DE OVEND. Dadde jaorgang no. 4. augustus 1975

Transcriptie

1 oc ovcnb

2

3 DE OVEND Dadde jaorgang no. 4. augustus 1975 "De Ovend" is een uutgifte van de Stellingwarver Schrieversronte, en verschient ien keer in de twie maonden. Adm.-typewark: Johan Veonstra, Binderweg 3, Ni'jhooltpae, till. (05610) 8252 Red. Henk 3loemhoff, Boverweg 15A, Ni'jberkoop, till. (05163) 371 Veirwo ord Nee, in disse Ovend gien krimmeneerderi'e over al of niet rnooi weer. Ok niet over dat de vekaansie 'now al weer omme" is. Die was veur pattie lu al omme, en veur ere meensken komt hi'j nog. Trouwens, de iene vun et weer wel mooi, de aander vun dat et te dreuge bleef. Of toch nag te nat? Te veule streektaelblatties beginnen mit et weer of de vekaansie. En as et now es bi' beginnen bleef! Laot De Ovend et K.N.M.I. et wark niet uut hanen nemen. Laot hi'j him doende holen mit ere kaanten van de schrieveri'je. En as et weer d'r mit alle geweld dan toch bi'j moet... laot d'r dan mar een peer rommelbuen kommen! Lao 1 we gien genoegen nemen mit waor we now binnen! We moe'n veerder... naor meer en beter... en naor meer lezers! Niet allienig mar lachen blieven om de bok in de haeverkiste van Jantien-muui, mar: V U U R R R Red. -I -

4 Hoe een Fraansman et Stellingwarfs heurde Al weer een hiele rekte leden, om percies te wezen op zaoterdag, de vierde van de rneimaond, 1975, schreef S.J. van der Molen in de Liwwadder Kraante een stok mit de titel: "Frysk en fremd - wat 'cuitenlanders over het Fries schriven!. In zien verhael vreus hi'j him of, as de Schrieversronte wet, dat de Fraansman H. Havard in zien reisbeschrievings et ok had het over de Siellingwarver tael. As d'r goenend van de Schrieversronte binnen die daor weet van heiben, is me niet bekend. 1k zels WUS et niet, dat ik bin d'r uut ni'jsgierigheid es op of gaon. 't G-aot dus om et wark van H a v a r d, H. LaHollande Pittorese. Bat wark bestaot uudrie patten veur oons is slim interessaant et dadde diel, dat hiet: Voyage aux villes mortes du Zuiderzee. Faries, Et veurwoord het de daotum 30 december Veur die tied het de schriever dus in Nederlaand ommereisd, en doe zien antekens rnaekt. De ondertitel zegt et al: et gaot veural om de dooie steden om de oolde Zuderzee henne. Be schriever lat oons wat zien van Marken, Monnikendam, Volendam, West-Frieslaand, Harlingen, Liwwadden, Franeker, Schoklaand, Urk, Kampen, Zwolle, Hadderwiek en Amersfoort. We kun Ok wat lezen over de geschiedenis van Frieslaand en over de Friese tael. 1k laote now Havard an et woord over oonze streektael. Niet in zien Fraans, mar in mien Stellingwarfs. Die et flog graeg es in et Fraans lezen wil, kan biij de biebeltheek te raode gaon. (vertaelinge:) "Vandaege an de dag praot mar kwaolik zoe'n kwat van de inwoondero van Frieslaand nog et - 2 -

5 dialect van zien veuroolden. Al de eren uteren heur in een tongval die wat Hollaans, Saksisch, Duuts of Deens in him het, en die haost niks van et echte Fries het. In et Frieslaand dat cons doende hoolt, dat is te zeggen in de tegenwoordige perveensie Frieslaand, dat Frieslaand "tussen Vlie en Lauwers" van vroeger, bin in 't biezunder de Hollaanse invloeden nogal riekelik stark. De Hollaans- Friese dialecten ku' in drie verschillende tongvallen verdielen: de "stellingwerver", de " bildtse" of et "bilkers" en de "stadsfriese". Die drie streektaelen wo'n,mit de Hollaanse tael, praot deur drie kwat van de bevolking. - Een tiedlaank het Havard et dan over et Stadsfries en et Bildts, en dan komt et Stellingwarfs an de beurt: "En dan nog de Stellingwarver streektael, die praot wodt in Oost- en West-Stellingwarf, en een mingsel is van Fries, Saksisch en Hollaans; et liekt een hoop op de Drentse streektael. De uutspraoke is liekewel aoriger, haost harmonieus. Mar hoe is dat Saksisch daor belaand? Dat het an now toe gieniene an de weet kommen kund, en daor zal vaast Ok wel nooit iene aachter kommen." Waor, en van wie Havard Stellingwarfs heurd het, zuwwe wel nooit geweer wodden. Mar wat een belangstelling van zoe'n Fraansman! En dat him in oonze contreinen zoveule opvalen is! Dat zien "taelkundige" oprnarkings hier en daor wat roeg lieken in oonze ogen, kuwwe him vanzels niet kwaolik nemen. En dat et Drents in zien oren zo aorig niet klonk as et Stellingwarfs, moe'n de Drenten mar niet lelk omme wezen. Wi'j, Stellingwarvers, kun 't Ok niet helpen. Henk Bloemhoff - 3 -

6 Oonze plaknaemen in et Stellingwarfs Oosterwoolde Makkinge Appelsche (mit evt. Else (mit evt. Raevenswoo id De Fochtel Be Haule Donkerbro ek Haulerwiek Waskeme er Lange di eke Berk oo p Ni' jberkoop Ooid-Appelsche) Tronde) Buil (mit evt. Oosterstreek) Noordwooide (mit evt. Zaandhuzen en De Miente) Be Hoeve Vinke ge Steggerde Peperge Be Biesse Biesdieke Wo ivege Ooidetriene NiT jtriene Ooideiaemer Ni' jlaemer Sunne ge Hooitpae ( is Oidehoitpade) Ni' jhooitpae Der Izzerd Hooitwooide is Oliehoitwolde) Ni' jhooitwoolde Spange S charpenzeei Munnike buren Sliekenborg Be Langelilie - 4 -

7 D'r bin misschien wel meensken, die een peer reenfels in 't veurheufd kregen hebben, doe ze et liesien mit plaknaemen hiernaost lazzen. Ja, we hebben een officiële schriefwieze veur de plaknaemen in et Stellingwarfs vaastesteld. WiIj hadden daor zels verlet van om et now es liek schrieven te gaon, en d'r kwammen Ok anvraogen van ere instaansies die graeg es weten wollen hoe as dat now mos. Bi'j et maeken van de lieste hebben we mit oonze eigen Bergveld-spelling warkt. We bin d'r niet van uut gaon dat we et percies schrieven zollen zoas we et zeggen: dat kan nooit. Nee, we hebben de "betekenis-onderscheidende klaankenu neffens Bergveld speld, en we hebben daorbi'j rekening holen mit "woordofkomst", en toch ok nog mit zoas de dörpsbewoonders heur eigen dãrp numen! Dan kommen pattie principes vanzels wel es mit mekeer in de kneup. Zo wodde et Hooltwoolde, gien Ooldehooltwoolde de meerste meensken zeggen daor in de buurt gien Ooldehooltwoolde. Hooltwoolde is veur eren toch herkenber. Mit Hooltpae en OoldehooU krek liek! Al zeggen een protte Hoolpae, dus zonder t, we kun muuilik Hooltwoolde naost Roolpae schrieven. Ei'j Vinkege hebben we et krek eers daon. De Vinkegesters zels zeggen vaeke Veenao, mar die vorm liekt oons niet bruukber toe: we gaon zo te veer of van de oorspronkelike plaknaeme, en de naeme is ok niet "deurzichtig". le kun je Ok nog ofvraogen: zeggen ze: "Vinge", "Veengao", "Vinkgao'? Now we et toch over de uutspraok hebben: hieronder nog even menieren van uutspreken die bi'j verschillende plaknaemen veurkommen. Angeven in een meniere van schrieven, niet neffens een officiël fonetisch schrift, mar mit gewone letters, dat et elke lezer zoe'n - 5 -

8 betien dudelik wezen kan wat as d'r bedoeld wodt. Oosturwooldu; Makng-u; ' Appuisku; Elsu; Raebmswoold; DuFochtul; Du iethulu; Du Rouwul; Hulurwiek of Houlderwiek; Burkoop (De r in Berkoop en Niljberkoop wodt zo goed as niet uutspreuken; Saandhuuzn (slim lange uu); Du Mientu (slim lange ie); Du Hoevu(slim lange oe); Pinkugu, Feengao çzie blz.5); Steggurdu; Peepurgu; Du Blessu; Wolvugu, sommigen: Wolvugao; Ooltrienu, Oolutrienu of Ooldutrienu; zo ok: Oollaemer enz.; Sunnugu; Hoolpae; j-neiholpae; Skarpmseel of Skarpmsiel. D'r is nog wel meer van te zeggen; Ok ere wiezen van uutspraoke kun hier nog bi'j zet wodden, mar we laoten et d'r mar bi'j. Daank an Betten, Houtman, Nijholt en Veenstra van de Stuurgroep, die mit mi'j de naemen deurpraot hebben. opm.: Mit 6 bedoel ik de "dichtell o, mit b de wat eupener a. ",een stbk is een stok hoolt". Henk Bloemhoff "Mittertied' van Harm Houtman. In zien "Harm Houtman special" - nummer van De Ovend (jrg. 3, nr. 3) het de schriever een goeie keuze uut zien wark daon. Bi'j iene van de gedichten die as ik et beste vun, wi'k even stille staon. "Mittertied" is een sonnet, mar dan wel een medern sonnet, mit kotte riegels en weinig accenten per riegel. De eerste zeuven riegels bin een karakterisering. In kotte, strakke vasriegels, mit in elke riegel mar twie ac- -6-

9 centen, wodt de "hi'j" an oons veursteld: had, kot veur 't gat (dit wodt veerder uutwarkt in r.4), en zat (r.5,6 en 7 gaon hierop deur). Now, mi'j donkt, een bonke van een kerel. Disse drie kermarken karakteriseren de "hi'" hielemaol. Op It aende van et twiede kwatrien komt de ommekeer in et gedicht. De achtste riegel komt onverwaachs, en deurdat die ok de laeste riegel van et kwatrien is, (en niet de eerste van de terzine), krigt disse riegel slim naodrok. Van dit moment of is et ok meugelik dat de riegsls langer wodden. Et kotte staccato-ritme wodt niet!anger bruukt; r. 9,12,13 hebben drie accenten i.p.v. 2, en riegel 8 is alderdeegst al!anger, deur de dudelik angeven pauze. In de eerste terzine zien we, dat et felt dat zi'j d'r is, zien hiele persoon ommedri't. Bat dit zo in ienend gebeurt, ku' verklaoren uut de starkte van de liefde. Die hadde, kwaoje kerel in ien keer veranderd. Deur heur. Be twiede terzine gaot deur op die veraandering; I'd' -r- wl'de wat stof'. Be laeste regels van et gedicht griepen weeromme op et eerste kwatrien, ok op de titel van et gedichi. En ze bin toegelieke ok een ofsluting: hadde stien brokkelt mitientied of, et duurt lange, mar et gebeurt. Be inhoold van disse terzine (die ik wat inhoold en vorm anbelangt slim goed vien), is wel een hetien in tegenspraok mit de veunige terzine. Daor wodt de "hi'" in len klap aanders in. Hier (laeste terzine) gaot et staonig. D'r wilt wat stof, de hadde stien is niet in in keen tot stof verwi'jd! Daor komt bi'j, da'k ok nog verwiezen kan naor de titel van et gedichi: "Mittertied'. Be titel sluut an bi'j de laeste terzine, en veule minder bi'j de op

10 ien nao laeste. 1k vien 'TMittertied' een hiel.goed gedicht, op die op ien nao laeste strofe nao. Die past niet, vien ik. Misschien dat de dichter et hielemaol niet mit rni'j jells is. Bat kan. Interpreteren blift bi'j slot van zaeke nogal subjektief. Ph. de Bruijn T t e rh e d In Be Ovend jg.3 nr.i blz. 16 hebben we beloofd Ileen langere en vollediger vorm van dit toolterlied" in Be Ovend op te nemen. Et is deur H.J.Das uut Noordwoolde, en H.J. Bergveld optekend. Too iter, Slao boolter, Slao allemaansgek, Hi'j lust gien spek. Wat lust hi'j dan? Melk en eier in de pan. De pan die kon niet duren, Doe gongen ze naor de buren. Be buren die wassen niet thuus, Doe gongen ze naor 't gevangenhuus. '-b Gevangenhuus was toe, Doe gongen ze naor de roobonte koe. Roobonte koe wol stoten, Doe grepen ze 'm bi'j de poten. De poten die wassen zo nat en zo glad, Doe vullen ze op 't gat in de koeflat. Now nog een hadde stoot, En daor mit vot, En daor mit over de schietsloot. Iaot drieven, laot drieven, ILaot alle moggies vhiegen

11 Wie niet gauw van de toolter ofgaot, Die moet In schelling betaelen. naor: Be Dreijer, Drpsb1ad veur Berkoop en Ni'jberkoop, 9e jg.nr.3, blz. 18) Opm.: Geef Ok es acht op disse dialectisohe variaosies: - roo1ont (veur roodbont) - assen (veur weren, Ned. waren; zijn: 3e pers. my. verl.tiedt Renk Bloemhoff krumrnelti e s - Be Ovend wodt now al deur 126 abonnee's lezen. Klaosien Griffloen maekte d'r al vast mar 130 van. Hoeveule maek ie d'r van'? - We bin van doel van de Schrieversronte een stichting te maeken. Jim heuren d'r douk meer van! - Veur 't bestrieden van de warklooshied kun meensken veur belangriek wark ansteld wodden, dat an now toe niet gebeuren kon. Be Stellingwarver Schrieversronte het ok een anvraoge daon. Et waachten is op een beslissing van de minister. - Begin oktober willen we weer uut aende mit een "C u r s u s S t e 1 1 i n g w a r f 5". Hool ie 't Ok even in de gaten? - D'r wodt praot over een geschiedenisboek over de Stellingwarven. D'r is verlet van een algemien, leesber wark, dat niveau het, en de hiele Stellingwarver geschiedenis bestrikt. We willen perberen een warkgroepien van deskundigen bi'j mekeer te kriegen. Wie nog idenen het... kan ze kwiet bi'j J.Betten,Grietmaansl.30,Oosterwoolde

12

13 Luderslied Mien tiedinge beier ik over de veldefl Een stonde van leven, een stonde van dood En iewig veur rneensken en altied de zelden Van dwarrelend blad tot kiend in de sohoot Want ik ken de ruumte, ik ken alle tieden Et huj in de schure, en alle ni'j zaod Et wondere kraomen, et still' overlieden Van kommen tot gaon, van die blaek'rende draod Mien tiedinge beier ik over de velden Be iewen veurbi', bestaon veur mi'j niet 1k bongel mar deur, veur allied de zelden Deur alle geklongel, daor zing ik mien lied Van 'k stik weer de kop op, hoe vaek' ik ok vaal 1k zinge van leven as ni'j ideaal Henk Bloemhoff (In jannewaori verschenen op een poster van de Ni'je Ooststellingwarver en Anpakken, as ni'jaorsweensk; bi'j een foto van de klokkestoel van Langedieke. De pennetekening hiernaost, die de klokkestoel van Ni'berkoop veurstelt, is van Sietske A. Bloemhoff) Be meensken die nog graeg DeOvend jg.3 nr.3, G-edichten en verhaelen van Harm Routman hebben willen, kun die kriegen deur, 1,50 over te maeken op oons giro- of baanknr. (Zie aachterflappe van disse Ovend). D'r bin nog een stokrnennig, want we hebben funk wat extra rnaeken laoten van et biezundere nommer! Red.-Adm.

14 INVULSPULLEGIEN 7 9 '0 Omschrieving van de woorden I i-rn 15 gewoon invullen. In de zunnegies kommen, van boven naor onderen, woorden die betrekking hebben. op et weer. An de slag mar, en succes! I. of 2. zin in 5. veurzetsel 4. kostbere stof 5. gruunte 6. bos 7. gereedschop S. lichemsdiel 9. biest IC. wegkaant II. kaemerkaant 12. fereedschop 13. bep. eten 14. een bep. verlangen IS. klein meenske. Oplossing op blz. 14. Harm Houtman op 'e goeie weg... D'r bin bottles mit Stellingwarver gezegden, d'r is een sporthal die 'De Steense' hiet, een huus in i\ti'jhooltpae hiet 'Niet Dochi' een huus in Berkoop 'Be Qolde Schoele', een kampeerboerderi'je in Appelsche 'Be Sohaopedobbe', een restaurant in v\[olvege 'Be Hisse' een schoele in Makkinge 'Naost de meule' now ja, gao zo mar deur. Wie zegi now nog dat we mit et Stellingwarfs niet op 'e goeie weg zitten. Staon jow ok op die weg? Harm

15 100 jaor. en hoe vien ie de autots, die kieken niet uut, hoe vien ie de tillevisie, vuus te veule geluud, wat vien ie van de kraante, die is toch te duur, wat vien ie van de wegen, ze speren gien netuur, hoe daenk ie over de jeugd, die daenken niet an oolden, hoe daenk ie over et weer, ik bin al tieden verkoolden, wat vien ie van de eerpels, o, die bin vuus te mm.. wat vien ie van et leven, oh, dats wel naor mien zin. Harm Houtman

16 Oplossing van bladziede 12. I. klaor 2. nocht 3. naost 4. goold 5. slaod 6. woold 7. zaege 8. haand 9. peerd IO.baarm II. waand 12. biele 13. vleis 14. weens 15. kiend. In de zunnegies: I. koold 6. waarm II. wiend Be Tijd over et Stellingwarfs Ok de laandelike pers geft now en dan wat meer andacht an de schrieveri'e in de streektael. Zo narn De Tijd, 20 juni 1975, een pat van een interview over et Stellingwarfs over uut Boekenbus, et nitje literairkritische tiedschrift dat om de drie maonden verschienen zal. Dit tiedschrift brengt de teksten uut van et Literair Kertier van de Rono op zundagaovend. Dat programme staot onder red. van Tiny Mulder. Zi'j en eren zoas Ko Pop, C.F. de Vries en Perf.dr. H.Entjes bepraoten boeken die in Oos'U-Nederlaand versohenen binnen. Slim belangriek liekt oons dit blad toe. 't Zal zeker een stimulaans wezen veur de schrieveritje in Oosten Noord-Nederlaand. Et gaot ok over Friese schrievers! Ok belangriek veur oons Stellingwarvers. Wie belang het bi'j disse uutgiften, kan schrieven naor Stichting Sasland, Pb. 1127, Grunningen. Weeromme in Be Tijd: die vint de Schrieversronte een "biiend fenomeen' en het ok eers nogal lof. Aorig niet? Mar now heuren we Klaosien c-riffioen al: "Wat kan een podde him opblaozen", zegt ze. Ja, Klaosien, dat mag zo wezen. le gaon liever naor et dichtersspullegien in 700-jaorig Amsterdam? Now, De Tijd het et daor Ok wel zoe'n betien

17 zien, en pattie dichters he'oben ze an sterdam zo vaeke heurd... die moe'n now staorig- Am an ok naor oonze kontreinen. Zoas bi'jgelieks Cees ibuddingh, die dommiet in et programme van de Culturele Raod. Ooststellingwarf optreedt in et Atheneum. Zien we jow daor ok, Klaosien? Red. Et begon te regenen, die [ zaoterdagmiddag. Eerst staorig, mar laeter I RINGENJ 1k kwam bi'j de slieterilje weg en wol naor et parkeerterrein, waor as mien auto ston. Doe'k in de buurt van de gelosiemaeker was, vul de regen mit bakken uut de locht. Omda'k gien regenjasse en gien pareplu bi'j me had zocht ik een schoelpiak in It portiek veur de gelosiewinkel. 't Was hier lekker dreuge en ik had tied genoeg. 1k zette de flessen naost mi'j daele op 'e grond. De regen kletterde op 'e stoepe. Doe gong aachter mitj de deure eupen. 1k keek onwillekeurig aachteromme en zag, dat d'r een juffer uut de winkel kwam. Ze was zoe'n jaor of twintig. Mit de aarm veur de ogen en de lange blonde haoren veur heur gezicht, bleef ze staon. Ze goelde, ik heurde heur dudelik snokken. 1k wol graeg votlopen, mar et regende mi'j nog te hadde. Et maegien bleef mar staon te goelen. Verwaachtte ze een troostend woord van mi'j? We weren toch vremden veur mekere. Mos ik mit heur praoten? Aj' helpen kunnen, moej' et niet laoten, docht ik en stapte kedaot op heur of. "Wat schilt er an?", vreug ik schruten. Ze keek mi'j an en hul op mit goelen. "N-iks! II zee ze. "Waoromme goel ie dan?", vreug ik medeliedend. Weer keek ze rni'j an. Ze begon weer te janken en zee, half staemerend: "Et is zien schuld." Ze wees de winkel

18 in. Daor ston hi'j mit zien donkere, lange haor en zien blauwe spiekerpak. "We zollen vandemiddag ringen kopen. Ankem zundag wollen we oons verloven, mar ik daenk niet dat et deur gaot. Thuus hadden we al ringen uutzocht en in de winkel wil hitj in ienend eren hebben. Goedkoperen! Wat krenterig, niet! Docht ie dat 1k mit zoe'n iene trouwen wol? Laeter za'k ok wel gien huushooldgeld kriegen, moej' mar rekenen!" De winkeijuffer gaf him een deusien. Hi'j rekende of en kwam naor buten. Hi'j leup naor heur toe, mar ze wol niks van him weten. Doe dee hi'j et deusien eupen. Zi'j lachte en gaf him een tuut. Mekeer bi'j de haand leupen ze mi'j veurbi'j. Ze knipoogde mi'j toe en tevreden leup 1k naor de auto. Buten was de bujje ok over. Harm Houtman Heb ie oonze boeken al? 'Een haandvol speulgoed' van Jouk 80 blz. verhaelen en riempies mit tekeningen van Fred Zoer. f 'Wilde gaanzen' van Johan Veenstra 101 blz. verhaelen en riempies mit tekeningen van Sietske Bloemhoff., 7,50 'Foddelpenneri'j' van Henk Bloernhoff 64 blz. riempies en lieties mit foto's van J.van der Duin

19 Ok een stokkien Stellingwarf... een prentien uut Ni'jtriene foto: D.Doornena1, Appelsche

20 UUT DE OOIJDE DEUZE (4) We beginnen disse keer mit een schellietien, dat in verechillende plakken in Ooststellingwarf bekend is. Mit naeme in Else, Tronde en Makkinge. Maegies die Fietertien hieten moetn mar niet lelk wodden. Fietertien 'oroeks chi etertien lang 1 o pert i en strontkopertien Tegen een poppien hadden ze vroeger disse schootpraot wel es: Koekoek bri' jbroek sla1obedoek 1k wete niet wie as Pieter en Nellegien west hebben, mar d'r bin een protte oolde riernpies van bekend. Hier or-der staon dtr viere. 1k krege ze toestuurd van rneensken, die oorspronkelik uut Nit jhooltpae(i) en Blesdieke (2) kommen. Bin ze in Ooststellingwarf ok bekend? 2 1k weet een mooi vertellegien van Pieter en van Nellegien Pieter die zat op 'e pot en Nellegien dee de deure op slot 1k weet een mooi vertellegien van Pieter en van Nellegien Pieter sleug een knienegien dood en Nellegien kreeg et vellegien

21 1k ken een mooi vertellegien 1-2 van Pieter en van Nellegien Pieter piste tegen 't glas Nellegien miende dat et regen was 20 1k ken een mooi vertellegien van Pieter en van Nellegien Pieter moe de pispot legen Nellegien mos de vloer anvegen Die Pieter en Nellegien overkwam nog al et len en 't aander. Misschien weten of kennen jim nog wel meer vertellegies van die 'oeidend. Be heer Lantinga uut Kloetinge in Zeelaand (vroeger: Blesdieke) stuurde oons behalve de schootpraot en een peer riempies ok et begin toe van een riemverhael, dat naor zien zeggen al slimme oold is. Et begint zo: 1k heb Janboer ok weer bitj mi'j had Wel fuj 1k schrok er van Ri'j kwam al draevende uut de stad En had zien rningbaksleerzen an Beste meensken Is er some iene die dit verhael veerder kent? Tot zowied disse 'oolde deuze'. Een aandere keer gaon we weer veerder. Johan Veenstra Uutpoept Ze zatten zonder wat te zeggen an de staintaofel. De warkiozen van It dörp. Allemaole boven de vuuftig en al meer as een jaor zon

22 der wark. Gieniene zee wat. Ze hadden mekeer hier ok al zo vaeke troffen. 't Geluud van de tillevisie, waor liekewel gieniene naor keek, was 't ienigste wat te heuren was. In ienend wodde de stilte deurbreuken deur een zwaore hoestbujje. "le moeten minder roken, Knelis", zee een kael mannegien mit een stompien sigare in de haand. "Pas ie mar op jowzels", zee Knelis weeromme. lederiene hul him weer stille. D'r kwammen een peer jongkerels in, die lewaaierig een pilsien bestelden. "Een lekkere mokkel", zee ien van de jongen, en hi'j maekte een veul betekenend gebaor. Ze sleugen heur pilsien aachterover en bestelden viot e-en ni'je. "'t Kan wat lieden", zee de viotte bink in zien kietter jassien. "1k hebbe vandaege krek mien steun beurd, dat 't kan wat lieden. Ankem weke nog een peer kiussies, dat ik redde mi'j disse maond wel weer". "Hi'j we!". De stemme kwam van de stamtaofel. "Ja, hi'j well', zee een aander. lederiene an de taofel knikte. Gieniene zee liekewel een woord. Ze hadden allemaole heur eigen gedaachten. Be jongen an de tap hadden niks van dit kotte praotien heurd en gongen rustig veerder mit drinken en over de meiden praoten. len van de stamtaofelfiguren stak de vinger omhogens. Be kastelein keek de eren even an. Ze knikten. Alliend 't geluud van de tapkraene was now mar heurber. Zels de beide knaopen zwegen. Be meerste manluden keken naor de rook van heur sigare of sigarette, die blauwwolkend omhogens kringelde. "Asjetlieft, zee de kastelein, en hi'j zette et blad vol bierglaezen op de taofel. leder pakte zienes. Haost toegelieke zetten de mannen 't glas an de lippen. Be gewi'jde stilte die volgde wodde jammer genoeg deur een minder smaekelik geluud uut de WC deurbreuken

23 Daor, dat koj' wel heu.ren, ston iene te spi'jen as een reiger. hhllutpoeptn?, zee de kastelein, en wees naor de WC-deure. lederiene knikte, mar gien iene zee wat. Hi'j had ommes ok naor de stamtao±'el wiezen kund. Karst Albert Berkenbosch 121rcr Een jongien vuulde in zien buse Hi'j lachte "Iaot dat" zee de meester Jongien zweeg It Zo zee de meester en docht: "Gien gesodemieter" Botties kraekten "Zo", docht de meester en zee: "Gien gesodemieter 't Jongien schrok. "Iaot dat", zee de meester. 't Jongien zweeg. 't Jongien vuulde in zien buse. Hi'j goelde. Karst Albert Berkenbosch

24 K.A. Berkenboech Een!even "Daor" 't Jongien wees De ballon zwaaide van links naor rechis mar allied veur de wiend Een man keek naor 't jongien Hili steerde Mitneumen deur de wiend Do maelstroom It Ieven van een kiend Karken Overal stikken de symbolen van verdieldheid heur kop op om te getugen hoe 't niet moet Toeval "Kiek De bliende steerde in de donkere veerte van It locht "Zie ie daor die voegel?" "Nee", zee ik "Da's ok toevallig" zee de bliende, "1k ok niet

25 Van Gezangen en een Paternoster in et S tellingwarfs Om drie redenen wil De Ovend ok plak geven an Godsdienstig wark in et Stellingwarfs. We kun meensken die karkelik en-of Godsdienstig daenken daormit helpen. Wat staot dtr bi'j slot van zaeke veur pattie meensken dichter bi'j heur as Biebels wark? le kun et vaeke nag dichter bi'j je kriegen, meer van jowzels maeken, as et in je eigen tael komt. Daoromme in disse Ovend twie vertaelings van Gezangen deur Johan Veenstra, en et "Onze Vadert' in et Stellingwarfs deur Henk Bloemhoff. Veur a 1 1 e Ovend-lezers is de tael- en letterkundige kaante vanzels aorig. Ok et probleem van et vertaelen is slim interessaant. Meuj' et eers maeken as de oolde tekst? As dat mag, hoeveer kan dat dan gaon? Dan kojt ok in anraeking mit mederne opvattings waorbi'j ze d'r van uutgaon, daj' niet allienig letterlik vertaelen moeten, mar zels in eigen woorden en bielden opni'j schrieven moeten. Mar, ajt eigen bielden bedaenken, wodt dat de eigen interpretaosie van de schriever, of kan elk et zo naovulen? Veenstra wodde vraogd am in et karkeblad van Ni'jhooltpae te schrieven. Mar de Ovend-lezers kun bi'j zien wark ok baot hebben. We bin veural beni'jd naor reakties. Graeg zollen we ok van de kaanten van de gelovigen heuren, wat zi'j van et overzetten vienen. Misschien dat in Be Ovend een discussie los kommen kan over dit soort zaeken. Tot slot Johan Veenstra vertaelde mit Nederlaanse en Friese gezangen as veurbield. Die haelde hi'j uut: Liedboekoor de Kerken, Boekencentrum, De Haag, 1973, en

26 TAMMINGA, D.A. Dagen fan heil, geastlike lieten, Bosch en Keuning NV, Baarn. Henk Bloemhoff keek naor verscheiden veur1oielden in EROUWER, J.-H., It alderhillichst gebet. Yn Fryske laden. Assen, Red. gezang 14 DE HEER IS MIEN HUDER naor psalm 23 De Heer is mien Huder; ik vraog niet om meer. 1k loop an zien hanen deur poerbeste lane-n. Hi' brengt mi'j naor waeter zo stille, zo veer. De Heer is mien Huder; is 't pad soms wat mul, dan wiest Hi'j mi'j wegen van goedens en zegen. Hi"j stut as ik stroffel, HiIj dreegt as ik vul. De Heer is mien Huder; en komt iens mien tied, dan kan'k Sow vertrouwen, een huus op Jow bouwen. Jow stok en Sow staf bin hoolvaaste altied

27 De Heer is mien Huder; al longert de dood. Hi'j geft mi'j ni'j leven want riij is zien geven. Hi'j brengt miij op krachten mit wien en mit brood.. De Heer is mien Huder; kot bi'j en veer vot. Tk Hoop bili Him te wezen, Zien mieldheid te lezen. Veur alt-led en iewig in 't huus van mien God. vert. : Johan Veenstra gezang 54 EEN ZI'JER GONG OVER DE LANEN bi'j Lucas 8: 4-15 Een zi'er gong over de lanen, hiij zi'jde et zaod in de wiend, zo wied en mit voile hanen, waor gienend een spoor van vient. Een diel van et zaod gong verleuren, een diel van et zaod dat sleug an, mar gienend wet van te veuren wat tot wasdom kommen kan. Et wodde verpaaid langs de dieken, bezieden de sloot, in de baarm, kwam omme in stiekeis en wieken, de voegels kwammen in een zwaarm

28 Geveren van boven en onder, et moet hiel wat raomen deurstaon, en toch vertelt et dat wonder en de zin van oons eerdse bestaon. We zullen It niet pruven, et leven, eers as in de dood van et zaod. Wili moeten de eerde vergeven dat die oons starven laot. o Zi'er gao over de lanen en ziij toch et zaod in et rond, zo wied en mit volle hanen en bruuk oons meensken as grond. vert.: Johan Veenstra (in de volgende Ovend kommen een peer psalm-vertaelings van Oene Eult) Go n z e He it Qonze Heit in de hemel. Dat jow naeme heiligd wodt Dat jow keuninkriek komt Dat d'r op eerde, krek as in de hemel, ge1oeurt zo le It willen. C-eef oons vandaege oons daegeliks brood en vergeef oons oonze schulden, zoas wiij eren heur schuld vergeven. En breng oons niet in verleiding Mar verbs oons van et kwaoie. Amen (Kath. meniere)

29 0 o n z e He it Oonze Heit in de hemel, Dat jow naeme heiligd wodt, Dat jow keuninkriek komt, Dat d'r op eerde, krek as in de hemel, gebeurt zo le It willen. Gee± oons vandaege oons daegeliks brood. En vergeef oons oonze schulden, zoas wi'j oonze schuldeners vergeven. En breng oons niet in verleiding, mar verbs oons van et kwaoie. Want Joenend is et keuninkriek en de kracht en de heerlikheid in der iewigheid. Amen (Prot. meniere) Vertaeling: Henk Bboemhoff L FIKKIENj een verhael van Wube Lamers van de Kuunderwal Ze kregen him as jong hontien. Ze woonden in de grote stad. Ze weren nog niet zo lange trouwd, de eerste was nog mar op komst. Et onge hontien gruuide vbogge op en was al gauw voiwassen. 't Leek haost dat hi'j vier ogies hadde, mit die mooie plakkies boven de ogen. 't Was een verstaandig besien. Hi'j leer-de van de vrouw potiengeven en opzitten. Veur beboning kreeg hiij dan allegeer lekkere happies. Mar 't gezin wodde mit een jaor of vieve al aorig groter. Doe weren d'r al drie kiender. Dat was mit mekeer, mit Pikkien d'r bi'j rekend, al zesse. Die was al haost kiend mit, want hi'j speulde mit de ooldste

30 dat et daeverde. Ze weren eers niet zo nauw behuusd, mar It wodde toch wel wat drok en warkzem. De vrouw zee dan ok wel es tegen heur man: "Zollen we Fikkien mar niet vot doen?" Mar de kiender mochten d'r niks van weten, want It was heur lieveling en speulkammeraotien. 't Leup tegen de vekaansie, ze wolien es nut de stad weg, de vri'hied in. In de zee zwemmen en nog veule meer van die vekaansiegeneugten mitmaeken. 't Wodde mar slim lastig mit dat hontien. De buren weren ok vot. Naor 't asiel was ok al duur. Ze maekten stiekem een plannegien mit 'n beidond klaor, de aovend veur de vekaansie. Et hontien zol in de kattehak mit en dan op een geschikte ienzeme stee in een boerestrekien zol Pappa even stoppen en krek doen as mos hiij even naor de banen kieken as ze wel wiend genoeg hadden. Mem zol de kiender even ofleiden mit wat snuup en dan zol hi'j Fikkien d'r stiekem uut laoten en hadde votrieden. Zo gebeurde et dan ok, en 't gong allemaole neffens plan. De kiender wussen niet beter of een goeie vrund zol wel veur Fikkien zorgen zo lange as ze vot weren. Deur de opwiening morgens hadden ze Fikkien iens niet mist. Die zat al in de kattebak en jankte iens niet. Hili was et wel wend, want as ze aanders zo in It weekaende wel es toeren gongen, nammen ze him altied mit, dat et hontien vun et hie! gewoon. Mar hi'j wus niet hoe liep de meensken wel wezen kunnen orn van een hesien of te kommen.hi'j snuffelde even in It pollegien omme bi'j de baarm van de diek, en Pappie was rap in de auto en zette vol gas vot. 't Hontien was hielemaole van de kook. Dit was him nog nooit overkommen. Eerst wol hi' de auto nog inhaelen, mar I was een verleuren boeltien. D'r was gien lopen tegen. Zo begon et zwarversbestaon van et aarme besien. De hiele dag zocht h-jij him lam; mar nargens

31 de vertrouwde locht van zien speulgenoties en alles was vremd veur him. Tegen de aovend kwam hi T j bi'j een 1ooerkeri'je en zonder arg leup h-jij even de dam in. Een grote katte sprong aachter de hede weg en gaf him een veeg over de neuze mit zien veniendige klauwe. HiIj jankte van de piene en hiij rnaekte, dat hi'j gauw weer vat kwam. D'r kwammen meer husies, mar nargens et vertrouwde oolde stee, en overal katten mit valse ogen en grote doggen die naor him snauwden. Op een stil plakkien het hi'j wel een ure zitten te gaelen en te jar-ken. Doe sleug h-jij een zaandpattien in en daor stan weer een husien. 't Leek wel een rustig plakkien en ok gien grote katte aachter de hede. 't Hontien gong op I t straotien hggen veur de deure. It Wodde naacht, en doodmu van It zwarven vul hi'j in slaop. De ere morgens schrok 't besien wakker van de haerie die helder en bhiede kri'jde. Dat geluud kende hi'j nag uut de tied dat hiij nag 'oi'j zien Mem in 't nust lag op de 'ooerderi'je. 't Hontien zat te luustren en 't duurde niet lange doe kwam d'r levend in huus en de deure wodde van de grundel scheuven. Een oold mannegien kwam buten mit een nappien in de haand. Die zol de kiepen voeren, mar hi'j keek wat vremd op, doe hi'j Fikkien daor zag. 't Aar-me besien, bange dat hitj weer vatacht wodde, gong al op zien aachterpoten zitten en keek mit vraogende ogies et oolde mannegien an. Die began mit him te praoten en reup Jaanke, zien vrouwgien. Die was al gauw in de deure, en keek nag verbaosder naor dat vremde hontien. It Besien gaf heur poties en streek mit zien koppien tegen heur bienen. Ze gongen in huus, en nammen et hontien mit. 't Was een wonder geval! Ze hadden krek zoe'n hontien had, mar die was onder een auto verongelokt een weke of wat leden en now leup heur zo mar weer iene an. 't Was gauw besleu

32 ten. Fikkien had weer een thuus vunnen. Hi' had et dtr mar best naor 't zin bi'j de oolde ludegies! De Ovend zol gien "vekaansie-ovend" wezen, as dtr gien vekaansiegroet in ston! Van 'tskylge"! Vekaansie op Terschelling Vekaansiefeest in eigen laand, Zuuk dan de 'oossen en at straand. Gao vekaansie holen op Terschelling. 't Is al slaegd bitj de bestelling. Veur de zesde keer lokte "de Erandaris" En ok disse keer was 't gien vergis. Want veertien daegen volop zunne, Is 't geen ik alle meensken gunne. 'k Vertelle wat wi' ieder jaor doen: "Vekaansie nemen in It veurseizoen". Ok disse laeste zesde keer Was 't ok weer prachtig, zunnig weer. We fietsen allied deur de dunen. Op 't straand mar niksen en mar brunen. Wat is It daor mooi, nog frisse locht, We hebben 't vunnen, al hewwe lange zocht. Waor in 't wild nog blujt de orchidee As een parel an Noord- en Waddenzee. Daor ligt mien heerlik Skylgelaand. Daor kom ik weer in eigen laand. Albert Russcher

33 ilut et reumeltien Toekomstkieken (futurologie) voert vaeke tot aachterommezien (nostalgie). Simplisties is al ingewikkeld genog. Bi'j de oeste zetter vaalt er wel es een letter. Waacht jow veur de meens, hi'j miedet jirn niet! Hoe meer kennis, hoe groter onkunde. Elke winkelman moet wel es nee verkopen. Leven van de krurne1ties van de welveert kan een roem bestaon opsmieten. Elke veraandering is gien verslechtering. DTr zit meer vis in et waeter as alle viskers d'r uut haelen. Mit Jiezus bin ie nargens. Een goed zaekenman hoeft niet slecht te wezen. Een twiede huus, een du1beld kruus? Meensken die wat te zeggen heben, hebben vaeke niet zo veule te vertellen. Wat leerlingen meugen, meugen lerers ok. Beter een parreplu opsteuken, as altied zeuren over de regen. Wat niet kot zegd wodden kan, kan ok wel verzwegen wodden

34 Wie opvaalt, mar al te vaeke uutvaalt. Doven heuren corns beter as eren mit twie peer oren. Euthenasie: van de dood een deugd maeken. Elk zwitsers mark is nog gien presisiewark. Wie scheuvelt moet de vaal verwaachten. Saemen hielen deur saernen dielen. Friezen gaon niet alliend op de kni'jen veur God, mar ok veur geld. Ofleren is vaeke zwaorder as anleren. Hoe rechtveerdiger iene is, hoe meer zien kronkels opvalen. 't Vene, Oene van Jan en Henderkien Wi'j Tm hier even omme daenken? Deur te min an ruurnte moe d'r disse keer hiel wat wari veur Be Ovend liggen blieven. Wi' hopen daj'm 't goed vienen zullen dat we dat liggen laoten veur de volgende Ovend. Ni'j wark geern insturen veur 15 september, as It even kan typt op lengte en brette van De Ovend, dus:-- A-4. Mar an iene kaante van 't pepier tikken of schrieven! Red

35

36 Oe oveno een uutgifte van de Stellingwarver Schrieversronte Verschient ien keer in de twie maonden Adm.: Johan Veenstra, Binnenweg 3, Nijeholtpade Red.: Henk Bloemhoff, Bovenweg 15a, Nijeberkoop,,De Ovend" komt riegelmaotig over de heerd bi'j de leden van de Stellingwarver Schrieversronte Lidm. / ab. (tegere) kost 110, in 't jaor Baankno Girono van de Coop. Voorschotbank Oldeberkoop t.g.v. Stellingwarver Schrieversronte, no. 771