Tekst/ redactie Connekt en Het Beyschrift. Vormgeving SD Communicatie, Rotterdam. Druk Koninklijke De Swart, Den Haag

Transcriptie

1

2 Tekst/ redactie Connekt en Het Beyschrift Vormgeving SD Communicatie, Rotterdam Druk Koninklijke De Swart, Den Haag 2e herziene druk, juni 2010 Disclaimer Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door HST Groep, InterfaceFLOR, CRH Roofing Materials BV, Den Hartog Logistics en TNT Express. De handreiking is ontwikkeld door het programma Duurzame Logistiek/Connekt. Copyright van deze publicatie berust bij Connekt. Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd of openbaar worden gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Connekt. De meningen van de auteurs hoeven niet noodzakelijkerwijs de mening van Connekt weer te geven. Er kunnen geen rechten worden ontleend aan uitspraken in deze publicatie.

3 Zicht op CO 2 handreiking berekenen CO 2 en andere emissies in logistiek

4 Voorwoord Duurzaamheid, klimaatverandering, het verminderen van CO 2 uitstoot: het zijn veelgehoorde termen in dit groene tijdperk. Overheden en bedrijven stellen ambitieuze doelstellingen voor het terugdringen van schadelijke stoffen en zelfs op Europees niveau gelden strikte eisen. Duurzaamheid speelt bij steeds meer bedrijven een belangrijke rol. Verladers en vervoerders kunnen en mogen hierbij niet achterblijven. Tegenwoordig willen transportbedrijven, logistieke dienstverleners en verladers in hun besluitvorming rekening houden met de emissies van het logistieke proces. De methodes en data om de uitstoot te berekenen en te monitoren, verschillen echter van elkaar. Dit maakt onderling vergelijk van data en rapportages lastig of zelfs 4

5 onmogelijk. Er is daarom behoefte aan standaardisering van berekeningsmethodes. Om tegemoet te komen aan deze behoefte, heeft het Programma Duurzame Logistiek/Connekt de Handreiking emissieberekening logistieke activiteiten ontwikkeld. Het doel van de handreiking is tweeledig: het bieden van een praktisch hulpmiddel, waarmee bedrijven hun besluitvorming kunnen ondersteunen met een juiste berekening van relevante emissies. En het ontwikkelen van een uniforme, breed gedragen methode om emissies te berekenen. Kortom: de handreiking moet het voor bedrijven makkelijker maken hun emissies te berekenen, om zo inzicht te krijgen in de emissies van logistieke activiteiten. Wat we hier willen benadrukken, is dat het gaat om de ontwikkeling van een handreiking. We willen uitdrukkelijk niet pretenderen een standaard in handen te hebben. De handreiking is openbaar toegankelijk en transparant van opzet. Bovendien is de opzet ervan in lijn met het internationale Greenhouse Gas Protocol en sluit zij aan op Europese initiatieven van overheid en bedrijfsleven. Samen met de informatie over emissies die de handreiking biedt, wil zij een aanzet zijn tot een gemeenschappelijke aanpak van emissieberekening in Nederland. Emissieberekening is een veld dat nog 5

6 volop in ontwikkeling is. Met de tijd zal er daarom meer kennis voorhanden zijn. Ook zijn er Europese afspraken op dit gebied te verwachten. De huidige handreiking zal daarom, indien nodig, een periodieke update krijgen. In dit boekje biedt het Programma Duurzame Logistiek/ Connekt u een beknopte weergave van de handreiking. Stap voor stap bespreekt het eerste deel wat er bij emissieberekening komt kijken en welke overwegingen gemaakt moeten worden. Vervolgens komen praktijkvoorbeelden aan bod. Dit gebeurt aan de hand van interviews met bedrijven die hun uitstoot al hebben berekend of daar druk mee bezig zijn. Hoe hebben zij dit aangepakt, welke uitdagingen kwamen zij tegen, en ook: hoe gaan zij verder ná de berekeningen? Het Programma Duurzame Logistiek/Connekt heeft als doelstelling om in 2012 een groep van 250 koplopers bij elkaar te hebben, die allemaal 20 procent CO 2 reduceren in hun logistiek en tevens hun winstgevendheid weten te verhogen. 6

7 7

8 Inhoud Inleiding 8 1 Het berekenen van emissies in stappen 12 2 Emissieberekening in de praktijk 24 8

9 9

10 Inleiding Het is inmiddels algemeen bekend dat de uitstoot van broeikasgassen bijdraagt aan klimaatverandering. Bovendien heeft de uitstoot van luchtvervuilende stoffen zoals fijnstof en stikstofoxiden grote nadelige gevolgen voor de gezondheid van mensen. Het is dan ook niet voor niets dat steeds meer bedrijven hun activiteiten willen verduurzamen. In allerlei ketens onderzoeken bedrijven daarom hoe ze de uitstoot van schadelijke stoffen kunnen beperken. Naast een positieve bijdrage aan het milieu, levert een duurzaam beleid bovendien een betere concurrentiepositie op. Het berekenen en rapporteren van emissies is in deze context onmisbaar: alleen met zulke berekeningen kunnen de omvang van de emissies en de effecten van verbetermaatregelen in kaart worden gebracht. 10

11 Nog te vaak zien bedrijven het berekenen van hun emissies echter als een groot obstakel. Er bestaat namelijk nog geen standaard voor de berekeningen, zeker niet als het gaat om de logistieke activiteiten. Dus waar dan te beginnen? Gelukkig zijn er verschillende koplopers, zoals de bedrijven die zich verbinden aan de doelstellingen van het Programma Duurzame Logistiek om in 2012 hun CO 2 -uitstoot met minstens twintig procent te verminderen en tegelijkertijd hun winstgevendheid te vergroten. Deze bedrijven bevinden zich in het netwerk van verladers, logistiek dienstverleners, vervoerders en gemeenten in Nederland. Van hun inspanningen voor een duurzame logistiek en het doen van emissieberekening daarvan kunnen andere bedrijven veel leren. Hopelijk raken zij door positieve ervaringen van de koplopers geïnspireerd en willen zij zelf ook het koploperschap aangaan. Het meten van CO 2 -uitstoot is overigens ook een wens van overheden. Zij stellen ambitieuze doelstellingen om de uitstoot van schadelijke stoffen terug te dringen. Zo wil de Europese Commissie de uitstoot van CO 2 tussen 1999 en 2020 met minstens twintig procent verminderen. In het kader van het Europese emissiehandelssysteem voor CO 2 en de NEC 1 -plafonds voor luchtvervuilende emissies, zijn verschillende sectoren inmiddels verplicht om hun emissies te monitoren. Ook de eisen aan luchtkwaliteit en aan de uitstoot van 11

12 luchtvervuilende stoffen worden steeds strenger. Al deze ambities en regels vereisen een berekening van de emissies. Voor ondernemingen is het belangrijk dat zij een duidelijke strategie ontwikkelen voor het verminderen en vermijden van schadelijke uitstoot. Minstens zo belangrijk is het dat dit beleid en de berekeningen op eenzelfde manier tot stand zijn gekomen en bovendien onderling vergelijkbaar zijn. Dit vraagt om twee dingen: een handreiking en aanzet tot gemeenschappelijke afspraken over de berekeningsmethode voor emissies in een logistieke omgeving afspraken om de communicatie over emissies tussen verschillende partners in logistieke ketens mogelijk te maken. De rijksoverheid en het bedrijfsleven formuleerden in het sectorakkoord Mobiliteit, logistiek en infrastructuur de volgende doelstelling: de ontwikkeling van een objectief en breed gedragen model, waarmee het mogelijk is om de gerealiseerde vermindering van CO 2 -uitstoot te kwantificeren en te rapporteren. In de ontwikkelde handreiking worden niet alleen CO 2 maar ook andere relevante emissies meegenomen. 12

13 Parallel aan de handreiking zijn bovendien de CO 2 -meetlat en de Emissiescan Logistiek ontwikkeld. De CO 2 -meetlat geeft wegvervoerders en logistieke dienstverleners de mogelijkheid om hun jaarlijkse CO 2 -uitstoot van transportmiddelen te berekenen en te vergelijken met collega-vervoerders. De Emissiescan Logistiek is een meeromvattend rekenmodel, waarmee verladers en transportbedrijven de CO 2 en andere emissies van hun logistieke activiteiten en goederenstromen kunnen berekenen. De Emissiescan Logistiek en de Handreiking Emissieberekening zijn op elkaar afgestemd. Bovendien is een internationale werkgroep bezig met de ontwikkeling van een Europese standaard voor het berekenen en rapporteren van emissies van transport en logistieke activiteiten. Dit gebeurt in het kader van de CEN (European Committee for Standardization). Het Programma Duurzame Logistiek maakt deel uit van deze werkgroep. De verwachting is dat de standaard in 2013 klaar is. 1 National Emission Ceilings. Richtlijn opgesteld in 2001 door het Europees Parlement en de Raad van Europa betreffende nationale emissieplafonds voor grensoverschrijdende luchtverontreiniging. 13

14 1 Het berekenen van emissies in stappen Stappenplan Aan het berekenen van de emissies van logistieke activiteiten gaat een aantal keuzemomenten vooraf. Dit boekje hanteert hiervoor evenals de handreiking onderstaand stappenplan. Hiernaast volgt een beknopte beschrijving van de verschillende stappen. Voor uitgebreide informatie verwijzen wij hier naar de website die speciaal is ingericht rondom de handreiking: 14

15 15

16 Stap 1: doelstellingen van berekening Als eerste is het belangrijk om vast te stellen wat het doel is van het berekenen en eventueel rapporteren van emissies. Deze doelstellingen bepalen de aanpak en het detailniveau van de berekeningen. Bedrijven kunnen natuurlijk verschillende redenen hebben om hun emissies van logistieke activiteiten te berekenen: ze willen rapporteren over hun duurzaamheidbeleid ze willen de milieueffecten van strategische en operationele scenario s in kaart brengen ze willen weten welke milieueffecten veranderingen in logistieke profielen hebben ze willen inzicht krijgen in de eco-efficiëntie van milieumaatregelen ze willen gegevens over emissies verstrekken aan klanten en andere partijen. In jaarverslagen, berichten aan klanten of andere rapportages, kunnen bedrijven vastleggen wat hun emissiewaarden zijn. Bovendien kunnen ze beschrijven welke inspanningen ze leveren om de uitstoot te beperken. Rapporteren over emissies kan de nodige voordelen hebben voor een bedrijf; zoals een groen imago, een commercieel interessante positie richting investeerders, en gemotiveerde medewerkers. 16

17 In t verschiet Het vrijwillig of verplicht registreren van emissies zal in de toekomst sterk toenemen. Ook het verstrekken van emissiegegevens aan klanten en leveranciers zal flink groeien. Zie het initiatief Green Order. Oorzaken? Bedrijfsmatig breidt het kader zich uit waardoor steeds meer bedrijven inzicht willen krijgen in de uitstoot van hun leveranciers. En sommige transportbedrijven geven hun klanten de mogelijkheid om hun goederen CO 2 -neutraal te vervoeren. Stap 2: bepalen van activiteiten Verladers hebben vaak (een deel van) hun logistiek ondergebracht bij andere partijen. Ook transportbedrijven besteden sommige activiteiten uit. Steeds meer bedrijven willen daarom niet alleen inzicht in hun eigen emissies, maar ook in die van andere partijen. In de tweede stap volgt daarom de keuze of de emissieberekening alleen gaat over de eigen logistieke activiteiten, of ook over de activiteiten van derden. In de volgende situaties is het raadzaam om ook de emissies van derden mee te nemen in de berekeningen: het doel van de berekening is inzicht krijgen in mogelijkheden voor het verminderen van emissies in logistieke ketens 17

18 emissies worden toegerekend aan producten het doel van de berekening is een vergelijking tussen de opties dat een bedrijf haar logistieke activiteiten zelf uitvoert of ze uitbesteedt. Corporate Standard Soms is het niet duidelijk of een activiteit als een eigen activiteit beschouwd moet worden, of als een activiteit van een andere partij. Dit is bijvoorbeeld het geval bij joint ventures of in gedeeltelijk uitbestede logistieke operaties. De Corporate Standard van Greenhouse Gas protocols kan in zo n geval duidelijkheid scheppen. Zie hiervoor Stap 3: afbakenen van activiteiten In de derde stap beslist een bedrijf welke logistieke activiteiten zij meeneemt in de berekening. Gaat het om de emissies van álle logistieke activiteiten, of alleen om de belangrijkste emissiebronnen? Het antwoord op deze vraag hangt af van de doelstellingen van de berekening. Zaken als lege ritten, omrijden en terugritten moeten altijd meegeteld worden. Om emissies van logistieke activiteiten onderling te kunnen vergelijken, is het verstandig om een duidelijke scheiding te maken tussen logistiek gerelateerde en ondersteunende activiteiten. Zulke ondersteunende activi 18

19 teiten zoals onderhoud, administratie en woon-werkverkeer vallen niet onder de berekening van emissies van logistieke activiteiten. Opmerking: vaak kiezen bedrijven er wel voor om hun volledige emissies in kaart te brengen. Als er besloten is dat ook de emissies door derden van belang zijn, is de volgende keuze tot hoe ver in de keten een bedrijf de activiteiten en bijbehorende emissies in kaart wil brengen. Ter illustratie: De berekening kan zich beperken tot de directe leveranciers van het bedrijf Sommige bedrijven gaan verder en willen ook inzicht krijgen in de emissies van de leveranciers van hun leveranciers Total life cycle -emissies van producten zijn berekeningen vanaf de bron tot de eindconsument, inclusief retourstromen, afvalverwerking en recycling. Logistieke activiteiten Transport gaat over alle bewegingen van goederen. Overslag zijn de activiteiten voor het overbrengen van goederen van het ene transportmiddel naar het andere, bijvoorbeeld kranen in een haven. Handling verwijst naar bewegingen en intern transport van goederen in een bepaalde locatie, zoals distributiecentra en overslagstations. Een voorbeeld hiervan zijn de interne bewegingen van goederen in een distributiecentrum. 19

20 Opslag verwijst naar voorraden en emissies die veroorzaakt worden door opslag (bijvoorbeeld door het energiegebruik bij temperatuurgecontroleerde opslag van gekoelde of diepgevroren goederen). Stap 4: keuze van emissies Nadat bepaald is over welke activiteiten de berekening plaatsvindt, volgt in stap 4 de beslissing welke emissies berekend gaan worden. Het belangrijkste onderscheid hierbij is dat tussen broeikasgassen (voor transport vooral CO 2 ) en luchtvervuilende emissies (NO x, SO 2, PM10). De uitstoot van CO 2 is één op één afhankelijk van de brandstofconsumptie en van het koolstofgehalte van de brandstofsoort (benzine, diesel, LPG, kerosine, etc.). Het verminderen van het energiegebruik en de brandstofconsumptie gaat hand in hand met het beperken van de uitstoot van CO 2. Omdat CO 2 een lange levensduur heeft meer dan zestig jaar! verspreidt het zich over de hele atmosfeer. De klimaateffecten zijn dus niet afhankelijk van de plaats waar de uitstoot plaatsvindt. In tegenstelling tot broeikasgassen hebben luchtvervuilende emissies een lokaal effect: hoe dichter bij mensen de uitstoot plaatsvindt, hoe schadelijker het effect. De belangrijkste effecten die optreden, zijn schade voor de gezondheid (zoals luchtwegaandoeningen, hart- 20

21 en vaatziekten en kanker) en schade aan landbouw, natuur en gebouwen. Tegenstrijdige doelstellingen Binnen Nederland en Europa is een beleid ontwikkeld om zowel de broeikasgassen als luchtvervuilende emissies van transportactiviteiten te verminderen. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan de euronormen voor nieuwe vrachtauto s. In een aantal gevallen kunnen zulke maatregelen echter leiden tot een verhoogd brandstofgebruik en dus een hogere CO 2 -uitstoot. Een voorbeeld hiervan is het roetfilter, dat extra energie verbruikt om uitlaatgassen door het filter heen te duwen. Stap 5: afbakenen van emissies De totale emissies van de bedrijfsvoering is een optelsom van verschillende onderdelen: De emissies als gevolg van de directe activiteiten van het bedrijf zelf (scope 1) De emissies die ontstaan bij de opwekking van elektriciteit (scope 2) De emissies als gevolg van de winning, productie en transport van brandstoffen (upstream, scope 3E) De emissies als gevolg van diensten die worden uitgevoerd door derden subcontracting, scope 3P). Maak helder als bedrijf welke onderdelen u meeneemt bij het berekenen van de emissies! 21

22 SF 6 CO 2 NO x N 2 O SO 2 PM10 HFCS PFCS CH 4 Eigen transport Uitbesteed dedicated transport Uitbesteed gecombineerd transport Scope 1 Scope 2 Scope 3E Scope 3P Scope 3P Indirecte 8.8 emissies Opwekking van aangekochte 8.10 electriciteit (scope 2) Directe emissies Eigen operaties van de onderneming (scope 1) Indirecte emissies Winning, 8.9 productie Emissies van en transport 8.10 activiteiten uitgevoerd van brandstoffen door derden (scope 3 E ) (scope 3 P ) De emissies van scope 3E en scope 3P dienen te worden meegenomen in de emissieberekening. Scope 3E om een goede vergelijking tussen de effecten van verschillende brandstoffen mogelijk te maken. Bij de productie van biobrandstoffen ontstaan andere emissiehoeveelheden dan bij de productie van dieselolie. Scope 3P moet worden meegenomen omdat de emissies van subcontractors soms een substantieel deel vormen van de totale emissies als gevolg van transport en logistiek. 22

23 Stap 6: berekenen van emissies In Stap 6 is het dan tijd voor de emissieberekening van logistieke activiteiten. De handreiking zet de rekenmethodiek uiteen voor de verschillende transportmodaliteiten: voor scope 1, 2 en 3 én voor eigen en uitbesteed transport. Iedere combinatie van deze aspecten vraagt om een eigen aanpak.voor uitgebreide informatie over de berekening voor uitbesteed vervoer en voor verschillende modaliteiten, verwijzen wij hier naar: Eigen logistieke activiteiten of Logistieke activiteiten door derden Logistieke diensten voor één klant (dedicated) of Berekening van emissies op basis van inventarisatie logistieke middelen en de daaraan verbonden emissies Logistieke diensten voor meerdere partijen Toewijzing van emissies aan de verschillende partijen volgens bepaalde verdeelsleutel of Berekening van emissies op basis van gemiddelde emissies per ton kilometer Figuur 8.1 Hoe dit hoofdstuk te gebruiken Stap 7: gebruik van resultaten Resultaten van emissieberekening kunnen voor verschillende doeleinden gebruikt worden. Zo kan het 23

24 deel uitmaken van het beleid van een bedrijf om over emissies te rapporteren. Dit kan bijvoorbeeld in een jaarverslag of in het MVO-beleidsplan. Ook is het mogelijk om emissies in de tijd met elkaar te vergelijken. Daarnaast kunnen emissies specifiek aan bepaalde klanten toegewezen worden. De resultaten kunnen ook gevolgen hebben voor de besluitvorming. Vaak is het verstandig om eerst een zogenaamde nulmeting uit te voeren. Vervolgens worden verbetermaatregelen opgesteld en uitgevoerd. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de keuze voor een bepaalde modaliteit, aan de selectie van leveranciers en aan de keuze voor een bepaalde brandstof. Na een jaar kan dan bekeken worden of die verbeteracties inderdaad leiden tot minder emissies. Bij het gebruik en rapportage van de resultaten door een bedrijf is het uitermate belangrijk dat transparant wordt weergegeven welke keuzes zijn gemaakt bij het berekenen van de emissies (zie scopes 1, 2, 3E en 3P). 24

25 25

26 Emissieberekening in de praktijk Veranderen van klantgedrag Henk Pieffers (manager operations) en Willard Harbers (projectmanager ICT) werken beiden bij HST Groep. Verduurzamen van logistieke processen is voor HST al geruime tijd een belangrijk thema. Wel vindt het bedrijf het belangrijk dat het om concrete oplossingen gaat, die substantieel bijdragen aan duurzaamheid. Eén van die oplossingen is de Milieu Prestatie Indicator. 26

27 Aanleiding en doelen We hebben een bookingsportal waar klanten online transportopdrachten kunnen boeken. Het was tijd voor een nieuwe versie van dat portaal, en het idee ontstond om emissieberekening mee te nemen in die ontwikkeling: een zogenaamde Milieu Prestatie Indicator. Degene die de opdracht boekt zou dan in het portaal meteen kunnen zien welke milieuconsequenties zijn boeking met zich meebrengt. We hadden eerder al verschillende maatregelen getroffen om CO 2 -uitstoot terug te dringen. Die maatregelen waren aanvankelijk intern gericht: het meten van het brandstofverbruik van onze chauffeurs, rijtrainingen en een proef met een LPG-dieselinstallatie. Omdat intermodaal vervoer steeds meer een vlucht neemt, hadden we ook daar al stappen in gezet. Maar uiteindelijk bepaalt de klant wat je doet. Die zegt: morgenvroeg moet je op die en die locatie afleveren. Zo is het plan ontstaan om het verderop in de keten te zoeken en de klant erbij te betrekken. We wilden de bewustwording bij klanten aanscherpen. Een klant moet in het portaal direct kunnen zien welke CO 2 -waarden bij zijn keuzes horen. Wat een tijdsrestrictie bijvoorbeeld met de waarden doet, of een geëiste doorlooptijd. Juist omdat we een gedragsverandering wilden bewerkstelligen, hebben we ons alleen gericht op CO 2. De invloed 27

28 daarvan op het broeikaseffect is namelijk bij het grote publiek bekend en vereist geen verdere uitleg. Scope HST TransMission één van onze bedrijfsonderdelen maakt deel uit van het netwerk TransMission. Dat is een netwerk voor fijnmazige distributie binnen de Benelux. In Nederland zijn wij één van de twaalf partners van dit netwerk. Elke partner heeft zijn eigen aflevergebied. De aflevering van zendingen buiten ons eigen depot, wordt dus gedaan door één van onze partners of met eigen materieel. De keuze valt op eigen materieel bij grote partijen, tijdsvensters of schadegevoelige goederen. We hebben alle trajecten in kaart gebracht: alleen op die manier konden we namelijk echt iets zeggen over de emissies. Uitdagingen Wie met zo n berekening begint, ziet aanvankelijk alleen maar beren op de weg. Het is een hele wirwar van gegevens. Uiteindelijk hebben we die wirwar weten te ontrafelen. Een leerpunt is geweest om daar te beginnen waar de meeste winst te behalen is. Voor ons als transportbedrijf komen de meeste emissies vrij door de hoeveelheden diesel die verstookt worden. Wij wilden ons daarom eerst daarop richten, voordat we andere zaken als gas- en elektriciteitsverbruik zouden aanpakken. 28

29 Een tweede les is om niet teveel in details te verzanden. Dan komen er zóveel beren op de weg, dat je er haast niet meer aan durft te beginnen. Afbakening is daarom erg belangrijk: of een getal nu tot drie cijfers achter de komma klopt, is helemaal niet zo spannend. Je kunt oneindig ver doorrekenen om een getal nog net iets zuiverder te krijgen, maar de vraag is hoeveel dat dan nog echt toevoegt. Wij vonden het belangrijker om de klant te laten zien wat het effect is van een bepaalde handeling. Het was een heel karwei en alles bij elkaar zijn we er een kleine twee jaar mee bezig geweest. Een flinke investering, maar wat we nu hebben staat als een huis en klinkt als een klok. We hebben iets ontwikkeld wat echt bruikbaar is en waar onze klanten enthousiast over zijn. Daar zijn we natuurlijk ontzettend blij mee. Hoe nu verder? We hebben eerst een pilot gedaan met het webportaal. Die pilot is inmiddels positief afgerond en het webportaal wordt nu uitgerold naar onze andere klanten. Het portaal kent overigens ook een simulatiemogelijkheid, zodat klanten kunnen zien wat andere keuzes voor gevolgen hebben voor de CO 2 -uitstoot. Het mooie is dat kosten en CO 2 -uitstoot hand in hand gaan: als een klant zijn boeking van 16x1 pallet verandert in 8x2 pallets, dan gaan zowel de CO 2 -uitstoot als de kosten omlaag. Een duidelijke win-winsituatie, vinden wij. Bovendien 29

30 worden de gegevens verwerkt in periodieke managementrapportages, waardoor trends zichtbaar worden. Prestatie boven prijs Mark Haverlach is Europees distributiemanager bij InterfaceFLOR. Dit bedrijf is wereldwijd marktleider op het gebied van modulaire vloerbedekking, ofwel tapijttegel. Al sinds 1994 houdt InterfaceFLOR zich bewust bezig met duurzaamheid. Het bedrijf werkt in haar logistiek hard aan duurzame relaties met vervoerders. Er is dan ook veel aandacht voor uitleg aan vervoerders over het wat en hoe van de duurzame strategie. Aanleiding en doelen De aanleiding voor onze emissieberekening is terug te voeren op onze bedrijfsdoelstelling Mission Zero : het doel om in 2020 volledig duurzaam te opereren en zelfs een herstellende bijdrage aan het milieu te leveren. Uiteindelijk willen we in 2020 dus ook geen emissies meer hebben. Voor het bereiken van dat doel zijn verschillende fronten gedefinieerd. Eén daarvan is dat wij onze goederen zo efficiënt mogelijk emissieloos willen transporteren. Dat betekent dus dat je emissies moet gaan meten: hoe hoog zijn ze nu en wat kunnen we doen om ze omlaag te krijgen? 30

31 Scope Wij hebben geen eigen auto s, dus onze berekening gaat per definitie over de emissies van onze partners. Samen met CE Delft hebben we een studie uitgevoerd. CE Delft is een onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau, gespecialiseerd in het ontwikkelen van innovatieve oplossingen van milieuvraagstukken. In de studie hebben we ons enerzijds gefocust op tank-to-wheel en anderzijds op well-to-tank. We hebben dus de totale emissies van well-to-wheel berekend, zowel CO 2 als NO x, SO 2 en fijnstoffen. Uitdagingen We hebben geen eigen materieel en onze producten worden vervoerd via groupage. De vraag is dan: hoe ga je transportgerelateerde emissies toerekenen aan InterfaceFLOR? Oftewel: hoe gaat een transportbedrijf de emissies van één auto toerekenen aan de klanten voor wie hij vervoert? Dat is ontzettend complexe materie, waar de transportmarkt nog nauwelijks mee bezig is. We waren voor onze berekening totaal afhankelijk van data die de transportbedrijven aanleverden. Samen met CE Delft hebben we een vragenlijst opgesteld en die naar onze transporteurs gestuurd. Voor het invullen van die vragenlijst moesten deze transporteurs hun hele wagenpark in kaart gaan brengen. We wilden gegevens 31

32 hebben per voertuigklasse, met per klasse de Euronormen. We wilden de bezettingsgraad weten en de detouring, noem maar op. Het was een heel moeizaam proces. Vaak was de gevraagde kennis niet aanwezig of niet paraat. Met name voor bedrijven die veel van hun vervoer weer uitbesteden, is het moeilijk of zelfs onmogelijk. We hebben er wel consequenties aan verbonden: bedrijven die de data niet kunnen rapporteren, zijn in de toekomst geen partij meer voor InterfaceFLOR. We hebben zelfs van een aantal partijen al afscheid genomen. Maar voor ons zijn de gegevens nu eenmaal essentieel: op het moment dat wij de emissies niet kunnen berekenen, zullen we nooit een duurzame organisatie worden en ook nooit onze Mission Zero kunnen realiseren. Hoe nu verder? De berekening is begin dit jaar afgerond. We gaan de emissiegegevens uiteraard gebruiken om onze Mission Zero te bereiken. Daarnaast gaan we de gegevens integreren in contracten. Inmiddels hebben we binnen Europa een aantal transportbedrijven geselecteerd die aan onze eisen voldoen. Met deze bedrijven gaan we performancecontracten afsluiten. Eén van de KPI s in die contracten betreft transportgerelateerde emissies. Die KPI gaan we ook meten. Samen met de partijen willen we zorgen voor jaarlijkse verbetering. 32

33 Op dit moment zijn we bezig een systeem te implementeren, dat op dagelijkse basis de emissiegegevens rapporteert. Wij vinden het namelijk belangrijk dat je op elk moment van de dag de stand van de KPI s kunt zien. Het systeem moet in het derde kwartaal van dit jaar operationeel zijn. Verder willen we ook verbeterprogramma s aan het systeem gaan koppelen. Bovendien willen we de emissiegegevens en de opgedane kennis gebruiken om met andere partijen kennis te gaan delen. Veel bedrijven zijn bezig met emissieberekening, maar allemaal hebben ze een eigen aanpak. Wij zijn juist op zoek naar kennisdeling en naar een standaard. Daar wordt uiteindelijk iedereen beter van. InterfaceFLOR is daarbij graag gesprekspartner. De door autofabrikanten gepubliceerde CO 2 -uitstoot in grammen per kilometer betreft altijd de zogenaamde tank-to-wheel -cijfers, ofwel de uitstoot die de auto zelf produceert. De uitstoot in het hele voortraject, dus de fase waarin de productie van fossiele brandstoffen plaatsvindt, is niet meegerekend. Dit zogenaamde wellto-tank -gedeelte is echter net zo goed verantwoordelijk voor CO 2 -uitstoot. Zonder dat deel ontstaat geen eerlijk beeld van de uitstoot in de gehele keten, van well-towheel. En een vergelijking met alternatieve brandstoffen. Well-to-Wheel = Well-to-Tank + Tank-to-Wheel. 33

34 Meten is weten Peter Stitselaar is supply chain manager bij CRH Roofing Materials BV, groothandel in bouwmaterialen. Hij is verantwoordelijk voor de complete goederenstroom van leverancier tot klant vanuit drie distributiecentra in het land. Daarnaast houdt hij zich bezig met processen zoals voorraadmanagement, planning en inkoop. Wat bracht deze verlader ertoe om emissies te gaan berekenen? Aanleiding en doelen Allereerst vinden wij dat wij als onderneming een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben voor de generaties na ons. We geven hier invulling aan vanuit een Klimaat Ontwikkel Programma. Dit programma bepaalt de koers voor een strategische switch om een echt duurzaam bedrijf te worden, en producten zoals Royal Groendaken in de markt te zetten. Hierbij ligt er ook een duidelijke focus op een duurzame distributie in de keten van leverancier tot en met klant. Daarnaast kunnen wij met duurzaam ondernemen ook ons zakelijk voordeel doen. Dat heeft dan vooral te maken met het nieuwe overheidsbeleid dat in 2010 is geïntroduceerd: het duurzaam inkopen. Als groothandel in bouwmaterialen met name dakmaterialen heeft dat beleid natuurlijk direct betrekking op ons. 34

35 Ons concrete doel is om eind 2012 een CO 2 -reductie te realiseren van twintig procent ten opzichte van Dat percentage heeft vooral betrekking op de uitgaande goederenstroom naar onze klanten toe. Aan de kant van de ingaande goederenstroom willen we nog eens twintig procent CO 2 reduceren in De emissieberekening is onderdeel van ons beleidsplan dat we geschreven hebben voor het programma Duurzame Logistiek. Scope Wij zijn zelf verlader en meten dus de emissies van onze vervoerders. Vanzelfsprekend delen we de resultaten van de berekeningen ook met hen. Onze emissieberekening omvat de totale keten van leverancier tot en met klant. We meten de emissies vanaf onze leveranciers naar onze distributiecentra. Daarnaast berekenen we de emissies in de uitgaande distributiestromen, vanaf onze distributiecentra naar onze klanten. In de berekeningen hebben we ons niet beperkt tot CO 2, maar meten we ook NO x, PM, CO en HC. Enerzijds was het namelijk relatief eenvoudig om, buiten CO 2, ook de andere vier stoffen mee te nemen in de berekening. Bovendien denken we hiermee in te spelen op toekomstige ontwikkelingen. We verwachten namelijk dat de redelijk eenzijdige aandacht voor CO 2 in de toekomst zal veranderen en dat er ook nadruk komt te liggen op de uitstoot van andere schadelijke stoffen. Dat hebben we 35