ZorgFacilitair. Deze maand:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ZorgFacilitair. Deze maand:"

Transcriptie

1 Eerste jaargang nummer 3 november 2010 ZorgFacilitair Deze maand: Brabant vooruitstrevend met streekproducten Technische dienst zorginstelling gevaarlijkst Europese uitspraak over uitbesteding dreunt na 3

2 Vakbeurs ZorgFacilitair 19, 20 en 21 januari 2011 Brabanthallen, s-hertogenbosch Gratis toegang?

3 Henny Brullemans Peter van Oosten Heeft een uitspraak van het Europese Hof in de zaak tussen de voormalige werknemers van Heineken nu werkzaam voor Albron een bom gelegd onder outsourcing. Een discussie die door diverse grote partijen nog niet beantwoord durft te worden. Waarschijnlijk willen alle partijen wachten op de uitspraak van het Hof van Amsterdam op 9 december Een uitspraak die verstrekkende gevolgen kan hebben voor alle partijen, die betrokken zijn bij outsourcing. De opdrachtgever, de aannemer maar in de eerste plaats voor de werknemers. Met het intreden van de wet, die regelt dat personeel dient te worden overgenomen indien de opdracht aan een nieuwe leverancier wordt gegund werd een eerste stap ter bescherming van werknemers gezet. De uitspraak van het Europese Hof zou outsourcing van diensten en of hoofdredactioneel werkzaamheden en daaruit volgend de totale overname van personeel tot een veel minder aantrekkelijke doelstelling maken. Een groot aantal financiële voordelen 3 zullen vervallen. Een betere reden voor een coverstory kan er niet zijn. Vandaar de eerste aanzet van onze redactie. Uitgave HoLaPress Communicatie B.V. Postbus 130, 5550 AC Valkenswaard T F E. info@zorgfacilitair.info W. REDACTIE Henny Brullemans (hoofdredacteur), Peter van Oosten (hoofdredacteur), Nicole Kluijtmans, Ton de Kort, Ralf Pijnenburg (eindredacteur), Willem-Jan Schampers T E. redactie@zorgfacilitair.info Aan dit nummer werkten verder mee: Eline Cox, Peter J. Latjes, Yvonne Meijer, Johan Nota, Ron van der Pluijm, Wessel van Soest Abonnementen Per jaar: 50,- (excl. BTW) opgave via website of abonnementen@zorgfacilitair.info Advertenties Liesbeth Habraken, Esther Geldens T E. advertentieservice@zorgfacilitair.info VORMGEVING Berbel van Duppen Auteursrechten Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave zijn uitdrukkelijk voorbehouden aan HoLaPress Communicatie B.V. c.q. de betreffende auteur Deze maand: Services Patiënten moeten betalen voor service in het ziekenhuis. Het gebruik van telefoon, televisie en internet mag apart bij de patiënt in rekening worden gebracht.... Trappen Trappen moeten beter zichtbaar zijn in gebouwen. Meer bewegen kan positieve gevolgen hebben voor de gezondheid van werkend Nederland.... Outsourcing Het Europees Hof heeft met een uitspraak over een overeenkomst tussen Heineken en Albron een precedent geschapen, waarvan de facilitaire dienstverleners de gevolgen nog niet kunnen of durven overzien.... Streekproducten Brabantse zorginstellingen lopen voorop als het gaat om het gebruik van streekproducten. Dat bewijst het driejarig project Een Mooie Maaltijd in Brabant ZorgFacilitair november

4 Richt u zich op de kern, dan regelen wij alles eromheen StarConsult Postbus BB Roosendaal tel: info@starconsult.nl

5 Nieuws Werknemers snakken naar iets extra s Uit nieuw onderzoek van Regus blijkt dat Nederlandse professionals sterk overwegen na de zomervakantie hun baan op te zeggen. Bedrijven die niet zorgen voor voldoende extra's lopen daardoor kans dat hun toptalent vertrekt, aldus de specialist in werkplekoplossingen. Iets meer dan de helft (53%) van de respondenten geeft aan niet te blijven bij een bedrijf waar het management niet voldoende communiceert en 47% gaat weg bij een bedrijf met onvoldoende visie. Voor 43% geldt dat het uitblijven van een volgende carrièrestap reden is om te gaan. Tijdens de zomervakantie hebben veel mensen meer tijd om na te denken over de voor- en nadelen van hun baan. Onderzoek laat zien dat een van de effecten van een rustperiode is dat meer medewerkers besluiten hun baan op te geven en om zich heen gaan kijken. 'Bedrijven die niet zorgen voor voldoende extra's lopen Een gebrek aan flexibele werkmogelijkheden zou voor werknemers de laatste druppel kunnen zijn om van baan de veranderen. Foto: Regus daardoor kans dat hun toptalent vertrekt. De hoeveelheid stress die mensen ervaren is tijdens de recessie uit de hand gelopen, doordat mensen harder en langer zijn gaan werken om hun hypotheek te betalen. Er is door veel bedrijven gesneden in bonussen en emolumenten om de moeilijke tijd door te komen. Nu de economie aantrekt zullen werknemers in groten getale naar andere werkgevers - die hen betere arbeidsvoorwaarden bieden uitwijken, aldus Eduard Schaepman, algemeen directeur Regus Benelux. Andere factoren die veel stress veroorzaken en ervoor zorgen dat werknemers uitgaan kijken naar een nieuwe baan zijn een baas die de credits neemt voor het werk dat iemand zelf heeft geleverd (26%). Een kwart stoort zich aan het gebrek aan vertrouwen in de competentie van collega's. En een op de vijf respondenten overweegt te vertrekken door een lange reistijd naar het werk. Andere factoren die kunnen zorgen voor de 'laatste druppel' bij het besluit om van baan te veranderen zijn lompe, onheuse collega's en een gebrek aan flexibele (thuis)werkmogelijkheden. In het onderzoek werden respondenten ook gevraagd wat bedrijven zouden kunnen doen om een 'braindrain' van hun toptalent te voorkomen. Naast een loonsverhoging gaf in Nederland 36% van de werknemers aan dat een verhoging van het pensioen en particuliere medische verzekeringen bovenaan de lijst staan. Daarnaast wil bijna een kwart van de mensen flexibeler om kunnen gaan met hun werktijden. Laat hackers epd kraken De CG-Raad, de belangenorganisatie van gehandicapten en chronisch zieken, wil hackers inschakelen om het elektronisch patiëntendossier (epd) te kraken. De raad heeft minister Ab Klink van Volksgezondheid hiervoor toestemming gevraagd. De overheid wil het elektronische patiëntendossier invoeren om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Nu weten artsen bijvoorbeeld vaak niet welke medicijnen een patiënt zoal slikt. Als iemand tijdens een vakantie bij een andere arts terechtkomt, kan die het dossier van de patiënt niet raadplegen. Omdat er veel twijfel is over de veiligheid van de elektronische dossiers ligt de invoering van het project al enige tijd stil. De CG-raad wil de impasse nu doorbreken. Als de hackers het systeem niet kunnen kraken, kan het vertrouwen in het elektronisch patiëntendossier weer groeien, hoopt de organisatie. De CG-Raad is in principe voorstander van het elektronisch patiëntendossier, mits de veiligheid goed is geregeld. Ook zouden patiënten moeten kunnen bepalen wie hun gegevens mag bekijken. Gebouwen moeten rookvrij Er moeten in Nederland rookvrije gebouwen en bedrijven komen. Het ministerie van Volksgezondheid zou het goede voorbeeld moeten geven en alle rookruimtes en rookpauzes in het ministerie dienen te schrappen. Daarvoor heeft voorzitter Rien Meijerink van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) gepleit tijdens een congres in Den Haag. De RVZ is een adviesorgaan van de regering. Volgens Meijerink heeft het Nederlandse antirookbeleid niet genoeg opgeleverd. Onderzoek toont aan dat 29 procent van de Nederlanders rookt; in andere westerse landen ligt dat percentage op 23,5 procent. In Noord-Europa rookt ongeveer 15 procent van de bevolking. Volgens hem is in Nederland 13 procent van alle ziektegevallen te danken aan roken. ZorgFacilitair november

6 Nieuws Patiënt moet betalen voor services Patiënten moeten betalen voor service in het ziekenhuis, verpleeg- en verzorgingshuis en in de gehandicapteninstelling. Het gebruik van telefoon, televisie en internet mag apart bij de patiënt in rekening worden gebracht. Deze kosten worden niet door de ziektekostenverzekering of de AWBZ gedekt. Dit schrijft demissionair minister Ab Klink van Volksgezondheid (CDA) aan de Tweede Kamer. Het SP Kamerlid Henk van Gerven had Klink vragen gesteld naar aanleiding van een artikel in de Consumentengids. De Consumentenbond signaleert in het artikel dat ziekenhuizen ieder voor zich bepalen welke diensten zij in rekening brengen bij patiënten. Volgens de bond zijn alle diensten bij het Alysis Ziekenhuis in Arnhem gratis. Het Martini Ziekenhuis in Groningen brengt volgens de bond bij twee weken verblijf 96,60 euro in rekening voor televisie, internet en telefoonaansluiting. Klink vindt dat ziekenhuizen zelf mogen bepalen voor welke diensten zij een rekening naar de patiënt sturen. Zij mogen ook zelf de hoogte van de tarieven bepalen. Hij veronderstelt dat de tarieven afhangen van de contracten van het ziekenhuis met telefoon- en televisieaanbieder. De minister wijst erop dat niet alleen ziekenhuizen geld mogen vragen voor de extra diensten. Ik ben van mening dat, net als bij de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, er voor instellingen vrijheid moet zijn aanvullende diensten en producten te bieden, schrijft Klink de Kamer. Verblijf in gehandicapteninstellingen, verpleeg- en verzor- Legionellacontrole in de zorg De komende drie maanden controleren de drinkwaterbedrijven bij een groot aantal verpleeg- en verzorgingshuizen of zij zich houden aan de regels om legionella te voorkomen. In 2009 bleek dat bijna de helft van deze instellingen daarin tekortschiet. Bedrijven die een sterk verhoogd risico opleveren, worden meteen overgedragen aan de VROM-Inspectie. De VROM-Inspectie kan handhaving van de regels afdwingen door een dwangsom op te leggen. Als een instelling geen risicoanalyse én geen beheersplan heeft gemaakt en ook niet de verplichte monsters neemt, zegt de VROM-Inspectie meteen een proces-verbaal aan. De ruim 6600 verpleeg- en verzorgingshuizen horen tot de instellingen waar drinkwater wordt geleverd aan kwetsbare groepen. Legionellabesmetting kan ernstige gevolgen hebben. Jaarlijks worden ongeveer 800 mensen ziek door legionellabacteriën, ongeveer 10 procent daarvan overlijdt. Arts moet elektronisch voorschrijven Artsen moeten per 1 januari 2012 hun recepten elektronisch voorschrijven via een landelijk systeem. De Inspectie voor gingshuizen wordt betaald uit de AWBZ. Ook daar mogen extra diensten dus apart bij de patiënt in rekening worden gebracht. Klink laat in het midden of ziekenhuizen winst mogen maken op de extra dienstverlening. Of ziekenhuizen op deze diensten winst maken en hoeveel geld hier landelijk mee omgaat, is mij niet bekend. Patiënten moeten volgens Klink wel weten waar ze aan toe zijn. Bij het aanbieden van aanvullende diensten moet de basiszorg voorop staan en moet er transparantie zijn over de aangeboden diensten. Cliënten moeten van tevoren weten wat de kosten zullen zijn. Tegelijk moet duidelijk zijn wat de basiszorg is die de ziektekostenverzekering of de AWBZ dekt. Van oudsher speelt de zorg om tweedeling. De kwestie kan verder opspelen als zorginstellingen meer moeten gaan concurreren. de Gezondheidszorg (IGZ) heeft dat bekendgemaakt. Volgens de inspectie worden er te veel fouten gemaakt door de artsen die bij een patiënten zijn betrokken. Die fouten kunnen zelfs leiden tot de dood van een patiënt. Het komt vaak voor dat de ene arts niet weet wat de andere heeft voorgeschreven, bijvoorbeeld omdat de dossiers verouderd zijn of omdat de informatie niet goed wordt overgedragen. Het centrale elektronische systeem moet daaraan een eind maken. Volgens de inspectie zijn vrijwel alle apotheken en driekwart van de huisartsenpraktijken bezig om zich bij het systeem aan te sluiten. De rest heeft nog iets meer dan een jaar de tijd om dat te doen. Foto: SXC 6 november 2010 ZorgFacilitair

7 Nieuws Te weinig aandacht voor reiniging endoscopen Tijdens het onderzoek heeft de inspectie direct handhavende maatregelen opgelegd aan de ziekenhuizen, waarop zij de tekortkomingen hebben opgelost. Endoscopen zijn medische instrumenten waarmee lichaamsholtes worden onderzocht. Het onvoldoende reinigen en desinfecteren van endoscopen levert een potentieel gezondheidsrisico op voor de patiënt. Zo kan een patiënt besmet raken met een bacterie of virus, afkomstig van een eerdere patiënt. Ook kunnen foute diagnoses worden gesteld doordat lichaamsmateriaal van een andere patiënt wordt verzameld voor onderzoek. De 22 ziekenhuizen die tussen september 2008 en juli 2009 zijn onderzocht waren geselecteerd op basis van resultaten van onderzoek in 2008 naar de reiniging en desinfectie van endoscopen in ziekenhuizen. Ook toen bleek dit proces in deze ziekenhuizen niet volgens de daarvoor geldende eisen te verlopen. Het recente onderzoek was bedoeld om te controleren of deze ziekenhuizen de aanbevelingen van de inspectie inmiddels hadden geïmplementeerd. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) roept ziekenhuizen op om blijvend aandacht te besteden aan het goed reinigen en desinfecteren van endoscopen. Uit onderzoek blijkt dat 20 van de 22 ziekenhuizen nog altijd niet voldoen aan de geldende protocollen en richtlijnen voor het reinigen en desinfecteren van endoscopen. Dit bleek in 20 van de 22 ziekenhuizen nog onvoldoende het geval. Zo bleek in de helft van de ziekenhuizen het beleid rond dit proces onvoldoende tot matig en voldeden de gebruikte materialen en middelen niet aan de meest recente veiligheidsnormen. De reiniging en desinfectie van TEEtransducers (een instrument voor het maken van een hartfilmpje via de slokdarm) en scopen op de afdeling KNO was in vrijwel alle ziekenhuizen onvoldoende. Al tijdens het onderzoek zijn aan de 20 ziekenhuizen handhavende maatregelen opgelegd. Zo moesten al deze ziekenhuizen een plan van aanpak voor verbetering indienen. Deze zijn door de inspectie getoetst. Bij de 12 slechtst scorende ziekenhuizen is daarnaast een herinspectie uitgevoerd om te kijken of de verbetermaatregelen daadwerkelijk waren doorgevoerd. Dit was het geval binnen de daarvoor gestelde termijn. Iftar-maaltijden in ziekenhuis Foto: Maasstad Ziekenhuis Tientallen patiënten, familieleden en medewerkers hebben onlangs gesmuld van twee iftar maaltijden op beide locaties van het Maasstad Ziekenhuis. Met de iftar doorbreken moslims na zonsondergang het vasten tijdens de maand ramadan. Het ziekenhuis schotelde een buffet voor met gerechten uit de Wereldkeuken van het ziekenhuis. Ook waren er diverse zoete lekkernijen en de traditionele harira-soep. Het Maasstad Ziekenhuis wil ook het verblijf van gelovigen zo aangenaam mogelijk maken. Daarom organiseerde het dit jaar voor het eerst twee iftar-maaltijden voor alle patiënten, hun familie en de medewerkers van het ziekenhuis. Ook volgend jaar staat een iftar-maaltijd op het programma. Het ziekenhuis zal de iftar dan in zijn nieuwe onderkomen naast NS-station Lombardijen uitserveren. ZorgFacilitair november

8 Nieuws Vieze spelletjes in schoonmaakbranche De Arbeidsinspectie gaat extra hard controleren in de schoonmaakbranche in Noord-Holland. Tot november volgend jaar wordt daar extra gelet op uitkeringsfraude, belastingontduiking, onderbetaling en illegale arbeid. Foto: HLP In de glazenwassersbranche vinden volgens de Arbeidinspectie maffiapraktijken plaats. Ziekenhuis krijgt geen staatssteun voor nieuwbouw Ziekenhuis Bernhoven heeft eerder dit jaar vergeefs bij de provincie Noord-Brabant aangeklopt voor steun toen het ziekenhuis nog geen lening kreeg voor de nieuwbouw in Uden. De provincie wees het verzoek om garantstelling af. Manon Velde van de raad van bestuur heeft dat desgevraagd gezegd bij de viering van de ondertekening van de financieringsovereenkomst die het ziekenhuis uiteindelijk op eigen kracht met de Rabobank en ING heeft afgesloten. De nieuwbouw van het ziekenhuis kost 130 miljoen euro en is volledig gefinancierd. Ondanks de kritische opstelling van de banken valt de rente - dankzij de recente daling - lager uit dan gedacht, aldus Velde. Een provinciewoordvoerder zegt dat het ziekenhuis een beroep wilde doen op de kredietcrisismaatregelen van de provincie. In Limburg vroegen Dat heeft de inspectiedienst van het ministerie van Sociale Zaken onlangs bekendgemaakt. Er zijn bij de Arbeidsinspectie verschillende tips binnengekomen dat het nodige mis zou zijn in de schoonmaaksector in Noord-Holland. Ook wordt in de branche zelf geklaagd over oneerlijke concurrentie. Vorig jaar bleek bij gerichte controles dat bijna drie op tien bezochte schoonmaakbedrijven in Noord-Holland werknemers illegaal in dienst hadden. Dat is hoger dan het landelijke gemiddelde in de schoonmaak van ruim 20 procent en dat is al erger ten opzichte van de meeste andere sectoren. In de schoonmaakbranche is volgens de Arbeidsinspectie de concurrentie groot tussen bedrijven. 'Personeel vormt de belangrijkste kostenpost. Een deel van de bedrijven probeert die kosten te drukken door bijvoorbeeld belastingfraude en illegale arbeid', aldus de inspectiedienst. Inspecteurs controleren zowel bij schoonmaakbedrijven zelf als bij ondernemingen die de schoonmaakdiensten inhuren. Het gaat onder meer om bedrijven die bedrijfsgebouwen schoonmaken, maar bijvoorbeeld ook treinen en om de glazenwassersbranche. Het is de bedoeling dat een speciaal interventieteam een einde maakt aan de maffiapraktijken in de glazenwassersbranche, aldus de woordvoerder van de Arbeidsinspectie. Er zijn veel klachten over bedrijven die andere bedrijven en wijken van concurrerende glazenwassers op een onvriendelijke manier overnemen. De Stichting Raad voor Arbeidsverhoudingen Schoonmaak en Glazenwassersbranche (RAS) heeft geadviseerd om dit probleem het hoofd te bieden met een interventieteam. De inspectie verwacht over enkele weken een tussenbalans te kunnen geven. al verschillende ziekenhuizen om steun van de provincie nadat die borg stond voor het sociaal plan van het noodlijdende Orbis Medisch Centrum in Sittard. De rechter oordeelde dat de waarborg geen staatssteun vormde.de bouw van het ziekenhuis in Uden begint volgende week officieel en oplevering staat eind 2012 gepland. Begin 2013 verhuizen de patiënten van de huidige locaties in Oss en Veghel naar Uden 8 november 2010 ZorgFacilitair

9 Achtergrond Trappen moeten beter zichtbaar zijn in gebouwen. Onlangs was de vierde Nationale Traploopweek. Een initiatief van het Diabetes Fonds en het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB). Meer bewegen kan positieve gevolgen hebben voor de gezondheid van werkend Nederland, aldus René Sielhorst, directeur van High Five Health Promotion & Intenz. Trap moet aanwezig zijn Volgens Sielhorst is traplopen een van de beweegvormen die gemakkelijk is in te passen in werkende leven. Dertig minuten per dag of tienduizend stappen. Dat is de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). Om te voldoen aan die deze norm, faciliteren we niet alleen fitnessactiviteiten in het pand van onze opdrachtgevers, maar nodigen we de werknemers van de bedrijven ook uit om naar een fitnesscentrum toe te gaan. Al realiseren we ons ook meteen dat het voor veel mensen toch nog een hele stap is. Die moeilijk is in te passen in hun toch al drukke leven. Vandaar ook dat Sielhorst een initiatief als de Nationale Traploopweek toejuicht. Het is niet vanzelfsprekend dat mensen op hun werk de trap nemen, erkent hij. Het is een onderbelicht fenomeen: bewegen door trap te lopen. In veel bedrijfspanden is de lift prominent aanwezig en moet je soms bijna zoeken naar de trap. De trap nemen is een bewust proces, waarin je mensen als het ware moet trainen. We leven toch in een gemaksmaatschappij. Dan is de lift nemen een logisch stap. De trap is eigenlijk alleen voor noodgevallen. Aantrekkelijker Sielhorst is van mening dat je meer bewegen op de werkvloer op twee manieren kunt inkleden. Ten eerste zou je in bestaande situaties de trap beter vindbaar moeten maken. En ook het gebruik ervan aantrekkelijker. Je moet als traploper niet het gevoel hebben dat je in een bedompte, niet afgewerkte ruimte komt, die alleen maar gebruikt wordt voor nood. Dat zie je namelijk ook nog wel eens bij sommige gebouwen. Dus het is zaak dat de trappenhal er fris en schoon uitziet. Bovendien zou je als gebouwbeheerder ook nog wel wat creatiever kunnen zijn met en op de trap. De NISB geeft daarvoor een paar leuke tips. Sielhorst: Zet er bijvoorbeeld eens een keer fruit neer of zorg dat er bepaalde informatie te halen is of andere leuke gadgets, waardoor het spannend wordt om de trap te nemen. Maar zorg ook dat de mensen weten waar die zich bevindt. Dat kun je versterken door voetstappen op de grond, richting de trap. Of via een grafische weergave op de toegangsdeur. Dit zijn in bestaande situaties hele interessante opties. Gezondheidsbevordering Maar er is ook nog de leuke discrepantie (aldus Sielhorst) tussen waar High Five Health Promotion & Intenz mee bezig zijn namelijk gezondheidsbevordering en waar de bouwbedrijven c.q. de architecten hun aandacht op richten. Dat zijn twee totaal verschillende dingen. Bij de meeste bedrijven waar we te gast zijn, vallen we onder het facilitair management. Het faciliteren aan de doelgroep is uiteraard het belangrijkste. Dus zorgen dat alles goed werkt en functioneert. Maar op het moment dat je inhoudelijk over programma s gaat praten, - zoals preventie en gezondheid is daar een facilitair manager of facilitaire afdeling veel minder in thuis. Dan zouden we meer onder hr-management of arbo-management moeten vallen. Wat Sielhorst vaak merkt bij nieuwbouw, is dat er relatief weinig aandacht is voor gezondheidsaspecten. In het voortraject is er volop contact geweest tussen architect en facilitair manager over het inrichten van de kantoorruimten, maar niet of nauwelijks over gezondheid. Wat wij propageren is dat de trap wat meer aanwezig is in het gebouw, zodat het wat minder vanzelfsprekend is dat men de lift neemt. We beseffen echter wel dat daarvoor een hele cultuuromslag nodig is. Ook in processen die te maken hebben met het realiseren van een gebouw, waarop we geen invloed hebben. Willem-Jan Schampers Foto: HLP ZorgFacilitair november

10 Achtergrond Het uitbesteden van activiteiten aan gespecialiseerde ondernemingen wordt voor bedrijven een stuk minder interessant. In dat soort gevallen behouden werknemers die met hun bedrijfsonderdeel mee overgaan, namelijk hun oude arbeidsvoorwaarden. Het Europees Hof heeft met een uitspraak over een overeenkomst tussen Heineken en Albron een precedent geschapen, waarvan de facilitaire dienstverleners de gevolgen nog niet kunnen of durven overzien. Facilitaire dienstverleners houden zich vooralsnog op de vlakte Europese uitspraak over uitbesteding dreunt nog na Foto's: HLP Cateringmedewerker John Roest (46) uit Leiden was degene die het juridische balletje aan het rollen bracht. Hij ging samen met tientallen collega s in 2004 over van Heineken naar Albron. Daar moesten zij flink inleveren aan salaris en andere arbeidsvoorwaarden. Met de steun van FNV Bondgenoten ging Roest de strijd aan, met de Wet Overgang Onderneming als ruggensteun. Daarin staat immers vermeld dat wanneer werknemers bij hetzelfde bedrijf hetzelfde werk blijven doen, ook hun arbeidsvoorwaarden gelijk moeten blijven. Het geduld en de vastberadenheid werden anderhalve week geleden beloond met de uitspraak. Die moet dan weliswaar nog worden overgenomen door het Amsterdamse gerechtshof, maar dat lijkt slechts een formaliteit. Nee, ik ben gedurende die jaren nooit moedeloos geworden, zo stelt Roest, die al die tijd gewoon bij Albron bleef werken. De belangen waren in deze zaak voor beide partijen zó groot, dat we wisten dat het Europees Hof het eindstation zou worden. En dat kon jaren gaan duren. Felicitaties Roest heeft het gevoel dat de strijd gewonnen is. Dat gevoel werd alleen nog maar versterkt door de talloze felicitaties, die hij de voorbije week ontving. Die kwamen uit heel het land, zelfs uit België. Ook de directeur van Albron en de algemeen directeur van Heineken hebben me met de uitspraak gefeliciteerd. En dat zijn toch de partijen, die flink in de portemonnee zullen moeten. Roest en zijn collega s kunnen immers met terugwerkende kracht hun te weinig ontvangen salaris bij de cateraar claimen. En dat zal ook niet zonder gevolgen blijven voor de overeenkomst met Heineken. Er zijn in deze zaak eigenlijk alleen maar verliezers, stelt Roest vast. Ook wij. Maar ik ben toch blij dat werknemers in het algemeen nu beter beschermd worden. Er is eindelijk duidelijkheid. Hij twijfelt er geen moment aan dat de uitspraak van het Europees Hof straks over wordt genomen door het Amsterdamse gerechtshof. De zaak staat voor 9 december op de rol. Wij gaan daar vol vertrouwen naartoe. Ik hoop dat er in de toekomst nu weer op kwaliteit geconcurreerd gaat worden, en niet meer op arbeidsvoorwaarden. De uitspraak van het Europees Hof is met belangstelling ge- 10 november 2010 ZorgFacilitair

11 Achtergrond volgd door Ronald Beltzer, hoofddocent arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam. De kans is 99,9 procent dat het Amsterdamse gerechtshof deze uitspraak overneemt, klinkt hij stellig. Er is geen ruimte om iets anders te beslissen. Deze uitspraak is keihard, daar zullen we dus iets mee moeten gaan doen. Beltzer meent dat de uitspraak gevolgen heeft voor onze wetgeving. Die gaat daar tegenin. Je bent hier alleen maar werkgever wanneer je een arbeidscontract met iemand hebt. Je kunt geen twee heren dienen. Kijk maar naar de uitzendconstructie. Dan ben je in dienst van het uitzendbureau, niét van het bedrijf waar je aan het werk bent. Nu is gesteld dat de mensen hun werk volgen. Dat is al snel permanent en dan houden de werknemers dus hun arbeidsvoorwaarden Volgens Beltzer zijn de directe gevolgen van de uitspraak niet te overzien. Dit raakt duizenden mensen die in hetzelfde schuitje zitten. Die kunnen tot een jaar of vijf terug hun te weinig ontvangen loon claimen. Ik neem aan dat de vakbonden wel blij zullen zijn met deze bescherming van de werknemers. Beltzer vindt dat het Hof streng heeft geoordeeld. Daar zit niet zoveel muziek meer in. Je zou je hooguit nog kunnen afvragen wanneer er sprake is van permanente detachering. Ik denk dat dit ook voor de payroll-sector gevolgen gaat hebben. Daar werkt men immers op soortgelijke wijze. Ik verwacht dat veel verkrijgers, zoals facilitaire dienstverleners, zich nu achter de oren zullen gaan krabben. Wanneer die een uitbestedingsdeal aangaan worden ze meteen geconfronteerd met extra personeel, dat ook nog eens zijn bestaande arbeidsvoorwaarden houdt. Er is bij grote partners nogal eens sprake van clausules in de overeenkomst. Daarbij draait de vervreemder op voor de extra kosten, wanneer er lijken in de kast worden aangetroffen. Het zou me niets verbazen als dat ook bij Heineken en Albron het geval is. Beltzer verwees al naar payroll-sector, waar veelvuldig het werkgeverschap voor onder meer administratieve activiteiten wordt overgenomen. Directeur/eigenaar Jonathan Opdam van Direct Payrolling uit Arnhem verwacht niet dat de Europese uitspraak voor zijn sector grote gevolgen heeft. Je hebt in dit soort constructies immers ook te maken met opvolgend werknemerschap. Wanneer iemand dezelfde functie blijft uitoefenen in dezelfde omgeving, ben je als werkgever verplicht om alle arbeidsvoorwaarden mee te nemen. Wanneer een opdrachtgever iemand op payroll zet, doen wij grondig onderzoek naar de situatie van die individuele medewerker. Die kan en mag er nooit op achteruit gaan. Opdam benadrukt dat de wettelijke bescherming voor de werknemer er binnen de payroll-sector dus al is. En ga er maar van uit dat alle officiële payroll-bedrijven zich daar ook keurig aan houden. Remmend effect Bij de grote facilitaire dienstverleners in het land vond men de tijd nog niet rijp om al op de uitspraak en de mogelijke gevolgen te reageren. In navolging van Heineken en Albron wacht men de definitieve uitspraak van het Amsterdamse gerechtshof af. FMN was wél al zover dat een reactie kon worden gegeven. Voorzitter Wim Ledder van de jubilerende vereniging durft zich nog niet aan te sluiten bij de conclusie dat de uitspraak een bom legt onder de outsourcing. De uitspraak zal wellicht wel een tijdelijk remmend effect kunnen hebben, zo voorziet hij. Er zijn diverse motieven om tot uitbesteding over te gaan, zoals kwaliteitsverbetering, toekomstperspectief en kostenbesparing. Door outsourcing krijgt een organisatie meer flexibiliteit voor wat betreft de inzet van medewerkers. Het aantal medewerkers waarvoor men direct verantwoordelijk is neemt af. Ik onderken dat kostenbesparing vaak een belangrijke drijfveer zal zijn en dat de salarissen van de medewerkers een factor van betekenis zijn. Hoewel hier geen één-op-één vergelijking kan worden gemaakt, wordt in andere facilitaire sectoren gekeken naar de (keten van) goed opdrachtgeverschap. FMN participeert daarin omdat op basis van marktontwikkelingen daar de keten van goed opdrachtgeverschap in het gedrang leek te komen. Het is zaak dat goed opdrachtgeverschap in de keten van alle gevallen van uitbesteding uitgangspunt is. Dit raakt duizenden mensen die in hetzelfde schuitje zitten. Werknemers zullen in het algemeen nu beter beschermd worden. Ton de Kort ZorgFacilitair november

12 Achtergrond Rampenbestrijders pleiten voor betere training en opleiding Kloof tussen papier en praktijk Het stadhuis aan de Grote Markt en het stadskantoor en UWV-kantoor aan de Claudius Prinsenlaan in Breda werden onlangs in allerijl ontruimd. De gemeente kreeg omstreeks één uur een bommelding. Binnen tien minuten stond al het personeel buiten. Het ontruimingsplan in Breda werkte dus prima. Terwijl uit onderzoek van Berenschot, Nicis Institute, TU Delft en de gemeente Amsterdam is gebleken dat crisisbeheersingsplannen in de praktijk nauwelijks worden gebruikt. Foto: SXC Peter van Zanten, adviseur van Berenschot, legt uit waarom er onderzoek is gedaan naar het gebruik van crisisbeheersingsplannen. Zelf heb ik de vuurwerkramp in Enschede en de cafébrand in Volendam onderzocht en ben betrokken geweest bij het onderzoek naar de brand in het cellencomplex op Schiphol. Uit al die ervaringen kwam naar voren dat vooraf opgestelde crisisplannen in geval van incidenten zelden volledig worden uitgevoerd. Bovendien bieden ze niet altijd voldoende aangrijpingspunten om een crisis te beheersen. Papieren plannen staan vaak ver af van de praktijk, zo luidt één van de conclusies van het onderzoek. Sterker nog: talloze incidentenevaluaties wijzen uit dat plannen op cruciale momenten helemaal niet worden gebruikt, aldus Van Zanten. Dat leidt ertoe dat tijdens de daadwerkelijke operationele voorbereiding met deze plannen weinig tot niets wordt gedaan. Zeker niet in crisissituaties. Het lage praktijkgehalte is enerzijds te verklaren doordat de opstellers van de plannen zelf vaak weinig ervaring hebben met het feitelijk bestrijden en beheersen van een crisis. Anderzijds bestaat er bij rampenbestrijders geen sense of urgency met betrekking tot planvorming. Zij weten dat ze in veel gevallen de plannen niet zullen raadplegen, omdat de realiteit dat niet toelaat. Veel plannen worden pas na een crisis ingezien Ervaring Binnen de gemeente Haarlem is Wout Sterken veiligheidsmanager crisisbeheersing. In die functie heeft hij de afgelopen jaren te maken gehad met enkele calamiteiten, waaronder de crash van het vliegtuig van Turkish Airlines. Zijn ervaring is dat de plannen die er nu zijn, in de praktijk niet worden gebruikt. Het woord rampenplan of crisisplan is daarbij geen enkele keer gevallen en wordt ook zeker niet uit de kast gepakt. De plannen die er nu zijn, zijn veel te uitvoerig en bureaucratisch. Te veel gericht op volledigheid en de verantwoordingsplicht. En dus te weinig op de praktijk. Volgens Sterken stelt de wet een aantal eisen aan de professionele hulpverleners en schrijft voor dat er een plan wordt opgesteld. Als je kijkt naar de gemeentelijke verantwoordelijkheden denk aan het ontvangen en verzorgen van slachtoffers, crisiscommunicatie of het plan voor het registreren van slachtoffers en schade dat kan allemaal op één A4-tje. Alleen vanuit Den Haag en later ook vanuit de provincie werden er steeds meer eisen gesteld. Op die 12 november 2010 ZorgFacilitair

13 Achtergrond manier is de werkelijkheid, zoals die wordt weergegeven in de plannen, altijd anders dan de werkelijkheid die optreedt bij een ramp of calamiteit. Opleiden In de zogeheten warme situaties worden de plannen niet gebruikt, erkent Sterken. Maar dat wordt wel van die plannen verwacht. Niet alleen door de burger of de raadsleden, vooral ook door de onderzoekers, zoals de Onderzoeksraad voor de Veiligheid of de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid. Die beoordelen ons daarop. Als je alles tot in detail hebt beschreven en er gebeurt altijd iets anders, dan kun je dus nooit aan die plannen voldoen. Sterken benadrukt dat de focus niet moet liggen op de planvorming, maar op het opleiden, trainen en oefenen. Toen wij aankwamen in het crisiscentrum, tijdens die poldercrash, zagen we allemaal vertrouwde structuren en vertrouwde gezichten. De manier waarop we aan het werk waren, hadden we al heel vaak geoefend. Daar gaat het om. Dat heb ik ook gemerkt bij andere calamiteiten waarbij ik betrokken ben geweest. Het gaat ook niet altijd om de grote klappers, we hebben in Haarlem ook wel eens een gaslek of een brand in een seniorenflat gehad. Dat zijn allemaal situaties waarbij je in een bepaalde structuur gaat werken. De praktijk oefenen is dan veel effectiever dan een plan op papier. Weinig Er is dus een groot verschil tussen degenen die de plannen maken en degenen die er mee moeten werken. Overigens een bekend verschijnsel voor de onderzoekers, zo blijkt uit de woorden van Van Zanten. Omdat er zich gelukkig relatief weinig crisissituaties voordoen, bestaat er in de wereld van de openbare orde en veiligheid en crisismanagement, anders dan in veel andere sectoren, weinig gelegenheid om écht te leren van de praktijk. Vandaar dat wij met onze publicatie een handreiking bieden aan plannenmakers. Een aantal instrumenten om operationele plannen te verbeteren en de kloof tussen plan en praktijk te overbruggen. In de visie van de onderzoekers kan er onderscheid worden gemaakt tussen drie benaderingen. Van Zanten: De eerste benadering is min of meer klassiek. Er is een plan en dat moet worden uitgevoerd. Om de kloof tussen plan en uitvoering te dichten, worden de uitvoerders door ons als professionals aangeduid betrokken bij het opstellen van de plannen. De eerste benadering kent een belangrijk risico, namelijk dat plannen een doel op zich worden, evolueren tot dikke boekwerken en tegelijkertijd nauwelijks informatie bevatten waar de op tacit knowlegde opererende professional in de praktijk wat aan heeft. In de tweede benadering wordt de kloof geaccepteerd. Professionals van wie verondersteld wordt dat ze het plan uitvoeren krijgen het vertrouwen, omdat ze professionals zijn, verklaart van Zanten. Plannen zijn er en ze blijven nodig, omdat ze een legitimerende functie in de politiek-bestuurlijke arena hebben. Ook deze tweede benadering kent een risico: professionals en professionele gemeenschappen kunnen ook disfunctioneren. Betrokkenheid In de derde benadering is er om die reden toch weer een functie voor de spelers in de planarena, aldus Van Zanten. Niet in de klassieke betekenis zoals in de eerste benadering maar als countervailing power voor de professionele arena. In de derde benadering staat niet het plan centraal, maar de betrokkenheid van derden (i.c. spelers van de planarena). De derde benadering kent ook weer risico s. Het plan kan sterk worden gerelativeerd of er kan onvoldoende zicht zijn op de functionaliteit en zo zijn we weer bij de eerste benadering...' Volgens de onderzoekers is geen van de benaderingen altijd superieur. In de werkelijkheid zal, afhankelijk van de situatie, bewust voor één van deze benaderingen of voor een mix daarvan moeten worden gekozen. Feitelijk is er een vierde benadering, oppert Van Zanten. Het betreft een optie die in algemene zin als klassiek wordt beschouwd en waarvan men tot op zekere hoogte kan stellen dat deze achterhaald is. Het is de vorm van planning, waarbij een knopendoorhakker gewenst is. Dit is een daadkrachtige figuur die het opperbevel voert, een helder plan trekt en dit laat uitvoeren. Dit is een vorm van top-down-denken die het planvormingsproces, maar ook de uitvoering betreft. Redenerend vanuit dit perspectief wordt de kloof tussen plan- en praktijkarena als vanzelf gedicht, want in een wereld waarin de baas excelleert en professionals precies doen wat de baas zegt, bestaat geen kloof meer. Breda De gemeente Breda ontving onlangs een bericht dat tussen en uur een bom zou afgaan in het stadhuis. Omdat het onduidelijk was of het dreigement het Stadhuis of het Stadskantoor betrof, werd na overleg met de politie besloten beide gebouwen te ontruimen. Ook het kantoor van het UWV dat in een aangebouwde vleugel van het stadskantoor is gehuisvest, werd ontruimd. Rob Hilders, plaatsvervangend hoofd van de afdeling interne dienstverlening: Gezien de korte tijd tussen het tijdstip van de bommelding en de aangekondigde ontploffing, werd besloten om niet eerst het gebouw te doorzoeken, maar direct tot ontruiming over te gaan. Deze evacuatie van de gebouwen verliep rustig en gedisciplineerd. Het ontruimingsplan, onderdeel van het bhv-plan, heeft dus prima gefunctioneerd. Er is dus geen crisisverhaal aan te pas gekomen. Gelukkig maar Willem-Jan Schampers ZorgFacilitair november

14 Achtergrond De vele marktontwikkelingen in het werkveld zorgen voor de komst van nieuwe kantoorartikelen Daarbij wordt online bestellen enorm belangrijk. Veel facilitair managers maken gebruik van bestelsites om zo te besparen op hoge integrale kosten. Op internet zijn steeds meer producten verkrijgbaar en bestelsites spelen steeds beter in op de huidige marktontwikkelingen. Geen rem op het De periode van economische teruggang heeft ervoor gezorgd dat er op veel vlakken moet worden bezuinigd. Op internet kun je tegenwoordig gemakkelijk prijzen vergelijken en dat maakt de markt een stuk transparanter. Voor Ronald Rietveld, eigenaar van EM Kantoorsystemen is het duidelijk zichtbaar dat facilitair managers proberen de kosten te drukken en volgens hem is internet daarbij een goed hulpmiddel. De snelheid van het leveren speelt bij internet bestellen een belangrijke rol. Hoe sneller iets wordt geleverd, hoe minder er in voorraad hoeft te worden opgeslagen. Dat is ruimtebesparend en dus kostenbesparend. Daar staat echter tegenover dat wanneer je vaker bestelt, je ook meer facturen hebt en dus meer kosten kwijt bent aan administratie. Gelukkig is het voortaan mogelijk om te werken met een maandfactuur, zo krijg je alle bestellingen van een maand op hetzelfde factuur toegestuurd, aldus Rietveld. Barbara van Straten, directeur Gunther Edam ziet echter niet altijd het voordeel in van kopen via internet. Het is misschien ruimtebesparend, maar je betaalt vaak wel de hoofdprijs voor de artikelen die je bestelt. Daarbij komt dat als je naar een goede kantoorartikelhandelaar gaat je vaak uit een breder assortiment kunt bestellen dan via internet.' Van Straten vindt dat met name uitbesteding ervoor kan zorgen dat integrale kosten als inkoop en administratie worden beperkt. Grote bedrijven besteden niet alleen uit vanwege het gemak, maar het kan ze veel geld besparen. Grote bedrijven hebben te maken met veel administratieve rompslomp. Door uit te besteden koopt een bedrijf zijn artikelen niet meer rechtstreeks van de producent, maar via een tussenliggend bedrijf. Die regelen vervolgens alles voor ze en Post-its worden niet meer verkocht. Traditionele archieven verdwijnen. daarmee drukken ze hun integrale kosten.' Van Straten maakt wel een onderscheid tussen grote en kleine bedrijven. Zo zou uitbesteden voor kleine bedrijven niet aantrekkelijk zijn. Grote bedrijven hebben veel artikelen nodig, zij zijn degene die contracten sluiten met de marktleiders in de kantoorartikelensector. Daarmee wordt het werk ze uit handen genomen, hoeven ze zelf geen voorraad meer aan te leggen en krijgen ze geleverd op het moment dat ze dat zelf willen. Voor kleinere bedrijven werkt dat niet en is het goedkoper om alles in eigen beheer te houden. Zij gaan zelf bij de producent de artikelen inkopen, aldus Van Straten. Volgens Rietveld is er nog een andere manier om de administratiekosten te drukken, hij noemt one stop shopping. Dat houdt in dat je al je artikelen bij dezelfde website bestelt. Er hoeft maar een keer een orderbon gemaakt te worden, die maar een keer hoeft te worden verwerkt door de besteller, financiële administratie en geautoriseerde betaler. Je bespaart zo enorm op je integrale kosten. Daarnaast bespaar je ook op de afdeling inkoop, waar ze een stuk minder inkoopactiviteiten krijgen. Ook de logistieke medewerkers hoeven maar een keer de deur te openen en de geleverde artikelen aan te nemen. Verder is het stukken mi- 14 november 2010 ZorgFacilitair

15 Achtergrond snelle bestellen Foto: HLP dan krijgt de supervisor de mededeling dat er meer is uitgegeven en moet die toestemming geven voor het meerbedrag, aldus Noyens. Daarnaast speelt een andere trend, namelijk het nieuwe werken. Nieuwe technologische innovaties maken het mogelijk om werken op een andere manier te organiseren. Ger van Riek, directeur van Vink Lisse: 'In de toekomst zullen er veel gedigitaliseerde flexplekken komen. Sobere, gemakkelijk verplaatsbare en verstelbare werkplekken die aan te passen zijn aan de wil van iedere mogelijke gebruiker. Op lange termijn zal de kantooromgeving steeds kaler worden. De kasten, de archieven, de stellingen, de prikborden, alles gaat weg. De aanschaf van traditionele kantoorartikelen en inrichtingen zal erg afnemen.' lieuvriendelijker als er maar een keer transport plaatsvindt. Vaak zijn de verwerkingskosten nog hoger dan het product zelf. Als je efficiënter te werk gaat kun je een hoop besparen, aldus Rietveld. Nieuwe werken Het bestellen via internet is een vorm van digitalisering. Digitalisering is een van de grootste marktontwikkelingen van het moment. Ook de websitebeheerders merken dit aan de afname van bepaalde producten. Zo vertelt Ronald Rietveld: Een simpel artikel als post-it briefjes wordt niet meer verkocht. Schriftelijke communicatie is geheel vervangen door middelen als interne . Dat zie je trouwens niet alleen op kantoren. Aan scholen verkopen wij bijvoorbeeld nauwelijks meer krijtborden. Die worden allemaal vervangen door digitale schoolborden. Pascale Noyens, major account director Benelux bij Office Depot, werkt voortaan met digitale orders die iedere maand worden opgewaardeerd. Wij kunnen mensen bepaalde autorisaties geven. Er wordt bijvoorbeeld een afspraak met iemand gemaakt dat diegene tot 200 euro aan kantoorartikelen mag bestellen per maand. Gaat diegene daar boven, Duurzaamheid Een laatste zichtbare marktontwikkeling is duurzaamheid. Veel artikelen zijn tegenwoordig recyclebaar of cradle to cradle. Rietveld vertelt: Voor veel facilitair managers is een duurzame naamsbestempeling een aankoopargument met betrekking tot het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Veel fabrikanten proberen daar een slaatje uit te slaan en spelen daar sterk op in.' Pascale Noyens ziet op productniveau de ontwikkeling ook voortzetten op gebied van duurzaamheid en kwaliteit. Het is een van de trends die de komende tijd de kantoorartikelensector zal overheersen. Het is belangrijk om samen met klanten en leveranciers oplossingen te implementeren die impact hebben op de duurzaamheid van de totale toeleveringsketen. Door goede samenwerking zien we een verschuiving in de interactie tussen leverancier, groothandel en eindgebruiker. Partnerships maken het mogelijk om met elkaar te innoveren.' Volgens Barbara van Straten zijn er naast de bekende duurzaamheidmaatregelen ook onbekendere maatregelen die wel erg effectief kunnen zijn. Zo benoemt zij de methode om artikelen niet van pvc, maar van pp te maken. Vroeger werd alles gemaakt van pvc, polyvinylchloride en tegenwoordig worden er ook artikelen gemaakt van pp, polypropeen. Het is nog vrij onbekend, maar het houdt in dat artikelen worden geproduceerd op basis van een andere grondstof. Pp is goedkoper en beter voor het milieu, wat het een ontzettend voordelige grondstof maakt, aldus Van Straten, die producten op basis van pp aanbiedt op haar website. Toch is milieuvriendelijk produceren volgens haar niet de manier om je te onderscheiden. Het enige waar echt naar gekeken wordt is de prijs. Vooral als je let op de marktleiders. Zij bieden veel milieuvriendelijke producten aan, maar de meeste facilitair managers overwegen niet eens om die producten in te kopen, dat vinden ze veel te duur, aldus Van Straten. Eline Cox ZorgFacilitair november

16 Achtergrond Het driejarig project Een Mooie Maaltijd in Brabant probeert door het gebruik van biologische en/of streekproducten, in combinatie met aandacht voor de ambiance, de kwaliteit van de maaltijden in zorginstellingen nog verder te verbeteren. Inmiddels is het eerste jaar van het project verstreken. Een goed moment om een eerste tussenbalans op te maken. Een Mooie Maaltijd in Brabant is een initiatief van de Vereniging voor Keukenmanagement in de Gezondheidszorg, regio Eindhoven (VKGE), de Provincie Noord-Brabant en de Stuurgroep Landbouw Innovatie Brabant (LIB). Het geeft gehoor aan de vraag van cliënten naar meer streekgebonden, herkenbare producten met een authentieke smaakbeleving. Projectleider Phyllis den Brok: Na jarenlange negatieve publiciteit omtrent eten en drinken in de zorg is dit het antwoord van de VKGE en haar leden. De cliënt heeft recht op een mooie maaltijd. Den Brok heeft jarenlange ervaring als manager in de zorg op het gebied van eten en drinken, zowel wat betreft de aansturing van de productiekeukens als het vormgeven van eten en drinken op afdelingsniveau en kleinschalig wonen. Zij fungeert als adviseur van het project Een Mooie Maaltijd in Brabant. Ik bedenk hoe eten en drinken het best tot hun recht kunnen komen, in een specifieke omgeving. Omdat ik er voorstander van ben om het bedenken en doen in dezelfde hand te houden, is een concrete implementatie van belang. Veranderde klantvraag Door de veranderende financiering van de zorg en een veranderde klantvraag, krijgen eet- en drinkgelegenheden een andere vorm dan tot nu toe het geval was, aldus Den Brok. Uit rentabiliteitsoogpunt houdt dit in dat in een aantal gevallen er gebiedsoverstijgend moeten worden samengewerkt met verschillende partijen. Daarnaast zorgt de individualisering en mondialisering van de maatschappij er voor dat er op lokaal niveau meer behoefte ontstaat aan direct contact, oprechte aandacht en onderlinge sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Deze aspecten moeten zoveel mogelijk worden geborgd in de concrete uitwerkingen op het gebied van eten en drinken. Den Brok is van mening dat een zorginstelling in staat moet zijn om, door het eet- en drinkproces te plaatsen binnen zowel het eigen facilitaire proces als de omgevingsfaciliteiten, een en ander op een zo efficiënt mogelijke manier vorm te Patiënten herstellen sneller met streekgebakjes. Brabantse zorg vooruitstrevend met streekprod Cliënt heeft recht o geven. Om deze resultaten te bereiken, wordt in het project niet alleen aandacht geschonken aan het product zelf, maar ook aan aspecten als beleving, smaak, logistiek en marketing van deze producten. Het uiteindelijke doel van het project is om succesvolle ketens tussen producent, distributeur en klant te realiseren en inkooppakketten neer te zetten. Al dan niet gecombineerd met lokale activiteiten. Den Brok: Door het bundelen van de vraag van de deelnemende zorginstellingen is, na afloop van het project, een omzet van een miljoen euro per jaar met streekeigen en/of biologische producten realiseerbaar. Dit betekent dat dan negentig zorglocaties in Brabant actief bezig zijn met Een Mooie Maaltijd in Brabant.' Máx Maaltijdservice à la Carte Het Maxima Medisch Centrum (MMC), met vestigingen in Veldhoven en Eindhoven, heeft het afgelopen jaar vooral ingezet op de beleving van de maaltijd. Hoofd voedingsdienst Adrie Jongenelen: Met het voedingsconcept Máx Maaltijdservice à la Carte bepalen de pakweg 420 patiënten zelf wat en hoeveel ze willen eten. Patiënten kiezen ter plekke uit de diverse maaltijdonderdelen op een luxe warmbuffetwagen. Wel of geen jus, een schepje puree erbij, vandaag even geen gekookte groente, maar liever sla: het kan allemaal! En speciaal opgeleide voedingsassistenten dienen de maal- 16 november 2010 ZorgFacilitair

17 Foto: MMC Achtergrond ucten p mooie maaltijd tijd op een aangename wijze op. Met name dat laatste noemt Jongenelen als een belangrijke, zo niet de belangrijkste schakel. Hun functie is veranderd van postbode naar gastvrouw. Eerst leverde de voedingsassistente een plateau af bij de patiënt, zei eet smakelijk en dat was het. Nu is ze beheerder. Het product was eerst ook een product van de kok, nu is het háár product. De voedingsassistenten zijn nu ook de ogen en oren van de voedingsorganisatie. We leiden ze daartoe binnen het MMC speciaal op. We richten ons daarbij op ambiance, klantvriendelijkheid, gastvrijheid en gastgerichtheid. Biologische en streekeigen producten zijn ook speerpunten van het MMC. We zijn onder meer bezig met nieuwe concepten voor de lunch en met Pinksteren serveren we een streekmenu met asperges. Afgestemd op de Kempen. En eerder hebben we onze cliënten al smaakvolle pompoensoep en parelhoen voorgezet. Door een goede samenwerking met onze leverancier kunnen we een hoogwaardige maaltijd garanderen. Mede hierdoor is de derving van voedsel teruggelopen van ruim dertig naar drie procent. Een aangename beleving van de maaltijd én duurzaamheid gaan hier dus goed samen. Lunet Culinair Lunetzorg in Duizel biedt zorg en ondersteuning aan mensen met een beperking. In de visie van Kees van Oorschot, productleider voedingsdienst, staat de kwaliteit van de maaltijd bovenaan. Daarnaast zijn de voedselveiligheid, kostentransparantie, klant- en omgevingsgerichtheid van groot belang. We participeren vanaf het eerste uur in de werkgroep Mooie maaltijd en zetten ons al geruime tijd in voor duurzaamheid. Ook de komende jaren zal Lunet Culinair daar sterker in ontwikkelen. Bovendien wordt, daar waar mogelijk, gebruik gemaakt van biologische producten bij de zogeheten sous vide maaltijdbereiding. In het personeelsrestaurant worden producten aangeboden van Groene Koe, een reeks van biologische zuivelproducten, waarvan de productie van het veevoer tot en met het eindproduct volgens de biologische methode is gegarandeerd. Ook wat de salades betreft kan Van Oorschot steeds vaker biologisch inkopen. Onze serie kazen zijn ambachtelijk uit de streek, afkomstig van De Ruurhoeve in Hoogeloon. En ook onze vlees- en vleeswaren hebben een ambachtelijk karakter en worden geleverd door een ambachtelijke slager uit Heeze. Streekgebonden is ons motto en past in het kader van duurzaamheid. Volgens Van Oorschot zal er in de toekomst meer gebruik worden gemaakt van Brabantse producten. We denken daarbij aan onze speciale thema-avonden met streekgerechten, de proeverijen van streekproducten en de uitgebreidere menu s voor de feestdagen. Dit wordt mogelijk gemaakt door een goede samenwerking met de leveranciers. Uiteindelijk blijft het presenteren van een verantwoorde (h) eerlijke maaltijd aan onze cliënten, personeelsleden en externe klanten ons hoofddoel. Per week zijn dat toch zo n achtduizend couverts. Streekgebakjes Patiënten die verpleegd worden in het St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg krijgen elke zondagochtend een heerlijk gebakje. In overleg met een bakkerij uit Biezenmortel is het assortiment vernieuwd en worden voortaan alleen maar lekkernijen uit de eigen regio bij de koffie geserveerd. Tevens worden alle verpleegafdelingen in het Tilburgse ziekenhuis volledig gerenoveerd. De inrichting van de nieuwe kamers is geënt op de landschappen rondom Tilburg, zoals de Drunense duinen en de Oisterwijkse bossen en vennen. Will van der Heijden, teamleider voeding: Bij de nieuwe, regionale uitstraling passen voedingsproducten die uit de directe omgeving van het ziekenhuis komen. De huisbakker heeft daarom drie populaire streekgebakjes geselecteerd: het St. Elisabeth Ziekenhuis vindt dat goede, evenwichtige voeding een belangrijke bijdrage levert aan de kwalitatieve ervaring van de dag. Voeding moet niet alleen lekker zijn. Gezonde maaltijden leveren een positieve bijdrage aan het genezingsproces van de patiënten. Ook gebakjes passen in een calorierijk dieet, waarmee patiënten sneller herstellen. Willem-Jan Schampers ZorgFacilitair november

18 Achtergrond Het project Geen nood bij brand! Veiligheid in de zorg heeft de Innovatieprijs Brandveiligheid 2010 gewonnen. Het winnende project is opgezet door de brandweer van Hulpverlening Gelderland Midden, Siza Dorp Groep in Arnhem en de Taakgroep Handicap en Lokale Samenleving. Het project is gerealiseerd om veiligheidbewustwording in zorginstellingen te verbeteren. Innovatieprijs Brandveiligheid voor Geen nood bij brand' Bijzondere bedrijfshulpverlening Foto: Hulpverlening Gelderland Midden Ook de goede zaken worden vastgelegd, zoals een vrije doorgang. Het project is niet vanuit regels, maar vanuit risicodenken gerealiseerd, aldus de jury, die het daarnaast sterk vindt dat het laat zien dat je niet alleen op technisch vlak kan innoveren, maar juist ook op de component mens. SBR, kennisplatform voor de bouw, schrijft de prijs jaarlijks uit voor het meest vernieuwende idee van risicobenadering voor brandveiligheid in de bouwwereld. Het uitgangspunt is dat brandweer, zorginstelling en cliënt tijdens een veiligheidsexpeditie samen kijken of een gebouw brandveilig is. Projectleider Fedde Makkinga: We geven inzicht in de risico s, in plaats van dat de brandweer in uniform binnenwandelt, technische tekorten constateert en dreigt met een boete als de problemen niet worden opgelost. Wat is de aanleiding geweest om met dit project te starten? De situatie van het Dorp in Arnhem, dat aan verscherpte veiligheidsregels moest voldoen, terwijl het voor een groot deel gesloopt ging worden. Maar ook de rampen in Enschede en Volendam, waar aangescherpte regelgeving nu van kracht is. En wat te denken van de gezondheidzorg? Ik heb dertig jaar in die sector gewerkt, waarvan vijftien jaar als facilitair manager. Dus ik ken de pijnpunten. Bovendien waren er ook in Arnhem problemen en dit was voor mij genoeg aanleiding om aan allerlei lokale organisaties te vragen om van de minder zelfredzame mensen in kaart te brengen wat hun beperkingen zijn richting de brandweer. Zorginstellingen zijn in principe veilig en hebben allemaal bedrijfshulpverleners in dienst. De 24-uurs economie en de vele parttimers maken het echter moeilijk om continue bijgeschoolde bhv ers op de werkvloer te hebben. De brandweer controleert en wijst op ondeugdelijke situaties, die ter plaatse moeten worden aangepakt. Dat kost de instelling meestal onverwachts veel geld. In de nieuwe situatie zijn 18 november 2010 ZorgFacilitair

19 Achtergrond er drie partijen die met elkaar een samenwerkingsverband zijn aangegaan: de leidinggevenden van de zorginstelling, de cliënt of bewoner/gebruiker en de brandweer. En daarbij heeft iedereen zijn of haar eigen inbreng? Ja. Na een uitgebreid gesprek met onder meer de facilitair manager, gaan de drie partijen door het pand en registreren ze samen veilige en onveilige situaties. Dat doen ze aan de hand van een van tevoren opgestelde checklist. Brandweermensen moeten daarbij met andere ogen kijken naar de zelfredzaamheid van de bewoners van de zorginstelling. Zij dienen zich bewust te worden van hoe het is om gehandicapt te zijn. Om een voorbeeld te noemen: als je blind bent, heb je niets aan een bordje met uitgang erop. En brandwerende deuren zijn uitstekend, maar ze gaan vaak erg zwaar open. Als je in een rolstoel zit, kan dat een probleem zijn. Na de veiligheidsexpeditie worden de bevindingen besproken. Er wordt een verslag gemaakt, voorzien van foto s, notities en waarderingen. In overleg met de leidinggevenden in de instelling, kan de brandweer vervolgens met verbeteringen komen. Het project vraagt van het management dat er aandacht is voor brandveiligheid voor cliënten en gebruikers. Regels moeten tegen het licht worden gehouden, waarbij de betrokkenen zich moeten afvragen of ze wel reëel en haalbaar zijn voor de instelling. En eventuele oplossingen moeten ook daadwerkelijk leiden tot een verbetering van de (brand)veiligheid. Het gevolg is een bijzondere manier van bedrijfshulpverlening? De samenwerking tussen de brandweer en zorginstellingen komt tot uiting in de zogeheten e-learningmodule van NI- VEO. Hierin ziet een instelling haar eigen gebouwen en situaties vertaald in een e-learningprogramma, met een paar, redelijk simpele, voorbeelden. Daarmee kan iemand zich elk moment van de dag de veiligheid van het gebouw eigen maken en weet hij hoe hij moet handelen bij een calamiteit. Aan de hand van een aantal praktische scenario s, die geregeld voorkomen, moeten er bepaalde stappen worden genomen. Het is als het ware een digitale cursus, waarin je leert om met verschillende situaties om te gaan. Het meeste leer je echter toch uit de gesprekken met de mensen van de instellingen? We hebben een veiligheidsexpeditie gedaan in een instelling met kinderen met autisme. Daar werd gevraagd: 'Stel dat er nu wat gebeurt, wat ga je dan doen?' 'Nou', zegt die jongen, 'het eerste dat ik ga doen, is mijn schoenen aantrekken. Dus ik ga naar boven. Want ik mag niet zonder schoenen naar buiten!' De brandweerman viel zowat van zijn stoel: 'Dat kan toch helemaal niet. Als er brand uitbreekt, moet je weg!' Die jongen had echter geleerd, dat hij eerst zijn schoenen moest aantrekken, voordat hij naar buiten mocht. De instelling heeft de kinderen dus moeten vertellen dat, als er een (brand)alarm gaat, ze alles uit hun handen moeten laten vallen en naar de verzamelplaats moeten komen. Dat zijn dingen die je niet in regelgeving of instructies kunt pakken. Die komen op deze manier, in een gesprek, naar voren.' Je bent dus veel meer aan de preventieve kant bezig? Het is een nieuwe manier van aanpak: dus niet controlerend en handhavend, maar meer voorbereidend en informerend. Het is een ander idee van risicobenadering voor brandveiligheid in de bouwwereld. Allereerst in de zorg, maar eigenlijk ook in andere sectoren. Denk bijvoorbeeld aan het Geldredome, hierin wordt niet alleen gevoetbald door Vitesse, maar vinden ook geregeld concerten plaats. Geen nood bij brand is hier ook uitstekend toepasbaar. Evenals op scholen of in kantoorgebouwen. Een gezondheidszorginstelling is zich zodoende dus bewust van mogelijk gevaarlijke situaties in haar gebouw? Inderdaad. Daar maakt ze beleid op, zodat ze niet voor onverwachte en dure oplossingen komt te staan, als de brandweer komt controleren. En aan de andere kant weet de brandweer dat de instelling aandacht heeft voor veiligheid en dat medewerkers op de hoogte zijn van maatregelen die moeten worden genomen bij calamiteiten. Wat is de uiteindelijke doelstelling van het project? We hopen dat de instellingen, als we ze volgens de hiervoor beschreven methode pakweg drie keer hebben laten zien hoe het kan, het van ons overnemen. Zodat ze het het volgend jaar, op hun eigen manier, kunnen doen. Dus volgens een van te voren bepaalde checklist de veiligheidsexpeditie lopen en naar aanleiding van de eigen, gerichte zorgvragen, een plan van aanpak maken. Is het de bedoeling dat er een soort keurmerk komt? Daar streven we niet naar. Wat we veel belangrijker vinden, is dat brandveiligheid wordt opgenomen in het beleid van een instelling. Zij moeten zelf hun verantwoordelijkheid nemen. Deze manier van bedrijfshulpverlening is daartoe een prima aanzet. En we willen graag samenwerken met andere brandweerkorpsen, zodat ons project en de werkwijze die daarin wordt gehanteerd, ook zijn weerklank krijgt in andere regio s. Willem-Jan Schampers ZorgFacilitair november

20 Sector Is er een link tussen duurzaamheid en ondernemerschap? Hoe verhouden deze begrippen zich tot sociale innovatie? Welke rol speelt het individu hierin? Hoe wordt dat vertaald naar organisaties? En op welke manier kunnen organisaties hier praktisch invulling aan geven? Dit artikel schetst helderheid. De mens centraal: 'Ik wil zo werken!' De eerste stap richting beantwoording van deze vragen is het vaststellen van definities met betrekking tot bovenstaande begrippen. Onderstaand worden de definities, zoals gehanteerd in dit artikel, weergegeven. Om invulling te geven aan het begrip duurzaamheid is van belang de verschillende dimensies van duurzaamheid te benoemen. Dit zijn achtereenvolgens: - normen en waarden (waar sta ik voor?); - maatschappelijke verantwoordelijkheid (wat doe ik op het gebied van people, planet en profit?); - maatschappelijke betrokkenheid (wat geef ik terug?). Duurzaam ondernemen c.q. duurzame ontwikkeling gaat uit van aansluiting van hedendaagse behoeftes op behoeftes van toekomstige generaties. Bij duurzame ontwikkeling is sprake van een ideaal evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen. Alle ontwikkelingen die op technologisch, economisch, ecologisch, politiek of sociaal vlak bijdragen aan een gezonde aarde met welvarende bewoners en goed functionerende ecosystemen zijn duurzaam. Het doel van duurzame ontwikkeling betreft het behouden c.q. creëren van een gezonde, leefbare aarde met welvarende bewoners. Ondernemerschap heeft betrekking op het signaleren van kansen en het benutten van deze kansen met betrekking tot (het opzetten van) ondernemingen. De letterlijke vertaling van ondernemen is doen en beperkt zich niet tot het starten van een onderneming. Het creëren van ondernemerschap omvat dus ook het motiveren van mensen en het stimuleren van intrinsieke motivatie om dingen te doen en zaken in beweging te brengen. Als deze definities samengevoegd worden, ontstaat een definitie van duurzaam ondernemen, namelijk: Duurzaam ondernemen is het bij alle bedrijfsbeslissingen zowel een hoger rendement nastreven, als de kansen benutten voor een beter milieu en meer welzijn van de medewerkers en de maatschappij. Het gaat om activiteiten die een stap verder gaan dan waartoe de wet verplicht; vanuit maatschappelijke betrokkenheid en een toekomstgerichte visie. Duurzaam ondernemen heeft te maken met innovatie en balans. Innovatie, ofwel nieuwigheid, betreft het zoeken naar nieuwe methodes om bestaande processen uit te voeren. Balans zegt iets over de manier waarop dit gebeurt, namelijk op een manier waarbij sprake is van balans tussen korte en lange termijn doelstellingen op uiteenlopende gebieden. Het begrip innovatie was al helder, maar wat betekent sociale innovatie? Een definitie van sociale innovatie is vernieuwing op het gebied van werken, die invloed heeft op alle aspecten van een organisatie, waaronder de strategie, structuur, cultuur, werkwijze en sfeer. Sociale innovatie kan toegepast worden op drie verschillende niveaus, te weten: - persoonlijk (gezien vanuit de optiek van het individu); - organisatorisch (gezien vanuit de optiek van de organisatie); Foto's: Argentum 20 november 2010 ZorgFacilitair

Goede zorg van groot belang. Nederlanders staan open voor private investeringen

Goede zorg van groot belang. Nederlanders staan open voor private investeringen Goede zorg van groot belang Nederlanders staan open voor private investeringen Index 1. Inleiding p. 3. Huidige en toekomstige gezondheidszorg in Nederland p. 6 3. Houding ten aanzien van private investeerders

Nadere informatie

FMIS als facilitaire tool. Tips voor aanschaf en implementatie

FMIS als facilitaire tool. Tips voor aanschaf en implementatie FMIS als facilitaire tool Tips voor aanschaf en implementatie Inhoud Voorwoord Rondetafelgesprek FMISmonitor 2012 Cijfers, trends en ontwikkelingen Nederlandse FMIS-markt FMIS en het hbo-fm-onderwijs Tien

Nadere informatie

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis.

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis. Respons Van 25 juni tot en met 5 juli is aan de leden van het Brabantpanel een vragenlijst voorgelegd met als thema Kredietcrisis. Ruim de helft van de 1601 panelleden (54%) vulde de vragenlijst in. Hieronder

Nadere informatie

Wie is de Nederlandse huisarts?

Wie is de Nederlandse huisarts? 8 LHV jubileumboek onderhuids onderzoek 9 Wie is de Nederlandse huisarts? Eerst het goede nieuws: 4 van de 5 huisartsen hebben geen enkele spijt van hun beroepskeuze. Sterker nog: als ze opnieuw zouden

Nadere informatie

Flexibel werken én een hypotheek

Flexibel werken én een hypotheek Flexibel werken én een hypotheek Een hypotheek met Reacties uit de media op de perspectiefverklaring perspectiefverklaring Columnist Frank Kalshoven, de Volkskrant Alleen hypotheken verstrekken aan mensen

Nadere informatie

Payroll Services voor de horeca en recreatiebranche

Payroll Services voor de horeca en recreatiebranche Payroll Services voor de horeca en recreatiebranche Wat is payrolling? Bij het runnen van een bedrijf komt veel kijken. Alleen al de inzet van personeel levert een hoop extra werk en administratieve rompslomp

Nadere informatie

Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing!

Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing! Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing! Flavours to go Het flexibele concept voor uw interne catering waar u de smaak van te pakken krijgt! Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing!

Nadere informatie

Jouw toekomst ligt in de schoonmaak!

Jouw toekomst ligt in de schoonmaak! Jouw toekomst ligt in de schoonmaak! De schoonmaak- en glazenwassersbranche www.schoonmaakwereld.nl Schoonmaak is overal Overal waar je komt, wordt schoongemaakt. Op school, op je werk, in bussen, treinen,

Nadere informatie

Manifest onze manier van werken

Manifest onze manier van werken 6-11-2008 12:23 Manifest onze manier van werken De gemeente Lelystad ontwikkelt op dit moment de visie op haar toekomstige manier van werken. Hoe het stadhuis er na de renovatie uit komt te zien en ingedeeld

Nadere informatie

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1 LEKKER BETROKKEN! Projectvoorstel voor het verduurzamen van de zorgsector wat betreft het aanbod van duurzame producten alsmede verduurzaming van de processen en de mens daarbinnen, uitgaande van het brede

Nadere informatie

Een korte kennismaking..

Een korte kennismaking.. Een korte kennismaking.. 1 2 Kenni(smaken) Wie is Company Cook? Company Cook is een zelfstandig werkende cateraar met ruim 40 jaar kennis en ervaring in de exploitatie van bedrijfsrestaurants binnen Nederland

Nadere informatie

eel multifunctionele bedrijven verkopen hun

eel multifunctionele bedrijven verkopen hun Vers voedsel Als je tussenhandel kunt voorkomen, blijft er meer voor de boer over. Dat is een argument voor korte ketens. Die vormen ook een antwoord op de toenemende vraag naar vers en ambachtelijke

Nadere informatie

De toekomst van consultancy

De toekomst van consultancy De toekomst van consultancy Course Assignment Management Consulting 5 oktober 2013 Teska Koch 2518936 Teska.koch@hotmail.com Word count: 1.510 Een kijkje in de glazen bol: Wat is de toekomst van consultancy?

Nadere informatie

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen De Interpolis WerkWaarde Pensioenen Pensioen voor uw werknemers Interpolis. Glashelder Willem Dijk sr., 53 jaar, Willem Dijk Groothandel groente & fruit. Import & Export. Ik was commissionair in groente

Nadere informatie

Tijdbom onder arbeidsmarkt financiële dienstverlening

Tijdbom onder arbeidsmarkt financiële dienstverlening Marktvisie Finance Tijdbom onder arbeidsmarkt financiële dienstverlening Marktvisie > Finance 3 Inleiding In de financiële dienstverlening zullen de komende jaren mede onder invloed van de digitalisering

Nadere informatie

3) Verslag van de vergadering van 29 september 2014, zie bijlage 1 (16:05 uur)

3) Verslag van de vergadering van 29 september 2014, zie bijlage 1 (16:05 uur) Agenda voor de vergadering van het Platform Zelfredzaam Datum: Locatie: 12 januari 2015 van 16:00 uur tot uiterlijk 19:00 uur (voor een eenvoudige maaltijd wordt gezorgd) Kulturhus Lienden Koningin Beatrixplein

Nadere informatie

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering Samenvatting rapportage Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid Contractcatering In samenwerking met: Rijnland Advies 1 Inleiding Even terugkijken.. De komende jaren verandert de arbeidsmarkt

Nadere informatie

CaterCoach CaterManager. Volledige controle over uw restauratieve voorziening

CaterCoach CaterManager. Volledige controle over uw restauratieve voorziening CaterCoach CaterManager Volledige controle over uw restauratieve voorziening Uw gasten verwachten meer... CaterManager biedt de oplossing De plekken waar de Nederlander tegenwoordig kan eten zijn haast

Nadere informatie

3.1 Omcirkel het juiste antwoord.

3.1 Omcirkel het juiste antwoord. 3.1 Vraag 1 Lees de uitspraken I en II en bedenk welke juist is/zijn. I Economie gaat over behoeften II Economie gaat over middelen A. I en II zijn beiden juist B. I is juist, II is onjuist C. II is juist,

Nadere informatie

Beleving Facilitair Dienstverlening 2009/2010 Facility services at work

Beleving Facilitair Dienstverlening 2009/2010 Facility services at work Beleving Facilitair Dienstverlening 2009/2010 Facility services at work kwantitatief onderzoek Onderdeel beveiliging 1 Onderzoekskader Ondanks de crisis is het in Nederland voor het overgrote deel van

Nadere informatie

Beter voorkomen dan genezen.

Beter voorkomen dan genezen. Hoe raar is dat? Zorgorganisaties zijn er om mensen beter te maken, beter te laten functioneren en zich beter te laten voelen. Natuurlijk zijn allereerst de zorg en begeleiding daar op gericht, maar zou

Nadere informatie

Duurzaamheidk. Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014

Duurzaamheidk. Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014 Duurzaamheidk mpas Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014 Inleiding Het Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-, voedsel- en economische

Nadere informatie

KWARTAALMONITOR APRIL 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland

KWARTAALMONITOR APRIL 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland KWARTAALMONITOR APRIL 2016 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 WAT TE DOEN MET ÉÉN MILJOEN 4 BEDRIJVEN SPELEN IN OP WET DBA 5 VEEL STARTENDE FREELANCERS OP LEEFTIJD 6

Nadere informatie

Rabobank vertrouwt op HeadFirst voor tijdelijke professionals

Rabobank vertrouwt op HeadFirst voor tijdelijke professionals Klantcase Rabobank vertrouwt op HeadFirst voor tijdelijke professionals HeadFirst heeft al sinds 2004 een inkooprelatie met de Rabobank voor de inhuur van tijdelijke capaciteit. Frank de Ruiter, sinds

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Koninklijke webcare. Door: Michael Elbers

Koninklijke webcare. Door: Michael Elbers Koninklijke webcare Door: Michael Elbers Op 28 januari 2013 om 14 uur werd ik gevraagd om een plan te schrijven voor de inzet van sociale media tijdens Koninginnedag. Toen ik na dat gesprek weer terug

Nadere informatie

Persoonlijk opleiding plan

Persoonlijk opleiding plan Persoonlijk opleiding plan Een opdrachtgever adviseren Hem vertellen wat jou de beste optie lijkt. Het klopt dat ik deze competenties zo had ingevuld. Ik heb hiermee ervaring doordat ik vaak op forums

Nadere informatie

Artikel / Het grote tekort aan IT-ers is onzin! Een andere kijk op uw personeel kan een oplossing bieden voor uw capaciteitstekort.

Artikel / Het grote tekort aan IT-ers is onzin! Een andere kijk op uw personeel kan een oplossing bieden voor uw capaciteitstekort. Artikel / Het grote tekort aan IT-ers is onzin! Een andere kijk op uw personeel kan een oplossing bieden voor uw capaciteitstekort. ,,Er zijn voldoende oplossingen voor het inzetten van betaalbare vaklieden

Nadere informatie

Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong

Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong Leon Pouwels 11 juni 2014 Achtergrond Achtergrond 2 Achtergrond - onderzoeksopzet Doelstelling Steekproef Methode De doelstelling van dit onderzoek is het verkrijgen

Nadere informatie

INSPIRATIEDAG GASTVRIJHEID IN DE ZORG

INSPIRATIEDAG GASTVRIJHEID IN DE ZORG INSPIRATIEDAG GASTVRIJHEID IN DE ZORG Waste Management Een workshop over verantwoord ondernemen en de huidige maatschappelijke discussie over verduurzaming en verspilling. Welke handvatten kunnen wij bieden

Nadere informatie

KWESTIE VAN KRACHT. Technische topbedrijven in een dynamische arbeidsmarkt

KWESTIE VAN KRACHT. Technische topbedrijven in een dynamische arbeidsmarkt KWESTIE VAN KRACHT Technische topbedrijven in een dynamische arbeidsmarkt Rita Kostwinder Algemeen directeur Technicum Kwestie van Kracht Wat is de toegevoegde waarde van knappe medewerkers in dynamische

Nadere informatie

Steeds minder startersleningen beschikbaar

Steeds minder startersleningen beschikbaar RAPPORT Starterslening in Nederland Steeds minder startersleningen beschikbaar Uitgevoerd in opdracht van www.starteasy.nl INHOUD Starterslening in Nederland Steeds minder startersleningen beschikbaar

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

2. Wat zijn per sector/doelgroep de algemene inzichten ten aanzien van de inhoud van de continuïteitsplannen?

2. Wat zijn per sector/doelgroep de algemene inzichten ten aanzien van de inhoud van de continuïteitsplannen? Samenvatting Aanleiding en onderzoeksvragen ICT en elektriciteit spelen een steeds grotere rol bij het dagelijks functioneren van de maatschappij. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie (hierna: Ministerie

Nadere informatie

Persoonlijk Medisch Paspoort

Persoonlijk Medisch Paspoort Persoonlijk Medisch Paspoort De marktpartij patiënt ontwaakt! Brabantse Ontwikkelings Maatschappij Ontwikkeling & Innovatie Programma Zorg Waarom dit initiatief? Er gaat 60 miljard Euro om in de Zorg Dat

Nadere informatie

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger!

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Vooraf Psychisch verzuim Problemen. Op het werk of privé. Die Psychisch verzuim is ziekteverzuim vanwege hebben we allemaal wel eens. Uw psychische

Nadere informatie

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Rapport Marktmonitor 2015 18 September 2015 Colofon In opdracht van: Majka van Doorn Research Consultant 033 330 33

Nadere informatie

Payroll Services voor de schoonmaakbranche

Payroll Services voor de schoonmaakbranche Payroll Services voor de schoonmaakbranche Wat is payrolling? Payrollen van medewerkers is een groeiend fenomeen binnen het Nederlandse bedrijfsleven. Van de term payrollen hebben de meeste werkgevers

Nadere informatie

WHITEPAPER KOSTENBEWUST PLANNEN. 10 L1NDA Tips voor kostenbesparende personeelsplanning. december 2013. Pagina 1 van 6

WHITEPAPER KOSTENBEWUST PLANNEN. 10 L1NDA Tips voor kostenbesparende personeelsplanning. december 2013. Pagina 1 van 6 WHITEPAPER KOSTENBEWUST PLANNEN 10 L1NDA Tips voor kostenbesparende personeelsplanning december 2013 Pagina 1 van 6 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 10 L1NDA Tips voor kostenbesparende personeelsplanning...

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Ontslag na doorstart faillissement

Ontslag na doorstart faillissement Ontslag na doorstart faillissement december 2006 mr De auteur heeft grote zorgvuldigheid betracht in het weergeven van delen uit het geldende recht. Evenwel noch de auteur noch kan aansprakelijk worden

Nadere informatie

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Naam: William Ton (1604410) Docent: Rob van den Idsert Specialisatie: Concept Periode: 2015-D Datum: 27-05-2015 Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Nadere informatie

Een crisiskaart omdat je het voor jezelf het beste weet

Een crisiskaart omdat je het voor jezelf het beste weet Crisiskaart Een crisiskaart omdat je het voor jezelf het beste weet Consulent Crisiskaart Nel van kempen Diane Hek Crisiskaart Wat is een crisiskaart: Een uitvouwbaar kaartje van bankpasformaat. Samenvatting

Nadere informatie

totaaladvies en persoonlijke aandacht

totaaladvies en persoonlijke aandacht totaaladvies en persoonlijke aandacht assurantiën makelaardij hypotheken financieel advies uw wensen Opnieuw beginnen in het huis van uw dromen. Financiële verplichtingen aangaan voor een periode van soms

Nadere informatie

Maatschappelijk enorme problemen rond wonen! Betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid! Als woon- en bouwsector laten we enorme steken vallen.

Maatschappelijk enorme problemen rond wonen! Betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid! Als woon- en bouwsector laten we enorme steken vallen. Maatschappelijk enorme problemen rond wonen! Betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid! Als woon- en bouwsector laten we enorme steken vallen. We blijven ver achter bij de productiviteitsverbetering

Nadere informatie

7 INGREDIENTEN VOOR ENTHOUSIASTE MEDEWERKERS (SPECIAL MANAGER)

7 INGREDIENTEN VOOR ENTHOUSIASTE MEDEWERKERS (SPECIAL MANAGER) E-blog 7 INGREDIENTEN VOOR ENTHOUSIASTE MEDEWERKERS (SPECIAL MANAGER) In leidinggeven Er zijn 7 interessante ingrediënten voor leidinggevenden om uit hun medewerkers te halen wat er in zit en hun talent

Nadere informatie

Wie het pand van Cubiss in Tilburg binnenstapt,

Wie het pand van Cubiss in Tilburg binnenstapt, Klantcase: Cubiss DOOR ONZE NIEUWE MANIER VAN WERKEN IS EEN SCHOON EN FRIS PAND EXTRA BELANGRIJK Een aantal jaar geleden maakte Cubiss een enorme omslag. Het bedrijf dat met name bibliotheken en maatschappelijke

Nadere informatie

Wat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen

Wat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen Wat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen Onderzoek van GfK november 2015 Inleiding Het aantal ondernemers blijft groeien. In 2015 heeft

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Toenemende zorgvraag versus bezuinigingen Bieden private investeerders soelaas?

Toenemende zorgvraag versus bezuinigingen Bieden private investeerders soelaas? Toenemende zorgvraag versus bezuinigingen Bieden private investeerders soelaas? Onderzoeksvragen Hoe scoort gezondheidszorg in een maatschappelijke issue-ranking? Waaraan dankt de zorg zijn bijzondere

Nadere informatie

Workshop: Een Mooie Maaltijd in de zorg

Workshop: Een Mooie Maaltijd in de zorg Workshop: Een Mooie Maaltijd in de zorg Een project waarin zorginstellingen bekijken hoe ze meer gebruik kunnen maken van streek- en biologische producten. Phyllis den Brok Phliss: Hetzelfde anders zien

Nadere informatie

Aan de slag met continuïteitsplanning, crisisbeheersing en crisiscommunicatie.

Aan de slag met continuïteitsplanning, crisisbeheersing en crisiscommunicatie. Aan de slag met continuïteitsplanning, crisisbeheersing en crisiscommunicatie. Praktische cursus Operationeel Crisiscoördinator Zorginstellingen De stroom valt uit. Een lekkage in een zuurstoftank. Uitslaande

Nadere informatie

Voor elkaar, slim samen werken in de regio

Voor elkaar, slim samen werken in de regio Voor elkaar, slim samen werken in de regio Presentatie congres 'Samen vernieuwen in de Wmo' - 15 juni in Nieuwegein Rob Slegers Linda Visser RSZK Regionale Stichting Zorgcentra de Kempen Zuid-Oost Brabant

Nadere informatie

In deze brief ga ik in op de belangrijkste conclusies en aanbevelingen van het evaluatierapport.

In deze brief ga ik in op de belangrijkste conclusies en aanbevelingen van het evaluatierapport. > Retouradres Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Prins Clauslaan 8 Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG www.minlnv.nl Betreft

Nadere informatie

Informatiefolder. Persoonsgebonden budget

Informatiefolder. Persoonsgebonden budget Informatiefolder Persoonsgebonden budget Juni 2015 1 1 Vanaf 1 januari 2015 regelt de gemeente de hulp die mensen nodig hebben om zelfstandig te kunnen leven. De hulp kan bestaan uit diensten, hulpmiddelen,

Nadere informatie

Administratie en interne controle borgen

Administratie en interne controle borgen Administratie en interne controle borgen Opdrachtgever: Instelling in de geestelijke gezondheidszorg met een omzet van 65 miljoen Uitgangssituatie De zorginstelling heeft de plicht jaarlijks de administratieve

Nadere informatie

Zorgbarometer 7: Flexwerkers

Zorgbarometer 7: Flexwerkers Zorgbarometer 7: Flexwerkers Onderzoek naar de positie van flexwerkers in de zorg Uitgevoerd door D. Langeveld, MSc Den Dolder, mei 2012 Pagina 2 Het auteursrecht op dit rapport berust bij ADV Market Research

Nadere informatie

Aan de slag met de Stoffenmanager Schoonmaak. Zo werk je prettiger!

Aan de slag met de Stoffenmanager Schoonmaak. Zo werk je prettiger! Aan de slag met de Stoffenmanager Schoonmaak Zo werk je prettiger! Vooraf Schoonmakers werken dagelijks met allerlei schoonmaak- en onderhoudsmiddelen. Hierin zitten stoffen die schadelijk kunnen zijn

Nadere informatie

MVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. MVO en reorganisatie. Een model voor verantwoorde en succesvolle reorganisatie

MVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. MVO en reorganisatie. Een model voor verantwoorde en succesvolle reorganisatie MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management MVO en reorganisatie Een model voor verantwoorde en succesvolle reorganisatie 1 Inhoudsopgave Mvo en reorganisatie Verantwoord en succesvol

Nadere informatie

Wensdenken en illusoire politiek

Wensdenken en illusoire politiek Wensdenken en illusoire politiek Flexwerkers sneller laten doorstromen naar vaste contracten. Dat is wat minister Asscher wil bewerkstelligen met de Wet werk en zekerheid. Het omgekeerde lijkt te gebeuren,

Nadere informatie

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Uitgave Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postadres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag Telefoon (070) 340 79 11 Informatie Voor informatie en vragen

Nadere informatie

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

Nationaal Onderzoek Over Het Nieuwe Werken 2012

Nationaal Onderzoek Over Het Nieuwe Werken 2012 Nationaal Onderzoek Over Het Nieuwe Werken 2012 Alle feiten en cijfers Gegevens Datum : 20 juni 2012 Auteur : Redactie Inhoud Inleiding... 4 Onderzoek... 4 Verantwoording... 4 Belangrijkste conclusies...

Nadere informatie

WAT MAAKT EEN ONDERNEMER GELUKKIG? NOU, GELD IN ELK GEVAL NIET

WAT MAAKT EEN ONDERNEMER GELUKKIG? NOU, GELD IN ELK GEVAL NIET TEKST: JUDITH KATZ, KARIN BOJORGE ILLUSTRATIE EN INFOGRAPHICS: MAREN BRUIN FORUM-ONDERZOEK WAT MAAKT EEN ONDERNEMER GELUKKIG? NOU, GELD IN ELK GEVAL NIET Wat vinden ondernemers nou het leukste aan het

Nadere informatie

Antreum RAPPORT PF. Test Kandidaat Administratienummer: Datum: 01 Sep 2011. de heer Consultant

Antreum RAPPORT PF. Test Kandidaat Administratienummer: Datum: 01 Sep 2011. de heer Consultant RAPPORT PF Van: Test Kandidaat Administratienummer: Datum: 01 Sep 2011 Normgroep: Advies de heer Consultant 1. Inleiding Persoonlijke flexibiliteit is uw vermogen om met grote uitdagingen en veranderingen

Nadere informatie

Snel op weg naar de (digitale) rechtbank van 2016

Snel op weg naar de (digitale) rechtbank van 2016 Snel op weg naar de (digitale) rechtbank van 2016 Paul Aantjes MBA Marketing Manager Zakelijke Dienstverlening Inhoudsopgave 1. Omgeving Nederlandse advocatuur, uitdagingen 2013! 2. Visie orde van Advocaten

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

Elke locatie heeft een eigen karakter en. eigen specifieke diensten. Maar wel. allemaal vanuit de zorgvisie dat. mensen elkaar nodig hebben.

Elke locatie heeft een eigen karakter en. eigen specifieke diensten. Maar wel. allemaal vanuit de zorgvisie dat. mensen elkaar nodig hebben. uw zorg, onze zorg uw zorg, onze zorg mosae thuiszorg Mosae Thuiszorg is onderdeel van Mosae Zorggroep, samen met de zorglocaties Campagne, Daalhof, Scharwyerveld, Sint Gerlachus en Licht & Liefde. Elke

Nadere informatie

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld,

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, heeft wel de toekomst. Over vijf jaar zal één op de vijf bouwwerken in Nederland volgens een concept gebouwd worden. Wat is dat en wat betekent het voor

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT Exact Online CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY GROEI DOOR PROACTIEF ADVIES Het gaat goed bij Joanknecht & Van Zelst: dit Eindhovens

Nadere informatie

Tussenbalans lokale samenwerking wonen, zorg en welzijn

Tussenbalans lokale samenwerking wonen, zorg en welzijn Tussenbalans lokale samenwerking wonen, zorg en welzijn Rapportage December 2014 c14theswz Aanleiding USP Marketing Consultancy heeft samen met Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg onderzoek gedaan naar

Nadere informatie

Wij zijn persoonlijk, betrokken en bieden meer dan alleen leuk werk.

Wij zijn persoonlijk, betrokken en bieden meer dan alleen leuk werk. Wij zijn persoonlijk, betrokken en bieden meer dan alleen leuk werk. We hebben er allemaal mee te maken: de zorg. Of je nu ziek bent, vaccinaties wilt hebben voor een mooie reis of een familielid in het

Nadere informatie

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline.

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline. BUSINESS CASE Exact Online MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING De 5 tips van Marc Vosse www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY DE 5 TIPS VAN MARC VOSSE Voor

Nadere informatie

Schrijf met meer impact

Schrijf met meer impact Schrijf met meer impact Het volledige trainingsprogramma om met je teksten meer klanten te werven In het Schrijf met meer impact -programma leer je hoe je met jouw eigen schrijfstijl meer ideale klanten

Nadere informatie

Impact Cloud computing

Impact Cloud computing Impact Cloud computing op de Nederlandse zakelijke markt De impact van Cloud Computing op de Nederlandse zakelijke markt De economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is en bedrijven informatietechnologie

Nadere informatie

Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking Geeke Waverijn, Mieke Rijken

Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking Geeke Waverijn, Mieke Rijken Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Langdurig ziekteverzuim van werknemers met een chronische ziekte of beperking, G. Waverijn & M. Rijken, NIVEL, januari

Nadere informatie

WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS. Avéro Achmea P13628

WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS. Avéro Achmea P13628 WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS P13628 INHOUDSOPGAVE KARAKTERISTIEKEN CONCLUSIE WAARDE VAN ADVIES KARAKTERISTIEKEN ONDERZOEKSOPZET CONCLUSIE CONCLUSIES DE WAARDE VAN ADVIES

Nadere informatie

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 5 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 6 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Wie

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

HOE CAPPA ZIJN KLANTEN BETER IS GAAN ADVISEREN

HOE CAPPA ZIJN KLANTEN BETER IS GAAN ADVISEREN Exact Online CASE STUDY HOE CAPPA ZIJN KLANTEN BETER IS GAAN ADVISEREN www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY ONDERSCHEIDENDE KWALITEITEN LEIDEN TOT SUCCES VOOR ZOWEL ONDERNEMER ALS ZIJN

Nadere informatie

Via DEnken en DOen naar REsultaatgericht ONdernemen

Via DEnken en DOen naar REsultaatgericht ONdernemen Via DEnken en DOen naar REsultaatgericht ONdernemen Gezond eten; Lekker belangrijk!? Verpleging GGZ Academisch ziekenhuis Verzorging Categoraal ziekenhuis Gehandicaptenzorg Algemeen ziekenhuis Vergrijzing

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Onze Nieuwe cursus Paro-preventieassistent

Onze Nieuwe cursus Paro-preventieassistent In deze uitgave: In deze nieuwsbrief DentalFlash de nieuwe cursus Paro-preventieassistent, zorg goed voor je lichaam, de veiligheid op de werkvloer in het geding, Sandra Schrijft en veel geslaagde cursisten.

Nadere informatie

Rostar CAS: online personeelsplanningssoftware voor dienstenchequekantoren. software consultancy training

Rostar CAS: online personeelsplanningssoftware voor dienstenchequekantoren. software consultancy training Rostar CAS: online personeelsplanningssoftware voor dienstenchequekantoren software consultancy training De markt heeft nood aan een flexibele en complete planningsoplossing. De invoering van de dienstencheques

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Bij U-Boss word ik altijd warm ontvangen en doen ze echt hun best voor je. Pieter de Haan Uitzendkracht

Bij U-Boss word ik altijd warm ontvangen en doen ze echt hun best voor je. Pieter de Haan Uitzendkracht mijn hart ligt bij een kleinschalige organisatie met een hoogwaardige dienstverlening. Waar mensen hun klanten kennen en waar ze hart voor de zaak hebben Ed Bos Directeur U-Boss Uitzendbureau is de kleinschalige

Nadere informatie

1. De onderzoeksfase Aan het eind van deze fase kwamen de onderzoekers tot een viertal conclusies. Deze conclusies worden hieronder beschreven.

1. De onderzoeksfase Aan het eind van deze fase kwamen de onderzoekers tot een viertal conclusies. Deze conclusies worden hieronder beschreven. Project Werknemers Sterker Maken Samenvatting Het project Werknemers Sterker Maken is tussen maart 2017 tot juli 2018 uitgevoerd. Het doel van het project was om beter zicht te krijgen op de dagelijkse

Nadere informatie

JAARMONITOR 2015 JANUARI 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland

JAARMONITOR 2015 JANUARI 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland JAARMONITOR 2015 JANUARI 2016 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 NÚ KAN DE WERKLOOSHEID OMLAAG 4 FREELANCERS EN FLEXWERKERS STIMULEREN GROEI BEDRIJVEN 5 OMZETONTWIKKELING

Nadere informatie

Het maken van een duurzaamheidsbeleid

Het maken van een duurzaamheidsbeleid Het maken van een duurzaamheidsbeleid Workshop Lekker Betrokken! Phyllis den Brok Projectleider Lekker Betrokken! phyllis@phliss.nl 06-22956623 hhp://www.phliss.nl/lb.html Duurzaamheid Definitie duurzaamheid:

Nadere informatie

Productontwikkeling 2.0

Productontwikkeling 2.0 Productontwikkeling 2.0 De klant centraal zetten Lastig om out of the box te denken Loeff s Patent leerde weer vanuit de klant naar de eigen archiefproducten te kijken. Het bedrijf weet eigentijdse en

Nadere informatie

Hoe raar is dat? alles

Hoe raar is dat? alles Hoe raar is dat? Zorgorganisaties zijn er om mensen beter te maken, beter te laten functioneren en zich beter te laten voelen. Natuurlijk zijn allereerst de zorg en begeleiding daar op gericht, maar zou

Nadere informatie

Hulpmiddelenvinder.nl. Initiatief van Bureauvijftig & Livelife 1

Hulpmiddelenvinder.nl. Initiatief van Bureauvijftig & Livelife 1 Initiatief van Bureauvijftig & Livelife 1 Hulpmiddelenvinder.nl Het Hulpmiddelenvinder-concept in een notendop. Er wordt de komende jaren fors gesneden in de WMO. Gemeenten kunnen als gevolg daarvan steeds

Nadere informatie

Samen zijn wij sterk. Even voorstellen... Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl

Samen zijn wij sterk. Even voorstellen... Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl Samen zijn wij sterk Even voorstellen... Foto: Roy Beusker Buddyhulp is voor mij een winnaar. Ze hebben een plan. Ze denken in mogelijkheden. En ze laten iets

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Opleidingsprogramma DoenDenken

Opleidingsprogramma DoenDenken 15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor

Nadere informatie