Besluitenlijst van de openbare raadsvergadering van de gemeente Leudal van 4 november 2014 aanvang uur te Heythuysen

Transcriptie

1 Besluitenlijst van de openbare raadsvergadering van de gemeente Leudal van 4 november 2014 aanvang uur te Heythuysen Aanwezig: De voorzitter De griffier De griffiesecretaresse : de heer A.H.M. Verhoeven MPM : de heer drs. W.A.L.M. Cornelissen : mevrouw M. Strijdveen Het presentieregister is voor aanvang van de vergadering getekend door de navolgende raadsleden: N.J.A.G. Alofs LLB, mr. S.B.J. Backus, K.G.P. Beurskens MSc MA, H.J. van Bogget, ing. M.A.J. Bongers, drs. M. Graef, H.J.H. Hermans, P.M. Houben, mr. A.G.J. Kierkels, L.J.E. Linssen, P.H.L. van Melick, mr. J.W.M.S. Minses, R. Raemakers BSc, C.M.C. Reijnders-Seerden, M.J.M. Schreurs AA, H.T.G. Sleven, drs. J.F.M. van der Stappen, G.A.M.C. Teeuwen, M.S.M.A. Teluij, mr. R.G.M. Thomassen, ing. A.G.H. van Vlodrop-van Kempen, dr. ir. M.C.H. Wagemans en ing. H. Wijers-van der Linden Afwezig met kennisgeving: J. Custers Mede aanwezig: wethouder mr. A.J.M. Walraven, wethouder P.H.G. Verlinden, wethouder drs. P.J.M. Vogels en wethouder J.M.M. van den Beuken 1. Opening De voorzitter opent de vergadering om uur met het uitspreken van het openingswoord en heet iedereen welkom. De voorzitter deelt mee dat de heer J. Custers is verhinderd en dat de heer J. Coolen nog niet aanwezig is (naschrift: de heer Coolen was vanaf uur, agendapunt 2, aanwezig). 2. Vaststellen agenda De raad stelt de agenda, zoals die door het presidium van 2 september 2014 voorlopig is vastgesteld, vast. 3. Spreekrecht voor niet-raadsleden De voorzitter deelt mee dat er zes verzoeken tot spreekrecht zijn in gediend. De volgende zes personen krijgen gedurende vijf minuten het woord inzake agendapunt 5 Vaststellen Begroting Vaststellen Meerjarenraming vaststellen Meerjarig investeringsprogramma Voteren kredieten jaarschijf 2015 : de heer P. Derks te Neer, namens Muziekfederatie Leudal; de heer H. van den Heuvel, namens Dorpsoverleg Itter Leaftj; de heer B. van Meijl, namens de Koninklijke Nederlandse Muziek Organisatie; mevrouw L. Vogelaar te Weert, namens het Bibliocenter; de heer T. Rittersbeek te Grathem, namens de Dorpsraad Grathem; de heer F. Verkoijen te Driebergen, namens Recron. 4. Algemene beschouwingen bij de Programmabegroting In volgorde van fractiegrootte, te beginnen met de fractie Samen Verder, houden de fracties hun beschouwingen. Samen Verder (bijlage 1) Ronduit Open (bijlage 2) CDA (bijlage 3) D66 (bijlage 4) VVD (bijlage 5) Raad 4 november 2014/ conceptbesluitenlijst

2 Progressief Leudal (bijlage 6) De voorzitter schorst de vergadering om uur voor fractie- en collegeberaad. Hij heropent de vergadering om uur. Het college reageert in de eerste termijn op de algemene beschouwingen. Portefeuillehouder Verlinden geeft aan dat er dit jaar in april coalitiebesprekingen hebben plaatsgevonden en dat er met alle partijen overleg is geweest. Het was bekend dat er eens goed naar de financiële huishouding gekeken moest worden omdat het anders de verkeerde kant op zou gaan. De uitgaven moeten aan de provincie worden verantwoord en het CDA en Samen Verder willen graag dat de gemeente financieel gezond blijft. Er is heel veel nodig om te bezuinigen maar wanbeleid gaat hem te ver. Er is door de provincie op gewezen dat Leudal op te grote voet leeft. Om nu niet onder toezicht te komen staan moet er iets gebeuren. Er is aan de slag gegaan door 4 raadsinformatiebijeenkomsten te organiseren. Er is voldoende informatie verstrekt. Daarnaast zijn de boeken opengesteld zodat iedereen kon inzien waar het geld aan uitgegeven wordt. Het aantal externe adviseurs bedraagt in Leudal 5% van de loonsom, dat betreft een gemiddeld aantal ten opzichte van andere gemeenten. De indruk die door sommige raadsleden gewekt wordt alsof dat percentage veel hoger ligt kan naar het land der fabelen worden verwezen. De bezuinigingsronde voor het personeel t/m het jaar 2018 vraagt heel veel maar de plannen liggen op koers. Aan belastingverhoging valt niet te ontkomen. Er had jaren eerder al op een structurele manier moeten worden ingegrepen maar dat is achterom kijken. Het begrip minder onderhoud aan groen en wegenonderhoud valt niet als kapitaalvernietiging te begrijpen. Er wordt van een A niveau teruggegaan naar een C/D niveau. Wat betreft de accommodaties is het duidelijk dat er teveel zijn. Het is tijd om er samen, met de commissies en de stichtingen, verstandig naar te kijken. Onderhoud kan zelf worden gedaan. Verenigingen kiezen er ook voor om samen naar een oplossing te zoeken. De korting op de bibliotheek en de verenigingen zal kritisch bekeken moeten worden. De vraag is moet je hobbymatig iets ondersteunen met subsidie. Het gaat er om een financieel gezonde gemeente te worden. Er wordt evengoed ook nog geïnvesteerd. Het is samen kijken naar het indikken van één sportterrein en één trefpunt met de financiering die je ter beschikking hebt. Betere accommodatie daar waar het mogelijk is. Als er financiële ruimte is kan dat uiteraard wel iets betekenen. Het verhogen van de OZB haalt de scherpe kantjes eraf. Het betreft een tijdelijke verhoging van de OZB in de meerjarenraming. Er wordt ook in eigen vlees gesneden. Het punt is dat de gemeente erbij gebaat is om baas in eigen huis te blijven. Portefeuillehouder Van den Beuken zegt dat de bibliotheek een basisvoorziening is. Met een aantal steunpunten kan men óók voorzien in de behoefte. Door in gesprek te gaan met de bibliotheek wil hij dit samen op gaan zetten. Met betrekking tot de verenigingen is het lastig om de jeugd te ontzien. Hij is blij met de samenwerking zodat de pijn gelijkmatiger verdeeld kan worden. De uitnodiging van de Muziekfederatie neemt hij graag aan. De bezettingsgraad van sommige accommodaties is structureel te laag. Er dient een samenwerking te ontstaan tussen de kernen. Grathem en Kelpen-Oler voetballen al samen. Door samen te pakken worden de kosten omlaag gebracht. Scholen moeten een sterlocatie blijven. Alle kernen zijn verschillend en er zal van onderuit een beroep op worden gedaan. Verschillende verenigingen hebben zelf al het initiatief genomen. De voorzitter schorst de vergadering van uur tot uur. De gemeenteraad reageert in tweede termijn op de reacties van de collegeleden. Samen Verder wil graag financieel baas in eigen huis blijven. Het verenigingsleven en de verenigingshuizen hebben in 2015 voldoende tijd om te zien wat mogelijk is. Er zal gepraat moeten worden met alle geledingen en dan samen werken naar een uitkomst toe. In 2015 is het kijken naar hoe het georganiseerd kan worden en in 2016 gaat het dan daadwerkelijk in. De koersnotitie is nog niet vastgesteld en deze zal ze kritisch volgen. Ze blijft achter de wethouderformatie staan ook gezien de inspanning die er nodig is voor de drie decentralisaties. In 2015 zullen de verenigingen nog ontzien worden. Ronduit Open vindt het jammer dat er niet over de inhoud gesproken kan worden. Ze mist de onderbouwing en vraagt zich af hoe de taakstelling concreet kan worden. De provincie heeft namelijk gesteld dat het concreet gemaakt moet worden maar dat kan wel op programmaniveau. Het is niet zo ernstig als het college doet vermoeden. Ernstig genoeg dat er veel bezuinigd moet worden maar niet zo ernstig dat dat vandaag moet worden vastgelegd. Het abstractieniveau kan hoger dan dat het nu gepresenteerd is. Dat geeft Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 2

3 misschien wat ruimte met de gesprekken die nog gevoerd moeten worden in De insteek van de raadsinformatiebijeenkomst mist ze. Ze vraagt zich af of het mogelijk is om eerder een debat te voeren. Het scheelt geen euro op de loonsom dat er 30 fte s zijn bezuinigd. De financiële kosten blijven stijgen. Het inhuren van externe adviseurs blijft een bepaalde terminologie. Alles wat van buitenaf komt is 4 miljoen, daar is nog veel op te bezuinigen. De pijn verdelen met 90% korten is niet eerlijk verdelen. Ronduit Open wil graag dat er blijk van wordt gegeven dat een taakstelling gehaald kan worden. Ze vindt het erg rigoureus bezuinigingen. Graag ziet ze een duidelijke visie op de subsidies. De kracht van de vereniging zit ook in een stukje ondersteuning. De OZB stijgt de komende jaren met 14% zonder dat er rekening met een waardedaling wordt gehouden. Daarnaast wordt de burger als deze lid is van een vereniging ook nog eens dubbelhard geraakt. Ronduit Open vindt dat de portefeuillehouder niet weet waar hij voor staat. Inhoudelijk heeft hij niet veel verteld. Leudal zorgt goed voor zichzelf. Dat de formatie van de wethouders van 3,1 fte naar 3,6 fte is gebracht door het CDA en Samen Verder vindt ze niet consequent. Ronduit Open heeft in 2010 de formatieomvang van het college juist teruggebracht. De OZB in Leudal is laag, lastenverhoging is echter geen oplossing. Leudal is steeds verstrikt in juridische procedures. Daar kan nog heel veel op bezuinigd worden. Door eerst dure rapporten te maken voor de plantsoenen is er nu geen geld meer voor onderhoud. De raad heeft de problemen steeds voor zich uitgeschoven. Ze stelt voor niet met adviesbureaus aan de gang te gaan. In Leudal ontbreekt het aan elke vorm van sturing. Ronduit Open is destijds niet voor niets uit de onderhandelingen gestapt, ze kon zich niet vinden in de lastenverhoging voor de verenigingen. Ze is teleurgesteld en boos over de bibliotheek. De bezuinigingen gaan gewoon door. Het jaar 2015 is een no go situatie. Ze mist de aandacht voor de 3 decentralisaties door de portefeuillehouder. Ze kan leven zonder een rekenkamer want er wordt weinig met de rapporten gedaan. Het CDA wil in 2015 niet bezuinigen op de bibliotheek. Het biedt een extra jaar om over de toekomst te praten. Ze snapt de noodzaak onder druk van de provincie om te bezuinigen. De externe adviseurs zijn meestal ambtenaren. Gezien het aantal externen dat gebruikt wordt in de omliggende gemeenten is het hier zelfs aan de lage kant. Ze stelt voor om geen extra kortingen op de subsidies voor 2015 door te voeren maar wel om te kijken naar dat wat mogelijk is. Meevallers dienen goed ingezet te worden voor de samenleving. In 2016, 2017 kan men korten en als in 2018 de financiële positie goed is kunnen er ook zaken worden teruggedraaid. Ze wil er nu verder geen uitspraak over doen. De bezuinigingsideeën van Ronduit Open zijn te laat ingediend en nu niet doorgerekend. De 3 decentralisaties in 2015 zijn nog een taakstelling en moeten nog worden aangepakt. D66 heeft het over struisvogelpolitiek: hoofd in de grond en geen keuzes maken. Het is tijd om wel keuzes te maken. Met haar amendementen wil ze de pijn wat verzachten. De bibliotheek moet worden ontzien. Een kwaliteitsfonds moet financieel en juridisch haalbaar zijn. Ze heeft geen bezwaar tegen een verhoging van de OZB met 2%. Ze wil weten waar ze aan toe is. Ze maakt zich zorgen over de rekenkamer. Als het een rekenkamerfunctie wordt is het politiek gezien niet verstandig. Ze betwijfelt of de raadsleden tijd hebben om het tastbaar uit te voeren. Het is uithollen van de democratie. De VVD geeft aan dat het op grote voet leven al in 2008 is begonnen. Er is nu geen andere keuze dan dat we gaan beginnen. De lastenverhoging is meer dan een paar tientjes. Miljoenen Nederlanders moeten meer belasting betalen. Het leven wordt een stuk duurder en de burger moet meer zelf gaan doen met minder geld. Het onroerend goed moet worden verkocht. Het geld dat vrij besteedbaar is moet op de markt komen. De fractie vindt portefeuillehouder Van den Beuken wat flets en niet goed uit de hoek komen. De bibliotheek met één centrale voorziening met steunpunten is een optie en lukt dat niet dan zal die constructie opgeheven moeten worden. Er zijn genoeg andere posten waar iets gehaald kan worden. Bij de hoeveelheid fte s van de wethouders mist ze de Wmo. Ze vraagt hiervoor aandacht van het college. Ze vindt het belangrijk dat er direct kan worden ingegrepen. Progressief Leudal zegt dat als het kalf verdronken is het college het gesprek aan wil gaan. Ze mist het gesprek met de verengingen. De korting is een grote aderlating voor de verenigingen. Ook met de accommodaties blijkt nog geen gesprek te zijn gevoerd. Ze is het eens met Samen Verder dat er een koersnotitie moet komen met een integrale aanpak. Het opheffen van de rekenkamer vindt ze zeer kwalijk. Deze doet uitstekend werk. Het college reageert in tweede termijn. Portefeuillehouder Verlinden geeft aan dat door een andere zachtere onderbouwing men weer snel zal afzakken. Er is gekozen voor Zero Based Budgetting -formulieren waardoor alle begrote uitgaven zijn Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 3

4 verantwoord en dus niet alleen, zoals voorheen gebruikelijk, de veranderingen in de ontwerpbegroting t.o.v. het voorgaande jaar. De subsidies blijven even buiten schot in Onder de term externe inhuur vallen ook bijvoorbeeld de ingenieursbureaus die met een rotonde aan de gang zijn. Hoe moet je zaken zonder externen invullen? De portefeuillehouder is blij met de opmerking van D66. Het college was bereid de OZB nog meer te verhogen. De verhoging van de OZB is in de periode %. Portefeuillehouder Van den Beuken stelt dat er brede steun is voor overleg met de verenigingen. De kern van de decentralisaties is helder benoemd. Mocht het niet toereikend zijn met de middelen van het rijk dan zal ook daar bezuiniging aan de orde zijn. De afgelopen raadsvergaderingen zijn de decentralisaties telkens aan bod gekomen. In december zullen de verordeningen aan de orde zijn. De verenigingen geven zelf de mogelijkheden voor minder accommodaties aan. Ze snappen dat er taakstellingen zijn. Het gesprek aangaan is het uitgangspunt. D66 trekt haar amendement A1 in en vormt die om in een motie (M3). Ze vraagt in verband daarmee om een schorsing. De voorzitter schorst de vergadering om 23.00uur. De voorzitter heropent de vergadering om uur. 5. Vaststellen Begroting Vaststellen Meerjarenraming Vaststellen Meerjarig investeringsprogramma Voteren krediet jaarschijf 2015 De voorzitter brengt de amendementen als eerste in stemming. Daarna volgt het vaststellen van de Begroting Als laatste komen de ingediende moties aan bod. Het amendement A.6 (bijlage 7) van de fractie Ronduit Open (diverse wijzigingsvoorstellen) wordt als eerste in stemming gebracht. Amendement A.6 wordt met 6 stemmen voor (Ronduit Open) en 18 stemmen tegen (Samen Verder, CDA, D66, VVD, Progressief Leudal) verworpen. Het amendement A.1 van de fractie D66 (instellen kwaliteitsfonds) is door haar, gehoord hebbende de beraadslagingen, inmiddels ingetrokken. Daarvoor in de plaats dient ze een motie (M.3) in. Met een stemverklaring laat Ronduit Open weten niet te kunnen instemmen met amendement A.2 vanwege de gehanteerde dekking. Het amendement A.2 (bijlage 8) van de fractie D66 (versoepelen bezuiniging subsidies) wordt met 2 stemmen voor (D66) en 22 stemmen tegen (Samen Verder, Ronduit Open, CDA, VVD, Progressief Leudal) verworpen. Ronduit Open laat in een stemverklaring weten dat ook m.b.t. amendement A.3 de dekking niet voldoende is en daarom zal ze tegenstemmen. De VVD laat in een stemverklaring weten dat het voorgestelde sympathiek klinkt maar dat in de toelichting staat de dekking wordt gezocht uit bepaalde posten die ze niet kan onderschrijven. Het amendement A.3 (bijlage 9) van de fracties Progressief Leudal + D66 (behouden bibliotheekwezen) wordt met 3 stemmen voor (D66, Progressief Leudal) en 21 stemmen tegen (Samen Verder, Ronduit Open, CDA, VVD) verworpen. Ronduit Open geeft in een stemverklaring m.b.t. amendement A.4 te kennen een hoofdelijke stemming te willen omdat hier wordt voorgesteld om de subsidies van 2016, 2017 en 2018 zoveel te korten en dat op het gebied van de bibliotheek de korting van 75% in 2016 gerealiseerd moet worden. Progressief Leudal geeft een stemverklaring af, ze kan niet instemmen omdat het te willekeurig is en omdat de rekenkamer onderuit wordt gehaald. Het - ter vergadering gewijzigde - amendement A.4 (bijlage 10) van de fracties Samen Verder + CDA (diverse wijzigingsvoorstellen) wordt na een hoofdelijke stemming met 14 stemmen voor (Samen Verder, CDA) en 10 stemmen tegen (Ronduit Open, D66, VVD, Progressief Leudal) aangenomen. Het amendement A.5 (bijlage 11) van de fractie Progressief Leudal (subsidiëring verenigingen) wordt door haar, gehoord hebbende de beraadslagingen, ingetrokken. D66 laat via een stemverklaring m.b.t. het geamendeerde raadsvoorstel weten dat ze veel goede dingen ziet maar op drie punten heeft ze een voorbehoud: 1. Bezuinigingen bibliotheken; 2. Bezuinigingen rekenkamer(functie); 3. Uitstel van bezuinigingen. Verder wil ze wel voor stemmen. Progressief Leudal laat via een stemverklaring weten dat ze het onvoldoende en onvolledig vindt. Er wordt geld via een omweg gehaald en dat vindt ze niet kunnen. Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 4

5 Het - geamendeerde - raadsvoorstel wordt met 16 stemmen voor (Samen Verder, CDA, D66) en 8 stemmen tegen (Ronduit Open, VVD, Progressief Leudal) aangenomen. Ronduit Open geeft via een stemverklaring m.b.t. motie M.1 aan de motie niet te steunen omdat als je eerst besluit zoveel centen weg te halen bij de verenigingen dat je dan niet alleen maar kunt compenseren zonder woorden en centen. Progressief Leudal laat via een stemverklaring weten het onzinnig te vinden omdat het al op drie manieren is voorgesteld. De VVD vindt het zo geformuleerd dat ze er niet mee in wenst te stemmen. De motie M.1 (bijlage 12) van de fracties Samen Verder + CDA (minimabeleid) wordt met 17 stemmen voor (Samen Verder, CDA, D66, Progressief Leudal) en 7 stemmen tegen (Ronduit Open, VVD) aangenomen. Via een stemverklaring geeft Ronduit Open m.b.t. motie M.2 aan blij verrast te zijn zoals ze hebben gezegd. Het CDA geeft in de stemverklaring aan de motie niet te steunen, er zijn voldoende afspraken. Om in december met een voorstel te komen is niet reëel. Samen Verder laat in haar stemverklaring weten dat het al in de commissie is toegezegd om de voortgang te volgen en december is nu tekort. De motie M.2 (bijlage 13) van de fractie VVD (monitoring drie decentralisaties) wordt met 10 stemmen voor (Ronduit Open, D66, VVD, Progressief Leudal) en 14 stemmen tegen (Samen Verder, CDA) verworpen. De stemverklaring van Ronduit Open m.b.t. motie M.3 geeft aan dat dit tot het reguliere werk van de gemeente behoort. De - ter vergadering ingediende - motie M.3 (bijlage 14) van de fractie D66 (leefbaarheidsfonds) wordt met 18 stemmen voor (Samen Verder, CDA, D66, VVD, Progressief Leudal) en 6 stemmen tegen (RO) aangenomen. 6. Mededelingen Burgemeester A. Verhoeven meldt dat op 13 november 2014 bij het Monument van Verdraagzaamheid, bij het Bezoekerscentrum Leudal te Haelen, de jaarlijkse herdenkingsplechtigheid plaatsvindt. 7. Sluiting Na het uitspreken van het slotwoord sluit de voorzitter de vergadering om uur. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van de gemeente Leudal d.d. 15 december DE RAAD VAN DE GEMEENTE LEUDAL, De griffier, De voorzitter, Drs. W.A.L.M. Cornelissen A.H.M. Verhoeven MPM Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 5

6 Bijlage 1 Algemeen Politieke Beschouwingen Gemeente Leudal; 4 november Het college en ambtelijke medewerkers hebben na heel veel inspanningen een sluitende begroting 2015 weten te presenteren maar wat nog belangrijker is mede ook in het kader van het provinciale financiële toezicht achteraf, een voor alle jaren sluitende meerjarenraming De gemeentelijke begroting mag duurzaam in evenwicht worden genoemd. Reeds bij de kadernota 2014 werd heel duidelijk aangegeven dat de Raad financiële keuzes diende te maken. De oude raad heeft dat over willen laten aan de op 19 maart j.l. nieuw verkozen Raad. Samen Verder staat nu dus voor het moment om verantwoordelijkheid te nemen en keuzes te maken, immers door Rijksbezuinigingen krijgt Leudal circa 5 miljoen minder aan uitkeringen uit het Gemeentefonds en ontkomen wij er niet aan keuzes te maken en voor de Leudalse samenleving ingrijpende financiële maatregelen te nemen. Samen Verder wil echter dat de gemeente zelf financieel baas in eigen huis blijft en dat wij niet onder financieel toezicht van provincie en of Rijk komen. We willen geen artikel 12 gemeente worden. Op diverse fronten zal er nu dus ingegrepen moeten worden om de begroting structureel in evenwicht te brengen en te houden voor de jaren 2015 en daarna. Waarom? Omdat: 1)Leudal ontvang minder inkomsten van het Rijk, circa 5 miljoen. 2)In het verleden is de OZB stelselmatig laag gehouden. 3)Leudal heeft een behoorlijk grote onbenutte belastingcapaciteit van circa 3,1 miljoen. In deze begroting die door het college is voorgelegd zitten forse ingrepen op wegenonderhoud en groen, maar vooral ook op sociaal maatschappelijk terrein, zoals het verenigingsleven, bibliotheek en gemeenschapsaccommodaties worden stevige bezuinigingen voorgesteld. Sportaccommodaties en andere accommodaties die minder dan 50% worden gebruikt zullen in de toekomst zelfs uit het onderhoudsschema van de gemeente verdwijnen. Van verenigingen wordt gevraagd meer zelf onderhoud aan accommodaties te doen om de door hun zo gewenste voorzieningen te kunnen behouden enz. enz.. Er zal meer zelfsturing en eigen verantwoordelijkheid van velen worden gevraagd in plaats van dat de overheid het wel eventjes financieel zal regelen. Samen Verder deelt de mening van dit college dat er structureel flink omgebogen moet worden maar de weg waarlangs zal een andere zijn dan dat het college in de voorliggende begroting voorstelt. Het zal minder rigoureus zijn dan wordt voorgesteld. Zie amendement. Sociaal / Subsidies aan verenigingen. De korting op subsidies van verenigingen zullen voor alle verenigingen % gewijze bijna even groot zijn, namelijk met ingang van het jaar 2016 worden verenigingen met circa de helft gekort, en ontvangen dan nog ongeveer generiek gezien 50% subsidie van de gemeente ten opzichte van de ontvangen bedragen in Verenigingen met veel jeugd worden minder gekort dan verenigingen met veel senioren. Subsidie is per definitie altijd aanvullend. We beseffen dat verenigingen harder zullen moeten werken om hun eigen huishoudboekje rond te krijgen, contributies zullen mogelijk moeten worden verhoogd, en er zullen nog meer activiteiten moeten worden gehouden om inkomsten te genereren. De gemeente denkt er over om in de toekomst verenigingen meer op activiteiten basis te subsidiëren. Middelen hiervoor kunnen gevonden worden in het Leefbaarheidsfonds. Samen Verder hecht er zeer aan dat verenigingen die van groot belang zijn voor onze dorpsgemeenschappen ook na 2018 nog kunnen rekenen op financiële ondersteuning van de gemeente. Dat is alleen mogelijk als we nu de subsidie bedragen halveren. Uitzonderingen maken wij voor de jeugdorganisaties, de Zonnebloem en de EHBO, die willen we blijven steunen. Samen Verder vindt het Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 6

7 belangrijk dat de jeugd via hun organisaties activiteiten kan blijven ontplooien en dat hulporganisaties zoals EHBO en Zonnebloem hun activiteiten op sociaal maatschappelijk terrein kunnen blijven voortzetten voor de medemens die in noodsituaties verkeert en of ziek is. Samen Verder is van mening dat subsidiebedragen aan organisaties onder de 100,-- niet meer van deze tijd zijn en niet langer meer uitbetaald moeten worden, dit alleen al vanwege de administratieve rompslomp die dit met zich meebrengt.. Samen Verder wil mede subsidies korten om mensen niet zwaarder te belasten die niet deelnemen aan verenigingsactiviteiten en die daardoor ook geen gebruik maken van gemeenschapsvoorzieningen. Helemaal ontzien kan natuurlijk niet er dient ook solidariteit te zijn binnen onze gemeente. Gemeenschapshuizen. Ellenhof wel of niet nieuw bouwen werd al eens eerder in de kadernota 2014 aangegeven. Samen Verder heeft recentelijk nog zeer getwijfeld aan nieuwbouw van Ellenhof, maar gelet -op de gehele voorgeschiedenis- is er geen weg meer terug. Gelet op de gedane investeringen van meer dan 1 miljoen is nieuwbouw nu onontkoombaar, ook zou anders circa ,-- subsidie vervallen die door de provincie is toegezegd voor de nieuwbouw. Bij niet doorgaan daarvan komt ook het bouwplan Mariabosch in Baexem financieel sterk onder druk te staan. De koersnotitie gemeenschapshuizen en het vast te leggen toekomstig beleid moet nog in de Raad aan de orde komen, het al vaker ambtelijk/bestuurlijk geopperde sluiten van gemeenschapshuizen en afstoten van clubgebouwen zal Samen Verder zoals altijd zeer kritisch beschouwen. De leefbaarheid in kernen is gediend bij het hebben van een voorziening waar mensen elkaar kunnen blijven ontmoeten. Wel moet het uitgangspunt zijn dat de exploitatietekorten in de toekomst niet langer meer door de gemeente zullen worden gesubsidieerd. Bibliotheekwerk. In de kadernota 2014 maakt uw college nog gewag van het hebben van één centrale bibliotheekvestiging. Nu wil u het bibliotheekwerk drastisch inperken. Samen Verder wil dat er in zoveel mogelijk kernen in basisscholen bibliotheek punten worden gehuisvest; wij roepen het college op om samen met het Bibliotheekcentrum de gewenste hervorming te doen plaatsvinden en de bereikbaarheid van bibliotheekvoorzieningen voor kinderen en met name ook de minder mobiele ouderen te behouden. Een spreiding over het grondgebied van Leudal is gewenst. Muziekonderwijs 1. Een bezuiniging op het muziekonderwijs kunnen wij billijken. Het is zeer wel verdedigbaar dat een cursist een substantieel deel van het lesgeld voor muzikale vorming voor zijn eigen rekening neemt, in plaats van nu 1/3 rekening cursist omgerekend ongeveer 300,-- en rekening gemeente, ongeveer 600,--. Andersom zou een betere verhouding weergeven, de cursist en inherent daaraan de muziekvereniging hebben er immers beiden profijt van. Daarom stellen wij voor dat er bovenop de gemeentelijke voorgestelde korting van 25% nog eens 8,33 extra gekort wordt. Op een cursus van circa 900,-- is dit circa 500,-- voor rekening cursist en circa 400,-- voor rekening gemeente. 3 Decentralisaties, Participatiewet, Jeugdzorg en Wet Maatschappelijke Voorzieningen. Wat deze nieuwe wetgeving de gemeente gaat brengen weten wij in financieel opzicht nu nog niet, dat het géén sluitend financieel gegeven zal zijn is zeer wel mogelijk. Het kan echter ook géén open eind financiering zijn. Samen Verder roept het college op dat niemand tussen wal en schip geraakt. College vraag desnoods een aanvullend krediet aan de Raad om de behoeftigen onder ons financieel of in natura te kunnen helpen. We moeten niemand aan zijn lot over laten. Mochten er bij de 3 D s Rijkssubsidies overblijven dan dienen deze gereserveerd te worden voor het volgende jaar. Wat Samen Verder ook zeer belangrijk vindt is dat er goed wordt gecommuniceerd met alle betrokkenen die zorgbehoeftig zijn. Tevens begrijpen wij dat de jeugdzorg met 25% gekort wordt en dat er door de gemeenten in Midden-Limburg nog géén contracten ter zake zijn afgesloten, als dat zo is dan baart ons dat zorgen. Bij de coalitievorming heeft Samen Verder samen met het CDA ervoor gekozen om de wethouders formatie te verhogen met 0,5 FTE mede om de invoering van de 3 decentralisaties zo soepel mogelijk te laten verlopen, dat is iets anders dan dat het college zich zelf een salarisverhoging Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 7

8 zou hebben veroorloofd. De rechtspositie van wethouders is evenals dat van raadsleden en burgemeesters landelijk geregeld. Minimabeleid. Samen Verder roept ( bij motie ) het college op dat ondanks de bezuinigingen in ieder geval t kinderen kunnen blijven lezen, sporten en of musiceren. We lezen, horen en zien om ons heen dat veel mensen en gezinnen het extra moeilijk hebben om de financiële eindjes aan elkaar te kunnen knopen, te laag inkomen, toenemende werkloosheid, woningen hypothecair onder water etc. Deze categorie van mensen moet worden geholpen, er is ook onder de Leudalse bevolking armoede dat moet erkend worden en er moeten passende maatregelen getroffen worden. Fysiek/ Openbare Ruimte Op de financiën voor onderhoud van de openbare Ruimte zal de komende jaren flink worden gekort, circa 1,2 miljoen. Samen Verder gaat er echter vanuit dat er door minder maar slimmer onderhoud géén kapitaalsvernietiging gaat optreden in de openbare Ruimte want dan komen we op termijn helemaal als gemeente bedrogen uit. Een mogelijkheid van aanvullende éénmalige financiering als budgetten niet toereikend zouden zijn kan wat ons betreft ook nog gevonden worden in het Groenfonds. Ook door inschakeling van de agrarische sector kan het groenonderhoud in het Buitengebied slimmer worden aangepakt; college zoek die uitdaging, pak de uitgestoken hand via de reeds eerder uitgevoerde pilot beet en ga samen met deze sector voortvarend aan de slag. Gemeentelijk Verkeersveiligheiden vervoer plan. Het GVVP willen we in de uitgaven sfeer voor de jaren 2015 tot 2018 korten met circa ,-- tot er weer betere financiële tijden aanbreken na Er resteert circa ,-- aan investeringen. De te besparen kapitaallasten willen we inzetten als dekkingsmiddel voor de door ons aangedragen mindere bezuinigingen ten opzichte van de college begroting. Economische Ontwikkeling. In de begroting staan enkele nieuwe economische ontwikkelingen en nieuw beleid genoemd zoals ondersteuning startersplatform, accountmanagement bedrijven etc. daar kan Samen Verder zich helemaal in vinden. Financiën / Woonlasten: Over de jaren 2012 en 2013 hebben de huishoudens respectievelijk gemiddeld circa 27,00 en 15,-- minder hoeven betalen aan gemeentelijke lasten. De gemeentelijke woonlasten zullen in 2015 gemiddeld met 25,00 toenemen per huishouden. Leudal is momenteel qua belastingtarieven gezien één van de beste jongetjes of zo men wil meisjes van de klas. Maar: Leudal heeft een onbenutte belastingcapaciteit van circa 3,1 miljoen, dat wil zeggen dat men gerekend met huishoudens per huishouden ongeveer 200,-- op jaarbasis minder betaalt dan zou moeten gelet op het hoge voorzieningenniveau wat Leudal kent. Trendmatige OZB stijgingen werden de laatste jaren niet eens doorberekend; dat wreekt zich nu. Samen Verder is dan ook van mening gelet op voorgaande dat een extra verhoging van de ozb met 3% naast de al ingerekende inflatiecorrectie van 2% geoorloofd is. Er zal een inhaalslag gemaakt moeten worden wil de gemeente in de toekomst niet financieel echt in de problemen komen. 1% OZB stijging betekent gemiddeld circa 2,00 voor een huishouden. We blijven ondanks deze lichte verhoging een van de goedkoopste gemeenten in Limburg en dat wil Samen Verder natuurlijk ook graag zo houden. Toeristenbelasting. De toeristenbelasting zal zoals al reeds eerder aangegeven in 2015 stijgen van 1,00 naar 1,20. Tevens wordt voorgesteld het tarief met ingang van 2017 naar 1,50 te brengen. Een volgende verhoging zullen wij niet accepteren omdat wij van mening zijn dat 1,50 een meer dan voldoende bijdrage is om toeristische voorzieningen te verbeteren en of op peil te houden, tevens willen wij redelijk in de pas blijven lopen met omliggende gemeenten. Leges Samen Verder is voorstander om legesinning bij verenigingen achterwege te laten, als dit niet zou kunnen dan zouden de verenigingen gecompenseerd moeten worden door correctie / compensatie vanuit het Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 8

9 leefbaarheidsfonds. In december bij de vaststelling van de legesverordening zullen we deze optie nader bekijken. Personeel en Organisatie. De reorganisatie Vitaal Leudal genaamd moet doorgang vinden, er zijn immers al flinke stappen in dat proces gezet, ook financiële. Wel is Samen Verder van mening dat de dienstverlening aan de burger nog beter, efficiënter en sneller kan. Op de gemeentelijke personele uitgaven is de laatste jaren al fors bezuinigd circa ,-- en er moet richting 2018 nog een miljoen extra bezuinigd worden. Er rust nog een zware taakstelling op het college en ambtelijk apparaat om een en ander soepel te laten verlopen. Tot slot voorzitter in deze eerste termijn zeggen wij dank aan het gemeentepersoneel voor hun inzet met betrekking tot deze gemeentebegroting maar ook aan de griffie die ons telkens goede ondersteuning biedt. Bijlage 2 Bijdrage begroting CDA-Leudal 2014 Geachte voorzitter, mederaadsleden, aanwezige en vooral ook de kijkers thuis. Vandaag behandelen we de begroting voor gemeente Leudal, een begroting waar veel werk in is gestoken door ambtelijke ondersteuning, college en ter voorbereiding ook door uw Raad, dank daarvoor aan allen. Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 9

10 Voorzitter de bomen reiken niet meer tot in de hemel. Dat is een hele korte samenvatting van deze begroting en van het meerjarenperspectief voor onze gemeente. Met de nodige correctievoorstellen willen wij er als CDA echter voor zorgen dat de samenleving zoveel mogelijk ontzien wordt; niet alleen in financieel opzicht maar vooral ook in sociaal opzicht. Om op een ordentelijke manier te kunnen reageren is onze bijdrage opgesplitst in 5 onderwerpen namelijk: 1) Welke trend ziet het CDA? 2) Wat is de basisboodschap van het CDA? 3) Wat is er aan de hand met de begroting van Leudal? 4) Wat vind het CDA van het begrotingsvoorstel? 5) Welke conclusies trekt het CDA? 1. Welke trend ziet het CDA? Zoals dat het geval is in veel gemeenten, is ook in Leudal de overheid zich met alles en iedereen in de samenleving gaan bemoeien. In regels, maar ook in financiële ondersteuning. Terwijl het tot rond de vijftig jaar geleden zo was dat de gemeente eigenlijk alleen zorgde voor de veiligheid en de basisgezondheid. Deze bemoeienis van de overheid leidt soms tot een bureaucratie, die verstikt en tot belemmering leidt in vrijheden. En vanuit financieel oogpunt tot te hoge kosten van voorzieningen. Voorzieningen dreigen onbetaalbaar te worden en met name hierdoor wordt, voor het eerst in vijftig jaar in Den Haag serieus werk gemaakt van een terugtredende overheid. Daar kunnen we met zijn allen maar lastig aan wennen en daar zullen we ook in deze gemeente de komende jaren nog mee worstelen. We moeten naar zelfsturing, naar eigen verantwoordelijkheid waar dat kan, naar een gemeente die eigen initiatief ondersteunt en vooral niet als eerste aan de kar trekt. Den Haag geeft ons met de drie decentralisaties het voorbeeld: minder taken in Den Haag en meer taken bij de gemeenten.. maar dan wel met een stevige korting van het budget! Alleen al deze verandering heeft een negatieve uitwerking binnen Leudal van 8 miljoen euro. Ga er maar even aan staan. We moeten het er echter mee doen. 2. Wat is de basisboodschap van het CDA? Binnen het CDA hechten eraan om dicht bij onszelf te blijven. Bij onze eigen kernwaarden, drijfveren en CDA-identiteit. Wij hebben een mensbeeld voor ogen dat uitgaat van een evenwichtige persoonlijkheid. Een evenwichtige persoonlijkheid kan immers omgaan met twee krachten die ieder mens in zich heeft: de ene kracht is die waarbij je erkent dat je zelf verantwoordelijkheid voor jezelf moet dragen. De andere kracht is die waarbij je onderkent dat je een sociaal wezen bent en dat ieder mens alleen maar kan leven in wisselwerking met andere mensen. Het eerste gaat dus uit van waardigheid, fierheid, zelfredzaamheid, goed opgeleid zijn en kritisch zijn. Het andere gaat uit van elkaar onderling steunen, van solidariteit, van het onderling opvangen van tekorten en handicaps, van het helpen bij achterstand en armoede. Vanuit het CDA zien we dat andere partijen een keuze uit die twee krachten maken. Een keuze voor óf de mens die sterk genoeg is om zijn eigen gang te gaan óf juist het aanhangen van het collectief als tegenhanger van het individu waarbij wordt uitgegaan van overheidssteun. En wat op dit moment door lijkt te slaan in Nederland, dat is dat wordt gekozen voor het model dat iedereen maar voor zichzelf moet zorgen. Een model dat haaks staat op onze visie dat je moet erkennen dat er altijd mensen zijn met authentieke tekorten, met handicaps, met achterstanden, met armoede. Met deze mensen die snel aan de zijlijn terecht kunnen komen, voelen wij als CDA-ers een compassie. Het is juist voor deze mensen aan de zijlijn dat wij oog en oor willen hebben. Nee, niet vanuit rechts, niet vanuit links, maar recht door het midden. Concreet betekent dit dat ook het CDA meegaat in de bezuinigingen nu die vanwege de economie noodzakelijk zijn. Maar het betekent ook dat we bij alle keuzes fundamenteel rekening houden met de mensen die om welke reden dan ook niet geheel in staat zijn om hun eigen boontjes te doppen. We denken niet in eendimensionale oplossingen (in de volksmond ook wel populisme genoemd). Het CDA denkt in oplossingsrichtingen vanuit de verschillende perspectieven van de samenleving. Iedereen inclusief. Lastig om uit te leggen en uit te voeren, maar we geven het onszelf wel te doen. 3. Wat is er aan de hand met de begroting van Leudal? Op de derde plaats komen we uit bij de vraag waarom er op weg naar 2018 in Leudal zoveel bezuinigd moet worden? De begroting van 2015 ziet er immers best goed uit: wel ombuigingen, maar geen radicale Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 10

11 ombuigingen; wel belastingverhogingen maar geen extreme verhogingen. Wat is nu het probleem van Leudal op weg naar 2018? Het college zegt: we hebben in Leudal een hoog, ja zelfs te hoog voorzieningenniveau, tegen een te lage prijs. Het CDA deelt die opvatting van het college. We hebben teveel accommodaties en gebouwen, we hebben te hoge loonkosten, we hebben wel heel erg mooie openbare ruimten, openbaar groen en een tiptop verzorgde woonomgeving. Daarop bezuinigen is de komende jaren echt noodzakelijk. En omdat we daar binnen de Limburgse gemeente zo weinig belasting voor betalen is ook een belastingverhoging voor het CDA best acceptabel. En laten we ook de hand in eigen boezem steken. Deze gemeente heeft sinds 2008 diverse coalities gekend die allemaal hun eigen accentwijzigingen op de beleidsvelden hebben doorgevoerd. Accentwisselingen die ervoor zorgden dat er steeds opnieuw geen duidelijke keuzes werden gemaakt. Laat staan dat ze leiden tot stevige ombuigingen. Er werd, achteraf gezien, teveel gevaren op kort cyclisch denken zonder daarbij voldoende oog te hebben voor de concrete financiële gevolgen voor het meerjarenperspectief. Net als nagenoeg alle andere partijen in deze raad heeft ook het CDA daarin een aandeel gehad. Daar kunnen we op weg naar een sluitende begroting in 2018 niet voor weg lopen. Sterker nog: juist nu en in de komende jaren komt het erop neer dat wij hier in deze raad komen tot een meer bindende factor die aan ons allen de verantwoordelijkheid geeft om orde op zaken te stellen. 4. Wat vindt het CDA van het begrotingsvoorstel? De CDA-fractie heeft de laatste weken en maanden gezien dat het college intensief bezig was met de voorbereiding van deze begroting. De CDA-fractie heeft ook het signaal ontvangen van de provincie Limburg inhoudende dat het nu echt niet langer kan blijven bij plannen tot bezuiniging, maar dat het er nu echt op aan komt dat de al langer geplande bezuinigingen feitelijk worden doorgevoerd. Het CDA signaleert de volgende hoofdlijnen in deze begroting: - Een stevige vermindering en afbouw van het overschot aan accommodaties, gebouwen én parken. - Een doorzetten van de lijn tot verdergaande vermindering van de personeelslasten. - Het enkele jaren op rij fors minder aandacht besteden aan de fraaiheid van onze openbare ruimten, plantsoenen en gazons. - Het verhogen van de belastingen om daarmee de scherpe kantjes van de bezuinigingen af te halen. - En ook het inplannen van en bezuiniging op de drie decentralisatie zo gauw dat vanaf 2018 kan. Bepaald niet gecharmeerd is het CDA van het collegevoorstel als het gaat om de subsidies aan verenigingen, de bibliotheken en met name ook omvang van de bezuinigingen op alle verenigingsactiviteiten die zich richten op de jeugd. Dat zijn in de ogen van het CDA nu juist de onderdelen waarop je het minst zou moeten willen bezuinigen. We zoomen daarop nu één voor één dieper op in: Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 11

12 Subsidies verenigingen Direct bij de presentatie van het begrotingsvoorstel heeft het CDA zich bezorgd getoond over de aantasting van de subsidiëring richting verenigingen. Hiermee raak je immers de kern van onze samenleving. Voor veel verenigingen kwam een aankondiging van bezuinigingen niet als donderslag bij heldere hemel, maar de impact van de concrete invulling van de bezuiniging is hard aangekomen. Denk maar eens aan muziekverenigingen die hun subsidies op termijn voor maar liefst 90% zagen verdwijnen. Moeilijk uit te leggen dat sommige verenigingen voor 50% gekort worden en andere voor 90%. Vanuit de zijde van de gemeente was het antwoord dat de jeugd hierdoor ontzien zou worden. Maar hoe zit dit dan met de jeugdleden van muziekverenigingen? Daarom dienen we nu een amendement in dat uitgaat van het principe gelijke monniken gelijke kappen. Wij maken ons hard om de subsidies voor alle verenigingen zoveel mogelijk te ontzien. We beseffen dat de huidige voorgestelde kortingspercentages op de subsidies substantieel zijn. De contacten met vele verenigingen geven ons echter veel vertrouwen dat de verenigingen deze forse uitdagingen niet uit de weg zullen gaan maar er samen de schouders onder zullen zetten om de verenigingsactiviteiten op een acceptabel niveau te kunnen continueren. Vanuit het profiel van het CDA mag u verwachten dat wij ons sterk maken voor de verenigingen van Leudal. Wij gaan ervanuit; en de eerste tekenen van herstel van de economie hebben zich al aangediend; dat de huidige kortingspercentages een tijdelijke maatregel zullen blijken te zijn. Sterker nog: kijken we naar de toekomst (de eerste bezuinigingen voor verenigingen zijn eerst van kracht vanaf 2016) dan zal het CDA er alles aan doen om deze pijn waar mogelijk nog verder te verzachten. Wij roepen het college op om die ruimte in 2015 ook daadwerkelijk te zoeken. Graag een reactie van de portefeuillehouder of hij deze opvatting deelt. Meevallers komen wat ons betreft bij voorbaat terecht bij onze verenigingen, primair bij de jeugdactiviteiten. Het college heeft terecht in haar uitgangspunten opgenomen dat de jeugd zoveel mogelijk ontzien dient te worden. Het is in onze ogen daarom ook rechtvaardig om minder financiële taakstellingen neer te leggen bij verenigingen met veel jeugdige leden onder de 18 jaar. Ook op dit gebied treft u een CDA- wijzigingsvoorstel aan. Bibliotheken Lezen is belangrijk voor de ontwikkeling van de kinderen binnen onze gemeenten. Goede leesvaardigheden en daarmee taalvaardigheden dragen op termijn bij aan voldoende kansen op de arbeidsmarkt en geven dus een beter toekomstperspectief. Belangrijk ook voor innovatie, groei in economie. Voor het CDA is een adequaat bibliothekennet een basisvoorziening. Het CDA kan daarom niet instemmen met de voorgenomen collegevoorstellen om op termijn een restbudget te reserveren van ,- voor het bibliotheekwezen met de achterliggende gedachten dat deze voorziening gezocht dient te worden in Weert of Roermond. Maar, voorzitter, het gaat op veel plekken pijn doen en ook de bibliotheken zullen niet ontkomen aan het verder doelmatig en strak georganiseerd werken. Minder overheadkosten (denk aan gebouwen en personeel), en meer geld voor de te leveren dienst zelf (het uitlenen van boeken). Om dit te bewerkstelligen stellen wij voor om de bibliotheken in de dorpen van Leudal waar deze aanwezig zijn allemaal onder te brengen in de plaatselijke school. Kinderen kunnen hierdoor gebruik blijven maken van de bibliotheek. Ook volwassenen kunnen op deze manier lokaal van de bibliotheek gebruik blijven maken. Belastingen Normaal gesproken ben je trots als je belastingen tot de laagste drie gemeenten van Limburg behoren. Het CDA ziet evenwel dat dit hele beleid sinds 2008 om de lokale belastingen bij de laagste van Limburg te laten horen ons inmiddels dwars zit. Ja, zelfs onaangenaam knellend is, met als we niet uitkijken flinke ontwrichtende effecten op de Leudalse samenlevingen. Belastingen dienen immers in verhouding te staan tot de verwachtingen van onze inwoners als het gaat om voorzieningen en dienstverlening. Naar de beleving van het CDA moet hierin het roer echt om. We steunen om die reden het collegevoorstel om de belastingen twee jaar op rij méér dan trendmatig te verhogen. De correcties op de subsidievoorstellen hebben wij als CDA evenwel niet uit nog verdere belastingverhogingen gehaald, maar uit aanvullende bezuinigingen op de bezuinigingen die het college voorstelt. De 3 decentralisaties Per 1 januari wordt de gemeente verantwoordelijk voor de jeugdzorg, WMO en de participatiewet. Mensen blijven langer wonen in de eigen omgeving wat de behoefte aan geschikte en aangepaste woningen maar ook voorzieningen doet toenemen. Een groot beroep wordt gedaan op de zelfredzaamheid van mensen en vrijwilligers en mantelzorgers. Uitgangspunt voor het CDA is dat er niemand tussen wal en schip valt en dat ieder de zorg en ondersteuning krijgt die nodig is. Goede communicatie met de zorgvragers maar ook met de inwoners in het algemeen is daarvoor noodzakelijk. Onlangs hebben we de verordening Jeugdzorg en WMO daarvoor vastgesteld en de verordening participatiewet zal de raad in december vaststellen. Als CDA Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 12

13 willen we deze goed monitoren vanaf de start want onze zorg die we eerder hebben uitgesproken hoe dit in praktijk gaat uitpakken blijft vooralsnog aanwezig. Ellenhof Een bijzonder woord voor Ellenhof. Wat het CDA betreft heeft de bouw van Ellenhof, ondanks alle noodzaak om te komen tot bezuinigingen, nooit ter discussie gestaan. Ell verdient een adequaat gemeenschapshuis. Reeds jaren loopt het proces om te komen tot het nieuwe Ellenhof. De gemeente heeft hier ook al diverse besluiten over genomen en er zijn reed diverse kosten gemaakt. De aanloopkosten bedragen nu al 1,2 mln. Niet geloofwaardig om alsnog de stekker uit dit proces te trekken uiteraard. En ook nog eens heel slecht als we dat zouden doen, want via Ellenhof loopt ook een forse financiële tegemoetkoming van de provincie waardoor we ook moeten zorgen dat de herontwikkeling van Mariabosch en het daaraan gekoppelde SamenZorgenHuis in Baexem doorgang kunnen vinden. Wat ons betreft: discussie Ellenhof gesloten. 5. Welke conclusies trekt het CDA? Voorzitter met het slotwoord komen wij vanuit de CDA-fractie tot een afronding in eerste termijn. We begrijpen de noodzaak vanuit het college om te kiezen voor een gezond financieel toekomstperspectief. De lasten doorschuiven naar toekomstige generaties is geen goede zaak en het CDA zal nooit kiezen voor de instelling na mij de zondvloed. Kiezen voor een gezond financieel perspectief trekt een zware wissel op diverse beleidsvelden binnen onze gemeente, u heeft het al eerder in mijn betoog gehoord. Maar als raad laten wij niet zomaar het oor hangen naar het college. Immers het is juist de gemeenteraad die uiteindelijk de beslissingen neemt. In dat kader heeft u kunnen horen dat CDA-Leudal haar verantwoordelijkheden oppakt. Keuzes die wij maken zijn samengevat: minder bezuinigingen voor de verenigingen, ruimte houden voor kunst en cultuur, hart hebben voor de kern van de samenleving, de jeugd heeft de toekomst. Kortom: het behouden van de identiteit van ons mooie Leudal. We geven het je te doen; we geven het onszelf te doen; we geven het ons allemaal samen te doen. Bijlage 3 Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 13

14 Algemene Beschouwingen RO 2014 (PB 2015) Voorzitter Ik wil van de gelegenheid gebruik maken om diegenen die zich het afgelopen jaar voor Leudal hebben ingezet hartelijk te danken voor hun inzet. Een woord van bijzondere dank gaat uit naar de griffie. Geachte voorzitter, Voor ons ligt een begroting die slecht is. Slecht wat betreft de opzet, slecht wat betreft de inhoud en slecht wat betreft de communicatie. Deze begroting is eenzijdig opgesteld door het college van Samen Verder en het CDA. Er is over de immense gevolgen geen overleg gevoerd met de raad, de burgers en/of verenigingen. En dat terwijl deze begroting een bezuiniging presenteert van bijna 6 miljoen euro. Burgers, verenigingen en instellingen worden zwaar getroffen de komende jaren. Maar ook zij moesten deze plannen uit de krant vernemen. Laten we eerst eens kijken naar de begroting zelf. Een begroting is hét sturingsinstrument voor de raad. Dit college van samen verder en CDA heeft ons de afgelopen weken meer dan eens onder de neus gewreven dat de raad de kaders moet aangeven en vooral niet teveel lastige vragen moet stellen. Voorzitter, ik vraag me af wie er hier in deze zaal op basis van deze begroting weet wat het college de komende jaren gaat doen. Wij van Ronduit Open in ieder geval niet. Nergens in de begroting kunnen we iets lezen over wat het college concreet gaat doen. Het college gaat heel veel plannen maken, Het college heeft voornemens, en plannen tot voornemens, maar er is weinig concreets waar te nemen. Het college begint ieder programma in deze begroting met een inleidende tekst van 1 A4 waarin werkelijk niets nieuws staat. Neem bijvoorbeeld het programma zelfredzaamheid en individuele ontwikkeling. Een hoop kunnen, voornemens en zouden, in plaats van concreet aan te geven wat het college gaat doen. Op pagina 32 geeft het college aan wat ze het komend jaar gaan doen onder het kopje Wat doet het college daarvoor? ). Dit ter ondersteuning van de door het college op pagina 31 gestelde doelen. 1. Het college gaat ervoor zorgen dat inwoners langer zelfstandig thuis worden. Hoe? Geen idee. Kunnen we dat als raad controleren? Nee. 2. Instrumenten voor de burgers zijn verder ontwikkeld. Welke instrumenten? En hoe? Geen woord daarover Onder het kopje wat willen we bereiken? (pagina 31) lezen we: 3. Vrijwilligers en mantelzorgers voelen zich erkend en herkend en gesteund. Prima om dat te constateren. Dan wil je als raadslid graag weten wat het college gaat doen om dat te bereiken? En dan lezen we op de volgende bladzijde : Vrijwilligers en mantelzorgers voelen zich erkend en herkend en gesteund. Voorzitter, Leest dit college eigenlijk wel haar eigen begroting? Het college kan de raad niet uitleggen wat ze gaat hoe ze dat gaat doen maar ze weet wel wat het kost. Ik kom daar zo op terug. Als we integraal verder lezen staat er: 4. Voorzieningen worden gebundeld en dure voorzieningen zijn ontlast. Vaagheid ten top. Waar gaat het over? U vindt het nergens terug in deze begroting. En als het er nu niet staat kan de raad het ook niet controleren bij de jaarrekening. En dan onder punt 5, het laatste punt in dit programma, en direct het toppunt lezen we onder het kopje maatwerk : Maatwerk is in gang gezet. Voorzitter, als je dit leest zou je bijna denken dat deze huidige begroting een 1 april grap is, maar dan wel een hele slechte. De punten die ik u net onder 1 t/m 5 opnoemde vormen letterlijk de basis voor een bedrag van schrikt u niet meer dan 11 miljoen euro.. Het college heeft 50 woorden gebruikt om deze raad een bedrag van 11 miljoen te vragen. U zou eens een vereniging moeten navragen hoeveel gegevens zij moeten aanleveren voor een subsidie van enkele honderden euro s. En dan de begroting zelf. Zoals gezegd: geen inhoud, geen communicatie, geen betrokkenheid en vol taalen schrijffouten. Voorzitter om deze met veel poeha aangekondigde vernieuwde begroting aan ons voor te leggen heeft het college euro uitgegeven. Bijna euro aan (weer) een extern bureau en bijna euro aan interne kosten. Ronduit Open vindt dat u dat geld veel beter had kunnen besteden aan bijvoorbeeld de verenigingen. Ik kom daar zo op terug. Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 14

15 INFORMATIE In aanloop naar vandaag hebben wij vóór de zomer al onze zorgen geuit over het proces. Té snel en té ondoordacht. Meerdere keren hebben we gevraagd om informatie. En telkens was het antwoord. Daar gaat u niet over, Waarom heeft u die informatie nodig? Dat is als raadslid uw taak niet. U stelt teveel vragen. Voorzitter, wij met z n 25 en vormen de raad van Leudal. Dat zijn de volksvertegenwoordigers van de burgers. Wij als raad en als individueel raadslid mogen en moeten zelf bepalen welke informatie wij nodig hebben voor het vervullen van onze taak voor de burgers. Daar heeft het college helemaal niets over te zeggen. Met het blijven weigeren om informatie te geven, onvolledig te zijn of nietszeggende antwoorden te geven tast u de fundamenten van de democratie aan. En daar zullen wij ons als Ronduit Open tegen blijven verzetten. Wij roepen de burgemeester op, erop toe te zien dat de regels zoals die in de Gemeentewet zijn vastgelegd naar letter en geest worden nageleefd. Het kan niet zo zijn dat een meerderheid in deze raad zijn positie misbruikt om ervoor te zorgen dat agendapunten en onderwerpen waar men het niet mee eens is van de raadsagenda te halen! Samen Verder heeft bij monde van de heer Walraven keer op keer geroepen zich in te zetten voor een verbetering van de politieke verhoudingen. Dat is een nobel streven, maar als dat leidt tot het monddood maken van de burgers van Leudal door haar volksvertegenwoordigers buiten spel te zetten dan, vindt u Ronduit Open op uw pad. Ik heb de heer Walraven in het verleden vaker een lans horen breken voor de belangen van de raad. Het zou hem sieren als hij dat ook nu zou blijven doen. EN dan ga ik nu door met onze reactie op de door het college gepresenteerde bezuinigingen. Te beginnen met de Verenigingen Voorzitter, De verenigingen in Leudal worden door het college van Samen verder en het CDA enkel gezien als clubjes waar mensen hun hobby s uitoefenen. Keer op keer horen we dat de heer Verlinden zeggen. En dat stoort ons. Verenigingen zijn niet enkel en alleen hobbyclubs. Ze vormen de basis van Leudal. Na de herindeling, en met het verdwijnen van de dorpen als zelfstandige gemeenten, zijn de verenigingen in staat geweest om die dorpen hun identiteit te laten behouden. Een voetbalvereniging of harmonie ís niet alleen maar een hobbyclub zoals wethouder Verlinden betoogt. In een vereniging komen jong en oud, arm en rijk, zwart en wit samen. Daar vindt het wezen van de samenleving plaats. En die verenigingen wil dit college duizenden euro s aan subsidie ontnemen. Het argument is dan: we ontzien de jeugd, en volwassenen moeten zelf maar hun hobby betalen! Voorzitter, Dat is respectloos. Het zijn de volwassenen, soms ouders van kinderen, die geheel vrijwillig vaak dag en nacht klaar staan voor de vereniging. Weet u nog? Dat zijn die vrijwilligers waar ik zojuist over sprak (die het college wilt steunen. Herkennen en erkennen. U doet het tegenovergestelde). Voorzitter, Een vereniging heeft een functie in het dorp. Daar worden contacten gelegd, ook met degenen die het wat moeilijker hebben in de samenleving. Jongeren met problemen, ouderen, gehandicapten. Allemaal vinden ze hun plek binnen de vereniging. Bij uitstek dus hét voorportaal voor de participatiemaatschappij die we met z n allen voorstaan. Toen de verkiezingen naderden vonden Samen Verder en het CDA dat de leefbaarheid in de kernen zo enorm belangrijk was. Het lijkt snel te zijn vergeten. Het moet ons allemaal wat waard zijn om iedere vereniging, die per jaar enkele burgers -die dreigen buiten de samenleving te vallen- toch een plek weet te geven, om die verenigingen te ondersteunen. Het is voor ons onbegrijpelijk dat het CDA en Samen Verder, de ene vanuit ideologie en de andere vanuit de lokale inslag hier geen oog voor heeft en volstrekt tegenstrijdig aan de eigen ideeën over zelfredzaamheid en participatie, verenigingen zo tekort doet. Het getuigt van een totaal gebrek aan visie op de samenleving vanuit dit college. Kunst/cultuur en onderwijs. Bibliotheek Bij de bibliotheek vallen grote klappen. Ronduit Open vindt het onbegrijpelijk hoe het college met zo n voorstel durft aan te komen. Grote woorden over een kennissamenleving, over het belang van onderwijs maar als het erop aankomt vindt men lezen blijkbaar niet belangrijk. En nog erger, de jeugd wordt extra getroffen omdat de functie van een bibliotheek juist voor de jeugd enorm belangrijk is. Daardoor dreigt de bibliotheekfunctie in onze gemeente onderuit gehaald te worden. De bibliotheek is een voor iedereen toegankelijke laagdrempelige voorziening met een grote maatschappelijke waarde en dat moet zo blijven. Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 15

16 De Bibliotheek is o.a. een belangrijk platform voor de fundering van de leescultuur en de taalverwerving, en voor de informatievoorziening en culturele activiteiten. Het is noodzakelijk dit in stand te houden. Ronduit Open is er zich van bewust dat er bezuinigd moet worden. Daar krijgen we allemaal mee te maken, ook de bibliotheek. Maar om de voorgenomen bezuinigingen zonder vooraankondiging en zonder voldoende vooroverleg te willen doorvoeren, is niet alleen kapitaalvernietiging maar tast ook de leefbaarheid onaanvaardbaar aan. Ronduit Open wil dat bibliocenter in 2015 de ruimte krijgt om een plan te maken voor het in stand houden van de bibliotheekfunctie en daarom stellen we voor de bezuinigingen te schrappen. In 2015 moet er overlegd worden met andere deelnemende gemeenten en met gebruikers. En ook Samen met het onderwijs en andere maatschappelijke organisaties en voorzieningen. Kijken hoe met inschakeling van vrijwilligers de voorzieningen overeind kunnen blijven. Zo zijn de bibliotheken 50 jaar geleden ook begonnen. Cultuureducatie Ook de bezuinigingen op muziek-, kunst- en cultuureducatie met maar liefst 25% gaan ons te ver, zeker in combinatie met de andere maatregelen op het terrein van kunst en cultuur. Wij vinden dat alle kinderen in de gemeente Leudal in aanraking moeten kunnen komen met kunst en cultuur. Dat is onmisbaar voor hun ontwikkeling en ontplooiing. Leerlingenvervoer Ronduit Open is tegen het inhuren van een extern bureau voor de beoordeling van aanvragen of een kind in aanmerking komt voor het leerlingenvervoer. Waarom kan de gemeente dit niet zelf beoordelen? De gemeente moet toch al vanaf 2015 op basis van indicaties, lopende en nieuwe aanvragen gaan beoordelen. Onderwijs & Peuter- & kleuterzorg. Kinderen met leer- en ontwikkelachterstanden raken door de bezuinigingsvoorstellen mogelijk nog verder achterop. Er wordt de komende 4 jaar een bedrag van maar liefst minder beschikbaar gesteld voor de extra begeleiding, zorg en aandacht die deze dubbel-kwetsbare groep jonge kinderen nodig heeft. We krijgen daar onvermijdelijk de rekening voor terug. Uiteindelijk is het resultaat hogere kosten op latere leeftijd. Onaanvaardbaar omdat de gemeente een wettelijke verplichting heeft én een verantwoordelijkheid voor deze kinderen om dreigende taal-, leer- en ontwikkelachterstanden tijdig te signaleren en te voorkomen. Sociale domein Nog meer dan voorgaande jaren zullen er fundamentele keuzes gemaakt moeten worden binnen het sociaal maatschappelijk terrein. Per 1 januari 2015 is het zover, de Wet Maatschappelijke ondersteuning, de nieuwe Jeugdwet en de Participatiewet komen onder de verantwoordelijkheid van de gemeente te vallen. Vanaf 2015 draait veel om participeren oftewel meedoen in de samenleving. Er wordt van elke burger verwacht dat hij gaat deelnemen en een bijdrage levert aan de samenleving. De gemeente zal anders moeten gaan werken. Dit alles vraagt om een open houding en respect naar de burger. Neem de burger serieus en ga uit van hetgeen hijzelf al heeft geregeld of wil regelen. Het mag niet zo zijn dat er extra drempels opgeworpen gaan worden b.v. bij een nieuwe aanvraag of de reeds lopende indicatie. Het is belangrijk dat de kwetsbare groepen in de samenleving de steun en de begeleiding behouden. Deze ondersteuning is een basis om mee te kunnen doen aan de samenleving. Dit hoeft niet altijd met geld of met een dure voorziening. Maar wat nodig is, is nodig! Laten we binnen de gemeente Leudal zorgen dat er laagdrempelig gewerkt gaat worden en dat er puur gekeken wordt naar de behoefte van het houden van de eigen regie op hun hulpbehoefte. Natuurlijk hoort daar ook hulp en ondersteuning door het eigen netwerk bij. Het is hoog tijd dat ook in Leudal de aandacht wordt verlegd van nota s naar burgers. Voldoende voorlichting en communicatie verkleint het risico dat tijdens de uitvoering vanaf 1 januari 2015 extra onvoorziene problemen gaan komen die ten koste gaan van de hulpvrager. Bestuur en personeel Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 16

17 We staan voor een geweldige opgave. Veel te lang heeft de meerderheid van deze Raad met CDA en Samen Verder voorop geweigerd de tering naar de nering te zetten. Men is doorgegaan met een volstrekt onverantwoord uitgavenpatroon. Onze voorstellen om de inschakeling van adviesbureaus met 30% te verminderen werden in november 2012 gesteund door Samen Verder maar daar zien we nu niets meer van terug. Met ongelooflijk gemak wordt de ene na de andere opdracht gegeven, ook voor zaken die wezenlijk door de gemeente zelf zouden moeten worden uitgevoerd. Dat kan en mag zo niet doorgaan. Wij stellen voor de advieskosten en de kosten voor inhuur van extern personeel voor 2015 substantieel te verlagen. Het is voor Ronduit Open ondenkbaar dat burgers de rekening moeten gaan betalen voor een falend financieel beleid. Het zal langzamerhand toch voor iedereen in de Raad helder zijn dat dit beleid zo niet kan doorgaan. In de begroting en in de beantwoording door het college op onze vragen blijkt maar weer eens dat er in financiële zin niet op personeel wordt bezuinigd. De taakstellingen zijn niet gehaald en ook naar de toekomst toe blijkt uit de begroting dat de kosten voor personeel niet teruglopen maar toenemen. Wij vinden dat onacceptabel gezien de besluitvorming die in het verleden door de raad heeft plaats gevonden en komen weer met de oproep om wel te doen wat de raad heeft besloten. FINANCIEN De raad stelt slechts de begroting 2015 vast en autoriseert het college om uitgaven te doen en belastingen te innen die in de jaarschijf 2015 zijn opgenomen. Als de begroting 2015 niet in evenwicht is dient de meerjarenraming aannemelijk te maken dat dit evenwicht in 2018 uiterlijk tot stand zal worden gebracht. De meerjarenraming heeft slechts de functie van een doorkijk met als doel een beeld te schetsen hoe de gemeente ervoor staat en welke maatregelen daarvoor nodig zijn. Met het begrip structureel evenwicht wordt nadrukkelijker bedoeld dat in de begroting structurele lasten gedekt worden door structurele baten. Het reëel evenwicht houdt in dat ramingen realistisch moeten zijn. Dit is nieuw ingaande het begrotingsjaar Vraag is of de geraamde bezuinigingen die vermeld zijn op blz 8 in de programmabegroting 2015 realistisch zijn. De uitgangspunten dat de bezuinigingen op subsidies bibliotheken en subsidies, leerlingenvervoer realiseerbaar zijn is niet nader onderzocht aan de hand van bijv. de subsidieverordening en onderliggende contracten. Dus de juridische grondslag ontbreekt vooralsnog en daarmee de realiteit van deze bezuinigingen. Wij doen voorstellen om dat anders te doen. Bestemmingsplannen. Door de wettelijke verplichting om de bestemmingsplannen te actualiseren heeft de gemeente Leudal aanzienlijke kosten moeten maken en dure bureaus moeten inhuren. Uit de programmabegroting 2015 blijkt dat in 2013 hieraan 2.4 mln is uitgegeven. In 2014 bedragen de kosten voor ruimtelijke plannen 1.8 mln en voor ,93 en de jaren daarna 1,85 mln. Waarom blijven de kosten zo hoog als inmiddels alle ruimtelijk plannen zijn herzien? De reserve bestemmingsplannen is al leeg sinds 2013 Riolering Ook op het onderhoud van de riolering en kunstwerken wordt door het college voorgesteld om te bezuinigen. Dus dat betekent ook dat de rioolheffing met verlaagd moet worden. Het moet immers een kostendekkend tarief zijn. Dus als de kosten omlaag gaan gaat ook het tarief omlaag. Onderhoud gebouwen en sportaccommodaties Op dit onderdeel wordt in 2015 een bezuiniging van ingeboekt maar "een nieuw integraal beleid moet nog in 2015 nog ontwikkeld worden. Ook hier doen we een voorstel voor om dat anders te doen. De gemeente Leudal heeft in 2013 veel geld uitgegeven aan het laten opstellen van beheerplannen zo hebben we kunnen zien in het overzicht van de inhuur. Van het beheerplan wordt binnen datzelfde jaar afgeweken. Dus het opstellen van beheerplannen en kwaliteitsniveaus heeft geen zin. Bovendien zijn de voorgestelde bezuinigingen niet onderbouwd. Volgens Ronduit Open is er meer sprake van budgetten "raden" dan van budgetten "ramen Ellenhof Ronduit open heeft steeds als standpunt gehad dat wat in andere kernen zoals Grathem is gerealiseerd niet aan Ell mag worden onthouden. We koppelen daar dezelfde voorwaarden aan als we in andere kernen hebben gedaan, namelijk dat er een aanvaardbare en realistische exploitatieopzet is. Dat betekent dat er voldoende zekerheid moet zijn dat er ook voldoende gebruik zal woorden gemaakt van de voorziening. Dus Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 17

18 niet eerst stenen stapelen en daarna pas over de exploitatie gaan nadenken. We gaan er dus van uit dat ook in Ell door het college overleg plaatsvindt over de wensen van gebruikers en ook over toezeggingen met betrekking tot daadwerkelijk gebruik. En als die exploitatieopzet rond is blijven wij onverkort achter de nieuwbouw staan. Ell Mag niet de dupe worden van een volstrekt onverantwoord uitgavenpatroon binnen de gemeente. ATLETIEKBAAN. Wij zijn blij dat er eindelijk een oplossing is gevonden om de problemen van Atletiekvereniging Leudal op te lossen. Jammer dat dit zo lang heeft moeten duren en dat realisatie pas in 2015 kan plaatsvinden. Wij gaan er van uit dat u in nauw overleg met AVL de realisatie gaat oppakken. Bij de renovatie van de Elisabethsmolen had het college het krediet nog niet binnen of de aanbesteding was al afgerond. Wij gaan er vanuit dat we die voortvarendheid ook terug gaan zien bij het herstel van de atletiekbaan in Heythuysen. Amendement Voorzitter wij hebben een amendement opgesteld en dat wil ik graag kort even toelichten. Zoals gezegd vinden we dat de problemen van Leudal niet veroorzaakt zijn door de burgers van Leudal. Daarom stellen we voor om de bezuinigingen die de burgers rechtstreeks raken zoveel als mogelijk terug te draaien. In de plaats daarvan stellen we andere bezuinigingen voor, en wel de volgende: 1. Personeel en externen. Het is voor ons niet helder, mede vanwege een weigerachtige opstelling van het college om inzage te geven in de informatie waar de vele miljoenen aan worden besteed. Wij vinden dat de bezuinigingen op personeel niet pas in 2018 substantieel moeten zijn maar veel eerder. Daarbij geven we de ruimte aan het college om de bezuinigingen die we voorstellen te vinden binnen de reguliere personeelskosten danwel de externe kosten. 2. Op het gebied van promotie van Leudal bezuinigt dit college niets. Sterker nog ze geeft er meer geld aan uit. Wij zijn van mening dat een groot deel van de promotie en bedrijfsactiviteiten uitgevoerd kunnen door ons eigen personeel. 3. Zoals bekend moeten de gemeenten de komende jaren zorgtaken die voorheen bij het rijk lagen zelf gaan uitvoeren. Tot op heden zijn veel externe adviesbureaus daar hele rijk van geworden. Wij zien dat binnen de enorme budgetten van tientallen miljoenen euro s ook veel geld gaat naar die adviesbureaus. Daarom stellen we daar een bezuiniging op voor. Ook denken we dat het budget met 1 a 2 procent naar beneden kan door de verenigingen krachtig te houden of krachtiger te maken. 4. Zoals aangekondigd willen we de bezuinigingen op muziek, sport, cultuur, waaronder ook de kermissen, terugdraaien. Verenigingen zijn onze belangrijkste krachten binnen Leudal en dat moet zo blijven. Als we het hebben over eigen ontwikkeling, zelfredzaamheid, betrokkenheid, mantelzorg, verbinding, etc dan zijn het onze verenigingen die daar in voorop lopen. Zonder beleidsregels, zonder ambtenaren, zonder dure bestuurders maar wel met bevlogen, betrokken en enthousiaste vrijwilligers. Ronduit Open wil daar geen euro op bezuinigen. Sterker nog. Wij willen investeren in verenigingen. Maak ze nog krachtiger en wij denken dat daardoor uiteindelijk Leudal ook goedkoper uit is. Een WIN WIN situatie. Voorzitter wij stellen dus voor om verenigingen die creatief, eigenzinnig en wars van politiek met oplossingen komen die wij misschien niet eens meer zien, daarvoor te belonen. Wij willen graag meedenken hoe, maar willen het initiatief zoveel als mogelijk bij verenigingen laten. Onze tegenbegroting bezuinigt dus niet op burgers, verenigingen, kunst en cultuur maar zoekt het met name in de organisatie en in slimmer en anders denken. Iets wat we van het college hadden verwacht maar helaas niet hebben gekregen. Onze voorstellen betekenen dat we ruim anderhalf miljoen meer bezuinigen dan het College voorstelt. Voor een deel gebruiken we deze extra bezuinigingen om de voorstellen van het College terug te draaien. -Geen bezuinigingen op de verenigingen maar juist een extra stimulans. -Geen OZB verhoging. -Geen bezuiniging op bibliocenter maar eerst in overleg met de partners de toekomst bepalen -Geen onrealistische bezuinigingen op accommodaties en geen gedwongen verkoop van voetbalterreinen of gedwongen fusies tussen verenigingen. -Extra impuls voor de kermissen ter bevordering van de leefbaarheid. In de tweede termijn zullen meerdere fractiegenoten het woord voeren. Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 18

19 Bijlage 4 Algemene Beschouwingen D66 4 november 2014 Rens Raemakers Voorzitter, Het is 4 november En dat is een bijzondere dag, want het is de eerste keer dat D66 meedoet aan de Algemene Beschouwingen in Leudal! En omdat je sommige tradities écht niet moeten willen veranderen: ook wij beginnen met een woord van dank. Dank aan de griffie voor het wegwijs maken in de eerste maanden en voor de prettige omgang. Dank aan alle medewerkers van de gemeente, die hebben meegewerkt aan deze begroting. Er is in korte tijd veel werk verricht. Chapeau! Voorzitter, Wat zou ik vandaag allemaal kunnen gaan zeggen? Een tweetal scenario s. Scenario 1 Deze begroting staat vol met pijnlijke voorstellen, en verschaft zo aan een oppositiepartij als de onze een hoop munitie om op te schieten. Veel verenigingen en inwoners van de gemeente worden getroffen door zo n maatregel. En ik zou ongetwijfeld velen op hun wenken bedienen door hier eens stevig van leer te trekken tegen de volledige begroting. Maar voorzitter, laat mij eerlijk zijn. De problemen zijn groot, en er moet flink bezuinigd worden om de begroting structureel sluitend te krijgen. Dat betekent dat de struisvogelpolitiek en de kaasschaafmethodiek van weleer nu voorgoed zijn uitgewerkt. We moeten vandaag knopen doorhakken. Keuzes maken. En dus is het eerste scenario voor D66 géén optie. Scenario 2 Deze begroting staat vol met voorstellen, die niet zijn terug te vinden in de verkiezingsprogramma s van de coalitiepartijen Samen Verder en CDA. Citeren uit deze verkiezingsprogramma s zou mij wederom voldoende munitie geven om er vanavond een bijzonder leuke show van te maken. Wat hebben partijen beloofd en wat maken zij daar nu van waar? Het zou ongetwijfeld tot onthullende conclusies leiden. Maar ook dan moet ik eerlijk zijn. We staan er als gemeente slecht voor. Niet alle dingen die nu moeten gebeuren, waren een jaar geleden voorzienbaar. Terugkijken en met de vinger wijzen voegt dan ook niets toe. Ook het tweede scenario is voor D66 dus géén optie. Dus voorzitter: vandaag ga ik hier géén stemming maken. Nee, richt nu de blik op toekomst; het is tijd voor nieuwe ideeën. Kijk naar wat nodig is voor het Leudal van de komende 10, 20, ja zelfs 30 jaar. Kijk naar het grote verhaal; een nieuw verhaal voor Leudal. Ja voorzitter, vergezichten! Graag zelfs vandaag. Waar gaan we naartoe? En waarom? En hoe ziet D66 het Leudal van de toekomst? Ik ga dat uitleggen aan de hand van de volgende drie thema s: 1. Vernieuwing van het verenigingsleven kernen; 4 clusters; 1 Leudal 3. Een leven lang leren & lezen 1. Vernieuwing van het verenigingsleven Te lang zijn subsidies voor verenigingen en instellingen vanzelfsprekend geweest. Te lang was het feit dát je nu eenmaal bestond, al voldoende reden om geld gestort te krijgen. Waarderingssubsidies noemen we dat in Leudal. Dat mag best anders. Kijk naar wat verenigingen nodig hebben. Kijk naar wat de maatschappelijke vraag is. Kijk ook wat verenigingen best zelf kunnen doen, en wat eventueel met behulp van sponsors en vrijwilligers kan. Kortom: geef geld als het nodig is, maar geef niet zonder meer. Dat er om die reden gekort wordt op de subsidies van verenigingen, kan D66 goed begrijpen. We moeten immers de broekriem aanhalen, en dus moet er ook op verenigingen bezuinigd worden. We zijn er ook van overtuigd dat de levendige gemeenschappen dit in veel gevallen goed kunnen oplossen. Maar bezuinig met beleid, doe het met een visie. Het absolute getal is niet doorslaggevend, ga voor een nieuw verhaal. Gemeenschapszin en creativiteit van onderop, de gemeente faciliteert en stimuleert. Verbind partijen over en weer en breng generaties bij elkaar. En: bezuinig niet te rigoureus. Iedereen zal moeten wennen aan minder geld, aan minder vanzelfsprekendheid en aan méér eigen kracht. De bezuiniging op de muziekverenigingen van 50% in 2016 en 90% in 2017 acht D66 dan ook te extreem. Het is prima om het aantal jongeren als criterium Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 19

20 te benoemen, maar realiseer je ook dat er meer is dan dat alléén. Muziek is een vorm van cultuur die belangrijk is voor de lokale gemeenschap. Niet alleen voor de jeugd, maar voor iedereen. En breder dan dat: blijf investeren in verenigingen voor muziek en sport. Investeer niet langer middels een blanco cheque, maar ga voor goed beleid en kwaliteit. Stimuleer zelfsturing en burgerparticipatie. Faciliteer samenwerkingen en fusies. Kijk bijvoorbeeld naar de voetbalclub van Grathem en Kelpen-Oler of naar de tennisclub van Haelen en Horn. Maar kijk ook over gemeentegrenzen heen: kijk eens hoe men in Ell bij het jeugdvoetbal met Swartbroek samenwerkt. Dit soort voorbeelden moeten op meer plaatsen in onze gemeente worden uitgewerkt. Niet alleen omdat het geld bespaart, maar ook én vooral omdat het slimmer is, leuker en toekomstbestendiger. Daarom komt D66 met een amendement voor een Kwaliteitsfonds. Dit Fonds bestaat uit een Sportfonds en uit een Muziekfonds. Het doel van het Fonds is tweeledig: 1. Verenigingen kunnen getraind worden hoe men meer eigen inkomsten kan genereren 2. Door het instellen van een Sportraad en een Muziekraad kunnen samenwerkingen en fusies tussen verenigingen beter begeleid worden. Kortom: soms is eerst een investering nodig, om vervolgens geld te kunnen besparen. Sommige subsidies verdwijnen helemaal. Bijvoorbeeld die voor seniorenverenigingen. Ergens is dat wel begrijpelijk. Door de vergrijzing komen er steeds meer ouderen bij. Over 10 jaar zal een kwart van de bevolking 65-plusser zijn. We kunnen dus niet meer zomaar alle senioren met subsidie blijven steunen. Elders is het geld harder nodig. Denk maar eens aan de drie decentralisaties. Maar D66 ziet ook kansen, juist op dit gebied. De seniorenverenigingen in Leudal kunnen een goede bijdrage leveren aan de veranderingen in het Sociale Domein. Daarom stelt D66 voor tóch een subsidie van euro voor seniorenverenigingen in stand te houden. Specifiek gericht op participatie van kwetsbare senioren kernen; 4 clusters; 1 Leudal Voorzitter, ik kan mij het verkiezingsdebat over de gemeenschapshuizen nog goed herinneren. Dat was in Kelpen-Oler, in maart van dit jaar. Er werd de lijsttrekkers gevraagd of men vond dat elke kern een gemeenschapshuis móest hebben. Ik heb toen Nee gezegd. Niet per se. Ik heb uitgelegd waarom dat ik dacht dat verandering onafwendbaar was, maar tegelijkertijd ook kansen bood. Maar niemand was het met me eens. Ik voelde me als Cassandra, uit de Griekse mythologie: de boodschapper van slecht nieuws, dat niemand gelooft of wil geloven. De mythe van Cassandra loopt niet goed af, omdat de andere Griekse Goden volharden in hun eigen gelijk. Omdat ze de waarheid niet willen en niet kunnen zien. Maar voorzitter, en ik zeg het met een knipoog: het College in Leudal heeft eindelijk het licht gezien. Het beleid van gemeenschapshuizen en accommodaties wordt integraal aangepakt. Accommodaties of sportvelden met een te lage bezettingsgraad moeten worden verkocht. En verenigingen en marktpartijen worden veel meer betrokken bij het onderhoud en de exploitatie. Dat steunt D66. Dat er accommodaties verkocht moeten worden, impliceert ook dat niet elk dorp alles kan behouden. Het zou kunnen betekenen dat in het ene dorp een gemeenschapshuis verdwijnt, terwijl in het andere dorp het sportcomplex wordt afgestoten. Maar als beide dorpen samenwerken, kunnen ze er samen sterker uit komen. Clustering van dorpen biedt uitkomst. En D66 is blij dat het College op dit gebied onlangs met een nieuw voorstel is gekomen: de Koersnotitie accommodaties. De leefgebieden van voorheen zijn vervangen door vier nieuwe clusters. Deze zijn niet langer gebaseerd op de gemeentelijke grenzen van voor 2007, maar op geografische ligging en positie. Een verstandige keus. Dit leidt tot de volgende vier clusters: de Maasdorpen (Haelen, Horn, Neer, Buggenum, Nunhem, met Heibloem), de Centrumdorpen (Roggel en Heythuysen, ook met Heibloem), Hart van Leudal (Grathem, Kelpen-Oler, Baexem, met Ell) en Leudal-West (Ittervoort, Neeritter, Hunsel, Haler, ook met Ell). U hoort het al: de positie van Heibloem en Ell behoeft nog aandacht. Maar het toont ook júist aan dat de clusters niet absoluut zijn: sommige dorpen zullen ook nadrukkelijk twee kanten op moeten kijken. En als het aan D66 ligt: de wereld eindigt niet bij de gemeentegrens! Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 20

21 Oja, die naam Leudal-West ; die is nog wel een beetje suf. Die kan best hipper! Voorzitter, wat denkt D66 dan van het nieuwe gemeenschapshuis in Ell? Moet dit dus maar van tafel worden geveegd? Nee, dat vinden wij niet eerlijk en niet verstandig. Onze partij heeft altijd als standpunt ingenomen dat gemeenschapshuizen zoveel mogelijk op eigen kracht moeten worden gerund. Het nut van exploitatiesubsidies is nooit bewezen. Sterker nog: in Ell bewijzen ze al jaar en dag dat het ook zonder deze subsidie kan! Ell is zo bezien het schoolvoorbeeld van zelfsturing en eigen kracht. Het idee voor een nieuw gemeenschapshuis in Ell is dan ook unaniem goedgekeurd door de voormalige raad, in 2011 al. Nu alles stoppen zou leiden tot grote teleurstelling bij de betrokken verenigingen en mensen, maar ook tot verzonken kosten : investeringen die in de loop van de jaren gedaan zijn, zouden dan allemaal voor niets zijn geweest. De burger mag toch ook een betrouwbare gemeente verwachten? Dat D66 vasthoudt aan de realisering van Ellenhof, betekent niet dat we vinden dat Ell verder buiten schot moet blijven. Nee, ook met Ell zal gesproken kunnen worden over bijvoorbeeld de sportaccommodaties en de school in het dorp. En misschien dat er dan wel een goede deal te maken is met een buurdorp als Hunsel, Haler of Kelpen-Oler. Verenigingen uit Hunsel, Haler en Kelpen-Oler zoeken aansluiting bij de Brede Maatschappelijke Voorziening in Ell, en op een ander terrein maakt Ell de omgekeerde beweging. Tot slot op dit thema: D66 is blij dat het voorstel voor de Haemmaeker in Neer nu eindelijk op de agenda staat voor de raadsvergadering van december. Het is tijd om duidelijkheid te geven aan verenigingen en gebruikers, wat de keus voor de toekomst ook wordt. Maar ook hier geldt: kijk voorbij de bestaande mogelijkheden. In Neer is men bezig met een plan voor een multifunctioneel complex op Sportpark Ligteveld, een idee dat wederom van onderop wordt uitgewerkt. Een idee dat ook goed aansluit bij de nieuwe plannen van het College. In onze ogen moet dit plan nadrukkelijk worden meegenomen bij de toekomstplannen voor de Haemmaeker. 3. Een leven lang leren & lezen Een leven lang leren & lezen: wat bedoelt D66 daarmee? In de eerste plaats vinden wij dat de basisscholen nadrukkelijk moeten worden meegenomen in het verhaal van accommodaties en gemeenschapshuizen. De gemeente heeft hier natuurlijk te maken met SPOLT, de stichting waar alle basisscholen van Leudal onder vallen, maar de gemeente kan ook wel degelijk zelf een visie in het overleg inbrengen. Die visie mist D66 namelijk momenteel. Zo hebben we onlangs vragen gesteld over de toekomst van het onderwijs in Leudal-West (of, ja wat we nu nog Leudal-West noemen!), maar we hebben nog géén antwoord gekregen. We hopen dat onze vragen een aansporing zijn om het onderwijs ook in het integrale beleid mee te nemen. In de tweede plaats vinden wij dat ook de bibliotheken in dit verhaal moeten worden meegenomen. Maar op veel plaatsen gebeurt dit al. We hebben een bibliotheek in de school in Ell, Grathem, Heibloem en Kelpen- Oler. En er zijn bibliotheekservicepunten in Baexem, Horn, Haelen, Roggel, Neer en Ittervoort. Die servicepunten zijn nu ook allemaal in de school, behalve in Neer. Ook in Haelen is men onlangs naar de school verhuisd, iets wat we morgen zelf met een werkbezoek mogen gaan aanschouwen. Enkel in Heythuysen is nog sprake van een volledige servicebibliotheek, en ook die ligt in de school! D66 vindt het bibliotheekwezen én deze vestigingen belangrijk. Belangrijk omdat ze bijdragen aan de leesvaardigheid en ontwikkeling van kinderen. Belangrijk omdat lezen mensen slimmer en zelfredzamer maakt. Belangrijk omdat lezen ook leuk is: voor jong en oud, een leven lang. Het kan niét zo zijn dat het bedrag voor bibliotheken wordt teruggebracht tot euro! Daarmee kan onze fractie niet akkoord gaan en we zullen ook hiervoor met een amendement komen. Dat amendement dienen we samen met Progressief Leudal in. Collega Van der Stappen zal dit amendement zometeen nog nader toelichten. Ik sluit af, voorzitter: wat bedoelt D66 dan precies met een leven lang leren? Vandaag stellen we de begroting vast. Dat is niet het einde, maar slechts het begin van een nieuw proces. En laten we dus onze oren en ogen openhouden voor die ideeën uit samenleving én politiek, die we vandaag Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 21

22 met zijn allen niet zien, maar morgen mogelijk wel. Want we willen een Leudal dat blijft leren, ontwikkelen, spelen en vooral: nieuwe grenzen opzoekt. Laten we dus een weg kiezen die zowel rekening houdt met de ervaringen uit het verleden, alsook investeert in de dag van morgen. Laten we de waarheid onder ogen zien, en de rekening betalen, maar zonder dat alles wat is opgebouwd helemaal wordt vernietigd. Kortom: Laten we Leudal vooral lezend, lerend én levend houden. Dankuwel. Bijlage 5 VVD ALGEMENE BESCHOUWINGEN BEGROTING 2015 Raad 4 november 2014 / conceptbesluitenlijst 22