Baby Extra: van Project. naar Regionaal Expertisecentrum

Transcriptie

1 Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum Bedrijfsplan Regionaal Expertisecentrum Baby Extra Mei 2007, N. Graef, C. van der Zeeuw en M. Eliëns

2 Baby Extra is een samenwerkingsverband van: Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 2

3 Inhoudsopgave 1. Het ontstaan van Baby Extra Soms gaat het niet vanzelf Project Baby Extra Doelstelling Verantwoording Hoe nu verder Regionaal Expertisecentrum Baby Extra Wat is het Regionaal Expertisecentrum Baby Extra Wat beoogt het Expertisecentrum Baby Extra Motieven voor een verdere ontwikkeling naar een Expertisecentrum Preventie blijft aandacht vragen Baby Extra ondervangt gesignaleerde problemen binnen bestaand aanbod Een goede samenwerking vraagt een duidelijke regievorming Baby Extra voorziet in behoefte Baby Extra is effectief Baby Extra is een investering waard Baby Extra: onderscheidend in de markt Het werkgebied Klantengroepen (Aanstaande) ouders Intermediaire doelgroep Regionale en lokale ontwikkelingen Ontwikkelingen rondom Centra voor jeugd en gezin Ontwikkelingen rondom het Vrouw-Moeder-Kind Centrum Producten en diensten van Regionaal Expertisecentrum Baby Extra Het aanbod van Bureau Baby Extra Het aanbod vanuit de kerntaak Deskundigheidsbevordering Het aanbod vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling Bureau Baby Extra als onderdeel van een zorgketen Overig aanbod in de regio Locatie Promotie Doelstellingen Personeel Gewenste samenwerkingsstructuur SWOT-analyse Financieel plan Opbrengsten Exploitatiebegroting Regionaal Expertisecentrum Baby Extra Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 3

4 6. Literatuur...24 Bijlage 1 Regionaal aanbod...25 Bijlage 2 Exploitatiebegroting projectfase Bijlage 3 Bijdragen samenwerkingspartners in projectfase Bijlage 4 vervolgaanbod Oudercursus als je pas een baby hebt...28 Bijlage 5 Beschikbare personele inzet samenwerkingspartners projectfase Bijlage 6 Berekening uren projectfase...30 Eindnoten...31 Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 4

5 1. Het ontstaan van Baby Extra Een baby heeft contact met volwassenen nodig om zich gezond te kunnen ontwikkelen (Kitzinger, 1989) 1.1 Soms gaat het niet vanzelf Als je het aan ouders zelf vraagt willen ze het beste voor hun kind, als de baby er eenmaal is wordt alles anders, wordt alles beter! Echter, de post-partum periode is een kwetsbare tijd voor het zelfvertrouwen van zelfs de meest capabele ouder. Het wordt extra moeilijk als de ouder problemen heeft of een stoornis ontwikkelt, als dat al als zodanig wordt herkend. De realiteit voor deze moeders en vaders is vaak dat ze in hun ouderschap worden belemmerd door hun eigen problematiek. Ze voelen zich verdrietig, hebben minder energie, kunnen zich niet goed concentreren, zijn gepreoccupeerd met eigen gevoelens van schuld en waardeloosheid, hebben minder belangstelling voor anderen, hebben geen zin in leuke dingen, zijn in de war, kunnen onberedeneerd boos worden, zijn vaak minder sensitief en daardoor minder makkelijk in staat om af te stemmen op de behoeftes van hun (pas geboren) baby. Een baby heeft deze afstemming, naast de lichamelijke verzorging echter wel nodig om zich gezond te kunnen ontwikkelen. Meestal weten ouders zelf ook dat het anders zou moeten, maar ze weten niet hoe. 1.2 Project Baby Extra In april 2004 kwam een groep mensen bijeen van instellingen die betrokken zijn bij de hulp en zorg voor jonge gezinnen in de regio Eindhoven en de Kempen. Zij vormden een denktank waarin werd onderzocht hoe met elkaar problemen van baby s en hun gezinnen voorkomen kunnen worden in het geval de moeder of vader psychische/psychiatrische of verslavingsproblemen heeft en/of een verleden van misbruik of verwaarlozing. De betrokken instellingen besloten de handen ineen te slaan en samen een regionaal, samenhangend preventief Project Baby Extra op te starten. In juni 2005 is het project gestart met een looptijd van twee jaar. Inmiddels zijn er veel verschillende activiteiten uitgevoerd en vanaf februari 2006 is een pilot gestart en een Bureau Baby Extra operationeel geworden. Het project wordt in juli 2007 beëindigd en de tot nu toe ontwikkelde activiteiten zullen dan moeten worden ingebed in het reguliere regionale aanbod Doelstelling Het doel van het Project is het voorkómen van hechtingsproblematiek en andere ontwikkelingsproblematiek bij baby s uit de doelgroep door enerzijds het versterken van het oudergevoel bij ouders uit de doelgroep en anderzijds het verbeteren van de kwaliteit van de preventieve zorg en het versterken van de samenhang tussen de preventieve en curatieve zorg ten behoeve van risicobaby s en hun ouders, in de regio Verantwoording De baby s van de ouders met psychische/psychiatrische of verslavingsproblemen en/of een verleden van misbruik of verwaarlozing hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van ontwikkelingsproblematiek, o.a. hechtingsproblematiek. De ontwikkeling van baby s en zeer jonge kinderen is bij uitstek afhankelijk van de manier waarop hun ouders en de andere personen in hun omgeving contact met hun maken. Uit onderzoek (Bokhorst, 2004) blijkt dat de hechtingsontwikkeling voor bijna 100% bepaald wordt door de omgeving. Naast de lichamelijke verzorging is een goede afstemming belangrijk, in eerste instantie voor een gezonde hechtingsontwikkeling (wat algemeen wordt beschouwd als de belangrijkste stap in de sociaal-emotionele ontwikkeling van het jonge kind), maar vervolgens ook voor hun hele verder ontwikkeling. De gehechtheidrelatie is het resultaat van talloze uren van interactie tussen de baby en de verzorger in het eerste levensjaar tijdens welke zij leren om hun gedrag op elkaar af te stemmen. Dit leidt op de twaalfde maand tot een gehechtheidrelatie bij bijna alle kinderen. Die is waar te nemen aan verdriet, angst of andere tekens van gemis bij scheiding, groeten bij hereniging en het kennelijke gevoel van veiligheid dat het kind heeft louter door de aanwezigheid van de verzorger. Dit hechtingsgedrag blijft sterk op de Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 5

6 voorgrond staan tot ongeveer de achttiende maand. Daarna voltrekt zich geleidelijk de individuatie van het kind (Sanders-Woudstra et.al. (1996). Bij ouders met problemen gaat de afstemming op de behoefte van het kind niet vanzelf. Het is aangetoond dat baby s van depressieve moeders daardoor achterlopen op tal van terreinen: emotioneel, mentaal, motorisch en zelfs cognitief. Zo is 45% van de baby s met depressieve moeders onveilig gehecht op de leeftijd van 1 jaar. Negatief en inadequaat ouderschap wordt niet alleen in verband gebracht met depressie, maar ook met andere psychiatrische stoornissen als de bipolaire stemmingsstoornis, angststoornissen, autisme spectrum stoornis, persoonlijkheidsstoornissen, en verslavingsproblematiek (Johnson et al. 2001). En voor al deze stoornissen en problemen geldt hetzelfde: hoe jonger het kind is als de ouder problemen heeft, hoe groter het risico. De ontwikkeling van een kind wordt ook beïnvloed door de wijze waarop de ouder zijn eigen vroege ervaringen met verwaarlozing of mishandeling beoordeelt (Fonagy, 2000). Gezond ouderschap gaat bij de ouders uit deze doelgroep vaak niet vanzelf. De wijze waarop een ouder beantwoordt aan de behoeften van een kind kan echter wel worden beïnvloed met gerichte interventies. Vandaar dat de activiteiten, ontwikkeld binnen dit project de moeite waard lijken om voortgezet te worden. 1.3 Hoe nu verder Tijdens de duur van het project is steeds meer het gevoel ontstaan bij de betrokkenen dat het om een waardevol project gaat met activiteiten waar zowel ouders als hulpverleners belang aan hechten. Ook is duidelijk geworden waaraan er nu precies behoefte is en hoe deze behoefte door de samenwerkende instellingen kan worden ingevuld. De samenwerkingsvorm zoals deze in de projectfase is ontstaan is zeer zinvol en effectief gebleken. Het is de wens van alle betrokken instellingen dat de samenwerking in de vorm van een Regionaal Expertisecentrum Baby Extra zal worden voortgezet. Tijdens de projectfase is er veel informatie verzameld over de doelgroep, hun wensen en tevredenheid over het aanbod van het expertisecentrum. De periode waarover de gegevens zijn verzameld bedraagt een jaar en loopt van februari 2006 tot en met januari Op basis van de met het project behaalde resultaten en recente regionale ontwikkelingen worden aanbevelingen gedaan over de wensen en mogelijkheden betreffende de voortgang van de activiteiten, ondergebracht in een Regionaal Expertisecentrum Baby Extra. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 6

7 2. Regionaal Expertisecentrum Baby Extra 2.1 Wat is het Regionaal Expertisecentrum Baby Extra Het Expertisecentrum Baby Extra is een samenwerkingsverband tussen negen organisaties: GGzE, De Combinatie Jeugdzorg, Zuidzorg, Novadic-Kentron, Catharinaziekenhuis, Maxima Medisch Centrum, Korein Kinderplein, Bureau Jeugdzorg en Universiteit van Tilburg. Door dit samenwerkingsverband wordt expertise gebundeld met betrekking tot preventie van ontwikkelingsproblematiek van baby s van ouders met psychische/psychiatrische of verslavingsproblemen en/of een verleden van misbruik of verwaarlozing. Het Regionaal Expertisecentrum ontwikkelt en biedt activiteiten vanuit drie kerntaken: o Bureau Baby Extra; o Deskundigheidsbevordering, en o Onderzoek en Ontwikkeling. Deze drie kerntaken kunnen niet los van elkaar worden gezien. Ze beïnvloeden elkaar voortdurend. Lacunes die in de zorg voor risicobaby s worden gesignaleerd tijdens het uitvoeren van de activiteiten vanuit Bureau Baby Extra vragen om de ontwikkeling van een aanbod door de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling. Dit aanbod zal vervolgens weer binnen Bureau Baby Extra of binnen het aanbod van één van de samenwerkingspartners moeten worden geïmplementeerd. Om dit aanbod uit te kunnen voeren zullen medewerkers geschoold moeten worden. Hier heeft de kerntaak Deskundigheidsbevordering een rol. Alleen door een bundeling van deze drie kerntaken kan er daadwerkelijk sprake zijn van een Expertisecentrum. Kerntaak Deskundigheidsbevordering Bureau Baby Extra Kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling 2.2 Wat beoogt het Expertisecentrum Baby Extra Het preventieve einddoel van het Expertisecentrum Baby Extra is het optimaliseren van de kansen op een goede ontwikkeling, van baby s van ouders met psychische en/of psychiatrische of verslavingsproblemen en/of een verleden van misbruik of verwaarlozing, door hechtingsproblematiek en andere ontwikkelingsproblematiek bij deze risicobaby s te voorkómen. Dit wordt mogelijk gemaakt door de bundeling van de expertise van alle samenwerkingspartners. Om dit te kunnen realiseren richt het Expertisecentrum zich op twee intermediaire doelgroepen, namelijk op ouders met psychische en/of psychiatrische of verslavingsproblemen en/of een verleden van misbruik of verwaarlozing en daarnaast op instellingen en hulpverleners betrokken bij de zorg rondom het kind en/of de ouders. De expertise van het centrum wordt enerzijds ingezet bij de ondersteuning van ouders in de omgang met hun baby en anderzijds bij het tot stand brengen van een kwalitatief goede preventieve samenhangende zorgketen voor de risicobaby s in de regio Eindhoven en de Kempen door middel van regionale doorstroming en afstemming van het zorgaanbod en deskundigheidsbevordering van professionals. 2.3 Motieven voor een verdere ontwikkeling naar een Expertisecentrum Er bestaan meerdere motieven om de activiteiten zoals deze gedurende de projectfase Baby Extra zijn ontwikkeld, voort te zetten en onder te brengen in een expertisecentrum Preventie blijft aandacht vragen Binnen het project Baby Extra is een belangrijke bijdrage geleverd aan het voorkomen van hechtingsproblematiek en andere ontwikkelingsproblematiek bij risicobaby s. Een Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 7

8 belangrijk preventief aanbod is ontwikkeld en uitgevoerd en meerdere projectdoelen zijn gerealiseerd. Zo is de opzet van een Bureau Baby Extra voor vaders en moeders met een beschikbaar aanbod aan preventie en ondersteuning een feit geworden. Gedurende de loop van het project is steeds duidelijker geworden wat ouders met eigen problematiek aan extra ondersteuning nodig hebben rondom de zorg voor hun baby en wat er aan preventieve ondersteuning geboden kan worden. Binnen het project is een aanbod ontwikkeld afgestemd op de vraag van de doelgroep. Ook is er een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van een keten van preventieve zorg voor de doelgroep. De partners in de regio stemmen hun aanbod op elkaar af en de door het expertisecentrum gesignaleerde leemten worden gezamenlijk ingevuld. Het voorkómen van hechtingsproblematiek en andere ontwikkelingsproblematiek bij risicobaby s blijft echter een voortdurende aandacht en aanbod vragen gericht op verschillende intermediairen. Er blijft een behoefte bestaan aan een divers aanbod vanuit een expertisecentrum. Alleen dan kunnen de doelstellingen van Baby Extra worden gerealiseerd en kan er daadwerkelijk een bijdrage worden geleverd aan het versterken van opvoedingsvaardigheden en een oudergevoel bij ouders uit de doelgroep en het verbeteren van de kwaliteit van de preventieve zorg en het versterken van de samenhang tussen bestaande preventieve en curatieve zorg ten behoeve van risicobaby s in de regio Baby Extra ondervangt gesignaleerde problemen binnen bestaand aanbod Het is duidelijk geworden dat er door de bundeling van de kennis uit de verschillende samenwerkende instellingen een expertisecentrum is ontstaan dat vooraan in de keten van jeugdzorg staat. De problemen die worden gesignaleerd binnen het bestaande opvoed- en opgroei-ondersteuningsaanbod, namelijk dat hulp aan ouders en jeugd te vaak niet tijdig, niet nabij en niet passend is 1, lijkt met het aanbod vanuit het expertisecentrum voor deze specifieke doelgroep grotendeels ondervangen te worden. De samenwerkende instellingen signaleren gezamenlijk lacunes in het aanbod, zorgen gezamenlijk voor een goede onderlinge afstemming van het aanbod en ontwikkelen gezamenlijk nieuw aanbod om de gesignaleerde lacunes in te vullen. De constatering dat hierdoor de eerder geconstateerde problemen met betrekking tot het bestaande opvoed- en opgroei-ondersteuningsaanbod voor risicobaby s in de regio Eindhoven en de Kempen worden ondervangen is een belangrijk motief voor het streven om de activiteiten vanuit het expertisecentrum verder te ontwikkelen en onder te brengen binnen de bestaande reguliere zorg Een goede samenwerking vraagt een duidelijke regievorming Tijdens de projectfase is gebleken dat het expertisecentrum Baby Extra alleen succesvol kan worden uitgevoerd als wordt samengewerkt met meerdere disciplines vanuit meerdere instellingen. Om de samenwerking goed te laten verlopen is het belangrijk dat er een duidelijke regievoering is. Alleen dan kan ervoor worden gezorgd dat de zorg voor de jonge ouders en hun baby s goed op elkaar aansluit en ontstaat er ook daadwerkelijk één aanspreekpunt voor de ouders, hulpverleners en betrokken partners Baby Extra voorziet in behoefte Zowel bij ouders als hulpverleners blijkt er behoefte te bestaan aan de producten en diensten van Baby Extra. Het belang van vroegtijdig ondersteunen van aanstaande ouders en ouders van jonge baby s als het niet vanzelf gaat, is voor veel hulpverleners evident geworden. Hulpverleners voelen zich met de komst van Baby Extra minder met lege handen staan en verwijzen graag door. Baby Extra is in korte tijd een begrip geworden, laagdrempelig en gemakkelijk toegankelijk voor zowel ouders als hulpverleners. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 8

9 2.3.5 Baby Extra is effectief Vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling wordt samen met psychologiestudenten van de Universiteit van Tilburg onderzoek gedaan naar de effecten van de activiteiten van Bureau Baby Extra. Momenteel vinden er twee onderzoeken plaats. Binnen deze onderzoeken worden een aantal hypothesen getoetst. Het eerste onderzoek toetst de volgende hypothesen: De interventies vanuit Bureau Baby Extra voorkómen hechtingsproblemen. Door middel van de hulp binnen Bureau Baby Extra treedt géén verslechtering op in de ouder-kind interactie. Bij een gelijkblijvende of negatieve verandering in psychisch welbevinden van de ouder treedt geen verslechtering op in de ouder-kind interactie. Het tweede onderzoek toets de volgende hypothesen: De hulp geleverd vanuit Bureau Baby Extra heeft een positief effect op de cognitieve, emotionele en gedragsmatige ontwikkeling van het kind. Het positief effect van de hulp binnen Bureau Baby Extra op de ontwikkeling van het kind, wordt verklaard door een betere interactie tussen de ouder en het kind. De uitkomsten van de onderzoeken worden medio 2007 verwacht Baby Extra is een investering waard In September 2005 werd het rapport: Helpen bij opgroeien en opvoeden: eerder sneller beter, uitgegeven 2, een advies over vroegtijdige signalering en interventies bij opvoed- en opgroeiproblemen gevraagd door staatssecretaris drs. C. Ross - Van Dorp. Hierin wordt vastgesteld dat er wereldwijd een redelijke consensus is ontstaan over de noodzaak van vroegtijdig ingrijpen boven interventies op latere leeftijd. Het rendement van vroege investeringen in het opvoeden en opgroeien is groter dan latere investeringen. Deze verhouding wordt weergegeven in onderstaande figuur. Kosten-baten verhouding in termen van sociaal Kapitaal r Voorschoolse programma s Schoolopleiding Kosten investeringen Arbeidstraining In het rapport wordt daarom de aanbeveling gedaan om de financiële middelen zó te verdelen dat dit principe tot z n recht komt. Met andere woorden verhoog de investeringen in signalering en interventies tijdens de zwangerschap en de eerste levensjaren zodat situaties niet onnodig verslechteren. Voorschoolse School periode De investeringen voor een Na school verdere ontwikkeling van 0 Leeftijd het Regionaal Expertisecentrum Baby Extra met aandacht voor de gezonde ontwikkeling van risicobaby s is op grond van het te verwachten rendement meer dan de moeite waard en beantwoordt aan de aanbevelingen uit bovengenoemd rapport. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 9

10 3. Baby Extra: onderscheidend in de markt Het aanbod vanuit het Regionale Expertisecentrum moet een meerwaarde hebben wil het een plek krijgen binnen het reguliere aanbod in de regio. Daarom is het belangrijk om de markt duidelijk in kaart te brengen. Andere aanbieders van een vergelijkbaar aanbod evenals ontwikkelingen rondom de organisatie en financiering van de zorg spelen hierbij een belangrijke rol. 3.1 Het werkgebied De werkgebieden van de samenwerkende instellingen binnen het expertisecentrum verschillen nogal van elkaar waardoor het gebied waarop de preventieve activiteiten zich richten niet vanzelfsprekend is afgebakend. Er is daarom een keuze gemaakt en deze omvat alle gemeenten behorende bij de regio Eindhoven en de Kempen. Dit gebied kent bijna inwoners. De gemeenten in het verzorgingsgebied zijn Eindhoven, Best, Oirschot- De Beerzen, Son en Breugel, Geldrop, Nuenen, Heeze-Leende en Cranendonck, Veldhoven, Waalre, Valkenswaard, Eersel-Vessem, Bladel-Hoogeloon, Reusel-De Mierden, Bergeyk. 3.2 Klantengroepen De doelgroep voor Baby Extra bestaat uit (aanstaande) ouders met een baby tot 1 jaar en hulpverleners. Hulpverleners kunnen optreden als intermediair maar ook als directe afnemer van het aanbod in de vorm van consultatie of deskundigheidsbevordering (Aanstaande) ouders De doelgroep van Baby Extra bestaat uit (aanstaande) ouders met psychische klachten en/of middelengerelateerde problemen, ouders met een psychiatrische of verslavingsstoornis en ouders met een misbruik- of verwaarlozingsverleden. Deze ouders kunnen gebruik maken van het aanbod van Bureau Baby Extra wanneer ze zwanger zijn of een baby hebben in de leeftijd van 0 tot 12 maanden. Het uitgangspunt is dat het contact maken met hun kinderen, vanwege eigen problemen, bij deze mensen (vaak) niet vanzelf gaat. Met behulp van Baby Extra wordt hen een kans geboden om een goede start te maken en een gezond contact met hun baby te ontwikkelen. Naar de omvang van deze groep is in 2004 onderzoek gedaan bij ZuidZorg. Er werden toen 321 risicobaby s geteld die bekend waren bij de verpleegkundigen van de afdeling jeugdgezondheidszorg. Om verschillende redenen kan bij dit getal worden uitgegaan van onderrapportage. Het werkelijke aantal zal waarschijnlijk hoger zijn. Op basis van onderzoek (Robertson et al., 2004) blijkt dat 10 tot 15% van de moeders met een baby een depressie of depressieve gevoelens hebben. Op basis van deze percentages zouden in de regio Eindhoven en de Kempen per jaar tussen de 550 en 825 ouder-kind paren tot de doelgroep behoren. Het aantal ouderparen behorende tot de doelgroep dat gedurende het project (looptijd 1 jaar) een beroep heeft gedaan op Bureau Baby Extra is 84. De problematiek van deze Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 10

11 ouders is divers. Het percentage moeders met depressieve gevoelens binnen deze groep bedraagt 43%. Binnen de regio Eindhoven en de Kempen behoren tussen de 550 en 825 ouder-kind paren tot de groep waarvan de moeder een baby en een depressie of depressieve gevoelens heeft, zo blijkt uit landelijke cijfers. Wanneer ervan wordt uitgegaan dat het percentage van 43% binnen de gebruikersgroep van het aanbod van Baby Extra representatief is voor de gehele doelgroep, kan men stellen dat 43% van de doelgroep gelijk staat aan 550 ouder-kind paren in de regio. Op basis van deze stelling kan een voorzichtige schatting van de omvang van de totale doelgroep van het Expertisecentrum gemaakt worden. De omvang van de totale doelgroep in de regio Eindhoven en de Kempen zou dan per jaar tussen de 1250 en 1875 ouder-kind paren groot zijn. Aanmeldingen per maand Het aantal aanmeldingen per maand is in de loop van het projectjaar (feb tot en met jan. 2007) iets afgenomen. Het aantal aanmeldingen is de laatste maanden enigszins gestabiliseerd tot zo n 6 aanmeldingen per maand. Aanmeldingen per maand 12 aanmeldingen feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan maand Aanmeldingen tijdens zwangerschap of na geboorte Het streven van Baby Extra is om ouders zo vroeg mogelijk te kunnen ondersteunen, dus het liefst al tijdens de zwangerschap, vóór de geboorte van het kind. Het aantal ouders dat zich tijdens de zwangerschap aanmeldde bij Bureau Baby Zwanger of bevallen bij aanmelding Extra is 29 % (24 ouderparen). Dit aantal is in de loop van het jaar toegenomen. 71% De meeste ouders, 71% (60 ouderparen) doen een beroep op het Bureau Baby Extra wanneer zwanger bevallen hun baby al geboren is. leeftijd baby bij aanmelding 29% aantal leeftijd baby in maanden De grootste groep cliënten van het Bureau betreft ouders met baby s in de leeftijd van 0 tot zes maanden, 68%. Het aantal aanmeldingen van ouders met een baby ouder dan zes maanden is 32%. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 11

12 Problematiek bij ouders De problematiek van de ouders is divers. Baby Extra richt zich op drie subgroepen. Hierbij gaat het zowel om problematiek bij de moeder als bij de vader. Van de 84 aangemelde ouderparen is bekend dat 58 moeders en 9 vaders Problematiek bij moeders psychische klachten of een psychiatrische stoornis Psychiatrische hebben, 11 moeders en 7 vaders hebben Problematiek Middelen- (58) gerelateerde middelengerelateerde problemen en 13 moeders en 1 problematiek vader hebben zelf een misbruik- of (11) verwaarlozingsverleden. In veel gevallen komen de verschillende problemen samen voor, zoals in de nevenstaande figuur wordt aangetoond. Naast de 63 moeders die in de nevenstaande figuur zijn opgenomen, Misbruik en/of 2 Verwaarlozingshadden 14 moeders alleen overige problematiek en Verleden (13) waren de gegevens van 7 moeders onbekend Intermediaire doelgroep Om de doelgroep te bereiken is samenwerking nodig met andere partijen. Daarom richt het Regionale Expertisecentrum Baby Extra zich ook op intermediairen, zoals hulpverleners die werken met de ouders en jonge gezinnen in de regio. Het Expertisecentrum biedt voor deze doelgroep consultatiemogelijkheden zodat hulpverleners een plek hebben waar ze terecht kunnen met hun vragen en zorgen over de (aanstaande) kinderen. Het aantal professionals dat gedurende het project een beroep heeft gedaan op Baby Extra met een vraag rondom een cliënt is 53. Tijdens de projectfase zijn ook veel algemene vragen gesteld door professionals waardoor is gebleken dat er structureel behoefte bestaat aan deskundigheidsbevordering met betrekking tot de problematiek van de ouders in relatie tot de risico s die baby s lopen op een verstoorde ontwikkeling. Baby Extra heeft daarom een deskundigheidsbevorderingaanbod voor beroepskrachten ontwikkeld waarin beide expertisegebieden bij elkaar worden gebracht. De achtergrond van de professionals die naar Bureau Baby Extra verwijzen is heel divers. De meeste verwijzingen zijn afkomstig van professionals werkzaam bij Zuidzorg 42%, waarvan 27% van de verwijzingen afkomstig is van medewerkers van een van de consultatiebureaus. 25% van de verwijzingen komt van de GGzE, 6% van verloskundigen, 5% van medewerkers binnen het Catharina Ziekenhuis en 3% van medewerkers van het Maxima Medisch Centrum. Een groot aantal verwijzingen MMC 3% Catharina ZH 5% overig 19% Zuidzorg 42% verwijzers komt van verschillende organisaties 19%. Dit betreft 15 verwijzingen door 13 verschillende organisaties zoals MEE, AMK, FIOM, Meare, Sociale Dienst, en het Leger des Heils. GGZE 25% Verloskundige 6% 3.3 Regionale en lokale ontwikkelingen Regionaal en lokaal in Eindhoven bestaan er initiatieven die zich eveneens richten op de doelgroep van het Expertisecentrum Baby Extra. Het is belangrijk om deze ontwikkelingen te benoemen en na te gaan op welke manier het aanbod van Baby Extra zich onderscheidt of aanvullend is Ontwikkelingen rondom Centra voor jeugd en gezin In een brief aan de tweede kamer van Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, drs. Clémence Ross-van Dorp (26 oktober 2006 ) wordt aangegeven dat er middelen worden vrij gemaakt om uitvoering te gaan geven aan lokale Centra voor Jeugd en Gezin (CJG). Met de invoering van deze Centra zullen gemeenten meer samenhang proberen te Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 12

13 realiseren tussen het jeugdbeleid, de jeugdgezondheidszorg en de jeugdzorg. Gemeenten hebben op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Wet collectieve preventie volksgezondheid (Wcpv) een aantal taken op het gebied van het preventieve jeugdbeleid. Deze taken zullen in de Centra voor Jeugd en Gezin worden gebundeld. Ook in Eindhoven wordt gestart met een centrum voor Jeugd en Gezin. De voorkeur van de staatssecretaris gaat uit naar het zoeken van aansluiting bij lokale initiatieven op het gebied van preventief jeugdbeleid. Het Expertisecentrum Baby Extra past goed binnen de nieuwe lijnen die er regionaal worden uitgezet, met name binnen de vijf functies die de gemeenten in het kader van de Wmo onder hun hoede hebben gekregen namelijk: informatie en voorlichting; signalering; toeleiding naar hulp; advisering en (licht) pedagogische hulp, en coördinatie van zorg. Het Expertisecentrum Baby Extra richt zich op een specifiek deel van de doelgroep van het Centrum van Jeugd en Gezin, wat een specifieke expertise vraagt. Het lijkt voor de hand te liggen dat het Expertisecentrum voor de continuering van haar activiteiten gericht op dit specifieke deel van de doelgroep, aansluiting zoekt bij de ontwikkelingen rondom het Centrum voor Jeugd en Gezin Ontwikkelingen rondom het Vrouw-Moeder-Kind Centrum Het Maxima Medisch Centrum, locatie Veldhoven is bezig met de bouw van een Vrouw- Moeder-Kind Centrum. In het Vrouw-moeder-Kind Centrum zal de geïntegreerde zorg voor moeder en kind centraal staan. Het Máxima Medisch Centrum, locatie Veldhoven heeft de intentie om in het nieuwe Centrum een steunpunt voor Baby Extra op te zetten. Over de precieze invulling moet nog overleg plaatsvinden. Het past in het beleid van het Vrouw- Moeder-Kindcentrum alle zorg rondom moeder en baby te integreren, ook de zorg voor baby s (die op de kinderafdeling terecht komen) wiens moeder (die op de PAAZ-afdeling terecht komt) psychische en/of psychiatrische of verslavingsproblemen en/of een verleden van misbruik of verwaarlozing heeft. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 13

14 4. Expertisecentrum Baby Extra, aanbod en organisatie 4.1 Producten en diensten van Regionaal Expertisecentrum Baby Extra Het aanbod vanuit Baby Extra heeft een duidelijk preventief karakter en is helder afgebakend. Het Regionaal Expertisecentrum heeft drie kerntaken. Vanuit deze onderdelen wordt een aantal producten en diensten geleverd: 1. Bureau Baby Extra Vanuit het Bureau Baby Extra worden diensten verleend aan ouders en hulpverleners. Met deze diensten wordt een aantal verschillende functies ingevuld: Opvoedkundige consultatie en informatie aan ouders en hulpverleners over contact maken met baby s; Medisch psychiatrische consultatie; Signalering, Advisering, en Zorgtoeleiding 2. Deskundigheidsbevordering Vanuit de kerntaak Deskundigheidsbevordering worden activiteiten aangeboden aan professionals in de regio die zich willen (bij)scholen. 3. Onderzoek en Ontwikkeling Vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling wordt evaluatie- en effectonderzoek verricht m.b.t. het functioneren van het expertisecentrum en de verschillende activiteiten. Daarnaast wordt door afstemming met het regionale aanbod, een bijdrage geleverd aan het tot stand komen van een zorgketen voor risicobaby s in de regio Het aanbod van Bureau Baby Extra Website Expertisecentrum Baby Extra heeft een eigen website waarop ouders en verwijzers informatie kunnen vinden. De website wordt regelmatig aangevuld met nieuwe informatie over het beschikbare aanbod, nieuwe ontwikkelingen en verhalen van ouders. Het aantal bezoekers is groot en neemt nog toe. In januari 2007 werd de website 2191 keer bezocht, wat aangeeft dat de website duidelijk in een behoefte voorziet Hits website per maand Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jan Telefonische aanmelding Aanmelding gebeurt meestal telefonisch. Als het Bureau niet is bezet, worden de telefoontjes aangenomen door de secretaresse van het VTO team van ZuidZorg, die een bericht op de zetten. Deze worden twee keer per week door medewerkers van Baby Extra gelezen en binnen één week wordt de aanmeldende ouder of beroepsmatige aanmelder teruggebeld volgens een afgesproken protocol. Adviesgesprek Als iemand beroepsmatig belt dan volgt een consultatief- of adviesgesprek. De telefoontjes komen van verpleegkundigen, verloskundigen, artsen, psychologen en begeleiders van veel verschillende instellingen. Ze vragen vaak wat Baby Extra kan betekenen voor de ouders. Soms wordt vervolgens het aanbod van Baby Extra bij ouders geïntroduceerd en soms volgt er geen verder contact met Baby Extra b.v. omdat een andere vorm van begeleiding of steun is geïndiceerd of omdat de cliënt niet tot de doelgroep van Baby Extra hoort. Ouders krijgen in het eerste telefonische gesprek informatie over wat Baby Extra kan betekenen voor ze. De begeleiding vanuit het bureau is gericht op het welzijn en de ontwikkeling van de (aanstaande) baby en op hoe ouders zich voelen en gedragen in hun Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 14

15 ouderrol. Ouders voelen zich in dit telefoongesprek vaak al gehoord. Ze krijgen soms ook adviezen die betrekking hebben op de hulp die ze nodig hebben. Soms blijft het bij een eenmalig adviesgesprek wanneer ouders inschatten geen verdere ondersteuning van Baby Extra nodig te hebben of omdat ze al in een bevredigend hulptraject zitten. Tweegesprekkenmodule Indien er behoefte bestaat aan begeleiding vanuit Baby Extra dan wordt er een afspraak gemaakt met de ouders. Indien de ouders verwezen zijn door een hulpverlener dan komt deze mee om de continuïteit van zorg te waarborgen. Baby Extra biedt in dit geval een preventieve tweegespekkenmodule gericht op het contact tussen ouder en kind, als onderdeel van het grotere geheel van behandeling/ begeleiding door de verwijzende hulpverlener. De afspraak wordt gemaakt op het Bureau of bij de ouders thuis. De tweegesprekkenmodule als de moeder zwanger is Er vindt een eerste face to face gesprek plaats, indien mogelijk met beide ouders. In dit gesprek is er aandacht voor de problemen van ouder(s), de zorgen en vragen betreffende het te verwachten kind, de verwachtingen rondom het contact tussen ouder en kind, zwangerschapsgevoelens en gevoelens betreffende de bevalling. Het gesprek geeft aandacht, is informatief en steunend. In het tweede gesprek wordt er samen met de ouder(s) een demonstratievideo bekeken met beelden van de geboorte en/of van het contact tussen ouder en kind in verschillende ontwikkelingsstadia. Ouders kunnen vervolgens doorstromen naar het aanbod van Baby Extra voor ouders met een pasgeboren baby. De tweegesprekkenmodule als er al een baby is Er vindt een eerste face to face gesprek plaats en er wordt een video-opname gemaakt van een verzorgingsmoment met de baby. Indien de moeder en/of haar baby in het Maxima Medisch Centrum of het Catharina Ziekenhuis verblijft, worden de video-opnamen daar gemaakt. In het gesprek is er aandacht voor de problemen van ouder(s), de zorgen en vragen betreffende het kind en het contact tussen ouder en kind. Het gesprek geeft aandacht, is informatief en steunend. In het tweede gesprek worden de eigen videobeelden samen met de ouders teruggekeken. Ouders ontvangen de gemaakte opnamen op DVD met informatie over contact maken met hun eigen baby door middel van ondertiteling. Psychiatrische Consultatie Indien ouders vragen hebben over psychiatrische problematiek kunnen zij terecht voor een psychiatrisch consult binnen Bureau Baby Extra. Deze consulten zijn laagdrempelig en het accent ligt op de vragen van de ouders over bijvoorbeeld hun diagnose of medicijngebruik en behandelmogelijkheden. Zorgtoeleiding Indien het aanbod vanuit het Expertisecentrum onvoldoende blijkt te zijn, dan wordt vanuit Bureau Baby Extra samen met de ouders actief gezocht naar een passend zorgaanbod. Vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling is het beschikbare aanbod voor de doelgroep goed in kaart gebracht. Hierdoor is er veel kennis over de verschillende mogelijkheden bij de medewerkers van het Bureau aanwezig. Bureau Baby Extra ondersteunt de ouders vervolgens bij de toeleiding naar de juiste zorgaanbieder. Door de intensieve samenwerking met de verschillende partnerinstellingen werkt het Bureau bij de meeste instellingen met een vaste contactpersoon waardoor de overdracht van de zorg in de meeste gevallen ook soepel verloopt. Er vindt altijd een terugkoppeling plaats naar de huisarts, het consultatiebureau en de eventuele verwijzer, ook indien er geen verder vervolg nodig is en het aanbod vanuit het Expertisecentrum voldoende is gebleken. Aanbod in ontwikkeling Ouders hebben aangegeven dat ze behoefte hebben aan lotgenotencontact, contact met andere ouders bij wie het niet vanzelf gaat. Om aan deze behoefte tegemoet te Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 15

16 komen wordt, vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling, gewerkt aan het tot stand komen van een inloopochtend of middag. Daarnaast wordt er onderzocht welke mogelijkheden er zijn voor interactieve ondersteuning via de website. De website wordt veelvuldig bezocht en is laagdrempelig. Ouders en hulpverleners zouden bijvoorbeeld wanneer het hen uitkomt via de website vragen kunnen stellen aan de medewerkers van het Bureau, of zouden zich aan kunnen melden. Deze mogelijkheid wordt in de komende tijd nog verder uitgewerkt. Zowel voor ouders als voor professionals is er weinig tot geen voorlichtingsmateriaal, wat zich specifiek richt op het contact met baby s als het niet vanzelf gaat. Baby Extra is voornemens videovoorlichtingsmateriaal te ontwikkelen met behulp van fondsengelden. Dit materiaal kan gebruikt worden als voorlichtingsmateriaal voor ouders maar ook in cursussen deskundigheidsbevordering voor professionals. Baby Extra wil bij alle baby s die bekend zijn bij het Expertisecentrum een hechtingsonderzoek doen wanneer de baby s tussen de 12 en 18 maanden oud zijn. Het hechtingsproces is dan afgerond en het onderzoek heeft als primair doel signalering van problematiek op grond waarvan de ouders met de baby gericht kunnen worden doorverwezen naar de jeugdhulpverlening. Voor de in samenwerkingsverband ontwikkelde cursus Als je pas een baby hebt moet nog een draaiboek worden geschreven. In samenwerking met GGzE, afdeling Preventie wordt een pilot gestart van een preventief groepsaanbod depressief of angstig na de bevalling. Cursus Als je pas een baby hebt De cursus Als je pas een baby hebt is een samenwerkingsverband tussen Zuidzorg, GGzE, Novadic-Kentron, en Korein Kinderplein. De cursus is vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling van het Expertisecentrum Baby Extra ontwikkeld en vervolgens een gezamenlijk regulier aanbod in de regio geworden. De werving en coördinatie van de cursus wordt vanuit Bureau Baby Extra verzorgd. De uitvoering behoort tot de reguliere zorg van de instellingen. Een overzicht van de benodigde investeringen voor het kunnen uitvoeren van de cursus is in bijlage 4 opgenomen Het aanbod vanuit de kerntaak Deskundigheidsbevordering Vanuit de kerntaak Deskundigheidsbevordering worden activiteiten aangeboden aan professionals in de regio die zich willen (bij)scholen op het gebied van: psychiatrische stoornissen bij ouders en de betekenis hiervan voor de opvoeding van het kind; de ontwikkeling van het kind in relatie tot het contact tussen ouder en kind, en eigen vaardigheden in het contact met ouders en risicobaby s. Twee gesprekken module Professionals kunnen samen met hun cliënt deelnemen aan de preventieve twee gesprekken module van Bureau Baby Extra. Door gezamenlijke deelname kan het preventieve aanbod als een aanvulling worden gezien op de lopende behandeling van de professional aan zijn cliënt. Cursus Baby Extra voor professionals Professionals kunnen gaan deelnemen aan de cursus Baby Extra voor professionals. Deze cursus is gericht op het vergroten van kennis en het verbeteren van vaardigheden door middel van casuïstiekbesprekingen, workshops en oefeningen m.b.t. videovaardigheden, gespreksvaardigheden en omgangsvaardigheden met ouders en baby. Ondersteuning op maat Vanuit de kerntaak Deskundigheidsbevordering is naast het gestandaardiseerde aanbod ook een incidenteel aanbod mogelijk specifiek afgestemd op de vraag van (een groep) professionals zoals het organiseren van een mini-symposium of het ondersteunen van een professional bij het bekijken van videomateriaal. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 16

17 4.1.3 Het aanbod vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling Vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een sluitende keten aan (preventieve) zorg voor de eerder genoemde risicobaby s in de regio, in samenwerking met alle betrokken instellingen. Dit betekent dat er voortdurend aandacht is voor regionale afstemming van bestaand aanbod en signalering en ontwikkeling van ontbrekend aanbod. De, in de projectfase, ontwikkelde cursus Als je pas een baby hebt die momenteel als in samenwerking wordt uitgevoerd door Zuidzorg, GGzE, Novadic- Kentron en Korein Kinderplein, is een voorbeeld van nieuwe ontwikkelingen die een invulling geven aan gesignaleerde lacunes. Daarnaast is het belangrijk om onderzoek te verrichten om inzicht te krijgen in het functioneren van het Expertisecentrum evenals de effecten van het aanbod vanuit het Centrum. Om dit goed gefundeerd te kunnen doen is er een samenwerkingsverband met de Universiteit van Tilburg. Vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling wordt onderzoek door studenten van de Universiteit van Tilburg binnen het Expertisecentrum gefaciliteerd. Vanuit het Expertisecentrum worden verschillende vormen van onderzoek uitgevoerd. Behoefteonderzoek onder ouders en professionals; In kaart brengen en afstemmen van bestaand aanbod voor de genoemde risicobaby s; Tevredenheidsonderzoek onder ouders en professionals; Evaluatieonderzoek naar effecten van de activiteiten van het expertisecentrum; Evaluatieonderzoek naar processen binnen het expertisecentrum, en Ontwikkeling en implementatie van nieuwe activiteiten. Aanbod in ontwikkeling Naast de genoemde vormen van onderzoek die worden aangestuurd door de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling en deels worden uitgevoerd door medewerkers van de Universiteit, bestaan er ideeën voor een groter wetenschappelijk onderzoek gericht op de ontwikkeling van een instrument waarmee hechtingsproblematiek gemeten kan worden, met als doel uitspraken te kunnen doen over de effecten van het aanbod vanuit Bureau Baby Extra en het signaleren van problematiek op basis waarvan een gerichte verwijzing naar de Jeugdzorg plaats kan vinden Bureau Baby Extra als onderdeel van een zorgketen Vanuit Bureau Baby Extra worden activiteiten verricht die onderdeel uitmaken van een zorgketen voor risicobaby s in de regio. De doorstroom door Bureau Baby Extra is in het onderstaande schema weergegeven. Telefonische aanmelding 84 Verwijzer/ouder heeft geen ondersteuning nodig 19 Beller is verwijzer consult/ adviesgesprek 53 Beller is (a.s.) ouder informatief gesprek 31 Ouder heeft geen begeleiding nodig 9 FTFcontact ouders 56 Moeder is zwanger 17 2-gesprekkenmodule 11 Psychiatrisch consult 2 Zorgtoeleiding 10 Ouder(s) met baby 39 2-gesprekkenmodule 36 Psychiatrisch consult 6 Zorgtoeleiding 19 Geen vervolg 7 Verwijzing naar passend zorgaanbod 29 cursus als je pas een baby hebt Overige instellingen Geen vervolg 20 Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 17

18 Gedurende het projectjaar lopend van februari 2006 tot en met januari 2007 zijn er 84 telefonische aanmeldingen geweest bij Bureau Baby Extra. Hiervan waren er 53 van verwijzers/hulpverleners die belden voor een advies. Daarnaast hadden 31 ouderparen een informatief gesprek met een medewerker van het bureau. Naar aanleiding van deze gesprekken ontvinden 11 ouderparen een tweegesprekkenmodule tijdens de zwangerschap en 36 ouderparen ontvingen deze module na de geboorte van hun baby. Vanuit het Bureau ontvingen 8 ouderparen een psychiatrisch consult. Voor 55 ouderparen was het aanbod vanuit Bureau Baby Extra voldoende en 29 ouderparen werden doorverwezen naar een aanvullend aanbod in de regio. Het hechtingsonderzoek zoals genoemd in onder aanbod in ontwikkeling zal in de toekomst een belangrijk deel kunnen gaan uitmaken van de zorgketen in de regio. In is de omvang van de preventieve doelgroep in de regio geschat. De omvang van deze doelgroep ligt tussen 1250 en 1875 ouderparen. In het projectjaar hebben 84 ouderparen een beroep gedaan op het aanbod van Bureau Baby Extra. Dit zou betekenen dat Baby Extra zo n 6% van de preventieve doelgroep in de regio heeft weten te bereiken in het eerste jaar Overig aanbod in de regio Ouders kunnen het aanbod van Baby Extra voldoende vinden of ze kunnen worden doorverwezen naar een passend zorgaanbod van één van de samenwerkingspartners. Baby Extra fungeert dan als intermediair naar andere behandelaars en overlegt over vervolgzorg voor het gezin of de ouder(s). Bij afsluiting van de zorg is er een overdracht naar het consultatiebureau en eventueel andere hulpverleners in het gezin. In bijlage 1 is een schema opgenomen met een overzicht van het beschikbare aanbod voor de doelgroep in de regio. 4.2 Locatie De locatie voor Bureau Baby Extra moet voldoen aan een aantal criteria. De locatie moet goed bereikbaar en laagdrempelig zijn voor ouders en hulpverleners. Momenteel is gekozen voor invoeging van Bureau Baby Extra binnen het consultatiebureau van Zuidzorg aan de Airbornelaan 132 in Eindhoven. Deze locatie is goed bereikbaar, zeer toegankelijk, laagdrempelig en heeft een prettige lichte uitstraling. De locatie voldoet ruimschoots aan de gestelde criteria voor de inwoners van Eindhoven. Op termijn is het wenselijk dat het aantal locaties van het Bureau wordt uitgebreid. Dit om tegemoet te komen aan alle inwoners van de regio v.w.b. bereikbaarheid van het Bureau. Wellicht zijn er mogelijkheden om deze locaties te creëren wanneer er aansluiting wordt gezocht bij het Centrum voor Jeugd en Gezin en/of bij het vrouw-moeder-kind centrum van het Maxima Medisch Centrum. De activiteiten vanuit de kerntaken Deskundigheidsbevordering en Onderzoek en Ontwikkeling zijn minder aan de specifieke eisen betreffende de locatie verbonden. 4.3 Promotie Het aanbod van het Expertisecentrum Baby Extra is waardevol gebleken maar voor het slagen van de activiteiten van het centrum is het van belang dat het bereiken van de doelgroep ook goed georganiseerd is. Om de communicatie met de doelgroep goed vorm te geven is er een PR-commissie in het leven geroepen. Deze bestaat uit drie communicatiemedewerkers van de samenwerkende instellingen (GGzE, De Combinatie en Novadic-Kentron). Deze commissie is samen met de dagelijkse projectleiding verantwoordelijk voor de plannen omtrent het bereiken van de doelgroep en voor het gezicht van het expertisecentrum. Baby Extra heeft een aantal middelen ingezet om de doelgroep te kunnen bereiken. Allereerst is er een startbijeenkomst georganiseerd in februari 2006 waarbij meer dan 200 verwijzers aanwezig waren. Hierbij is ook de aandacht van de pers gevraagd. Dit heeft geresulteerd in een artikel in het Eindhovens Dagblad, De Telegraaf en het NRC. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 18

19 Daarnaast is er een website gemaakt, foldermateriaal ontwikkeld, en wordt er een digitale nieuwsbrief verspreid. De website: wordt zeer regelmatig bezocht en de belangstelling groeit nog steeds. In de loop van het projectjaar zijn er nog een aantal promotieacties geweest, zoals bijvoorbeeld een artikel in de borderline krant over Baby Extra waarin een moeder wordt geïnterviewd, een artikel in het Eindhovens Dagblad en meerdere presentaties voor verschillende intermediaire doelgroepen. De PR-commissie blijft van belang voor het onderhoud van de website, de contacten met de pers en de voorbereiding van presentaties. Naast de activiteiten van de PR-commissie leveren ook de deelnemende medewerkers van de verschillende instellingen informatie over de activiteiten van het Expertisecentrum binnen de reguliere overleggen van hun eigen organisatie. 4.4 Doelstellingen Uitgaande van de resultaten tijdens de projectfase en de schattingen omtrent de omvang van de doelgroep in de regio zijn doelstellingen opgesteld betreffende het aantal te realiseren activiteiten binnen de onderdelen van het Expertisecentrum op jaarbasis in de periode Door de groeiende bekendheid van Bureau Baby Extra en een wenselijke uitbreiding naar twee locaties, zal het aantal aanmeldingen en de overige activiteiten van het Expertisecentrum in toenemen. Ook zullen een aantal nieuw ontwikkelde activiteiten ingezet worden waardoor de productie toe zal nemen ten opzichte van de projectfase. In de onderstaande tabel zijn de doelstellingen voor het Expertisecentrum Baby Extra vertaald naar aantallen te realiseren activiteiten in de periode (looptijd 1 jaar). De behaalde resultaten in de projectfase zijn eveneens in de tabel opgenomen. Naar verwachting zal het aantal aanmeldingen groeien tot 160 op jaarbasis. Onderstaande productieactiviteiten nemen 3801 uur in beslag. Hiervan is 2090 uur cliëntgerelateerd: 1000 uur face-to-face contacten en 1090 uur cliëntgerelateerde activiteiten rondom deze face-to-face contacten. Productie Baby Extra Aantallen Tijd in uren project 2007/2008 Rondom FTF Project 2007/2008 aantallen aantallen uren uren uren uren Telefonische aanmelding , Telefonisch adviesgesprek met verwijzer , Telefonisch informatief gesprek met ouder , e gesprek zwangere vrouw , e gesprek zwangere vrouw /demonstratie video , e gesprek moeder / video opname , e gesprek moeder / terugkijken videobeelden , thuisbezoeken (extra reistijd) psychiatrisch consult clienten psychiatrisch consult bureaumedewerkers hechtingsonderzoek afsluiting zorgtoeleiding deskundigheidsbevordering cursus baby extra deskundigheidsbevordering ondersteuning op maat faciliteren/uitvoeren onderzoek ontwikkelen van nieuwe activiteiten Totale tijdsbesteding in uren Personeel Bij de uitvoering van de activiteiten van het Expertisecentrum Baby Extra zijn momenteel meerdere instellingen, afdelingen en disciplines betrokken. De samenwerking tussen de verschillende medewerkers met hun eigen deskundigheid en achtergrond levert een duidelijke meerwaarde op. De blik en reikwijdte van het Expertisecentrum in de regio is Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 19

20 daardoor heel breed. Participatie van medewerkers vanuit de verschillende instellingen blijft daarom ook voor de toekomst zeer wenselijk. In de projectfase zijn de activiteiten van het Expertisecentrum uitgevoerd met een formatie van 2,4 FTE. Om de doelstelling voor zoals aangegeven in 4.4 op jaarbasis te kunnen realiseren is er een formatie nodig van 3,2 FTE. Dit betekent dat de huidige beschikbare formatie onvoldoende is. Om de doelstelling te kunnen halen is een uitbreiding nodig van 0,8 FTE. Bij de totale benodigde personele capaciteit voor de uitvoering van de activiteiten van het Expertisecentrum Baby Extra ( 3,2 FTE) wordt aanvankelijk uitgegaan van de huidige locatie voor Bureau Baby Extra. In het komende jaar zal mogelijk een tweede locatie worden opgestart. 4.6 Gewenste samenwerkingsstructuur Het is wenselijk om de samenwerkingsstructuur zoals deze is vormgegeven in de projectfase grotendeels te handhaven. De projectorganisatie wordt weliswaar opgeheven maar de gezamenlijke aansturing, bestaande uit vertegenwoordigers van de samenwerkende instellingen blijft bestaan en blijft verantwoordelijk voor het beleid, de aansturing en de ontwikkeling van het Expertisecentrum. Dagelijkse Coördinatie is Stuurgroep verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken en de aansturing van de drie Dagelijkse Denktank kerntaken en de PR- Coördinatie PR-Commissie Commmissie. Ook ligt hier de verantwoordelijkheid voor het regelmatig informeren en raadplegen van een regionale Kerntaak Bureau Kerntaak Denktank. De dagelijkse Deskundigheids- Baby Extra Onderzoek en coördinator(en) rapporteert of rapporteren aan de stuurgroep. bevordering Ontwikkeling Indien het Expertisecentrum aansluiting vindt bij het centrum voor Jeugd en Gezin en/of het Vrouw-Moeder-Kind Centrum van het MMC, Veldhoven, zal gezocht moeten worden naar een structuur waarbij de als zeer waardevol beoordeelde kenmerken van de huidige structuur zoveel als mogelijk bewaard blijven. Het is wenselijk dat één van de participerende instellingen de onderhandelingen met de financiers voor haar rekening neemt. De bijdragen van de overige instellingen kunnen dan onderling worden verrekend. Hiermee wordt voorkomen dat alle partijen apart moeten Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 20

21 onderhandelen over hun bijdrage aan dit Expertisecentrum. De Stuurgroep heeft in de vergadering van 2 april 2007 besloten dat de GGzE het penvoerderschap zal voeren voor de samenwerkingsovereenkomst van alle betrokken instellingen. 4.7 SWOT-analyse Inzicht in de huidige positie van het Expertisecentrum in de regionale markt kan worden gegeven met behulp van een SWOT-analyse. Deze analyse weergegeven in een tabel geeft informatie over Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats. Strengths en Weaknesses geven inzicht in de huidige interne factoren van het Regionale Expertisecentrum. Inzicht in de markt wordt geplaatst onder Opportunities en Threats. Intern het Expertisecentrum Sterk Bundeling deskundig personeel Preventie op zijn vroegst (zwangerschap/baby) Commitment van alle betrokken instellingen Kennis van de regio Laagdrempelig Korte communicatielijnen Uniek gebruik moderne techniek en mediamiddelen voor informatie-overdracht (Video-opnamen en DVD) Extern de markt Kansen Toenemend besef dat niemand het alleen kan, trend naar ketenontwikkeling Toenemende waardering Preventieve activiteiten Ontwikkeling Centra Jeugd en gezin Ontwikkeling Vrouw-moeder-kind Centrum MMC WMO biedt mogelijkheden één financieringsstroom Politiek heeft aandacht voor jeugd en preventie Zwak Veel tijd nodig voor afstemming met groot aantal samenwerkingspartners met afwijkende procedures Afhankelijkheid van zeer diverse beleidsterreinen en financieringswijzen Bedreigingen Huidige gefragmenteerde financiering Wachtlijstproblematiek bij doorverwijzing naar GGzE en Novadic-Kentron Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 21

22 5. Financieel plan 5.1 Opbrengsten Momenteel worden er geen kosten gerekend aan de klanten van Baby Extra. Men kan zich immers niet verzekeren voor preventie. Het Expertise centrum heeft daarom geen directe opbrengsten. Financiering komt tot nu toe tot stand door bijdragen van de partnerinstellingen. Zij hebben tot nu zowel de personele als de materiele middelen gefinancierd. Daarnaast is een aantal activiteiten gefinancierd met subsidies (zie bijlage 2 voor de exploitatiebegroting uit de projectfase, en bijlage 6 voor de berekening van de uren in de projectfase). 5.2 Exploitatiebegroting Regionaal Expertisecentrum Baby Extra Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 22

23 personele kosten ,53 25% aan meer-uren ,63 personele kosten cursus als je pas een baby hebt ,15 Totaal personele kosten ,31 Totaal personele kosten ,31 Totaal materiele kosten 38,500,00 Totalen Regionaal Expertise Centrum ,31 Om de doelstellingen uit 4.4 te kunnen realiseren is dus een totale financiële investering nodig van ,00 euro. Bij de berekening van de personele kosten voor is uitgegaan van de berekening van de werkelijke uren in de projectfase (zie bijlage 6) met een toevoeging van 25%. Deze 25% geeft het aantal meer-uren weer die zijn berekend voor in vergelijking tot de projectfase. Bovendien is hieraan toegevoegd de berekening voor personele kosten voor de cursus als je pas een baby hebt van ,00 euro. In de totale berekening is rekening gehouden met het opstarten van een tweede locatie voor Bureau Baby Extra. Voor het onderdeel van Bureau Baby Extra, voor de 2348 uur die gerelateerd zijn aan cliënten is euro nodig. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 23

24 6. Literatuur Bokhorst, C. (2004). Attachment in twins, A behavioural genetic study on infant-mother and infantfather attachment. Fonagy, P. (2000). Het belang van de ontwikkeling van metacognitieve controle over mentale representaties in de opvoeding en de ontwikkeling van het kind. In: Toegang tot de psychotherapie internationaal, 7,nr. 2, Johnson, J., P. Cohen, S. Kasen, E. Smailes, J. Brook (2001). Association of maladaptive parental behaviour with psychiatric disorder among parents and their offspring. In: Archives General Psychiatry, vol.58 (5), Kitzinger, S. (1989). The Crying baby. Viking Penguin, a division of Penguin Books U.S.A. New York: Inc., New York. Robertson E., S.Grace, T. Wallington, D. Stewart (2004), Antenatal risk factors for postpartum depression: a synthess of recent literature. In: General Hospital Psychiatry 26, Sanders-Woudstra, J.A.R., F.C. Verhulst, H.F.J. De Witte (1996). Normale en deviante ontwikkeling van gehechtheid. In: Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Van Gorcum. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 24

25 Bijlage 1 Regionaal aanbod Aanbod t.b.v. ouders tijdens zwangerschap Aanbod t.b.v. ouders met baby tot 1 jr. Aanbod hulpverleners t.b.v. Bureau Baby Extra Telefonisch adviesgesprek Telefonisch adviesgesprek Telefonische consultatie Twee informatieve, ondersteunende gesprekken met demonstratievideo Twee informatieve, ondersteunende gesprekken met video-opnamen Deelname aan preventieve tweegesprekken module Psychiatrische consultatie Psychiatrische consultatie Cursus Baby Extra voor professionals Ondersteuning op maat Zuidzorg Prenatale Thuisbezoeken (rondom geboorte) Postnatale Thuisbezoeken (baby is twee weken) Bezoeken Consultatiebureau Spreekuren Extra huisbezoeken op maat Cursus Als je pas een baby hebt (in Eindhoven) * Stevig Ouderschap (in de Kempen) Kortdurende video home training (3 keer) Preventieve moeder-baby- interventie (in Eindhoven) Langdurige thuisondersteuning via CIZ (Video Home Training) Bureau Jeugdzorg De Combinatie Jeugdzorg GGzE (Faciliteren bij) Indicatiestelling Jeugdzorg Thuisondersteuning via BJZ (Video Home Training en Ambulante Begeleiding) Cursus Als je pas een baby hebt (in Eindhoven) * Behandeling en ondersteuning bij psychiatrische problematiek Behandeling van postpartum gerelateerde psychiatrische aandoeningen. Cursus Depressief of angstig na de bevalling In ontwikkeling. Novadic- Kentron Korein Kinderplein Cursus Als je pas een baby hebt (in Eindhoven) * Behandeling en ondersteuning bij omgaan, stoppen of gestopt zijn met middelen Cursus Als je pas een baby hebt (in Eindhoven) * Kinderopvang Plus en Regulier MMC en Catharina ZH Video Interactie Begeleiding bij en na geboorte (Beide Ziekenhuizen bieden 3 uur VIB per maand t.b.v. Bureau Baby Extra) * De cursus Als je pas een baby hebt is een samenwerkingsverband tussen Zuidzorg, GGzE, Korein Kinderplein, en Novadic-Kentron. De cursus is vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling van het Expertisecentrum Baby Extra ontwikkeld en vervolgens een gezamenlijk regulier aanbod in de regio geworden. Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 25

26 Bijlage 2 Exploitatiebegroting projectfase Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 26

27 Bijlage 3 Bijdragen samenwerkingspartners in projectfase Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 27

28 Bijlage 4 vervolgaanbod Oudercursus als je pas een baby hebt De cursus Als je pas een baby hebt is een samenwerkingsverband tussen Zuidzorg, GGzE, Novadic-Kentron en Korein Kinderplein. De cursus is vanuit de kerntaak Onderzoek en Ontwikkeling van het Expertisecentrum Baby Extra ontwikkeld en vervolgens een gezamenlijk regulier aanbod in de regio geworden. De werving en coördinatie van de Cursus wordt door Bureau Baby Extra gedaan. De uitvoering van de Cursus wordt verzorgd door medewerkers van Novadic-Kentron, Zuidzorg en GGzE. Korein Kinderplein verzorgt de kinderopvang van de baby s gedurende de cursus op basis van sociaal medische indicatie. Bijdrage Cursus 'Als je pas een baby hebt' cursussen op jaarbasis uren Korein Kinderplein: Kinderopvang 360 GGZE: Trainer 2 cursussen 70 Zuidzorg: Trainer 5 cursussen 175 Novadic Kentron: Trainer 3 cursussen 105 Totaal 710 Baby Extra: van Project naar Regionaal Expertisecentrum 28

29 Bijlage 5 Beschikbare personele inzet samenwerkingspartners projectfase

30 Bijlage 6 Berekening uren projectfase