Groenbeheerplan dorpskommen gemeente Sint Anthonis Versie 1.0 definitief

Transcriptie

1 Groenbeheerplan dorpskommen gemeente Sint Anthonis Versie 1.0 definitief

2 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Voorwoord Groenbeheer heeft alles te maken met een leefbare omgeving en leefbaarheid is een subjectief begrip omdat het om interpretatie gaat. Als het woordenboek erop nageslagen wordt, dan wordt leefbaarheid omschreven als geschikt om erin of ermee te leven en levensvatbaar. De beleving van wat een goede leefbare omgeving is, wordt echter individueel bepaald en is daarmee dus subjectief. Kern van dit groenbeheerplan is om de subjectieve beleving van de groene ruimte te objectiveren en dus meetbaar te maken. Door meetbaarheid kan een koers worden uitgezet voor de komende jaren en kan groenvoorziening meeliften met planologie en infrastructuur. In het wetenschappelijk rapport van research instituut Alterra uit 2003 met de titel Rood en Groen, blijkt dat openbare groenvoorzieningen behalve individuele belangen, ook ruimtelijke, economische en maatschappelijke belangen dienen. Een voorbeeld hiervan is dat woningen, die uitzicht bieden op een open groene ruimte gemiddeld 12% meer opleveren bij verkoop. Daarbij geldt dat de openbare ruimte steeds schaarser wordt en daarmee vertegenwoordigt groenvoorziening ook steeds meer een meetbare economische waarde voor de samenleving en neemt de vraag naar groenvoorziening en duurzaam groenbeheer toe. Tevens neemt de vraag naar een integrale aanpak van de openbare ruimte toe vanuit diverse belanghebbende partijen. Dit groenbeheerplan kan daarbij als hulpmiddel gebruikt worden in de afstemming tussen de diverse belangen, beleidsterreinen en ontwikkelingen. Groenvoorziening als onderdeel van een leefbare omgeving Bart Huckriede Vakspecialist Realisatie en Beheer, Gemeente Sint Anthonis Bart Huckriede pagina 2

3 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Beleid, visie en doel Leeswijzer 1.1 Beleidskader 1.2 Doel, Visie en Inhoud Groenbeheerplan Dorpskommen Hoofdstuk 2 Inventarisatie 2.1 Kengetallen (kerndorpen Sint Anthonis: historie, demografie en ligging) 2.2 Groenstructuur: punten, lijnen en vlakken 2.3 Inventarisatie groenvoorziening Hoofdstuk 3 Huidige groenbeheernormen 3.1 Ontwikkellocaties 3.2 Huidige inrichting van groenvoorzieningen 3.3 Groenbeheer in relatie tot beleidsplannen en wetgeving 3.4 Snippergroen 3.5 Inrichtingeisen 3.6 Beheergroepen 3.7 Knelpunten 3.8 Onkruidbestrijding in plantsoenen en op verhardingen Hoofdstuk 4 Streefbeelden groenbeheer 4.1 Waarom streefbeelden 4.2 Relatie streefbeelden besteksvormen 4.3 Hoe nu verder met groenvoorziening 4.4 Renovatie van groen Hoofdstuk 5 Maatregelen 5.1 Overzicht maatregelen op beheerniveau 5.2 Wensen, meldingen en klachtenprocedure 5.3 Beschrijving van aanpassingen per wijk (dorpskern) 5.4 Braakliggende percelen 5.5 Toekomstige maatregelen 5.6 Afvalstromen Hoofdstuk 6 conclusies en aanbevelingen 6.1 Lijst met actiepunten en bevindingen Hoofdstuk 7 financiële consequenties 7.1 Eenmalige kosten (investeringskosten) 7.2 Jaarlijkse kosten (exploitatiekosten) 7.3 Overzicht totaal geraamde kosten 7.4 Afschrijven op groenvoorziening Bijlagen Lijst van Afbeeldingen Bronvermelding lijst van nuttige adressen Bijlagen rapport 1 Streefbeelden groenbeheer 2 IBOR Concept handboek openbare werken 3 Renovatielijst groenbeheerplan dorpskommen 4 Berekening van jaarlijkse financiële storting 5 Definitielijst groenstructuren 6 Beeldbestek Deel 2: 7 Tekeningen van braakliggende bermen en percelen 8 Tekeningen beheerniveaus en renovaties op sectieniveau 9 Voorbeeld uitwerking Matrix kwaliteiten 10 Tekeningen actualisatie groenstructuur Bart Huckriede pagina 3

4 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Leeswijzer In hoofdstuk 1 wordt een uiteenzetting gegeven van het gemeentelijk ambitieniveau op het gebied van groenbeheer. Daarna wordt in hoofdstuk 2 een overzicht gegeven van de totale groenstructuur binnen de komgrenzen van de gemeente sint Anthonis. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 vergeleken hoe deze groenstructuur zich verhoudt tot het huidige groenbeheer, waarna in hoofdstuk 4 verbeteringen voor het groenbeheer worden voorgesteld aan de hand van zogenaamde streefbeelden. Uiteindelijk worden de voorgestelde streefbeelden in hoofdstuk 5 vertaald in maatregelen. In hoofdstuk 6 wordt een samenvatting gegeven van de actiepunten die nodig zijn om tot een verbeterd groenbeheer te komen, die vervolgens in hoofdstuk 7 tot slot vertaald worden in een financieel overzicht. Hoofdstuk 1 Beleidskader, visie en doel 1.1 Beleidskader De opdracht tot herziening van het groenbeheerplan dorpskommen vloeit voort uit het collegeprogramma en programmabegroting 2010 van de gemeente Sint Anthonis. Het huidige groenbeheerplan dateert van 31 augustus De basis voor dit groenbeheerplan wordt gevormd door het groenstructuurplan uit 2001 wat destijds is vastgesteld door het bestuur van de gemeente Sint Anthonis en waarvan de kaarten in geactualiseerde vorm zijn bijgevoegd. Daarmee is ook het groenstructuurplan weer actueel te noemen. In de tekst wordt regelmatig verwezen naar de bijlagen die apart zijn opgenomen bij dit groenbeheerplan. Bart Huckriede pagina 4

5 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Doel, visie en inhoud Groenbeheerplan Dorpskommen Het samenvattende hoofddoel en visie uit het groenstructuurplan 2001 is Het vergroten van de afleesbaarheid van het landschap. Dit houdt in dat de verschillende landschapseenheden in het landschap herkenbaar en versterkt moeten worden. De groenstructuur in de dorpen moet aansluiten op de karakteristieken van de verschillende landschapseenheden. De dorpen moeten herkenbaar zijn en de identiteit van de dorpen moet worden versterkt. De oude dorpen moeten het karakter van Es dorpen behouden en in de nieuwe kernen moeten de typische kenmerken van de jonge heideontginningen in de groenstructuur tot uiting komen. Bovenstaande doelen en visies, zijn destijds vertaald in een maatregelenplan waarbij gekozen is voor 3 beheerniveaus. Dit wordt verdeeld in een intensief beheerniveau voor de kernen van de dorpen. Het groen in de wijken krijgt het standaard beheerniveau. Dorpsranden en grotere stukken groen krijgen het extensieve beheerniveau. Op deze manier ontstaat een duidelijk objectieve structuur en kunnen accenten worden gelegd. Voorgesteld wordt om deze opbouw te behouden. Deze visie borduurt verder op het bestaande groenstructuurplan, maar stelt de gebruikers dus duidelijk meer centraal. In de inhoud van dit beheerplan wordt deze visie verder uitgewerkt en vertaald in een maatregelenplan, waarbij rekening wordt gehouden met tal van factoren. Leidraad daarbij is dat er een duurzaam en betaalbaar onderhoud van groenvoorzieningen blijft bestaan en waar mogelijk dus wordt verbeterd. Reikwijdte: Het Groenbeheerplan Dorpskommen beperkt zich tot groenvoorzieningen in de dorpskernen. In het groenstructuurplan 2001 wordt ook het landschapsbeheer betrokken. Dit groenbeheerplan maakt gebruik van de groenstructuur visie uit 2001, waarbij gebruik gemaakt wordt van geactualiseerde groenstructuur kaarten. Landschapsbeheer wordt er verder niet in betrokken en er wordt volgens de lagenbenadering nadrukkelijk naar de occupatielaag gekeken. Het samenvattend doel in het groenbeheerplan voor 2009 tot 2019 is Behoud en verbetering van een leefbare openbare ruimte. Dit houdt in dat een goede groenstructuur ten dienste staat van de gebruikers en hun wensen. Dit sluit aan bij de uitgangspunten uit de kadernota en de programmabegroting Groenvoorziening wordt als onderdeel gezien van de totale openbare ruimte voor mens en dier. Groenvoorziening maakt bijvoorbeeld onderdeel uit van recreatie, toerisme en kunst en heeft een belangrijke economische betekenis (bron: Ikro rapport zie bronvermelding). Samenvattend valt dit visueel af te beelden in een laagstructuur. De morfologie (ondergrond) van het landschap en historische kenmerken vormen daarbij de 1 e laag. De infrastructuur (netwerklaag) vormt de 2 e laag en de gebruikers hiervan met al hun activiteiten vormen de 3 e laag (occupatielaag). (zie hiernaast bij figuur 1). Figuur 1: groenstructuur maakt onderdeel uit van andere structuren Bart Huckriede pagina 5

6 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Hoofdstuk 2 Inventarisatie 2.1 Kengetallen (kerndorpen Sint Anthonis: historie, demografie en ligging in relatie tot groenbeheer) Historie Sint Anthonis is officieel een parochie sinds Sint Anthonis maakte tot in 1794 deel uit van De onafhankelijke vrije Heerlijkheid Boxmeer. Beschermheilige van het dorp is de H. Anthonius Abt. Deze is tevens de naamgever van het uit 1576 daterende St. Antoniusgilde. Het gilde is in deze woelige tijden opgericht als een kerkelijk broederschap ter bescherming van de parochie en de burgerij. Tegenwoordig is het een nog altijd actief schuttersgilde. In 1913 had de gemeente 1769 inwoners, waarvan 906 mannelijke en 863 vrouwelijke (de gemeente heette overigens toen nog Oploo, St. Anthonis en Ledeacker). Figuur 2 De kom van Sint Anthonis had toen 965 inwoners. Op 1 januari 1994 heeft de gemeente een grens- en naamswijziging ondergaan. De gemeente Oploo, St. Anthonis en Ledeacker werd toen samengevoegd met de gemeente Wanroij en samen vormen zij vanaf toen de gemeente Sint Anthonis. Op 4 juli dat jaar werd ook de naam van het dorp hieraan aangepast: St. Anthonis veranderde toen in Sint Anthonis. Demografie Sint Anthonis Deze gemeente in Noord-Brabant telt inwoners (1 januari 2007, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 98,90 km² (waarvan 0,21 km² water). De gemeente behoort tot het Land van Cuijk en bestaat uit de plaatsen Wanroij, Sint Anthonis, Ledeacker, Landhorst, Oploo, Westerbeek, buurtschap Walsert en Stevensbeek. Het dorp Sint Anthonis zelf telt 4236 inwoners (per 1 jan. 2007) verdeeld over 1609 woonadressen. Van de bewoners zijn er 2077 vrouwelijk en 2103 mannelijk. Het percentage kinderen in de leeftijd van 0 tot 18 is gemiddeld circa 20% van de bevolking, wat van belang is om te weten voor de aanleg van voldoende groene speelterreinen. Het dorp ligt rond het centrale dorpsplein: de Brink. De belangrijkste wijk is het Zandseveld. Verder ligt centraal in de gemeente het Sint Anthonisbos, dat eigendom is van Staatsbosbeheer. Sint Anthonis heeft een rijk verenigingsleven en inwoners zijn tevreden over de leefbaarheid van de gemeente en voldoende tot matig tevreden over het groenonderhoud (bron: Dorps Ontwikkelings Plan gemeente Sint Anthonis). Bart Huckriede pagina 6

7 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Ligging: Sint Anthonis wordt in de vorm van een ruit ontsloten door de stroomwegen A73, de N272, de N 264 en de N277. De belangrijkste gebiedsontsluitingswegen zijn de doorgaande weg vanaf Stevensbeek naar Wanroij en de weg vanaf Landhorst naar Walsert en Rijkevoort. Genoemde wegen zijn radiaalvormig geplaatst ten opzichte van elkaar (zie figuur 1). De oorspronkelijke bebouwing wordt gekenmerkt door lintbebouwing, gelegen aan de gebiedsontsluitingswegen. Vanaf de jaren 70 wordt er in uitbreidingswijken gebouwd, die voornamelijk zijn opgebouwd uit erftoegangswegen, zonder fietsstroken. Vaak ontbreken trottoirs in deze gebieden, wat gevolgen kan hebben voor spelende kinderen in de leeftijd van 3 tot 6 jaar, die graag een blokje om willen fietsen. (Bron: Landje Pik, blokje om). De wijken en buurten met erftoegangswegen, kenmerken zich in de diverse plaatsen door een hofjesstructuur met versnipperde groenvoorzieningen, die veelal als structureel groen zijn aangemerkt (zie ook de tekeningenbijlage). Voor spelende kinderen biedt de hofjesstructuur over het algemeen een redelijk veilige speelomgeving ondanks dat trottoirs veelal ontbreken, aangezien het gemotoriseerd verkeer in snelheid geremd wordt door de vele bochten in de wegstructuur. Daarnaast is er op de meeste plekken een duidelijke scheiding aanwezig tussen weggedeelte en speelvoorziening door middel van hagen. Figuur 3a: Als voorbeeld Zandseveld Sint Anthonis met hofjesstructuur en structureel groen. Het vlakobject is versnipperd omdat het los staat van overig groen en daardoor ontstaat op veel plekken in de gemeente een rommelig beeld. Bart Huckriede pagina 7

8 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Groenstructuur: punten, lijnen en vlakken De groenstructuur in de dorpskernen valt op structuurniveau te onderscheiden in punten, lijnen en vlakken. De punten worden gevormd door de historische dorpskernen met de kerk als middelpunt en vaak historische groenvoorzieningen daaromheen begraafplaatsen, pastorietuinen e.d. De lijnen worden gevormd door laanboom structuren met vaak zandbermen, grasstroken of stukjes sierbeplanting als ondergrond. Deze bermen worden meestal niet door hagen begeleidt. De vlakken worden gevormd door meestal grotere gazons, die ook een gebruiksfunctie hebben voor evenementen, speel en sportvoorziening. wijze van verkaveling van gronden ervoor heeft gezorgd dat de groenstructuur geen duidelijk geheel meer vormt. Dit is geïllustreerd in figuur 3. In hoofdstuk 3.4 wordt verder ingegaan op de betekenis van deze constatering en de maatregelen die erbij horen. Wat opvalt in de groenstructuur van de dorpskommen is dat er in de nieuwere wijken nauwelijks sprake is van samenhang tussen de punten, lijnen en vlakken. Dit is een onwenselijke situatie omdat groenvoorzieningen daardoor versnipperd zijn. Daardoor ontstaat een rommelig beeld. Enkele maatregelen die dit kunnen tegengaan zijn het betrekken van braakliggende bermen in de groenstructuur en het. Onderhoud. Verder ook herziening/aanvulling van de groenstructuur(tekeningen), met oog op het tegengaan van versnippering. Versnippering heeft een kostenverhogend effect op het groenonderhoud door bijvoorbeeld meer randenonderhoud, meer machine uren, meer vernieling, etc. De oorzaak van het feit dat er nauwelijks sprake is van samenhang tussen punten, lijnen en vlakken ligt in het stedenbouwkundig patroon, waarbij de Figuur 3: geclusterde groenvoorzieningen zijn aanwezig in het centrumgebied, maar niet in de uitbreidingswijken. Dit levert geen optimaal beeld op. Bart Huckriede pagina 8

9 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Inventarisatie groenvoorziening De inventarisatie van de groenvoorzieningen kan worden onderverdeeld in een feitelijke opsomming van beheergroepen, aantallen en oppervlakten, maar dan dekt de vlag niet geheel de lading. Het is namelijk belangrijk ook de inventarisatie van meldingen van burgers over deze groenvoorzieningen mee te nemen in het overzicht. Ten slotte zegt dit namelijk iets over de tevredenheid van de gebruikers en laat dit mogelijke verbeterpunten zien. In het onderstaande overzicht zijn de hoofd beheergroepen en de hoeveelheden vermeldt. Daarbij valt op dat gazon, grasbermen, bosplantsoen en sierplantsoen samen de grootste hoeveelheden vormen. gazons m2 graskanten m1 grasbermen m2 oevers m2 bomen stuks bosplantsoen m2 sierplantsoen m2 hagen m1 bloembakken stuks kunstobjecten m m m m stuks m m m1 27 stuks 59 stuks grassportvelden m2 25,22% inrichtingselementen fietsenrek m1 0,04% inrichtingselementen picknick stuks 0,03% inrichtingselementen poorten stuks 0,01% hagen m1 1,82% sierplantsoen m2 9,68% overzicht inventarisatie groenvoorziening januari 2008 Speeltoestellen stuks Jeu de boules banen m2 0,03% 0,28% inrichtingselementen hekwerken m1 0,83% bloembakken stuks 0,00% bosplantsoen m2 15,09% bomen stuks 0,72% oevers m2 1,78% gazons m2 graskanten m1 grasbermen m2 oevers m2 bomen stuks bosplantsoen m2 sierplantsoen m2 hagen m1 grassportvelden m2 inrichtingselementen poorten stuks inrichtingselementen hekwerken m1 inrichtingselementen picknick stuks inrichtingselementen fietsenrek m1 Speeltoestellen stuks Jeu de boules banen m2 bloembakken stuks Figuur 4: overzicht inventarisatie van groenvoorzieningen procentueel in verhouding tot de aparte groenbeheerplannen voor sportvelden en speelvoorzieningen gazons m2 35,54% graskanten m1 2,16% grasbermen m2 6,78% Bart Huckriede pagina 9

10 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Meldingen over groenvoorzieningen In het onderstaande meldingenoverzicht bij figuur 5, is te zien dat in het jaar 2007 vooral boom gerelateerde meldingen binnen zijn gekomen bij het team groenvoorziening. Totaal 255 meldingen die op diverse manieren de afdeling hebben bereikt. Meldingen over speeltoestellen en groenonderhoud volgen op respectievelijk de 2 e en 3 e plaats. Deze gegevens wijken voor 2008 nauwelijks af. Zaken die nauwelijks scoren zijn meldingen over hondenuitwerpselen, meldingen over hinderlijke particuliere groenvoorzieningen, speelveiligheid en bloembakken. De conclusie lijkt dan ook gerechtvaardigd dat de burgers van de gemeente Sint Anthonis het meeste overlast ervaren van gemeentelijke bomen en het minste van overlastthema s die in steden juist wel hoog scoren. Opvallend verschil met figuur 4 is dat de relatief kleine beheergroep bomen juist onevenredig veel meldingen oplevert. Deze meldingen laten zien dat vanuit de burger gezien in het bijzonder naar bomen gekeken dient te worden als het gaat om de hoofddoelstelling van dit beheerplan, namelijk behoud en verbetering van de openbare ruimte. 1 selectieve onkruidbestrijding; 4 hondenpoep; 1 particulier groen; 1 handhaving; 5 ruimtelijke ordening; 1 groenonderhoud verkeer; 1 sportveldenonderhoud; 2 speelveiligheid; 1 ongedierte; 5 kapverzoek; 3 inrichtingselement; 5 juridische melding; 1 groenonderhoud verkeer; 4 groeninrichting; 3 bosonderhoud; 6 boomaanplant; 2 bloembakken; 1 speeltoestellen; 18 groenonderhoud; 16 bosonderhoud; 11 eikenprocessierups; 21 boomveiligheid; 20 bermonderhoud; 12 afvalproblematiek; 11 boomonderhoud; selectieve onkruidbestrijding hondenpoep particulier groen handhaving ruimtelijke ordening groenonderhoud verkeer sportveldenonderhoud speelveiligheid speeltoestellen ongedierte kapverzoek inrichtingselement juridische melding groenonderhoud verkeer groenonderhoud groeninrichting eikenprocessierups bosonderhoud boomveiligheid bosonderhoud boomaanplant boomonderhoud bloembakken bermonderhoud afvalproblematiek Figuur 5: overzicht van meldingen van burgers over groenvoorzieningen in 2007 Deze cijfers zijn vergelijkbaar voor de jaren 2008 en 2009 Bart Huckriede pagina 10

11 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Hoofdstuk 3 Huidige groenbeheer normen 3.1 Ontwikkellocaties Regionaal gezien is er geen directe afstemming nodig voor dit groenbeheerplan. Het is een autonoom plan, waarbij wel gegevens uit Integrale dorpsontwikkelingsplannen betrokken zijn (Idop s). Bij vaststelling daarvan is de Provincie Noord-Brabant betrokken. Areaaluitbreiding betekent verhoging van het budget groenonderhoud. de openbare ruimte door inbreiding wordt eveneens als knelpunt ervaren. Wanroij wordt gezien als groeikern met daarom heen extensivering voor landbouw (figuur 7). In de integrale dorpsontwikkelingsplannen van juli 2005 wordt het dorp Sint Anthonis als spil beschreven met betrekking tot ruimtelijk, economisch en maatschappelijke leefbaarheid en het bieden van nuttige centraal gelegen voorzieningen voor de hele gemeente. Per dorp worden een aantal specifieke kanttekeningen geplaatst op basis van onderzoek, die direct verband houden met verbetering van bestemming én multifunctioneel gebruik van grond en de groene omgeving. De bevolking ervaart groenvoorziening als belangrijk en als voldoende aanwezig. figuur 6: Sint Anthonis. De roze vlakken zijn ontwikkellocaties, totaal 12 ha Sint Anthonis: Voor het dorp Sint Anthonis wordt als zwakte beschreven dat er open ruimtes verdwijnen door inbreiding. Als kansen worden onder andere beschreven de ontwikkeling van cultuurhistorie, behoud van landschap en de diversiteit ervan. De waarde van de Brink en omgeving wordt als erg belangrijk gewaardeerd voor onder andere evenementen, horeca en toerisme. De kern heeft door haar ligging in agrarisch waardevol landschap, nauwelijks uitbreidingsmogelijkheden. Uitbreidingsmogelijkheden liggen in de gebieden de Drieskes, De Werf 2 e fase, Tuin Zusters, Berg en Beekschool en Peelkant-Oost. (overzichtfiguur 6). Wanroij: In Wanroij missen de bewoners een centrum en echt dorpsplein, waar groeninrichting onderdeel van uitmaakt. Het groenonderhoud wordt echter beschreven als voldoende aanwezig en goed onderhouden. Versnippering van Bart Huckriede pagina 11

12 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis figuur 7: Wanroij ontwikkellocaties, totaal 9,7 ha gespaard moet worden (figuur 12). Oploo: In Oploo leeft de wens om een centraal plein te realiseren en de infrastructuur te handhaven. Voor de doelgroep jongeren zullen woningen in het bestemmingsplan worden gereserveerd. De uitbreidingsmogelijkheden zijn echter beperkt door het landschappelijk raamwerk. Verder wordt de hoeveelheid openbaar groen als voldoende omschreven, maar het onderhoud als matig in het gebied bij de kasteelgracht (figuur 8). Stevensbeek: In Stevensbeek wordt een beperkt voorzieningenniveau als zwakte ervaren, maar onder andere voldoende groenvoorziening en een dierenweide als sterktepunt. Het groenbeheer wordt als matig ervaren. De aanwezigheid van de Radioplassen wordt als kans gezien voor recreatie en toerisme (figuur 9). figuur 8: Oploo ontwikkellocaties, totaal 2,5 ha Westerbeek: In Westerbeek worden kansen gezien voor woningbouw van starters op de huizenmarkt, naast enige beperking op voorzieningenniveau. Groenvoorziening is voldoende, maar het groenbeheer wordt als matig ervaren (figuur 10). Landhorst: Naast de beperkte uitbreidingsmogelijkheden in de kern, wordt de aanwezigheid van groenvoorziening als voldoende omschreven. Het onderhoud wordt als matig ervaren evenals de beperkte aanwezigheid van speelvoorzieningen (figuur 11). Ledeacker: In ledeacker wordt het ontbreken van voorzieningen minder gevoeld aangezien het dicht bij Sint Anthonis ligt met meerdere voorzieningen. Wat wel gemist werd is een centrale ontmoetingsruimte waarvoor inmiddels een voorziening is gemaakt in de vorm van een dorpshuis. Ook worden er kansen gezien voor woningbouw, waarbij de groene mal tussen Ledeacker en Sint Anthonis figuur 9: Stevensbeek ontwikkellocaties, totaal 1,5 ha Bart Huckriede pagina 12

13 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis e conclusie is dat groen areaaluitbreidingen door ontwikkellocaties een verhoging van het project gebonden budget voor het groenonderhoud betekent. 2 e conclusie is dat op basis van de dorpsontwikkelingsplannen bewoners het groenonderhoud gemiddeld als matig ervaren. Intensivering van groenonderhoud zou echter ook hogere kosten met zich meebrengen. figuur 10: Westerbeek ontwikkellocaties, totaal 1,1 ha In het hoofdstuk 7 dat handelt over financiën, wordt verder ingegaan op de gevolgen van areaaluitbreidingen. Figuur 13 en 14 geven een globaal overzicht van de oppervlakte uitbreidingen door bouwplannen. figuur 11: Landhorst ontwikkellocaties, totaal 2,1 ha bebouwde kom ha. groenopp.ha. Excl. sport en wegberm groenpercentage van totaal opp. oppervlak ontwikkellocaties oppervlak ha. toename groenonderhoud sint anthonis Wanroij Stev ensbeek Oploo Landhorst Westerbeek Ledeacker totaal Figuur 13: toename oppervlakte groenonderhoud door bouwplannen figuur 12: Ledeacker ontwikkellocaties, totaal 2,8 ha Bart Huckriede pagina 13

14 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis bebouwde kom ha. groenopp.ha. Excl. sport en wegberm Sint Anthonis 110,5 9,6 8,7 12 1,0 Wanroij 88,8 5,2 5,9 9,7 0,6 Stevensbeek 26,9 1,7 6,3 1,5 0,1 Oploo 33,3 2,9 8,7 2,5 0,2 Landhorst 20,4 1,3 6,4 2,1 0,1 Westerbeek 15,3 0,8 5,2 1,1 0,1 Ledeacker 17,0 1,3 7,6 2,8 0,2 totaal 312,2 22,8 48,8 31,7 2,3 gemiddeld totaal 0,3 ha groenpercentage van totaal opp. oppervlak ontwikkellocaties oppervlak ha. toename groenonderhoud figuur 15: Een medewerker van het sociale werkvoorzieningschap IBN facilitair tijdens plantwerkzaamheden als gevolg van areaaluitbreiding. Figuur 14: toename oppervlakte groenonderhoud door bouwplannen Bart Huckriede pagina 14

15 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Huidige inrichting van groenvoorzieningen De inrichting van de huidige groenvoorzieningen is vastgelegd in een groenbeheersysteem. Daarbij wordt door middel van een indeling in wijksecties onderscheid gemaakt in de volgende beheerniveaus: Intensief, normaal en extensief onderhoud. De frequentie van onderhoudsmaatregelen maakt hierbij het belangrijkste verschil uit. Intensief groenonderhoud wordt toegepast in het hart van de dorpen en op begraafplaatsen. Normaal onderhoud wordt in woonwijken toegepast en bij scholen. Extensief onderhoud wordt toegepast op de grens tussen woonwijken en landschap. Bij de inrichting van de groenvoorzieningen kan ook gekeken worden naar de relatie tussen de beheerniveaus en de assortimentskeuze. Daarbij geldt ook dat er een relatie is met bomen. Ook is er een relatie met civiele techniek zoals bijvoorbeeld met wegen, verkeersveiligheid en selectieve onkruidbestrijding op verhardingen. Het is dan ook zaak om de diverse beleid en beheerprogramma s op elkaar af te stemmen. Hierop wordt in paragraaf 3.3 dieper ingegaan. Als primair gekeken wordt naar de relatie tussen de beheerniveaus en assortimentskeuze, dan valt op dat er nauwelijks verschil is in de gebruikte planten en boomsoorten. Dit is wel iets wat voor verbetering vatbaar is in bijvoorbeeld nieuwe beplantingsontwerpen. De indeling in beheerniveaus is logisch verdeeld en biedt in de huidige vorm de basis voor een maatregelenpakket dat eveneens in het groenbeheersysteem is ondergebracht. Daarmee worden nu jaarlijks onderhoudsramingen gemaakt voor continuering van het frequentiebestek voor het groenonderhoud dat jaarlijks wordt uitgevoerd door werkvoorzieningschap IBN facilitair. 3.3 Groenbeheer in relatie tot beleidsplannen en wetgeving Het groenbeheerplan dorpskommen heeft raakvlakken met een aantal andere beleid en beheerplannen en daarbij horende wetgeving. De betekenis hiervan wordt hieronder uiteengezet. Het groenbeheerplan heeft ook een relatie met het groenstructuurplan. Samenwerking tussen de diverse beleidsvelden en afstemming van beheerprogramma s leidt tot lagere kosten en betere service. Rijksbeleid ten aanzien van duurzame inkoop. De relatie groenbeheer met boombeleid en beheer komt al naar voren in het meldingenoverzicht in figuur 5. Uit studies is bekend geworden dat er nauwe samenhang is tussen de standplaatsvoorziening (plus keuze) van bomen en de onderbegroeiing. Ook blijkt dat over deze relatie wel wat te zeggen valt, door meldingen over bomen. De conclusie is dat bij renovatie van groenvoorziening en nieuwe aanleg meer rekening zal moeten worden gehouden met de assortimentskeuze onder bomen en de assortimentskeuze van de bomen zelf. Dit in relatie tot beschikbare ruimte, gewenste laanstructuur en beheerniveau. Onvoldoende rekening houden hiermee, leidt tot slechtere groei van bomen en onderbegroeiing. Voor de bomen kan dit leiden tot verhoogde veiligheidsrisico s met gevolgen voor de wettelijke zorgplicht. Voor de onderbegroeiing leidt het tot vroegtijdig afsterven van de beplanting en dit heeft weer andere gevolgen, zoals ingebruikname van deze grond voor oneigenlijke doelen zoals hondenuitlaat terrein. Al met al leidt dit ook tot onnodige kostenverhogingen. De relatie groenbeheer en uitbreidingslocaties spitst zich toe op de voorziening die getroffen moet worden bij areaaluitbreidingen. Als groenaanleg én 1 tot 3 jaar onderhoud na aanleg onderdeel uitmaakt van projectontwikkelaarkosten, leidt dit tot lagere kosten en risico s voor de gemeente. Daarbij snijdt het mes namelijk aan meerdere kanten omdat lagere groenprojectkosten resulteren in meer procentuele middelen voor groenonderhoud en daarmee ook voor betere service aan de gebruikers. Daarnaast is het van belang de relatie te versterken tussen groenbeheer, ruimtelijke ordening en civiele techniek. Een te ontwikkelen handboek openbare werken kan de randvoorwaarden stellen voor een integrale en vooral duurzame inrichting van de totale openbare ruimte. Bart Huckriede pagina 15

16 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Deze randvoorwaarden moeten worden afgestemd op vigerende wetgeving. Een concept hiervan is als bijlage toegevoegd. Welzijnsbeleid, speelvoorziening beleid, inkoopbeleid e.d. kan nog worden toegevoegd hieraan. De rijksoverheid heeft de ambitie om vanaf % van het plantmateriaal dat overheden aanschaffen van duurzame teelt afkomstig te laten zijn en 100 % in Het duurzaam inkoopbeleid strekt zich verder uit tot het hele proces, dus vanaf het ontwerp tot en met de uitvoering en duurzaam onderhoud. Het gaat daarbij zowel om inkoop c.q. gebruik van materialen, machines en processen alsook om verantwoorde inzet van arbeid(bron: Senter Novem). Bovenstaande betekent concreet dat de gemeente Sint Anthonis steeds meer zal zijn aangewezen op keurmerken bij aanbestedingen. Te verwachten kostenverhogingen die horen bij duurzame ontwikkelingen zijn op dit moment nog niet volledig in te schatten. Verder zal bezien moeten worden in hoeverre gezamenlijke inkoop via de samenwerking met het Land van Cuijk voldoende voordelen kan bieden. worden om juist de groenvoorziening te betrekken in de speelfunctie. Een belangrijk wapen in de strijd tegen versnippering is het door de gemeenteraad in 2001 vastgestelde groenstructuurplan, waarin aangegeven is welke groenvoorzieningen behouden moeten blijven voor de toekomst. Ook is in dit plan op tekeningen aangegeven waar toekomstig structureel groen moet komen en welke plekken voor andere doeleinden geschikt zijn. Het is daarom zaak dat deze tekeningen geactualiseerd en door het bestuur vastgesteld worden conform de huidige inzichten en waarbij rekening gehouden wordt met nieuwe bestemmingsplannen en eventuele grondverkoop. Herziene tekeningen zijn integraal tot stand gekomen en worden mede daarom ter goedkeuring als bijlage toegevoegd. Een ander wapen tegen versnippering is het betrekken van gras, zand en grindbermen in de groenstructuur, die momenteel niet bestendig worden beheerd. Een overzicht daarvan wordt gegeven bij paragraaf 5.4 over braakliggende percelen. 3.4 Snippergroen Groenvoorzieningen vormen de schakel tussen de diverse voorzieningen in de openbare ruimte zoals weergegeven is in figuur 1. In figuur 3a is weergegeven wat met versnippering van groenvoorzieningen wordt bedoeld. Tegengaan van versnippering leidt tot een kwalitatief betere openbare ruimte. In projectplannen ontbreekt vaak een solide groenvisie, waardoor groenvoorziening wordt gereduceerd tot opvulling. Zoals gezegd kan dit met stevige randvoorwaarden in de vorm van een handboek openbare werken worden voorkomen of tegengegaan. De ervaring leert dat versnipperde groenvoorzieningen ook vaak nog ruimtelijk extra onder druk staan door onder andere parkeerproblematiek. Het resultaat is dan dat het kwalitatief beeld onvoldoende is door vernieling, beschadiging etc. en ook nauwelijks verbeterd kan worden. Op plekken waar snippergroen mede gebruikt wordt voor speelvoorzieningen is de situatie wel iets beter, maar daar kan over het algemeen nog meer gedaan Figuur 16: snippergroen heeft onder andere meer last van vernieling. 3.5 Inrichtingeisen De inrichtingseisen die gesteld worden aan groenvoorzieningen zijn van evident belang om situaties zoals in figuur 16 in weergegeven te voorkomen. Van belang daarbij is om het ambitieniveau vast te stellen van het gewenste beeld dat we willen bereiken als gemeente. Daar wordt in hoofdstuk 4 verder op ingegaan met het vaststellen van streefbeelden. Deze streefbeelden worden vertaald in inrichtingseisen, die voor de komende 10 jaar op maatregelniveau zijn uitgewerkt in hoofdstuk 5. De inrichtingseisen verwijzen ook naar de conclusies een aanbevelingen van dit rapport in hoofdstuk 6. Bart Huckriede pagina 16

17 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Beheergroepen De beheergroepen die momenteel gebruikt worden voor het totale groenbeheer zijn in figuur 17 afgebeeld. Het systeem werkt met selecties van grof naar fijnmazig. Dit betekent respectievelijk dorpniveau, wijkniveau, sectieniveau, straatniveau. Deze beheergroepen zijn onderverdeeld in subcategorieën, waarbij het onderhoudsniveau is uitgesplitst naar intensief, normaal en extensief niveau. Het onderscheid in beheergroepen is gebaseerd op de verschillende werkpakketten die bij een bepaald assortiment horen. Zo hoort bij gazons een maai werkpakket en bij sierplantsoen een werkpakket dat gebaseerd is op onkruidbestrijding en snoei. De werkpakketten zijn gevuld met maatregelen en frequenties. Tevens zijn hier machine uren en manuren in opgenomen. De beheergroepen die onderdeel uitmaken van dit groenbeheerplan zijn gazons, bomen, bos en sierplantsoen en hagen. Wat opvalt is dat niet alle beheergroepen onderdeel uitmaken van dit plan. De reden hiervoor is dat bijvoorbeeld boom en sportveldenonderhoud gebaseerd zijn op aparte beheerplannen, waarbij ook gebruik gemaakt wordt van bedrijven met vakgespecialiseerde kennis, machines en certificeringen. Dit is een wenselijke situatie, ook voor de toekomst. Het groenbeheer is van grof naar fijnmazig verwerkt in het groenbeheersysteem op respectievelijk wijk, sectie, straat en groenelement niveau. Het beheer zelf kan schematisch worden weergegeven, waarbij een zichzelf corrigerend systeem het doel is. Een belangrijke basis hierbij is de terugkoppeling van gebruikerservaringen, die onder andere worden verkregen via het toezicht op groenvoorzieningen. Als bijvoorbeeld beplanting al jarenlang steeds doodgaat op een bepaalde locatie, is het assortiment bijvoorbeeld niet goed voor die plek. Dit kan dan als verbetering worden doorgevoerd met bijvoorbeeld andere soorten of een andere inrichting van de plek. Bestemming + groenstructuurplan doelstelling Ontwerp inrichting Beheer gebruikservaringen Evaluatie, functioneert voorziening Het cyclisch proces dat het kader vormt voor de planning van groenonderhoud figuur 18.a.: zelfcorrigerend (cyclisch) proces aanleg en beheer groenvoorzieningen. figuur 17: overzicht van beheergroepen groenvoorziening Bart Huckriede pagina 17

18 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Knelpunten belangrijk in dit kader. In de loop van dit beheerplan zijn tot nu toe al diverse knelpunten geconstateerd. De opsomming hiervan vormt onderdeel van de conclusies en aanbevelingen van hoofdstuk 6 om tot behoud en verbetering van een leefbare openbare ruimte te komen. Knelpunten die tot nu toe zijn geconstateerd, geven ook de richting aan waarin verbeteringen moeten worden gezocht en zijn als volgt samen te vatten : 1. De toepassing van groencategorieën en assortiment moet beter aansluiten op het gewenste beheerniveau; 2. Het ambitieniveau van het groenbeheer moet nauwkeuriger worden vastgesteld op basis van streefbeelden in de bijgevoegde geactualiseerde groenstructuurplan kaarten. Een voorbeeld van de noodzaak hiervan is de willekeur aan de inrichting van bermen (figuur 18.b.). 3. Er moet een duidelijke koppeling gaan plaatsvinden tussen groenbeleid en beheer met de andere beleidsterreinen en infrastructurele plannen om versnippering van de groenstructuur tegen te gaan; 4. Het toezicht en de relatie met de mutatievoering kan nog verbeterd worden; 5. Het boombeleid en beheerplan moet nauw worden afgestemd met het groenbeheerplan i.v.m. onder andere meldingen van burgers over bomen in groenvoorzieningen; 6. Er moeten duidelijke en goed te handhaven richtlijnen komen voor oneigenlijk gebruik van gemeentegrond door particulieren; 7. Het concept handboek openbare werken moet definitief worden gemaakt en geïmplementeerd worden; 8. Het groenstructuurplan moet worden geactualiseerd met het oog op onder andere verkoop van groenstroken en bestemmingsplannen; 9. De bevolking is matig tevreden over het onderhoudsniveau van de groenvoorzieningen en specifiek de bomen. Hier moet iets aan gedaan worden door verbetering van het groenonderhoud bestek dat als basis dient voor de uitvoering van de werkzaamheden. Het opstellen van een bomen beeldbestek hoort buiten de scope van dit plan, maar is wel figuur 18.b.: Een willekeur aan bermonderhoud veroorzaakt een rommelig straatbeeld. situatie vóór renovatie situatie ná renovatie Bart Huckriede pagina 18

19 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Onkruidbestrijding in plantsoenen en op verhardingen figuur 19.a.: regionaal middelengebruik tegen onkruid op verhardingen Een actueel landelijk thema is de chemische onkruidbestrijding in plantsoenen. Binnen de gemeente Sint Anthonis worden geen chemische middelen toegepast in het openbaar plantsoen, behalve tegen het uitlopen van boomstobben. De selectieve onkruidbestrijding op verhardingen is momenteel de juiste methode in relatie tot effecten op het milieu en kostenaspect. Momenteel wordt binnen de dorpskommen het onkruid in plantsoenen bestreden door middel van mechanische onkruidbestrijding. Er wordt afhankelijk van de beheerniveaus intensief, normaal en extensief, respectievelijk 8, 6 en 4 keer onkruid bestreden. Daarbij wordt het schoffelvuil ook beurtelings verwijderd. In de diverse reacties uit de dorpsontwikkelingsplannen, die beschreven zijn in hoofdstuk 3.1, blijkt dat de bevolking over het algemeen maar matig tevreden is over het onderhoudsniveau. Wel vindt men dat er voldoende groenvoorziening aanwezig is. Bij het beheer van de groenvoorziening moet daarom beter gekeken worden naar de functie, waarbij gekozen wordt voor instandhouding of aanpassing van groenvoorzieningen zoals te zien is in het schema van figuur 22. Vertaling van deze doelstelling wordt uitgewerkt in het volgende hoofdstuk over streefbeelden. Naast onkruidbeheer in plantsoenen worden er ook middelen gebruikt voor selectieve onkruidbestrijding op verhardingen (figuur 19.a.). Hierbij levert de gemeente Sint Anthonis zowel volgens de landelijke DOB (duurzaam onkruid beheer) richtlijnen als ook regionaal gezien een goed resultaat. Toepassing van de selectieve methode wordt vanaf 2008 uitgevoerd door een Weed-It 2 machine, wat leidt tot een verdere reductie van milieubelasting (zie figuur 19.b.) Momenteel biedt de selectieve methode ook de economisch meest voordelige oplossing tot Daarna zal naar alle waarschijnlijkheid de licentie voor het toegepaste middel glyfosaat worden verlengd. Er is dan ook vooralsnog geen reden om tot een andere bestrijdingsmethode over te gaan. Hoeveelheid Roundup (l/ha DOB doseringsmaximum 2 l/ha/jaar 0, ,00 0 0,1 0 Boxmeer Grave Landerd Brabant Water WS Dommel 5,0 1,7 9,6 2,7 WS Aa en Maas Bernheze Boekel Cranendonk 6,1 2,9 1,0 1,0 1,0 1,5 1,5 Cuijk Den Bosch Eersel Haaren Lith Loonopzand 1,8 1,9 1,8 1,1 2,1 1,6 1,2 0,9 Maasdonk Mill & St Hubert Oss Schijndel St Anthonis St Oedenrode 2,7 2,5 2,5 0,9 1,4 1, Uden VBI Oss Veghel Waalwijk totaal 2,1 Gemid over allen 2,9 1,6 1,3 Gemid toepassers chemie figuur 19.b.: vergelijking van effecten van onkruidbestrijding op het milieu met verschillende methoden (bron: IVAM, RIZA en Vewin) Bart Huckriede pagina 19

20 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Hoofdstuk 4 Streefbeelden groenbeheer 4.1 Waarom streefbeelden In streefbeelden wordt het gewenste groenkarakter vastgelegd dat past bij het ambitieniveau en de visie zoals verwoord is in paragraaf 1.2. Het hanteren van streefbeelden leidt tot een objectivering van de aanleg- en beheer doelstellingen waarbij maatregelenpakketten horen. Zodoende kan worden uitgerekend tegen welke kosten in een bepaalde tijdsspanne groenvoorzieningen aangelegd en/of beheerd kunnen worden en waarvoor in de gemeentelijke begroting voorzieningen getroffen worden. Streefbeelden zijn ook belangrijk om tot een duurzame aanleg en beheervorm te komen. Daarmee wordt een groenvoorziening bedoeld die zodanig is ingericht dat er sprake is van optimale groeiomstandigheden die passen bij de kwaliteitseisen van de totale inrichting van een straatprofiel. Goede groeiomstandigheden, die zijn aangepast aan het gebruik leiden dan ook tot verbetering van het straatbeeld, vermindering van kosten en een langere levensduur. Deze streefbeelden (zie bijlage 1), worden vastgelegd als basis voor renovatietekeningen per onderhoudssectie. Daarbij wordt een kwaliteitsmatrix gehanteerd en gecommuniceerd met de gebruikers, o.a. via de dorpsraden. Een voorbeeld van een kwaliteitsmatrix is in bijlage 9 toegevoegd. Ter illustratie: in figuur 20 biedt een goed ontwikkelde haag een duurzame oplossing voor verkeersveiligheid, geleiding en een groene beleving van de straat. Figuur 21 laat een overlast veroorzakende boomsoortkeuze zien, zonder scheiding tussen verkeer en groenvoorziening. Dit leidt tot problemen voor de verkeerssituatie, de parkeerders en de groenvoorziening zelf. Cyclisch onderhoud Wekelijkse werkzaamheden binnen een planjaar. Bijvoorbeeld: schoffelwerk INSTAND HOUDING Groot onderhoud Periodiek onderhoud. Voorziening wordt weer gereed gemaakt voor cyclisch onderhoud. Voorbeeld: jaarlijkse snoeibeurt BEHEER Renovatie Gebiedsgerichte, integrale vervanging. Bijvoorbeeld: Renovatie groen/spelen/parker en tegelijk AANPASSING figuur 22: schema beheerdoelstellingen als onderdeel van streefbeelden voor groenvoorzieningen. Herinrichting Bestaande inrichting wordt vervangen door nieuwe inrichting. Beeld, uitstraling en functie aanpassen aan veranderde situaties, wensen, inzichten e.d. Bijvoorbeeld: Renovatie groenvoorziening Figuur 20 figuur 21 Bart Huckriede pagina 20

21 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Relatie streefbeelden besteksvormen Het gewenste groene straatbeeld dat de gemeente voor ogen heeft moet vertaald worden en aansluiten bij een pakket aan maatregelen die daarvoor nodig zijn. Een dergelijk werkpakket wordt een bestek genoemd en is een contract tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Er zijn in principe twee besteksvormen, namelijk een input bestek en een output bestek. Dit wordt ook wel respectievelijk frequentie en beeldbestek genoemd. Bij de input variant worden de maatregelen, frequenties en bewerkingspercentages beschreven in een kwaliteitsniveau en bij de output variant wordt het gewenste beeld beschreven in kwaliteiten en ondersteund met foto s. In het verleden en ook momenteel nog wordt gewerkt met een input bestek of ook wel frequentiebestek genoemd. Voordelen hiervan zijn dat in termijnen een aantal maatregelen opgedragen wordt, die goed te controleren zijn. Een nadeel kan zijn dat deze maatregelen niet altijd het gewenste beeld geven. Voorgesteld wordt om het frequentiebestek te vervangen door een beeldbestek met beelden uit de landelijke kwaliteitscatalogus openbare ruimte 245 van het CROW zoals verwerkt is in bijlage 1. Landelijke ervaring met het gebruik van beeldbestekken hiermee is een meerwaarde in resultaatsturing. Dit komt tot stand door stimulering van innovatief opdrachtgeverschap en verbetering in de communicatie tussen bestuur, burger en beheerder. In bijlage 1 zijn de voorgestelde beeldkwaliteiten afgebeeld, die horen bij het huidige onderhoudsniveau. Daarbij zijn tevens de frequenties benoemd. Bij beeldbestekken moet in vergelijking tot prestatiebestekken wel meer gelet worden op de uitvoeringswijze, maar aangezien de totale hoeveelheid toezicht niet toeneemt, kan het niet echt als een nadeel worden gezien. Bij de ontwikkeling van het beeldbestek is gebruik gemaakt van genoemde catalogus om het gewenste onderhoudsbeeld te ondersteunen. Bij renovatie van groenvoorziening wordt met een beeldkwaliteitmatrix gewerkt. Verwacht wordt dat met invoering van een beeldbestek een meer uniform beeld ontstaat wat leidt tot meer tevredenheid bij de gebruikers. Een voorbeeld van een dergelijk bestek daarvan is uitgewerkt in bijlage Hoe nu verder met groenvoorziening Het samenvattend doel in dit groenbeheerplan, namelijk behoud en verbetering van een leefbare openbare ruimte kan alleen gerealiseerd worden door een integrale visie, waarbij streefbeelden de maatlat vormen. In voorgaande hoofdstukken is duidelijk gemaakt welke doelen in dit groenbeheerplan worden nagestreefd. Daarbij is eerst een inventarisatie gemaakt van de huidige kwaliteiten van de groenvoorzieningen, waarbij knelpunten naar voren zijn gekomen. Daarom wordt nu de vraag gesteld hoe de gemeente verder moet gaan met de groenvoorziening. Het antwoord daarop is dat een aantal knelpunten op korte termijn kunnen worden aangepakt en andere knelpunten op de langere termijn. In hoofdstuk 6 worden de conclusies op een rij gezet met de aanbevelingen. De oplossing van de knelpunten 1 t/m 9 zoals die beschreven staan in hoofdstuk 3, paragraaf 3.7 kan in een tijdschema worden uiteengezet zoals hieronder als voorbeeld is afgebeeld. Wat dit betekent voor inzet van formatie uren wordt in hoofdstuk 7 bij financiële consequenties beschreven. Daar worden uiteindelijk 17 actiepunten in een tijdschema gezet Figuur 23: voorbeeld tijdschema oplossing knelpunten groenbeheer Bart Huckriede pagina 21

22 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Renovatie van groen In het raadsbesluit groenbeheerplan dorpskommen van 13 november 2000 is rekening gehouden met renovatiekosten van groenvoorzieningen. Dit betekent dus ook dat er lineair wordt afgeschreven op groenvoorzieningen. Het voorstel is om deze lijn voort te zetten en bij te stellen met de huidige inzichten en ondersteund door streefbeelden. In de bijlage3 treft u een berekening aan van de renovatie van groenvoorzieningen binnen de gemeente Sint Anthonis. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat bomen gemiddeld binnen een termijn van 30 jaar worden afgeschreven. Voor de overige beheergroepen (sierheesters, bodembedekkers, hagen, gazons, bosplantsoen. e.d. geldt een vervangingstermijn van 15 jaar. Deze gegevens zijn gebaseerd op gemeentelijke ervaringscijfers. Het doel is om zoveel mogelijk renovatie van groenvoorzieningen mee te laten liften in infrastructurele plannen vanwege kostenbesparing. Bij het integraal beheer van de openbare ruimte (IBOR) worden standaardkwaliteiten beschreven, die toegepast kunnen worden in een beeldbestek, zoals beschreven is bij paragraaf 4.2. Deze eisen vormen mede de basis voor de berekening van de storting in een voorziening waarmee groenrenovaties bekostigd kunnen worden. Verder zijn de berekeningen gemaakt met behulp van de werkpakketten uit het groenbeheersysteem, die gebaseerd zijn op gestandaardiseerde normen (GWW en IMAG normen). Daarnaast zijn recente offertes hiervoor gebruikt. Een ander belangrijk item bij renovatieplannen is dat rekening gehouden wordt met het aanbrengen van een grotere diversiteit in planten en bomensoorten. Dit met het oog op het tegengaan van uitbreiding van plantenziekten en plagen. Daarbij is het wenselijk dat de plantensoorten per vak zoveel mogelijk uniform worden gehouden, in tegenstelling tot het huidige beeld Hoofdstuk 5 Maatregelen 5.1 Overzicht maatregelen op beheerniveau De maatregelen die genomen moeten worden op beheerniveau om de knelpunten zoals die beschreven staan in hoofdstuk 3, paragraaf 3.7 te verhelpen worden hieronder uiteengezet. 1. Maatregelen om de toepassing van de groencategorieën en het assortiment beter te beheren zijn: gras en/of onderhoudsextensieve bodembedekkende beplanting in de dorpskernen, voorzien van bomen waar dit gewenst is. Geen heesters hoger dan 1 meter en geen mengelmoes van beplanting meer bij nieuwe aanleg of renovatie. Een ondersteuning hierbij is het hanteren van een assortiment keuzelijst als onderdeel van het handboek openbare werken. 2. Maatregelen om streefbeelden die bij het gewenste ambitieniveau horen nauwkeuriger vast te stellen zijn: het werken met voorbeeldfoto s per beheerniveau zoals die zijn opgenomen in de bijlagen. Deze streefbeelden moeten ook in groenonderhoud bestekken worden opgenomen. De streefbeelden moeten ook worden vastgesteld door het gemeentebestuur. 3. Maatregelen om tot meer interactie tussen groenbeleid en andere beleidsterreinen te komen zijn: Hanteren van een handboek openbare werken waarin duidelijke randvoorwaarden worden gesteld t.a.v. de inrichting van de openbare ruimte. Ook projectmatig werken bevorderd de IBOR werkwijze. 4. Maatregelen ter verbetering van het toezicht en mutatievoering zijn: Hantering van een klachtenmelding volg systeem met gebruikmaking van integrale mutatieformulieren voor wijzigingen in de openbare ruimte. Verder ook betere instructie, meer tijd en bevoegdheden voor de buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA). Bart Huckriede pagina 22

23 Groenbeheerplan Dorpskommen gemeente Sint Anthonis Maatregelen om het boombeleid en beheer beter af te stemmen op dit groenbeheerplan zijn: Bij het opstellen van het boombeleidsplan de doelstellingen van dit groenbeheerplan verwerken en andersom. Verder zijn veel meldingen over bomen terug te voeren op gemiste kansen in de projectontwikkeling. Het handboek openbare werken is ook daarom hard nodig als handvat. 6. De maatregelen voor oneigenlijk gebruik van gemeentegronden zijn: Aanscherping van de APV op het gebied van ingebruikname. Ook moeten in gebruik gegeven gronden altijd via een contract worden vastgelegd en moet een betere handhaving worden bewerkstelligd. 7. De maatregel om het handboek openbare werken vast te stellen is voldoende toegelicht. Dit betekent vaststelling door het gemeentebestuur. 8. De maatregelen om het groenstructuurplan te actualiseren zijn: Intekenen van de groenstructuur kaart in bestemmingsplannen en andere ruimtelijk plannen, waarop differentiatie en tegengaan van versnippering van groen in te behouden en te ontwikkelen groenvoorziening aangegeven staat. Vervolgens moet de groenstructuur kaart opnieuw worden vastgesteld door het gemeente bestuur. 5.2 Wensen, meldingen en klachtenprocedure Sinds januari 2007 wordt door het team groenvoorziening een meldingensysteem gehanteerd, waarin alle meldingen worden bijgehouden. Het heeft de voorkeur om een dergelijk systeem te blijven hanteren, aangezien hiermee ook inzicht wordt verkregen in het gebruik van groenvoorzieningen in de gemeente en mogelijke knelpunten. Het komt dan ook uiteindelijk de dienstverlening ten goede. Een verbetering van het meldingensysteem kan een afdelingsgericht systeem zijn, zodat er een koppeling ontstaat tussen diverse afdelingen en bepaalde afhandeling van meldingen en klachten. Momenteel worden niet urgente meldingen binnen een tijdsbestek van 1 á 2 weken behandeld. Ook de meldingen die via klachtenbonnen en via berichten binnenkomen worden verzameld in 1 lijst en binnen genoemd tijdsbestek behandeld. Ook zijn er nog ontwikkelingen te verwachten in de verbetering van de dienstverlening door het inrichten van een KCC. 9. Maatregelen om het onderhoudsniveau van de groenvoorzieningen beter op het door de bevolking gewenste niveau te krijgen zijn: Ontwikkelen van een beeldbestek en dit hanteren. Verder dragen de al opgesomde maatregelen ook bij om het beheerniveau te verhogen. Ook een periodieke inventarisatie naar de tevredenheid van de inwoners over het gebruik en peil van de openbare voorzieningen draagt eraan bij om het gewenste onderhoudsniveau van groenvoorzieningen beter te sturen. Naast de bij punt 4 genoemde maatregelen op het gebied van boombeleid, is het van belang dat er meer aandacht komt voor boombeheer met daarbij horende middelen. Bart Huckriede pagina 23