandstof. En ze produceren natuurlijk ook weer plutonium (Pu is ook in een LWR te gebruiken). Een toename van dit type reaktoren zal een enorme were1d-p1utoniumhandel betekenen (zie ook 8. 3c.) Ihet plutonium dat in kernwapens wordt gebruikt, 'weapons grade ', bevat zo'n 93% Pu-239, minder dan 7% Pu , en 0,5% Pu r lb. Landen-proliferatie Het Non-proliferatieverdrag probeerde het aantal kernwapenstaten te beperken, maar tegelijk de ontwikkeling van kernenergie te stimuleren. Juist de landen die mogelijk kernwapens hebben of willen produceren hebben het verdrag niet ondertekend. Hun kernenergie-installaties worden niet (of maar gedeeltelijk) gekontro1eerd op het verdwijnen van sp1 ijtstof. Ondertekening betekent natuurlijk ook niet veel zolang de ondertekenaars wel kernwapens bezitten. Bovendien is al vele malen betoogd dat de kontro1es van het Internationaal Atoomenergie Agentschap niet waterdicht zijn (~ UQf, p. 107). Uiteindelijk hebben al de landen die nu mogelijk kernwapens kunnen produceren hun kenn; s en onderdelen of hele fabrieken uit het westen (of van de USSR) betrokken. Een aantal van deze landen bevindt zich in een nogal konfliktueuse situatie. Wat de verspreiding van een aantal 'krueiale installaties betreft: India, Brazi1ie, Argentinie, Pakistan en Zuid-Afrika bezitten opwerkingsfabrieken en uraniumverrijkingsfabrieken. Argentinie is zelfs in staat geweest op"eigen'kracht en in het geheim een opwerkingsfabriek te bouwen (Argumentrï' p. 137)en ook een gasdiffusiefabriek (Nuc1ear news 984)I(jan)p. 60). India (1974) eölii'fd-afrika (1979)\zie Oe Volkskrant, ).hebben een atoombom tot ontp offing gebracnt, India openlijk en Zuid-Afrika in het geheim. Ook Israe1 wordt ervan verdacht kernwapens te kunnen maken. Wat de meeste landen betreft komt de motivatie om kernwapens te bezitten voort uit de wapenwedloop met hen omringende landen of uit de behoefte onafhankelijk tov. de industriele landen te zijn. Behalve de militaire motieven van de betrokken staten, zijn de ekonomiese konjunktuur en het politieke beleid van de kernenergie/kernwapenstaten van belang voor de proliferatie. 2. Ekonomi ese ontwi kkeli ngen De ekonomi ese recessie en het ontbreken van rendementsperspektieven heeft de investeringen in de kernenergiesektor dani g doen veminderen en een grote slag toegebracht aan de snelle kweekreaktor. Tussen de overgebleven producenten is een felle konkurrentie om orders. De positie van de VS als leverancier van nukleaire installaties is ernstig bedreigd door West-Duitsland en Japan. Kernenergieprogranvna IS kunnen eigenlijk alleen maar heropgenomen worden als de staat de risiko s van de investeerders overneemt -(Bulletin of the Atomie Scientists 40(1984)8. p. 30-~ De versehi 11 ende amerikaanse producenten (Westi nghouse, Genera1 E1ectric) hebben hun technies kunnen toch weten te behouden, ondanks het gebrek aan ni euwe orders. Dit was mogelijk doordat zij onderhoud aan bestaande installaties bleven verrichten en door relaties aan te gaan met Japanse producenten (Hitachi, Mitsubishi). Oe daling in de binnenlandse vraag en de neiging exportorders ten koste van alles te verwerven, zal de non-proliferatie niet ten goede komen. Steeds meer leveranciers zullen op de kondities van de kopers gaan leveren.(bull. of the Atom. Sc. 40(1984 )4; p ) -- Niet alleen de bedrijven in de VS hebben te kampen met i neenzakki ng i n de bi nnen1andse vraag. Het verwerven van een markt in de derde wereld is al sinds de jaren '50 een bezigheid van de industrie1e wereld. Het gevolg is echter dat landen als Argentinie en Brazi lie nu zelf in staat zijn voor nuk1eaire exporteur te spelen: de markt heeft zich van een monopolistiese struktuur, via een oligopolistiese, naar een vrijere kompetitie struktuur ontwikkeld. De gevolgen kunnen alleen maar zijn een toeneming van de belasting van het milieu en een intensivering van de wapenwedloop. (Zie ook het artikel in Afval 27 voor de ekonomiese problemen met kernenergie). 3.Vrijhandelspolitiek van de VS In de jaren '50 begonnen de VS en andere landen hun nukleaire kennis te exporteren. Om te zorgen dat reaktoren slechts voor.vreedzame l doelei:nden werden gebruikt, werd een internationaal atoomburo, het IAEA, opgezet, dat de kernenergie-installaties inspekteert en de hoeveelheden splijtstof bewaakt. De ongebreidelde leveringen van vele westerse landen aan de derde wereld en de explosie van de indiase atoonbom deden de VS van beleid veranderen: in I978 werd de Nuc1ear Non Pro1iferation Act (NNPA) aangenomen, die de export van opwerkings- en verrijkingstechnologie verbiedt en de zog. full scope safeguards van de IAEA van het importland eisen (Seii{t$tof, p.109l. In de VS zelf kwam de kommercie1e sp1'j s 0 opwerking en de semi-partiku1iere snelle kweekreaktor stil te liggen. Andere westerse landen sprongen direkt in dit gat in de markt, zodat het beleid van Carter ondergraven werd. De regering Reagan gooide het roer in 1982 om: de vertrouwde vrijhandelspolitiek werd in ere hersteld, het was noodzakelijk weer een betrouwbare handelspartner te zijn. De pro-kernenergiepo1itiek van Reagan is op een aantal punten duidelijk geen vrije marktbeleid. want ze houdt injekties van enome hoeveelheden belastinggeld in de industrie in (Eiergy po1icy 12(1984)2; p ). Het beleid hield o.a. n: - bespoedigen van de bouw van kerncentrales door het verkorten van toestenvningsprocedures tot 6-8 jaar; - daarmee verband houdend, standarisatie van de bou\lll11odel 1en; -{nis lukte) steun voor het kweekreaktorprogram (zie B. 3c.); - vrijhandel van plutonium; - opheffing van het verbod op reprocessing van kommerciee1 afval, wat echter weinig prakties gevolg heeft gehad; - radioaktief afval wet ( 1982): streven. naar permanente opslagplaatsen voor hoog radioaktief afval. Het non-proliferatiestreven is welhaast opgeheven; - de VS drijft toch weer nuk1eaire handel met staten die het non-proliferatieverdrag niet hebben ondertekend; - en sluit opwerkingskontrakten af met bondgenoten (het plutonium in uitgewerkt reaktorbrandstof (VS-eigendom, want het uranium door haar geleverd) mag zonder toestemming van de VS opgewerkt worden (8u11. of the Atom. Sc. 40 (1984)3; p.7-9) - Oe levering van onderdelen heeft betrekking op Argentinie, India, China, Pakistan, Zuid-Afrika. Oe laser isotoop technologie is verkocht aan Frankrijk, West-Duitsland en oi'aarschijn1ijk Austra1ie (~ B2 en 4 Nuc1ear news jan (1982)). Er is ook sprake van verkoop Viä'1iëf buitenland, zodat het NNPA omze1d wordt. Oe export van nukleaire materialen kanen onder een algemene komponentenrege1ing ipv. onder totale faci1iteitenkontrole (Nucleonics week ). Er wordt aan landen geleverd ale plutonium en hoog-verrijkt uranium niet uit hun kernenergieprograrma willen weren. Met de bondgenoten worden opwerkingskontrakten afgesloten: Noorwegen en Zweden (1983) en nu ook China krijgen de mogelijkheid om gedurende 30 jaar hun uitgewerkte kernbrandstof (in de VS) op te werken. Dit is duidelijk in strijd met het NNPA (Proxmire, 1985). Het genoemde vrijhande1sde"l'ël'àza1 ertoe leiden dat er steeds meer gescheiden plutonium in de handel komt in de jaren 'go. In feite beschouwt de regering Reagan proliferatie als onvermijdelijk en werkt er daarom maar liever aan mee. Wil er iets ten goede veranderen, dan zal deze exportpolitiek moeten stoppen, zal alle gebruikte brandstof dat door de VS is geleverd, terug moeten keren naar de VS en zal zij alternatieven moeten zoeken voor kernenergie (~, 1984). B I. Het kernwapenprogramma van de VS Eind jaren 170 zijn de VS begonnen met een nieuwe ronde in de vernieuwing en vergroting van hun kernwapenarsenaal: zowel de 'delivery systems' (raketten, vliegtuigen) als de kernkoppen (die de explosieve lading bevatten}worden daarvoor vernieuwd. Als gevolg daarvan moet de produktie van nuk1eaire explosieven enorm verhoogd worden. We zullen nagaan hoe de VS dit denken te doen en of het mogelijk is. (Arg~menren, p ). De volgende wapensystemen z Jn n ontwikkelingen of worden geplaatst (dit is geen volledig overzicht): wapensysteem aantal eerste plaatsing MX raket Trident II raket (onderzeeboten) BIB bommenwerper Stea1th bommenwerper ALCM (Air Launched Cruise Missi1e) GLCM VERTIKALE PROLIFERATIE (Ground launched Cruise Missi1e) 565 SLCM (Sea Launched Cruise Missi1e)4068 Advanced Cruise Missile 2600 Pershing II raket 380 Mi dget man raket 1000 Trident I raket 595 Trident onderzeeboot (Wor1d armaments, 1984, p.32-33) / Daarbij vindt een vernieuwing en vergroting van het aantal kernkoppen plaats. Voor bijna elk type 'de1ivery system' is een bijzonder type kernkop ontwikkeld. Sedert de jaren '60 is de explosieve kracht van de meeste kernkoppen gedaald, doordat de nieuwe kernkoppen een grotere betrouwbaarheid, bereik, akkuraatheid en flexibiliteit hebben. De explosieve kracht van de kernkoppen loopt uiteen van 10 ton TNT (W54 atoommijn) tot 9 megaton TNT (bom van de B-53 bommenwerper en de W53 kernkop van de Titan interkontinentale raket)(wor1d armaments, 1983, appendix A). -- Die vergrote akkuratesse van de (strategiese) raketten en hun kernkoppen 1ei dt tot de bekende i dee~n van een vechtbare kernoorlog: je kunt nu bepaalde militaire doelen uitschakelen met een lagere explosiekracht dan voorheen, zodat de rest van het land niet in puin ligt. In plaats van de onwerkbare afschrikking komt dan zog. weer de fixatie op lechte' doelen. De taktiese kernwa pens kunnen vaak uitgerust worden met konventionele als nuk1eaire ladingen. Dit maakt de reakties onderling (tussen de vijanden) extra onvoorspelbaar. Oe vernieuwing van de kernkoppen houdt o.a. in: -het gebruik van de'enhanced radiation' bom (de W70-3 Lanee kernkop bijv.), ook wel neutronenbom genoemd; deze bom geeft extra veel neutronenstraling en veel minder schokgolven, door de lage explosiekracht; -bepaalde kernkoppen kunnen omgebouwd worden tot een hoger tonnage (de W87 kernkop voor de MX en Trident II raketten (Cochran,p. 18 e.v.); -door toenemend gebruik väi1j)tiitonium kan de hoeveelheid explosief materiaal tov. de explosiekracht afnemen: steeds kompaktere bommen (Bell, 1985) door de vervanging van uranium door plutoötüiii. Oe komende jaren worden enonne hoeveelheden nieuwe kernkoppen gemaakt. Het meten van die aantallen is een moeilijke zaak; Men kan zich baseren op het aantal wapensystemen en daaruit afleiden hoeveel kernkoppen er nodig zijn: ook is het mogelijk de produktieomvang van explosief materiaal in heden en verleden na te gaan en op basis van een bepaalde hoeveelheid màferiaa1 per kernkop, het aantal bestaanbare kernkoppen te berekenen. (Wor1d armaments, 1983, appendix A). Kernkoppen moeten echter konstant vervangen worden: het radioaktief materiaal kent een bepaalde vervaltijd (bijv. 5,5% van het tritium in bommen vervalt per jaar. We hebben dus te maken met het aantal kernkoppen op wapensystemen en met een totale 'stockpile l aan kernkoppen. Het explosief materiaal van oude kernkoppen wordt bovendien niet afgeschreven maar hergebruikt. Ik bespreek nu kort welk explosief materiaal in.sp1ijtings- en fusiebommen gebruikt wordt; daarna komen de aantallen geplande kernkoppen en benodigde hoeveelheden explosief materiaal aan de orde. Splijtingsbommen bevatten Pu-239 enlof U-235 als splijtbaar materiaal en meestal een mantel van U-238 of 8erryllium (Be) als neutronen reflekterend materiaal (dat de kernreaktie versneld en de explosiekracht vergroot). Het principe is de massa van uranium 235 of plutonium snel tot een grotere dichtheid te brengen door implosie of samenvoeging, waardoor de splijting van hun kernen begint. Chemiese explosieven en een 'booster' van tritium (T) en deuterium (0) brengen de reaktie na een e1ektriese ontlading op gang (Schroeer). POSTBUS BB AMSTERDAM MAANDBLAD TEGEN KERNENERGIE & MILITARISME

5 De kritiese massa (de hoeveelheid materiaal die nodig is om een kettingreaktie van splijting op gang te brengen door uitgezonden neutronen) van Pu-239 en U-235 in een bom is afhankelijk van de reflektor en de mate van kompressie van het materiaal. 8ij een normale dichtheid is de kritiese massa van Pu kg en van U kg. In een bllm kan dat 5x zo klein zijn. (LOvins, Nuclear weapons, p ). Voor een splijtings60m rekent men meestal 5kg Pu-239 en IS kg U-235 (Cochran, p. 25). Een uraniumbom is dus altijd zwaarder. --- Een fusiebom berust op de door een splijtingsbom op gang gebrachte fusiereaktie van 2 zware waterstofisotopen, bijv. deuterium en tritium: fh + ~H" ~He + In + 17,6 MeV De fusiebom kan ook nog een mantel 'Van U-238 bevatten. We spreken dan van een splijtings-fusie-splijtingsbom (Sehroeer). Overigens kan T (in een reaktor en ineen bom) gevormd worden door Lithium met neutronen te bombarderen. Vandaar dat er ook Li in een fusiebom zit. 2. Kernkoppenarsenaal van de VS In 1983 werd het totale aantal kernkoppen in de VS op geschat. In produktie en gepland zijn er over , waarvan er in 1983 in produktie waren. Voor eind jaren '.80"1995 zijn. er nqg.eens 12..}00 \IO.~ pland. In totaal gaat het dus om zo'n 28;700 nieuwe kernkoppen over een periode van IS jaar (Cochran, p. 18}.Het gaat voornamelijk nog om een vervanging en een vernieuwing, want 8arnaby meent dat het absolute totaal aantal kernkoppen in Ig90 tot zal zijn gestegen. (ASï"me3ten, p. 135). Tot 1985 is het mogelijk om met de bes aan 0. produktie aan explosief materiaal rond te komen. maar dan ontstaan problemen als gevolg van het streven naar een veranderde samenstelling van het explosief materiaal in een bom (meer Pu-239 en vooral T ipv. uranium) en naar een grote reserve aan explosief materiaal (Cochran, p.25). - De hoeveelheid explosief materiaal in de stockpilo. wordt op het moment als volgt geschat (Levi, 1985 en WOrld armaments, 1983): U-235 (93,3% zuiver): ton (produktie.staat stil) - Pu-239 (meer dan 93% zuiver): ton - Tritium: kilo (Voor hergebruik komt hiervan jaarlijks l,s ton Pu 239 beschikbaar). In de meeste literatuur wordt gewerkt met 5kg Pu-239 per kernkop (in een waterstofbom). Als er ooit totaal kg Pu-239 is geproduceerd en er zijn nu kernkoppen, dan is dat 3,8 kg Pu gemiddeld per kernkop. Men gaat er dan vanuit dat alle kernkoppen plutonium bevatten; het is nogal problematies: K.T~ipi~ beschrijft een 1 megaton bom die slechts 1 kg Pu eva; in een artikel in Afval 26 heb ik vermeld dat de Trident 11 kernkop 2kg Pu en 2 kg U zal bevatten. In 1982 werd de jaarlijkse produktie van Pu-239 op 1,4 ton geschat en men veronderstelde dat die tot 4 ton in 1985 zou moeten toenemen om de produktie van nieuwe kernkoppen bij te houden (WOrld armaments, 1983) De regering heeft het over een pluton,umtekort, maar de meeste onderzoekers zijn daar skepties over. Er wordt ver.. meld dat de laatste vijf.jaar de plutoniumproduktie ver- ~~~~~~p~~ tet 1 h9à9:g~ól~~t~f~~t~d=tego83ts~tjg~~n~:lr ook dat er extra plutonium nodig is voor vervanging van uranium. Over zou dus minimaal 30 ton Pu extra nodig zijn, eenjaarproduktie van boven.de 4 ton. Oe produktie zou nu 3 ton kunnen zijn. 3. Middelen ter vergroting van de plutonium-produktie In. 1980, nog onder Carter dus, werd gekonstateerd dat er, gegeven de plannen, eind jaren '80 een tekort aan Pu voor kernwapens zou zijn. (Alvarez, Plowshares; wat nu komt is voor een groot deel op hem gebaseerd). Uiterst reaktionaire typen betoogden dat de Sovjetunie de VS in de produktie van kernkoppen zou overvleugelen. a. Plutonium uit licht-water reaktaren 8ij het Department of Energy (DOE- verantwoordelijk voor de produktie van kernwapens en verschillende onderzoekslaboratoria en reaktorparken) konstateerde men dat de plutoniumproduktiereaktoren niet aan de behoefte aan plutonium zouden kunnen voldoen. Het oog van de ambtenaren viel dus op de kg Pu-239 die aanwezig is in de afvalpools en opslagplaatsen van de kommerciele LWR's (Cullingford). Dat kernenergie en kernwapens alles met elkaar te maken hebben, is voor de mi1i tai re sektor geen vraag meer. In feite zou men bij gebruik van dit plutoniwn toegaan naar een systeem van Idual purpose reactors I, zo.als in Frankrijk, Engeland en de Sovjetunie bestaat: produktie van elektriciteit en plutonium. Door het afval van de LWR's op te kopen, zou de staat de industriele kernenergie van een nijpend probleem afhelpen, en het zou goedkoper zijn dan de produktie van plutonium in (nieuwe) militaire reaktoren. Maar dan zouden opwerkingsfabrieken (kommercieel) en nieuwe scheidingsmetoden voor plutonium nodig zijn. Daar komen we op terug. Alvarez noemt 40. plutoniumbehoefte een Il\Yte; er zal een hoeveelheid plutonium geproduceerd gaan worden, die nooit gebruikt zal worden. De plannen van het DOE in 1983 geven volgens hem al meer prioriteit aan T-produktie. De behoefte aan Pu wordt bovendien relatief minder door verbetering van de kernkoppen. Toch houden de woordvoerders van het DOE een slag om de arm over hun intenties in de toekomst. In 1982 is de transfer van kommercieel reaktor plutonium naar DOE voor gebruik in kernwapens bij wet verboden. Het DOE gaat door met het militariseren van civiele onderzoeksprograjlllla's en ontwikkelt technologieen die de wet omzeilen. b. Plutoniumprodoktie-reaktoren -het OOE heeft een aantal grote militai re kompleksen onder haar beheer. Het kompleks in Hanford Reservation (staat Washington) omvat 3 produktie reaktoren, waarvan er I (de N-reaktor) in bedrijf is; een eksperimentele kweekreaktor, de FFTF (zie onder c.); een opwerkingsfabriek (PUREX)(zie onder d.). Mogelijk worden er n09 gevestigd een laser isotoop scheidingsfabriek en een opslagplaats voor hoog radioaktief afval. Het geheel wordt bewaakt door honderden mil itairen en anti-terrorristeneenheden (WISE nc 212). Pu-produktiereaktoren onderscheiden zich van LWR's door een andere opbouw van de reaktorkern, het hanteren van een hogere neutronendichtheid; de brandstofstaven worden snel vervangen. & DE..~...A De M-reaktor kan 700 kg Pu per jaar produceren en is on- Uranium voor kernwapens zijn de metaalvormen van U-235 der het nieuwe wapenprograjlllla overgeschakeld op de pro- (hoog verrijkt) en U-238. Sinds 1964 produceert de VS duktie van 'weapons grade' plutonium (in 1983 of 1984). geen U-235 voor kernwapens meer, maar teert nog op de - Savannah River Plant (South Carolina) is ook zo'n aanwezige voorraad (uit de fabriek V-12 in Oak Ridge) of militair kernenergie kompleks. Er zijn 4 produktiereak- hergebruikt oud spul. Kommereiele produktie van U-235 toren in bedrijf. De L-reaktor sinds 1985 (3000 MWt) en geschiedt in zog. verrijkingsfabrieken. Op dit moment kan 500 kg Pu' per jaar produceren, maar ook Tritium. Er zijn er 3 staatsverrijkingsfabrieken: Oak Ridge, Paducan staan ook twee zwaar waterfabrieken, 3 opwerkingsfabrie- en Portsmouth (Science 221(1983)p. 730-). Die werken ken en een brandstofstavenfabriek: de hele kernenergie- volgens het gas<l11"t'iisfe-procede. Oe bouw van een nieuwe keten in een kompleks'f gascentrifugefabriek in Portsmouth is echter stopgezet, - het Idaho Engineerin Lab (IMEL): er wordt begonnen alleen al vanwege overkapaciteit. Het OOE heeft echter met de bouw van een nieuwe Pu-produktiereaktor (Levi). gekozen voor het ontwikkelen van een andere verrijkings- Oeze zal ook tritium kunnen produceren, speciaalvöör techniek, laser isotoop separatie (zie f) (Mew Scientist, de neutronenbommen (The Idaho Sun 4(1983)1. In een Pu- 13 juno en De Volkskrant ). Omstreeks 1995 produktiereaktor kunnen nl. ook lithiumstaven worden zal een dergelijke fa6r,ek gebouwd zijn. Over het miliaangebracht. Wat de drie andere produktiereaktoren in Savannah aan taire belang zeggen bovengenoemde artikelen niets. De produktie van hoogverrijkt uranium voor kernwapens plutonium produceren weet ik niet. De Pu-produktie- lijkt weer hervat te worden. De produktie van U-235 in reaktaren nemen waar~chijnlijk.wel het grootste.deel de kommerciele verrijkingsfabrieken, kan ook voor milivan de totale plutomumprodukt,e voor hun rekenmg. taire doeleinden zijn, het zijn immers staatsfabrieken, c. Kweekreaktoren maar ik heb daar geen gegevens over. Men is nu begonnen de stap na de scheiding van het uranium 235 (dat zich Een zogenaamde snellekweekreaktor maakt gebruik van in de vorm van UF6 bevindt)- de reduktie van het gas UF6 snelle neutronen om haar. brandstof, een me:ngse1 van tot metaal, geschikt voor. kernkoppen.. te zetten: de U-235 e~ Pu-239 (~OXl ox'. den en een. mantel van U-238, fab.riek waarin dat gebeurt 1<; weer in gebruik genomen te splijten. Teor,o..,s dat er zo meer.pu-239 ~~produ- (Alvarez, 8ull. of the Atom'Sc. (1985).! ceerd wordt dan er,n de kettingrea~t'e verdw~jnt. De, llti:ëiffi'a uranium kan dienen om de explosiekracht van bep. koeling geschiedt meestal door yloe'baar Matrlum en waterstofbommen te verhogen (die volgens het splijtings- Kalium. Vandaar dat deze types Liquid metal fast fusie-splijtings principe werken: het U-238 dat in de breeder' heten de prokernenerg,epoht,ek van Reagan.h,eld ook steun. laatste stap gespleten wordt, wordt dan door U-235 vervangen). Men denkt dat dit U-235 gebruikt zal worden in in voor de kommerciele kweekreaktor,,.c. de Clinch RlVer Breeder Reactor (CR8R) in Tennesseo.. Dit was een reaktor de kernkoppen van de MX en de Trident vendien is de verwachting dat het U-235 in 1988 opraakt. ~an 975 MWt en 375 MWo. en zou 210 kg Pu en 2!6 kg T per Dit is de zoveelste schakel in de produktie van explosief Jaar kunnen produ~eren. Hoewel dit projekt b,jna klaar materiaal voor het kernwapenprograjlllla. was, is de bouw e,nd 1983 door het Congress gestopt, vanwege herhaalde budgetoverschrijdingen (MuclèOMcs week, nov. 1983). f. LIS van plutonium en uranium... De Fast Flux Test Facility te Hanford is een 400 MWt Voor kernwapens gebruikt men iha. zo zulvermogel'jk Pu reaktor van het LMFBR type en kan 44 kg Pu (optimaal 239 en U-235. Een nieuwe zuiverings- of scheidingstech- 140 kg) en O,S kg T per jaar produceren (Cullingford) niek is laser isotoop separatie (een zeer gekonsentreerde Haar brandstof bestaat uit een mengsel van 002 en Pu02. laserbundel wordt op PuF6 of UF6 gas gericht; bepaalde Deze reaktor is vanaf 1982 in bedrijf maar wordt geen isotopen van uranium of plutonium worden dan in aangeslakweekreakter genoemd, maar een snelle Liquid Metal gen toestand gebracht, anderen.niet, en vervolg~ns worden Reactor.. Kennelijk is de teorie door de praktijk achter- U-235 en Pu-236 met een elektr,es veld afgesche,den. haald. Grappig is dat dit type reaktor als alternatief (De Volkskrant ). LIS maakt het.mogeli~k dat uit voor de gewone LWR genoemd wordt, wier leven in de VS ertsen en uitgewerkt reaktorbrandstof dlt uran,um en pluimmers ten einde lijkt. Vandaar ook dat men op deze tonium "(alleen uit opgewerkt brandstof) bijna volledig I goed I draaiende reaktor liefst stoomgeneratoren voor worden afgescheiden. elektriciteit zou willen aansluiten.' (Gràham, Muclear Het onderzoek naar LIS is een projekt van het DOE, dat nu nows). Vlakbij de FFTF zal een installätrel<omen die in het geheim plaatsvindt bijhet kernwapenlab Lawrence haar brandstof opwerkt. Livermore (Ruiter, W. de enpalmer, G.). Sinds 1975 heeft Naast deze grotere zijn er nog vele experimentele, kleine dit lab een"""its""jïrojekt voorpruto"nium lopen. Vroeger w~s testreaktoren die allen enige kilo's Pu per jaar produ- dit een klein projekt, onder Reagan is dit het belangrijkceren. Tot deze behoort ook de al 20 jaar oude Experimen- ste projekt geworden (tov. het uranium LIS projekt, dat tal Breeder, Reactor (E8R) 11 in ldaho (INEL). Een reaktor civiel was), omdat DOE het Pu moet leveren voor de nieuwe van 17 MWo. met een gesloten brandstofketen op haar ter- kernkoppen. De eerste proeffabriek, in Hanford, moet in rein (Nuelear news 27(1984}13(oct}p.50-52). 1985/6 gaan draaien en in 1988 moet in Oak Ridge een kom~ De plutoniumproduktiekapaciteit van deze reaktaren kan pleet militair produktiesysteem gereed zijn. nooit veel meer bedragen dan 62 kg per jaar. Optimaal Voordeel van LIS van plutonium is dat alle andere Puzouden al deze reaktore" 345 kg per jaar kunnen produce- isotopen nu afgescheiden kunnen worden. Tot nu toe werd ren (Cu11inford). ~~~hei/~:j~:;n\,~~,:;p~~~ume~~k~l~~n~~~a~~ide ~ilitaire produktieketen kan in 1989 slechts 1 ton gebruikt worden voor LIS. Dat is wat weinig voor zo'n kost.. baar projekt (totaal $ 750 miljoen). Het zal alleen maar ekonomies verantwoord zijn (en noodzakelijk) om gebruik te gaan maken van het plutonium dat in konmerciele centrales is geproduceerd, wat echter wettelijk ongeoorloofd is. De regering zou dit afval kunnen kopen, maar dan wordt de normale afval produktie een geheime defensiezaak. Oe zog. scheiding tussen civiele en militaire kernenergie is dan helemaal een farce. Ook zou het DOE de 17 ton Pu die ik al genoemd heb, wi 11en gebrui ken. Het LIS projekt voor uranium is ekonomies niet zo perspektiefvol: de behoefte aan kommerciele scheidingsarbeid voor kerncentrales zal niet veel groter worden en de VS zijn hun markt voor levering van verrijkt uranium bijna kwijt aan het bu itenland. Met LIS zijn de mogelijkheden voor een vergroting van de Pu-produktie voor kernwapens aanzienlijk gestegen. Wat de horizontale proliferatie-konsekwenties betreft: kwa investeringen is LIS een dure techniek. Er zijn echter maar weinig stappen nodig om hoogverrijkt uranium en plutonium te produceren. Dat maakt LIS in de' volgende eeuw erg aantrekke1ijk. Met de mislukking van de CRBR is het DOE niet verslagen. Het grootste probleem van de kweekreaktoren zijn de hoge kapitaalkosten (tov. LWR's). In mei 1984 heeft DOE plannen voor konmerciele kweekreaktoren gevraagd ~The Energy Daily, }. De keuze van het DOE is, et,s geen wonder, gevallen op de kleinere reaktaren van General Electric (110 MW) en Rockwell International (300 MWe). Daarmee is Westinghouse's grote 1000 MWo. type afgewezen (Nuelèar nows 27(1984)14). Volgens vermmënde auteurs gebruikt het DOE plutonium dat voor kweekreaktoren was nu voor kernwapens. Er zou nu 17 ton non-weapon grade Pu zijn dat voor het grootste deel uit LWR's van het OOE komt (Bell). Bij deze 17 ton zit ook de Engelse import. -- d. Reprocessing De zog. nuclear fuel cycle kan alleen rond zijn als opwerking van uitgewerkt brandstof plaats vindt. Het Pu en het Uranium worden daaruit afgescheiden en kunnen dan hergebruikt worden. In het licht van het gebruik van afval uit LWR's is de behoefte aan opwerkingsfabrieken duidelijk, ook gezien het militaire belang. In 1983 is het verbod op kommereiele opwerking van afval dan ook door Reagan opgeheven: de kc?nstruktie van de fabriek in 8arnwell kon nu doorgaan (80ston mobilizer dec/jan 1983). Toch is de fabriek oft1ëlëet gesloten in dec Vooralekonomiese problemen staan een heropening in de weg: de kosten van het opwerken ( $/ kg) zijn te hoog voor de opdrachtgevers. Overheidssteun en overheidsgaranties zouden nodig zijn. De hele kommereiele opwerkingsindustrie in de VS is een doodgeboren kindje: de enigste 3 fabrieken zijn nooit afgebouwd of gesloten (Nuelèar news 27(1984)8(june)p.87-88). Wat de mil'ta,re sektor betreft: om Pu te produceren kan alles binnen het elastiese defensiebudget: de PUREX fabriek in Hanford is in 1984 weer in bedrijf gesteld en ook gesehi kt gemaakt voor het opwerken van afval van civiele reaktaren (voor Pu en U-oxiden). In êên maand was ze meteen kg Pu kwijt: het zit in de pijpen, zegt men (Not man apart, feb 1985). De PUREX fabriek is uitermàtegevaarlijk gezien haar radioaktieve lozingen: van bijv. tritium ( curies/jaar) en plutonium. Het grondwater in de omgeving is ernstig besmet (The We~klY ). Zoals in 3b vermeld zijn er in Savanna nog 3 militaire opwerkingsfabrieken. En ook op het IMEL-kompleks is er een. 5 g. Plutoniumhandel met Engeland. Het akkoord met Engeland over de ruil van uranium 235 en tritium tegen engels plutonium uit de Magnox reaktors zou heropgevat kunnen worden. Engelse funktionarissen hebben dit niet uitgesloten. (DefeMed, appendix 0). 4. Konklusies Bladerend in oude nummers van Afval merk je dat sommige zaken al eens eerder aan de orde zijn geweest. Zo staat er in dat geweldige artikel in Afval 18 over nukleaire transporten ook het een en ander over kernenergie en kernwapens. speciaal een goed schema over diverse wegen naar de atoombom. Doel van mijn artikel was een aantal verspreide zaken op een rij te zetten en de nieuwste gegevens te achterhalen. We hebben gezien dat een bepaalde militair en ekonomies streven de VS in hun greep heeft. Dat sommige routes suksesvol zijn en anderen doodlopen. Speciaal het zogenaamde prive-initiatief (het dogma van de regering Reagan) moet het op het terrein van de kernenergie afleggen, dankt haar bestaan steeds meer aan de militair gemotiveerde hulp van de staat. De militaire kernenergie stuwt de techniese ontwikkeling van de kernenergie weer meer dan ooit. Wat dit betreft lijkt het alsof we terug zijn'bij de situatie vlak na Je de 20. wereldoorlog. Dit betekent niet veèl goeds voor Je ekonomiese vooruitzichten van de kernenergie: militaire toepassingen kennen veel minder de stringentie van een budget en richten zich nu eenmaal niet op de meest ekonomiese levering van elektriciteit. Oat vinden we natuurlijk niet erg, maa.. de vooruitzichten voor een atoomvrij bestaan zonder onderdrukking worden er niet beter op. Een ander doel van dit artikel was te benadrukken dat onderhandelingen over (kern)wapens weinig betekenis hebben zolang de plutoniumproduktie omhoog gaat en de mogelijkheden daarvoor zich via kernenergie verspreiden. Henk de lijst met- de geraadpleegde literatuur staat op pag. 1

6 .. ~ ~ ~ HEXEnKETE:L Nogmaals een artikel over nucleaire transporten, en dan I1let name UF6 transporten door Engeland. Het is een vertaald artikel uit het Engelse blad "Routing out ll van de groep "Alert london Against Radio-active Materials 'l De nucleaire industriele propaganda probeert ons al jaren lang te laten geloven dat kernenergie goedkoper en minder vervuilend is, door met- name de weinige trasporten die er nodig zouden zijn. Dit in tegenstelling, zeggen ze, tot bijvoorbeeld de kolen- industrie. Dat dit dom en misleidend geblaat is komt in het volgende stuk heel aardig naar voren. In feite begint de nucleaire energieopwekking duizenden mijlen ver weg, in landen als Namibie, Canada, Austalie en Zuid-Afrika, waar miljoenen tonnen steen gedolven en chemisch bewerkt moeten worden, om er de kleine hoeveelheden (vaak minder dan 1%) Uranium uit te halen. Voor de Britse Magnox-reactoren is dit voldoende, van deze Uranium-ertsen kunnen direct brandstof-staven gemaakt worden. geschikt voor dit type reactor. Voor de AGR's (Advaneed Gas-cooled Reactors). en de meeste andere reactor-typen op de wereld, moet het Uraniuml10g verrijkt worden voor het bruikbaar is- de volgende schakel in de nucleaire keten. Uranium bestaat uit 2 isotopen -0.7% U235 en 99,7% U238. Alleen de U235 is splijtbaar en daarom moet dit potentieel (wat nodig is voor de kettingreaktie) vemeerderd worden door verrijking. Resultaten van een dergelijk proces waren voor het eerst te zien in Hiroshima, tàen daar de bom viel In die bom zat 60 kg. hoog verrijkt Uranium verwerkt. Voor het gebruik in wapens moet het Uranium verrijkt worden tot meer dan 90% U235, terwijl voor kerncentrales het benodigde percentage U235 ongeveer 1 tot 4% bedraagt. Hoe dan ook, voor_het verrijkingsproces is het nodig het Uranium in een gasvormige toestand te krijgen: Uranium-hexafluoride (UF6), ook wel gewoon hex genoemd. In Engeland wordt het Uranium verrijkt in Capenhurst, in een fabriek van URENCO. (zelfde type en firma als in Almelo). Maar de noodzakelijke conversie tot hex (en na de verrijking weer tot Uranium-dioxide waarvan de brandstof wordt gemaakt) wordt door de Britse BNFL gedaan in Springfields. Dit heeft tot gevolg dat er veel transporten moeten plaatsvinden:. Onverrijkt UF6 naar Capenhurst en verri jkt UF6 terug naar Springfields. Deze transporten gebeurt met open vrachtwag"ens met, meestal, 2 vaten erop.... ~..", DE CH)EXPORT Helaas is dit lang niet het enige wat op het gebied van transporten met hex gebeurt. Springfields Work voorziet ook een aantal andere verrijkingsfabrieken van UP6. -D~t betekent weel" vele transporten. Daarvan zal ik er een aantal uitlich,ten: 1) Ongeveer 10% van de benodigde brandstof voor de Britse AGR's wordt verrijkt in de USSR door VlD Techsnabexport, die een contract heeft voor in totaal 1000 ton IIgescheiden.werk-eenheden", de naamduiding voor, een eenheid verrijking. Alhoewel nooit een geheim, is dit contract pas echt bekend geworden door het zinken van de Mont louis. Dit Uranium moet eerst verhexed worden in Springfields voor het voor verrijking naar de USSR gaat. Per jaar gaan er ongeveer drie zendingen per vrachtwagen naar Ellesmore-haven, vanwaar het verscheept wordt naar de Sswjet-Unie. Een gefotografeerd transport werd herkend (13-2- '84) dankzij de Sowjet merktekens op de containers waar de, ~~~~~p~~a~~~j~j ~~. d~efnm~~e~m~~~~~~~:~d~es~{~~ nationale code voor Sowjet containers. Toevallig zag men het Russiese schip 'Inzhener Kreylis' vier dagen later Ellesmore haven verlaten met bestemming Riga in de Baltische Zee. 2) Een tweede goeie klant van S~ringfields hex is URENCD's andere verrijkingsfabrlek in Almelo. 1IIIIIl. Daarvoor vinden ook een groot aantal transporten.", plaats tussen Engeland en Nederland v.v.. meestal gebruik makend van de zee-route HuIl-Rotterdam. Volgens de brochure van URENCO worden verrijkingen uitgevoerd voor een groot aantal klanten over de hele wereld, waaronder Japan en Europtse landen. Dit illustreert het belang van BNFL's Springfields Works, die niet alleen hex levert voor verrijking van Britse brandstof (voor de AGR's), maar ook voor veel van URENCO's klanten. Uraniumerts wordtgeimporteerd in ~ Engeland, verhexed in Springfields, geexporteerd ~ naar Almelo voor verrijking, weer geimporteerd naar Sprtngf.1elds voor conversie in Uranium-dioxide (het ruwe materiaal voor verrijkt Uranium brandstof). Het laatste product voor export (...) kan verrijkte Uranium brandstofstaven, gemaakt in Springfields, voor bijvoorbeeld, West-Duitse PWR's zijn, of Uranium-dioxide poeder voor de ltalianen die hun eigen brandstofstaven maken. Doordat de meeste reactoren verrijkt Uranium gebruiken, garandeert BNFl's enthiousiasme voor nucleaire handel een constante stroom' van transporten heen en weer over het kanaal. 3) Hex tranporten tussen Engeland en de Verenigde Staten. Deze transporen kregen veel aandacht in 1977 toen een vrachtwagen met een vat UF6 over de kop vloog in de buurt van Southampton haven. Volgens de Times (20-5-'77) : "Was de Uranium gedolven in de VS, naar Engeland vervoerd voor zuivering inspringfields. ~ *t.~,,',.(l -,,\~~ «'\ 0<1' «ft Het was op de terugweg naar de VS voor verrijkking". Hoe groot is de kans op een ongeluk? Oftewel, Uraniumerts wordt in Engeland geimporteerd Iri de Verenigde Staten komt bij 1,6% van de ongelukvoor, verhexing door BNFL len geexporteerd naar de VS ken met vrachtwagens brand voor. In een vuur van BOO voor verrijkking om daarna elders gebruikt te worden. graden Cel ei us barst een cylinder (2,5 ton) na 29 (w.s. gaat het naar Japan) Dit een-richting verkeer minuten, 46 minuten (10 ton), of 4B minuten (14 ton) van onverrijkt UF6 naar de VS gaat volgens BNFL's (volgens V.S. cylindermaat), brochures nog steeds door. Het enige verschil is dat Volgens de "U.S. Bureau of Motor Carries Safety" zijn bij het erts w.s. niet meer in de VS gedolven wordt, een brandonde vrachtwagen de temperaturen meestal rond de (maar Zuid-Afrika) en tegenwoordig Uverpool haven 1000 graden celsius. Zoon brand kan volgens de gegevens wordt gebruikt in plaats van Southampton. Bovendien; van het bureau enkele minuten tot verscheidene uren onverrijkt UF6 reist ook andersom: Van de VS naar duren. Overal en altijd komen ongelukken met vrachtwagens Engeland voor verrijking door URENCO (Capenhurst). voor. Dok zijn er,voorbeelden van vrachtwagens die het Dit is zgn. twee-weg verkeer; met terugkerend verrijkt v~rvoerden ( Routlng out wr 16). UF6 naar de VS. Transport tussen Liverpool en Ports-i.~ mouth (Virginia,VS) wordt verzorgd door de "Atlantic ~ Container Line" (ACL) met schepen als bv. de Atlantic PENS Concert. ACL is gezamenlijk eigendom van 6 maatschap- KERNENERGIE-KERNWA. pijen, waarvan een tevens de (Franse) ei~enaar is van.. 1IIIIl. de Mant Louis. (Compagnie Generale Marit,me) ~ Hex wordt getransporteerd in verschillende maten me- Springfields heeft altijd een essentiele rol gespeeld tal-n vaten, afhankelijk van mate van verrijkking. in de relatie kernenergie-kernwapensj het heeft alle Voor onverrijkt UF6 worden grote, 2 ton zware, vaten brandstofstaven gemaakt waaruit plutonium is gehaald gebruikt met een met een inhoud van 12,2 ton product. voor wapenproduktie en voor een paar jaren (tot.:!: 1963) Voor laag-verr1jkt UF6 worden meestal kleinere vaten met een inhoud van 2,2 ton, omsloten door nog een beschemende container, gebruikt. Dus gaat een type vat altijd èèn keer vol, en èèn leeg heen en weer. (als grote vaten bv. de UCN in Almelo verlaten zijn ze leeg) Tot nu toe is ongeveer ton hex van Springfields naar verschillende plekken op de wereld getransporteerd. overslag UF van spoorwagons in vrachtwagens 6 op het station Almelo - BLINDVERTROUWEN Steeds meer Rex wordt rond de wereld -getransporteerd, de nucliaire industrie laat ons weten dat het geen enkel gevaar oplevert. In hoeverre is dat nou eigenlijk zo, wat kan er allemaal mis gaan? In ieder geval is UF6 radio-actief, en moeten de vaten (en de vrachtwagens) het stralingsteken voeren. Maar de mate van radio-activiteit is relatief laag, en hoewel die hoger wordt na verrijking, liggen de gevaren van hex meer in de chemische sfeer, en wel de hoge corrosie kans en de mate van toxiciteit van fluor. Hex wordt getransporteerd in een vorm, vast en op k~:~f~~~:r:~~~~~i~ito~i~e~~~~a~~~~t~et water een Daarom moet de mogelijkheid van ontsnappend hex uit lekkende vaten als zeer gevaarlijk worden beschouwd. (dit was ee~ van de grote gevaren bij het ongeluk met de Mant lou1s toen gezonken vaten met hex uit zee gevist moesten worden). Hex wordt gasvormig bij 56.5 graden Celcius- de vorm waarin het verrijkt wordt. Oe gevaren van een brand waarbij makkelijk dergelijke temperaiuren bereikt kunnen worden, zijn dan ook zeer duidelijk en groot aanwezig. Oe mogelijkheid van een hex "meltdown" (smelten) is bestudeerd door de Sierra Club aan de hand van rapporten van de "Bate11 e Laboratori es 11 (VS). Bij een ongeluk waarbij brand ontstaat, zou de vaste hex smelten, waardoor de druk in de cylinder zo hoog wordt dat hij explodeert. Oaarbij komt een giftige witte wolk vrij die meedrijft met de wind. Hoewel ook radio-actief, is het gevaar meer de fluor die in com~inatie met wat~~ in de.lucht (in Nld. altijd aanwellg, typ.) een b'jtend hydra-fluor vormt. Inademing hiervan kan tot de dood leiden. Dok de explosie zelf vonnt een gevaar, voor de chauffeur en de andere weggebruikers in de buurt. De radio-activiteit, hoe weinig dan ook, vormt een gevaar op de lange termijn. +lavenarbeiders in Frankrijk krijgen een extra bonus voor het werken met vaten UF6. De bemanning van de "Borodine", een schip waarmee ook UF6 van Frankrijk naar Riga (USSR) werd vervoerd, hebben ook een extra gevarenbonus geeist. In de afgelopen 8 jaar zijn vijf bemanningsleden van de "Borodine" aan leukemie gestor ven, een feit wat volkomen doodgezwegen wordt -oor de autori tei ten. "VERVUILD"UF 6.. een gevaar is dat in hex vaak een vuil mengsel N~g Zlt. Deze stoffen zi jn aanwezi g wanneer hex ni.et _gemaakt is van "yel1(m-cake" (-import), maar van Uranium gehaald uit gebruikte brandstof van Windscale ten behoeve van hergebruik. Zulk "vervuild" Uranium bevat minder dan de na-uurlijke hoeveelheid splijtbare U235 en moet daarom verrijkt worden voor het hergebruikt kan worden. Dit vergt transport van Windscale terug naar Springfields om verhexed te worden, dan naar Capenhurst voor verrijking tot ongeveer 3% voor gebruik als brandstof. Er is echter een groot verschil met het "normale": Omdat het Uranium al eens "door een re-ctor is gegaan",.zijn er een aantal stoffen toegevoegd die allen tot gevolg hebben dat de mate van radio-activiteit stijgt: Techetium 99, Uranium 236, Strontium en zelfs Plutonium. 6 \ \ \ \ heeft het de UF6 geleverd voor de gasdifussie-fabriek van -Capenhurst. toen die hoog verrijkt.uranium produceerde voor wapens. Alhoewel verhexen en verrijken de duidelijkste weg is naar de urani unbom, _werken deze processen i ndi rect ook mee aan de plutonium productie. Bij Windscale werd gebruikte brandstof niet alleen gebruikt voor het winnen van plutonium, maar ook om de overgebleven.. maar vervuilde.. uranium (met minder dan 0,7% splijtbaar aranium) te herwinnen. Door het verrijken van vervuild uranium in Capenhurst, kan het weer gebruikt worden als brandstof, daardoor weer meer plu.. tonium makend uit originele uranium. De rol die Springfields Works vervulde- het verhexen van vervuild uranium om het te kunnen verrijken en het maken van hergebrui kte brandstofstaven voor de plutoniumzijde- maakte het tot een klassiek gesloten cyclus- dit alles voor de bom.. Alhoewel Springf1elds door gaat met het maken van brandstofstaven- de enige bron voor plutonium- zijn de andere schakels stopgezet. Sinds 195B/59 (het Mutal Oefence Agreements) wordt verr;,jkt uranium geleverd door de V.S. (1n ruil voor plutonium) en produceert Capenhurst alleen laag verrijkt uranium, n Engeland gebruikt als brandstof voor de AGR"s terwijl plutonium verkregen is van onverrijkt brandstof(het grootste deel JoIagnox). Vervuild uranium voor Windscale wordt nog steeds verrijkt en hergebruikt, maar als we de BNFL mogen geloven (zeer de vraag) wordt dat alleen hergebru1kt als brandstof voor de AGR-s waaruit, door het ontbreken van faciliteiten, geen plutonium gehaald kan worden. Daardoor heeft de produktie van Hex en de verrijking daarvan.op dit moment geen link met de wapenproduktie. Maar als BNFL"s nieuwe THORP - fabriek ooit in werking treed zal het plutonium halen uft verrijkt uranium,. inclusief uit verbruikte brandstof van de AGR"s, die dan Sprtngfields en Capenhurst gepasseerd hebben. Afhankelijk van de kwaliteit en de alternatieven, zal deze toekomst1ge leverancier voor plutonium een attraktieve bron van splijtbaar materiaal voor het ministerie van defensie vomien.. Ondertussen neemt de militaire rol van Capenhurst snel en overduidelijk toe, doordat het ministerie van defensie snel doorgaat met het bouwen van een eigen verrijkingsfabriek (naast die van de BNFL en URENCO) ten behoeve van de expliciete productie van hoog verrijkt Uranium voor "militaire doeleinden ll - officieel voor brandstof product; e voor de met kernenergi e aangedreven onderzeeers, eigenlijk voor de productie van ato_apens. Voor nog enkele jaren is Engeland afhankelijk van de VS voor de verrijking van Urani um tot meer dan 90%, maar ais de ni euwe fabriek klaar 15 zal die het hoog genoeg kunnen verrijken om geschikt te zijn voor wapens ~~~~~az~l~e~a~e~~ ~;ia~~ij:~ ~m~~~~~\tatus krijgen, een gevaar voor het hele land, de hele wereld. Gevoed en gesteund door de hexfabriek van Springf1elds BNPL. Waardoor we weer komen op de transporten van!!llgg verrijkt UraniuR), maar dat is een ander (en zeker zo ingewikkeld) verhaal. Auteur.: Martin Bond Vertaling: Peer Oê bronnen zijn opvraagbaar bij Afval ~

7 BRABANT ONZE MILITAIRE SPEELPLAATS (bezetting commandopost te Erp)~ BRABANT BEREIDT ZICH VOOR OP OORLOG Al jaren is Brabant één van de speeltuinen voor het Ministerie van Oorlog. Traditioneel vormt het samen met de Veluwe de belangrijkste verdedigingslinie voor de "oprukkende vijand uit het Oosten". Tegenwoordig wordt het vaak onder het motto van werkgelegenheid voor de "zwakke reio's" volgestopt -met allerlei militaire rotzooi en daarbovenop ook nog eens een paar 'kerncentrales en het kernafval. Als kroon hierop kunnen wij binnenkort in Woensdrecht een stuk of 48 krui sraketten verwachten. Maar er is meer aan de hand. Stiekem weg dreigt de aandacht zich alleen te richten op die kruisraketten terwijl deze raketten maar een klein en J;'elatief onbelangrijk deel van de oorlogsvoorbereidingen vormen. Noord-Brabant 1s gezegend met de aanwezigheid van maar liefst vijf militaire vliegvelden. Al jaren staan er op de vliegbasis VolkeI twee squadrons Fl04Starfighte~s klaar met kernbommen van lo-sooki1oton TNT. Drie vllegtuigen staan pennanent op QRA; (Quick Reaction Alert), dwz dat er dag in dag uit drie vliegtuigen bemand en bewapend met kernboljlllfen bij het begin' van de startbaan gereed staan;. om binnen enkele minuten op te kunnen stijgen en hun nukleaire opdracht uit te kunnen voeren. Geruisloos wordt de Fl04 met zijn kerntaak vervangen door de F16. Hoewel de achtereenvolgende ministers van defensie bezworen hebben dat Ne derland er geen taken bij zou krijgen voor er een fundamenteel debat over alle kerntaken gevoerd zou zijn, heeft de F16 een veel groter vliegbereik als de Fl04 en vonnt daarmee een duidelijke uitbreiding van deze kerntaak. Verder zijn er 1n Noord-Brabant. mn. in de Peel 20 mabi lisatiekomplexen en 8 munitiedepots te vinden. Bovendien staan er 5 officiersscholen en talloze grotere en kleinere komplexen, opleidingen en parate kazernes voor. dienstplichtigen. Minder opvallend maar vaak minstens even belangrijk zijn de kleine gebouwtjes, antennes, bunkers en andere'objekten, die in alle hoeken en gaten van het Brabantse landschap verstopt zijn. Zo staan er in Vught en Vessem antennes van het NATO Ace-High net, dit is de zgn. IIruggegraatll van het militaire straalverbindingsnet. In Alphen, vlakbij Gilze-Rijen zit de l e luchtinachtverbindingsgroep in een onopvallend gebouw met daarnaast een aanta1 enorme antennes. Vanuit Kruiningen in Zeeland loopt een geheime ondergrondse oliepijpleiding naar alle mllitaie vliegvelden tbv brandstofvoorziening.(dit is een onderdeel van hetzelfde net als waar. de cce in 8e1g1e een aantal aanslagen op gepleegd heeft.) In Vessem, Gilze en Erp staan waarschijnlijk bunkers met een ondergronds-vluchtleidingscentrum in oorlogstijd van de vliegvelden Welsehap, G1lze-Rijen en Vo1 kei. Dit zijn enkele voorbeelden van de militaire aanwezigheid in Brabant; zaken die al jaren min of meer bekend zijn. De aandacht i s nu echter het meest. opwoen~drecht _gekoncentreerd, maar op de andere vliegvelden gebeurt in stilte minstens even veel. Volgens ons niet zomaar. Op de vliegvelden in Brabant wordt flink gebouwd. Startbanen worden vernieuwd en verlengd, verbreed of verstevigd. Taxi-banen worden uitgebouwd tot tweede startbanen (o.a. in de Peel. Gilze-Rijen, Woensdrecht -en Welschap.) In het verlengde van de startbanen worden bossen gekapt. Daarmee worden de velden geschikt om de zwaarste Amerikaanse transportv1 iegtuigen te laten opstijgen en landen. ' Op alle v.liegve1den worden wegen aangelegd en verhard. Zo is op de vliegbasis de Peel kort geleden 110 km verharde weg aangelegd. De wegen naar de bases worden verbreed en verhard. Toegangspoorten worden verplaatst en verbeterd. (De Peel heeft tot nu toe één eenvoudig hek, maar krijgt binnenkort totaa1 5 poorten en nieuwe toegangswegen;,) De verbindingen met Duitsland via de A58, de A67, de E39 en de middenpee1weg worden verbreed. kruisingen worden aangepast. knelpunten verwijderd of omleidingen aangelegd. Zo kunnen in krisitijd ni~uwe troepen en materiee1 dat vanuit de VS ingev1qgen wordt pijlsnel naar Duitsland worden doorgevoerd. Opvallend op dit moment zijn de aktiviteiten op de vliegbasis de Peel. Deze basis was tot nu toe alleen tijdelijk in gebruik.(bij oefeningen e.d.) Nu wordt hij verbouwd tot een permanente basis tbv een squadron dat in oorlogstijd vanuit Vo1ke1 wordt overgeplaatst en een squadron dat vanuit de.ivs wordt overgevlogen. Deze verbouwing houdt in; aanleg van vliegtuig-shelters (staan er al), verb11 jven voor manschappen, onderhoud en reparatieruilrten, briefingsrooms, radar- en verb1ndingssystemen, luchtafweer, staf- en bewakingsru1mte,n~ Er zijn sinds kort,3q mensen extra op de basis gelegerd; de bewaking is -aanzienlijk verscherpt, OP veel plaatsen zijn rollen NATo-prikkeldraad gelegd en borden geplaatst dat er geschoten zal worden op mensen. die het terrein willen betreden. Deze borden staan' niet alleen bij de munitleops1ag en de verkeerstoren (zoa1s in Woensdrecht) maar ook bij Illege" v1 ie9 tuigshelters. Al met al is de vliegbasis de Peel quo infrastruktuur een volledige kopie van Woensdrecht. Er is maar één verschil; in Woensdrecht moeten de bunkers voor de kruisraketten nog gebouwd worden; in de Peel staan ze er al in de vorm van lege vliegtuigshelters. Dit alles doet ons vermoeden dat de Peel geschikt gemaakt wordt voor de opslag van kernwapens. Mogelijk dat in krisistijd (en wie bepaald wat een krisis 1s1) de kruisraketten uit Woensdrecht "tijdelijk" in de Peel worden gestationeerd. Een andere mogelijkheid is dat de Peel als oefenlokatie gebruikt wordt. Er is vorig jaar al minstens één keer geoefend met vrachtwagens, die bestemd zijn voor het vervoer van de kruisraketten. Met onze aktie wilden we proberen om enerzijds de aandacht te vestigen op de oorlogsvoorbereidingen in Brabant in het algemeen en op de Peel in het bijzonder. Anderzijds wilden we uitzoeken of we het oorlogsvlucht leidingscentrum van Volkel konden vinden. Volgens de IKV-brochure '100r1ogsvoorbereidingen" zou er o.a. in Erp (tussen Uden en Veghel) een bunker moeten zitten die de funkties van de verkeerstorens overneemt als de militairen het nodig vinden om onder de grond te kruipen. Een hoop onderzoek in a1 1er1ei brochures ed deed ons konkuderen dat een dergelijke bunker te vinden zou moten zijn in de buurt van de Asconmast; d. i. de 80 meter hoge antennemast van het militair -straalverbindingsnet. Dit straalverbindingsnet, met in totaal 43 steunpunten in Nerder1and vormt de belangrijkste verbinding tussen de NAVo-konmandocentra (0. a. in Maastricht/eannerberg) en de vliegvelden en de be1angerijke kazernes. Als je de plaatsen waar de Asconmasten staan vergelijkt met de plaatsen waarvan bekend is dat er kolmlandobunkers te vinden zijn. blijkt dat vrijwel iedere mast op ongeveer één kilometer van een dergelijke bunker te vinden is. In Erp stuitten we op een gebouwtje met daarnaast twee grote antennes. Het staat in de buurt bekend als dekoderingscentrum van,de luchtmacht. Op een bordje in de gang achter de voordeur staat; uwerkeentrum crypto zuid ll en IIrij-op1eiding". De antennes naast het gebouw bleken bij navraag waarschijnlijk bestemd te zijn voor kolllnun1katie met vliegtuigen. Dergelijke antennes en een. dergelijk gebouw,zijn ook te- vinden op de basis te Wopensdrecht, tegen het waterwingebied aan. Wij zijn de andere vliegvelden i n Brabant eens gaan beki j ken en kwamen op alle vliegvelden ook dergelijke antennes tegen. Bovendien staan in Vessem en Gilze steeds op 5 km van de basis en op 1 km van de Asconmast nog een aantal exemplaren. Het verhaal bleek te kloppen: op ieder vliegveld staat ee.n nest antennes voor het kontakt tussen vliegtuig en verkeerstoren. In oorlogstijd duikt de verkeersleiding van de belangrijkste vliegvelden onder de grond en maakt dan gebruik van de antennes in Erp e.d. Kontakt met de NAVO-kommando gebeurt via de Ascon-masten. Met dat idee hebben we het gebouwtje bezet in de hoop dat we binnen meer aanwijzingen voor deze theorie zouden kunnen vinden. We hadden afgesproken dat we het alleen bij rondkijken en bezetten zouden laten (dus niets jatten of vernielen) omdat we op dit moment te weinig infonnat~e hadden of we iets belangrijks zouden vinden en wat de gevolgén daarvan zouden zijn. We kwamen binnen via de kantine en de keuk,en. In de gang bleken verder alle deuren afgesloten te zijn. Bovendien zaten er op twee plaatsen. links en rechts van de voordeur zware stalen hekken, die eveneens op slot zaten. Op het ene hek, in de richting van ~~~P:tZ~~d:~k~~lftSTOP h~:s~~~~:d i:r~: ~:~~. zat een Daarachter zaten nog een aantal deuren waarvan één met het opschrift IINATO confidential zoneli. Oe kamer achter deze deur staat vol met grote schakelkasten en pane1en.(dit is door het raam van buitenaf te zien). Achter het andere hek zitten ook een aantal deuren. Achter één ervan zit een kantoor met een bureau en een wandkaart met verkeersborden, achter een tweede deur zit een leslokaal. De verdere ruimtes waar we wel binnen konden komen bevatten alleen onbelangrijke troep. Maar achter beide hekken zitten dus een..anta1 ruimtes, die we niet,kunnen kontroleren. Voorlopig is dus het volgende duidelijk; het gebouw bevat een aantal zenders (zie antennes) en waarschijnlijk daaraan gekoppeld apparatuur om berichten,die via die zenders uitgezonden worden in code te zetten.:;, en te dekoderen. Verder is er het theoretsiche gedeelte van een rijopleiding gevestigd. Het zendergedeelte staat rechtsstreeks onder NATo-kommando. Krantenberichten, die de woordvoerder van de marrechaussee citeren noenien het o.a. een straalzender voor militaire communicatiedoeleinden. In een telefoongesprek' met een journalist van het ANP noemde deze man het een voormalig IIwar operation centre". Deze term komt vrijwel overeen met de IKV-brochure, waar het ondergronds vluchtleidingscentrum "wing-operation centre" genoemd 'wordt. Maar volgens andere bronnen is de uitdrukking "wing" verouderd, en is er "war operation centre" waarschi jn1 ijker. We stuitten alleen nog op één probleem. In en om het hele gebouw is niets te vinden wat op de aanwezigheid van een bunker wijst. Wij hebben geen ont1uchtingsapparatuur kunnen ontdekken en ook geen luchtafvoerroosters. Theoreties zou er een bunkeringang en noodingang kunnen zitten in de kamers, die we niet hebben kunnen kontroleren, maar in de struktuur van het gebouw 7 zitten die dan erg on10gies (alleen te bereiken via andere kamers enz.) De informatie die we nu hebben is tegenstrijdig; Er zijn drie mogelijkheden; 1 Het gebouw bev~t geen woel vluchtleidingscentrum: dat betekent dat de woordvoerder van de marrechausse 11egt en het belang van het gebouw overdri jft. 2 Er zat wel een woe, maar niet in de bunker. Dat betekent dat er fouten' staan in de IKV-brochure., 3 Er zit wel een bunker maar die hebben we niet kunnen vinden. We zullen dit proberen verder uit te zoeken en als we meer weten 0pnieuw iets van ons laten horen. Mensen, die ons informatie kunnen geven, kunnen kontakt opnemen met het WID in Den Bosch, Vughterstraat 133 of met Postbus 2737 in Breda. LANDELIJK PLATFORM TEGEN KERNENERGIE: vergaderen of bezetten. Slechts honderd mensen hadden de moehe genomen om het diskussieweekend van het platfonll tegen kernenergie met pinksteren te bezoeken. De meeste IDorlggende aksievoorstellen konden weinig geestdrift bij de deelnemersters ~proepen. Voor diverse voorstellen werden geen landehjke kampagnes begonnen: de planologiese kernbeslissingi het zich richten op de verkiezingen en de atoomstroomweiger akties. Alleen op akties tegen de interim opslag van radioakttef afval en tegen de bouwplaatsen van nteuwe kerncentrales Hjkt iedereen. zich te kunnen verenigen. Er is besloten tot een bezet. Ung van het Industrieterretn te Moerdijk. op 5.6,7 oktober. De plannen zien er ongeveer als ~~~~irm~/ea~~~~a~e~~~e~n~avk~~i\:~ ~~;:. den opgebouwd; zondag zullen enige grotere openbare aksies plaatsvinden; en maandag verrassingsakstes, geheim en al of niet subversief. Allerlei groepen moeten zich hierin kunnen vinden. De voortiereidi/lg zal wel zo spóedig mogelijk aan regionale vergaderingen komen. We zullen uitgaan van zoveel mogelijk autonomie voor de (basis)groepen. Het is noodzakelijk van tevoren een grote publiciteitsk...pagne in de dorpen op te zetten: hun steun aan de aksies is i...rs onontbeerli.jk. Binnenkort is er weer ~en landelijke vergaderin9. Voor meer info (of als je de notulen wilt hebben) kun je bellen: Peer of Henk 02O Geraadpleegde literatuur """""S "... ~r (artikelen zonder auteur zijn hier niet meer venneld) Alb;:i9ht,D. R. Alvarez. Mining.nuclear weapons from light wa er reactors. Washington: EPI, Alvarez, R. Plowshares into swords. Washington: EnvIronmental Policy Institute Alvarez, R. and D. Shennan. US to res_ uranium productroiî1"or weapons. Bulletin of the Atomic Scientists 41(1985)4(april) p.2b-30 Argumejten genoeg : de 25 lezingen van het congres "kernenerg e ontmanteld". Amsterd... : LEK:IMGO Bell, CH. Rain (1985)may/june; p.12- l:oëiiran, T.B., W.M. Arkin and M.M. Hoenig. Nuclear ïiëäjiöiis data book. Vol. 1: US nuclear forces and capabilities. Cambridge (MASS): Ballinger, 1984 Cullingford. H.S. Alternatives to proposed replacement production reactors. Los Alamos Scientific Laboratory Defended to death : a study of the nuclear ams race I ea:dyg. Prins. Penguin, arah... J. Nuclear nows 27(1984)7(may)56-61 llotdi'ën, J.P. Nuclear power and nuclear weapons. Bull. ortlië Atom. Sc. (1983)1. p Levi, B. and F. von Hippel. Joumal of the Federatlon --.ralllerican Sc1entists 38(1985)2(feb) Lovins, A.B. Nuclear weapons and power reactor prutëinium. Nature 283(1980)p ~' A.B. Bull. of the Atom. Sc. 39(1983)5(may)p.62- Palmer, G. and D.I. Bolef. Laser isotope separat10n : tliëpjutonium connection. Bull. of the Atom. Sc. 4O(1984)(march)3, p Promre, W. Congress must act on proliferation. Bull. ort'fië"atom. Sc. (lgb5)march, p Ruiter, W. de. Isotopenschei.ding met lasers. Natuur en Iëcliiiiek 52(1984)2. p Schróeer, D. Science. technology and the nuclear ams ï'äëë:"1iiley, 1984 Splijtstof: controverses rond kernenergie I onder red. TSipiS van C. Schuuring. Amsterdam: Somso/Macula K. Arsenal: understanding weapons in the nuclear age. HOW Vork: Williams. R.H. Invited testtmony hearing on US-China cooperation In nuclear energy. " Wise news colllllunique no. 212 (1984) july. p~6-b 1IOi'Td annaments and disamoment.: SIPRI yearbook Appendix A: world nuclear weapon stockpiles. World al'lllaments and disamoment : SIPRI yearbook ä.YT0r and Francis

8 WOENSORECHTSE VREDESAKTIE~ Verslag jaarvergadering Nadat het financieel verslag over 1984 al snel werd goedgekeurd ontstond de eerste discussie over het aankoopbe leid. Het eerste stukje land in Woensdrecht kon nog openlijk gekocht worden. Het definitieve koop contract werd pas getekend, nadat de algemene paspoorthoudersvergadering daar mee instemde. In Volkel bleek deze openlijke werkwijze de aankoop voor een prachtig stukje land naast de basis te doen mislukken. Na het eerste contact met de verkoper werd deze van alle kanten (burgemeester, politie, recherche) onder druk gezet, met als resultaat dat de verkoop niet doorging. Om dergelijke teleurstellingen in het vervolg te voorkomen besloot de vergadering dat wanneer de kans bestaat dat verkopers(sters) onder druk gezet worden, niet in alle openheid te handelen. Normaal gesproken blijft de procedure als volgt: De aankoopgroep sluit een voorlopig koopcontract af. Dan beslist de algemene vergadering of de aankoop definitief doorgaat of niet. Wanneer een verkoper(ster) geen voorlopig koopcontract wil afsluiten, kan de kerngroep(±' 20 mensen die eens per maand de lopende za'ken behandelen) beslissen over een eventuele aankoop. De algemene vergaderin~... zal in zo'n geval dan achteraf moeten oordelen of die aankoop terecht was. De mmerderheid van de aanwezigen vond het belang van geslaagde aankopen opwegen tegen het minder democratische karakter daarvan. Het moeilijke punt was de aankoop van 0,25ha. land in Volkel. Dit stukje bosgrond van 100 bij 2S meter ligt de grens van Zeeland en Schaik op 5km. van de basis. Dit l~nd werd voor de symbolische prijs van 80 cent per maangeboden. Door iemand die sympatiseert met atoomvrijstaat na het mislukken van de aankoop van een ander stuk in Volkel. Het ligt te ver van de basis daardoor hebben de vrouwen van Volkel geen interesse. Ook de strategiese waarde is daarom ge.ring. Oe practische waarde is ook heel klein, vanwege een zeer strenge APV. Je kan er niets.op beginnen. Ook al is het heel goedkoop, als we er we,inig aan hebben heeft aankoop geen zin. Argumenten voor zijn: Het ligt vlakbij militaire oefentereinen, waartegen ook actie gevoerd kan worden. Na aankoop van dit stukje is het voor andere grondbezitters van land dichter bij de basis makkelijker om aan Atoomvrijstaat te verkopen. Het kan ook als.ruilobject gebruikt worden. Tenslotte zijn de mensen ult de buurt voor aan koop en die denken wel iets aan het landje te hebben. Bij de stel1l1ling bleek een meerderheid voor aankoop te zijn. Op 29 mei heeft de overdracht plaatsgevonden. Het laatste punt van de vergadering was de plannen voor dit jaar. Prioriteit moet de aankoop van een huis in Woensdrecht kri jgen ( of eventuee1 huren). Verder is het wenselijk dat er meer aandacht wordt besteed aan het zoeken naar land in vestigingsplaatsen voor nieu"we kerncentrales. Tenslotte is de kraak van Atoomvrijstaat in Woensdrecht door het vrouwenkamp nog even aan.de orde geweest. EEm paar mensen vinden dat niet,de bedoeling, maar door' bijna iederèen wordt deze kritiek snel de kop in gedrukt. Deze vrouwen zitten tenminste in Woensdl"'echt en maken gelukkig zo gebruik van de grond. t,) " ~~r& "ontdek je hekje" Woensdrecht juni 1985 Beste mensen ' Wij, enkele mensen van het vredesaxie-kamp,. ~inden.dat het weer tijd wordt voor een massale 1ande1'Jke ax,e rond de toekomstige kruisraketten basis Woensdrecht. Wij denken dat het belangrijk is dat er weer gezamenlijk en krachtig direkt verzet gepleegd wordt tegen de naderende komst van de kruisraket en het militairisme. De kleinere en vrnl. plaatselijke axies van de afgelopen periode hebben weinig zoden aan de dijk gezet en veel basis9roepen hebben het afgelopen jaar afgehaakt. Zo'n massale di rekte axie zou een stimulans kunnen zi jn voor veel groepen om door te gaan of de draad weer op te pakken. Want een sterke "basisgroepen ll beweging li'jkt ons noodz~ke1ijk om na nov...~er (we zijn -inderdaad pessimist,es) de daadwerke1'jke bouw van de basis te blokkeren/vertragen. En wie weet wordt samen met de 80NKaxies en het V.P. de druk op de ketel misschien wel hoog genoeg. We hebben al een globaal plan opgesteld van hoe de axie er uit zou kunnen gaan zien. Oe axie is gepland in het weekend van 12 en 13 oktober. Om zoveel mogelijk mensen bij de voorbereiding te betrekken willen we op 31 augustus en 1 september een voorbereidingsweekend houden hier in Woensdrecht. Hou deze data vast vrij zodat er op het voorbereidings-weekend zoveel mogel ijk basis (en andere) groepen (en individuen) vertegenwoordigd zuf). De axie kan dan een definitieve vorkrijgen Het axie plan OMSINGELING VAN ~E BASIS DOOR VREDES KAMPJES VANUIT DEZE KAMPJES ALLERLEI AUTOME AXIES NAAR DE BASIS TOE. OP ZATERDAG, OP EEN BEPAALD TIJDSTIP, IEDEREEN TEGE LIJK PR08EREN HET HEK NAAR BENEDEN TE KRIJGEN, KNIP PEN, SCHILDEREN, VERSIEREN, IEDER NAAR KEUS. OP ZONDAG WORDT HET VOORMALIG MILITAIR TERREIN DAN FEESTELIJK OPENGESTELD VOOR CIVIELE VREDES-DOEL EINDEN. HET IS WEL OE BEDOELING DAT WE ONS GEWELDLOOS OP STELLEN TEGEN POLITIE EN MILITAIREN ETC. Het axie plan Defensie heeft al allerlei vergunningen aangevraagd voor de bouw van een nieuw 21 meter hoog hekwerk. Het is niet duidelijk wanneer het af is. maar w.s. staat het er dan al. Anders helpen we ze ook gewoon een handje het oude hek op te ruimen. Zegt het voort en probeer in je eigen omgeving al vast mensen te vinden. Op het voorbereidingsweekend zullen we ti ps geven over -at je nodi g hebt om een kampje te starten, en dat valt reuze mee. Reakties zijn zeer we1kljll schrijf naar Saskia of Wiro vredes axie kamp Kooiweg '40-' 45 Hoogerhei de Nasshrift typist: Het is leuk om over dit plan na te gaan denken, het tijdsstip zal wel wat moeilijker liggen; er is dan net een AKBaxie weekend geweest (zie elders Afval). Verder is het denk ik de vraag of een 2-daa9s massaal iets bij Woensdrecht een beetje aanslaat. Maar het is zeker goed om het te gaan liaf_ tasten". Tot de Jle in ieder geval. Peer Woensdag-8 mei 1985-half één-woensdrecht 18 marionetjes komen in ganzenpas aangewaggeld. Sinds het lang bevochten recht dat ze dekëns, stro, onbedekte slaapplaatsen en andere spullen niet meer van ons mogen ja.tten, raken een aantal van deze stads-cowboys wat gefrustreerd. Hoe kan h 2 t ook anders: 4- nr. 1; 2m landbouwplastic. ~ nr. 2; 2 boomtakken nr. 3; loop-lul-apparaat (de leider?) t 0 nr. 4; lm2 landbouwplastic nr. 5; 1 boomtak nr. 6; doorzichtig plastic ± lxl.5 mtr. nr. 7; loopt te gebaren (nog een leider?) nr. 8; vi ndt een kwartje nr. 9; draait onwennig op zijn hakken(zeker nieuw) nr.l0; lacht zijn slechte gebit in grijns nr.ll; roept dat we eens moeten gaan werken (v.d. Louw) nr.12; staat naast de auto or.13; staat naast de tweede auto nr.14; houdt de deur van de eerste auto open nr.15; hijst zijn broek op nr.16; vindt zichzelf ook belangrijk, verschutftpistool nr. 17; voelt zich duidelijk de enige vrouw nr.1b; weet net zo min wat hij aan het doen is Dat loopt dan zo in een rijtje, bij de ME geleerd maar dan achter elkaar aan en deponeert de "buit ll in de auto. Ze proberen ons dus nog steeds te laten voelen dat het gezag niet wijkt en dat een vredesdemonstrant NIET MAG schuilen tegen de regen. We hebben de laatste tijd zoiets van: "als jullie nou geilen op een stuk plastic (ken je dat lied al?), ga je gang". We hebben echter buiten de ingeprente vernielzucht binnen het respektabele pol itiekorps gerekend. Konstant moeten we hun ervan weerhouden onze wateropvang met rust te laten. Nr.11 loopt treiterend van de ene kant naar de andere ergens aan sjorrend en trekkend of en wanneer we nou eens zullen reageren. Wil je er soms QP los, nr.l11 Slappe hap hè, die vredesactivisten. Was jij soms ook degene die een lap plastic in het bos, dat NIET als dak boven een bed was gespannen, in flarden hebt getrokken? Of was dat een van je 17 medeslopersters? Wie gelooft er eigenlijk nog dat de politie er is om je spullen t.e beschermen? Tegen wie? Tegen hun eigen, door ons allen voorzien van, een sociale uikering die nogal hoog is uitgevallen, gelegaliseerde criminelen in uniform, die mogen vernielen wat door mensen wordt opgebouwd. Wanneer zitten er b.ij die 18 (en de rest) eindelijk eens een paar die, nèt als ik, te kennen geven,niet meer bij dit gajes te willen horen? $JVO.. ~ ~ófecnt ~ 'e\f.a.\\\9 'flo efis desa.)l,' "et. 'oos,,'f e 0 'oe~o'(\e"('s'c.e'f VOL.KEL Vrouwenaktie, PersberichtPersbericht PersberichtPersberichtPersberi Vrouwenbrugfeest Op 31 AUGUSTUS wordt in DEVENTER een aksie gehouden tegen rac15ttes en sexueel geweld tegen vrouwen. Voor enkele uren maken wij een brug veilig voor vrouwen. VROUWEN EISEN DE BRUG TERUG!!!! Hiervoor hebben we veel vrouwen nodig. Kom om 19oo uur bij het N.S. station en neem mee:verf muziekinstrumenten. wol en ander feestmateriaal. Na afloop feest.in het vrouwenhuis. Voor slaapplaatsen wordt gezorgd. Voor meer info: NIEUWSBRIEF NO 5/MEI We zitten nog steeds gekraakt en van de eigenaar hebben we niets meer vernomen, beh~lve dat hij gas. licht en telefoon heeft laten afsluiten. Inmiddels is het grootste gedeelte opni~uw aangesloten. Het gevolg hiervan is dat ons telefoonnullll1er gewijzigd is in; In de vorige nieuwsbrief schreven we dat de officuhe opening 1 mei zou plaatsvinden. Helaas bleek dft niet haalbaar door bovenstaande factoren en omdat er nog heel wat opgeknapt moet worden. We zijn dus druk bezig met klussen en nogmaals alle hulp is ~'999t}CJfl~ In de zomennaanden juli en augustus willen we WICCA en de eerste verdieping van het pand (in bruikleen van MINX) beschikbaar stellen voor vrouwen. die Amsterdam komen bezoeken. We willen ze slaapmogelijk heid:ontbijt:aktiviteiten bieden. De ruimtes zijn er prima geschikt voor. Wel hebben we veel vrouwen nodig, die dit mee willen helpen organiseren en die zich minimaal een week(in de periode jul i :augustus) beschikbaar stellen om de boel draaiende te houden. Hierbij doen we ook op jullie een beroep... 8 PNEM bezetting Den Bosch Bezetti ng PNEM DEn Bosch Op de dag dat een aantal part,ijen in de 2 e kamer het volkomen te verwachten besluit namen onze toekomst te verzekeren met 2 kerncentrales, is er toch nog actie gevoerd. Niet in grootse stijl en met veel geweld. zoals veel kranten hoopten, maar bewust kleinschalig. Helaas iets te kleinschalig. Onder de vlag ran de vereniging Milieudefensie deden 's ochtends een aantal mensen uit basisgroepen en van de vereniging zelf een poging tot bezetting van de toren van het hoofdkantoor PNEM en van het dak van de PNEM centrale, beiden in Oen Bosch. Over de eerste poging kunnen we kort zijn: door onvolledige voorbereiding en verkeerde inschatting omtrent hoeveel mensen daarvoor nodig zijn, kwamen we er niet in. Oe dakbezetting slaagde echter wel. De politie kon niet veel anders doen dan toekijken, hoe de mensen daar hoog hun spandoeken met "kettingactie tegen kernactielluitrolden. De ploeg van de toren verleendè inmiddels steun op de grond. Kennelijk was de actie niet storend genoeg om de actievoerders(sters) met groot materieel van het dak te halen, want ze mochten er rustig zitten van 10 tot i 4 tot ze zelf naar beneden kwamen Het is jammer dat er geen stenci1s voor omstanders waren: de bewoners van de wijk zaten een beetje vreemd tegen ons aan te kijken. Afijn er was redelijk wat publiciteit en de PNEM is gewaarschuwd. Hopelijk zullen volgende acties iets schadelijker zijn. Henk a