Programmaplan Stevige Dijken Investeren in veiligheid

Transcriptie

1 Programmaplan Stevige Dijken Investeren in veiligheid definitief: 25 maart 2011

2 Foto voorpagina: Werk in uitvoering Oostland, 3 september 2007 (foto Manon Eekhout) Programmasturing Delfland Delfland stuurt vanuit programma s. Eén daarvan is het programma Stevige Dijken. Stevige Dijken gaat over het in stand houden van de primaire en regionale waterkeringen. Door inspectie en onderhoud, toetsing aan veiligheidsnormen en het opstellen en uitvoeren van verbeterplannen beschermt Delfland zijn beheergebied tegen overstromingen. Versie: 25 maart 2011 Opstellers: Jeroen Rietdijk René van der Werf Programmateam: Ingrid Kooiman Miranda Brokke Hilde Noordtzij Karin van Duinen Miriam Klazenga Martin Oostdam Rien van Driel Robert Tekke André Evers Sameh Saad Dirk Maas Martijn van Amelsvoort Lennart Vroegindeweij 2

3 Inhoudsopgave 1 Doelen en resultaten programma Inleiding kadeverbeteringsprogramma Doelen en resultaten Leeswijzer Realisatiestrategie Effectgericht, gebiedsgericht en marktgericht Realisatiestrategie per programmalijn Samenhang met andere programma s Projecten en activiteiten Primaire waterkeringen voldoen aan de norm Regionale waterkeringen aan de norm laten voldoen Overige waterkeringen voldoen aan de legger Benodigde middelen Financiën Personeel Risico s en kansen Pilot Stevige Dijken Monitoring en rapportage Monitoring Rapportage Communicatie

4 4

5 1 Doelen en resultaten programma 1.1 Inleiding kadeverbeteringsprogramma 2009 Delfland is als waterschap verantwoordelijk voor de instandhouding van de primaire, regionale en overige waterkeringen. Delfland inspecteert en onderhoudt alle keringen, toetst ze aan de veiligheidsnormen en stelt verbeteringsplannen op en voert deze uit. In het Waterbeheerplan Keuzes maken, kansen benutten zijn doelen geformuleerd. Relevant voor het programma Stevige Dijken is het doel om de risicovolle regionale keringen in 2015 op orde te hebben. Om deze uitdaging gestalte te geven is parallel aan het opstellen van het WBP - in 2008/2009 het kadeverbeteringsprogramma opgesteld. Dit kadeverbeteringsprogramma is op 4 februari 2009 vastgesteld in de verenigde vergadering en geeft aan hoe Delfland, gegeven de kaders van het WBP , dit doel gaat bereiken. In 2008 is door Delfland gestart met het toetsen van de regionale keringen. De verwachting is (en was) dat het gehele toetsproces een periode van enkele jaren in beslag neemt (tot en met 2012). Eind 2008 is voor de eerste keer gerapporteerd aan de provincie Zuid-Holland over de voortgang en tussenresultaten van het toetsproces. De uitkomst van het toetsproces bepaalt de opgave van Delfland voor regionale keringen. In het Waterbeheerplan is in samenhang met de andere taken die Delfland heeft, vastgelegd wat het doel van Delfland is voor de regionale keringen. Hierin staat dat in 2015 de meest risicovolle regionale keringen weer op orde zijn en in 2020 alle regionale keringen. Meest risicovol is daarbij gedefinieerd als die keringen met het grootste verschil tussen de actuele toestand en de vereiste norm. Het kadeverbeteringsprogramma had als uitgangspunt dat concreet ongeveer 74 kilometer regionale keringen in 2015 weer aan de norm moet voldoen, uitgesplitst in 34 kilometer kadeverbetering en 40 kilometer kadeophoging door buitengewoon onderhoud. Deze opgave is het vertrekpunt voor onderhavig programmaplan. In de afgelopen jaren is de wijze waarop de regionale keringen getoetst moeten worden methodisch aangescherpt. Daarnaast is in juni 2010 een aanvulling (addendum) op de leidraad toetsing regionale keringen beschikbaar gekomen, welke in zijn algemeenheid minder streng is. Dit leidt ertoe dat het raadzaam is om de toetsresultaten van tot nu toe afgekeurde kaden nogmaals met huidige kennis en methodiek te beoordelen. Met deze herbeoordeling (met aanvullend onderzoek en nadere toetsing) van de toetsresultaten zou het aantal meters te verbeteren kaden gereduceerd kunnen worden. 1.2 Doelen en resultaten De doelen uit het WBP zijn onderstreept in de Kadernota 2011 en het Implementatieplan Kadernota Leidend voor het programma is het proces van kadeverbetering (inclusief ophoging) en de aanpak van de zwakke schakels. Daarnaast wordt ingezet op een effectiever beheer en onderhoud met een geautomatiseerd plannings- en onderhoudsprogramma in combinatie met efficiënte en effectieve vergunningverlening en handhaving. In tabel 1.1 zijn de doelen en resultaten van het programma op hoofdlijnen beschreven. Daarbij is uitgegaan van drie programmalijnen: Primaire, Regionale en Overige waterkeringen. Voor deze drie programmalijnen zijn de doelen en resultaten weergegeven voor de onderdelen Investeringen, Toetsing, Onderhoud, Beleid en Instrumenten en Kennis. Een bijzondere activiteit is de organisatie van het beheer van muskusratten. In 2011 wordt de organisatie en financiering ondergebracht bij de waterschappen. Delfland is met de buurwaterschappen in overleg over de opzet van een regionale organisatie waarmee een effectieve bestrijding mogelijk is. Daarnaast wordt binnen de planperiode inzet gepleegd op een effectief beheer van muskusratten dan wel het voorkomen van de nadelige effecten van het voorkomen van deze dieren. 5

6 Tabel 1.1: Doelen en resultaten programma Stevige Dijken Primaire waterkeringen voldoen aan de norm Regionale waterkeringen voldoen aan de norm Overige waterkeringen voldoen aan de legger Doel Verbetering Zwakke Schakels en afgekeurde dijkvakken derde toetsronde Verbetering risicovolle regionale keringen Verbeteringsprojecten overige waterkeringen Investeringen Delflandse kust: 2011 Toetsing Onderhoud Resultaat Doel Resultaat Doel Resultaat Scheveningen: ,1 km verbeteren: km verbeteren: 2015 geen resultaat gepland landelijke toetsing van primaire keringen is uitgevoerd In stand houden kerende functie primaire waterkeringen De eerste ronde van de toetsing regionale keringen is uitgevoerd 4 de ronde: ste ronde: - grondlichaam: niet waterkerende objecten en kunstwerken: 2014/2015 In stand houden kerende functie regionale waterkeringen Toetsing overige keringen geen resultaat gepland In stand houden kerende functie overige waterkeringen dagelijks onderhoud dagelijks onderhoud dagelijks onderhoud buitengewoon onderhoud 40 km buitengewoon buitengewoon onderhoud onderhoud preventieve maatregelen preventieve maatregelen preventieve maatregelen muskusrattenbestrijding muskusrattenbestrijding muskusrattenbestrijding Doel Delflands beleid is actueel en de beleidcyclus is gesloten. De legger en het beheerregister worden actueel gemaakt en gehouden Delflands beleid is actueel en de beleidcyclus is gesloten. De legger en het beheerregister worden actueel gemaakt en gehouden Delflands beleid is actueel en de beleidcyclus is gesloten. De legger en het beheerregister worden actueel gemaakt en gehouden Beleid en instrumenten Actualiseren beleid Actualiseren beleid Actualiseren beleid Kennis Resultaat Doel Actualiseren legger zeewering: pva 2011 Actualiseren legger Delflandsedijk: 2011 Actualiseren beheerregister Actief participeren in onderzoek en stimuleren innovaties Actualiseren legger: 2012 Actualiseren beheerregister Standpunt hogere veiligheidsklasse Actief participeren in onderzoek en stimuleren innovaties Actualiseren legger Actualiseren beheerregister Actief participeren in onderzoek en stimuleren innovaties Resultaat onderzoek naar innovatieve onderhouds-mogelijkheden (2010/2011) In de Kadernota 2011 en het Implementatieplan Kadernota 2011 zijn voor het programma Stevige Dijken de onderstaande strategische keuzes gemaakt (lees: herbevestigd): a. Kadeverbetering instabiele regionale kades (34 kilometer) uitvoeren binnen taakstellend investeringsbudget (68 miljoen euro); b. Ophogen van te lage regionale kades (40 kilometer) binnen taakstellend exploitatiebudget; c. Extra investeringslasten primaire keringen (25 miljoen euro)als gevolg van cofinanciering Hoog Water Beschermingsprogramma (HWBP), separaat van kadeverbeteringsbudget. 6

7 Waterkeringen bij Delfland De primaire waterkeringen van Delfland zijn onderdeel van Dijkring 14. Deze dijkring is een van de 53 dijkringen die het land beschermen tegen overstroming door buitenwater. Delfland beheert van deze dijkring totaal 54 kilometer primaire waterkeringen. Deze primaire waterkeringen bestaan uit 23 kilometer duinkust (ofwel zeewering) langs de Noordzee, en 31 kilometer Delflandsedijk langs de Nieuwe Waterweg en Nieuwe Maas. Het totaal aan regionale waterkeringen bedraagt 420 kilometer. Hiervan is 380 kilometer kering langs boezemwater en 40 kilometer kering langs de binnenboezem van de polder Berkel. De totale lengte aan overige waterkeringen bedraagt 225 kilometer. Hiervan zijn circa 165 kilometer polderkaden (dit zijn de kaden die niet zijn genormeerd in de provinciale Waterverordening Zuid-Holland) en circa 60 kilometer waterkeringen met compartimenterende functie waaronder de landscheidingen die de grenzen vormen met de Hoogheemraadschappen van Rijnland en Schieland en de Krimpenerwaard en de binnenwaterkering (zoals de Maasdijk). De aanwezigheid van een (al dan niet openbare) weg compliceert het beheer en onderhoud van de kering omdat het wegbeheer niet door Delfland wordt uitgevoerd maar door een particulier, gemeente of de provincie. In de veengebieden zal de kade sneller aan zettingen onderhevig zijn, vanwege de op de kade aanwezige weg en door verkeer. In het beheer en onderhoud vraagt dat om afstemming met de beheerder van de weg. Delflands Algemeen Waterkeringenbeleid Het Delflands Algemeen Waterkeringenbeleid geeft op hoofdlijnen het algemene beleidskader aan voor het beheer van de waterkeringen. Onder beheer wordt verstaan alle activiteiten die nodig zijn om de waterkeringen op het vereiste veiligheidsniveau te houden, nu en in de toekomst. Dit zijn niet alleen de benodigde regelmatig terugkerende onderhoudswerken, maar ook zaken als inspectie, schouw, toetsing van de waterkeringen en verbeteringswerken, vergunningverlening en handhaving en het beheer van muskusratten. Het beheer van kaden wordt in hoofdlijnen uitgewerkt aan de hand van drie aspecten: de veiligheidscyclus, de uitvoering van het beheer en onderhoud, en het beleid ten aanzien van het medegebruik van de ruimte in, op en om de waterkering. 7

8 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 is de realisatiestrategie van het programma beschreven. Hierin is voor iedere programmalijn (primaire, regionale en overige waterkeringen) aangegeven welke realisatiestrategie wordt aangehouden. Voor zover relevant is de link gelegd met de andere programmaplannen. In hoofdstuk 3 zijn de projecten en activiteiten van het programma opgenomen. Concreet voor het jaar 2011 en globaler voor de jaren erna. De projecten en activiteiten dragen bij aan de realisatie van de programmadoelen. Het overzicht van de projecten en activiteiten maakt inzichtelijk hoe breed en omvangrijk het programma is. Hoofdstuk 4 draait om de inzet van middelen, wat is er nodig voor de voorgenomen projecten en activiteiten aan budget en manuren. In hoofdstuk 5 is het managen van risico s van het programma beschreven. Hoofdstuk 6 omvat de monitoring en rapportage van het programma. Tot slot is in hoofdstuk 7 de communicatie van het programma beschreven. 8

9 2 Realisatiestrategie Het beheer van de keringen is gebaseerd op waarborgen van de veiligheid, nu en in de toekomst. Dit beheer met afzonderlijke taken doorloopt een cyclisch proces. Daarbij is het uitgangspunt dat de veiligheid (hoogte en sterkte) van de waterkering moet voldoen aan een (wettelijke) norm; alle beheertaken en activiteiten zijn daaruit verder af te leiden. De veiligheidscyclus kan worden gezien als het grote kader waarbinnen Delfland de veiligheid van de waterkering duurzaam op peil houdt. Binnen dit kader voert Delfland werkzaamheden uit voor het beheer en onderhoud van de waterkering. Ook beoordeelt Delfland de mogelijkheid van medegebruik van de ruimte in, op en nabij de waterkering zodat de veiligheid niet in het geding komt. De veiligheidscyclus is de onderlegger voor de realisatiestrategie van de doelen uit de drie programmalijnen. De samenhang tussen de genoemde aspecten is schematisch weergegeven in figuur 2.1 Normering Beheer & Onderhoud Medegebruik Verbeteringswerken Inspectie Schouw Onderhoud Vergunningverlening Handhaving Toetsing Planvorming Figuur 2.1: Veiligheidscyclus 2.1 Effectgericht, gebiedsgericht en marktgericht In de Kadernota 2011 zijn drie nieuwe denklijnen geïntroduceerd voor het bepalen van de strategische keuzes. De belangrijkste daarbij is een effectgerichte denklijn, waarbij de focus verschuift van normgericht denken naar een benadering vanuit (maatschappelijke) kosten en baten. Daarbij hoort een gebiedsgerichte, strategische benadering en een marktgerichte, zakelijke en innovatieve benadering Effectgericht Op programmaniveau wordt binnen stevige dijken zowel effectgericht als resultaatgericht gewerkt. Bij resultaatgericht werken ligt het accent op het eindproduct van projecten. Effectgericht werken gaat om de effecten die bereikt worden als de resultaten gerealiseerd zijn. Het doel en daarmee het te realiseren effect van het programma is: stevige dijken. Hiervoor worden binnen de planperiode van dit programmaplan meerdere activiteiten gepland, welke op te delen zijn in afzonderlijke resultaten. Omdat de opgave groot is, is een keuze gemaakt om binnen de planperiode wat betreft de primaire keringen de zwakke schakels aan te pakken en als het gaat om de regionale keringen de meest risicovolle keringen. Het te bereiken effect is dat de meest risicovolle keringen voor de komende 50 tot 100 jaar stevig zijn. Een onderwerp bij toetsing is de vraag of de hoogten van keringen moeten worden gedifferentieerd. Deze kaden worden tot op heden op vaste leggerhoogten gehouden (NAP + 0,10 meter voor de boezemkaden). Bij differentiatie van de kadehoogte is sprake van hoogteverschil op grond van de maatgevende waterstanden volgens de norm (1:100, 1:300 en 1:1000) en naar locatie (onder de maatgevende omstandigheden zijn er verschillen in 9

10 waterstanden in de boezem). Besluitvorming over een mogelijke gewenste differentiatie hangt samen het beleid ten aanzien van het peilbeheer van de boezem. In de periode wordt dit onderwerp geagendeerd Gebiedsgericht Een kering is zo sterk als de zwakste schakel. De primaire waterkering die Delfland in beheer heeft maakt onderdeel uit van Dijkring 14. Naast Delfland hebben ook de buurwaterschappen een taak in het beschermen van het gebied binnen deze dijkring. Ook voor de regionale keringen is het op orde krijgen van dijkringen de insteek waarbij de zwakste delen het eerst worden aangepakt. Daarnaast zijn er aanvullende maatregelen om de kans op en gevolg van een overstroming te beperken, zoals: bemaling, compartimentering, gebiedsopdeling, gerichte bescherming en meervoudig gebruik (multifunctionele waterkering). Een waterkering is aangelegd ter bescherming van het achterliggende land tegen overstroming. Maar naast deze primaire veiligheidsfunctie kunnen er ook nog andere functies zijn toegekend aan de waterkering of kan sprake zijn van medegebruik. Ook kunnen er functies in de nabijheid van de waterkering zijn die van invloed zijn op de functie waterkeren. In tabel 2.1 worden de voornaamste overige functies genoemd. Al deze functies hebben in meer of mindere mate invloed op de veiligheidsfunctie. Een en ander betekent dat afstemming nodig is tussen de verschillende toegekende functies. Tabel 2.1: overzicht meest voorkomende functies Functie Waterkeren LNC Integraal waterbeheer Verkeer/vervoer Woon-/werk-/leefmilieu Omschrijving Waterkeren beveiliging tegen overstroming behoud en/of ontwikkeling van de drie aspecten: Landschap (L), Natuur (N) en Cultureel erfgoed (C) op regionaal, lokaal en kadeniveau sluizen en gemalen ten behoeve van het doorlaten van water en reguleren van waterstanden, beheersen waterkwaliteit, peil-, oever- en baggerbeheer Verbindingen en kruisingen ten behoeve van wegverkeer, scheepvaart en nutsvoorzieningen (semi) permanente bewoning, industrieterreinen, land- en tuinbouw en recreatieve activiteiten Ook de insteek van integraal beheer en afstemming tussen de beheerders is een element van een gebiedsgerichte aanpak. Gestreefd moet worden dat werkzaamheden aan keringen (groot onderhoud) zoveel mogelijk tegelijk en in samenhang kan worden uitgevoerd met de beheerders van andere functies, zoals bijvoorbeeld met de wegbeheerder. Figuur 2.2: Algemene beheersituatie boezem- en polderkaden In bijlage 1 is per deelgebied van Delfland een overzicht gegeven van de aanpak vanuit Stevige Dijken. 10

11 2.1.3 Marktgericht In 2011 start de voorbereiding van een aantal kadeverbeteringsprojecten. Voorafgaand aan de start van de aanbestedingsprocedure vindt een marktconsultatie plaats waarbij geïnteresseerde private partijen geconsulteerd worden. Het doel is om meer inzicht te krijgen in de wijze van het op de markt zetten van kadeverbeteringsprojecten en een betere beheersing van mogelijke risico s. Duurzaamheid Bij de realisatiestrategie van het programma speelt ook het thema duurzaamheid een rol. Naast een duurzame inkoopstrategie wordt er binnen het programma onder meer aandacht aan het thema gegeven bij een (programmaoverstijgend) onderzoek naar de toepassing van biomassa. Ook bij het beheer (de bestrijding van de effecten van) muskusratten speelt dit thema een rol. Dit zal verder uitgewerkt moeten worden in de nog op te richten organisatie. Bij duurzame waterkeringen gaat het met name ook om klimaatbestendigheid. Hier zal bij de toetsing of met separate onderzoeken aandacht aan besteed worden. 2.2 Realisatiestrategie per programmalijn Primaire keringen De Waterwet geeft veiligheidsnormen voor de primaire keringen. De wet biedt ook het instrumentarium voor de zesjaarlijkse veiligheidstoetsing en de procedures voor eventuele versterking van de primaire keringen. De realisatiestrategie voor primaire keringen is gericht op het op orde houden van de stabiliteit op basis van de veiligheidscyclus. Daarnaast wordt het beleid, de legger en het beheerregister actueel gemaakt en gehouden. In 2015 moet de primaire kering op orde zijn. Uit de tweede toetsing van de primaire keringen is gebleken dat Delfland twee zwakke schakels heeft in de kust: Delflandse Kust en Scheveningen. Voor de Delflandse Kust is in 2007 een verbeteringsplan opgesteld en is in 2008 gestart met de uitvoering. Het verbeteringsplan voor Scheveningen is in 2008 gereedgekomen en met de uitvoering is in 2009 gestart. Daarbij wordt intensief samengewerkt met de gemeente Den Haag voor de inrichting van de openbare ruimte met een nieuwe boulevard. In de derde toetsronde voor de primaire waterkering is in totaal 1,1 kilometer als onvoldoende beoordeeld. Met het Rijk worden gesprekken gevoerd om de verbeteringsmaatregelen (vernieuwen en herstellen van de bekleding) onder te brengen in het Hoogwater Beschermingsprogramma Regionale keringen Ook voor de regionale keringen ligt de basis in de Waterwet. Voor de aanpak is wederom de veiligheidscyclus leidend. Delfland is in 2007 gestart met de eerste toetsronde voor 420 kilometer regionale keringen. De toetsing vindt gefaseerd plaats. Het doel is dat in 2012 alle regionale keringen qua grondlichaam volledig zijn getoetst. De toetsing van de waterkerende kunstwerken en niet-waterkerende objecten vindt plaats in de periode tot In 2008 is 255 kilometer van de totaal 420 kilometer al aangemerkt als evident veilig voor wat betreft stabiliteit van het kadelichaam. Delfland heeft vooruitlopend op een afronding van een volledige toetsing in 2012 de risicovolle regionale waterkeringen geselecteerd op basis van eenvoudige methodische beoordeling en specifieke gebiedskennis (beheerdersoordeel). Voor 10 kilometer is direct de kadeverbetering gestart (Commandeurspolder). Van de overige 155 kilometer is een deel van circa 40 kilometer als eerste in getoetst met behulp van de (voorlopige) leidraad. De overige (minder risicovolle) keringen (circa 110 kilometer) worden in 2011 en 2012 getoetst. De keringen die bij die toetsing worden afgekeurd, worden in beginsel pas in de periode in uitvoering genomen. De basis voor de normering is de Leidraad Toets op Veiligheid regionale waterkeringen uit Op basis van deze Leidraad is 34 kilometer kade opgenomen in het kadeverbeterings- 11

12 programma waarvan inmiddels 14,8 kilometer in voorbereiding/uitvoering is genomen. In mei 2010 is het addendum op de leidraad toetsing regionale keringen door de provincie Zuid- Holland vastgesteld. Met het addendum is het beoordelingskader van de toetsingsleidraad aangepast (in zijn algemeenheid minder streng). Voordat de resterende risicovolle afgekeurde keringen (19,3 kilometer) in voorbereiding worden genomen, wordt met de meest recente inzichten beoordeeld of kadeverbetering daadwerkelijk noodzakelijk is. Hiertoe wordt eerst een quick scan uitgevoerd en vervolgens een nadere detailtoetsing. Voor de resterende 19,3 kilometer is deze detailtoetsing in juni 2011 gereed. Om tijdvertraging te voorkomen is een beslisboom ontwikkeld voor het in voorbereiding nemen van keringen waarvan er redelijke kans is dat er uiteindelijk afgekeurde trajecten overblijven. Deze beslisboom is opgenomen als bijlage 2. Omdat de detailtoetsing nog plaatsvindt, kan slechts voor een deel van de te verbeteren kades de voorbereiding ter hand genomen worden. Dit levert een spanning op of het doel van het programma in 2015 voor dit onderdeel kan worden gerealiseerd. Op basis van de huidige inzichten is dit de beste strategie. Indien als alternatief alle overige kadestrekkingen in voorbereiding/uitvoering genomen worden parallel aan de toetsing, worden ook kades aangepakt die goedgekeurd worden. Indien de toetsing volledig wordt afgewacht, is zeker dat we het doel in 2015 niet kunnen realiseren. In 2011 wordt deze strategie geëvalueerd en vinden verkennende gesprekken plaats met de provincie over het verloop van de kadeverbetering. De Waterwet schrijft voor dat voor alle waterstaatswerken een legger moet worden opgesteld. In de Waterverordening Zuid-Holland en het uitvoeringsbesluit staat voor de regionale keringen (de door PZH genormeerde keringen) dat per 2012 een legger moet zijn opgesteld. In deze verordening staat ook het instrumentarium voor de periodieke veiligheidstoetsing en de procedures voor eventuele verbetering van de regionale keringen. Een regionale kade is een beeldbepalend lijnelement in een landschap en vervult naast de veiligheidsfunctie ook vaak andere functies zoals wonen, recreatie, verkeer en landschap. Elk verbetertraject krijgt daarom naast de eigen Delflandse belangen, in meer of mindere mate te maken met de belangen van particulieren en organisaties. Voor de kadeverbeteringsprojecten en projecten buitengewoon onderhoud moeten deze belangen serieus worden meegewogen in de keuze van de oplossing. Binnen Delfland is hiervoor kennis en kunde van meerdere organisatieonderdelen noodzakelijk. De mate waarin aandacht moet worden gegeven aan bepaalde aspecten is projectspecifiek en moet in de voorfase verkend worden. Vaak is er in die voorfase nog dynamiek binnen de driehoek bestuur netwerk inhoud. bestuur project inhoud netwerk Figuur 2.3: dynamiek rond projecten Op basis van de geldende normering worden de regionale keringen getoetst (methodisch en een beheerdersoordeel) en wordt de hoogte bepaald. De toetsresultaten worden besproken in een expertteam, gevormd door experts vanuit de verschillende sectoren. Het expertteam adviseert over de opgavebepaling van kadeverbeteringsprojecten en buitengewoon onderhoud. Voordat nieuwe verbeterprojecten in uitvoering wordt genomen door PIB en voordat projecten buitengewoon onderhoud in uitvoering worden genomen wordt door WS, wordt door een intersectoraal team een schetsontwerp gemaakt (definitiestudie doorlopen). Met het schetsontwerp neemt de dynamiek binnen de driehoek af zodat de uitvoering onder verantwoordelijkheid van PIB en WS ter hand genomen kan worden. Als tijdens de uitvoering 12

13 de dynamiek binnen de driehoek toeneemt, wordt de kennis en ervaring van het intersectorale team gebruikt om de juiste keuzes te maken. Dit kan leiden tot een scopewijziging of een (tijdelijke) stopzetting van het project. In figuur 2.4 is de organisatie van kadeverbeteringsprojecten en buitengewoon onderhoud weergegeven. In de cirkels zijn de verschillende sectoren weergegeven waarbij de grootte van de cirkel een indicatie is voor de verhouding qua inzet. De sector in de grootste cirkel heeft de trekkersrol in die fase, de overige sectoren zijn projectduwer. Verkenning & opgave Oplossingsrichting Maatregel Uitvoering Beheer en onderhoud B&O WS V&H PIB WS V&H JOVG B&O PIB JOVG B&O V&H JOVG PIB/ WS WS/ PIB B&O WS/ PIB PIB/ WS V&H JOVG JOVG WS V&H B&O afgestemd in expertteam Intersectoraal team Figuur 2.4: organisatie kadeverbetering en buitengewoon onderhoud Overige keringen Voor de overige waterkeringen (polderkaden, de landscheidingen en de binnenwaterkering zoals de Maasdijk) zijn geen wettelijke normen opgesteld die zijn gekoppeld aan een kans op een overstroming of extreme waterstand. In de legger zijn voor deze waterkeringen vereiste waakhoogten en kadeafmetingen opgenomen. Deze maatvoering kan worden gezien als een van oudsher via de legger (keur) vastgestelde Delflandse norm (vertaald in vereiste afmetingen). De overige waterkeringen worden op basis van de inspectie en schouw beoordeeld. De Delflandse norm die hieruit volgt op basis van ervaring en ondervinding, wordt vertaald in vereiste afmetingen en vastgelegd in het leggerprofiel. Dit krijgt binnen de planperiode verder zijn beslag. In de Waterverordening Zuid-Holland zijn voor de overige keringen (polderkaden, landscheidingen en binnenwaterkering geen data genoemd waarbinnen de legger moet zijn opgesteld/geactualiseerd. Voor deze keringen geldt daarmee dat Delfland hier zelf de planning bepaalt. 2.3 Samenhang met andere programma s Voldoende Water Gezuiverd afvalwater Stevige Dijken Schoon Water Instrumenten 13

14 In deze paragraaf is de samenhang met de andere programma s van Delfland aangegeven. In bijlage 3 is de samenhang met de andere programma s in een tabel samengevat. Binnen Delfland is gekozen voor een integraal beheerregister dat ontwikkeld wordt binnen het programma Instrumenten. Het is wettelijk bepaald dat er voor de primaire en regionale waterkeringen een beheerregister moet worden bijgehouden. In het uitvoeringsbesluit is opgenomen dat het op orde moet zijn in In de huidige situatie worden binnen Stevige Dijken ook gegevens verzameld en vastgelegd (in IRIS). Vanuit Stevige Dijken wordt capaciteit geleverd voor het vormgeven en mede vullen van het nieuwe beheerregister en daarbij wordt samengewerkt met het programma Instrumenten. De legger voor de keringen is essentieel voor het programma Stevige Dijken. Voor de voortgang van de kadeverbeteringsprojecten en het buitengewoon onderhoud is het van belang dat vanuit het programma Stevige Dijken gestuurd kan worden op de voortgang en zonodig andere activiteiten worden getemporiseerd. Vanuit het programma wordt hier dan ook (de grootste) inzet op gepleegd. Daarbij is er een relatie met de legger voor de watergangen die ook van belang zijn voor de programma s Voldoende Water en Schoon Water. Deze wordt uitgevoerd onder het programma Instrumenten. Tussen deze drie programma s wordt op dit punt samengewerkt. Om na te gaan of aangelanden hun onderhoudstaken op een juiste wijze hebben uitgevoerd worden keringen geschouwd. Deze activiteit maakt onderdeel uit van het programma Instrumenten. Exploitatie versus investeringsbudget Voor de verbetering van de risicovolle keringen is binnen de planperiode een investeringsbudget beschikbaar van 68 miljoen euro. Voor buitengewoon onderhoud (kade-ophoging) is budget vanuit de exploitatie beschikbaar. Het exploitatiebudget is echter beperkend, zodat flexibiliteit in de wijze van financiering gewenst is. In 2011 wordt in overleg met concerncontrol en EFZ onderzocht worden welke (rechtmatige) mogelijkheden hiervoor zijn Primaire keringen De werkzaamheden voor de primaire keringen kunnen los van andere programma s worden uitgevoerd. Vanuit de publiekrechtelijke rol van Delfland worden de werkzaamheden getoetst via een projectplanprocedure. Deze publiekrechtelijke taak is ondergebracht binnen het programma Instrumenten. Delfland draagt bij aan het Deltaprogramma. Centraal in het Deltaprogramma staan de deltabeslissingen. Deze bepalende beslissingen over de veiligheid en watervoorziening voor deze eeuw moeten in 2014 worden genomen. De deltabeslissingen vormen de basis voor de verdere plannen en maatregelen van het Deltaprogramma. Voor Delfland zijn met name de beslissingen over het actualiseren van de veiligheidsnormen, het zorgen voor een strategie voor voldoende zoet water en de beslissing over nationaal beleidskader voor het (her)ontwikkelen van bebouwd gebied, relevant. De bijdrage aan het Deltaprogramma is daarmee zowel van belang voor het programma Stevige Dijken als voor het programma Voldoende Water Regionale keringen Voor wat betreft de werken aan de regionale keringen zijn er meer raakvlakken met de overige programma s. Zo wordt bij een aantal kadeverbeteringsprojecten gelijktijdig een natuurvriendelijke oever aangelegd zoals verankerd in het programma Schoon Water. Ook bij de toekomstige verbeteringsprojecten is dit een aandachtspunt. Afhankelijk van de beschikbare ruimte wordt de natuurvriendelijke oever meer of minder in het bestaande waterprofiel gerealiseerd. Voor het geval de oever (deels) binnen het waterprofiel wordt gerealiseerd, is ook afstemming noodzakelijk met het programma Voldoende Water. 14

15 Met het programma Voldoende Water zijn er meer raakvlakken. In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat er een samenhang is tussen de normering van de waterkeringen en de normering van wateroverlast en droogte. Verbetering van het doorstroomprofiel, het verdiepen van boezemwatergangen, het accepteren van hogere stroomsnelheden of boezemwaterpeilen kan consequenties hebben voor de ligging of stabiliteit van de waterkering. Ook de in genoemde maatregelen om de kans op en gevolg van een overstroming te beperken (bemaling, compartimentering, gebiedsopdeling) moeten worden afgestemd met het programma Voldoende Water. Het beheer van muskusratten is ingestoken vanuit het veiligheidsvraagstuk. Naast het ondermijnen van de stabiliteit van de waterkering, veroorzaken muskusratten ook schade aan water- en oeverplanten door vraat. Daarmee is er ook een impact op een van de doelen van het programma Schoon Water. In en langs de regionale keringen zijn meerdere oppervlaktewatergemalen en inlaatconstructies gelegen. Vooral bij gewenste uitbreiding vanuit het programma Voldoende Water is er afstemming nodig met de stabiliteit van de waterkering. Ook hier is de publiekrechtelijke rol van Delfland aan de orde welke is ondergebracht binnen het programma Instrumenten. Op de waterkeringen vindt medegebruik plaats. Bebouwing, kabels en leidingen of beplantingen kunnen de sterkte van de waterkering negatief beïnvloeden en het beheer en onderhoud sterk bemoeilijken. Bestaande situaties die voldoen aan het oude beleid of op basis hiervan zijn vergund, worden alleen aangepakt als dit vanuit het oogpunt van veiligheid nodig is. Het voldoen aan de veiligheidsnorm is daarbij niet het enige aspect. De veiligheid kan ook in het geding zijn indien beheer, onderhoud en/of toezicht ernstig worden gehinderd. Dit laatste kan het geval zijn wanneer dit gepaard gaat met onevenredige kosten. Voor deze aspecten moet een handhavingsvisie opgesteld worden. Deze handhavingsvisie is ondergebracht binnen het programma Instrumenten. Bij aanhoudende droogte worden de veendijken vaker gecontroleerd op scheuren of verzakkingen omdat deze invloed hebben op de stabiliteit (verankerd in het droogteprotocol en het calamiteitenplan). Als uit inspecties blijkt dat een kade een risico kan gaan vormen, neemt Delfland direct voorzorgsmaatregelen. Bij extreme droogte kan opschaling naar de calamiteitenorganisatie noodzakelijk zijn. De calamiteitenorganisatie is ondergebracht binnen het programma Organisatie Overige keringen Voor overige keringen geldt dezelfde samenhang als bij regionale keringen is omschreven, echter binnen deze programmalijn zijn minder activiteiten gepland waardoor er minder aanhakingspunten zijn. 15

16 3 Projecten en activiteiten Het behalen van de in hoofdstuk 1 genoemde doelen vindt plaats door de in dit hoofdstuk genoemde projecten en activiteiten. Het streven is dat dit gebeurt met de juiste snelheid (tempo), gegeven de (on)mogelijkheden: haalbaarheid, met de laagst mogelijke kosten en de hoogst mogelijke opbrengsten (efficiënt), met voldoende mogelijkheden om in te spelen op onverwachte gebeurtenissen (flexibel) en vooral ook doelgericht (effectief). Deze activiteiten moeten met andere woorden worden gemanaged, bestuurd. Het besturen van het programma Stevige Dijken omvat de volgende activiteiten: bepalen van de sturingscriteria; beoordelen en prioriteren van de projecten en activiteiten (dit hoofdstuk) ten opzichte van elkaar; bewaken van de voortgang van het verrichten van de inspanningen en het programma bijsturen met behulp van de sturingscriteria; monitoren van de omgeving van het programma; (waar nodig) voorstellen formuleren voor het bijstellen van bepaalde doelen; (waar nodig) voorstellen formuleren om bepaalde inspanningen te versnellen, te vertragen, stop te zetten of juist te starten; (waar nodig) voorstellen formuleren voor een andere toedeling van de middelen van het programma. 3.1 Primaire waterkeringen voldoen aan de norm Delfland draagt bij aan het Deltaprogramma. Een van de te nemen beslissingen gaat over water en veiligheid, meer concreet het actualiseren van veiligheidsnormen. Om die reden maakt de bijdrage aan het Deltaprogramma onderdeel uit van het programma Stevige Dijken. Doel: Verbetering Zwakke Schakels en afgekeurde dijkvakken derde toetsronde Delfland versterkt in samenwerking met Rijkswaterstaat de Zwakke schakel Delflandse kust. De Delflandse kust is ongeveer vijftien kilometer lang en loopt van Hoek van Holland tot aan de zuidelijke havendam van Scheveningen. De kust is nú veilig, maar niet op lange termijn. Om ook over vijftig jaar de gestegen zeespiegel en de krachtigere golven te weerstaan, wordt de kust versterkt. Dit gebeurt door extra duinen aan te leggen aan de zeezijde van de bestaande duinen en extra breed strand. Naast de Delflandse kust versterkt Delfland ook de zwakke schakel Scheveningen. De zwakke schakel Scheveningen combineert de versterking van de zeewering met een nieuw ontwerp voor de boulevard (dijk-in-boulevard). In de lopende landelijke toetsronde voor de primaire waterkering is in totaal 1,1 kilometer kade als onvoldoende beoordeeld. Op 31 augustus 2010 zijn de resultaten definitief aangeboden aan het college van dijkgraaf en hoogheemraden en op 15 september 2010 aan Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland. Met het Rijk worden gesprekken gevoerd om de verbetermaatregelen onder te brengen in het Hoogwater Beschermingsprogramma 3 (HWBP3). Financiering van de maatregelen vindt dan plaats door subsidie vanuit het landelijke HWBP. Als onderdeel van de actie storm draagt Delfland 25 miljoen euro bij aan het hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Rijkswaterstaat en de provincie Zuid-Holland realiseren gezamenlijk de Zandmotor. Delfland ondersteunt vanuit haar taakstelling. Activiteiten 2011: Afronding zwakke schakel Delflandse kust Uitvoering zwakke schakel Scheveningen Plan van aanpak afgekeurde dijkvakken 3 de landelijke toetsronde Afhandelen verzoeken tot nadeelcompensatie 16

17 Doel: Voorbereiden en uitvoeren vierde landelijke toetsronde primaire waterkeringen. Conform artikel 2.12 van de Waterwet toetst Delfland de primaire waterkeringen iedere zes jaar aan de veiligheidsnorm. De methodiek van toetsen en de hydraulische randvoorwaarden worden door het Rijk in 2011 aangeleverd. Op basis hiervan start Delfland in 2012 een nieuwe (vierde) toetsronde voor de primaire keringen. Deze toetsronde is in 2015 gereed. Activiteiten 2011 Voorbereiden en starten 4 de landelijke toetsronde primaire keringen inclusief het beheerdersoordeel Heroriëntatie Veiligheid Nederland in kaart (VNK3) Voorbereiden vaststelling Basiskustlijn Doel: In stand houden kerende functie primaire waterkering. Goed beheer en onderhoud is essentieel voor het functioneren van de waterkeringen en daarmee voor de veiligheid. Delfland zorgt er dan ook voor dat alle keringen en bijbehorende kunstwerken goed kunnen blijven functioneren. Het beheer wordt verder geprofessionaliseerd door het opstellen van een beheerplan voor de waterkeringen en onderzoek naar een geschikt onderhoud- en beheersysteem. Onderdeel van het beheerplan is een onderhoudsprogramma voor de primaire waterkeringen. Bij het dagelijks onderhoud van de primaire keringen houdt Delfland zoveel mogelijk rekening met de natuur. Het werk wordt gedaan conform de Gedragscode Flora- en faunawet en bij grasbekleding past Delfland ecologisch maaibeheer toe. In Delfland zijn drie gebieden aangewezen als Natura 2000-gebied: Meijendal & Berkheide, Westduinpark & Wapendal en Solleveld & Kapittelduinen. De provincie stelt voor deze gebieden een beheerplan op. Delfland werkt hieraan mee en zorgt ervoor dat de beheereisen de veiligheid van de primaire waterkering niet aantasten of tot onaanvaardbare kosten leiden. In de planperiode start Delfland met het beheer en onderhoud conform de vastgestelde beheerplannen. Voor het beheer van muskusratten wordt verwezen naar paragraaf 3.2. Verkeerd handelen of nalatigheid van derden kan het kerend vermogen van de waterkering aantasten. Regulering, toezicht houden en handhavend optreden heeft als doel dat te voorkomen. Activiteiten 2011 Dagelijks en onderhoud Buitengewoon onderhoud Bijdrage aan beheerplannen Natura 2000-gebieden Professionalisering beheer en onderhoud Beheer muskusratten Reguleren, toezicht houden en handhaven Starten beheermaatregelen conform derde toets Schouw en dijkinspecties Doel: Delflands beleid is actueel en de beleidcyclus is gesloten. De legger en het beheerregister worden actueel gemaakt en gehouden. Delfland actualiseert in de periode de legger Delflandsedijk en de legger Zeewering. Voor het actualiseren van de legger Zeewering is Delfland afhankelijk van het Rijk voor het vaststellen van de basiskustlijn. Daarnaast wordt als onderdeel van het programma Instrumenten de huidige situatie betreffende de primaire waterkering opgenomen in het beheerregister van Delfland. Om de beleidcyclus te kunnen sluiten stelt Delfland evaluatie en monitoringsplannen op voor al haar beleidstukken. Bij het versterken of verleggen van een waterkering moet de legger worden aangepast. Delfland maakt in 2011 inzichtelijk hoe deze procedure is opgebouwd en hoe de besluitvorming wordt ingestoken in relatie tot de besluitvorming omtrent het projectplan. 17

18 Activiteiten 2011 Vaststellen legger Delflandsedijk Vaststellen beleidsregel medegebruik Delflandsedijk Implementatie en opstellen evaluatie en monitoringsplan Beleidsregel medegebruik Delflandsedijk Implementatie en opstellen evaluatie en monitoringsplan Algemeen Waterkeringen Beleid Inrichten en vullen beheerregister Plan van aanpak actualisering legger zeeweringen Evaluatie Strandnota Opstellen beleidsregel medegebruik zeewering Doel:Actief participeren in onderzoek en stimuleren innovaties In 2011 wordt binnen Delfland een brede kennis en innovatiekalender opgesteld. Daarbij wordt voor het programma Stevige dijken weergegeven: In welke kennis- en innovatieprojecten Delfland participeert Wat het doel en de looptijd van het project is Op welke wijze het project bijdraagt aan de doelen van Delfland Hoe de financiering is geregeld en de aansturing Wie wat doet. Delfland participeert op dit moment in de volgende kennis- en innovatieprojecten: Hotspot Rotterdam (extern) Droogteonderzoek Veendijken (intern) Delft 3Di (extern) STOWA (extern) Gebiedsgerichte toepassing biomassa (GTB) in samenwerking met voldoende water. 3.2 Regionale waterkeringen aan de norm laten voldoen Doel: Verbeteren risicovolle regionale keringen. In de periode geeft Delfland prioriteit aan het verbeteren van de risicovolle regionale keringen. Vooralsnog betreft dit 34 kilometer kering langs de boezem en de binnenboezem. Er zijn in de beleidsvorming mogelijk nog besparingen te behalen op de uitvoering van de kadeverbeteringen door de opgaven te verkleinen of verder te verfijnen. Op basis van de nieuwe inzichten wordt daarom binnen het programma uitgegaan van een taakstellend budget van 68 miljoen euro. Daarmee worden in beginsel de meest prioritaire kades en de kades die kunnen meeliften met andere werkzaamheden, verbeterd. Met de provincie moeten afspraken gemaakt worden over de uitvoering van het programma Stevige Dijken binnen de afgesproken termijn van Het gaat daarbij om mogelijkheden voor doelverlaging (zonder daarbij de veiligheid in het geding te brengen, discussie over de risico s van piping 1 en verminderde buitenwaartse stabiliteit van kades) en om fasering. Ook worden de gevolgen in beeld gebracht voor het doel regionale keringen op orde in Verbeteringsprojecten (bijna 15 kilometer) die al lopen of in planvorming zitten rond Delfland voor 2015 af. Zo zijn in 2015 onder meer de volgende keringen op orde: Commandeurspolder, Aalkeet-Buitenpolder, Groeneveldse polder, polder Berkel, Vlaardingervaart en Noord-Kethelpolder. Een kaart met het overzicht van de kadeverbeteringsprojecten is opgenomen in bijlage 4. Activiteiten 2011: Kadeverbeteringsprojecten Aalkeet-Buitenpolder langs Zuidbuurt Groeneveldse polder Broekpolder Aalkeet-Buitenpolder langs Boonervliet Molenweg polder Berkel Bovenvaart polder Berkel Commandeurspolder 1 `Piping` is een term uit de civiele techniek en houdt in dat er water door een kade of dijk stroomt als gevolg van een waterstandsverschil, waarbij het water ook gronddeeltjes meeneemt. 18

19 Tedingerbroekpolder Voorboezem gemaal Nootdorp Harnaschpolder langs Look Klaas Engelbrechtspolder Lage Abtswoudschepolder Aalkeet-Binnenpolder Dijkpolder Duifpolder Vlaardingsekade Activiteiten 2011: Overige projecten Automatisering BWO 2 -kering t Haantje Renovatie / automatisering BWO-keringen Bochtafsnijding Hoofdstraat De Lier (bijdrage aan damwand) Activiteiten 2011: Overig Discussie starten met provincie over doelverlaging en temporisering Zonodig grondverwerving of onteigening Afdoen verzoeken tot nadeelcompensatie en afhandelen schadeverzoeken Doel: De eerste ronde van de toetsing regionale keringen is uitgevoerd Delfland is in 2007 gestart met de eerste toetsronde voor de 420 kilometer regionale keringen. Dit is de eerste toetsronde sinds de formele normering in De toetsing vindt gefaseerd plaats. Het doel is dat in 2013 alle regionale keringen qua grondlichaam volledig zijn getoetst. De toetsing van de waterkerende kunstwerken en niet waterkerende objecten vindt plaats in de periode tot Het toetsen van de regionale keringen gebeurt conform de leidraad toetsen op veiligheid regionale keringen. Medio 2010 is deze leidraad aangepast conform de nieuwste inzichten. Delfland bekijkt wat de consequenties zijn voor de te verbeteren kilometers regionale keringen (34 kilometer). In deze toetsing worden ook de effecten meegenomen van de vermindering van de grondwateronttrekking in Delft-Noord (bij DSM). Activiteiten 2011 Uitvoeren detailtoets regionale keringen (gereed 2013) Inventariseren niet-waterkerende objecten regionale keringen met het oog op toetsing na 2012 Opgavenverfijning afgekeurde dijkvakken regionale keringen. Doel: In stand houden kerende functie regionale keringen. Als onderdeel van de eerste toetsronde is getoetst of de hoogte van de regionale keringen voldoet aan de leggerhoogte. Op basis hiervan is 40 kilometer aangemerkt als risicovol. De actuele hoogte is meer dan 10 centimeter te laag. Het ophogen van deze kades is veelal complex omdat op veel kades wegen liggen. Voor deze kades geldt dat het ophogen gelijktijdig met onderhoud of herprofilering van deze wegen moet plaatsvinden. In de kadernota is als strategische keuze opgenomen dat deze opgave binnen het taakstellend exploitatiebudget moet worden gerealiseerd. De evaluatie van kansen in de ruimtelijke ordening en mogelijkheden om te temporiseren zullen uitwijzen hoe in deze opgave geprioriteerd en getemporiseerd kan worden binnen het beschikbare budget. Een kaart met het overzicht van het buitengewoon onderhoud is opgenomen in bijlage 4. Als onderdeel van het beheerplan voor de waterkeringen maakt Delfland een onderhoud- en inspectieprogramma voor de regionale waterkeringen. Bij het dagelijks onderhoud van de regionale keringen houdt Delfland zoveel mogelijk rekening met de natuur. Het werk wordt gedaan conform de Gedragscode Flora- en faunawet en bij grasbekleding past Delfland ecologisch maaibeheer toe. 2 Bescherming Waterstaatswerken in Oorlogstijd 19

20 De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het beheer van muskusratten lag bij de bestuurscommissie muskusrattenbestrijding, waarin provincie en waterschappen zijn vertegenwoordigd. Met de komst van de Waterwet is de verantwoordelijkheid bij de waterschappen komen te liggen. Delfland zal dan ook in gezamenlijkheid met andere waterschappen de bestrijdingsdienst van de provincie overnemen. Hiervoor wordt een nieuwe regionale uitvoeringsorganisatie opgezet. Delfland werkt in 2011 mee aan de vorming van deze organisatie om de Delflandse belangen te borgen. Delfland participeert samen met de gemeente Delft en de provincie in een Gemeenschappelijke Regeling (GR) met betrekking tot grondwateronttrekking. Deze GR is ontstaan omdat het onduidelijk is welke invloed het stopzetten van de grondwateronttrekking heeft op de stabiliteit van de keringen. Delfland draagt jaarlijks circa 1 miljoen euro bij, bestaande uit een gedeelte vaste lasten en een gedeelte variabele (operationele) kosten. Delfland zal deelname aan deze GR uiterlijk in 2014 evalueren en bezien of een vermindering van kosten te realiseren is. Verkeerd handelen of nalatigheid van derden kan het kerend vermogen van de waterkering aantasten. Regulering, toezicht houden en handhavend optreden heeft als doel dat te voorkomen. Activiteiten 2011 Dagelijks onderhoud (daar waar Delfland grondeigenaar is) Schouw (daar waar Delfland geen grondeigenaar is) Buitengewoon onderhoud (conform onderhoudsplanning 2011) Mede vormgeven aan de organisatie voor het beheer van muskusratten Muskusrattenbestrijding Opstellen plan van aanpak buitengewoon onderhoud Professionalisering beheer en onderhoud Reguleren, toezicht houden en handhaven Onderzoek effect vermindering grondwateronttrekking op regionale en overige keringen. Doel: Delflands beleid is actueel en de beleidcyclus is gesloten. De legger en het beheerregister worden actueel gemaakt en gehouden. De huidige legger regionale keringen dateert uit Delfland zal in de periode de legger regionale keringen actualiseren. Daarnaast wordt als onderdeel van het programma Instrumenten de huidige situatie betreffende de regionale keringen opgenomen in het beheerregister van Delfland. Als het economische belang van een polder toeneemt, bijvoorbeeld door het aanleggen van een nieuwe woonwijk, hoort de regionale waterkering bij een hogere veiligheidsklasse. Op dit moment is niet duidelijk hoe met deze situatie moet worden omgegaan en wie in zo n geval de meerkosten van de kadeverbetering op zich moet nemen. Delfland agendeert bij het interprovinciaal Overleg en de Unie van Waterschappen de discussie hierover en maakt duidelijke afspraken met de belanghebbende partijen. Activiteiten 2011 Evaluatie en monitoringsplan Beleidsregel Veendijken Standpunt kostenveroorzakersbeginsel veiligheidsklasse regionale keringen Actualiseren legger regionale keringen (gereed 2012) Starten met het inrichten en vullen beheerregister Opstellen beleidsregel medegebruik regionale keringen Doel: Delfland participeert actief in onderzoek en stimuleert innovaties. Zie paragraaf

21 3.3 Overige waterkeringen voldoen aan de legger Doel: Verbeteringsprojecten overige waterkeringen. De kade in de Tedingerbroekpolder bij de wijk Gooland in Pijnacker-Nootdorp wordt hersteld. Besluitvorming heeft in 2010 plaatsgevonden. Het project doorloopt in 2011 de beroepsprocedure. Afhankelijk van de uitkomst hiervan kan mogelijk in 2011 gestart worden met de voorbereiding en uitvoering. Activiteiten 2011 Polderkade Gooland (beroepsprocedure / voorbereiding uitvoering) Doel: Toetsing overige keringen. Hierbinnen zijn geen activiteiten gepland. Doel: In stand houden kerende functie overige keringen. Delfland houdt de overige waterkeringen veilig door ervoor te zorgen dat deze keringen voldoen aan de eisen uit de legger. Als onderdeel van het beheerplan voor de waterkeringen maakt Delfland een onderhoud- en inspectieprogramma voor de overige waterkeringen. Bij het dagelijks onderhoud van de regionale keringen houdt Delfland zoveel mogelijk rekening met de natuur. Het werk wordt gedaan conform de Gedragscode Flora- en faunawet en bij grasbekleding past Delfland ecologisch maaibeheer toe. Verkeerd handelen of nalatigheid van derden kan het kerend vermogen van de waterkering aantasten. Regulering, toezicht houden en handhavend optreden heeft als doel dat te voorkomen. Voor het beheer van muskusratten wordt verwezen naar paragraaf 3.2. De provincie Zuid-Holland heeft voor de Maasdijk een compartimenteringstudie gestart waar Delfland aan meewerkt. Activiteiten 2011 Dagelijks onderhoud Buitengewoon onderhoud (conform onderhoudsplanning 2011) Reguleren, toezicht houden en handhaven Compartimenteringstudie Maasdijk Professionalisering beheer en onderhoud. Doel: Delflands beleid is actueel en de beleidcyclus is gesloten. De legger en het beheerregister worden actueel gemaakt en gehouden. De vereiste afmetingen van de overige waterkeringen zijn opgenomen in de legger. Deze waterkeringen zijn niet genormeerd. In de nieuw op te starten watergebiedsstudies maakt Delfland een start met het ontwikkelen van veiligheidsnormen voor de overige waterkeringen. De huidige legger overige keringen dateert uit Delfland zal in de periode de legger overige keringen actualiseren. Daarnaast wordt als onderdeel van het programma Instrumenten de huidige situatie betreffende de overige keringen opgenomen in het beheerregister van Delfland. 21