Ons patent boekje. Een handige gids voor kmo-bedrijfsleiders over intellectuele eigendom. Bernard Gravez

Transcriptie

1 Ons patent boekje Een handige gids voor kmo-bedrijfsleiders over intellectuele eigendom Bernard Gravez

2 Eind 2006 kende het toenmalige Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT) en ondertussen overgegaan in het Agentschap Innoveren en Ondernemen aan het juridisch adviesbureau ifori de opdracht toe om een sensibiliserende publicatie in verband met intellectuele eigendomsrechten voor innovatieve kmo s te schrijven. ifori, dat op dat vlak een uitgesproken ervaring heeft, en in concreto auteur Bernard Gravez werd hierin ondersteund door een stuurgroep van innovatieadviseurs, stafmedewerkers van interfacediensten en Patlib-centra. Naast de auteur dankt het IWT, ondertussen opgevolgd door het Agentschap Innoveren en Ondernemen ook de leden van de stuurgroep voor hun actieve deelname. Stuurgroepleden (1 ste uitgave): Maka De Lameillieure & An Cosaert (Innovatiecentrum West-Vlaanderen) Dominic De Groote (Interface UGent) Christa De Permentier (Interface VUB) Wim De Clercq (LRD KULeuven) Annemie Hautekiet (Agentschap Innoveren en Ondernemen) Geert Huyghebaert (Innovatiecentrum Oost-Vlaanderen) Dirk Iserentant (VIB) Bjorn Kiekens (Innotek) Michael Catrysse & Jan Laperre (Patlib Centexbel) Marc Sevenants (Innovatiecentrum Limburg) Bas Sturm (Innovatiecentrum Vlaams-Brabant) Wim Van den Boeck (IMEC) Meredith Van Dooren (Patlib WTCB) Marie-Claire Vandevelde (iminds) Kristel Allewijn (Agentschap Innoveren en Ondernemen) Tania De Roeck (Agentschap Innoveren en Ondernemen) Wettelijk depot: D/2016/3241/080 Na de tweede uitgave is ook de derde uitgave (2016) een actualisering en verdere aanpassing van de vorige uitgaven van 2007 en 2011, en werd voorbereid en afgewerkt door het Agentschap Innoveren en Ondernemen met ondersteuning door de leden van de overleggroep voor publieke dienstverleners op het vlak van intellectuele eigendomsrechten (o.a. innovatieadviseurs, stafmedewerkers van interfacediensten, Patlib-centra en de officiële registratiediensten (Dienst voor de Intellectuele Eigendom van de FOD Economie, Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom). Auteur (oorspronkelijke versie 2007): Bernard Gravez Opmaak: Comith nv Copyright 2007 (Bernard Gravez), 2011 (IWT), 2016 (Agentschap Innoveren en Ondernemen) Lic. Agentschap Innoveren en Ondernemen Mits bronvermelding is reproductie toegelaten doch enkel voor persoonlijke en niet-commerciële doeleinden. Dit is een uitgave van: Agentschap Innoveren en Ondernemen Koning Albert II-laan, 35 bus 12 BE-1030 Brussel T info@vlaio.be Hoewel met de grootste zorg samengesteld, kunnen de uitgevers noch de auteur instaan voor de juistheid en de volledigheid van de hierin opgenomen informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade die hieruit zou kunnen ontstaan. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. De vermelding van bedrijven, producten, websites of andere informatiebronnen van derden in deze uitgave is alleen ter informatie bedoeld en betekent niet dat de uitgevers of de auteur deze bedrijven, hun producten, website of andere informatiebronnen steunt of aanbeveelt, of enige aansprakelijkheid terzake aanvaardt. Hoewel gebaseerd op gebeurtenissen uit de realiteit, zijn de cases opgenomen in deze uitgave fictief en enige gelijkenis met bestaande personen en bedrijven berust dan ook op louter toeval. Alle in deze publicatie genoemde merknamen, productnamen of logo s zijn handelsnamen of geregistreerde merken van de respectievelijke bedrijven en eigendom van hun respectievelijke eigenaars.

3 Voorafje Koken als uitgangspunt om intellectuele eigendom aan te prijzen?! Als kok is dit niet onmiddellijk het eerste waar je aan denkt, ook niet als ondernemer. En toch leer je na een tijd dat je beschermen ook een deel is van je mogelijk succes, je zakelijk bestaan. Je knowhow, je bedrijfsnaam, je merk, je product, je logo, enz. vormen wie je bent, waarvoor je staat, wat je creëert of wat je onderscheidt. Gelukkig kreeg ik deze boodschap al vroeg mee van een professional met heel wat ervaring in deze materie. Je investeringen in (familie)tijd, (doorgedreven)energie en (spaar)geld worden door intellectuele bescherming voor een stuk op veilig gesteld. De Smaakbom - de explosieve snack -, Légumaise - de mayonaise van de toekomst - of Follade - de culinaire Fol gezondheidsfilosofie om uit te lepelen -, zijn o.a. allen voorbeelden van merken die samen met mijn keukengeheimen een onderdeel vormen van het creatief patrimonium dat ik als ondernemer aan het opbouwen ben. Laat Ons patent boekje uw professionele aanzet worden om de stap te zetten om uw ideeën en creativiteit te laten beschermen. Ik wens u als ondernemer dan ook alle succes toe. Frank Fol De Groentekok Future Food bvba Culinary Pea-oneer bvba The Veggie Painter nv 1

4 2

5 Inleiding Vandaag de dag stellen we vast dat u als Vlaamse kmo mooie innovaties weet te realiseren en heel wat inspanningen levert om nieuwe producten en diensten te lanceren. Het ontbreekt echter nog vaak aan de nodige basiskennis om een gedegen beleid op te zetten rond de bescherming en de valorisatie van de knowhow die u hier insteekt en de intellectuele rechten die u hierop geniet of kan genieten. Met Ons patent boekje hebben wij de ambitie om u een reeks suggesties, wenken en inlichtingen te verschaffen, die een nuttige handleiding vormen bij de bescherming en het dagdagelijkse beheer van uw knowhow en uw intellectuele rechten. Vat de titel van uw boekje dus gerust figuurlijk op. Ons opzet was met name u een voortreffelijk, dus patent boekje te kunnen aanbieden waarin een nochtans niet-evidente materie op een heldere manier wordt gebracht, in de hoop dat u als kmo zo knappe innovatieprojecten weet te klaar te stomen. Heeft u bij het lezen van Ons patent boekje nog vragen, dan staat een heel team hulpkoks voor u klaar. Uw lokale innovatieadviseur van het Vlaams Innovatienetwerk (VIN) kan u steeds vrijblijvend contacteren voor een eerste advies of een gesprek. U leest alles hierover in hoofdstuk 9 over de Hulpkoks. Weet dat het menu dat wij u vandaag voorschotelen in de toekomst ook steeds verder aangevuld en herwerkt zal worden. Zoals elke goede chef zullen we blijvend aandacht hebben voor nieuwe trends en nieuwe producten en diensten die op de markt komen. Deze smaakmaker wil zeker geen allesomvattend vademecum zijn, eerder een teaser met focus op de technologische en industriële innovaties binnen uw kmo. Ons hoofdgerecht bestaat dan ook vooral uit octrooien en octrooi-informatie. Andere ingrediënten zoals bijvoorbeeld modellenbescherming worden eerder in een klein tussengerechtje verwerkt. Verder is een hoofdstuk gewijd aan de juridische aspecten van de samenwerking tussen bedrijven onderling en bedrijven en de kennisinstellingen. Wij willen ook vooral aandacht besteden aan snelle en eenvoudige bereidingen, noem het tips, die u als Vlaamse kmo-bedrijfsleider in staat stellen om zelf al een beetje uw potje te koken. Wij durven er op wedden dat dit naar meer zal smaken en dat wij u, na dit voorsmaakje, aan de kook hebben gekregen om uw knowhow en uw intellectuele rechten daadwerkelijk de aandacht te geven die ze verdienen. Maar laten we niet vergeten dat Vlaanderen een land is van ondernemers, van kmo-bedrijfsleiders met beide voeten op de grond en gezond boerenverstand. Dus laten we beginnen bij het begin en een goede voorbereiding maken. Blader dus snel verder naar hoofdstuk 1 en bekijk zorgvuldig alle ingrediënten. In de verdere hoofdstukken ontdekt u hoe de vork echt in de steel zit. U zult merken, het zijn niet alleen koks die lange messen dragen, of met andere woorden schijn kan soms bedriegen. 3

6 Inhoudstafel 1. Koken: de ingrediënten PRAKTISCH: In een overzichtelijke tabel leert u in een oogopslag wat en hoe u kan beschermen De naam op zich van uw handelszaak of vennootschap Maak kennis met ingrediënten als merken, handelsnamen, vennootschapsnamen & domeinnamen De naam voor uw product of dienst Maak kennis met ingrediënten als merken & domeinnamen Uw logo, los of in combinatie met uw naam Maak kennis met ingrediënten als auteursrecht & beeldmerken Uiterlijke kenmerken van uw product zelf en/of zijn verpakking Maak kennis met ingrediënten als auteursrecht & 3D vormmerken, modellen & octrooien Een technische uitvinding Nog eens de belangrijkste aspecten van een octrooi op een rij Handleidingen, brochures, websites, databanken Ideeën Ontdek dat u hierop geen monopolie kan verwerven Koken kost geld PRAKTISCH: U ontdekt hier meteen de lacunes binnen uw eigen kmo en wij leggen u uit wat u meteen zelf al kan doen Bescherming van uw intellectuele eigendom is soms gewoon gratis Ontdek wat gratis is en u bovendien kosten kan besparen Bescherming van uw intellectuele eigendom kost soms niet veel Ontdek hoe u door een kleine preventieve investering aanzienlijke kosten kan vermijden Preventief merkenonderzoek kan gratis en kan u bovendien veel kosten besparen Leer hoe u zelf in een paar minuten kan nagaan of uw merk al geregistreerd is Pro-actief onderzoek van octrooidatabanken kan gratis en kan u bovendien veel kosten besparen of opportuniteiten opleveren Leer hier hoe u zelf de gratis octrooidatabanken kan raadplegen. Leer hoe u vroegtijdig de innovaties van uw concurrenten kan ontdekken en beschikbare technologie kan opzoeken Een octrooi: de kostprijs Ontdek met welke kosten u nu allemaal rekening moet houden want er is meer dan de kost voor de aanvraag zelf Een octrooi: uw noodzakelijke freedom-to-operate Zie welk gevaar u als kmo loopt indien u zelf geen octrooibescherming aanvraagt Een octrooi: een mooi financieël cadeau Ontdek dat 80% van uw netto inkomsten uit octrooien vrijgesteld kunnen zijn van belastingen Een octrooi: van cost naar profit Hoe haalt u een maximale return uit uw octrooi? Een octrooi: bijkomende finaciele ondersteuning Weet dat u ook subsidies kan aanvragen. Ontdek waar u terecht kunt voor advies en begeleiding Koken: de bereiding PRAKTISCH: Tips bij het nemen van de juiste beslissingen rond de bescherming van uw intellectuele eigendom De juiste ingrediënten kiezen Hoe nu beschermen? Door middel van een octrooi, een merk, een geregistreerd model, of een combinatie? 43 4

7 a. Heb ik wel een octrooi nodig? 43 b. Heb ik wel een merk nodig? De juiste timing Leer hoe u dankzij de keuze van de juiste procedure aan kosten kan uitstellen Hou er rekening mee dat het toch enige tijd kan duren alvorens u uw octrooi toegekend krijgt: De juiste aanpak Enkele eenvoudige tips voor een geslaagd project De juiste dosering Ontdek de gevaren bij onbehoedzaam investeren in de bescherming van uw intellectuele eigendom Vastgekookt PRAKTISCH: Ontdek wat de meest efficiënte manier is om het bestaan van uw intellectuele eigendom te bewijzen Het i-depot De voor- en nadelen van zo een envelop op een rijtje. Ontdek het online i-depot De notaris Wat kan een notaris voor u doen? Wanneer niet en wanneer wel op hem een beroep doen? Het registratiekantoor Hoe gaat dit praktisch in zijn werk? De gerechtsdeurwaarder Ontdek wat een deurwaarder voor u kan vastleggen Escrow Ontdek waarom escrow handig kan zijn bij software Een aan zichzelf gerichte aangetekende brief Leer wat de gevaren zijn! De beheersvennootschappen Ontdek bij wie u een auteurswerk kan laten vastleggen Samen koken PRAKTISCH: Ontdek hoe u kan samenwerken met anderen Kant-en-klare bereidingen PRAKTISCH: Leer snel waar u zeker aandacht moet voor hebben als u een contract wil onderhandelen Rond de onderhandelingstafel gaan zitten Leer welke gevaren er schuilen achter een intentieverklaring. Ontdek de specifieke wetgeving van toepassing op onderhandelingen rond commerciële samenwerkingsovereenkomsten U wil een octrooi(aanvraag) kopen Weet waar u aandacht moet voor hebben om verrassingen te vermijden U wil een gebruiksrecht of licentie verwerven Waar moet u zeker rekening mee houden U wil commercieel samenwerken Agent of distributeur? Leer wat het verschil is en hoe u beschermd bent. 83 5

8 7. Mee-eters PRAKTISCH: Leer hier hoe u moet vermijden dat anderen met uw intellectuele rechten gaan lopen Het first-to-file principe Ontdek het principe Wie iets creëert, geniet hier persoonlijk auteursrechten op Het is niet omdat u ervoor betaalt dat de auteursrechten bij u liggen! Leer hoe u de auteursrechten verwerft van uw eigen werknemers, leveranciers, onderaannemers & partner Namaak Ontdek wat u zelf al meteen het best kan doen. Laat geen bewijzen verloren gaan! Keukengeheimen & onthullingen PRAKTISCH: Leer hier een aantal alternatieve beschermingsmogelijkheden kennen Het belang van geheimhouding vóór een octrooi (aanvraag) Vermijd dat uw uitvinding publiek domein wordt en door iedereen kan gebruikt worden Het belang van geheimhouding van knowhow bovenop een octrooi Ontdek dat zelfs al is uw octrooi gepubliceerd u het anderen toch moeilijk kan maken om de vrijgegeven technologie te gebruiken Geheimhouding in plaats van een octrooi Als een octrooi geen optie is Onthulling Als u geen bijkomend octrooi wil nemen op uw verbeteringen is onthulling een aangewezen strategie Noodzaak van een intern beleid Vermijd dat u niet meer gedekt bent door uw geheimhoudingsovereenkomst. Uw interne organisatie is vaak de zwakste schakel Hulpkoks PRAKTISCH: Leer hier wanneer u best een beroep doet op derden De officiële instanties Massa s informatie voor u ter beschikking De innovatieadviseurs Zij helpen Vlaamse bedrijven bij hun innovatieprojecten met hun kennis(sen), creativiteit en geld De PATLIB-centra Voor al uw vragen over octrooien & opzoekingen in octrooidatabanken De vrije octrooigemachtigden Ontdek waarom u best op een octrooigemachtigde een beroep doet. Hoe een gemachtigde kiezen? Waar ze vinden? De merken- & modellengemachtigden Ontdek waarom u soms beter een merkendepot aan hen overlaat De ip-consultants Voor een benadering van intellectuele eigendom vanuit business-perspectief De gespecialiseerde advocaten Hoe een advocaat kiezen? Waar deze specialisten vinden? De beheersvennootschappen Meer dan SABAM alleen! Kijk even of hun diensten interessant zijn voor uw kmo

9 10. Keukenlatijn PRAKTISCH: Leer hier hoe u zelf een correcte copyright notice kan opmaken Keukenjargon Vele dure woorden voor u uitgelegd in bijlage Keukensymbolen en andere symbolen: iedereen kent ze, maar wat betekenen ze juist? Zin en onzin van deze symbolen. 114 BIJLAGEN 120 Bijlage bij hoofdstuk A. Links naar gratis online databanken 121 Bijlage bij hoofdstuk A. Formulieren en documenten 123 A.1. Richtlijnen voor het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst 123 A.2. Achtergrondinformatie bij de opstelling van samenwerkingsovereenkomsten tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen 127 B. Contactgegevens universitaire interfacediensten en strategische onderzoekscentra 131 Bijlage bij hoofdstuk A. Contactgegevens en formulieren 132 Bijlage bij hoofdstuk A. Model geheimhoudingsovereenkomst 133 Bijlage bij hoofdstuk A. Nuttige adressen en contactgegevens 139 Bijlage bij hoofdstuk A. Keukenjargon Vele dure woorden even voor u uitgelegd met handige doorverwijzing naar het juiste hoofdstuk in het boek

10 8 1. Koken: de ingrediënten

11 Weet alvast dat: een patent hetzelfde is als een octrooi (of brevet). Een merk wordt niet gepatenteerd, maar geregistreerd (ingeschreven in een register) nadat het gedeponeerd of aangevraagd werd; er zelden een ideaal beschermingsmiddel is, maar wel een meest aangewezen beschermingsmiddel of combinatie van middelen. Elk ingrediënt heeft zijn specifiek doel en zijn specifieke kenmerken met elk hun voor- en nadelen; een cumul van verschillende ingrediënten best mogelijk is en soms aangewezen, om een volledige afscherming te bekomen. Zo is uw logo misschien al beschermd door het auteursrecht, maar u kan het daarbovenop ook nog eens laten registreren als merk; een ingrediënt nooit gewoonweg in de plaats kan gesteld worden van een ander duurder ingrediënt, in de verwachting dat men dan dezelfde bescherming geniet, maar aan een voordeligere prijs. Zo kan een model nooit een goedkope vervanging zijn van een octrooi. Iets wat louter nodig is om een technisch effect te verkrijgen, is namelijk net uitgesloten van bescherming als model. Hieronder vindt u een overzicht van alle ingrediënten die toelaten uw vindingen en creaties te beschermen om - zo mogelijk - een monopolie te verwerven op de exploitatie van die vinding of creatie. CASE De bescherming van een glas Een model, merk en/of octrooi? Bescherming als model kan, maar: de louter conische vorm van het glas is mogelijk niet meer nieuw en dus niet meer beschermbaar als model. Wel kan voor het glas mogelijk een merk aangevraagd worden. Dit niet alleen voor de naam op het glas, maar ook voor het glas zelf, als 3-dimensioneel merk. Een merk moet immers op zich niet nieuw zijn. de ribbels onderaan in het glas zijn niet beschermbaar onder een modelregistratie, want ze zijn noodzakelijk om een technisch effect te verkrijgen. Ze zorgen er namelijk voor dat, bij het vastnemen van het glas, het bier niet opwarmt door de lichaamswarmte van uw hand. Mocht het nieuw zijn en voldoende uitvinderswerkzaamheid hebben, dan zou hier eventueel een octrooi kunnen voor aangevraagd worden. Alles hangt dus af van wat u precies wil beschermen en van wat u nog kan beschermen, rekeninghoudend met de beschermingsvoorwaarden van elk ingrediënt. Weergave met instemming van InBev n.v. 9

12 1. Koken: de ingrediënten 1.1. De naam op zich van uw handelszaak of vennootschap WAAR WIL U HET BESCHERMD ZIEN? BESCHERMING ALS VOORWAARDEN OPMERKING België Vennootschapsnaam Dat die naam alzo gepubliceerd staat in het Belgisch Staatsblad. Geen gebruiksplicht, dus ook al gebruikt u een andere handelsnaam of merk voor uw handelsactiviteiten, uw vennootschapsnaam blijft beschermd. Enkel lokaal of regionaal in België in die stad of regio waar u echt actief bent Handelsnaam Dat u onder die naam ook effectief handel drijft. België Benelux-woordmerk De naam: 1) moet voldoende onderscheidend vermogen hebben, de naam mag niet beschrijvend zijn. Buiten de Benelux nog 1 of 2 andere landen Meerdere landen van de Europese Unie Buiten de Benelux nog meerdere landen uit de Europese Unie en/of daarbuiten Benelux-woordmerk + uitbreiding nationaal in de andere landen EU-merk Benelux-woordmerk + uitbreiding internationaal via de World Intellectual Property Organization (WIPO) 2) moet nog beschikbaar zijn 2 3) mag geen aanleiding geven tot verwarring of associatie met een ouder merk dat voor dezelfde of soortgelijke waren of diensten is gedeponeerd. 4) mag niet ter kwader trouw gedeponeerd zijn. 5) mag het publiek niet misleiden omtrent de aard, hoedanigheid of geografische herkomst van uw producten of diensten. 6) mag geen aanleiding geven tot verwarring met een algemeen bekend merk. 7) mag niet strijdig zijn met de goede zeden of openbare orde. U kan uw handelsnaam als uithangbord laten registreren bij uw inschrijving in de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO). U kan geen merk laten registreren voor België alleen maar telkens voor de 3 Benelux landen tezamen. U kan eerst het merk in de Benelux deponeren en dan uitbreiden naar die andere landen, eventueel binnen een prioriteitstermijn van 6 maanden waardoor de depotdatum van de Benelux ook juridisch geldt in die andere landen. 1 procedure voor meteen alle lidstaten van de EU. Is wel alles of niets procedure: wordt de registratie bijv. geweigerd omdat het woord beschrijvend is in 1 van de EU landen, dan wordt de gehele aanvraag geweigerd voor registratie. De mogelijkheid bestaat het depot vervolgens om te zetten in nationale aanvragen m.u.v. de landen waar het beschrijvend is. Na een basisdepot in de Benelux kan u uitbreiden naar die andere landen via 1 depot waarna het een nationale procedure doorloopt in elk van de door u gekozen landen. Deze uitbreiding kan eventueel binnen een prioriteitstermijn van 6 maanden. Domeinnaam De naam moet nog beschikbaar zijn en voldoen aan de algemene voorwaarden van de betrokken domeinnaam organisatie. Een domeinnaam moet uniek zijn. Een domeinnaam mag geen inbreuk vormen op oudere handelsnamen of merknamen. Denk aan preventieve bescherming van zowel.be,.eu als.com domeinnaam. Hou rekening met de beschikbaarheid van domeinnamen bij de keuze van uw vennootschaps- en handelsnaam. 1. Zie achteraan in het boek in de bijlage bij hoofdstuk 10 voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlage bij hoofdstuk 9 voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Zie hoofdstuk 2 Koken kost geld, onder punt 3 rond merkenonderzoek en achteraan het boek in de bijlage bij hoofdstuk 2. voor een link naar de gratis online te consulteren merkenregisters. 10

13 DUURTIJD BESCHERMING AANVRAGEN BIJ 1 WANNEER AANVRAGEN? Vanaf de publicatie van de oprichtingsakte (of wijzigings akte) in het Belgisch Staatsblad en zolang de vennootschap bestaat. Automatisch bij publicatie. Vanaf het eerste gebruik in de handel en dit zolang u het gebruikt. Automatisch vanaf het eerste gebruik in de handel. Na registratie retroactief vanaf de depotdatum en dit voor 10 jaar. Telkens na betaling taksen is de beschermduur onbeperkt verlengbaar voor nieuwe periodes van 10 jaar. Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) en de bevoegde merkendienst van elk van die andere landen. Best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken. Binnen de Benelux best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken. Uitbreiding naar de andere landen best binnen de 6 maanden na het Benelux-depot zodat u kan genieten van de prioriteitstermijn. Bureau voor Intellectuele Eigendom van de Europese Unie (EUIPO). Best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken. Basisdepot via Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) Internationale uitbreiding via World Intellectual Property Organization (WIPO). Binnen de Benelux best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken. Uitbreiding naar de andere landen best binnen de 6 maanden na het Benelux-depot zodat u kan genieten van de prioriteitstermijn. Zolang de registratietaksen betaald worden (in principe jaarlijks). Verplicht via een agent bij: DNS voor.be-domeinnamen EURid voor.eu namen. Best zo snel mogelijk eens uw naam gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke opstart van uw handelszaak. U heeft helemaal geen plicht om uw domeinnaam ook effectief te gaan gebruiken. 11

14 1. Koken: de ingrediënten 1.2. De naam voor uw product of dienst WAAR WIL U HET BESCHERMD ZIEN? BESCHERMING ALS VOORWAARDEN OPMERKING België Benelux-merk De naam: 1) moet voldoende onderscheidend vermogen hebben, de naam mag niet beschrijvend zijn. 2) moet nog beschikbaar zijn 2 Buiten de Benelux nog 1 of 2 andere landen Benelux-merk + nationaal merk in de andere landen 3) mag geen aanleiding geven tot verwarring of associatie met een ouder merk dat voor dezelfde of voor soortgelijke waren of diensten is gedeponeerd. 4) mag niet ter kwader trouw gedeponeerd zijn. 5) mag het publiek niet misleiden omtrent de aard, hoedanigheid of geografische herkomst van uw producten of diensten. 6) mag geen aanleiding geven tot verwarring met een algemeen bekend merk. 7) mag niet strijdig zijn met de goede zeden of openbare orde. U kan geen merk laten registreren voor België alleen maar telkens voor de 3 Benelux landen tezamen. U kan eerst het merk in de Benelux deponeren en dan uitbreiden naar die andere landen, eventueel binnen een prioriteitstermijn van 6 maanden waardoor de depotdatum van de Benelux ook juridisch geldt in die andere landen. Meerdere landen van de Europese Unie Buiten de Benelux nog meerdere landen uit de Europese Unie en/of daarbuiten EU-merk Benelux-merk + uitbreiding internationaal via de World Intellectual Property Organization (WIPO) 1 procedure voor meteen alle lidstaten van de EU. Is wel alles of niets procedure: wordt de registratie bijv. geweigerd omdat het woord beschrijvend is in 1 van de EU landen, dan wordt de gehele aanvraag geweigerd voor registratie. De mogelijkheid bestaat het depot vervolgens om te zetten in nationale aanvragen m.u.v. de landen waar het beschrijvend is. Na een basisdepot in de Benelux kan u binnen een prioriteitstermijn van 6 maanden dan eventueel uitbreiden naar die andere landen via 1 depot waarna het een nationale procedure doorloopt in elk van de door u gekozen landen. Domeinnaam De naam moet nog beschikbaar zijn en voldoen aan de algemene voorwaarden van de betrokken domeinnaam organisatie. De domeinnaam moet uniek zijn. Een domeinnaam mag geen inbreuk vormen op oudere handelsnamen of merknamen. Denk aan preventieve bescherming van zowel.be,.eu als.com domeinnaam. Hou rekening met de beschikbaarheid van domeinnamen bij de keuze van de naam van uw product of dienst. 1. Zie achteraan in het boek in de bijlage bij hoofdstuk 10 voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlage bij hoofdstuk 9 voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Zie hoofdstuk 2 Koken kost geld, onder punt 3 rond merkenonderzoek en achteraan het boek in de bijlage bij hoofdstuk 2 voor een link naar de gratis online te consulteren merkenregisters. 12

15 DUURTIJD BESCHERMING AANVRAGEN BIJ 1 WANNEER AANVRAGEN? Na registratie retroactief vanaf de depotdatum en dit voor 10 jaar. Telkens na betaling taksen is de beschermduur onbeperkt verlengbaar voor nieuwe periodes van 10 jaar. Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) en de bevoegde merkendienst van elk van die andere landen. Best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken. Binnen de Benelux best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken. Uitbreiding naar de andere landen best binnen de 6 maanden na het depot binnen de Benelux zodat u kan genieten van de prioriteitstermijn. Bureau voor Intellectuele Eigendom van de Europese Unie (EUIPO). Best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst. Zolang de registratietaksen betaald worden (in principe jaarlijks). Basisdepot via Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Uitbreiding via World Intellectual Property Organization (WIPO). Verplicht via een agent bij: DNS voor.be-domeinnamen EURid voor.eu namen. Binnen de Benelux best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst. U heeft 5 jaar de tijd om uw merk ook effectief te gaan gebruiken. Uitbreiding naar de andere landen best binnen de 6 maanden na het depot binnen de Benelux zodat u kan genieten van de prioriteitstermijn. Best zo snel mogelijk eens de naam van uw product of dienst gekend is, zelfs nog voor de eigenlijke lancering van uw product of dienst. U heeft helemaal geen plicht om uw domeinnaam ook effectief te gaan gebruiken. 13

16 1. Koken: de ingrediënten 1.3. Uw logo, los of in combinatie met uw naam Dit betreft een specifieke grafische vormgeving, zoals een logo, het lettertype, de kleur (en combinatie), enz. WAAR WIL U HET BESCHERMD ZIEN? BESCHERMING ALS VOORWAARDEN OPMERKING Wereldwijd Auteurswerk Het werk moet origineel zijn, het moet de uitdrukking zijn van de intellectuele inspanning van diegene die het gecreëerd heeft. Let op: het moet niet gaan om kunst. Kunstzinnigheid is geen voorwaarde! Een logo dat voldoende origineel is kan dus bescherming genieten onder het auteursrecht. Enkel hetgeen veruiterlijkt wordt, wordt beschermd door het auteursrecht, niet het of de achterliggende idee, theorie, methode of principe! Er is geen gebruiksplicht van het werk. Zorg voor de correcte overdracht van de auteursrechten indien de auteur een werknemer of een onderaannemer is. 2 België Buiten de Benelux nog 1 of 2 andere landen Meerdere landen van de Europese Unie Buiten de Benelux meerdere landen uit de Europese Unie en/ of daarbuiten Benelux-merk (logo, lettertype, kleuren) Benelux-merk + nationaal merk in de andere landen EU-merk Benelux-merk + uitbreiding internationaal via de World Intellectual Property Organization (WIPO) Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Benelux-merk. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Benelux-merk + nationaal merk in een of twee andere landen. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij EU-merk. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Benelux-merk + uitbreiding internationaal via WIPO. 1. Zie achteraan in het boek in de bijlage bij hoofdstuk 10 voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlage bij hoofdstuk 9 voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Zie hierover meer in hoofdstuk 7 Mee-eters. 3. Zie evenwel hoofdstuk 4 Vastgekookt, in verband met de bewijslast en de voordelen van een vaste datumregistratie. 14

17 DUURTIJD BESCHERMING AANVRAGEN BIJ 1 WANNEER AANVRAGEN? Vanaf het moment dat het werk op enige wijze veruitwendigd (tastbaar, hoorbaar of waarneembaar) werd tot 70 jaar na de dood van de auteur te rekenen vanaf 1 januari van het jaar van zijn of haar overlijden. Bij medewerking tussen verschillende auteurs is dit 70 jaar na de dood van de langstlevende auteur. Bij anonieme werken waarop de naam van de auteur niet voorkomt (vaak het geval bij logo s) bedraagt de duur van de bescherming 70 jaar na 1 januari van het jaar waarin het werk voor het publiek toegankelijk is gemaakt. Vormloze bescherming: er moet dus geen enkel formaliteit vervuld worden of geen enkele titel uitgereikt worden door een officiële instantie om de bescherming te genieten. 3 Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Hoeft niet aangevraagd te worden, het recht ontstaat automatisch door de creatie en vanaf het moment dat het werk veruitwendigd (tastbaar, hoorbaar of waarneembaar) werd. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Benelux-merk. Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) en de bevoegde merkendienst van elk van die andere landen Bureau voor Intellectuele Eigendom van de Europese Unie (EUIPO) Basisdepot via Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Uitbreiding via World Intellectual Property Organization (WIPO). Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Benelux-merk + nationaal merk in een of twee andere landen. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij EU-merk. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij Benelux-merk + uitbreiding internationaal via WIPO. 15

18 1. Koken: de ingrediënten 1.4. Uiterlijke kenmerken van uw product zelf en/of zijn verpakking Uiterlijke kenmerken van uw product en/of zijn verpakking zoals een specifieke vorm (industriële vormgeving), grafische vormgeving, geluid, kleur, enz. WAAR WIL U HET BESCHERMD ZIEN? België Buiten de Benelux nog 1 of 2 andere landen Meerdere landen in de Europese Unie Buiten de Benelux nog meerdere landen uit de Europese Unie en/of daarbuiten BESCHERMING ALS VOORWAARDEN OPMERKING Benelux-merk (vormmerk, beeldmerk, kleurmerk) Benelux-merk + nationaal merk in de andere landen EU-merk Benelux-merk + uitbreiding internationaal via de World Intellectual Property Organization (WIPO) Vooreerst geldt specifiek voor vormmerken: 1) dat de vorm niet bepaald is door de aard van de waar; 2) dat de vorm geen wezenlijke waarde aan de waar geeft; en 3) dat de vorm niet noodzakelijk is om een technisch effect te bekomen. Daarnaast gelden de voorwaarden die reeds vernoemd werden bij het Benelux-merk. Wereldwijd Auteurswerk Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij auteurswerk. België 2 Nationaal octrooi De vorm moet een uitvinding zijn die: 1) nieuw 3 is; 2) voldoende uitvinderswerkzaamheid toont Buiten België in meerdere landen van de Europese Octrooiorganisatie (European Patent Organization, EPO) Alle deelnemende Europese lidstaten Buiten Europese landen ook nog andere landen EP octrooi Europees octrooi met eenheidswerking Nationale octrooi(en) via PCT-procedure bij de World Intellectual Property Organization (WIPO) 3) een technisch effect genereert en dus industrieel toepasbaar is. Cf. hetgeen reeds vermeld werd bij Benelux-merk. Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Benelux-merk + nationaal merk in 1 of 2 andere landen. Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij EU-merk Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Benelux-merk + uitbreiding internationaal via WIPO. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij auteurswerk. In België worden octrooi-aanvragen automatisch verleend, zonder rekening te houden met de resultaten van het nieuwheidsonderzoek. Buiten rechtstreeks opstart van een EP-procedure kan men ook na een nationale indiening binnen de prioriteitstermijn van 12 maanden uitbreiden naar de EP-procedure. Het Europees octrooi met eenheidswerking is op datum van publicatie (april 2016) nog niet van kracht! Buiten de rechtstreekse opstart van een PCT-procedure kan men ook na een nationale indiening binnen de prioriteitstermijn van 12 maanden uitbreiden naar de PCT-procedure. Uiteindelijk zal een EP- en nationale octrooien verleend worden. 1. Zie achteraan in het boek in de bijlage bij hoofdstuk 10 voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlage bij hoofdstuk 9. voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Zie hoofdstuk 3 De bereiding, voor meer informatie i.v.m. territoria en procedures. 3. Zie hoofdstuk 2 Koken kost geld, onder punt 4 rond onderzoek octrooidatabanken en achteraan het boek in de bijlage bij hoofdstuk 2. voor een link naar de gratis online te consulteren octrooidatabanken. 16

19 DUURTIJD BESCHERMING AANVRAGEN BIJ 1 WANNEER AANVRAGEN? Cf. hetgeen reeds vermeld werd bij Benelux-merk. Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Benelux-merk + uitbreiding internationaal via WIPO. Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) en de bevoegde merkendienst van elk van die andere landen. Bureau voor Intellectuele Eigendom van de Europese Unie (EUIPO). Basisdepot via Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Uitbreiding via World Intellectual Property Organization (WIPO). Cf. hetgeen reeds vermeld werd bij Benelux-merk. Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Benelux-merk + nationaal merk. Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij EU-merk. Cf. hetgeen hoger reeds vermeld werd bij Benelux-merk + uitbreiding internationaal via WIPO. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij auteurswerk. Na verlening retro-actief vanaf de indieningsdatum en dit 20 jaar mits betaling jaartaksen. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij auteurswerk. De Dienst Intellectuele Eigendom (DIE) van de FOD Economie. Cf. hetgeen boven reeds vermeld werd bij auteurswerk. Zo snel mogelijk na het doen van de vinding en voor enige publiekmaking. Het Europees Octrooibureau. Het Europees Octrooibureau. World Intellectual Property Organization (WIPO). 17

20 1. Koken: de ingrediënten WAAR WIL U HET BESCHERMD ZIEN? Europese Unie Benelux BESCHERMING ALS VOORWAARDEN OPMERKING Niet-geregistreerd gemeenschapsmodel Benelux tekening of model De vorm of tekening: 1) moet nieuw zijn en een eigen karakter bezitten; 2) mag niet noodzakelijk zijn om een technisch effect te verkrijgen; 3) mag niet strijdig zijn met de goede zeden of openbare orde; Enkel bescherming tegen opzettelijke kopie. Benelux-landen. Meerdere landen in de Europese Unie Gemeenschapsmodel 1 procedure voor meteen alle lidstaten van de EU. Buiten de Benelux nog 3 of meer landen uit de Europese Unie en daarbuiten Internationaal via de World Intellectual Property Organization (WIPO) Anders dan voor merken is voor een modelaanvraag via WIPO geen voorafgaand nationaal basisdepot nodig en hoeft u dus niet eerst een depotaanvraag in de Benelux te verrichten. Voor een aantal landen binnen de EU 3 en daarbuiten 4 kan via deze procedure een aanvraag ingediend worden. 1. Zie achteraan in het boek in de bijlage bij hoofdstuk 10 voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlagen bij hoofdstuk 9 voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2 Zie evenwel hoofdstuk 4 Vastgekookt, in verband met de bewijslast en de voordelen van een vaste datumregistratie in in

21 DUURTIJD BESCHERMING AANVRAGEN BIJ 1 WANNEER AANVRAGEN? 3 jaar vanaf beschikbaarstelling aan het publiek. Vormloze bescherming: er moet dus geen enkele formaliteit vervuld worden of geen enkele titel uitgereikt worden door een officiële instantie om de bescherming te genieten. 2 Hoeft niet aangevraagd te worden. Het recht ontstaat automatisch vanaf het moment dat het werk publiek bekend werd gemaakt. Na registratie retroactief vanaf de depotdatum en dit voor 5 jaar. Telkens na betaling taksen is de beschermduur onbeperkt verlengbaar voor nieuwe periodes van 5 jaar tot een maximum van 25 jaar voor Benelux- en Gemeenschapsmodellen. Na registratie retroactief vanaf de depotdatum en dit voor 5 jaar. Telkens na betaling taksen is de beschermduur verlengbaar voor nieuwe periodes van 5 jaar tot de maximum duurtijd van het land in kwestie. Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Bureau voor Intellectuele Eigendom van de Europese Unie (EUIPO). World Intellectual Property Organization (WIPO). Best zo snel mogelijk na creatie van de tekening of het model en bij voorkeur voor enige publiekmaking (er is wel een respijttermijn van 12 maanden na bekendmaking waarin de creatie alsnog kan geregistreerd worden). 19

22 1. Koken: de ingrediënten 1.5. Een technische uitvinding WAAR WIL U HET BESCHERMD ZIEN? BESCHERMING ALS VOORWAARDEN OPMERKING België 2 Nationaal octrooi Een uitvinding moet bovendien 1) nieuw 3 zijn; 2) voldoende uitvinderswerkzaamheid tonen; Buiten België in meerdere landen van de Europese Octrooiorganisatie (European Patent Organization, EPO) Alle deelnemende Europese lidstaten Buiten Europese landen ook nog andere landen EP octrooi (European Patent), in voorkomend geval met eenheidseffect (unitair octrooi) 4 Europees octrooi met eenheidswerking Nationale octrooi(en) 3) een technisch effect genereren en dus industrieel toepasbaar zijn. Wereldwijd Software De software moet nieuw en origineel zijn. In België worden octrooi-aanvragen automatisch verleend, zonder rekening te houden met de resultaten van het nieuwheidsonderzoek. Buiten rechtstreeks opstart van een EP-procedure kan men ook na een nationale indiening binnen de prioriteitstermijn van 12 maanden uitbreiden naar de EP-procedure. Het Europees octrooi met eenheidswerking is op datum van publicatie (april 2016) nog niet van kracht! Buiten de rechtstreekse opstart van een PCT-procedure kan men ook na een nationale indiening binnen de prioriteitstermijn van 12 maanden uitbreiden naar de PCT-procedure. Uiteindelijk zal een EP- en nationale octrooien verleend worden. Enkel hetgeen veruiterlijkt wordt, wordt beschermd door het auteursrecht, niet het of de achterliggende idee, theorie, methode of principe! Wanneer de software ook een technisch effect creëert, kan mogelijks octrooibescherming verkregen worden. Wereldwijd Fabrieksgeheim Geheimhouding. Zie hierover meer in hoofdstuk 8 Keukengeheimen. 1. Zie achteraan in het boek in de bijlage bij hoofdstuk 10 voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlage bij hoofdstuk 9 voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Zie hoofdstuk 3 De bereiding, voor meer informatie i.v.m. territoria en procedures. 3. Zie hoofdstuk 2 Koken kost geld, onder punt 4 rond onderzoek octrooidatabanken en achteraan het boek in de bijlage bij hoofdstuk 2. voor een link naar de gratis online te consulteren octrooidatabanken. 4. De belangrijkste verschillen tussen het Europees octrooi met eenheidswerking (ook wel unitair octrooi genoemd) en het EP-octrooi liggen hierin dat het unitair octrooi leidt tot één octrooi waarvan de geografische beschermingsomvang zich principieel uitstrekt over het geheel van het grond gebied van de lidstaten van de Europese Unie die het verdrag over het unitair octrooi hebben ondertekend en geratificeerd 2 lidstaten, nl. Spanje en Kroatië hebben het verdrag alvast niet ondertekend en dat het EP-octrooi in zijn geografisch meest maximale beschermingsomvang leidt tot een verzameling van nationale octrooititels in de 38 lidstaten van de Europese Octrooiorganisatie (EPO). Naast de territoriale beschermingsomvang is ook de al dan niet automatische uitwerking een verschilpunt tussen de twee types octrooien in die zin dat het unitair octrooi eenmaal verleend, automatisch gelding zal hebben over het genoemde gebied van de (op dat moment) deelnemende lidstaten van de Europese Unie. Het EP-octrooi zal na verlening slechts gelding hebben in die landen waar de octrooihouder de octrooititel ook effectief valideert, met name waar hij de nodige vertalingen indient en de taksen betaalt. 5. Zie evenwel hoofdstuk 4 Vastgekookt, in verband met de bewijslast en de voordelen van een vaste datumregistratie. 6. Zie evenwel hoofdstuk 4 Vastgekookt, in verband met de bewijslast en de voordelen van een vaste datumregistratie. 20

23 DUURTIJD BESCHERMING AANVRAGEN BIJ 1 WANNEER AANVRAGEN? Na verlening retroactief vanaf de indieningsdatum en dit voor 20 jaar mits betaling jaartaksen. De Dienst Intellectuele Eigendom (DIE) van de FOD Economie. Zo snel mogelijk na het doen van de vinding en voor enige publiekmaking. Het Europees Octrooibureau. Het Europees Octrooibureau. World Intellectual Property Organization (WIPO) Tot 70 jaar na overlijden auteur. Vormloze bescherming: er moet dus geen enkel formaliteit vervuld worden of geen enkele titel uitgereikt worden door een officiële instantie om de bescherming te genieten. 5 Hoeft niet aangevraagd te worden, het recht ontstaat automatisch door de creatie en vanaf het moment dat het werk veruitwendigd (tastbaar, hoorbaar of waarneembaar) werd. Geen aanvraag op zich 6. 21

24 1. Koken: de ingrediënten 1.6. Handleidingen, brochures, websites, databanken WAAR WIL U HET BESCHERMD ZIEN? BESCHERMING ALS VOORWAARDEN OPMERKING Wereldwijd Auteurswerk cf hetgeen hoger reeds vermeld werd bij auteurswerk. België Sui Generis databankenrecht De maker moet substantieel investeren in de productie van de databank (verkrijgen, controleren en presenteren van de inhoud). Gestructureerde opzet (alle onderdelen zijn afzonderlijk op te vragen). cf hetgeen hoger reeds vermeld werd bij auteurswerk. Voor databanken geldt vermoeden van overdracht van de vermogensrechten erop aan de werkgever tenzij andere afspraken. Gaat dan over databank in de niet-culturele sector gecreëerd door werknemers in arbeidsovereenkomst. Gecreëerd door freelancer dan rechten bij de freelancer. Producent van de databank is rechthebbende. Databank gemaakt in opdracht dan wordt opdrachtgever aanzien als producent Ideeën Op een idee kan men nooit een monopolie verwerven en voor een idee op zich kan men dan ook geen intellectuele eigendomstitel bekomen. 2 WAAR WIL U HET BESCHERMD ZIEN? BESCHERMING ALS VOORWAARDEN OPMERKING Wereldwijd Bedrijfsgeheim Geheimhouding. Zie hierover meer in hoofdstuk 8 Keukengeheimen. 1. Zie achteraan in het boek in de bijlage bij hoofdstuk 10 voor informatie onder de rubriek Keukenjargon en in de bijlage bij hoofdstuk 9. voor de adresgegevens van de officiële instanties. 2. Zie evenwel hoofdstuk 3 De bereiding onder punt 1.a. in verband met het marketingoctrooi. 3. Zie evenwel hoofdstuk 4 Vastgekookt, in verband met de bewijslast en de voordelen van een vaste datumregistratie. 22

25 DUURTIJD BESCHERMING AANVRAGEN BIJ 1 WANNEER AANVRAGEN? cf hetgeen hoger reeds vermeld werd bij auteurswerk. cf hetgeen hoger reeds vermeld werd bij auteurswerk. cf hetgeen hoger reeds vermeld werd bij auteurswerk. Tot 15 jaar vanaf de voltooiing van de productie van de databank. cf hetgeen hoger reeds vermeld werd bij auteurswerk. cf hetgeen hoger reeds vermeld werd bij auteurswerk. DUURTIJD BESCHERMING AANVRAGEN BIJ 1 WANNEER AANVRAGEN? Onbeperkt tot vrijgave. / Geen aanvraag op zich 3. 23

26 2. Koken kost geld Maar het sop is de kolen wel degelijk waard! 24

27 Waarom zou u er als kmo geen aandacht aan besteden: als het u geld kan opbrengen; als het u heel wat kosten kan besparen; als u er fiscaal voordeel uit kan halen; als u kan genieten van steunmaatregelen vanuit de overheid; als het u helpt een opportuniteit vroegtijdig te ontdekken; als het u helpt marktbedreigingen of nieuwe concurrenten vroegtijdig op te sporen? Misschien denkt u dat de bescherming van uw intellectuele eigendom een dure zaak is, eerder iets voor grote ondernemingen, maar zeker niets voor een kmo zoals die van u. Wist u dat er een fundamentele VRIJHEID VAN KOPIE geldt? GOED OM WETEN U dacht dat kopiëren verboden was? U dacht verkeerd! Het recht op kopiëren is een fundamenteel recht, dat in het verlengde ligt van de vrijheid van handel. Dit staat in het zogenaamde decreet d Allarde tot afschaffing van het gildenwezen. Dit decreet dateert uit 1791, maar is op de dag van vandaag nog steeds van kracht! Intellectuele rechten vormen dus een uitzondering op de regel. Kan u geen intellectueel recht inroepen, dan kan u ook geen monopolie claimen. Eenieder is dan vrij om uw vinding na te maken en te verhandelen, uiteraard rekening houdend met de eerlijke handelsgebruiken. Ontdek verder in dit hoofdstuk hoe u ook zelf de bedreigingen voor uw activiteiten vroegtijdig kan opsporen! Niet overtuigd? Lees dan zeker verder! CASE Stel, uw kmo ontwikkelt en produceert grasmachines. Zou u geweten hebben dat er bijvoorbeeld al octrooien bestaan voor genetisch gemanipuleerd gras, dat stopt met groeien op 2 cm? Waarschijnlijk niet, maar wanneer zou u het dan wel gemerkt hebben? Eens het op de markt kwam en dus eigenlijk te laat? Was het dan niet beter geweest om hier gewoonweg op te kunnen anticiperen? Dan kon u tenminste met deze kennis uw bedrijfsactiviteit aanpassen aan deze bedreiging. 25

28 2. Koken kost geld 2.1. Bescherming van uw intellectuele eigendom is soms gewoon gratis Inderdaad, van sommige intellectuele rechten kan u, ook als kmo, genieten zonder dat het u ook maar iets hoeft te kosten en zonder dat u er veel moeite voor moet doen. U bent dus beschermd zonder het misschien goed en wel te beseffen. Alleen moet u er even aandacht aan besteden want, zelfs al is het gratis, het wordt toch al te vaak verwaarloosd. We halen 3 concrete voorbeelden aan: de bescherming van uw vennootschaps- en handelsnaam en het auteursrecht. GOED OM WETEN Wist u dat: Wist u dat: uw vennootschapsnaam en uw handelsnaam wel degelijk beschermd zijn, zelfs al heeft u geen geregistreerd merk? U geniet kosteloos van deze bescherming. u zelfs zonder een geregistreerd merk te hebben, effectief kan optreden tegen vennootschappen die plots dezelfde vennootschapsnaam gaan gebruiken? u zelfs zonder een geregistreerd merk te hebben, effectief kan optreden tegen handelaars die plots dezelfde handelsnaam gaan gebruiken binnen dezelfde regio voor eenzelfde soort activiteiten? uw handelsnaam soms zelfs sterker is dan een geregistreerd merk? Zo kan iemand die een overeenkomstig merk nieuw registreert, u niet altijd verbieden om uw handelsnaam nog verder te gebruiken. Elke onderneming wordt met zijn handelsnaam opgenomen in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). auteursrechten niet moeten geregistreerd worden? U geniet dus automatisch en kosteloos van deze bescherming. onderaannemers die voor u iets creëren, de auteursrechten op hun werk behouden ook al heeft u betaald voor dat werk? om dit te vermijden volstaat het om de overdracht van die auteursrechten naar uw kmo op papier overeen te komen met uw onderaannemer. Surf naar de website van de KBO: kbopub.economie.fgov.be/kbopub/ zoekwoordenform.html. Het duurt geen 2 minuten om er via de Public Search zelf achter te komen of: uw handelsnaam wel degelijk (correct en volledig) is opgenomen in de KBO. check naam onderneming ; anderen eenzelfde handelsnaam gebruiken. 26

29 LET OP! Geeft u er geen aandacht aan, ook al is het gratis, dan kan het u veel geld kosten. CASE Een Vlaamse kmo contacteerde begin jaren 90 een grafisch bureau om etiketten voor hun producten te ontwerpen. Eens de offerte ontvangen, werd deze door de kmo gewoon even ondertekend voor akkoord en kon het bureau onmiddellijk aan de slag. Het etiket werd een origineel geheel van foto s van het product, genomen door het bureau, gecombineerd met grafische elementen. Jaren later ontving onze Vlaamse kmo een factuur van enkele tienduizenden euro. De factuur bleek afkomstig van het grafisch bureau. Ze had uitgerekend hoeveel miljoenen stuks van de door hen ontwikkelde etiketten, de afgelopen 10 jaar door de kmo werden gereproduceerd en hierop wou het bureau nu auteursrechten innen. Dat het grafisch bureau intussen in zware financiële problemen zat, speelde natuurlijk een rol, maar feit bleef dat zij volkomen gerechtigd waren om deze auteursrechten te claimen. De kmo kon hiertegen niets opwerpen, aangezien zij destijds nergens contractueel de overdracht van de intellectuele rechten op de foto s en het ontwerp van het etiket schriftelijk was overeengekomen. In tegendeel, in de algemene verkoopsvoorwaarden op de ondertekende offerte, stond expliciet gestipuleerd dat alle intellectuele rechten aan het bureau voorbehouden bleven. Het feit dat de kmo destijds voor het ontwerp betaald had, betekent niet dat het grafisch bureau later geen auteursrechten meer mag vorderen. Een gespecialiseerde jurist werd er bijgehaald. Hoewel er eigenlijk geen enkele grond bestond, werd de factuur door de kmo geprotesteerd. Nu was het aan het grafisch bureau om de kmo te dagvaarden, maar zover kwam het gelukkig niet. De kmo was zich terdege bewust van de aanzienlijke som geld die ze kon verloren hebben, louter door onvoldoende aandacht te hebben voor haar intellectuele rechten. Meteen werd besloten om het uitgespaarde geld nuttig te spenderen aan de screening van de intellectuele eigendom. Ga snel naar hoofdstuk 7 Mee-eters, en ontdek of uw intellectuele rechten wel degelijk bij u liggen. 27