Opdrachten Deel B: Onderwijskennis - onderwijsvaardigheden

Transcriptie

1 Opdrachten Deel B: Onderwijskennis - onderwijsvaardigheden HOOFDSTUK 7 Op weg naar meesterschap Opdracht 7.1 Groepsdiscussie Bespreek in een groepje van vier studenten wat je verwachtingen zijn of waren over je eerste stage. - Hoe denk je over je relatie met je mentor? - Hoe denk je over je rol als aanstaande onderwijsgevende? - Wat zijn je sterke en zwakke kanten? - Hoe denk je dat de kinderen op jou zullen reageren? - Wat ben je van plan om over jezelf te vertellen als je je gaat voorstellen aan je stageklas? Bewaar je aantekeningen (in je portfolio). Bespreek na vijf stagedagen weer deze punten en geef aan of je verwachtingen klopten. Bespreek tot slot met elkaar hoe jij een stagiair(e) in je klas gaat ontvangen als je mentor bent. Opdracht 7.2 Vraag aan je mentor om een aantal foto s/filmpjes (op) te nemen van jouw functioneren in de stage. Bespreek in studiegroepjes die beelden die je kenmerkend vindt voor een van bovenstaande ontwikkelingsfasen. Opdracht 7.3 Probeer (eenmalig) een groep van vier studenten/cursisten samen te stellen uit verschillende opleidingsvarianten. Bespreek met elkaar wat de stagebegeleidingervaringen zijn. Hoe hebben jullie de verschillende begeleiders ervaren? Wat zijn de overeenkomsten en verschillen? Welke suggesties ter verbetering kan jullie groep geven aan het stagebureau van je pabo? HOOFDSTUK 9 Professioneel communiceren Opdracht 9.1 Bereid je onderwijs voor met hulp van de 12 principes en kijk in hoeverre je voldoet aan de vijf betrokkenheidsverhogende factoren. Opdracht 9.2 Deze oefening is geschikt voor studenten in de beginfase van hun opleiding. Observeer op je eerste stagedag een les van je mentor. Let daarbij op de non-verbale communicatie en het effect daarvan op de leerlingen op de afspraken die hij met de kinderen maakt en de regels die hij hanteert en op de motivering voor de leertaak. Vraag aan je mentor een toelichting op zijn werkwijze. Opdracht 9.3 Dit is een reflectie-oefening, geschikt voor beginnende en gevorderde studenten. Je kunt deze oefening ook in iedere stage een keer doen bij verschillende lessen en verschillende aandachtspunten. Bijvoorbeeld een keer bij een beeldende vorming les of een dramales en een keer bij een aardrijkskundeles en een keer bij een taalles. - Kies twee basisvaardigheden uit die je extra wilt oefenen in een les. Bijvoorbeeld wisselende beurten geven en leidinggeven met behulp van veel ja-reeksen. - Je bereidt je les voor en beschrijft op je lesvoorbereidingsformulier hoe je dit in je gedrag tot uitdrukking laat komen. - Direct na de les schrijf je je gedachten op ten aanzien van de twee leerpunten, met behulp van reflectiecirkel van Korthagen (zie hoofdstuk 5). - Vervolgens bespreek je met de mentor, in je intervisiegroep of met je begeleider deze les na naar aanleiding van de twee basisvaardigheden. Gebruik ook hierbij de reflectiecirkel. HOOFDSTUK 10 Klassenmanagement Opdracht 10.1 REGELS Deze oefening is geschikt voor studenten in de eerste helft van hun opleiding, bijvoorbeeld het tweede jaar van de voltijdopleiding, of de eerste fase van de deeltijdopleiding of zij-instroom. Voorwaarde voor deze oefening is dat je op de opleiding onderwijs hebt gehad over klassenmanagement. Pagina 1 van 5

2 Regels op schoolniveau - Maak een analyse van de regels van je stageschool. Maak hierbij onderscheid in pleinregels, algemene regels (binnenkomst, gedrag, omgang met materialen, correctie, ziekmeldingen) en overige regels. Beantwoord daarbij de volgende vragen: - Waar staan de regels beschreven? Denk aan informatiemateriaal in de klas of andere ruimtes in de school. - Richten de regels zich in de formulering tot de leerlingen, ouders of anderen? - Zijn de regels in positieve woorden geformuleerd? Geef je mening hierover. - Wat is er te zeggen over het aantal regels? Pleinwacht - Je loopt minimaal één keer mee met een pleinwacht van je stageschool. Tijdens deze pleinwacht besteed je met name aandacht aan de pleinregels, het naleven ervan en de consequenties van overtredingen. Wat vindt de school goed pleingedrag? Routines op klassenniveau - Inventariseer de routines in je stagegroep. Let op het binnenkomen in het lokaal, het gebruik van het lokaal (kasten, puntenslijpers, werkplekken of hoeken, verzorgen planten of dieren), individueel werk (mogen ze praten, opstaan materiaal pakken, wat moeten ze doen als ze klaar zijn, waar laten ze hun werk), werken in groepjes (verschuiven van tafels, elkaar niet storen, wanneer en hoe hulp van leraar vragen, hoe wordt er opgeruimd), verlaten van het lokaal (hoe moet het lokaal eruit zien als leerlingen naar huis gaan), buiten het lokaal (voorwaarden gebruik documentatiecentrum, naar het toilet gaan, jassen en tassen). Worden de leerlingen betrokken bij het vaststellen van routines? Zo ja, hoe? Gebruik van de ruimte Beantwoord de volgende vragen. - Worden de kinderen betrokken bij de inrichting en aankleding van de ruimte? Op welke manier? Geef een toelichting. - Is de aankleding van de ruimte afwisselend en uitdagend? - Is de inrichting van het lokaal een afspiegeling van de culturele samenstelling van de groep? Licht je antwoord toe. - Vraag je mentor waarom hij het lokaal op deze manier heeft ingericht. HOOFDSTUK 11 Didactisch handelen Opdracht 11.1 Houd gedurende een stagedag per activiteit bij, of de leerkracht of de leerlingen bepalen wat er gedaan wordt, wanneer en op wat voor manier. Analyseer in tweetallen de resultaten: - Wat is gedurende de dag de inbreng van de kinderen geweest? - Wat zegt jouw inventarisatie over de rol van de leerkracht? - Op wat voor manier (bij welke activiteit) zou je de leerlingen meer ruimte kunnen geven voor eigen inbreng? Opdracht ) Observeer in je stagegroep per lesactiviteit waar de sturing ligt: bij de leerkracht, wordt deze gedeeld of ligt deze bij de leerlingen. Bespreek met je mentor waarom voor deze vorm van instructie is gekozen. 2) Observeer in je stagegroep een aantal activiteiten waarbij je hebt gemerkt dat ze niet tot voldoende effect leiden. Analyseer deze activiteiten kritisch en doe op basis van je analyse suggesties voor een andere vorm van sturing. Geef daarbij aan waarom deze vorm wel tot meer effect zal leiden. 3) Bespreek met je mentor deze cirkel van Marzano. Wat is zijn/haar mening? Komt de school tegemoet aan deze aspecten? HOOFDSTUK 12 Van 4 tot 12: jonge kinderen - oudere kinderen Opdracht 12.1 Onderzoek het volgende met je studiegroep: - Weten leerkrachten van de basisschool waar je stage loopt nog hoe vroeger de kleuter- en de lagere school functioneerden? Misschien hebben ze zelf aan een van beide scholen lesgegeven, of zelf nog als kind op beide schooltypen gezeten. - Vraag om in een zin weer te geven wat het verschil is tussen vroeger en nu. Pagina 2 van 5

3 - Verzamel alle zinnen in je studiegroep en probeer uit deze gegevens een historisch overzichtje samen te stellen. Opdracht 12.2 Bespreek in je studiegroep voorbeelden van leren van de kinderen uit jouw stagegroep. Zoek een voorbeeld van leren op cognitief gebied, een voorbeeld op sociaal-emotioneel gebied en een voorbeeld op motorisch gebied. HOOFDSTUK 13 Omgaan met diversiteit Opdracht 13.1 Maak een sociogram van je stageklas/werkplek. Kijk hiervoor in de methoden over sociaal-emotionele ontwikkeling (pedagogiek). Probeer te analyseren wat de opvallende aspecten zijn in je sociogram. Kun je bepaalde aspecten herleiden tot het pedagogisch klimaat van je klas? Opdracht 13.2 Bespreek met elkaar stage-ervaringen die te maken hebben met het feit dat veel kinderen uit basisscholen in meer dan één cultuur leven. Inventariseer hoe men op jullie basisscholen hiermee omgaat. Zijn er verschillen; waarom? Opdracht 13.3 Vraag op je school welke specifieke contacten men onderhoudt met allochtone ouders. Mochten die contacten er niet zijn, vraag dan waarom niet. Inventariseer in je studiegroep de verschillende contacten. Opdracht 13.4 Vul in je studiegroep bovenstaande opsomming aan. Welke verschillen tussen kinderen zie je in jouw stageklas? Hoe gaat jouw mentor hiermee om? Hoofdstuk 14 Constructief communiceren met ouders Opdracht 14.1 Kruip in de huid van de ander Rollenspel. Maak groepjes van drie (ouder, leerkracht, observant) en voer een gesprek over de volgende casus. De schooldag is voorbij. Het was een prettige dag, tevreden ruim je de klas op. Je bent net in de gang een aantal tekeningen van de kinderen aan het ophangen, als een woedende vader de gang in komt lopen. In zijn hand heeft hij een briefje waarop staat dat zijn kind deze week drie keer te laat is gekomen. Hij is laaiend en vraagt zich af waar dat briefje goed voor was. Als hij zijn kind te laat naar school stuurt dan heeft hij daar zijn redenen voor, daar heeft de school zich niet mee te bemoeien, trouwens de juf komt ook wel eens te laat de klas binnen. De taak van de observant is om te analyseren in hoeverre de opvattingen van de ouder en de leerkracht uit elkaar lopen. Analyseer na het gesprek ook, of er nog andere mogelijkheden zijn om zo n conflict op te lossen. Opdracht 14.2 Bespreek in je studiegroep hoe men op jouw stageschool omgaat met verschillen tussen ouders. Welke informatie denk je nodig te hebben om zelf adequaat om te kunnen gaan met zoveel verschillen tussen ouders? Opdracht 14.3 Zoek literatuur over gesprekken met ouders. Vooral in onderwijstijdschriften vind je artikelen over dit onderwerp. Ook zijn er videobanden (bijvoorbeeld van de SVIB-opleiding) met voorbeeldgesprekken. Vraag aan je mentor of je een gesprek met ouders mag bijwonen. Formuleer vanuit de literatuur een aantal aandachtspunten. Observeer het gesprek en bespreek achteraf met je mentor de aandachtspunten. Bespreek je ervaringen in je studiegroep. Opdracht 14.4 Dit rollenspel kan het beste aan de hand van een casus uit de praktijk worden gespeeld. Stel je een tienminutengespreksavond voor, waar achtereenvolgens de volgende ouders aan jouw tafeltje komen: Pagina 3 van 5

4 - een boze ouder, want haar kind mag niet naar groep 3; - een verdrietige ouder, want bij zijn kind is leukemie geconstateerd; - een verlegen ouder, die tegen de juf/meester opziet; - een ouder die demonstratief een honkbalknuppel naast zijn stoel legt. Bespreek in kleine groepen de gesprekken en verzamel een aantal vragen waarop je antwoorden gaat zoeken. Betrek je stageschool bij het zoeken naar antwoorden. Opdracht 14.5 Vraag een gesprek aan met een van de directieleden van je stageschool. Vraag naar de intakeprocedure. Wat doet, zegt en beschrijft men als ouders hun kind komen inschrijven? Wordt in de procedure duidelijk wat de school verwacht van de ouders? Is er ruimte voor de verwachtingen van de ouders? Bespreek in je studiegroep de overeenkomsten en verschillen in deze procedures. Bepaal (mede op grond van de informatie in dit hoofdstuk en in andere literatuur) wat jij belangrijk vindt in de intakeprocedure. HOOFDSTUK 15 Omgaan met spanning Opdracht 15.1 Invloed van spanning - Benoem twee dingen die op dit moment in jouw studie of stage positieve spanning veroorzaken en twee dingen die negatieve spanning veroorzaken. - Bedenk bij twee dingen wat je denkt, wat je voelt, welk gedrag je vertoont en wat daarvan de invloed is op je omgeving. - Bespreek dit met twee medestudenten. Opdracht 15.2 Ontspannen Deze oefening kun je bijvoorbeeld met je intervisiegroep doen. Benoem vijf dingen die je ontspannen en praat hierover met elkaar. Wat maakt dat deze dingen jou ontspannen? Hoe belangrijk zijn ze voor jouw functioneren? Opdracht 15.3 Voornemens Neem s morgens vijf minuten de tijd en denk aan jouw groep leerlingen. Neem je voor om die dag positief voor de klas te staan en op een positieve manier met hen te communiceren. Reflecteer na afloop van de dag op je voornemens en wat er is gebeurd. Noteer dit en bespreek dit met je mentor of begeleider. Opdracht 15.4 Doe de stresstest op Opdracht 15.5 Energie: gevers en vreters Maak een lijst van tien energiegevers en van tien energievreters. Hoe zorg je ervoor dat beide met elkaar in balans zijn? Voorbeelden van energiegevers zijn: muziek luisteren, uitgaan, film kijken, met vriendinnen kletsen, een goed boek lezen, een goede les geven, studeren Voorbeelden van energievreters zijn: steeds denken aan wat je nog moet doen, werk uitstellen, Pietje die rot tegen je doet, ruzie met je vriend. Opdracht 15.7 Deze oefening kun je doen als je het idee hebt dat je te veel last hebt van negatieve stress. Bekijk de bovenstaande symptomenlijst en noteer welke klachten jij de afgelopen maanden hebt gehad. Bespreek deze klachten met een goede vriend of vriendin en vraag om feedback. Wat wil je gaan veranderen om draagkracht en draaglast met elkaar in evenwicht te brengen? HOOFDSTUK 16 Omgaan met grenzen Opdracht 16.1 Deze oefening vindt plaats met vier studenten. - Iedere student noteert vier kernkwaliteiten van zichzelf die hij in de stage inzet. - Men vertelt de vier genoteerde kernkwaliteiten en krijgt er van de andere drie deelnemers één toegevoegd. Zo krijgt ieder een lijstje van zeven kernkwaliteiten. - Vervolgens maak je van je eigen lijstje een kernkwadrant en bespreekt dit met elkaar. Je kunt ook een kernkwadrant voor een ander maken en deze met elkaar bespreken. Pagina 4 van 5

5 Opdracht 16.2 Neem een situatie waarin je vindt dat je grenzen moet trekken. Bespreek dit met medestudenten of met je mentor, coach of begeleider. Bespreek hoe je dit wilt gaan doen. Pagina 5 van 5