Toekomstige rol van de inspectie: vernieuwd toezicht, klaar voor de 21 ste eeuw.

Transcriptie

1 Toekomstige rol van de inspectie: vernieuwd toezicht, klaar voor de 21 ste eeuw. CPS Nationaal congres taal en lezen 15 oktober 2015 Herman Franssen Inspecteur primair onderwijs

2 Inhoud Belangrijkste veranderingen in het toezicht. Enkele actuele ontwikkelingen en trends binnen het taalonderwijs. Innovatie binnen scholen en toezicht: hoe verhouden ze zich tot elkaar? Vragen?

3 Wat weten we al over veranderingen in het toezicht? Aanleiding voor de veranderingen? Welke veranderingen? Hoe kijken we er tegen aan?

4 Aanleiding om het toezicht te veranderen 98% van de PO scholen heeft een basisarrangement. Brede range: van net voldoende, tot excellent Kamerbrief Toezicht in transitie 28 maart 2014 Verdere verbetering van het primair onderwijs is nodig en mogelijk. Eenheid in het toezicht: po, vo, so, mbo Het onderwijs ontwikkelt Het toezicht ontwikkelt mee. 4

5 Kern en doel van de verandering van toezicht Blijven waarborgen van basiskwaliteit door risicogericht toezicht Bijdragen aan de kwaliteitsverbetering van scholen. Stimuleren van verbetercultuur. Differentiëren in het toezicht, afhankelijk van de kwaliteit, de stand van ontwikkeling, de context etc. 5

6 Een nieuw waarderingskader samenhangend en breed Kwaliteitsgebieden Standaarden Portretten Geen gedetailleerde indicatoren Po (incl. vve), vo, so, mbo Bron:kamerbrief

7 Een nieuw waarderingskader - uitgangspunten meer variatie in aanpakken van het toezicht (bij voldoende en goede scholen) meer ruimte in de kwaliteitsstandaarden (expertoordelen van inspecteurs) meer afstemming van het toezicht op de ontwikkeling van de school portretten i.p.v. indicatoren 7

8 VOORBEELD VAN EEN STANDAARD 2.2. ZICHT OP ONTWIKKELING De leraren volgen en analyseren de ontwikkeling van alle leerlingen met als doel het onderwijs voor hen vorm te geven. De leraren verzamelen voortdurend systematische informatie over de ontwikkeling van hun leerlingen. Zij gaan regelmatig na in welke mate de leerlingen profiteren van het geboden onderwijs en hoe de ontwikkeling van leerlingen verloopt ten opzichte van henzelf en van leeftijdgenoten. Wanneer leerlingen niet genoeg lijken te profiteren gaat de school na waar de ontwikkeling stagneert en wat mogelijke verklaringen hiervoor zijn. De leraren gebruiken al deze informatie vervolgens om het onderwijs af te stemmen op de onderwijsbehoeften van zowel groepen leerlingen als individuele leerlingen. Ze gebruiken daarbij een cyclische aanpak 8

9 Hoofdvragen in het waarderingskader 1. Leren kinderen maximaal? Kwaliteitsgebied 1: onderwijsresultaten 2. Geven leraren goed les? Kwaliteitsgebied 2: onderwijsproces 3. Is het klimaat voor leerlingen veilig, stimulerend en ambitieus? Kwaliteitsgebied 3: schoolklimaat en veiligheid 4. Bewaakt en ontwikkelt de directie de kwaliteit van de school? Kwaliteitsgebied 4: kwaliteitszorg en ambitie 9

10 Standaarden bij kwaliteitsgebied 1 en 2 Kwaliteitsgebied 1: onderwijsresultaten Cognitieve eindresultaten Sociale leerresultaten Vervolgsucces Kwaliteitsgebied 2: onderwijsproces Aanbod Zicht op ontwikkeling Didactisch handelen Ondersteuning Samenwerking Praktijkvorming Toetsing en afsluiting 10

11 Standaarden bij kwaliteitsgebied 3 en 4 Kwaliteitsgebied 3: schoolklimaat en veiligheid Schoolklimaat Veiligheid Leeromgeving Kwaliteitsgebied 4: kwaliteitszorg en ambitie Evaluatie en verbetering Kwaliteitscultuur Verantwoording en dialoog 11

12 Nieuwe benaderingen in het waarderingskader Onderwijsresultaten Beoordelen of de school de min. normen haalt Passen resultaten bij de leerlingenpopulatie? Verbreed met sociale leerresultaten 12

13 Nieuwe benaderingen in het waarderingskader De aansluiting van zicht op ontwikkeling naar didactisch handelen is prominent opgenomen Meer aandacht schoolklimaat en veiligheid Kwaliteitszorgcyclus aangevuld met de kwaliteitscultuur en de dialoog met de omgeving 13

14 Eindoordeel in het nieuwe waarderingskader Als didactisch handelen (2.3) en kwaliteitscultuur (4.2) goed zijn en de overige 8 standaarden uit de pilot minimaal voldoende zijn: goede school Als didactisch handelen (2.3) en resultaten (1.1) en veiligheid (3.2) minimaal voldoende zijn: voldoende school Als didactisch handelen(2.3) of resultaten(1.1) of veiligheid(3.2) onvoldoende is, is de school zwak (dus max 1 van deze drie onvoldoende) Voor voorscholen: nog te bepalen wat de criteria zijn. Wel mondeling, niet gepubliceerd 14

15 Samen kijken de kern Beoordelen van de 10 standaarden Versterken van het waarnemingsvermogen van de (voor)school gericht op zicht op ontwikkeling en het didactisch handelen: Inspecteurs en observanten van de school bezoeken samen de groepen: ten minste 4 lessen en/of groep(en) Waar mogelijk met het observatie-instrument of de kijkwijzer van de school Inspecteurs en schoolobservanten brengen samen zicht op ontwikkeling in kaart Inspecteurs geven feedback op de werkwijze van de school 15

16

17 Ontwikkelingen binnen taalonderwijs. Trend richting ontkaveling taalonderwijs. Gebruik methoden: toename van behoefte aan loslaten. Strategieën bij begrijpend lezen. Taalvaardigheden binnen 21 ste eeuw vaardigheden.

18 Leerstofaanbod taal Risico s in breedte van het taalaanbod: Toetsbare onderdelen staan vooral centraal Mondelinge communicatie, schrijven en leesplezier krijgen minder aandacht

19 Keuze verbeteronderwerpen taal/lezen Technisch lezen 79% Begrijpend lezen 60% Woordenschat 57% Schrijven van teksten 3% Mondelinge communicatie 4% Uit:Monitor Verbetertrajecten taal en rekenen 2008/2009, 2009/2010 en 2010/2011. Inspectie 2012)

20 Leerstofaanbod Mondelinge taalvaardigheid + schrijven = 6 : 12 kerndoelen = 2 domeinen referentieniveaus = geen/amper onderdeel van de 3 eindtoetsen (Eind)niveau mondelinge taalvaardigheid en schrijven moeilijk te meten maar niet onmogelijk Referentieniveaus bieden handvat : zie de taken + de kenmerken van de taakuitvoering 1F en 2F Zie ook de uitwerkingen van de SLO leerstoflijnen met beheersingsdoelen voor de verschillende leerjaren

21 Lessen wereldoriëntatie Woordenschat Waarom - leerstof toegankelijk, begrijpbaar/kennis van de wereld - woordenschat belangrijkste voorspeller resultaten begrijpend leze (SLO, 2010) Bevindingen - betekenis van woorden/woordgroepen: in 6 op 10 lessen - duidelijke uitleg: in 4 op 10 lessen ( = heldere omschrijving + voorbeelden/illustraties)

22 Waarom Lessen wereldoriëntatie leesstrategieën (transfer) - Informatieve teksten doen beroep op leesvaardigheden - hulpmiddel - tekst toegankelijker/begrijpelijker - hulpmiddel - belangrijke informatie uit tekst - Vrijwel alle scholen begrijpend leesmethode (apart vak) Bevindingen - 1 op 5 lessen: aandacht voor leesstrategieën. Transfer geen gemeengoed.

23 Waarom Lessen wereldoriëntatie mondelinge vaardigheden - praten = nieuwe taalkennis opbouwen - actief bezig met leerstof, dus meer greep/kennis - gebruik vaktaal Bevindingen - ruim 4 van 10 lessen: leraren stimuleren leerlingen om over de leerstof praten en ze bevorderen interactie tussen leerlingen

24 Lessen wereldoriëntatie schrijven (stellen) Waarom - Leren schrijven: oefenen in inhoudsrijke/betekenisvolle situaties (transfer) - Schrijven om te leren: greep op leerstof Bevindingen - Schrijfactiviteiten in ongeveer 1 op 10 lessen