iets over onsburo en onspieter

Transcriptie

1

2 iets over onsburo en onspieter Team van 16 change agents (uit Bedrijfsleven, Advies en Overheid) Gericht op maatschappelijke meerwaarde in de fysieke leefomgeving en circulaire economie Groot netwerk wat wordt ingezet voor partnerschap (samen voor resultaat gaan) Werkwijze gericht op co-creatie en inclusiviteit (iedereen ínsluiten, niemand uitsluiten) onspieter: Advies op stortplaatsen slim storten voor meer biogas Afvalverwijdering Limburg provinciaal hergebruik van afval als funderingsmateriaal Bouwbedrijf hergebruik van afval tot funderingsmateriaal Lokale overheid verandering van binnen uit Regionale overheid (SRE) materiaaltransitie (van afval naar grondstof) Mijlpaal 1: Soerendonk Afvalloos pilot: 99% bronscheiding en 7 kg/inw restafval Mijlpaal 2: Horst aan de Maas gemeente: 95% bronscheiding en 22 kg/inw restafval Advies / onsburo pilots door heel NL: participatie, waardecreatie concepten voor integrale maatschappelijke waardecreatie 1e NL grondstoffencoöperatie ZERegiO

3 circulaire economie in essentie wil elke gemeente een (altijd) bruisende gemeenschap vitaal (mix van mensen) veerkrachtig (mentaliteit en doorzettingvermogen) ondernemend (daadkracht) respectvol (normen, maar ook ruimte voor andersdenkenden) sociaal (waarden) saamhorig (wederkerigheid in verbinding) visie van onsburo > denk groot, maar handel van klein naar groot > benader elke gemeenschap als een lokaal ecosysteem met menselijk kapitaal industrieel kapitaal landschappelijk kapitaal > stuur op eigenaarschap van elk persoon en elke gemeenschap > investeer besparingen (o.a. afval) als vliegwiel in andere thema s

4 verspilling van grondstoffen in perspectief van Noord-Brabant

5 een aantal mogelijkheden verspilling biedt kansen voor Brabant aanschaf minstens 300 K per voertuig 450 miljoen lege kilo en volle RESTAFVAL afzetcontainers op straat verbranden extra kost transport ± 30 vanwege miljoen wisselcontainers professionele arbeid noodzakelijk aanschaf 270 K per voertuig sluit aan op huidige situatie Dat kan ook professionele héél anders arbeid noodzakelijk 15 miljoen aanschaf kilo RESTAFVAL 270 K per verbranden treintje en 435 miljoen elektrisch kilo GRONDSTOFFEN met zonnepanelen recyclen geeft professionele opbrengst ± chauffeur 30 miljoen noodzakelijk aanschaf 15 K per vrachtfiets elektrisch ondersteund fietsen Kortom een verschil van sociale liefst arbeid 60 / miljoen verenigingen! goed mogelijk inzet mogelijk voor oud papier in avonden Is deze kans op recycling logistiek haalbaar? 1

6 Nederlandse koplopers tegen grondstoffenverspilling Horst ad Maas Dalfsen PMD ReuselDe Mierden PMD 104x 26x 26x <100m <150m 26x 33x 95% bronscheiding : 160/woonhuisaansl. 85% bron : 180/wha x 26x 26x 88% bron : 130/wha Nederland: 204 kg/inw HRLMR: 198 kg/inw As#tel kg/inw/jr restafval PMD Dalfsen: 55 kg/inw (2016) HadM: 21 kg/inw (2015) R-DM: 19 kg/inw (2016) As#tel

7

8 een vertaling naar lokaal niveau

9 de weerbarstige wereld van denken naar doen Hoe betrek je elk mens in een uitdaging als Circulaire Economie? > maak ieder eigenaar van deze uitdaging Onder meer door de volgende vragen positief te laten beantwoorden: - wordt een talent van mij gebruikt? - wordt een persoonlijk doel gerealiseerd? - ben ik mede-verantwoordelijk? - ben ik mede-eigenaar van het proces? - word ik financieel wijzer?

10 voorlopers ecosystemen (zonder verspilling) > ecodorp Bergen, Boekel, Wageningen, Woudenberg, gericht op holistische leefwijze focus op kleine communes / leefgemeenschap met gedeeld bezit > Community of Practice groep mensen met een gemeenschappelijk belang of passie open experimentele leeromgeving (niet per sé leefomgeving) gaat verder dan communities of interest of informele netwerken voortborduren op bestaande kennis toepassen in eigen specifieke situatie bevindingen doorgeven aan andere gemeenschappen > ons kent ons is optimaal in wijken tot circa 600 huishoudens > voorbeeld experiment Soerendonk Afvalloos

11 ons 1e experiment naar het eigenaarschap

12 Soerendonk afvalloos

13 voorbeeld: Soerendonk Afvalloos (experiment in 2010) Elke maandag, woensdag en/of vrijdag (hoogfrequent, 156x/jr) alles mag (8 stromen) aan de straat worden gezet: resultaat na 10 weken: 130 kg afgedankte spullen 150 kg textiel 500 kg glas kg plastics, blik en drankkartons kg voedselresten 100 kg luiers/incontinentiemateriaal 400 kg papier/karton 165 kg hygiënisch afval (restafval) gaf -96% restafval 50 gezinnen / 118 deelnemers maakten (na 26 weken) 7 kg restafval per jaar per persoon ofwel 99% bronscheiding

14 voorbeeld Soerendonk Afvalloos (2010) > dorp met 630 huishoudens / inwoners > pilot gestart vanuit burgerparticipatie (meedoen met gemeente) > actief burgerschap leidde tot een innovatief experiment > experiment geëindigd in 99% bronscheiding (7 kg/pp/jr restafval) > opschaling niet uitgevoerd vanwege: partijen waren overdonderd door omgekeerde situatie vernieuwing van logistiek was onbekend terrein tijdgebrek vanwege deadline vernieuwing inzamelcontract Wat zou er zijn gebeurd als dit experiment zou zijn uitgebouwd?

15 wat Soerendonk Afvalloos als kosten/baten afzet gaf volume in ton saldo 80/hh baten verwerkingskosten (afzet) saldo 12/hh kosten REST PMD GF papier Tuin 2009 experiment 2009 experiment Hamvraag: hoe organiseren we hiervoor de inzameling?

16 wat experiment voor heel Soerendonk had kunnen brengen Tuinstroom 250 ton > buurt composteren en deels grondstof 2025 papier GF PMD glas artikelen luiers textiel restafval KCA 100 ton > vergoeding via de gemeente organiseren 85 ton > bio-energie via de gemeente organiseren 48 ton > vergoeding via de gemeente organiseren 30 ton > vergoeding via de gemeente organiseren 28 ton > verenigingsleven, kringloop, sociaal werkbedrijf 11 ton > afzet via de gemeente organiseren 11 ton > verenigingsleven, kringloop, sociaal werkbedrijf 7 ton > afzet via de gemeente organiseren 2 ton > afzet via de gemeente organiseren 630 huishoudens / inwoners: > met klein transport inzamelen geeft circa uren (sociale) arbeid > sorteren van artikelen en textiel biedt circa 100 uren (sociale) arbeid

17 wat Soerendonk Afvalloos had kunnen brengen > 80 per huishouden batig saldo > daarvoor andere ophaalmethode financieren > doorsnee systeem in Horst aan de Maas ingevoerd: 100/huish. en dus nog altijd een kostenpost > calculatie schoon klein vervoer geeft 70/huishouden > aanname: schoon klein vervoer kost 70/huishouden > batig saldo 10 per huishouden > batig saldo voor geheel Soerendonk (jaarlijks) > extra baten als gemeenschap zelf doet inzamelen (theoretisch maximum) > jaarlijks als je samen 6 van de 10 stromen zelf regelt en de overige 4 via de gemeente organiseert.

18 transport is veruit grootste kostenpost én kans! > 26x/jr Restafval, 26x/jr GFT, 26x/jr PMD, 13x/jr papier, 4x/jr textiel > dus circa 95 keer per jaar door elke straat rijden > pakketdienst rijdt tegenwoordig nog vaker door elke straat > waarvan 1/3 later alsnog ergens moet worden opgehaald > postbesteller rijdt ook nog 3 maal door elke straat > en hoe vaak koeriers voor medische hulpmiddelen, medicijnen? waarschijnlijk rijden er elke dag wel een paar mensen door je straat >>> combineren van vervoer en één brengpunt in eigen dorp of wijk betekent geld besparen en veel meer rust op straat >>> maar dat vergt een collectief eigenaarschap!

19 waar het volgens onsburo om draait waardecreatie vergt andere klokken op het dashboard

20 iets over de positie in transitie van onsburo

21 iets over proces en circulaire economie > transitietraject dat naar verwachting zwaar effect heeft op vele thema s > complexe maatschappelijke opgave vraagt om inclusiviteit van alle partijen > rollen en posities veranderen, kruisbestuiving is noodzakelijk (visie onsburo) > transitietraject vergt loslaten van posities en rollen > transitietraject geeft ook tijdelijke rollen en posities (positie van onsburo) > neutraliseren van onbalans in eigenbelang en angst is werk onder maaiveld > eigenaarschap in het proces maakt inzet mogelijk van alle partijen (ook de zittende macht ) > eigenaarschap krijgt per (sub)thema gestalte op verschillende niveaus > eigenaarschap vergt groeipad met bekwame begeleiding (proces mét inhoud, positie van onsburo en vergelijkbare partijen)