HET KERNMERK HOE EEN SUCCESVOLLE MERKENARCHITECTUUR UW ONDERNEMING BETERE TOEGANG GEEFT TOT DE KLANT THIERRY CATTOIR

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "HET KERNMERK HOE EEN SUCCESVOLLE MERKENARCHITECTUUR UW ONDERNEMING BETERE TOEGANG GEEFT TOT DE KLANT THIERRY CATTOIR"

Transcriptie

1 HET KERNMERK HOE EEN SUCCESVOLLE MERKENARCHITECTUUR UW ONDERNEMING BETERE TOEGANG GEEFT TOT DE KLANT THIERRY CATTOIR

2

3 2 MERKELEMENTEN Papa, zegt mijn dochter, ik zou graag kokodril zeggen. Dat is goed, zeg ik, als je maar weet dat het krokodil moet zijn. Okay, zegt ze. Josse De Pauw in Werk Attention, mon nom est sur les pneus que je fabrique. Edouard Michelin Donner son nom est une garantie, on ne donne pas son nom à n importe quoi. On ne fait pas ce que l on veut avec son nom: vous l avez reçu, d autres le portent et d autres après. Un nom se transmet. Et comme la réussite reste éphémère, faire une bêtise vous suit longtemps. Patrick Ricard

4

5 81 Merkelementen In dit hoofdstuk komen de drie elementaire bestanddelen van een merk de merkelementen naam, logo en communicatie aan bod. Merkelementen zijn alle beschermbare deelaspecten van een merk(concept) met als belangrijkste functies: identificatie en differentiatie 110. De drie merkelementen zijn de instrumenten waarmee een onderneming de boodschap van het merk probeert over te brengen op zijn doelgroep. De twee tastbaarste merkelementen zijn de naam en het logo. De merknaam is het woord (of de woorden) waarmee het merk wordt aangeduid; het logo is de som van typografie, kleur en symbool gecombineerd met de naam. Bij het opbouwen van een merkteken tot merk spelen deelaspecten een belangrijke rol. Deze aspecten brengen we samen onder de algemene noemer communicatie, het derde merkelement. Bij producten zijn dat de verpakkingsvorm en/of de reclame-uitingen, voor de onderneming is het de huisstijl en alles wat daarbij komt (tot en met de architectuur van de bedrijfsgebouwen toe). Toegepast op de gehanteerde definities van merk en merken (zie hoofdstuk 1), beschouwen we naam en logo als het aangebrachte teken of de aangebrachte tekens op een object of een subject ter identificatie en differentiatie van dat object of subject. In deze definities is het uiteindelijke merk (of brand ) het resultaat van het proces van merken (of branding ), aangevuld met allerlei vormen van communicatie. Het onderstaande schema maakt de precieze indeling duidelijk. Links het branding-brand schema en rechts het naam, logo communicatieschema

6 82 HET KERNMERK Grosso modo onderscheiden we acht criteria op grond waarvan de merkelementen worden gekozen Makkelijk te onthouden: het is belangrijk dat mensen een merkelement vlot herkennen en kunnen onthouden. 2. Betekenisvol: merkelementen worden gekozen op basis van hun communicatief en associatief vermogen. Ze delen iets mee over de kerneigenschappen van een product of een bedrijf. 3. Innemend: bepaalde merkelementen zijn bedoeld om te plezieren. Ze zijn misschien niet direct gerelateerd aan het product, maar weten door hun betekenis en/of uitstraling bepaalde emoties op te roepen. 4. Meervoudig toepasbaar: is een merkelement ook te gebruiken voor andere producten en in hoeverre is het ook over de geografische grenzen heen bruikbaar? 5. Aanpasbaar: is een merkelement flexibel genoeg om zich aan de veranderende tijdgeest aan te passen? Logo s en lettertekens zijn wat dit betreft een stuk makkelijker aan te passen dan namen. 6. Beschermbaar: is een merkelement te beschermen, zowel in juridische zin als op het vlak van reële concurrentie? Het is belangrijk om te kiezen voor een merkelement dat ook internationaal beschermd kan worden. 7. Eenduidig: een merkelement moet overal en altijd op dezelfde manier bij de waarnemer overkomen. 8. Toekomstgericht: een merkelement mag niet te beperkend te zijn in tijd en ruimte. Het is nooit slecht om de factor tijdloos bij het ontwerpen in het achterhoofd te houden.

7 MERKELEMENTEN 83 Naam, logo, communicatie Elk product en bedrijf heeft zijn eigen identiteit. Die identiteit is een weerspiegeling van de oorsprong, de kracht en de persoonlijkheid ervan. Om de identiteit duidelijk te maken aan het publiek zijn er, zoals gezegd, drie essentiële informatiedragers: naam, logo en communicatie. De naam is het begin van alles. Een naam brengt een betekenis over (identificatie) en werkt onderscheidend (differentiatie) ten opzichte van de concurrentie. Het logo bestaat uit vier belangrijke onderdelen: naam, typografie, kleur en symbool. Deze komen verderop uitgebreid aan bod. In haar boek Branding 112 definieert Helen Vaid een logo als: the visual expression of a brand. It is a means of creating an instant, distinctive presence that can separate a brand from the competition, and allow it to develop a language of its own (including a visual one). It is a sign that communicates what the brand is about. Vaak wordt het logo met het symbool verward. Een logo is het geheel van naam, typografie, kleur en symbool. Een symbool is dus slechts een onderdeel van het logo. Het logo van Michelin, bijvoorbeeld, bestaat uit de combinatie van de naam (Michelin) met het symbool (Bibendum, het dikke bandenmannetje), de typografie (vormgeving van de Michelin-letters) en de kleur (blauwe achtergrond, witte letters en een gele streep). Communicatie speelt een essentiële rol in het tot leven brengen van de naam en het logo en kan zowel op productniveau als op bedrijfsniveau uit verschillende elementen bestaan. Op productniveau vindt communicatie vooral plaats via de verpakking, terwijl het bedrijf communiceert door middel van zijn huisstijl, transportmateriaal, opschriften en zelfs door middel van zijn architectuur. Op beide niveaus vinden we wervende en informerende dragers terug, maar ook promotiemateriaal en advertenties. Via al deze kanalen probeert het bedrijf (de merkhouder) een eenduidige boodschap over te brengen aan de klant.

8 84 HET KERNMERK Links het branding-brand schema en rechts het naam, logo communicatieschema met de verschillende communicatie-elementen Aan de hand van het bovenstaande schema zullen we dieper op de verschillende onderdelen ingaan. Eerst komen de branding -elementen naam en logo aan bod, daarna staan we stil bij de communicatieve elementen en ten slotte gaan we in De tand des tijds (zie p. 96) dieper in op de invloed van de tijd op de drie bestanddelen van een merk. De branding -elementen naam en logo Om een ondubbelzinnige en heldere kijk te krijgen op de begrippen naam en logo, zullen we aan de hand van een etymologische verklaring, een definitie en enkele voorbeelden de verschillende componenten ervan bespreken. Naam Het woord naam komt van het Latijnse nomen of het Griekse onoma en wordt gebruikt om een zaak of een persoon aan te duiden. De naam is het meest constante element van het merk en benoemt iets in de vorm van letters, cijfers of woorden. De positionering van een merk kan veranderen, nieuwe kleuren of een modernere typografie kunnen noodzakelijk zijn of het logo kan in een nieuw jasje gestoken worden, maar de naam zal zelden veranderen. Wie een nieuwe merknaam in het leven roept, moet er rekening mee houden dat er grote inspanningen nodig zijn om die naam bij de beoogde doelgroep onder de aandacht te brengen. Dat gaat helaas niet vanzelf, ook niet met de beste naam ter wereld. Een goed gekozen naam is echter een serieuze stap in de goede richting en bepalend voor de rest van de communi-

9 MERKELEMENTEN 85 catie. Hoe sterker de naam, hoe minder middelen er nodig zijn om de naam bekendheid te geven. Identificatie en differentiatie zijn de twee belangrijkste functies van een naam. Een naam zorgt voor persoonlijkheid, karakter en onderscheid. Namen hebben altijd een zekere impact op mensen. Het patroon van letters dat de naam vormt, de klank van die naam, en de beelden die deze klanken oproepen, veroorzaken een bepaalde reactie bij de waarnemer. Fonemen of klanken hebben elk hun eigen klankkleur, die net als bij kleuren zelf van kleur veranderen wanneer ze met andere bestanddelen gecombineerd worden. Zo is de combinatie st een stuk steviger en krachtiger dan de wat loom en lui aandoende combinatie sl. In dit verband is het interessant om weten dat slechts drie klinkers universeel zijn: de a, i, en u komen in alle talen voor. Anders ligt het bij morfemen. Een morfeem is het kleinste betekenisdragende element van een woord. Dat kan een stam zijn, maar evengoed een in- of uitgang. Morfemen zijn relatief: wat in de ene taal betekenisvol is, is dat niet in de andere. Of wat een positieve connotatie heeft in, bijvoorbeeld, het Engels, hoeft dat niet in het Spaans te hebben. Als een bedrijf dus met zijn merk internationaal wil opereren, dan is het goed om met dit soort dingen rekening te houden. De ideale (merk)naam is die naam waarin uitstraling en betekenis perfect op elkaar zijn afgestemd. Zo is Jaguar een betere naam voor sportwagens dan Ferrari, omdat de analogie met snelheid en gratie bij Jaguar meer voor de hand ligt dan bij Ferrari. Bestaande woorden als merknaam gebruiken is tegenwoordig echter niet meer zo in zwang, zodat merkenbouwers hun toevlucht moeten nemen tot andere technieken. Bij het namenspectrum (p. 104) van dit hoofdstuk komen we daarop terug. Logo Het woord logo is afkomstig van het Engelse woord logotype, een samenstelling van de Griekse elementen logos (verhaal, woord) en tupos (wat zoveel betekent als slag, vorm, gestalte, karakter, zegelafdruk, letterafdruk). De letterlijke vertaling van logo uit het Engels is trouwens beeldmerk. Schechter 113 definieert een logo als: the official visual representation of a corporate or brand name, and the essential component of all corporate and brand identity programs. Helen Voids 114 definitie is nog bondiger: A logo is the visual expression of a brand. Een merknaam mag dan belangrijk zijn, toch blijkt uit onderzoek dat communicatie voor een groot gedeelte op non-verbale wijze plaatsvindt. Daarom krijgen namen in het commerciële verkeer meestal een visuele ondersteuning in de vorm van een logo. Beelden hebben nu eenmaal een grotere impact op de menselijke geest dan woorden. Logo s versterken de

10 86 HET KERNMERK herkenbaarheid. Visuele metaforen zijn krachtige communicatiemiddelen, ongeacht of het merkteken wordt gebruikt in een business-to-consumer- of in een business-to-businessomgeving. Schechter 115 onderzocht in hoeverre logo s de waarneming van een bedrijf of zijn producten positief beïnvloeden door hun bijdrage aan het beeld en de herkenning of associatie bij proefpersonen te meten. Er werden 47 logo s in de studie opgenomen verdeeld over vijf categorieën. De voornaamste vaststellingen van Schechters studie zijn: 1. de meeste logo s beïnvloeden de waarneming van het beeld; 2. bijna de helft van de logo s heeft een verwaarloosbaar effect; 3. er bestaan verschillen tussen de 5 categorieën logo s. Hieruit werden de volgende conclusies getrokken: visuele logo s voegen het meeste waarde toe aan de merken die ze vertegenwoordigen; lettersymbolen zijn logisch en voor de hand liggend, maar drukken de bedrijfsvisie niet altijd adequaat uit; figuratieve logo s drukken het beste uit wie je bent, maar dat is niet noodzakelijk een gewenst voordeel; logo s gebaseerd op een woordmerk zijn het veiligst, vooral voor merken of bedrijven met korte namen of initialen; abstracte logo s worden niet intrinsiek verbonden met het bedrijf of het merk; als groep zijn ze minder efficiënt. Bij de bepaling of een logo al dan niet waardevol is, kunnen de acht criteria voor een goed gekozen merkelement uit de inleiding van dit hoofdstuk als leidraad dienen. Hieronder gaan we wat uitgebreider in op de onderdelen van een logo, namelijk de typografie, kleur en/of het symbool. Typografie Typografie is de eerste stap in de grafische representatie van een naam en bestaat uit een of meer woorden in een bepaald lettertype, dat in staat is een naam (of namen) een onderscheidend karakter mee te geven tegenover andere namen 116. Etymologisch is het woord typografie samengesteld uit het Griekse tupos (slag, vorm, gestalte, karakter, zegelafdruk, letterafdruk) en het Griekse werkwoord graphein, wat schrijven betekent. Soms is een eigen(zinnige) typografie de enige opsmuk die een sterke naam nodig heeft om de kracht van het merk nog meer te accentueren en het een duidelijk eigen karakter mee te geven 117. Denk maar aan Coca-Cola,

11 MERKELEMENTEN 87 dat aan zijn typografie genoeg heeft om het onderscheid met de concurrentie duidelijk te maken. Eigenlijk is typografie een delicate afweging van drie belangrijke ingrediënten: de dikheid, dichtheid en buiging van de letters. Typografie kan een extreem doeltreffend wapen zijn om een product of bedrijf de beoogde uitstraling te geven. Kracht, kwetsbaarheid, levendigheid of dynamiek kunnen allemaal worden opgeroepen door gebruik te maken van de juiste typografie. Zo wordt typografie een van de hoekstenen van een efficiënte merkidentiteit. Kleur Kleur wordt vaak gebruikt als een bepalend herkennings- en differentiatieteken. De hogedrukreinigers van Kärcher in hun typisch geel-zwarte kleurstelling of de blauwe gasflesjes van Campinggaz zijn daar kenmerkende voorbeelden van. Bij visuele waarnemingen lezen onze hersenen eerst de vorm, dan de kleur en pas in laatste instantie de inhoud. De etymologische oorsprong van het woord kleur gaat terug tot het Latijnse woord color, dat op zijn beurt het Griekse chroma als basis had. Kleur kan emotie oproepen, persoonlijkheid uitdrukken en de associatie met het merk bevorderen, waardoor de herkenbaarheid ervan vergroot wordt. Merkhouders gebruiken kleur niet alleen om de identiteit van het merk te accentueren, maar ook om hun merkenarchitectuur te verduidelijken bij het publiek. Kleur maakt derhalve een wezenlijk onderdeel uit van de merkenstrategie. Toch moeten merkhouders zich realiseren dat ze geen kleur aan het verkopen zijn maar producten. Telecomoperator Belgacom dreef haar kleurkeuze wat al te ver door door haar huiskleur te willen deponeren. Het bedrijf koos voor turkoois, omdat die kleur een associatie oproept met de wereld van de telecommunicatie en geavanceerde technologie, zoals uit onderzoek was gebleken. Jarenlang weigerde het Benelux Merkenbureau de kleur turkoois als merk te laten beschermen 118. Volgens het bureau kan een kleur alleen merkenrechtelijke bescherming genieten wanneer het gaat om een maatschappelijk ongebruikelijke kleur gedeponeerd voor een specifieke warensoort. Dat was zeker nog niet het geval bij Belgacom. Toch ging het bedrijf in beroep tegen het vonnis en kreeg het gelijk van de rechter. Het Benelux Merkenbureau werd in 2000 verplicht de kleur turkoois als merk in te schrijven. En zie, in 2003 veranderde Belgacom van huiskleur. Merken die er wel in geslaagd zijn hun kleurgebruik ingang te doen vinden bij het grote publiek zijn op de vingers van één hand te tellen. Zo is het blauw van de Campinggazproducten erkend als merk en is ook Milka er met zijn paars in geslaagd een sterk merk neer te zetten. Zo sterk zelfs dat sommige kinderen denken dat koeien paars zijn. Vanwege de invloed die

12 88 HET KERNMERK kleuren kunnen hebben op verkoopcijfers hebben veel bedrijven stappen ondernomen om hun huiskleuren te beschermen. In theorie kunnen kleuren merkbescherming genieten, als ze een duidelijk onderscheid aanbrengen ten opzichte van de goederen of diensten van anderen en als het publiek in staat is de kleur als een merk te herkennen zonder enige andere bijkomende informatie. De huidige rechtspraak stelt dat kleurmerken specifiek definieerbaar moeten zijn in internationale kleurcodes en dat ze grafisch correct moeten worden afgebeeld. Maar een merk is nog niet registreerbaar door aan deze vereisten te voldoen. Er zal een grote campagne moeten volgen om het kleurmerk bij het grote publiek erin te stampen. Over de vraag of één enkele kleur op zich als voldoende onderscheidend kan worden aangemerkt om als merk te worden ingeschreven, is de Europese rechtspraak onder leiding van het Europese Hof van Justitie een stuk terughoudender dan de rechtbank in het Belgacom-arrest. Het Hof vreest de directe of indirecte monopolisering van het kleurenpalet. In de praktijk komt het erop neer dat de officiële merkenbureaus een kleur alleen nog als kleurmerk zullen accepteren wanneer een bedrijf kan aantonen dat deze is ingeburgerd. Het makelaarskantoor Center Office in Gent is een mooi voorbeeld van goed kleurgebruik in zijn huisstijl, omdat het zich onderscheidt van andere vastgoedmakelaars door steevast te kiezen voor een in het oog springende, maar niet echt voor de hand liggende roze kleur. Roze affiches sieren de panden die Center Office te koop aanbiedt of verhuurt. Zelfs het eigen kantoor kreeg een roze tint mee. Door consequent vast te houden aan een kleur, wist Center Office een duidelijke eigen identiteit op te bouwen. Maar om nu ook in roze bedrijfswagens of op roze fietsen rond te gaan rijden, dat was net iets te veel van het goede. Een ander bedrijf dat kleur consequent gebruikt is Janssen-Fritsen 119. Weinig mensen weten dat dit bedrijf wereldleider is op het gebied van toestellen voor zaalsporten. Ze mogen zich zelfs Official Supplier van de Olympische Spelen noemen. Bij keurturners en andere topsporters is hun bordeaux-rode huiskleur overbekend. Janssen-Fritsen registreerde trouwens de kleur als merk voor de specifieke tak waarin ze actief zijn. Het geheim achter kleur als merk is het consequente gebruik ervan. Nivea en Zwitsal hebben dat uitstekend begrepen. Tot in de jaren zeventig voerde Zwitsal een rood-wit-groen logo met het babyhoofdje van Mieke erin, de dochter van de oprichter. Bij de modernisering kregen de artikelen de bekende gele kleur mee die intussen is uitgegroeid tot een handelsmerk. Nivea is een ander mooi voorbeeld. Door consequent gebruik sinds de jaren dertig is Beiersdorf erin geslaagd de kleuren blauw en wit bij de consument automatisch een associatie te laten oproepen met de producten van Nivea. Bij verkeerd gebruik kan kleur echter ook voor verwarring zorgen. Wanneer consumenten op zoek zijn naar gewone chips (de eetbare soort,

13 MERKELEMENTEN 89 niet de elektronische), grijpen ze zonder erbij na te denken naar de rode verpakking. Omdat het aantal kleuren beperkt is zien fabrikanten zich bij nieuwe smaken genoodzaakt kleurschakeringen op de verpakking te gebruiken zodat consumenten soms zonder er erg in te hebben met een zak chips met paprikasmaak aan de kassa verschijnen. Ooit draaide een deegwarenfabrikant de kleur van zijn verpakkingen voor spaghetti en macaroni om. Heel wat consumenten moeten in verbazing naar de verpakking hebben gestaard toen ze bij het bereiden van hun maaltijd geconfronteerd werden met iets anders dan ze hadden gedacht. De fabrikant voerde de oude kleurcode snel weer in. Kleurgebruik hoeft niet alleen een rol te spelen op productniveau. Een van de knapste voorbeelden van kleurgebruik op bedrijfsniveau is dat van Renault. Afhankelijk van de doelgroep kom je op de Europese wegen verschillende soorten uithangborden tegen: een gele ondergrond betekent een Renaultgarage voor personenwagens, rood is voor vrachtwagens en groen voor landbouwvoertuigen. Paul Deleu, bestuurder van Aveve nv 120, vertelt dat Aveve haar doelgroepen eveneens via kleurgebruik onderscheidt: blauw-geel (landbouw) voor de professionele agrariërs, en twee tinten groen (tuinbouw), een lichtgroen en donkergroen voor de tuinliefhebbers en professionals in de tuinbouw. Merken durven tegenwoordig nog een stap verder te gaan en spelen het kleuraspect volop uit op hun verpakking. Spa was op dit gebied een trendsetter toen het zijn flesjes mineraalwater met bubbeltjes een felle rode kleur meegaf en dat uitdroeg in zijn communicatie. Het begrip Spa-rood kreeg zo een heel tastbare dimensie en is bijna synoniem geworden voor mineraalwater. Symbool Oorspronkelijk is symbool, dat zinnebeeld of voorstelling betekent, afkomstig van het Latijnse symbolum (geloofsbelijdenis) en het Griekse sumbolon (afgesproken herkenningsteken, parool). Symbolen kunnen als figuratieve en visuele elementen bijzonder krachtig zijn, omdat de waarnemer het gevoel dat ze oproepen associeert met het product of bedrijf waar de symbolen voor staan. Zo hoef je alleen maar de Mercedes-ster en niet de hele wagen te zien om te weten om welk automerk het gaat. Het symbool is een pars pro toto geworden, een deel dat staat voor het geheel. Het maakt inherent deel uit van het gestalt van het product en fungeert als een herkenningsteken.

14 90 HET KERNMERK Een merkteken hoeft echter niet altijd een symbool te hebben. Coca- Cola als typografisch merk is hiervan het duidelijkste voorbeeld. De meeste symboolloze merken zijn echter oudere merken, die nog uit het pre-marketingtijdperk stammen. Toch kan de toevoeging van een visueel element handig zijn om in het geheugen van de klant gegrift te blijven. Voor nieuwe merken zijn symbolen weliswaar niet van levensbelang, maar wel nuttig en efficiënt. Gezien de toenemende communicatieve functie van het merk kunnen ze een belangrijke bijdrage leveren aan het achtergrondverhaal van een merk. Er bestaan verschillende soorten symbolen. We maken onderscheid tussen abstracte en figuratieve symbolen. Onder abstracte symbolen verstaan we vormen die niet naar elementen in de werkelijkheid verwijzen: geometrische vormen (cirkels, vierkanten, driehoeken, ), ornamenten (krullen, bogen, ). Cijfers en letters zijn de voornaamste categorieën binnen de groep van abstracte symbolen. KBC maakt bijvoorbeeld gebruik van een abstract symbool: een cirkel die zweeft boven een balk. Ook branchegenoot Fortis heeft gekozen voor een abstract symbool in het logo: een verzameling gekleurde vlakken. Figuratieve symbolen verwijzen naar tastbare, bestaande elementen. Grosso modo maken we daarbij onderscheid tussen personen, dieren, planten en andere voorwerpen. Het maakt niet uit of het gaat om fictieve of bestaande elementen. De meest voorkomende figuratieve symbolen zijn misschien wel personen. Al aan het eind van de 19de eeuw werden personen ingezet om de consument te verleiden. De grotere afstand tussen producent en consument en het ontstaan van de distributieketen (winkels) zetten fabrikanten er toe aan om de losser geworden, indirecte band met de consument emotioneel bij te sturen door het gebruik van hoofdzakelijk menselijke figuren op hun producten en in hun reclame. Het Michelin-mannetje werd zo anno 1898 geboren. Iets eerder, in 1890, kwam Henry Crowell, eigenaar van Quaker Oats, op het idee aan de consument te vragen de quakerfiguur op de verpakking uit te knippen en op te sturen in ruil voor een verrassing. In de jaren 1920 groeide vooral het aantal fictieve (vrouwelijke) spreekbuizen, de Betty Crockers van toen, de Dreft-mevrouw bij ons of de nog steeds leuke Mr. Proper-spots van vandaag (nu ook met sinaasappelextract). In bepaalde gevallen groeiden personen soms uit tot het gezicht van een merk. Iedereen denkt bij Mr. Proper meteen aan de stoere, kaalhoofdige reus. Of bij Captain Iglo aan de kapitein met de witte baard. Uit onderzoek bleek dat de oude Captain Iglo niet meer zo goed scoorde en dus drong Unilever op verjonging aan. Die kwam er in 1998 met een nieuwe en jongere maar nog steeds grijze kapitein. De consumenten, onder wie veel jonge moeders, haakten echter af en dus mocht de oude, enigszins opgelapte Captain Iglo opnieuw opdraven.

15 MERKELEMENTEN 91 De merkenbouwer en de ontwerper van symbolen doen er goed aan bij de keuze van het symbool de volgende vraag voor ogen te houden: hoe aangenaam is het symbool nog voor de consument als hij of zij het voor de honderdste keer waarneemt? Voor een deel geeft deze vraag een antwoord op de vraag waarom de beste symbolen doorgaans heel helder van stijl en erg eenvoudig zijn. Multiculturele merken als Nike kiezen vaak voor zeer naïeve symbolen ( waarvan de consument denkt dat hij ze zelf zou kunnen tekenen ) maar die ook het beste lijken te werken over de grenzen van taal en cultuur heen. Een ander fraai voorbeeld is het symbool van Lacoste, de krokodil, die op de opmerkelijkste plaats van het shirt, de borst, terug te vinden is. En dat is allemaal zo gekomen omdat modeontwerper Robert George voor zijn goede vriend René Lacoste, een Franse tennisvedette uit de jaren 1920, die de bijnaam alligator had, het overbekende symbooltje ontwierp en op de borstzak van zijn blazer liet aanbrengen 121. De Nike- swoosh is als symbool de ultieme droom van elke merkenbouwer. Met of zonder het woord Nike wordt het herkend. In 1971 betaalde de firma welgeteld 35 dollar aan kunstacademiestudente Carolyn Davidson met de opdracht een symbool te vinden dat makkelijk op sportschoenen kon worden aangebracht 122. Naast personen zijn dierlijke karakters ook vrij populair in gebruik. Iedereen kent wel de olifant van Côte d Or, de leeuw van Peugeot of het stijgerende paard van Ferrari. Toch moeten we ook hier bedacht zijn op cultuurverschillen. De draak, bijvoorbeeld, is in Europa een kwaadaardig monster dat door helden bestreden wordt, terwijl de draak in China een symbool is van geluk en voorspoed. Door symbolen kan een merk ook stagneren door het letterlijk of figuurlijk op te sluiten in een symboliek die de tand des tijds niet doorstaat en gevoelig is voor veranderingen. Een mooi voorbeeld hiervan is het gebruik van een grammofoonplaat in het logo van een platenfirma. Met de komst van de cd werd zo n logo al snel ouderwets en conservatief gevonden. Nu er revolutionaire veranderingen te gebeuren staan in de wereld van de muziekdragers (denk maar aan het downloaden van favoriete muziek) lijkt het voor muziekproducenten zelfs een must om geen verwijzing naar wat voor geluidsdrager dan ook op te nemen in het logo.

16 92 HET KERNMERK Embleem Emblemen zijn vooral terug te vinden in driedimensionale afbeeldingen en zijn eigenlijk bij gebrek aan ruimte ontstaan. Zo presenteren luchtvaartmaatschappijen hun embleem op de staart van het vliegtuig en pronken banken met hun embleem aan de gevel. Vaak gebruiken bedrijven hun embleem op een verkeerde manier. Het is beter om zoveel mogelijk het logo te gebruiken en het embleem alleen wanneer het niet anders kan. De illustratie hieronder Een embleem is de kleinst toegestane visuele representatie van het merk. toont het embleem van Shell. De manier waarop Shell te pas en te onpas zijn embleem toont, wordt het Shell-syndroom genoemd. Embleemveranderingen kunnen succesvol zijn, maar af en toe gaat er weleens wat mis. Het opvallendste voorbeeld van zo n mislukking is wel dat van het staartexperiment van British Airways. Eind jaren negentig besloot de Britse luchtvaartmaatschappij om de staarten van haar toestellen, waar traditioneel een Union Jack op prijkte, aan te passen. Volgens toenmalig directeur Bob Ayling was het hoog tijd om de gezapige Britsheid overboord te zetten en met iets moderns voor de dag te komen dat vriendelijkheid, jeugdigheid, openheid en een cosmopolitisch gevoel moest uitdrukken. De luchtvaartmaatschappij wilde daarom de staarten van de vloot verfraaien met het werk van kunstenaars uit de hele wereld. De bedoeling was British Airways te profileren als dé wereldluchtvaartmaatschappij (geboren en getogen in Groot-Brittanië) en als een gemeenschap van mensen die gepassioneerd alle volkeren in de wereld wilde dienen. De kosten voor de hele operatie bedroegen zestig miljoen pond. Bij

17 MERKELEMENTEN 93 de presentatie van de nieuwe designs legde de toenmalige eerste minister Margaret Tatcher haar zakdoek ostentatief over de staart van een van de maquettes 123. Het was een omen, want na aanhoudende protesten besloot British Airways om bakzeil te halen en de staarten te beschilderen met een iets aangepast ontwerp van de Union Jack. Ze hadden er geen rekening mee gehouden dat hun gezapige Britsheid voor veel klanten juist een van de belangrijkste redenen was om BA te vliegen. Communicatieve elementen Eerder hebben we al aangehaald dat communicatie een essentiële rol speelt in het tot leven brengen van naam en logo. Dat geldt niet alleen voor producten, maar evenzeer voor bedrijven. Het onderstaande schema maakt duidelijk welke communicatieve elementen daarbij ingezet kunnen worden. Het naam, logo, communicatieschema met de verschillende communicatieelementen op product- en/of bedrijfsniveau

18 94 HET KERNMERK Verpakking Heel dicht bij de naam en het logo, maar duidelijk onderdeel uitmakend van de ondersteunende communicatie, ligt de verpakking van producten. Onder de noemer verpakking onderscheiden we verpakking in de strikte betekenis van het woord en de verschillende verpakkingsvormen. Verpakking in strikte zin wijst op de opbouw en de compositie van een etiket of een verpakkingszijde met de bedoeling een punt van identificatie en differentiatie te zijn. Côte d Or gebruikt een rode pijl met daarin de bekende olifant op zijn producten en Heinz maakt gebruik van de typische contouren van hun etiket. Bij verpakkingsvormen denken we, bijvoorbeeld, aan de oude Sicilia-verpakking, de gebogen hals van WC-Eend, de groene dikbuikige fles van Perrier of het karakteristieke Coca-Colaflesje. In bepaalde gevallen is het zelfs mogelijk om van de vorm van het product een belangrijk en beschermbaar communicatie-element te maken. Lu heeft dat in het verleden al succesvol gedaan met Mikado en met zijn Dinosauruskoeken, bij Passendale resulteerde dit in de typische vorm van de kaas. Vooral verpakkingen kunnen door hun vorm of hun model (en daardoor als merk) beschermbaar en afdwingbaar zijn tegenover derden. Huisstijl Wat de verpakking is voor het product is de huisstijl voor het bedrijf. Ook hier maken we onderscheid tussen huisstijl in de strikte betekenis van het woord en huisstijl die wervende en informerende dragers bevat. De huisstijl van een bedrijf zien we vooral terugkomen op drukwerk, maar de term drukwerk is hier verruimd tot drager, omdat het vaak om meer dan alleen papieren documenten gaat (denk aan: internet, , e-zines). In de enge betekenis hebben we het wel nog over drukwerk, zoals briefpapier, enveloppen, formulieren, faxsheets, complimentcards, visitekaartjes, en dergelijke. Voor deze huisstijldragers zijn elementen als logo, typografie, kleur en /of symbool primaire bestanddelen. In ruimere zin houdt de huisstijl ook wervende dragers in, zoals een productkaart of een catalogus, die meestal een commercieel karakter hebben. Jaarverslagen, jaarcijfers of sponsoring brengen we onder bij de informerende dragers. Huisstijl gaat trouwens nog veel verder: bedrijfsauto s worden voorzien van het merk, soms komt zelfs de hele huisstijl terug op vrachtauto s van een bedrijf. Zo zijn de bruine wagens van UPS een duidelijk en herkenbaar element in het straatbeeld. Bij Alpro 124 komt in de huisstijl (lay-out nieuwsbrieven, website) steeds dezelfde vormgeving terug, die zelfs wordt doorgetrokken naar de meeste productverpakkingen.

19 MERKELEMENTEN 95 Promotiemateriaal Promotiemateriaal speelt eveneens een belangrijke rol bij het opbouwen van een merkbeeld. Een aantal jaren geleden haalde Lay s (toen nog Smiths) zelfs het nieuws met de Flippo s die het bijsloot in zijn zakken chips. De Flippo s groeiden uit tot een ware rage en verzamelwoede onder jongeren. Het kwam de chipsomzet (van Lay s) alleen maar ten goede. De Flippo s als woord- en beeldmerk genoten trouwens bescherming. Ook displays maken deel uit van geslaagde below-the-linecampagnes voor producten. Disney is daarin een voorloper door speciale displays te ontwerpen voor de presentatie van zijn producten. Hoeveel kinderen herkennen intussen niet het silhouet van Donald Duck of Winnie de Pooh uit tientallen andere communicatie-uitingen? Reclame Reclame speelt een cruciale rol in de communicatie van het merk. Een groot aantal bedrijven registreert naast woordmerk (naam) en beeldmerk (logo), een baseline of slogan als merk. Zo is het bekende Wij hebben het voor u van KBC geregistreerd als merk. Door intensief gebruik is het inderdaad onlosmakelijk verbonden met de afzender. Een ander, beroemd voorbeeld is de slogan Even Apeldoorn bellen. Slogans dienen om de naam van het merk makkelijker te onthouden en bieden tevens de mogelijkheid om het hele marketingprogramma in een paar woorden samen te vatten. Ook jingles zijn een vorm van merkcommunicatie; eigenlijk zijn het slogans op muziek. In een wereld waarin het audiovisuele aspect centraal staat, zijn jingles vaak heuse earcatchers. Architectuur Sommige bedrijven slagen er zelfs in om hun merkbeeld in hun architectuur te verwerken of van hun architectuur een merkbeeld te maken. Een goed voorbeeld daarvan is Quick met zijn typische huisje. Bij Melitta 125 heeft de hoofdingang van het nieuwe bedrijfsgebouw de vorm van een filterzakje. Ook tankstations zijn ontworpen met de bedoeling om bij de klant een duidelijk beeld van het merk op het netvlies te branden. Dat gebeurt in de eerste plaats door kleurgebruik, maar architecturale en andere vormelementen spelen daarbij een niet te onderschatten rol.

20 96 HET KERNMERK Stijl van het huis Huisstijl omvat veel meer dan een mooi logo of een origineel visitekaartje. In dit verband zou je eigenlijk beter over de stijl van het huis kunnen spreken. Zo n stijl bestaat uiteraard niet alleen uit goed verzorgd, fraai drukwerk. 126 Onder stijl van het huis verstaan we de stijl, de houding en het gedrag van de werknemers in het bedrijf zelf. De werknemer aan het loket van een dienstverlenend bedrijf dient in zijn houding, zijn uiterlijk, zijn kleding, zijn manier van praten en antwoorden de huisstijl van het bedrijf uit te dragen. Steeds meer dienstverlenende bedrijven beseffen dat de stijl van het huis een van de middelen is om klantentrouw te bevorderen. De tand des tijds LaForet en Saunders 127 stelden in een studie vast dat door het feit dat de markten voortdurend vernieuwen en de productlevenscycli korter worden de merknaam het enige element is waarin de consument echt vertrouwen stelt. Het is normaal dat een merkteken meegaat met zijn tijd en zo nu en dan een andere gedaante aanneemt. Op gezette tijden een facelift brengt nieuw elan in een merk. In de inleiding van dit hoofdstuk noemden we aanpasbaarheid al als een van de criteria van een merkteken. Wanneer het merkteken echter bijna elk jaar wordt aangepast, is dat meestal een teken aan de wand. Het merk is waarschijnlijk op sterven na dood. Dit staat bekend als het Snauwaert-syndroom (naar de producent van tennisrackets). Eén ding hebben alle merktekens gemeen: in hun merkenlevenscyclus evolueren ze van een narratief symbool naar een abstractere vorm. Een merk houdt de blik altijd gericht op de toekomst en zal zich aan veranderende omstandigheden moeten aanpassen. Gedateerdheid is de doodsteek voor een merk. We kunnen de ontwikkeling naar een abstracter merkteken verklaren aan de hand van de begrippen herkenbaarheid, begripsherleiding en gebruiksverruiming. Herkenbaarheid Wanneer bedrijven of producten succesvol en ingewikkelder worden, wordt het tijd om voor een eenvoudiger merkteken te kiezen. Zodra het publiek het bedrijf of het product goed kent, kunnen merktekens worden teruggebracht tot een indruk, een eenvoudig (denk)beeld. Dit impressionistische merkteken leidt tot een snellere herkenning bij de consument. In die fase is het voor het merk van cruciaal belang om overal, d.w.z. in verschillende culturen en landen, en uniform herkenbaar te zijn. Bij de aanpassing van het merkteken doen zich twee uitersten voor: evolutionair tegenover revolutionair. Wanneer de aanpassing evolutionair verloopt dan merkt de klant er nauwelijks iets van. Bij een revolutionaire aanpassing is de verandering zo drastisch dat de klant nauwelijks nog het verband met het vroegere merkteken legt.

HOOFDSTUK 4: MERKELEMENTEN KIEZEN OM MERKMEERWAARDE OP TE BOUWEN

HOOFDSTUK 4: MERKELEMENTEN KIEZEN OM MERKMEERWAARDE OP TE BOUWEN HOOFDSTUK 4: MERKELEMENTEN KIEZEN OM MERKMEERWAARDE OP TE BOUWEN 1 INTRODUCTIE H:4 Hoofdstuk 4 bespreekt de samenhang en verschillende functies van de merkelementen, soms ook wel merkidentiteiten genoemd.

Nadere informatie

Huisstijlinformatiemap. Scholen met Succes

Huisstijlinformatiemap. Scholen met Succes Huisstijlinformatiemap Scholen met Succes Waarom een huisstijl? Als organisatie wil je een bepaalde indruk maken, een bepaald beeld achter laten bij doelgroepen en publieksgroepen. Een van de middelen

Nadere informatie

Positionering, identiteit en imago

Positionering, identiteit en imago WHITE PAPER Positionering, identiteit en imago Ontwerppartners bv Mauritsstraat 12 4811 EP Breda 076 522 80 66 www.ontwerppartners.nl Inleiding Dagelijks zijn wij met onze klanten in gesprek over branding

Nadere informatie

Les 5 VID. Corporate Identity. If you don t know what to do make it big and red

Les 5 VID. Corporate Identity. If you don t know what to do make it big and red Les 5 VID Corporate Identity If you don t know what to do make it big and red Les 5 VID Corporate Identity If you don t know what to do make it big and red When in doubt make it big. If still in doubt,

Nadere informatie

tips & tricks voor een sterk merk

tips & tricks voor een sterk merk tips & tricks voor een sterk merk Hoe zorg je voor een sterk merk? Een sterk merk identificeert en positioneert de organisatie op onderscheidende wijze. Maar wat is het geheim van sterke merken zoals Apple,

Nadere informatie

10 WEB DESIGN TIPS VOOR EEN SUCCESVOLLE WEBSITE

10 WEB DESIGN TIPS VOOR EEN SUCCESVOLLE WEBSITE 10 WEB DESIGN TIPS VOOR EEN SUCCESVOLLE WEBSITE Is uw website aan vernieuwing toe? Pas deze tips toe en haal meer uit je website De laatste jaren zien we grote veranderingen op het gebied van webdesign.

Nadere informatie

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het

Nadere informatie

KLEURRIJKE EMOTIES psychologie en kleur

KLEURRIJKE EMOTIES psychologie en kleur KLEURRIJKE EMOTIES psychologie en kleur Iedere ouder zal het volgende herkennen: de blauwe en rode potloden uit de kleurdozen van kinderen zijn altijd het eerst op. Geel roept aanvankelijk ook warme gevoelens

Nadere informatie

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De

Nadere informatie

TheMagica The Creations Experience

TheMagica The Creations Experience Graphica s Grafisch Ontwerp Powered by: TheMagica The Creations Experience Ik was op zoek naar een uniek uiterlijk voor mijn product. Dankzij Themagica s grafische diensten heeft Hanisha Design een gezicht

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Wat is marketing. Hoe wordt marketing gebruikt in de praktijk. Product. Prijs

Wat is marketing. Hoe wordt marketing gebruikt in de praktijk. Product. Prijs Wat is marketing Marketing is het proces die je moet doorgaan om de behoeften van uw klanten te bevredigen. Eerst werd marketing gezien als het geheel van activiteiten die de ruil van producten of diensten

Nadere informatie

Branding module Heao Communicatie. pagina

Branding module Heao Communicatie. pagina Module-MC02B Branding-Opdrachten Branding >> Werkstuk Werkstuk maken en inleveren Met de theorie en praktische uitwerking uit het boek Brand Design en de aanvullingen uit de les ben je nu in staat om na

Nadere informatie

BeCube = B. Merkstrategie

BeCube = B. Merkstrategie BeCube, brand & communications BeCube = B 3 Oftewel: wees tot de derde macht. Tijd, ruimte en kansen laten zich afdwingen. Verleg grenzen Er is altijd een oplossing. Altijd een stap meer. Merkstrategie

Nadere informatie

Latijn: iets voor jou?

Latijn: iets voor jou? : n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1: MERKEN & STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT

HOOFDSTUK 1: MERKEN & STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT HOOFDSTUK 1: MERKEN & STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT 1 INTRODUCTIE H:1 Een merk is in de eerste plaats een product. Een product is fysiek, een service, winkel, persoon, organisatie, plaats of een idee. Een

Nadere informatie

Wij maken graag reclame voor anderen

Wij maken graag reclame voor anderen Wij maken graag reclame voor anderen RECLAME ONTWERP WEBSITE HUISSTIJL U wilt uw doelgroep....aanspreken, informeren en overtuigen. Dat doet u met een heldere boodschap en direct in het oog springende

Nadere informatie

Dat richting geeft aan de (verdere) ontwikkeling van de locatie én dienstverlening van Amsterdam Airport Schiphol.

Dat richting geeft aan de (verdere) ontwikkeling van de locatie én dienstverlening van Amsterdam Airport Schiphol. Eén concept Ontwikkel een geïntegreerd merk- en communicatieplatform: Dat richting geeft aan de positionering van Schiphol bij verschillende nationale en internationale doelgroepen; Dat richting geeft

Nadere informatie

[Rapport: Visitekaartjes gefilterd (1) Hannie Mommers. Mommersontwerp

[Rapport: Visitekaartjes gefilterd (1) Hannie Mommers. Mommersontwerp ] [Rapport: Visitekaartjes gefilterd (1) Hannie Mommers De Roskam 16a-18a 4851 TE Ulvenhout Nederland M +31 6 51 41 27 70 studio@mommersontwerp.nl www.mommersontwerp.nl ontwerper Hannie Mommers Bezoek

Nadere informatie

make things ETA by Boudewijn Naaijkens

make things ETA by Boudewijn Naaijkens ET S make things ETA by Boudewijn Naaijkens VISUAL IDENTITY Student Boudewijn Naaijkens 2060969 Avans Hogeschool 42CM04 (O) Vakcoördinator Brenda Renssen Avans Hogeschool Overige betrokken docent(en) Marcel

Nadere informatie

GoedBeginnen.nl. Huisstijlhandboek Algemene richtlijnen en instructies voor gebruik van de huisstijl.

GoedBeginnen.nl. Huisstijlhandboek Algemene richtlijnen en instructies voor gebruik van de huisstijl. GoedBeginnen.nl Huisstijlhandboek Algemene richtlijnen en instructies voor gebruik van de huisstijl. Inhoud 1. Inleiding 2. De huisstijl 3. Logo toepassingen 4. Huisstijl kleuren 5. Typografie 6. Voorbeelden

Nadere informatie

New Penguins Talent. De brug tussen de dynamische arbeidsmarkt en talent!

New Penguins Talent. De brug tussen de dynamische arbeidsmarkt en talent! New Penguins Talent De brug tussen de dynamische arbeidsmarkt en talent! Over New Penguins New Penguins realiseert en detacheert op het gebied van marketing, design en development. Dit betekent zowel het

Nadere informatie

Hoe ouder, hoe trouwer Switchen & behouden in de 50-plusmarkt

Hoe ouder, hoe trouwer Switchen & behouden in de 50-plusmarkt WHITEPAPER Hoe ouder, hoe trouwer Switchen & behouden in de 50-plusmarkt Onderzoek van het (een initiatief van Bindinc) toont aan dat onder 50-plussers merktrouw vaker voorkomt dan onder 50- minners. Daarbij

Nadere informatie

Creat4u. www.icreat4u.nl COMPLETE WEBSITE. voor ondernemers. 47,50,- per maand zonder opstartkosten. ONZE VOORDELEN! EEN ALL-IN WEBSITE

Creat4u. www.icreat4u.nl COMPLETE WEBSITE. voor ondernemers. 47,50,- per maand zonder opstartkosten. ONZE VOORDELEN! EEN ALL-IN WEBSITE COMPLETE WEBSITE voor ondernemers 47,50,- per maand zonder opstartkosten. Een complete website voor uw onderneming en die ook nog goed vindbaar is, dat is wat we willen! Maar hoe? EEN ALL-IN WEBSITE ONZE

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Heeft u m al gezien? Misschien al een stukje in gelezen? Dit jaar is er een bijzonder boek uitgekomen, en het haalde gelijk grote verkoopcijfers. Ik

Nadere informatie

Wie geniet bescherming van zijn handelsnaam?

Wie geniet bescherming van zijn handelsnaam? Bescherm uw handels -, vennootschaps - en merknaam Naambekendheid is voor de handelaar van onschatbare waarde. Consumenten, klanten en leveranciers kopen producten van een bepaald merk of drijven handel

Nadere informatie

ROYAL ANTWERP IDENTITY TERUG NAAR DE TRADITIE

ROYAL ANTWERP IDENTITY TERUG NAAR DE TRADITIE ROYAL ANTWERP IDENTITY TERUG NAAR DE TRADITIE INLEIDING Royal Antwerp Football Club werd gesticht in 1880 en is daarmee de eerste en oudste voetbalclub van België. De club verkreeg in 1920 officieel de

Nadere informatie

Chari-Branding. (observaties van een chari-leek ) Instituut Fondsenwerving 03 Maart 2011

Chari-Branding. (observaties van een chari-leek ) Instituut Fondsenwerving 03 Maart 2011 Instituut Fondsenwerving 03 Maart 2011 Chari-Branding (observaties van een chari-leek ) Roger Pruppers Amsterdam Business School Universiteit van Amsterdam 1 2 3 4 Welke zijn niet een merk? 5 Wat is een

Nadere informatie

Dream Discover Do. Visual/Creative Essay. Mijn identiteit. Eva Borsje CMD - Visual Design Marion de Rijk

Dream Discover Do. Visual/Creative Essay. Mijn identiteit. Eva Borsje CMD - Visual Design Marion de Rijk Dream Discover Do Visual/Creative Essay Mijn identiteit Eva Borsje 1562560 CMD - Visual Design Marion de Rijk 1 Inhoudsopgave Introductie 3 Mijn Brand Identity 4 Mijn Visual Identity 7 Conclusie 10 2 Introductie

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Een goede huisstijl bestaat uit een combinatie van de volgende zes grafische basiselementen:

Een goede huisstijl bestaat uit een combinatie van de volgende zes grafische basiselementen: Een onderscheidende huisstijl heeft zijn eigen karakter en specifieke eigenschappen. Paperclip Design maakt dit tastbaar en voelbaar. Als logo en huisstijl specialist geef ik je graag tips en richtlijnen

Nadere informatie

Het handelsmerk VELUX

Het handelsmerk VELUX Het handelsmerk Bescherm het merk Gebruik het handelsmerk actief en correctief Een handelsmerk is een essentieel onderdeel van een succesvol merk. Een handelsmerk is een onderscheidend visueel element

Nadere informatie

Business Innovation Center TOTAL IDENTITY. key participant:

Business Innovation Center TOTAL IDENTITY. key participant: Business Innovation Center TOTAL IDENTITY key participant: 02 03 Values Meaning Connection Added value pagina 4 pagina 6 pagina 8 Lifestyle Passion Interaction Inspiration Themes Business pagina 10 pagina

Nadere informatie

Voorstelling nieuwe huisstijl

Voorstelling nieuwe huisstijl Niet vergeten! Nieuwe huisstijl Stad Torhout op 1 juni 2009 Voorstelling nieuwe huisstijl Stad Torhout Waarom een huisstijl? Met een sterk merk, willen we onze stad op een onderscheidende manier profileren.

Nadere informatie

POSITIONEREN! MIKE SCHEFFEL! STEFAN VAN REES! STEIN VAN DER VALK!

POSITIONEREN! MIKE SCHEFFEL! STEFAN VAN REES! STEIN VAN DER VALK! POSITIONEREN! MIKE SCHEFFEL! STEFAN VAN REES! STEIN VAN DER VALK! Bron: Positioneren door Rik Riezenbos en Jaap van der Grinten - Creative marketing DCMD02 HRO! OUD! Een goed product verkoopt zichzelf!

Nadere informatie

Huisstijlbeschrijving

Huisstijlbeschrijving Huisstijlbeschrijving 2 Inhoud Inleiding 3 Het NBVlogo 4 Het kleurenpalet 5 Typografie 9 Vormtaal en grid 17 Beeldtaal 22 Beeldschermpresentaties 40 Digitale uitingen 41 Brochures, folders en leaflets

Nadere informatie

Bestaat het logo uitsluitend uit tekst dan spreken we over een woordmerk. Een voorbeeld hiervan is het logo van Hugo Boss.

Bestaat het logo uitsluitend uit tekst dan spreken we over een woordmerk. Een voorbeeld hiervan is het logo van Hugo Boss. Hoofdstuk 8 CASUS Jouw logo In deze opdracht ga je een eigen logo ontwerpen. Hierbij neem je een product, dienst of bedrijf als uitgangspunt. Voordat we overgaan tot de uitvoering hiervan behandelen we

Nadere informatie

14 februari is het Valentijnsdag! Vol verwachting kloppen de harten van de vele jongens en meisjes.

14 februari is het Valentijnsdag! Vol verwachting kloppen de harten van de vele jongens en meisjes. Valentijnsdag 14 februari is het Valentijnsdag! Vol verwachting kloppen de harten van de vele jongens en meisjes. In Engeland en de Verenigde Staten (VS) vieren mensen al eeuwen Valentijnsdag. In België

Nadere informatie

PVA AFSTUDEERPROJECT BRITTA ZIMMERMAN 2015

PVA AFSTUDEERPROJECT BRITTA ZIMMERMAN 2015 PVA AFSTUDEERPROJECT BRITTA ZIMMERMAN 2015 H1 AANLEIDING WAT IS MIJN IDENTITEIT? Geboren uit een combinatie van een Indonesische vader en een Nederlandse moeder, ben ik al sinds kleins af aan bezig geweest

Nadere informatie

Cursus SKOOLBORD ART. Rolf Dingerink

Cursus SKOOLBORD ART. Rolf Dingerink Cursus SKOOLBORD ART Rolf Dingerink 1. Introductieles 2. Typografie, letterkunde, 3. Teksttechnieken en 3D 4. Illsutarties decoraties 5. Compositie 6. Eindopracht Introductieles Voorstelrondje Informatie

Nadere informatie

Huisstijlhandboek. Algemene richtlijnen & instructies voor gebruik van de huisstijl Belasting & Douane Museum Rotterdam.

Huisstijlhandboek. Algemene richtlijnen & instructies voor gebruik van de huisstijl Belasting & Douane Museum Rotterdam. Huisstijlhandboek Algemene richtlijnen & instructies voor gebruik van de huisstijl Belasting & Douane Museum Rotterdam februari 2012 Inhoud 1. Inleiding 2. De huisstijl 3. Logo toepassingen 4. Huisstijlkleuren

Nadere informatie

1. Drie uitgangssituaties

1. Drie uitgangssituaties Het communicatieplan 1. Drie uitgangssituaties Er zijn drie situaties mogelijk waarin het nodig is een communicatieplan op te stellen voor een organisatie: 1. bij het opzetten van beleid voor een nieuwe

Nadere informatie

IDENTITEIT. Erasmus Universiteit Rotterdam

IDENTITEIT. Erasmus Universiteit Rotterdam IDENTITEIT Erasmus Universiteit Rotterdam VERTREKPUNT Brand identity wheel & designstrategie ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM 2 DESIGNSTRATEGIE Het merk manifest Ambitieuze denkers én doeners Binnenste

Nadere informatie

landelijk, licht EN eclectisch interieur

landelijk, licht EN eclectisch interieur interieur landelijk, licht EN eclectisch TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: JAN VERLINDE De bewoners van dit huis woonden eerder al in hetzelfde park. Ze waren het erover eens dat dit het leukste en

Nadere informatie

HOOFDSTUK 2: KLANTGERICHTE MERKMEERWAARDE

HOOFDSTUK 2: KLANTGERICHTE MERKMEERWAARDE HOOFDSTUK 2: KLANTGERICHTE MERKMEERWAARDE 1 INTRODUCTIE H:2 Waaraan kun je een effectieve merkenpositionering herkennen? Wat zijn de bronnen van klantgerichte merkmeerwaarde en welke effecten of voordelen

Nadere informatie

Spreekbeurt over typen:

Spreekbeurt over typen: Spreekbeurt over typen: Introductie: Hallo, mijn spreekbeurt gaat over typen. Op school leren we lezen en schrijven, maar de meeste teksten worden getypt. Ik ga hier iets meer over vertellen, want ik heb

Nadere informatie

Direct MEER impact met je uitstraling. Marlie Franssen Color Connect 2015

Direct MEER impact met je uitstraling. Marlie Franssen Color Connect 2015 Direct MEER impact met je uitstraling Marlie Franssen Color Connect 2015 Dit is ie! Je E-book voor meer impact met je uitstraling. Veel vrouwen worstelen met het probleem hoe ze zichzelf kunnen laten zien.

Nadere informatie

MVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Extern MVO-management. MVO-management, duurzaamheid en duurzame communicatie

MVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Extern MVO-management. MVO-management, duurzaamheid en duurzame communicatie MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management Extern MVO-management MVO-management, duurzaamheid en duurzame communicatie Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Duurzame ontwikkeling... 4 1.1 Duurzame

Nadere informatie

- Ontwikkeling huisstijldragers. - Uitwerking huisstijl op diverse huisstijldragers. - Presentatie. - Eventuele aanpassingen. - Akkoord.

- Ontwikkeling huisstijldragers. - Uitwerking huisstijl op diverse huisstijldragers. - Presentatie. - Eventuele aanpassingen. - Akkoord. Huisstijl Iedereen is overtuigd van het belang van goede communicatie en presentatie. Als organisatie wil je een bepaalde indruk maken, en een bepaald beeld achter laten bij de doelgroep. Kortom: als organisatie

Nadere informatie

01/06. Websites Nederland over. Strategisch design. Whitepaper #01/2013. Thijs van der Schaaf creative consultant

01/06. Websites Nederland over. Strategisch design. Whitepaper #01/2013. Thijs van der Schaaf creative consultant 01/06 Websites Nederland over Strategisch design Thijs van der Schaaf creative consultant 02/06 Strategisch design Er was ooit een tijd dat een huisstijl werd ontworpen, vervolgens werd vastgelegd in een

Nadere informatie

Inleiding. Daarnaast geldt dat bij gebruik van een eigen website een link wordt geplaatst bij de contactgegevens naar de homepage van In de Weerd:

Inleiding. Daarnaast geldt dat bij gebruik van een eigen website een link wordt geplaatst bij de contactgegevens naar de homepage van In de Weerd: Huisstijlhandboek Inhoudsopgave Inleiding... 3 Missie & organisatiebeschrijving... 4 Logo, pay-off & pictogrammen... 5 Logo & kleurgebruik... 6 Typografie... 8 Briefpapier... 9 Persbericht... 10 Powerpoint

Nadere informatie

inhoud Merkpositionering 3

inhoud Merkpositionering 3 1 inhoud Deze styleguide is een overzicht van de kleuren/ texturen en lettertypes die in ons project uiteindelijke gekozen zijn. De onderbouwing en onderzoek hiernaar is te vinden op ons blog. Merkpositionering

Nadere informatie

HOOFDSTUK 11: MERKSTRATEGIEËN OPSTELLEN EN UITVOEREN

HOOFDSTUK 11: MERKSTRATEGIEËN OPSTELLEN EN UITVOEREN HOOFDSTUK 11: MERKSTRATEGIEËN OPSTELLEN EN UITVOEREN 1 INTRODUCTIE H:11 Een merkstrategie voor een bedrijf identificeert welke merkelementen een bedrijf kiest voor toepassing op de diverse producten die

Nadere informatie

Wie ben jij? Ik ben... Introductie. HAVO/VWO bovenbouw

Wie ben jij? Ik ben... Introductie. HAVO/VWO bovenbouw HAVO/VWO bovenbouw Introductie Wie jij bent is niet in één zin te beantwoorden. Of je man of vrouw bent. Uit welk land je komt. Wanneer je geboren bent. Welke dingen (muziek, kleding, sport etc.) je leuk

Nadere informatie

Inleiding. Esther Mulder Petra Bergsma Schiphol, 26 juni 2014

Inleiding. Esther Mulder Petra Bergsma Schiphol, 26 juni 2014 Inhoud Inleiding... 2 1. Het ontstaan van het idee D@T@POORT... 3 2. Wat is de D@T@POORT... 4 2.1 Verbinden... 4 2.2 Informeren... 5 2.3 Profileren... 6 2.3 Een begrip voor Amsterdam: D@T@POORT... 6 3.

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

creatief.uniek.veelzijdig

creatief.uniek.veelzijdig info@r10grafischontwerp.nl www.r10grafischontwerp.nl creatief.uniek.veelzijdig Jezelf duidelijk en onderscheidend positioneren in de markt begint met naar buiten toe treden. Hierbij is het van belang dat

Nadere informatie

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend

Nadere informatie

Informatienota voor de raad

Informatienota voor de raad gemeente Eindhoven Raadsnummer 09.R3296.OOI Inboeknummer 09bst01082 Dossiernummer 926.1S4 23 ] U nl 2009 Informatienota voor de raad Betreft kristallogo gemeente Eindhoven versus Stadswapen Eindhoven Kennis

Nadere informatie

Van mijn kleur moet je afblijven!?

Van mijn kleur moet je afblijven!? Van mijn kleur moet je afblijven!? Studiedag kleur & communicatie ICC Gent 14 maart 2008 Wat te verwachten? Wat te verwachten? Korte schets van beschermingsmogelijkheden Heel wat voorbeelden Mijn visie

Nadere informatie

PUBLIC PICTURES TOUR

PUBLIC PICTURES TOUR Naam:... Klas:... PUBLIC PICTURES TOUR WELKOM IN MOTI MUSEUM OF THE IMAGE Overal om je heen zijn beelden te vinden: op je telefoon, de krant en zelfs het logo op je kleding. Deze alomvattende aanwezigheid

Nadere informatie

Intro. De bijbel van Antwerpen Versie 20/12/2004

Intro. De bijbel van Antwerpen Versie 20/12/2004 Intro De bijbel van Antwerpen Versie 20/12/2004 Intro Antwerpen is niet alleen een stad met straten, pleinen, gebouwen en mensen. Het is ook een beeld dat in de hoofden van mensen bestaat. Ook Antwerpen

Nadere informatie

de klant koopt eerst en vooral met de ogen! Trekken uw verpakkingen wel voldoende de aandacht?

de klant koopt eerst en vooral met de ogen! Trekken uw verpakkingen wel voldoende de aandacht? DESIG N de klant koopt eerst en vooral met de ogen! Trekken uw verpakkingen wel voldoende de aandacht? EEN GOED ETIKET MAAKT HET HELE VERSCHIL! DE VERPAKKING : DE IDENTITEITSKAART VAN UW PRODUCT Een goede

Nadere informatie

Klee. en Cobra. Opnieuw beginnen

Klee. en Cobra. Opnieuw beginnen Klee Lesmateriaal groep 5 en 6 deel 1: klassikale les op school bij de tentoonstelling Klee en Cobra Het begint als kind 28.01-22.04 2012 en Cobra Opnieuw beginnen Dit is Paul Klee En dit ook. En dit is

Nadere informatie

MYTHE 3: HYPNOSE WERKT ALLEEN ALS JE ER IN GELOOFT

MYTHE 3: HYPNOSE WERKT ALLEEN ALS JE ER IN GELOOFT MYTHE 3: HYPNOSE WERKT ALLEEN ALS JE ER IN GELOOFT Mensen denken vaak dat hypnose hetzelfde is als een placebo. Wat is een placebo? Heel kort: een nepmedicijn. De kracht van je eigen geloof in de werking

Nadere informatie

Het verhaal van Europa

Het verhaal van Europa Het verhaal van Europa 2010 Uitgeverij Manteau / Standaard Uitgeverij en Rob Heirbaut & Hendrik Vos Standaard Uitgeverij nv, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen www.manteau.be info@manteau.be Deze reeks

Nadere informatie

d e s i g n d o c u m e n t MELK

d e s i g n d o c u m e n t MELK designdocument MELK melk moet een identiteit krijgen zowel inhoudelijk als visueel in dit document is het ontstaan van het visuele gedeelte weergegeven Dit is een inhoudsopgave 4-19... logo 20-34... website

Nadere informatie

braille Anna Guitjens april 2014

braille Anna Guitjens april 2014 braille Anna Guitjens april 2014 Inleiding Ik heb het onderwerp Braille gekozen omdat ik er nog meer over wil weten. Ik heb namelijk mijn spreekbeurt in groep 7 ook over braille gehouden. Over braille

Nadere informatie

37. Imago van je vakantiewerking

37. Imago van je vakantiewerking 37. Imago van je vakantiewerking BEGRIPPENKADER De term imago staat voor het beeld dat er over je organisatie bestaat bij je doelgroepen en stakeholders. Identiteit is de verzameling kenmerken die door

Nadere informatie

Het hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië.

Het hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië. Het hindoeïsme Hoe is het hindoeïsme ontstaan? Het hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië. Eeuwenlang leefden in dat land

Nadere informatie

foto s sina willmann haar mannetje

foto s sina willmann haar mannetje foto s sina willmann Sina Willmann staat haar mannetje De wereld van quadraces staat bij het brede publiek voornamelijk bekend als een echte mannenwereld. Er zijn echter ook dames die hun mannetje weten

Nadere informatie

Beter Leven keurmerk. Gebruikersprotocol en stijlhandboek

Beter Leven keurmerk. Gebruikersprotocol en stijlhandboek Beter Leven keurmerk Gebruikersprotocol en stijlhandboek Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens-bestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk,

Nadere informatie

ENIGE ECHTE THUISHAVEN TEKST: MARIE MASUREEL - FOTOGRAFIE: HENNY VAN BELKOM TIJDLOOS 21

ENIGE ECHTE THUISHAVEN TEKST: MARIE MASUREEL - FOTOGRAFIE: HENNY VAN BELKOM TIJDLOOS 21 ENIGE ECHTE THUISHAVEN TEKST: MARIE MASUREEL - FOTOGRAFIE: HENNY VAN BELKOM TIJDLOOS 21 De laatste jaren pendelt Helen gewoon op en neer tussen haar woning in Monnickendam en haar interieurzaak in Edam,

Nadere informatie

Wat is de motivatie van een fan om jouw merk te liken op Facebook? 18 INHOUDSOPGAVE. Interbrand 3. Over DailyDialogues 19

Wat is de motivatie van een fan om jouw merk te liken op Facebook? 18 INHOUDSOPGAVE. Interbrand 3. Over DailyDialogues 19 INHOUDSOPGAVE Interbrand 3 Coca-cola als aanvoerder, Apple het grote talent! 4 Wat is de motivatie van een fan om jouw merk te liken op Facebook? 18 Over DailyDialogues 19 Branding helpt bij groei Facebook

Nadere informatie

Wie ben jij? Ik ben... Introductie VMBO

Wie ben jij? Ik ben... Introductie VMBO VMBO onderbouw Introductie Wie jij bent is niet in één zin te beantwoorden. Of je man of vrouw bent. Uit welk land je komt. Wanneer je geboren bent. Welke dingen (muziek, kleding, sport etc.) je leuk vindt.

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

10 foto s van typografische fouten en verbetering: 1 Vietnamees Restaurant Welcome Seafood : Voor verbetering: Na verbetering:

10 foto s van typografische fouten en verbetering: 1 Vietnamees Restaurant Welcome Seafood : Voor verbetering: Na verbetering: 10 foto s van typografische fouten en verbetering: 1 Vietnamees Restaurant Welcome Seafood : Foto genomen op 09-09-2015 om 08:14. Ik loop elke dag langs dit bord onderweg naar het centraal station in Amsterdam.

Nadere informatie

Digitalisering van een familiebedrijf.

Digitalisering van een familiebedrijf. Digitalisering van een familiebedrijf. Geschreven in september 2014, onder webshop. De opdracht Gassan Diamonds is al bijna zeventig jaar een begrip op het gebied van diamanten en juwelen. Met winkels

Nadere informatie

Compositie op basis van geometrische vormen

Compositie op basis van geometrische vormen Om goed heen en weer te kunnen springen tussen dia en afbeeldingen moet je dit bestand openen met Acrobat Reader. Voor het bekijken van de voorbeelden klik je op de blauwe link. Om terug te keren naar

Nadere informatie

M IMPROVING YOUR BUSINESS MOBILITY Mobistar Juni 1 2012. Hoe kiest u de juiste gsm voor uw bedrijf? UW ONDERNEMING alle krachten gebundeld

M IMPROVING YOUR BUSINESS MOBILITY Mobistar Juni 1 2012. Hoe kiest u de juiste gsm voor uw bedrijf? UW ONDERNEMING alle krachten gebundeld M IMPROVING YOUR BUSINESS MOBILITY Mobistar Juni 1 2012 Hoe kiest u de juiste gsm voor uw bedrijf? UW ONDERNEMING alle krachten gebundeld 2 De mobiele trends: een wereld in verandering Groot of klein,

Nadere informatie

Les 6 VID V2. Branding, metaforen & sfeer. You never get a second chance to make a first impression

Les 6 VID V2. Branding, metaforen & sfeer. You never get a second chance to make a first impression Les 6 VID V2 Branding, metaforen & sfeer You never get a second chance to make a first impression It is always better to be looked at than over-looked Mae West Branding Brand is Engels voor merk. Oorspronkelijk

Nadere informatie

Noot HvJ 25 juli 2018 C-129/17, Mitsubishi/Duma, NJ 2019/181

Noot HvJ 25 juli 2018 C-129/17, Mitsubishi/Duma, NJ 2019/181 Noot HvJ 25 juli 2018 C-129/17, Mitsubishi/Duma, NJ 2019/181 1. Deze zaak draait om de vraag of het zonder toestemming van de merkhouder weghalen van een merk van een product, het zogenaamde debranding,

Nadere informatie

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling

Nadere informatie

Hoe ontwikkel ik. Lezing van Ineke Strouken op 19 maart in Nieuwegein. Geachte dames en heren, Volkscultuur

Hoe ontwikkel ik. Lezing van Ineke Strouken op 19 maart in Nieuwegein. Geachte dames en heren, Volkscultuur Hoe ontwikkel ik Ineke Strouken een ijzersterk volkscultuurproject? Geachte dames en heren, Welkom op deze studiedag Hoe ontwikkel ik een ijzersterk volkscultuurproject. Sinds een tweetal jaren staat volkscultuur

Nadere informatie

Enkele vragen aan Kristin Harmel

Enkele vragen aan Kristin Harmel Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt

Nadere informatie

Jan Smeets over Pinkpop in Geleen:

Jan Smeets over Pinkpop in Geleen: Jan Smeets over Pinkpop in Geleen: Soms lijkt het alsof er meer is gebeurd, 4 Misschien dat het met het ouder worden te maken heeft, maar Pinkpop Geleen is één en al nostalgie, aldus Mr. Pinkpop Jan Smeets.

Nadere informatie

NIEUW! Transactional Color Printing. Een businessoplossing van Speos, filiaal van De Post

NIEUW! Transactional Color Printing. Een businessoplossing van Speos, filiaal van De Post NIEUW! Transactional Color Printing Een businessoplossing van Speos, filiaal van De Post De laatste jaren is de relatie tussen bedrijven en hun klanten geëvolueerd. Consumenten hebben nu sneller toegang

Nadere informatie

Begrippenlijst periode 1. Tekenen Klas 2, Roncalli mavo. Vorm

Begrippenlijst periode 1. Tekenen Klas 2, Roncalli mavo. Vorm Begrippenlijst periode 1 Tekenen Klas 2, Roncalli mavo Vorm 1. Vormentaal Alles wat je om je heen ziet heeft een bepaalde vorm. Vormen kunnen bepaalde gedachten oproepen. Kijk maar naar afbeelding 1 en

Nadere informatie

WIJ zijn hier gekomen niet alleen om jullie en alle anderen hier te

WIJ zijn hier gekomen niet alleen om jullie en alle anderen hier te SAMENVATTING VAN DE REDEVOERINGEN GEHOUDEN VOOR DE JEUGD IN SURINAME EN DE NEDERLANDSE ANTILLEN Willemstad, 19 oktober 1955, Oranjestad, 22 oktober 1955. Paramaribo, 5 november t 955 WIJ zijn hier gekomen

Nadere informatie

WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK

WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.

Nadere informatie

HOOFDSTUK 15: TERUGBLIK OP STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT

HOOFDSTUK 15: TERUGBLIK OP STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT HOOFDSTUK 15: TERUGBLIK OP STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT 1 INTRODUCTIE H:15 Elke brandingsituatie en -toepassing is uniek en vraagt om een kritisch onderzoek en grondige analyse. Effectief merkenmanagement

Nadere informatie

Het visitekaartje. Jacques Bais

Het visitekaartje. Jacques Bais Het visitekaartje Jacques Bais Enige tijd geleden schreef ik een kort artikel op mijn blog over het visitekaartje waar erg positief op gereageerd werd. Ook in de volgende artikelen, zowel op mijn blog

Nadere informatie