Milieubeleidsovereenkomst afgewerkte olie Evaluatierapport 2011

Transcriptie

1 Milieubeleidsovereenkomst afgewerkte olie Evaluatierapport 2011 OVAM: Dienst/cel: Afdeling Afval- en Materialenbeheer (AMB) Ketenbeheer en Bedrijven (KBB), Team Transport Dossierbeheerder: Johan Verlinden ) Documentdatum: 30 augustus 2012 Situatieschets Criterium Situatie Inschatting Toelichting Looptijd MBO Na evaluatie van beleidsinstrument en opmaak krachtlijnennota werden onderhandelingen voor een nieuwe MBO opgestart met de sector. Nieuwe MBO is in goedkeuringsprocedure. - Brussel - Wallonië - MBO tot MBO tot Geen intergewestelijke afstemming in timing. Tijdens Vlaamse onderhandelingen wel inhoudelijke afstemming met Wallonië. Inzameling Inzamelpercentage van 85%. Een lichte daling (2%) ten opzichte van vorig jaar maar doelstelling werd gehaald. Verwerking - Nuttige toepassing: 94% - Energetische valorisatie: 2% Verwerkingsdoelstellingen worden ruimschoots gehaald. - Recyclage via regeneratie, herrafinage en hergebruik: 92% Financiën - Balanstotaal: Totale kosten: Evenwichtige financiële situatie en beleid gericht op afbouw financiële reserves. Samenwerking gemeenten Er is een overeenkomst tussen Valorlub en de gemeenten voor de vergoeding van de kosten van de containerparken. De vergoeding van de kosten is gebaseerd op het Ministerieel besluit van 18 juli /10

2 1 Achtergrondinformatie 1.1 Afkortingen MBO: milieubeleidsovereenkomst VLAREA: Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming en beheer VVSG: Vereniging van steden en gemeenten RVPR: rechtspersonen van publiek recht PCB: Polychloorbifenyl 1.2 Europese regelgeving 1.3 Historiek De Richtlijn 2008/98/EG betreffende afvalstoffen en tot intrekking van een aantal richtlijnen stelt het volgende: afgewerkte olie moet worden beheerd conform de prioriteitsvolgorde van de afvalhiërarchie en de voorkeur moet worden gegeven aan opties die over de hele lijn het beste milieuresultaat opleveren. Gescheiden inzameling van afgewerkte olie blijft van cruciaal belang voor het correcte beheer ervan alsook ter voorkoming van schade aan het milieu als gevolg van niet correcte verwijdering. De aanvaardingsplicht voor afgewerkte olie is in Vlaanderen van toepassing sedert 1 januari Door tal van factoren werd de MBO pas veel later ingediend bij de Vlaamse regering. Op 25 april 2008 werd de MBO betreffende de aanvaardingsplicht voor afgewerkte olie ondertekend door het Vlaamse Gewest, de vzw Belgische Petroleum Federatie (BPF), de vzw Lubricants Association Belgium (LAB), de vzw Belgische Federatie van de Distributie (Fedis, het huidige Comeos), de vzw Belgische Confederatie van de Autohandel en reparatie en van aanverwante sectoren en de vzw Valorlub. Op 29 augustus 2008 werd de Vlaamse MBO gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De vzw Valorlub is het beheersorganisme dat werd opgericht ter uitvoering van de MBO (oprichting op 14 december 2004 en operationeel vanaf 1 januari 2007). 1.4 Belangrijkste ontwikkelingen in 2011 Studie naar verwerkingstechnieken voor afgewerkte olie In het voorjaar is - in het kader van de evaluatie van het huidige beleid voor afgewerkte olie - een studie uitgevoerd naar de impact van verschillende verwerkingstechnieken voor afgewerkte olie, afkomstig uit Vlaanderen. De Europese kaderrichtlijn afvalstoffen stelt immers dat bij het opstellen van wetgeving en beleidsinitiatieven voor de preventie en het beheer van afvalstoffen als prioriteitsvolgorde de afvalhiërarchie dient te worden gehanteerd. Daar kan alleen van afgeweken worden indien dit op grond van levenscyclusdenken met betrekking tot de algemene effecten van het produceren en beheren van dergelijke afvalstoffen gerechtvaardigd is. Deze studie is gebeurt aan de hand van levenscyclusdenken. Bij het onderzoek is gebleken dat voor deze case vooral de milieu-impact invloed heeft, de sociale en economische impact zijn minder bepalend. Eén van de conclusies stelt dat het niet mogelijk is om een duidelijke en algemene hiërarchie of prioritering te maken tussen de 3 onderzochte verwerkingstechnieken, zijnde : (1) de verbranding in een draaitrommeloven (DTO), (2) de kraking en opwerking tot brandstof en (3) de herraffinage en opwerking tot basisolie. Op basis van de conclusies is het duidelijk dat het huidige beleid inzake afgewerkte olie kan behouden blijven met inbegrip van de huidige verwerkingsdoelstellingen. De resultaten van de studie zijn gepubliceerd op de OVAM website. Onderhandelingen nieuwe MBO Aansluitend op bovenstaande studie, medio 2011, heeft de OVAM, de evaluatie van het instrument aanvaardingsplicht voor afgewerkte olie opgestart. De huidige MBO loopt immers af op 27 juni Op basis van de evaluatie is duidelijk geworden dat de aanvaardingsplicht het meest geschikt is als beleidsinstrument voor het beleid inzake afgewerkte olie. Tot op heden blijkt deze aanvaardingsplicht goed opgevolgd te worden, is er een goed inzamelpercentage en worden de verwerkingsdoelstellingen ruimschoots behaald. Tijdens de evaluatie is ook onderzocht of het mogelijk is, om de aanvaardingsplicht voor afgewerkte olie te schrappen. Omwille van het feit dat afgewerkte olie een positieve marktwaarde heeft en er jaarlijks goede resultaten qua inzameling en verwerking worden geboekt zou dat haalbaar kunnen zijn. Er is 2/10

3 echter in overleg met alle partners - besloten dat zulks scenario nog teveel onzekerheden bevat en nog niet rijp is voor implementatie in Vlaanderen. Op basis van de evaluatie werd een nota opgesteld die de krachtlijnen bevat voor een nieuwe MBO. Deze nota werd conform de geest van het nieuwe MBO-decreet (in procedure) ter beschikking gesteld van de MINA-raad en andere belanghebbenden (Febem en VVSG) voor de start van de onderhandelingen. Na goedkeuring van de krachtlijnennota door het kabinet van de Vlaamse minister van Leefmilieu wordt de nota door de OVAM als een onderhandelingsbasis gebruikt voor een nieuwe MBO. De nota bevat 4 belangrijke krachtlijnen: Een maximale inzameling van de afgewerkte olie; De verwerking van de afgewerkte olie conform BBT-technieken; Onderzoek naar innoverende verwerkingstechnieken; Meer aandacht voor preventie. De andere aspecten zijn veeleer verdere verbetering van de huidige werking. De onderhandelingen werden einde 2011 opgestart. 1.5 Intergewestelijke afstemming In Brussel is na lang onderhandelen de eerste MBO voor afgewerkte olie afgesloten. De MBO is van kracht geworden op en heeft een looptijd van 5 jaar. De MBO is gebaseerd op de bestaande MBO s in Vlaanderen en Wallonië. De Waalse MBO loopt tot Het is de betrachting om dan de nieuwe MBO te laten aansluiten op de oude. De onderhandelingen tussen het Waalse gewest en de sector werden vroeger aangevat dan in Vlaanderen. De OVAM heeft immers eerst een evaluatie gedaan om na te gaan of we de beleidsoptie aanvaardingsplicht/mbo in Vlaanderen willen behouden (zie 1.4). Sinds einde 2011 is er echter wel een inhoudelijke afstemming tussen Vlaanderen en Wallonië over de krachtlijnen voor een nieuwe MBO. Er wordt evenwel niet gezamenlijk onderhandeld met de sector. 1.6 Toekomstige veranderingen In 2012 werd een nieuwe MBO voor afgewerkte olie onderhandeld. De uitgangsbasis was de krachtlijnennota. De OVAM wil met de nieuwe MBO meer aandacht voor preventie, een inzameldoelstelling koppelen aan remediërende maatregelen en een studie naar nieuwe verwerkingstechnieken laten uitvoeren. Voor wat betreft de preventie wil de OVAM het aspect inzake biodegradeerbare smeerolie echt laten opnemen in de communicatiecampagnes van Valorlub en een beeld krijgen van het gebruik en de voordelen ervan. Tot op heden behaalt de sector goede resultaten wat betreft de inzameling en de verwerking. De OVAM wil dat voor de inzameling concretiseren in een inzameldoelstelling van 90% van de hoeveelheid potentieel inzamelbare afgewerkte olie. Het niet behalen van de doelstelling moet een systeem activeren van analyse en evaluatie en leiden tot aanbevelingen voor verbetering. De sector kan daar ondermeer financiële ondersteuning voor bieden. Daarnaast is het belangrijk om tijdens de looptijd van de nieuwe MBO inzicht te krijgen in de nieuwste verwerkingstechnieken voor afgewerkte olie. Dat kan via een studie in samenwerking met de sector. Op die manier wil de OVAM ook op de langere termijn haar beleid afstemmen op nieuwe en betere technieken. De onderhandelingen voor de nieuwe MBO zijn intussen afgerond en de goedkeuringsprocedure is opgestart. 2 De rapportage 2.1 Preventie en sensibilisering Het beheersrganisme Valorlub rapporteert regelmatig over sensibilisering. In de drie gewesten voert het uitgebreide communicatiecampagnes inzake een correcte inzameling van afgewerkte olie bij huishoudens en verschillende professionele doelgroepen die smeerolie gebruiken. 3/10

4 Valorlub doet dit via diverse kanalen (folder, website, internetcampagne, vaktijdschriften, enquête ). Daarnaast wil zij zoveel mogelijk aanvaardingsplichtigen laten deelnemen aan het Valorlub systeem. Daartoe worden de administratieve lasten voor de bedrijven zoveel mogelijk beperkt. Zoals ieder jaar wordt alle informatie uit de brochures en communicatiecampagnes gebundeld op een DVD en ter beschikking gesteld van de intercommunales. Vanuit de industriële sector (ontwikkelaars van smeermiddelen en constructeurs) worden eveneens inspanningen geleverd op het vlak van preventie. Het onderzoek en de regelmatige analyses van smeermiddelen leiden in een aantal gevallen tot het aanpassen van het smeermiddel of de machine om de levensduur van beide te verlengen. Er worden steeds meer biologisch afbreekbare vetten en oliën ontwikkeld voor diverse toepassingen. In de MBO is tevens vastgelegd dat het beheersorganisme initiatieven ontwikkelt ter bevordering van het gebruik van biologisch afbreekbare olie voor toepassingen in verloren smering. Het beheersorganisme heeft hiervoor tot op heden nog geen concrete acties genomen. Na overleg blijkt er toch een oplossing mogelijk. Begin 2012 zal een werkgroep zich buigen over de mogelijke initiatieven. 2.2 Inzameling Nieuwe olie op de Belgische markt Het beheersorganisme publiceert in haar jaarrapport ook de cijfers van de op de markt gebrachte hoeveelheden nieuwe olie in België. Deze cijfers weerspiegelen de evolutie van de economische activiteit in België en zijn noodzakelijk bij het bepalen van de inzamelingspercentages van afgewerkte olie. Op dit moment zijn enkel de Belgische cijfers beschikbaar voor de op de markt gebrachte olie. Voor de verdeling over de gewesten wordt conform artikel 11 van de MBO gebruik gemaakt van een verdeelsleutel. Deze wordt voorgesteld door Valorlub in overleg met de drie gewesten. In 2010 en 2011 werden voorstellen uitgewerkt maar tot op heden zijn de resultaten van deze verdeelsleutel niet betrouwbaar zodat de werkgroep dit in 2012 verder opneemt. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de hoeveelheden nieuwe olie die in 2011 in België op de markt werden gebracht. Smeer- en industriële olie Als producent (kg) Als invoerder (kg) Totaal (kg) Huishoudelijke olie (1) Professionele olie die afgewerkte olie genereert (2) Totaal (kg) (1) Huishoudelijke olie: motorolie in primaire verpakkingen van kleiner of gelijk aan 25 kilogram (2) Alle andere olie die afgewerkte olie genereert Tabel 1: Overzicht op de Belgische markt gebrachte hoeveelheden olie in kg in 2011 De volgende afvalstoffen vallen niet onder het toepassingsgebied van de aanvaardingsplicht: frituurolie en frituurvetten of andere voedingsolie, polychloorbifenylen (PCB s), polychloortrifenylen (PCT s), oplosmiddelen, schoonmaakproducten, reinigingsmiddelen, antivries, remvloeistoffen, hydraulische vloeistoffen op basis van water en/of glycol, andere brandstoffen en niet elders genoemd olieafval. Valorlub gaat ervan uit dat alle bedrijven die lid zijn van de 4 stichtende federaties bij Valorlub aangesloten zijn, ondanks het feit dat de MBO in Brussel nog niet ondertekend is. Het aantal deelnemers is ten opzichte van 2010 gestegen van 167 naar 177. Deze stijging is ondermeer te danken aan de OVAM-controleacties op de aanvaardingsplichten in Vlaanderen. Deze nieuwe deelnemers zijn uitsluitend actief in de markt van de first fill (producent of invoerder van machines/voertuigen met nieuwe olie) en vertegenwoordigen wel maar een relatief klein volume ten opzichte van het totaal op de markt gebrachte volume. 4/10

5 Het op de markt gebrachte volume van de deelnemers ten opzichte van 2010 is gestegen met iets meer dan 2%. Het volume van de olie bestemd voor particulieren is gedaald met 3%, het volume olie voor de professionele sector is gestegen met 2%. Deze stijging bevestigt het hernemen van de economische activiteit in België, maar heeft de sterke daling van de op de markt gebrachte volumes tussen 2008 en 2009 nog niet helemaal goed gemaakt. De cijfers uit tabel 1 zijn gebaseerd op de jaarlijkse aangiftes van de deelnemers. De nauwkeurigheid van de declaraties wordt in opdracht van Valorlub geverifieerd via een audit. Dat gebeurt bij een 20-tal declaraties van deelnemers die samen het grootste marktaandeel vertegenwoordigen. De audit is kosteloos voor de deelnemer. Op basis van de resultaten van de audits op de definitieve aangiftes van 2007 en 2010 stelt het beheersorganisme vast dat deze een getrouw beeld weergeven van de aan te geven hoeveelheden. Inzameling van afgewerkte olie Onderstaande tabel geeft een overzicht van de inzameling van afgewerkte huishoudelijke en professionele olie in Vlaanderen en België in Afgewerkte olie Vlaanderen België Aandeel Vlaanderen Huishoudelijke olie % Professionele olie % Totaal afgewerkte olie % Tabel 2: Inzameling huishoudelijke en professionele olie in kilogram in 2011 In Vlaanderen is er in ton afgewerkte olie ingezameld via containerparken, huis aan huis- en wijkinzamelingen. Dat is nagenoeg dezelfde hoeveelheid als in 2010 (1.247 ton). De ingezamelde hoeveelheid afgewerkte olie van professionele oorsprong in Vlaanderen bedraagt ton. Dat is ongeveer 3% minder dan vorig jaar ( ton in 2010). De cijfers in tabel 2 zijn het resultaat van de gerapporteerde cijfers van de gehomologeerde Valorlub ophalers van afgewerkte olie. Dat gebeurt via een jaarlijkse aangifte. Deze aangiftes worden jaarlijks geauditeerd. Inzameling van olie-watermengsels De aanvaardingsplicht inzake afgewerkte olie is ook van toepassing op emulsies. Dit zijn olie/watermengsels. Tabel 3 geeft een overzicht van de inzameling van emulsies bij professionelen in Emulsies Vlaanderen België Aandeel Vlaanderen Totaal emulsies in kg % Aandeel olie (5%) in emulsie % Tabel 3: Inzameling van emulsies in kilogram in 2011 In 2011 werd in Vlaanderen ton emulsies ingezameld. Er wordt algemeen aangenomen dat het aandeel olie in emulsies gemiddeld 5% bedraagt. Valorlub houdt rekening met dit percentage om het aandeel olie te bepalen. De ingezamelde hoeveelheden emulsies zijn met iets meer dan 8% gestegen t.o.v. van 2010 ( ton). Voor België bedraagt de stijging t.o.v ( ton) ongeveer 16%. Dit heeft niet alleen te maken met een betere rapportering maar ook door het opnieuw aantrekken van de industriële activiteit. De stijging t.o.v is sterker in Wallonië (+34%) dan in Vlaanderen. Deze cijfers worden verkregen via de jaarlijkse aangiftes van de operatoren. Inzamelpercentage afgewerkte olie De aanvaardingsplicht voor afgewerkte olie zoals beschreven in het Vlarea moet ertoe leiden dat de potentieel beschikbare hoeveelheid afgewerkte olie wordt ingezameld. Bij de bepaling van de potentieel beschikbare hoeveelheid afgewerkte olie wordt rekening gehouden met de 5/10

6 hoeveelheid olie die op de Belgische markt werd gebracht en de verliezen die ontstaan tijdens het gebruik. In de MBO werd vastgelegd om de berekeningswijze te bepalen op basis van een objectieve studie, uit te voeren door Valorlub. Het potentieel percentage inzamelbare afgewerkte olie in België werd aan de hand van de Consultic-studie bepaald op 71,7% van het totaal van de op de markt gebrachte hoeveelheden. In 2011 werd er ton olie op de markt gebracht door de deelnemers van Valorlub. Het potentieel beschikbaar is dus ton. De Valorlub operatoren hebben ton ingezameld, wat het inzamelpercentage voor 2011 op 85 % brengt. Dit is een daling ten opzichte van 2010 waarbij het inzamelpercentage 87,2% bedraagt. Valorlub meent dat er een vertragingseffect speelt waarbij de stijging van de op de markt gebrachte hoeveelheden pas later een stijgend effect heeft op de ingezamelde hoeveelheden. 2.3 Verwerking Afgewerkte olie Het Vlarea legt op dat afgewerkte olie moet worden verwerkt met toepassing van de beste beschikbare technieken en dat volgende doelstelling inzake verwerking of nuttige toepassing moet worden gehaald: Minstens 85 % van de ingezamelde afgewerkte olie wordt verwerkt door middel van regeneratie van afgewerkte olie, herraffinage of ander hergebruik. De Europese codes voor nuttige toepassing worden aangeduid door R-codes, deze voor verwijdering zijn D-codes. De code voor regeneratie, herraffinage of ander hergebruik van olie is R9. De code voor hoofdgebruik als brandstof of een andere wijze van energieopwekking is R1. De recycling of terugwinning van andere anorganische stoffen is de code R5 (bv. in de productie van asfalt). De verwerking van de Vlaamse afgewerkte olie gebeurt bij diverse verwerkers. In het jaarverslag zijn de diverse verwerkingsprocessen opgenomen. Indien de afgewerkte olie afkomstig is van een recuperant werd al een voorbehandeling uitgevoerd. Deze kan ondermeer bestaan uit een filtratie en een ontwatering. De recuperanten die actief zijn in België scheiden in hun installaties de afgewerkte olie in drie fracties: het water, de olie en een vaste fractie (het sediment). Het water wordt na behandeling in een waterzuiveringsinstallatie geloosd (D9), het sediment wordt gestort (D1) of energetisch gevaloriseerd (D10) en de oliefractie wordt naar de verwerkingsinstallaties afgevoerd voor energetische valorisatie, regeneratie, herraffinage of ander hergebruik. In de praktijk blijkt dat de kwaliteit van de opgehaalde afgewerkte olie bij garagisten en transportbedrijven goed is zodat recuperanten maar een minimale voorbehandeling moeten doen op dit type olie. Voor afgewerkte olie afkomstig van de industrie zal de voorbehandeling gebeuren afhankelijk van de kwaliteit. De recuperant voert de oliefractie verder af naar een verwerker in binnen- of buitenland. Op basis van het verwerkingsproces van de verwerker kan de juiste verwerkingscode (R of D) worden toegekend aan de afgevoerde oliefractie. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de fracties van de verschillende verwerkingsprocessen van afgewerkte olie. Daarbij zijn een aantal aannames gedaan: Afgewerkte olie bevat gemiddeld 5% water en 1% slib (gebaseerd op analyseresultaten van de recuperanten). Enkel de afgewerkte olie die onder het toepassingsgebied van de MBO valt, wordt in rekening genomen. 6/10

7 Fractie Water Slib Hoofdbestanddeel R9 Hoofdbestanddeel R1 Gasoil Asfalt Zware (stook)olie Nafta Vlaanderen kg België kg % vd totaal ingezamelde stroom afgewerkte olie in Vl. 5% 1% 69% 2% 9% 4% 7% Nuttige Verwijdering toepassing R1 R9 R5 D1 D9 7% 3% 3% Totaal per verwerking 2% 88% 4% 1% 5% Totaal % 94% 6% Tabel 4: Overzicht van de fracties als resultaat van de verschillende verwerkingsprocessen in 2011 De hoeveelheden per fractie zijn verdeeld op basis van de gekende verwerkingsprocessen van de diverse verwerkers. Het grootste deel van de ingezamelde afgewerkte olie wordt verwerkt via herraffinage en regeneratie van de oliefractie (R9) waarbij de focus ligt op de productie van basisolie en brandstof (69%). Tijdens deze processen worden een aantal nevenstromen geproduceerd zoals gasoil, asfalt, zware stookolie en nafta. Een beperkt deel van de oliefractie (2%) wordt rechtstreeks afgevoerd voor energetische valorisatie. Op basis van bovenstaande cijfers blijkt dat de ingezamelde afgewerkte olie zowel in Vlaanderen als in België voor 94% werd nuttig toegepast. Of anders gesteld: Afgewerkte olie werd voor 92 % gerecycleerd via regeneratie, herraffinage en hergebruik (R5 en R9); En afgewerkte olie werd voor 2% energetisch gevaloriseerd (R1). De verwerkingsdoelstellingen voor afgewerkte olie worden dus ruimschoots behaald. Emulsies Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verwerking van de ingezamelde emulsies. Bij emulsies wordt er vanuit gegaan dat deze gemiddeld 5% olie bevatten. Emulsies Vlaanderen kg België kg Procentueel aandeel Nuttige toepassing Verwijdering R1 R9 D9 Water % 95% Oliefractie % 4% 1% Totaal % 5% 95% Tabel 5: Overzicht van de nuttige toepassing en verwijdering van emulsies in 2011 De oliefractie van de emulsies wordt voor 100% nuttig toegepast waarbij de focus ligt op energetische valorisatie (afvoer naar de cementindustrie). In Vlaanderen is 498 ton of 88% van de oliefractie uit de emulsies bestemd voor de cementindustrie en 63 ton werd gerecycleerd tot commerciële olieproducten zoals basisolie, gasoil, nafta en zware stookolie. In samenspraak met het Vlaams gewest en het beheersorganisme worden de resultaten voor afgewerkte olie en emulsies gescheiden. De afgewerkte olie die in Vlaanderen wordt ingezameld is veelal van een goede kwaliteit en bevat weinig verontreinigingen. Emulsies zijn echter waterige vloeistoffen die gemiddeld 5% olie bevatten. Daarenboven kan een deel van deze emulsies afkomstig zijn van tankreiniging, olieafscheiders of andere installaties waarvan de afgewerkte olie niet onder het toepassingsgebied van de MBO vallen. De enige mogelijke verwerking voor de waterfractie is de zuivering in een waterzuiveringsinstallatie en vervolgens lozing. Deze behandeling wordt beschouwd als een verwijderingshandeling. 2% 69% 9% 4% 1% 5% De herraffinage van de oliefractie levert verschillende commercieel nuttige fracties op. Dit verklaart de positieve marktwaarde van de oliefractie. Deze marktwaarde stimuleert de 7/10

8 2.4 Financiën inzameling en nuttige toepassing van de oliefractie. Uit de cijfers blijkt ook dat de recyclagedoelstellingen ruimschoots worden behaald. De jaarrekening van het boekjaar 2011 (zie tabel onder) werd afgesloten met een balanstotaal van Dit brengt het balanstotaal terug op het niveau van Uit de actiefzijde blijkt dat de middelen vooral worden aangehouden onder de vorm van liquide middelen en geldbeleggingen. Aan de passiefzijde stijgt het eigen vermogen met de winst van het boekjaar. Het balanstotaal en vooral het eigen vermogen vormen een voldoende financiële buffer om de werking van Valorlub te garanderen. BALANS Vaste activa Vorderingen Geldbeleggingen en liquide middelen Totaal activa Eigen vermogen Handelsschulden Totaal passiva RESULTATENREKENING Omzet milieubijdragen Historische kost containerparken Netto financiële opbrengsten Totaal opbrengsten Operationele kosten Vergoeding containerparken Werkingskosten Valorlub Sensibilisatie Andere Totaal kosten Terugname provisies Winst/verlies Tabel 6: Overzicht van de financiële situatie van Valorlub voor de periode De resultatenrekening van het boekjaar 2011 sluit af met een winst van Dit is een verdrievoudiging in vergelijking met vorig jaar die hoofdzakelijk wordt verklaard door een daling van de kosten. De inkomsten uit de milieubijdrages zijn slechts licht toegenomen door een stijging van de op de markt gebrachte olie. De milieubijdrage voor huishoudelijke olie is na de daling in 2010 van 0,28/l naar 0,20/l niet gewijzigd. De bijdrage voor professionele olie is wel gedaald van 0,02/l naar 0,01/l. De kosten worden gegroepeerd in 5 categorieën. De operationele kosten bestaan uit de vergoedingen voor de administratieve kosten van de ontdoeners en ophalers voor hun rapportering aan Valorlub. Ook de containerparken ontvangen een vergoeding ter compensatie van hun inzamelkosten. Dit is de grootste kostenpost. Daarnaast zijn er nog de werkingskosten van de vzw Valorlub, de uitgaven voor sensibilisatie en de andere kosten. In alle kostenposten is een lichte besparing gerealiseerd ten opzicht van vorig jaar. Zoals blijkt uit de balans bedraagt het eigen vermogen van Valorlub Een deel van het eigen vermogen is ondergebracht in een reservefonds ter waarde van Valorlub streeft ernaar het resterende eigen vermogen af te bouwen. Voorlopig hebben de verlagingen van de milieubijdrage echter nog niet geleid tot een daling van de financiële reserves. Net als in 2009 en 2010 werd ook 2011 een verlies gebudgetteerd, maar toch een winst gerealiseerd. Niettegenstaande er geen verdere verlaging van de milieubijdrage is voorzien, is er voor 2012 een verlies gebudgetteerd van In het kader van de nieuwe MBO waarvoor in 2012 de goedkeuringprocedure wordt opgestart, zal Valorlub in 2013 een financieel plan moeten opstellen waarbij een geloofwaardig scenario voor de afbouw van de reserves een belangrijk aandachtspunt is voor de OVAM. 8/10

9 2.5 De samenwerking met de gemeenten Het beheersorganisme heeft samen met de VVSG een modelovereenkomst opgesteld voor de RVPR. Valorlub betaalt jaarlijks een forfaitaire vergoeding aan de betrokken containerparken voor de inzameling van de afgewerkte olie van huishoudelijke oorsprong. Deze bepalingen werden vastgelegd in de MBO afgewerkte olie. Met terugwerkende kracht werden de kosten voor de containerparken vanaf 2004 terugbetaald volgens de modaliteiten die vastgelegd zijn in de MBO. De modelovereenkomst regelt eveneens noodzakelijke maatregelen om te beletten dat de ingezamelde afgewerkte olie verontreinigd wordt en om de kwaliteit ervan te verhogen. Indien wordt vastgesteld dat de afgewerkte olie verontreinigd zou zijn met PCB s, wordt de meerkost van de verwerking van deze vloeistof in eerste instantie volledig gedragen door het beheersorganisme. 3 Handhaving 3.1 Doelstellingen De OVAM voert regelmatig controles in de transportsector uit in het kader van de aanvaardingsplicht voor voertuigen, olie, banden, batterijen en accu s. In 2011 lag de nadruk van de controles op eerste montage/first fill: er werden voornamelijk opwaartse controles uitgevoerd om na te gaan of de producenten/invoerders van voertuigen/machines voldoen aan de aanvaardingsplicht voor afvalbanden, afgewerkte olie en afgedankte autobatterijen en accu s. De wettelijke aanvaardingsplicht voor deze bedrijven betekent dat zij de keuze hebben om in een collectief systeem te stappen (aansluiten bij het bewuste beheersorganisme) of een individueel afvalpreventie- en afvalbeheersplan opstellen. De in 2011 gecontroleerde sectoren zijn een voortzetting van 2010: land- en tuinbouwvoertuigen en machines, heftrucks en aanhangwagens, motoren, bromfietsen, trikes en carts. Daarnaast werden in 2011 de controles ook gericht op caravans en motorhomes. Deze opwaartse controles hadden als voornaamste doel de invoerders van deze voertuigen aan te manen zich aan te sluiten bij de beheersorganismen Recytyre, Recybat en Valorlub. In 2011 waren gemiddeld een 2-tal inspecteurs actief in de transportsector. Zij registreren elke controle in een databank en staan in voor de verdere opvolging zoals het versturen van raadgevingen, het ontvangen van bewijsstukken en het opmaken van een proces-verbaal of verslag van vaststelling. Een raadgeving vermeldt steeds aandachtspunten en/of overtredingen die zijn vastgesteld en hoe men zich in regel kan stellen. Een proces-verbaal of verslag van vaststelling wordt opgesteld bij vaststelling van flagrante overtredingen of wanneer er geen gevolg wordt gegeven aan de raadgeving. 3.2 Resultaten In totaal werden er in opwaartse controles uitgevoerd op eerste montage/first fill. Deze controles werden zowel uitgevoerd bij eindverkopers en tussenhandelaars, als bij invoerders en producenten. 19 bedrijven voldeden niet aan de aanvaardingsplicht voor afgewerkte olie: zij waren geen lid van Valorlub en beschikten ook niet over een goedgekeurd individueel afvalpreventie- en afvalbeheersplan. Deze bedrijven werden via raadgevingen gewezen op de wettelijke bepalingen en aangemaand om zich in regel te stellen. De ervaring leert ons dat de invoerders/producenten de meest eenvoudige optie verkiezen, namelijk het aansluiten bij een beheersorganisme. In 2011 verstuurden de inspecteurs in totaal 101 raadgevingen (dit is inclusief herinneringen aan een eerste of tweede raadgeving). Een aantal bedrijven die gecontroleerd werden in 2010 hebben ook nog een herinnerings-raadgeving gekregen. Had deze laatste raadgeving geen effect, dan werd een verslag van vaststelling opgemaakt. In totaal maakten de inspecteurs 5 verslagen van vaststelling op in In 2012 gebeurt een verdere opvolging. 9/10

10 4 Conclusies Valorlub blijft veel aandacht schenken aan uitgebreide communicatiecampagnes inzake de correcte inzameling van olie afkomstig van de huishoudens en deze uit de privésector. Deze communicatie van het beheersorganisme en de inspecties van de OVAM hebben de aanvaardingsplicht voor afgewerkte olie beter bekend gemaakt in de sector van producenten en invoerders van voertuigen en machines zodat meer deelnemers aansloten bij Valorlub. Het inzamelpercentage van 85% wijst erop dat nagenoeg alle afgewerkte olie die vrijkomt wordt ingezameld. In 2011 werd de ingezamelde olie voor 92 % gerecycleerd via regeneratie, herraffinage en hergebruik en voor 2% energetisch gevaloriseerd. De recyclagedoelstellingen voor afgewerkte olie worden opnieuw ruimschoots behaald. Om deze resultaten de komende jaren te bestendigen, werden de onderhandelingen aangevat om in 2012 tot een nieuwe MBO te komen. De goedkeuringsprocedure voor deze nieuwe MBO is lopende. 10/10