Inhoud. + Enquête blz. 53 ONZE KINDEREN EN SEKS. Welkom bij de grootste familie van het land

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. + Enquête blz. 53 ONZE KINDEREN EN SEKS. Welkom bij de grootste familie van het land"

Transcriptie

1 HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET WINTER SPECIAL DE SANDWICHGENERATIE WINTERBLUES: UITVINDING VAN DE REISSECTOR? + DOE MEE MET DE ENQUÊTE! JONGEREN EN SEKS HET GEWICHT VAN JE EIGEN VERLEDEN CHEILA EN RAQUEL VERTELLEN HUN VERHAAL EEN UITGAVE VAN CM MIDDEN-VLAANDEREN EDITIE 27 CAVA4_2014_MV_v02.indd 1 21/10/14 16:54

2 G r e e nhouse d i e n s t e n c h e q u e s Welkom bij de grootste familie van het land Medewerkers gezocht. Heb je al klanten? Dan krijg je van ons een transferpremie. GreenHouse is het bekendste dienstenchequebedrijf van Vlaanderen. Onze duizenden huishoudhulpen poetsen en strijken bij tienduizenden gezinnen. Tja, we zijn een groot bedrijf maar toch vooral een grote familie met persoonlijke aandacht voor de noden van elke klant en werknemer. Of je nu klant bent of huishoudhulp, bij ons ben je van harte welkom! Bel ons gratis : 0800/ Of kom langs in één van onze 26 kantoren. greenhouse dienstencheques EDITO INTEGENDEEL! Nu ik de inhoud van dit magazine bekijk, valt het me pas op hoeveel artikelen over zorg gaan. Zijn we plotseling zeurpieten geworden die met volle overgave een potje willen zagen over hoe erg het gesteld is met de mensheid? Nee, absoluut niet. En omdat ik het woord nu eenmaal vaak gebruik: Integendeel! Het magazine dat je in je handen hebt, wil verhalen brengen die hoop geven. Verhalen die willen laten zien dat het mogelijk is om positief naar het leven te kijken. Zelfs al zijn de omstandigheden waarin de verteller zich bevindt niet altijd even rooskleurig. Zorgen voor je ouders én voor je kleinkinderen, op jonge leeftijd leren leven met een stoma, terugkijken op je leven en afrekenen met je verleden Je zou er bijna neerslachtig van worden. Maar ik niet dus. Integendeel! Omdat de verhalen van Sonja, Raquel, Cheila, Peter, Kelly, Veerle en duizenden anderen mij veel hoop geven. Er zijn trouwens nog meer mensen die verhalen proberen te brengen. Beleidsmakers bijvoorbeeld, die zonder verpinken komen vertellen dat er (weer) fors bezuinigd moet worden in de zorgsector. Zeg nu zelf: dát zijn toch geen hoopvolle verhalen? Ik zou zelfs meer zeggen: Integendeel! PAUL DE BRUYCKERE ALGEMEEN DIRECTEUR Inhoud 04,18 GESPOT Cijfers & weetjes 06 DE WEGWERP- MAATSCHAPPIJ Wie niet wegwerpt is goed bezig 10 DE SANDWICH- GENERATIE Gekneld tussen zorg voor (klein)kinderen en ouders. 20 GLUTEN Waarom zoveel mensen sukkelen met gluten? 24 SAY CHEESE Vlaanderen op café 28 ROOTS Breken met je (vreemde) verleden 32 HALLO! CM-medewerker in de kijker 34 ZEG EENS AAA Koortsblaasjes 36 HET ZORGHUIS (T)huis zonder zorgen Verantwoordelijke uitgever Jean-Paul Corin, Martelaarslaan 17, 9000 Gent Bladmanagement Paul De Bruyckere Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Paul Van Roy, Het Salon Concept, fotografie en vormgeving Het Salon, met dank aan: Uitleendienst Lochristi Advertenties Publicarto , com@publicarto.be Contact CM Midden- Vlaanderen, Martelaarslaan 17, 9000 Gent, , comma.mvl@cm.be çava? is een uitgave van CM Midden-Vlaanderen en verschijnt in een oplage van exemplaren huis aan huis in de arrondissementen Aalst, Eeklo, Gent en Oudenaarde. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en huishoudelijke reglementen. CM Midden-Vlaanderen is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties. 41 MIJN GEDACHT De winterblues 42 EEN TRIPJE NAAR DE ZON Last van een winterdip? 44 CM DEALS Korting voor CM-leden & çava?-lezers! 46 TABOE Leven met een stoma 48 RESULTATEN ENQUÊTE Vrijetijdsbesteding 55 CM-AGENDA Plan je activiteiten! + Enquête blz. 53 ONZE KINDEREN EN SEKS 00 GH CaVa MiddenVlaanderen 160x230.indd :31 CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:54

3 GESPOT 4 Waregem - Gentseweg tel Maldegem - Koning Leopoldlaan 89 - tel Oostakker - Antwerpsesteenweg 1066 c - tel Aalst - De Gheeststraat 1 - tel Geraardsbergen - Astridlaan tel (najaar 2014) Wij maken úw keuken! WIN TICKETS TENTOONSTELLING MOMU NU Tot begin volgend jaar kan je in het ModeMuseum van Antwerpen genieten van de tentoonstelling MoMu Nu, een collectie van hedendaagde stukken uit het eigenzinnige museum. De collectie telt zo n objecten, waarvan er de laatste jaren zijn bijgekomen. Het museum maakte haar eigen keuze uit stukken van Raf Simons, Walter van Beierendonck, Ann Demeulemeester en vele andere Belgische toppers uit de modescène, maar natuurlijk ook van grote buitenlandse modehuizen. De hele collectie is nog te bewonderen tot en met 4 januari in het ModeMuseum in de Nationalestraat in Antwerpen. çava? biedt jou de kans om gratis een kijkje te nemen naar wat de modewereld de voorbije jaren te bieden had en nog steeds heeft. We hebben tien duotickets klaarliggen voor onze snelste lezers. Mail naar comma.mvl@cm.be met je naam en adres om kans te maken. GEZONDHEID HONGER DOOR TABLET We turen met z n allen steeds meer naar schermen. Laptops, smartphones, tablets, maar ook simpelweg ons tv-toestel, het komt telkens op hetzelfde neer: turen naar een lichtgevend oppervlak. Allemaal leuk, maar er hangen ook negatieve kantjes aan vast. Al na 15 minuten laptoppen begint het honger- gevoel op te komen en krijg je zin om te eten. Licht in de slaapkamer, ook van je smartphone als je die oplaadt, zorgt ervoor dat je slechter slaapt. Dat zorgt er dan weer voor dat je voedsel minder snel omgezet wordt in energie, waardoor je dikker wordt. De toestellen niet voor het slapengaan gebruiken en ze opladen in de woonkamer is dus de boodschap! Jil Sander door Raf Simons L/Z 2011, Beeld: Patrick Demarchelier/Vogue The Condé Nast Publications Ltd. 33% CIJFER Voor de mensen die roken niet kunnen laten was het rookverbod op het werk en in gesloten openbare ruimtes in 2006 geen leuk nieuws. Toch is nu aangetoond door de Universiteit Hasselt dat door die maatregelen het risico om te overlijden door hartfalen met een derde is gedaald bij vrouwen jonger dan 60. Bij mannen gaat het om een daling van 13 procent. Kom en ontdek de keukentrends 2015 van vrijdag 7 t.e.m. maandag 17 november Nieuw en exclusief: FRONTLAMINAAT Nu aan lanceringsprijs! GENVAL Frontlaminaat **Richtprijs: ,- Z APP? De Z app is een nieuwe mobiele applicatie van CM met het accent op zorg, maar ook op zorgeloosheid en zelfstandigheid. De Z app is de ideale hulp in het dagelijkse leven van senioren, mensen in een zorgsituatie en hun mantelzorgers. Wat kun je met de Z app doen? Beeldbellen met de contacten die je zelf toevoegt (familie, vrienden ). Maar ook met CM bij vragen rond zorg. Berichtjes sturen naar contacten. Een gedeelde agenda bijhouden met afspraak- en notitiemogelijkheden. Nieuwsberichten volgen met relevante nieuwtjes en weetjes. De app is gratis beschikbaar en kun je op je computer of tablet gebruiken. Meer info en downloaden via: DINSDAG 11 NOVEMBER: Alle toonzalen zijn OPEN ZONDAG 16 NOVEMBER: Pizza s bereiden & degusteren ALTIJD OPEN OP ZONDAG GESLOTEN OP WOENSDAG AALST - AWANS (NIEUW) - DOORNIK - GERAARDSBERGEN (NAJAAR 2014) - GRIMBERGEN - HASSELT - HERENT - IEPER - MAASMECHELEN - MALDEGEM - MECHELEN - OOSTAKKER - ROESELARE - SCHOTEN - SINT-NIKLAAS - SINT-GENESIUS-RODE - TURNHOUT - WAREGEM - ZUIENKERKE * Actie geldig van 01/11/2014 tot en met 30/11/2014. Voorwaarden > vraag ernaar in één van onze toonzalen. Actie niet cumuleerbaar met andere acties. **Richtprijs= inclusief levering & plaatsing excl. toestellen, excl BTW en met laminaten werkblad. CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

4 7 LEVENSDUUR DESKTOP COMPUTER ,7 JAAR DE WEGWERPMAATSCHAPPIJ WIE NIET WEGWERPT, IS GOED BEZIG Tussen 1985 en 2010 is de levensduur van desktop computers zowat tweederde verminderd, heeft onderzoek van de Amerikaanse Arizona State University aangetoond: van 10,7 jaar gemiddeld tot 3,5 jaar. Defecte smartphones, kapotte kleren, versleten zetels: we gooien een pak in de vuilnisbak. Zelfs al kan de telefoon nog gerepareerd, de trui hersteld en de zetel nog gepimpt worden. We leven in een wegwerpmaatschappij waar niemand nog opkijkt van een beetje meer of minder op de schroothoop. Niks aan te doen Of kan het toch anders? TEKST: Lien Lammar LEVENSDUUR DESKTOP COMPUTER ,5 JAAR Vroeger kochten mensen dingen voor het leven. Microgolfovens bijvoorbeeld. Die van mijn grootmoeder heeft het dertig jaar volgehouden. Vandaag mag je al blij zijn dat je wasmachine het einde van de garantieperiode haalt. De gemiddelde smartphone leeft niet langer dan twee of drie jaar, televisies vaak niet meer dan tien jaar. Fabrikanten verminderen bewust de levensduur van elektronische toestellen. Ze gebruiken goedkopere materialen die sneller slijten of maken apparaten die zo moeilijk te herstellen zijn dat je na een tijd wel een nieuwe droogkast, diepvriezer of printer móet kopen. Maar we kunnen niet altijd de schuld op een ander steken. We ruilen onze gsm of computer graag in voor het nieuwste model, ook al werkt de vorige nog prima. Gelukkig bestaan er organisaties die afdankertjes maar al te graag zien komen. Close the Gap is er zo een. Zij laten bruikbare pc s, tablets, printers, telefoons en kopieerapparaten een nieuw leven leiden in ontwikkelingslanden. Dit nobel initiatief wordt gesteund door tal van bedrijven uit binnen- en buitenland. De afgelopen tien jaar werden maar liefst apparaten verzameld. CM is een van de ondersteunende partners. Een mooi verhaal Close the Gap biedt bedrijven de mogelijkheid om hun afgeschreven ICT materiaal te doneren aan ziekenhuizen, scholen, universiteiten en andere sociale projecten in ontwikkelingslanden. Close the Gap pikt het materiaal op, laat het opknappen en stuurt ze naar verschillende projecten. Ter plaatse installeren, onderhouden en recycleren lokale partners de apparaten. Zo krijgen die een nuttig tweede leven in projecten die onvoldoende middelen hebben om nieuw materiaal aan te kopen. Hiermee heeft Close the Gap meer dan projecten wereldwijd kunnen ondersteunen met ICT materiaal in 54 landen. Niet slecht voor wat tien jaar geleden werd opgestart door één student: Olivier VandenEynde. Hij pakte het project dat ontstond tijdens zijn studie ondertussen groots aan. Dat zie je alleen al aan het lijstje beroemdheden dat zich belangeloos inzet: Jacques Rogge, aidsspecialist Peter Piot en Desmond Tutu zitten in de aanbevelingsraad, Barack Obama CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

5 8 HET LEVEN ZOALS HET IS 9 bracht in hoogst eigen persoon een bezoek. Ook CM draagt een steentje bij: hun computerpark was aan vervanging toe en krijgt via Close the Gap nu een nieuw leven in Afrika. Repareerhype Gelukkig verzetten meer en meer mensen zich tegen het weggooigedrag en bedenken initiatieven die daarbij helpen. Een mooi voorbeeld zijn Repair Cafés: gratis bijeenkomsten waar iedereen zijn kapotte spullen kan laten herstellen. Gereedschap en materiaal zijn aanwezig, net als vrijwillige elektriciens, naaisters en andere handige harry's die je helpen bij de herstelling. Repair Cafés zijn het perfecte antwoord op de wegwerpmaatschappij, zegt Clara Moeremans van Netwerk Bewust Verbruiken. Je kapotte spullen nieuw leven inblazen is goed voor het milieu én voor je portemonnee. We zijn nog maar een jaar geleden met Repair Cafés gestart in Vlaanderen en Brussel, en het succes overtreft onze stoutste verwachtingen. Bijna elke dag krijgen we aanvragen van mensen die er eentje in hun gemeente willen opstarten. Iedereen kringwinkelt Ook Kringwinkels zijn vandaag helemaal hip. We hebben veel meer klanten dan enkele jaren geleden, maar wat vooral stijgt, is het aantal mensen dat goederen naar de kringwinkel brengt, zegt Chris Doms van De Kringwinkel Mechelen. Mensen gaan steeds bewuster om met hun oude spullen. Elk jaar zamelen we meer huisraad, speelgoed, boeken... in. Ruim 71% van alle binnengebrachte goederen konden we hergebruiken. Dat is een mooi cijfer. Van upcycling tot freecycling Wie een beetje creatief is, kan ook zelf aan de slag. Upcyclen iets nieuws maken met dingen die je anders zou weggooien is populairder dan ooit. Even googelen en je vindt tonnen inspiratie voor het pimpen van kleren of het upcyclen van meubels. Wie zelf geen knutselaar is, maar ook niet graag weggooit, kan zijn oude, nog bruikbare spullen ook gewoon weggeven. Freecyclen je oude spullen een nieuwe thuis geven is simpel, slim én wereldwijd een succes. In steden als Antwerpen, Leuven, Gent en Mechelen schieten weggeefgroepen als duurzame paddenstoelen uit de grond. Overal in het land worden weggeefmarkten en geefpleinen georganiseerd, in Leuven is er zelfs een echte weggeefwinkel. Weg ermee, met die wegwerpmaatschappij, roepen al deze initiatieven en ideeën. Misschien dat het ons ooit wel eens lukt. En al de rest dan? Wie letterlijk bergen werk verzet bij de verwerking van afval is OVAM, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij. Zij staan in voor een duurzaam afval- en materialenbeleid en een propere bodem in Vlaanderen. Woordvoerder Jan Verheyen: De Vlaming produceert elk jaar minder huishoudelijk afval, nu nog zo n 500 kilo per persoon. Dat lijkt nog veel maar 71 % daarvan kunnen we een tweede leven geven door te composteren, hergebruiken en recycleren. Met dergelijke cijfers behoren we tot de absolute top van Europa! Bedrijven doen het zelfs nog een tikkeltje beter met 74 %. ZELF MINDER WEG- WERPEN? Op vind je een overzicht van alle Repair Cafés die de volgende maanden georganiseerd worden Op Facebook vind je tal van weggeefgroepen zoals Freecyle Antwerp, Freecycle Mechelen, Freecycle Friends Gent, Freecycle Leuven... Of misschien kan je zelf wel een eigen freecycle groep opstarten in je eigen gemeente? Upcycling. Afval wordt design van Evy Puelinkx is een leuk boek dat je stap voor stap helpt om je eigen afdankertjes te upcyclen (Manteau, 24,99 euro) Wenst uw bedrijf computers te doneren? Graag! Neem een kijkje op Ook CM doneert haar laptops en computers! Wie wil weten wat er met ons afval gebeurt, moet zeker een kijkje nemen op ovam.be Op wie rekent u voor een proper milieu? Afval ruimt zichzelf niet op. Een vervuilde bodem wordt niet vanzelf proper. Daarom spant de OVAM zich al jaren in voor een efficiënt afval- en bodembeleid in Vlaanderen. Maar om aan de Europese top te blijven, moeten we verder durven gaan. Daarom moedigt de OVAM zowel bedrijven als consumenten aan om duurzaam te produceren en te consumeren. Zo belasten we het milieu zo min mogelijk. En maken we samen morgen mooier. Voor meer informatie kunt u surfen naar CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

6 10 DE SANDWICHGENERATIE 11 1 op 10 Vlamingen zorgt minstens 1 keer per week voor een jongere en een oudere generatie. Dat vraagt veel organisatie, tijd en keuzes maken voor wie je zorgt. Het zijn sandwichers : gekneld tussen de zorg voor hun (klein)kinderen en die voor hun ouders. MOEDER, NU MOET JIJ EENS NAAR MIJ LUISTEREN TEKST: Anneleen De Leyn FOTOGRAFIE: Brecht Van Maele CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

7 12 DE SANDWICHGENERATIE Sonja wil zo lang als ze kan, blijven zorgen voor haar moeder: Zolang ze nog een beetje kan stappen, alleen naar het toilet kan gaan en zelfstandig haar bed in en uit kan, vind ik dat ze nog in haar eigen huis kan blijven wonen. Zo hoort het. Sonja (57) heeft geen zittend gat. Elke dag springt ze een paar keer binnen bij haar moeder die door een herseninfarct half verlamd is geweest. De laatste jaren nam ze er ook de zorg voor haar intussen overleden vader bij, én die voor haar drie kleinkinderen. Intussen werkt ze ook nog halftijds en doet ze er nog een schepje sociaal engagement bij. Haar collega s noemen haar geen sandwich, maar een stokbrood. Sonja: Elke dag breng ik moeder al rond 5 uur koffie. Gelukkig hoef ik maar de straat over te steken. Ik maak haar bed op, was de nachtemmer uit en zet haar medicatie klaar. Tegen 7 uur komt de verpleegster haar wassen en een spuit tegen suikerziekte toedienen. Daarna ontbijt moeder. Ik breng in totaal zo n 5 à 6 bezoekjes per dag. 's Avonds help ik haar slaapkleed aan te trekken. Gelukkig is zij een heel tevreden mens: als ze haar krant heeft, woordpuzzels kan maken en af en toe een spelletje patience kan spelen, is ze al content. Sonja is al altijd een bezige bij geweest maar 8 jaar geleden werd het toch wel wat veel nadat haar moeder een herseninfarct opliep. Toen haar vader nog leefde, kon ook hij nog helpen maar hij is intussen een jaar geleden gestorven. Zijn laatste levensjaar was erg zwaar. Hij werd ernstig ziek en kwam in een straatje van van ziekenhuis 1 OP 3 Tegen 2020 zou 1 op 3 een sandwicher zijn door de vergrijzing. naar revalidatiecentrum terecht. Dat jaar was toch wel een race tegen de klok, geeft Sonja toe. Want ik zorgde toen ook nog een paar dagen per week voor de kleinkinderen. s Morgens vroeg al haalde ik hen op bij mijn dochter, 18 kilometer van ons huis. Toch slaagde ik erin om vader dat jaar elke dag te bezoeken. Elke dag, of ik nu moest werken of niet. Aan elke arm een maxicosi Ik heb altijd gewerkt en heb dat ook altijd willen blijven doen. Je ouders sterven en jij moet toch door met je leven? Mocht ik niet werken dan zou ik het zelfs zwaarder gevonden hebben. Ook al hoop ik toch op m'n 60e met pensioen te kunnen (lacht). Ik werk in Brussel en over de middag maak ik elke dag op mijn eentje een wandelingetje, in het park of langs de kleine winkeltjes aan de Zavel. Puur genieten vind ik dat. Sonja: ALS JONGE WERKENDE MOEDER VOND IK HET ALTIJD ZO'N LUXE TOEN MIJN MOEDER ELKE DAG OP DE KINDEREN KWAM PASSEN. DAAROM WOU IK DAT OOK DOEN VOOR MIJN DOCHTER. Als jonge werkende moeder vond ik het altijd zo'n luxe toen mijn moeder elke dag op de kinderen kwam passen. Daarom wou ik dat ook doen voor mijn dochter. Eigenlijk herhaalt de geschiedenis zich, alleen moest ik er wel een eindje voor omrijden (lacht). Als ik mémé dan ging bezoeken, nam ik de kindjes altijd mee. De jongste kleinkinderen zijn tweeling. Ik zie me nog altijd de straat oversteken met aan elke arm een maxicosi! Tijdsgebrek? Ken ik niet. Sonja is ook nog actief als voorzitter van de kerkraad en als schatbewaarder van de plaatselijke wielerclub. Nood aan meer vrije tijd heeft ze niet. En tijd te kort komen? Dat ervaart Sonja zo niet. Ik doe altijd voort. Ik heb mij altijd goed kunnen organiseren waardoor ik alles voor mekaar krijg. Ik geef wel toe dat ik mijn strijk soms in 4 keer moet doen. Weer die stekker eruit. Maar uiteindelijk raakt het ook gedaan, ook al is t dan 22 uur. Ik laat dat niet aan mijn hart komen, stress heb ik niet. Ik zucht wel eens maar ik zou het eigenlijk niet anders willen dan het nu is. Moeder, nu moet jij eens naar mij luisteren. Niet iedereen kan of wil z n ouders zo lang mogelijk thuis laten wonen. Evident is zoiets zeker niet, geeft ook Sonja toe. Haar vader stond niet bekend voor z'n geduld, en haar moeder heeft een ijzeren wil. Vroeger deed moeder ook alles zelf want vader was als baggeraar veel van huis. Da's tegelijk haar grootste frustratie, dat ze zo afhankelijk geworden is. Daar huilt ze wel eens om. Vroeger luisterde ik ook altijd naar m n ouders, nu is het vaak omgekeerd. Ik zeg soms: Moeder, nu moet jij wel eens naar mij luisteren hé (lacht). Mensen zeggen mij vaak: Jij doet toch alles voor je moeder. Klopt. Meer nog, ik moet er ook veel voor laten. Op reis gaan bijvoorbeeld. Last van oorsuizen? Spreek er over met onze audiologen. nieuw: ruisgeneratoren te huur Ons team van professionele audiologen staat klaar om u de best mogelijke hooroplossing aan te bieden en onderscheidt zich op drie kwaliteitsdomeinen: tzwadvies en sensibilisering, adequate aanpassing en dienst-na-verkoop met een uitgebreide garantie. GRATIS HOORTEST Maak vandaag nog een afspraak bij onze audiologen voor een vrijblijvende hoortest en advies over hooroplossingen. hoorcentra van thuiszorgwinkel Midden-vlaanderen aalter Lostraat 39 aalst Sint-Jorisstraat 27 deinze Markt 76 eeklo Garenstraat 46 GentbruGGe Land van Rodelaan 11 oudenaarde Deinzestraat 156 ZotteGeM L. De Metsstraat 15 Voor een afspraak bij onze audiologen bel of mail naar aurilis@tzwmvl.be CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

8 14 DE SANDWICHGENERATIE 15 Here comes the rain again... Vroeger gingen mijn man en ik 2 keer per jaar naar Spanje, intussen is dat al 8 jaar geleden. Toch mis ik het niet, ik heb er geen behoefte meer aan. Ik zou niet meer op m n gemak zijn. k Zou me altijd maar zitten afvragen of alles goed gaat met haar. Het gebeurt soms zelfs dat ik tijdens een avondje uit even weg en weer rijd om binnen te springen bij haar (lacht). Zij zegt wel dat ik voor haar niet naar huis moet komen maar ik kan het soms niet laten. Ik zie dat als mijn leven, zoals mijn gezin: het vormt allemaal één geheel. Sonja is enig kind en dus valt alle zorg voor haar ouders op haar schouders. Ik hoor ook vaak verhalen over broers en zussen die hierover onderling niet goed overeenkomen. In die zin ben ik dan nog blij dat ik met niemand rekening moet houden, ik doe gewoon wat ik het beste vind voor hen. Sonja wil zo lang als ze kan, blijven zorgen voor haar moeder: Zolang ze nog een beetje kan stappen, alleen naar het toilet kan gaan en zelfstandig haar bed in en uit kan, vind ik dat ze nog in haar eigen huis kan blijven wonen. En ze moet er nog met haar verstand bij zijn natuurlijk. Zelf ooit naar het rusthuis? Mij mogen ze later in een rusthuis steken. Ik denk ook dat ik er beter zou kunnen aarden dan moeder omdat ik socialer ben dan haar. Ik verwacht niet dat mijn dochter of zoon hetzelfde doen als ik. M n dochter woont ook te ver om elke dag een paar keer langs te komen. En is de tijdsgeest nu ook niet anders? Ik ben hier uiteindelijk ook geleidelijk aan in gerold. Ik besef ook dat je onze situatie niet zomaar kan doortrekken naar iedereen. Toch kan ik triest worden als ik in DE SANDWICHSITUATIE Miet Timmers is docent aan het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen van Odisee Hogeschool, coördinator bij Generatielink en bemiddelaar bij familiale zaken. Sandwichgeneratie: komt van de Amerikaanse fastfoodwereld uit de jaren tachtig. De generatie van 40- à 60-plussers die switchen tussen de zorg voor hun kinderen en voor hun ouders. Sandwichsituatie: beter begrip omdat ook wie buiten die generatie valt ( jonger dan 40 of ouder dan 60) in zo n zorgsituatie terecht kan komen. Clubsandwich: als de zorg voor kleinkinderen erbij komt. Elke sandwicher kampt met een groot tijdsgebrek. Ze weten niet wat eerst gedaan: het huishouden, de job, zorgen voor de (klein)kinderen, zorgen voor de ouders.. Daarna blijft er maar weinig tijd en energie over. Het is erg belangrijk om de zorg te verdelen. Onder elkaar als broers en zussen, of met vrijwilligers of professionals. En hier knelt het schoentje soms: er ontstaan onderlinge spanningen door een gevoel van oneerlijkheid tussen broers en zussen over het verdelen van de zorg. Een gevolg hiervan is dat je vaak moet kiezen. Ga je een namiddagje gezelschap houden bij je moeder die niet goed te been meer is of ga je zorgen voor je zieke kleinkind? De keuze hangt uiteraard ook af van hoe dringend de zorg is. Toch speelt ook de voorkeur een rol. De meesten lijken te kiezen voor de kleinkinderen want dat zou leuker zijn. En of dat nog niet genoeg is, moeten sandwichers vaak ook rekening houden met hun job. Ook hierdoor moeten ze vaak kiezen. Zorgen voor houdt heel wat in. Het is niet alleen wassen, koken of boodschappen doen. Er komt ook een pak administratie bij. Ook het coördineren van alle zorg is een taak op zich. Eigenlijk kan iedereen wel op een of andere manier z n steentje bijdragen om te zorgen voor z n ouders, hoe ver iemand ook woont bijvoorbeeld. Hebben sandwichers meer stress? Dat kan, maar voor veel mensen hebben zorgtaken ook een positief effect. Sommigen kunnen juist meer aan als ze meerdere verantwoordelijkheden hebben. Soms is het zelfs een uitlaatklep: ze hebben even andere dingen aan hun hoofd en kunnen zo ook beter relativeren. Veel heeft ook te maken met je waardenpatroon. Wie het waardevol vindt om voor zijn hulpbehoevende ouders te zorgen, zal daar ook minder problemen mee hebben dan wie dat niet vindt. West-Vl fm Oost-Vl 103.5fm Vl-Brabant 98.1fm Antwerpen 102.9fm Limburg fm CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

9 Uw huis blijft uw thuis! DE SANDWICHGENERATIE 17 Trapliften SONJA: Ik verwacht niet dat mijn dochter of zoon hetzelfde doen als ik. M n dochter woont ook te ver om elke dag een paar keer langs te komen. En is de tijdsgeest nu ook niet anders? Een traplift installeren is slim investeren! Gebruiksvriendelijk - veilig - comfortabel Gratis offerte en advies! Bel (regio Kortrijk) (regio Gent) Bezoek onze toonzaal en probeer de trapliften! Grote Leiestraat 205 Anzegem (300 m afrit Waregem) een rusthuis mensen zie waarvan ik denk dat die er nog niet op hun plaats zitten, mensen die nog te goed zijn. Kunnen sommigen dan niet ietsje meer moeite doen voor hun ouders? t Hangt natuurlijk ook sterk samen met de band die je hebt met je ouders. Bij mij was die altijd heel goed, nog altijd. Af en toe worden Sonja s ogen vochtig, een traan rolt er net niet uit. Dit is duidelijk iemand met overtuiging, een witte raaf die zich nog steeds elke dag met hart en ziel inzet voor wie ze liefheeft. Toen Mieke 59 was, brak er voor haar een helse periode aan. Ze nam samen met haar man een groot deel van de zorg voor schoonmoeder moeke van eind de tachtig op zich. Tegelijk ving ze regelmatig de kleinkinderen op. Mieke: Op zekere dag viel moeke en brak haar heup. Na haar operatie had ze nood aan intensieve hulp. Wat een geluk dat we toen gebruik konden maken van een zorgpilootproject waarbij moeke 4 keer per dag intensieve professionele hulp aan huis kon krijgen. Zonder die hulp zou het ons echt niet gelukt zijn want mijn man en ik werkten toen nog allebei. Zo kon ze toch nog thuis blijven wonen. Want een rusthuis? Daar zouden we haar niet in krijgen! We slaagden er in om 2 à 3 keer per week bij haar langs te gaan. Intussen vroegen onze kinderen ook regelmatig om de kleinkinderen op te vangen als ze ziek waren. Dan was het vaak echt afwegen voor wie we moesten kiezen. Niet makkelijk. In 40 bochten wringen Moeke viel daarna nog een keer en brak haar andere heup. Vanaf dan werd het immens hectisch. Elke dag bezochten we haar in het ziekenhuis. Ik moest mij dan vaak in 40 bochten wringen om alles rond te krijgen: mijn werk, moeke bezoeken, op de kleinkinderen passen, het huishouden... Mijn man nam al het financiële en al haar administratie op zich. Dat was ook niet te onderschatten, zeker als je ook nog je gewone leven wil verderzetten met werk, familie en sociale engagementen. We voelden allebei dat dit niet lang vol te houden was. Ik kreeg toen ook een longontsteking, wat mij nog nooit overkomen was. Van mijn weerstand bleef niet veel meer over natuurlijk. Na de periode in het ziekenhuis verhuisde moeke naar een home waar ze helaas na 3 weken een herseninfarct opliep en overleed. MEER INFO OVER DIT ONDERWERP? Iedereen wil zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Hoe zorgbehoevender iemand wordt, hoe moeilijker. Toch zijn er heel wat oplossingen voorhanden. Ook voor jou als mantelzorger, zodat je de zorg kan blijven combineren met je eigen gezin, professionele verplichtingen, kleinkinderen CM helpt je met advies om in de zorg voor een ander de zorg voor jezelf niet te vergeten. Elke dag vrienden over de vloer Ondanks dat het al druk bezette dagen waren met de zorg voor moeke, wou Mieke er ook zijn voor de kleinkinderen. Gelukkig maar, zegt ze, want mocht dat niet meer lukken, dan ging ik me daar schuldig over voelen. Als ik moest kiezen, merkte ik dat mijn voorkeur toch uitging naar de kleinkinderen. Mocht Mieke die periode overdoen, dan zou ze er toch opnieuw voor kiezen om deeltijds te blijven werken. Het werk is vaak ook een uitlaatklep. Anders ben je alleen met de zorg en de problemen bezig. Dat je nog moet werken kan ook wel eens een handig excuus zijn. Ze heeft lessen getrokken uit de hele ervaring. Ik denk dat het belangrijk is dat tegen je oude dag een netwerk opbouwt van vrienden en kennissen. Je moet als oudere ook wel zelf durven vragen om bezoek want niet iedereen zal dat spontaan doen. Als ik mijn oude dag rooskleurig voorstel, dan komt er bijna elke dag een vriend, buur of familie over de vloer. Dan zou ik al heel gelukkig zijn! Het CM-Thuiszorgcentrum: geeft informatie over thuiszorg leent personenalarmsystemen uit geeft advies over woningaanpassing en ergotherapeutische begeleiding organiseert oppashulp en Minder Mobielen Vervoer met vrijwiligers De CM-thuiszorgcentra zijn telefonisch bereikbaar via de Zorgtelefoon: Je kan ook mailen naar thuiszorgcentrum.mvl@cm.be Meer info op Infoavond De sandwichgeneratie. Over de balans tussen zorg voor anderen en zelfzorg. Spreker: Erna Claes, doctor in de psychologie. maandag 2 februari 2015 om uur te Gent maandag 23 februari 2015 om uur te Aalst Praktische info en inschrijving: zie agenda blz. 55 CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

10 GESPOT STUDEREN OP KOT MET SENIOREN Het lijkt een trend te zijn dit jaar: studenten en ouderen in hetzelfde gebouw huisvesten ofwel hospitawonen. In het Nederlandse Arnhem zien ze het helemaal zitten. Een verzorgingstehuis wil er kamers verhuren voor amper 75 euro per maand. In ruil spendeer je 30 uur per maand met de senioren om ze aan een computer te krijgen of om ermee te dansen. In Gent voegde een eerstejaarsstudente chemie de daad reeds bij het woord. Zij zit op kot bij een 80-jarige vrouw en helpt haar met het huishouden. VOOR HET GOEDE DOEL Dit jaar te gast bij 8,5 INFORMATIE - ANIMATIE - WORKSHOPS CIJFER De grootste ui ter wereld weegt net geen 8,5 kg, goed voor een plaatsje in het Guinness Book of Records. HOERA! 25 JAAR KINDERRECHTENVERDRAG Op 20 november 1989 is het exact 25 jaar geleden dat kinderen (lees: iedereen jonger dan 18 jaar) hun eigen Verdrag van de Rechten van het Kind kregen. Het Verdrag trad een klein jaar later in werking en werd natuurlijk ook door ons land goedgekeurd. GRATIS EERSTELIJNSADVIES VAN NOTARISSEN EN JURIDISCHE EXPERTS (voor een afspraak kunt u nu al reserveren op KENNISMAKING MET HONDERD GOEDE DOELEN LEZINGEN OVER TESTAMENT EN FISCALE VOORDELEN GRATIS GIDS GOED GEREGELD GOED GEGEVEN " NIEUW: DE SKOEBIDOE-APP Alle relevante info van zwangerschap tot en met de kleuterleeftijd Ben je zwanger? Via de app krijg je een reminder wanneer je kinderbijslag, kraamgeld, moederschapsrust moet aanvragen of andere zaken in orde moet brengen. Volg de ontwikkeling van je kindje op de voet. Relevante info en interessante tips altijd bij de hand: info over CM-diensten en voordelen & info over gezondheid, geldzaken en opvoeding. Meer info en downloaden? Surf naar Leuke Skoebidoe-promoties en wedstrijden bij onze partners. Gratis voor iedereen! Voor smartphone en tablet. Download hem snel via de AppStore of Google Play. VOOR HET GOEDE DOEL TOEGANG Maak gebruik van deze persoonlijke uitnodiging om Het Salon van het Testament voor het goede doel op Zenith te bezoeken. Waarde 8 Geldig iedere beursdag van 10 tot 17 uur. Surf naar voor een EXTRA kortingkaart en andere voordelen CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

11 20 GLUTEN 21 WAAROM ZOVEEL MENSEN SUKKELEN MET GLUTEN? HET NIET ZO MYSTERIEUZE BROODMYSTERIE Heerlijk dat kraakverse brood op zondagochtend, recht van de bakker, toch? Misschien, zegt voedingsconsulente Christine Tobback. Maar we moeten er toch ook een beetje mee opletten. En of dat dan aan de gluten ligt? Volgens Christine is er meer aan de hand... TEKST: Femke Coopmans ILLUSTRATIE: Pieter Van Eenoge Gluten is een groep eiwitten die je vindt in granen zoals tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut en alle afgeleiden hiervan. Dat was vroeger ook al zo en toch hoor je steeds meer over problemen met gluten. Een tarwe-allergie en coeliakie (glutenintolerantie) komen meer en meer voor, maar het is vooral de gevoeligheid aan gluten die exponentieel toeneemt, weet Christine Tobback. Zij is als voedingsconsulente gespecialiseerd in intoleranties en allergieën en auteur van de boeken Eet wat bij je past en Gezond of Gezondigd. Bij sommige mensen geeft die sensitiviteit hoofdpijn, anderen krijgen een soort reumatische aandoening, soms geeft het zelfs aanleiding tot pijnlijke ontstekingen in de bloedvaten van de gewrichten, soms tot huidreacties. En vermoeidheid hoort er ook altijd bij. Je ziet het iets meer bij vrouwen, maar net zo goed bij mannen. En als een gezin maatregelen treft omdat één iemand moeite heeft met de vertering van brood, merk je heel vaak dat er nog gezinsleden zijn die zich beter gaan voelen. Erfelijkheid speelt dus ook een rol. Waar komt die exponentiële toename vandaan? Ligt het aan het zogeheten broodmysterie? Christine Tobback: Dat mysterie kan ik stilaan verklaren. Brood bestaat tegenwoordig uit zoveel verschillende stoffen die intolerantie of verteringsproblemen kunnen uitlokken. Ten eerste zijn er de vezels, zoals inuline dat we ook kennen als toevoeging in yoghurt. Inuline zit al in tarwe zelf en wordt soms nog extra toegevoegd aan brood. Qua structuur komt het een beetje overeen met fructose, een suiker in fruit en honing, en er is een grote groep mensen die daar moeite mee heeft. Ten tweede zijn er de toegevoegde suikers die in brood zitten voor smaak, bewaring, structuur... Die maken het extra moeilijk voor mensen die al gevoeliger zijn aan fructose. Dat tegenwoordig overal suiker in zit, verklaart meteen ook waarom de slechte opname van fructose nu meer voorkomt, want het ene versterkt het andere. Gecombineerd met tarwegluten wordt dat vaak nog moeilijker. Rijst en rijstproducten hebben dat effect bij veel mensen minder. Christine Tobback: BROOD BESTAAT TEGENWOOR- DIG UIT ZOVEEL VERSCHILLENDE STOFFEN DIE INTOLERANTIE OF VERTERING- SPROBLEMEN KUNNEN UITLOKKEN. Klopt het ook dat onze granen niet meer zijn wat ze geweest zijn? Christine Tobback: Ik ben niet zo zeker of dat bij ons een punt is. Er gebeurde in de loop der jaren wel iets anders met ons brood. Vroeger duurde het 18 uur voor een brood klaar was, met alle automatisatie is dat vandaag hooguit een paar uur. Om dat tempo aan te kunnen, moeten er nu broodverbeteraars en veel meer gist in een brood. Dat ging van een kleine 0,2 % gist op het bloemgewicht naar nu bijna 4 % en in industriële bakkerijen wordt de kruim zelfs niet helemaal uitgebakken. De gist is dan niet dood en gevoeligere mensen reageren daarop. Of nog een verandering: bakkers startten indertijd met wat zuurdesem en daarop volgde een lange voorrijs. Twee dingen die we nu moeten missen en die nochtans helpen om eiwitten af te breken. Het is dus niet zo gek dat steeds meer mensen het moeilijk krijgen met brood. Is het glutenprobleem dan puur een broodprobleem? Christine Tobback: Niet echt. De optelsom is ook nog niet compleet. Maagzuurremmers worden bijvoorbeeld te veel voorgeschreven. Die blokkeren het maagzuur dat we hard nodig hebben om afscheiding te krijgen van de pancreasenzymen die op hun beurt een invloed hebben op de vertering van eiwitten. Maagzuurremmers kunnen op lange termijn en zeker bij gevoelige mensen een glutensensitiviteit in de hand werken. Daarnaast geven sommige wetenschappers ook de milieuvervuiling en bepaalde onkruidverdelgers als oorzaak van allergieën en glutensensitiviteit aan. En er is natuurlijk de stress. Bij stress voelen mensen rommelingen in hun darmen, de spieren verkrampen, het darmflora wordt overhoop gehaald en de vertering loopt niet vlot meer. Mensen met aandoeningen als chronisch vermoeidheidssyndroom, fybromialgie, ADD/ ADHD zijn ook vaak gevoeliger voor gluten. En tot slot moeten we ook kijken naar wat we nog allemaal eten en drinken: snoep, koffie en alcohol brengen onze lever, pancreas en darmen ook uit balans en die kunnen de gluten daardoor moeilijker verwerken. Het is een emmer die overloopt. CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

12 22 GLUTEN 23 Wat kun je aan glutensensitiviteit doen? Is het omkeerbaar of ban je gluten beter levenslang? Christine Tobback: Wat dat betreft is er goed nieuws: als mensen met een hoge gevoeligheid de gluten een achttal maanden volledig weglaten, dan gaat het beter. Maar voor veel mensen hoeft dat zelfs niet. Het is een type intolerantie die in gradaties voorkomt en vaak mag je nog wel 2 keer per week een pistolet of boterham eten. Brood toasten helpt ook. Opwarmen maakt de eiwitstructuren stuk. Vers brood is dan weer helemaal uit den boze, hoe lekker het ook is. Het vervelende is alleen dat een glutengevoeligheid moeilijk te herkennen is, want het duurt vaak een dag of twee voor een lichaam reageert. Dat is heel TRAPLIFTEN, HUISLIFTEN & PLATEAULIFTEN VRIJBLIJVENDE OFFERTE / BEZOEK BEL GRATIS : SERVICE 24/24-7/ ANTWERPEN Ellermanstraat 74 Mannebeekstraat 3 B-8790 Waregem info@comfortlift.be BEZOEK ONZE WEBSITE : anders dan bij een allergie waar je onmiddellijk het effect ziet. Coeliakie is nog iets volledig anders: bij deze mensen treedt bij de minste inname van gluten een ontstekingsreactie op in de dunne darm. Mensen met coeliakie dienen dus een heel strikt glutenvrij dieet te volgen en dit levenslang. De kleinste kruimel is voldoende om ziek te worden. GOOI NIET ALLES OP EEN HOOP Er bestaat nogal wat verwarring rond de glutenproblematiek. Daar is de Vlaamse Coeliakievereniging niet gelukkig mee. Omdat het nefaste gevolgen heeft voor de coeliakiepatiënten. Hun strenge dieet dreigt niet meer serieus genomen te worden. Wij verhogen uw comfort! Karolien Timmermans is voorzitter van de Vlaamse Coeliakievereniging en maakt zich zorgen: In het belang van de coeliakiepatiënt en hoe de maatschappij naar de aandoening kijkt, is het belangrijk een duidelijk onderscheid te maken tussen coeliakie, tarweallergie en glutensensitiviteit. Het gaat hier over drie verschillende aandoeningen met ieder een eigen benadering. Drie verschillen Coeliakie, ook wel glutengevoelige enteropathie of glutenintolerantie genoemd, is een ingewikkelde aandoening van het verdedigingssysteem van het lichaam, waardoor het nooit gluten uit de voeding kan verdragen. Gluten beschadigt het slijmvlies van de dunne darm, zodat voedingsstoffen slecht opgenomen worden. En dat kan weer diarree, verstopping, groeiachterstand, vermoeidheid, enz. tot gevolg hebben. De behandeling omvat een strikt glutenvrij dieet en dit levenslang. Bij tarwe-allergie treedt er een verdedigingsreactie van het lichaam op tegen gluten. Dat uit zich in huidproblemen ( jeuk, eczeem) en problemen met maag en darmen of de luchtwegen. Een allergische reactie kan onmiddellijk, maar ook vertraagd (na 24 uur) optreden. De behandeling bestaat uit het volgen van een tarwevrij dieet. Tenslotte spreken we over glutensensitiviteit bij mensen die ook dezelfde symptomen vertonen als ze gluten ingenomen hebben, maar waarvan we weten dat het niet gaat over coelakie of tarweallergie. Het verschil is dat bij deze mensen de darmwand niet beschadigd wordt. Hier stelt men zich de vraag: Zit het in de gluten of in het graan? want graan bevat naast gluten nog andere elementen die mogelijk last kunnen geven. Verder wetenschappelijk onderzoek moet dit uitwijzen. Karolien Timmermans: De Vlaamse Coeliakievereniging richt zich vooral op mensen bij wie de diagnose coeliakie gesteld is. De diagnose berust op twee pijlers: enerzijds antistoffen die in het bloed kunnen opgespoord worden en anderzijds een dunnedarmbiopsie. In gluten lokt het eiwit gliadine de ontsteking uit. Zonder contact met gluten kan de aandoening zich niet manifesteren. Gluten is aanwezig in tarwe, rogge, gerst, spelt, kamut en alle afgeleiden hiervan. Haver is een grensgeval en kan enkel gebruikt worden als het tijdens het productieproces niet in aanraking geweest is met glutenbevattende granen. Heel wat voedingsmiddelen bevatten gluten zoals brood, pasta en koeken. Ook snoep, chips, soep, sauzen, bouillonblokjes, bereide gerechten kunnen verborgen gluten bevatten. Het komt er dus op aan goed het etiket te lezen. Vanaf 13 december 2014 zal dit gelukkig gemakkelijker worden door de nieuwe allergenenwetgeving die o.a. voorschrijft dat alle allergenen duidelijk op het etiket moeten vermeld worden. Wie coeliakie heeft of om een andere reden gluten uit de voeding moet schrappen, kan terecht bij de Vlaamse Coeliakievereniging. Zij ondersteunen waar mogelijk in de zoektocht naar glutenvrije producten en recepten, leveranciers of restaurants waar je glutenvrij kan eten. Meer info op vcv.coeliakie.be GLUTEN: -ALLERGIE, -INTOLERANTIE OF -SENSITIVITEIT? Infoavond Er bestaat nogal wat verwarring rond de glutenproblematiek. Daar is de Vlaamse Coeliakievereniging niet gelukkig mee. Omdat het nefaste gevolgen heeft voor de coeliakiepatiënten. Hun strenge dieet dreigt niet meer serieus genomen te worden. maandag 26 februari 2015, uur in Deinze Spreker: Vlaamse Coeliakievereniging Praktische info en inschrijving: zie agenda blz. 59 GLUTENVRIJE EN BIJZONDERE VOEDING Tegemoetkoming ziekteverzekering. Sommige patiënten hebben recht op 38 euro per maand als tegemoetkoming in de kosten voor glutenvrije of bijzondere voeding. Voorwaarden Behandeld worden voor een van onderstaande aandoeningen: coeliakie; dermatitis herpetiformis; gluten/gliadine-allergie; een graanmeel-allergie. Toestemming hebben van de adviserend geneesheer van het ziekenfonds. Meer info? Surf naar zoeken op coeliakie. CAVA_160x115_nieuw.indd 1 30/06/14 11:03 CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

13 24 SAY CHEESE TEKST: Timothy Puype, FOTOGRAFIE: Brecht Van Maele 01 LAURENT LUYPAERT Wat: café Pink Flamingos Waar: Onderstraat, Gent VLAANDEREN OP CAFÉ Vlaanderen kent heel wat gezellige cafés, sommige meer dan 100 jaar oud. Het zijn echte volkscafés, waar iedereen graag vertoeft voor een lekkere pint of een aangename babbel. çava? schoof mee aan de toog van enkele van die typische cafés, zoals je ze enkel in Vlaanderen vindt. Dit is een van de gekste cafeetjes van Gent. Het interieur is echt zalig! Zeer dankbaar om foto s te nemen, wat goed van pas komt in mijn opleiding Vrije professionele beeldende vormgeving, waar fotografie veel in aan bod komt. We komen hier dan ook vaak over de vloer s middags met vrienden om te lunchen of om springuren te overbruggen. WIL JE ZELF EEN FOTO DELEN? Ga dan naar facebook.com/magazinecava! CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

14 03 JEAN PEETERS Wat: café De Penge Waar: Lindekensstraat, Turnhout Ik kom hier al 25 jaar en ik heb het café serieus zien veranderen! Er gaat niets weg, er komen alleen maar kadertjes bij. Het is het oudste café van Turnhout, 124 jaar intussen al, maar het Pengebier bestaat nog maar 9 jaar. Toen ik hier vele jaren geleden een huis in de straat te koop zag staan, heb ik niet lang getwijfeld. Handig toch om dicht bij je favoriete café te wonen? (lacht) 02 JOSEPHINA VAN GEEL Wat: café Beveren Waar: Vlasmarkt, Antwerpen Hier in het café staat een echt Decap -orgel dat nog werkt! Het is hier binnengebracht in 1937, langs het raam, want de deur was te smal. (lacht) Normaal moet het op de grond staan, maar door overstromingen hebben ze het op een verhoog geplaatst. Ik heb hier zelf meer dan 10 jaar achter de toog gestaan en gekuist. Nu ben ik 76 jaar, maar ik woon nog steeds boven het café. CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

15 28 ROOTS 29 CHEILA EN RAQUEL BREKEN MET JE (VREEMDE) VERLEDEN In het tv-programma Heylen en de Herkomst keert Martin Heylen met enkele bekende Vlamingen terug naar hun vaderland. In Vlaanderen leven ruim 1 miljoen mensen van vreemde origine. Dat zijn niet allemaal BV s, net zo min als Cheila en Raquel en dat zijn. Toch hebben zij evengoed een verhaal te vertellen. Een verhaal over weemoed en verlangen. Maar ook over het soms moeilijke gevecht met het verleden TEKST: Willem Jan Van Ekert FOTOGRAFIE: Filip Naudts * Personen van vreemde herkomst worden in de Inburgeringsen Integratiemonitor gedefinieerd als: Personen die een vreemde nationaliteit hebben, Belgen die bij de geboorte een andere nationaliteit hadden of Belgen van wie minstens een van de ouders bij de geboorte niet de Belgische nationaliteit had. Begin 2012 telde Vlaanderen mensen van vreemde herkomst*. Eén op zes en bij pasgeborenen zelfs een op de drie is van vreemde origine. Droge cijfers, die niets zeggen over het hoe en waarom. Twee verhalen doen dat wel. Raquel kwam als kind naar België omdat er in Spanje in 1936 een burgeroorlog uitbrak. Cheila uit Togo zat nog in de buik van haar mama toen ze in 1993 naar onze contreien verhuisde. TWEE OORLOGEN, DRIE MAMA S Raquel Bekaert groeide op in een gezin van 8 kinderen in San Sebastian, Spaans Baskenland. Toen heette ze nog Raquel Las Heras-Fernandez. Haar herinneringen uit die tijd begin jaren 30 zijn zorgeloos, zoals die van een kind behoren te zijn. Het geluid van zingende mensen op de binnenkoer, haar zussen die spontaan meezingen, het prachtige strand van San Sebastian, het buurmeisje dat door het raam naar haar wuift Niets wees erop dat het leven van de kleine Raquel drastisch zou veranderen. De Spaanse burgeroorlog maakte abrupt een einde aan Raquel s onbekommerde jeugd. Op een dag lagen door een bombardement de huizen aan de overkant van de straat in puin. Het buurmeisje dat elke dag zo enthousiast naar me zwaaide, was dood. Hartverscheurende keuze Als gevolg van het brutale oorlogsgeweld van Franco werden in kinderen uit Baskenland geëvacueerd. Ik herinner me dat ik in Bilbao ik was amper 7 jaar samen met mijn twee oudere zussen Sara en Olga op de boot gezet werd, richting België. Het zou een tijdelijk oplossing zijn. Zodra de oorlog voorbij was, zouden we terugkeren. 77 jaar later woont Raquel nog altijd in Gent. Voor mijn ouders moet dat een hartverscheurende keuze geweest zijn om drie van je kinderen te laten gaan. Een deel van de kinderen kwamen aan in de Gentse Vooruit, opgewacht door hun toekomstige pleegouders. We stonden met zijn allen op een groot podium, met een kartonnetje rond onze nek waar de naam van de pleegouders op stond. Ik had geen enkel idee waarom ik daar stond. Een grote, zware vrouw kwam me halen: mama Snoeck. Om de pleeggezinnen niet te veel te belasten, mochten broers en zussen niet bij elkaar blijven. Terwijl mijn moeder bij het afscheid nog zo had gezegd dat we altijd bij elkaar moesten blijven. Mama Snoeck woonde in een klein arbeidershuisje in de Kastanjestraat. De dag na mijn komst kwam heel de buurt kijken naar dat kleine Spaanse meisje. We verstonden elkaar niet, dat werd vooral duidelijk toen ik in het Spaans zei dat ik moest plassen en ze achtereenvolgens met een appel, een peer en een boterham afkwamen. Uiteindelijk begreep een buurvrouw wat er scheelde. CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

16 30 ROOTS 31 CHEILA: Toen ik mijn ma voor het eerst terugzag, was ik een jaar of acht. Die ontmoeting was heel onwezenlijk, ik wist niet wie die vrouw was die daar plotseling stond. In het gezin Snoeck waren wel wat spanningen. Papa Snoeck was zwaar ziek en ze hadden het niet erg breed. Soms, als mama Snoeck erg boos op me was, nam ze het jasje dat ik droeg bij aankomst in Gent uit de kast en zei dan ik ga u terugsturen, hè!. Na de dood van haar man werd ik opgenomen door mijnheer en mevrouw Bekaert. Daar heb ik een gelukkige tijd gekend. Ze hadden zelf geen kinderen en raakten enorm aan me gehecht. Bevrijding Volgens plan zou Raquel terugkeren zodra de situatie in Spanje verbeterde, een datum lag al vast: zomer Maar een nieuwe oorlog stuurde dat plan in de war: in mei 1940 vielen de nazi s België binnen, vertrekken was onmogelijk geworden. Ik was tien, sprak Nederlands en ik voelde me goed bij de Bekaerts. Het was pas veel later dat ik het gemis van mijn eigen familie begon te voelen. Toen in 1944 België bevrijd werd, wilden mijn ouders mij terug, maar mijn pleegouders wilden mij niet loslaten. Ze schreven tientallen brieven naar mijn ouders, met foto s erbij om te tonen hoe goed ik het had in België. Uiteindelijk stemden die toe, met pijn in hun hart Omdat het Franco-regime haar eigen onderdanen niet toestond om naar het buitenland te reizen, zag Raquel haar familie voor het eerst terug in het niemandsland tussen Frankrijk en Spanje. Op de brug die Irun en Hendaye verbindt, werd ik even met mijn familie herenigd. Het was een heel pijnlijk moment. Daar besefte ik dat mijn pleegouders mij al die tijd voor zich wilden houden. Ik was kwaad op hen, vond ze egoïstisch. De Spaanse burgeroorlog maakte abrupt een einde aan Raquel s onbekommerde jeugd. Les uit geschiedenis Later kreeg ik zelf kinderen en dan gaat alle aandacht naar hen. Ik begon het leven in een ander perspectief te zien. Zo zeer zelfs dat ik er niet meer aan dacht om terug te keren naar Spanje. Jarenlang bezocht ik wel elke zomer mijn familie, dat bleven heel emotionele momenten: het weerzien, het afscheid Maar ja, ik had mijn leven in België opgebouwd en hoewel ik het niet getroffen had met mijn huwelijk hier (haar man was een zware alcoholist) was ik gelukkig met mijn kinderen, en later met mijn drie kleinkinderen. Het verleden heeft natuurlijk mijn visie op de wereld bepaald. Wanneer ik beelden zie op televisie van oorlogen en honger, dan gaan mijn gedachten uit naar al die kleine kinderen die daar nooit voor gekozen hebben. Ik vraag me soms af of de mensheid wel ooit iets leert van de geschiedenis Het moet vooruitgaan Cheila Ayeva s reis naar hier vertoont nogal wat lussen en bochten. Geboren in Parijs, als drie maanden oude baby ondergebracht bij haar grootmoeder in Togo en via Parijs en Brussel op 11-jarige leeftijd uiteindelijk in Vlaanderen beland. Een reis die vaak in het teken stond van de zoektocht naar haar afwezige vader. Maar met dat verhaal ben ik inmiddels helemaal klaar. Mijn moeder was 19 toen ze van mij in verwachting was. Ze had mijn vader in Togo leren kennen, hij studeerde in Parijs en ze reisde hem achterna. Met mij in haar buik. Nog voor ze bevallen was, liet hij haar alleen achter. Hij ontkende dat hij mijn vader was. Dat heb ik hem nooit vergeven. Achteraf kwam ik te weten dat er ergens nog vijf of zes halfbroers en -zussen van me rondlopen. Back to the roots Omdat mijn mama er toen helemaal alleen voorstond en ze niemand kende in Parijs, besloot ze om mij naar mijn oma in Togo te brengen. Ik was amper 3 maanden oud en zij zou mij verder opvoeden. Mijn ma moest werken, wilde een bestaan in Parijs opbouwen. Eigenlijk beschouwde ik mijn oma als mijn moeder, ik was haar prinsesje. Toen ik mijn ma voor het eerst terugzag, was ik een jaar of acht. Die ontmoeting was heel onwezenlijk, ik wist niet wie die vrouw was die daar plotseling stond. Enkele jaren later vond mijn moeder het uiteindelijk toch beter dat zij voor de opvoeding zou instaan. Ze was er ook van overtuigd dat ik in Europa een betere toekomst zou hebben. Op mijn elfde was ik dus weer terug in Parijs, mijn geboortestad. Toch was het verblijf daar van korte duur. De beste vrienden van mijn moeder woonden in Brussel en daar lagen voor haar ook meer opportuniteiten om een fatsoenlijke job te vinden. Omdat ik in Togo naar een privéschool was gegaan, had ik geen enkele moeite met de Franse taal. Mijn moeder is weliswaar wispelturig, maar in elk geval had ze snel door dat je met de kennis van het Nederlands het in België verder kan schoppen. Dus trokken we na een jaar of drie naar Vlaanderen. Ruzie In die tussentijd had ik een aantal malen contact met mijn vader, dat liep elke keer op ruzie uit. Want mijn woede bleef over zijn onverschilligheid, zijn desinteresse in mij. Onlangs hoorde ik via-via dat hij wilde dat ik weer contact zou opnemen. Dat doe ik dus niet: hij is mijn vader, hij moet de stap zetten. Maar eigenlijk heb ik het wel gehad met hem. Hoewel het verleden voor een groot deel bepaalt wie we nu zijn, blikt Cheila liever niet terug. Het leven moet vooruitgaan toch? Ik studeer hotelmanagement aan de Erasmushogeschool in Brussel. Misschien open ik ooit in Togo een restaurant. Maar je weet nooit. Buiten één ding: ik ga véél reizen. Daar zal mijn vriend best nu al rekening mee houden. Hoe het is om in Vlaanderen te wonen? Als je eenmaal geïntegreerd bent en ze kennen je, dan word je met open armen ontvangen. Ik heb wel eens met racisme te maken, eigenlijk veel te vaak. Dat gaat vooral om mijn huidskleur, het zijn dan ook altijd domme reacties die ik op straat of in de bus te horen krijg. Maar ik maak me geen illusies: racisme bestaat overal en zal altijd bestaan. Het heeft vooral met angst voor het andere, voor het onbekende te maken. En angst is altijd een slechte raadgever! De kleinzoon van Raquel maakte in 2012 een aangrijpende kortfilm over zijn oma. Je kunt die bekijken op facebook.com/ magazinecava, de Facebookpagina van çava. Goed slaapcomfort koopt u in vertrouwen. Ziet u door het bos de bomen niet meer? Bij het vernieuwen van uw slaapsysteem is goed advies belangrijk. Hou rekening met uw slaapvoorkeuren, gewicht, lichaamsvormen en eventuele lichamelijke problemen. Een ruim assortiment van de grootste slaapcomfortmerken en onze jarenlange ervaring garanderen een onafhankelijk advies. En vaak zelfs met omruilgarantie. Koop ook geen onbekende merken, zo bent u zeker van kwaliteitsgarantie. We willen reeds meer dan 130 jaar dat onze klanten tevreden zijn... Thierry De Vos Zaakvoerder Spiers Slaap 4 de generatie slaapadviseurs Spiers Slaap Oudenaarde Deinzestraat 65 ( aan afrit N60 ) Spiers Slaap & Auping Plaza Sint-Martens-Latem Kortrijksesteenweg 18 Spiers Slaap & Auping Plaza Oostakker Antwerpsesteenweg 999 ( op 50 m van Lochristi ) AUPING - TEMPUR - SWISSFLEX - VI SPRING - TRECA - MAGNITUDE - SEALY - INNERGETIC - KREAMAT - FYLDS - WONDERLAND Cavamagazine.indd 2 23/01/14 11:03 CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

17 Hallo! WIE? Dirk Roeyen, stafmedewerker bij de Dienst Organisatie van CM Antwerpen. WAT? Hij is naast zijn werk bij CM ook dj, niet alleen in België, maar ook op grote festivals in het buitenland. WAAROM? Door mijn liefde voor muziek. Zeker uit de jaren 50 en 60. Het voelt ook goed om mensen te kunnen helpen in hun zoektocht naar info over die muzikale decennia. Extra bescherming tegen hoge medische kosten dankzij het CM-MediKo Plan Een nieuwe bril, een beugel of een maandenlange revalidatie. Ook als je niet naar het ziekenhuis moet, kunnen medische kosten hoog oplopen. Een ski-ongeval met zware gevolgen Ik zie het nog zo voor mij. Een bultje op de skipiste, mijn lat die erin blijft steken en mijn skilaars die niet wil loslaten. Drie jaar geleden brak Kathleen Devos (36) uit Holsbeek haar knie. Aanvankelijk oordeelde mijn arts dat een operatie niet nodig was. Acht maanden ging ik naar de kinesist. In het begin krijg je van de ziekteverzekering een behoorlijk bedrag terugbetaald. Maar na een aantal beurten moet je meer uit eigen zak betalen. In de kostprijs van ongeveer 22 euro, kwam de ziekteverzekering maar voor 8 euro meer tegemoet. Als je veel kinebehandelingen nodig hebt, lopen de kosten snel op. Op de radio kan ik muziek laten horen die nog nooit gehoord is in België Een jaar na haar ongeval bleek een operatie toch onvermijdelijk. Enkele maanden geleden volgde er zelfs nog een tweede. Na beide ingrepen volgde steeds een lange kinebehandeling. Met het CM-MediKo Plan zou Kathleen een flink deel van haar kosten recupereren. De verzekering voorziet in een terugbetaling van 75 procent van het remgeld. Als je voor een lange revalidatie staat, is dat mooi meegenomen, vindt Kathleen. Studio 37 Blokjes Moet dat echt, vroeg Fien nadat de tandarts voor het eerst over een beugel sprak. Ze zag het totaal niet zitten, zo n mond vol blokjes. Ik heb al mijn overtuigingskracht moeten aanwenden om haar de stap te doen zetten. Drie maanden geleden is de beugel geplaatst. Ondertussen heeft ze er zich mee verzoend. (Carine (44), de mama van Fien (13)) CAVA4_2014_MV_v02.indd BENIEUWD NAAR HET VOLLEDIGE VERHAAL VAN DIRK? Ga dan naar facebook.com/magazinecava Foto Jürgen Doom 32 Kathleen Devos Als je voor een lange revalidatie staat, kun je met het CM-MediKo Plan een flink deel van de kosten recupereren. Carine betaalde uiteindelijk euro voor de volledige behandeling. Bovenop de euro terugbetaling kan Carine nog eens 702,38 euro recupereren via het CM-MediKo Plan. Zij zal uiteindelijk nog 873,62 euro zelf moeten betalen. Hoe sneller je aansluit, hoe voordeliger Het CM-MediKo Plan beschermt tegen hoog oplopende medische kosten. En mama s die een kindje krijgen, kunnen zelfs rekenen op een extraatje van 250 euro. Hoe jonger je aansluit, hoe voordeliger. De aanvangspremie blijft geldig voor wie ononderbroken aangesloten blijft. Alleen index-aanpassingen zijn mogelijk. Sluit je je kindje aan als het pas geboren is, dan betaal je 9,87 euro per maand. Voor een twintigjarige is dat 12,71 euro per maand, voor een veertigjarige 15,83 euro en voor een zestigjarige 18,21 euro. Kies voor de extra bescherming van het CM-MediKo Plan. Surf naar of bel Tijdens een gratis infosessie verneem je er alles over, geheel vrijblijvend. Van harte welkom! Aalter, WZC Veilige Have, Lostraat 28 donderdag , uur Herzele, CC De Steenoven, Kerkkouter 40 dinsdag , 14 uur Gent, Parochiecentrum SIVI, Maïsstraat 20 dinsdag , 14 uur Gent, Lieven Bauwensbuilding, Martelaarslaan 17 donderdag , uur Oudenaarde, CM-kantoor, Zaal Inhout, St-Jozefsplein 7 dinsdag , uur Wachtebeke, Cultuurhuis, Dr. J. Persynplein 6 dinsdag , 14 uur Zottegem, De Schakel, Musselystraat 26 donderdag , 14 uur Geraardsbergen, Koetshuis, Abdijstraat 10 dinsdag , 14 uur Na de uiteenzetting is er mogelijkheid tot persoonlijke vraagstelling en aansluiting. INFO EN INSCHRIJVING Medikoplan.mvl@cm.be, CM voorziet een drankje voor iedereen. Schrijf daarom vooraf in. De CM-verzekeringen worden aangeboden door de MOB Verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming erkend voor tak 2 ziekte onder het codenummer 150/01. 21/10/14 16:55

18 34 ZEG EENS AAA Dokter, dokter! Ik heb altijd last van koortsblaasjes Ze zijn vrij ongevaarlijk, maar het is weinig aangenaam als je er telkens opnieuw last van hebt. Maar waar komen koortsblaasjes nu eigenlijk vandaan en raak je er ooit weer vanaf? çava? trok naar huisdokter Tom Jacobs voor antwoorden. TEKST: Timothy Puype THUISZORGWINKEL SpEcIaaLZaaK borstzorg Drapstraat 111a, NaZaRETH Tom Jacobs: Eens besmet, draag je het virus je hele leven, maar het uit zich niet bij iedereen. Als je last hebt van een koortsblaasje moet je het behandelen met een antivirale crème, liefst zo vroeg mogelijk. Dan is het effect maximaal. Je mag zeker niet krabben aan het koortsblaasje of ermee in de zon komen. Je hoeft er zeker niet voor naar de dokter, tenzij je er heel veel hinder van ondervindt. BEAUTY- NAZARETH.BE HERPES!?! Als je last hebt van koortsblaasjes betekent dat dat je geïnfecteerd bent geweest met het herpesvirus. Acht op tien Belgen is drager van het virus, maar bij heel wat mensen manifesteert het zich niet, verduidelijkt huisdokter Tom Jacobs. Koortsblaasjes worden trouwens meestal veroorzaakt door een andere type van het herpesvirus dan de variant die gekend is van de geslachtsziekte. ACHT OP TIEN BELGEN IS DRAGER VAN HET VIRUS WEERSTAND Tom Jacobs: Het virus houdt zich schuil in de zenuwknoop van de gelaatszenuw. Het wordt soms geactiveerd en op die momenten krijg je last van koortsblaasjes. Vooral een verminderde weerstand maakt het virus actief, maar ook UV-stralen van de zon kunnen koortsblaasjes veroorzaken. Een goede conditie helpt je al een pak vooruit in het voorkomen van koortsblaasjes. KNUFFELVIRUS Hou er rekening mee dat je altijd besmettelijk bent als je een koortsblaasje hebt. Wees dus extra voorzichtig als je iemand knuffelt, zoent of een hand geeft, als je net met je hand aan je koortsblaasje bent geweest, waarschuwt de huisdokter. Ook met handdoeken, bestek en glazen neem je best de nodige voorzorgen. GENEZEN? Bent u op zoek naar dat tikkeltje meer? Hebt u zin om uzelf eens extra te verwennen? In de Thuiszorgwinkel in Beauty- Nazareth zit u dan helemaal goed! In onze nieuwe Thuiszorgwinkel in Nazareth selecteerden we voor u een grote collectie van de mooiste lingerie en badmode voor dames na een borstoperatie. Hier vindt u ook homewear en sportkledij. Verzorgingsproducten, fitnesstoestellen, infraroodsauna, meetapparatuur... Een aanbod dat zorg draagt voor gezondheid, wellness en zorg. Voor een goed gevoel in elke fase van je leven. badmode, care lingerie, borstprothesen, verzorging, schoenen, kousen, infrarood sauna, fitness... Hier wordt zorg mooi Info HEB JE ZELF TIPS? Deel ze dan op facebook.com/magazinecava! Info CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:55

19 36 ZORGHUIS 37 JE HEBT KANKER EN JE STAAT ER ALLEEN VOOR HET ZORGHUIS BIEDT EEN (T)HUIS ZONDER ZORGEN Je stelt het je liever niet voor: je bent net behandeld tegen kanker. Al je energie is weg. Je bent op. Je mag het ziekenhuis verlaten maar eenmaal thuis sta je er alleen voor. Koelkast leeg, om boodschappen gaan? Koken? De gedachte alleen al doet je ijlen Wie geen of weinig hulp kan krijgen van familie of vrienden na een kankerbehandeling kan terecht in het Zorghuis. Hier zorgen ze als een moeder voor je in een ongedwongen, huiselijke sfeer. TEKST: Anneleen De Leyn FOTOGRAFIE: Brecht Van Maele Het is een mooie septemberochtend als ik m n fiets opspring richting Zorghuis Gent. Het Huis ligt op de 5e verdieping van een appartementsblok aan de Eedverbondkaai langs de Leie. Hoog en droog, geen vuiltje aan de lucht? Toch niet volgens sommige medebewoners. Een tijdje geleden kwam er via de media kritiek op het project omdat de kankerpatiënten voor overlast zouden zorgen. Onze nieuwsgierigheid voor dit bijzondere zorgproject werd er alleen maar door geprikkeld. Hoog tijd dus om er een kijkje te nemen. Eens ik boven ben, kom ik in een ruime en klare leefruimte die ik nog niet half zo sfeervol verwacht had. Een gloed van ochtendzonlicht valt binnen via de grote schuiframen die uitgeven op het terras aan de voorzijde. Als ik naar beneden kijk, zie ik overal mini-mensjes fietsen langs het water. Het is er rustig, in de living speelt een zacht muziekje. De kussens, muren en meubels zijn in lichte, aardse tinten. Ik doe m n schoenen uit om de houten vloer niet te beschadigen en om de rust te bewaren. Maar misschien ook wel omdat ik me er meteen thuis voel? Zoveel mogelijk in de watten leggen Wil je koffie? vraagt coördinator Tsoe Tsan. Ik schuif mee aan tafel en maak kennis met Peter en Annemie. Ze zijn hun ontbijt aan het afronden. Peter is momenteel de enige gast. Hij zit nog in z n kamerjas want ze komen hem nog wassen. Da s niet de taak van Annemie, een van de vrijwilligers van het Zorghuis. Zij houdt Peter gezelschap. Ze is er al van de avond voordien en blijft tot na de middag. Dat doet ze zo 1 à 2 keer per week. Ik wil iets kunnen doen voor de maatschappij, vandaar, zegt ze terwijl ze de tafel afruimt. Mensen die genezen van een kankerbehandeling komen hier op adem, weg uit de ziekenhuissfeer. En wij doen ons best om hen zoveel mogelijk in de watten te leggen. Bij Peter thuis gaat het al een hele tijd moeilijk. In het rusthuis vindt hij de dingen die hij thuis mist: voldoende rust om de batterijen weer te kunnen opladen, lotgenoten en mensen die tijd willen maken voor hem. CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:56

20 38 ZORGHUIS 39 De kamers liggen aan de achterkant van het gebouw en ook daar is veel lichtinval. De inrichting is sober maar eigentijds. Dat doet Annemie onder andere met haar kookkunsten. Peter beaamt. Dat kan ze als de beste, zegt hij. Elke vrijwilliger neemt zo een taak op naar keuze: koken, boodschappen doen, mee naar buiten gaan of gewoon een luisterend oor zijn. Met een ploeg van 18 vrijwilligers en 2 halftijdse coördinatoren kunnen we dag en nacht bij onze gasten te zijn, zegt Tsoe Tsan. Meestal hebben we 1 of 2 gasten in huis, soms 3. Ze blijven hier dan 1 à 2 weken. Voor medische hulp en verzorging komt er hulp aan huis. We kiezen er dan ook voor om alleen mensen te ontvangen die zelfredzaam genoeg zijn, die nog zelfstandig kunnen eten bijvoorbeeld. Want ze moeten ook rekening kunnen houden met andere gasten. Thuis wilde niemand mij helpen We ploffen ons neer in de zetel. Annemie trekt zich intussen terug in de keuken om het middagmaal voor te bereiden. Tijd voor een praatje met Peter. Hij heeft een herstentumor. Ik ging er eigenlijk al lang niet meer zijn, maar de medicatie sloeg blijkbaar ongelooflijk goed aan bij mij. Sinds hij een pillenbehandeling nam, kwam hij hier de laatste twee jaar al een paar keer. Het doet altijd deugd om terug te komen, zegt hij. Ik zie het als een voorrecht. Bij Peter thuis gaat het al een hele tijd moeilijk. Hier vindt hij de dingen die hij thuis mist: voldoende rust om de batterijen weer op te laden, lotgenoten en mensen die tijd willen maken voor hem. Peter: Ik maak graag grote puzzels. Thuis wilde niemand mij daarbij helpen... Ziekenhuisbedden: niet mooi, wel praktisch Tsoe Tsan gidst me mee door de rest van het appartement. De gasten hebben hier elk hun eigen kamer, net zoals de inslapende vrijwilliger. De kamers liggen aan de achterkant van het gebouw en ook daar is veel lichtinval. De inrichting is sober maar eigentijds. Hier en daar herken ik elementen van een gekende Zweedse woonwin- kel. Alleen de ziekenhuisbedden verraden dat het hier om een zorghuis gaat. Tsoe Tsan: Aanvankelijk wilden we gewone bedden omdat we heel bewust die huiselijke sfeer willen creëren. Toen AZ Maria Middelares, een van de ziekenhuizen in Gent, ons die zomaar wou schenken, dachten we er toch nog eens over na. Bij nader inzien blijken die bedden toch erg praktisch voor mensen die moeilijk in en uit hun bed kunnen. We lopen naar de keuken, waar Annemie intussen volop aan de slag is. Hier krijgt ze voldoening van, zegt ze, van mensen die haar eten lekker vinden. Mentaal heeft ze het soms wel eens lastig, vooral als er iemand wegvalt. Maar je moet het van je af kunnen zetten, klinkt het. Net zoals in de hele woning, is ook de keuken kraaknet, wit en klaar. Eén wand is vol kasten met op elke kastdeur een label. Dat moet wel als hier praktisch elke dag andere mensen hun weg in moeten vinden, lacht Tsoe Tsan. Ook oprichtster van Zorghuis Gent Majin de Froidmont komt langs. Als ik haar vraag hoe ze bij dit geniale idee kwam, wordt het meteen duidelijk. Vier jaar geleden werd ik zelf ziek door kanker. Ik voelde aan m n eigen lijf hoe je na 3-4 behandelingen naar huis kruipt in plaats van gaat. Je bent helemaal uitgeput. Toen ik me inbeeldde hoe dat moest zijn voor mensen die er alleen voor staan, vond ik dat verschrikkelijk. Hier wou ik iets aan doen. Een dekentje en een theetje Ik geloof heel hard dat iemand sneller en beter herstelt door persoonlijke warmte en toewijding. Dat is al zo bij een griepje. Als iemand je dan een dekentje en een warme citroenthee komt brengen, verricht dat toch al wonderen? Dat gevoel van welbehagen is van ontzettend groot belang in het genezingsproces. Daarom koos ik voor een kleinschalig project in een huiselijke sfeer. Steun op eigen niveau Majin: Het is ook belangrijk dat zieke mensen steun of coaching op hun niveau van ziek zijn krijgen. Een eerste stap in het genezingsproces is het medisch weer genezen en herstellen. Daarna moet je mentaal en fysiek weer sterk worden. Dat kan bijvoorbeeld via mindfulness, yoga, gezonde voeding.. Pas daarna kan je mensen weer klaarmaken om te werken. Dat kan je letterlijk opvatten zoals het weer opnemen van je job maar dat kan evengoed gaan over het heropnemen van de taken thuis. Nu laten ze mensen nog te veel aan hun lot over eens ze het ziekenhuis verlaten. Ze moeten dan hun plan trekken maar niet iedereen is daar dan sterk genoeg voor. Majin droomt ervan dat er meer zorghuisinitiatieven opgericht worden. Voorlopig telt Vlaanderen er nog maar twee: een in Gent en een in Oostende. Maar zoiets uit de grond stampen is niet evident, geeft ze toe. Het is vaak knokken om rond te komen. Ik neem afscheid. Naar Peter toe wringen de woorden Tot ziens wat. Maar hij heeft zijn ziekte intussen leren aanvaarden: Ik leef van week tot week. En ik geniet ervan. Het Zorghuis is een privé-initiatief dat z n middelen haalt uit de dagbijdrage van de gasten, serviceclubs, benefiets, concerten, andere evenementen en privé-initiatieven. Ben je een alleenstaande kankerpatiënt en wil je je batterijen graag even opladen in het Zorghuis? Of voel je je geroepen als vrijwilliger of als initiatiefnemer? Kom dan gerust eens langs in het Zorghuis, Eedverbondkaai 61 in Gent of neem een kijkje op de website JE BENT VAN HARTE WELKOM OP: Start om 20:00 uur Di 18/11 Do 20/11 Vr 21/11 Stuivenbergvaart Mechelen Prinsenhof Gent Hanzestedenplaats Antwerpen CM-TEGEMOETKOMING VOOR KORTVERBLIJF Wie als zorgbehoevende tijdelijk wordt opvangen in een kortverblijf kan een deel van de verblijfsprijs recupereren. CM-voordeel tegemoetkoming van 50% van de verblijfsprijs met een maximum van 15 euro per verblijfsdag of nacht tot maximum 28 dagen per jaar Voorwaarden Er is enkel tegemoetkoming voor opvang in erkende centra* als er geen tegemoetkoming is voorzien door een andere organisatie. *Het Zorghuis is door CM erkend BEKIJK HET EENS DOOR EEN ANDERE BRIL EN KOM NAAR DE INFOAVOND IN JE BUURT Waarom kunnen we niet gewoon in één week evenveel kandidaat-pleegouders bij elkaar brengen als er kinderen zijn die wachten op een pleeggezin? Meer info en inschrijven op: CAVA4_2014_MV_v02.indd /10/14 16:56

HET GEWICHT VAN JE EIGEN VERLEDEN CHEILA EN RAQUEL VERTELLEN HUN VERHAAL SPECIAL DE SANDWICHGENERATIE WINTERBLUES: UITVINDING VAN DE REISSECTOR?

HET GEWICHT VAN JE EIGEN VERLEDEN CHEILA EN RAQUEL VERTELLEN HUN VERHAAL SPECIAL DE SANDWICHGENERATIE WINTERBLUES: UITVINDING VAN DE REISSECTOR? HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET WINTER 2014 WWW.FACEBOOK.COM/MAGAZINECAVA SPECIAL DE SANDWICHGENERATIE WINTERBLUES: UITVINDING VAN DE REISSECTOR? + DOE MEE MET DE ENQUÊTE! JONGEREN EN SEKS HET GEWICHT VAN

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen De Zorgmakelaar aan huis Zonder zorgen thuis blijven wonen Mijn vrouw en ik kunnen onszelf nog goed uit de slag trekken. Wel organiseert Debbie al wat praktische hulp bij ons thuis waardoor we nu opnieuw

Nadere informatie

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER DOSSIER >>> Wat is een DOSSIER goede papa? 42 PSYCHOLOGIES MAGAZINE april 2014 Beter in je vel op het werk Nu de strenge maar afwezige vader definitief heeft afgedaan is het voor papa s zoeken naar een

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

De brug van Adri. Rollen: Verteller Martje Adri Wim

De brug van Adri. Rollen: Verteller Martje Adri Wim De brug van Adri Rollen: Verteller Martje Adri Wim Daar loopt een meisje. Ze heet Martje. Ze kijkt boos en loopt langzaam. Ze weet niet waarheen. Martje kent Wim. Hij woont in dezelfde straat, maar Wim

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

Moeder worden, moeder zijn

Moeder worden, moeder zijn Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Een Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school.

Een Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school. Een Berbers dorp Ik ben geboren en opgegroeid in het noorden van Marokko. In een buitenwijk van de stad Nador. Iedereen kent elkaar en altijd kun je bij de mensen binnenlopen. Als er feest is, viert het

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

1 Vinden de andere flamingo s mij een vreemde vogel? Dat moeten ze dan maar zelf weten. Misschien hebben ze wel gelijk. Het is ook raar, een flamingo die jaloers is op een mens. En ook nog op een paard.

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN INHOUD 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN 7 Verdriet uit je hart en verdriet om je zorgen 11 De belangrijkste relatie is die met jezelf 14 In dankbaarheid ligt geluk

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen.

Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen. Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen. Dit zijn Kelly en Karim. Zij willen graag een kind. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. 1. Kelly en Karim willen over

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Erasmusbestemming: Universiteit

Erasmusbestemming: Universiteit Erasmusbestemming: Rijsel Academiejaar:2006-2007 Één semester Universiteit Waar is de universiteit ergens gelegen (in het centrum/ ver uit het centrum)? De univ ligt vrij dicht bij het centrum, maar als

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg

Nadere informatie

Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind.

Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind. Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind. 1. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. Kelly en Karim willen zwanger worden. Ze willen graag dat hun kindje straks gezond is. Het is

Nadere informatie

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Deze brochure kan ook ondersteunend zijn voor iedereen die met het gezin in contact komt: maatschappelijk

Nadere informatie

Tips voor een goede spreekbeurt

Tips voor een goede spreekbeurt Diabetes?! Een spreekbeurt die je alles vertelt over diabetes: Wat is het? Hoe ontstaat het? En vooral ook: Wat betekent het voor jou, je broer, zus, vader of moeder. Tips voor een goede spreekbeurt Vertel

Nadere informatie

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6)

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6) Als tweeling ben je nooit alleen. Maar je bent ook altijd de helft van iets. Vijf broers en zussen vertellen hoe ze samen zichzelf zijn. Tekst Nanneke van Drunen Foto s Edith Verhoeven ISABEL EN BAS VAN

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

INKIJKEXEMPLAAR. challenges voor ouders en kids! Spelboekje. Samenspel. Tover een glimlach op je gezin VAN DE FAMILY FACTORY

INKIJKEXEMPLAAR. challenges voor ouders en kids! Spelboekje. Samenspel. Tover een glimlach op je gezin VAN DE FAMILY FACTORY INKIJKEXEMPLAAR 20 challenges voor ouders en kids! Spelboekje Samenspel Tover een glimlach op je gezin VAN DE FAMILY FACTORY Samenspel is ontwikkeld voor de Week van de Opvoeding 2018 Concept en tekst:

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

WANNEER IS JE LAATSTE KAART GELEGD?

WANNEER IS JE LAATSTE KAART GELEGD? WANNEER IS JE LAATSTE KAART GELEGD? We leven in een samenleving waar alles steeds sneller gaat, en als je niet aan dit tempo kunt voldoen, dan val je helaas uit de boot. En om het deze keer niet over jongeren

Nadere informatie

Het onze Vader. Naam:

Het onze Vader. Naam: Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.

Nadere informatie

Ha lo! Ik ben dokter Jesse 1 Toen ik op de basisschool zat, kreeg ik zomaar opeens epilepsie. Ik wist toen helemaal niet dat dat bestond. Bij mij is het overgegaan. Ik ben dokter geworden en leg nu aan

Nadere informatie

Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze

Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze Vrienden, Kameraden, Socialisten, Laat mij beginnen met jullie allemaal een gelukkig en gezond 2017 te wensen. Vandaag zijn we hier niet toevallig in

Nadere informatie

Gluten & koemelk De link met gezondheidsklachten Een complete gids voor therapeut & patiënt

Gluten & koemelk De link met gezondheidsklachten Een complete gids voor therapeut & patiënt Gluten & koemelk De link met gezondheidsklachten Een complete gids voor therapeut & patiënt Hilde Maris 4 TherapieWijzer Een woordje uitleg... 9 1. De geschiedenis van granen... 13 1.1. Tarwe is genetisch

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak. Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen. Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven

Nadere informatie

Waarde-volle zorg is ook nog JONG!

Waarde-volle zorg is ook nog JONG! Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje. Foto Je bent zwanger. Het is goed om dan al na te denken over kinderopvang van je kindje.. Foto In de kinderopvang zorgt

Nadere informatie

Geniet in alle rust van je baby.

Geniet in alle rust van je baby. Geniet in alle rust van je baby. Volle Maan. De dienst kraamzorg van Familiehulp. Kraamzorg Volle Maan. Extra thuiszorg voor jou en je baby. Ben je in blijde verwachting? Of ben je net de trotse ouder

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Op bezoek. bij Sam op de Intensive Care

Op bezoek. bij Sam op de Intensive Care Op bezoek S bij Sam op de Intensive Care Hoi, ik ben Sam en ik lig op de Intensive Care S Ik heb een fotoboekje gemaakt. Zo kun je alvast zien waar ik ben en wat iedereen op de afdeling doet. Natuurlijk

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

in het midden Dit ben ik - maxx! computer tomografie voor kinderen.

in het midden Dit ben ik - maxx! computer tomografie voor kinderen. in het midden Dit ben ik - maxx! computer tomografie voor kinderen. 1 onze dank aan: Prof. Dr. Brigitte Stöver, Chariteé University Hospital Berlin, Germany, voor de wetenschappelijke en medische supervisie

Nadere informatie

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even

Nadere informatie

beekbergen van zalige zondag tot aparte aandacht

beekbergen van zalige zondag tot aparte aandacht beekbergen van zalige zondag tot aparte aandacht Over OMA OMA beekbergen ondersteunt werkende ouders om de balans tussen de eisen van het privéleven en die van het werk te behouden of te herstellen. Bij

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Deze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten.

Deze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten. Ik wil EmoKnallen. Sjoelen en uiten van emoties en gevoelens met jongeren en volwassenen. Benodigdheden: een sjoelbak en sjoelschijven. Te spelen op school, in jongeren en opvangcentra, in het gezin, bij

Nadere informatie

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Oom Remus bron. Z.n., z.p. ca. 1950 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/remu001twee01_01/colofon.php 2010 dbnl / erven J.C. Harries 2 [Het

Nadere informatie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie Herhalingsoefeningen Thema 3 Familie en relaties 1 Woorden Familie Lees de zinnen over de familie van Simon en Els. Schrijf de volgende namen in de stamboom: Hans, Helena, Hester, Joke, Mark, Michiel,

Nadere informatie

Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit

Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit Preek Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst Thema: @Home Voorganger: ds. Bert de Wit Schriftlezing: Lucas 15:11-32 Een vader had twee zonen zo begint het verhaal. Met de beschrijving van een gezin.

Nadere informatie

Een verhaal van Femke

Een verhaal van Femke Wordt u geprikkeld door deze afbeelding en wilt u graag te weten komen wat er achter schuilt? Lees dan... Een verhaal van Femke Ik ben Jasmien en vertel u een verhaal. Het is geen verhaal over, maar een

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

Ria Massy. De taart van Tamid

Ria Massy. De taart van Tamid DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie