Workshop COMPLEXE STOMAZORG. Ingrid Hermans Yves Depaifve

Transcriptie

1 Workshop COMPLEXE STOMAZORG Ingrid Hermans Yves Depaifve

2 Doelstellingen Workshop (tijdig) Herkennen van complicaties inzake stomaverzorging Bespreking meest voorkomende complicaties Interactie en gezamenlijk zoeken naar mogelijke gepaste probleeminterventies

3 CASUS 1 4 jaar na de aanleg van een eindstandig colostoma, wegens een APRA-procedure, zien we Meneer B. op de verpleegafdeling met een met een bemoeilijkt ontlastingspatroon en klachten van nausea.

4 CASUS 1 4 jaar na de aanleg van een eindstandig colostoma, wegens een APRA-procedure, zien we Meneer B. op de verpleegafdeling met een met een bemoeilijkt ontlastingspatroon en klachten van nausea. Vraag 1 Welke afwijking kan je observeren? Vraag 2 Welke verpleegkundige aandachtspunten neem je in acht bij de verzorging van het stoma?

5 Wat? Parastomale hernia Uitpuiling van peritoneum doorheen spierfascia Risico/gevaar: strangulatie - ischemie Incidentie (Shabir en Britton et al. 2010) : Colostoma: Eindstandig (4-48%) vs. Loop (0 30.8%) Ileostoma: Eindstandig ( %) vs. Loop (0 6.2%) Oorzaken/Risicofactoren: Obesitas, AHT, vrouwen, > 60 jaar (Sohn et al. 2012) Aanleg impliceert verzwakte zone in spierfascia

6 Preventie: Parastomale hernia Plaatsbepaling! Medicatie hoest CAVE tillen zware lasten Behandeling: Vaak conservatief: evt. dragen van breukband (bandagist maatbepaling); letten op soepelheid van de stomaplaat Chirurgie (repair) niet altijd even succesvol Mesh-repair verdient voorkeur i.t.t. sutuur-repair (Hansson et al., 2012) Mesh: veilig en effectief, lage hervalratio s, CAVE: fecale contaminatie (Lüning en Spillenaar, 2009)

7 CASUS 2 Een 75-jarige man, gekend met COPD, wordt opgenomen op de dienst spoedgevallen wegens hevige buikpijn. Het abdomen is fors opgezet. De CTabdomen toont een perforatie van het colon aan thv het sigmoïd. Er wordt beslist om over te gaan op een Hartmann-procedure, waarvoor een eindstandig colostoma wordt aangelegd. 10 dagen na de ingreep wordt de stomaverpleegkundige op de verpleegafdeling geroepen wegens loslating van de plaat.

8 CASUS 2 Een 75-jarige man, gekend met COPD, wordt opgenomen op de dienst spoedgevallen wegens hevige buikpijn. Het abdomen is fors opgezet. De CTabdomen toont een perforatie van het colon aan thv het sigmoïd. Er wordt beslist om over te gaan op een Hartmann-procedure, waarvoor een eindstandig colostoma wordt aangelegd. 10 dagen na de ingreep wordt de stomaverpleegkundige op de verpleegafdeling geroepen wegens loslating van de plaat. Vraag 1 Welke afwijking kan je observeren?

9 CASUS 2 Een 75-jarige man, gekend met COPD, wordt opgenomen op de dienst spoedgevallen wegens hevige buikpijn. Het abdomen is fors opgezet. De CTabdomen toont een perforatie van het colon aan thv het sigmoïd. Er wordt beslist om over te gaan op een Hartmann-procedure, waarvoor een eindstandig colostoma wordt aangelegd. 10 dagen na de ingreep wordt de stomaverpleegkundige op de verpleegafdeling geroepen wegens loslating van de plaat. Vraag 1 Welke afwijking kan je observeren?

10 Mucocutane naadproblematiek Dehiscentie Dehiscentie (loslating) muco-cutane naad Treedt gewoonlijk binnen korte termijn (enkele dagen tot weken) op na aanleg van het stoma Mogelijke oorzaken: Spanning / necrose (inadequate vascularisatie) na chirurgische aanleg Comorbiditeiten (COPD, diabetes, ) Medicatie (bvb. corticoïden, cytostatica) Slechte voedingstoestand Clinical protocols for stoma Care (2004), Liang et al. (2013)

11 Mucocutane naadproblematiek Dehiscentie Majeure vs. Mineure dehiscentie

12 CASUS 2 Een 75-jarige man, gekend met COPD, wordt opgenomen op de dienst spoedgevallen wegens hevige buikpijn. Het abdomen is fors opgezet. De CTabdomen toont een perforatie van het colon aan thv het sigmoïd. Er wordt beslist om over te gaan op een Hartmann-procedure, waarvoor een eindstandig colostoma wordt aangelegd. 10 dagen na de ingreep wordt de stomaverpleegkundige op de verpleegafdeling geroepen wegens loslating van de plaat. Vraag 1 Welke afwijking kan je observeren? Vraag 2 Bespreek een mogelijke aanpak van de verzorging van het stoma?

13 Mucocutane naadproblematiek Behandeling Dehiscentie Stap 1 - Grondig reinigen met Prontosan (5 min. laten intrekken) - Dagelijkse inspectie conditie mucosa stoma is cruciaal Stap 2 - Links: bedekken met alginaat die zilver bevat (Seasorb AG ) (alginaat mag deels wondranden overlappen; beetje Stomahesive pasta (Convatec) aanbrengen om kleefkracht te bevorderen) - Rechts: Pastaschijf (Varimate, Eurotec ) aanbrengen. Stap 3 Convexe huidplaat aanbrengen (goed voorverwarmen en precieze uitknip zijn essentieel!)

14 Mucocutane naadproblematiek Behandeling Dehiscentie Stap 1 - Grondig reinigen met Prontosan (5 min. laten intrekken) - Dagelijkse inspectie conditie mucosa stoma is cruciaal Stap 2 - Links: bedekken met alginaat die zilver bevat (Seasorb AG ) (alginaat mag deels wondranden overlappen; beetje Stomahesive pasta (Convatec) aanbrengen om kleefkracht te bevorderen) - Rechts: Pastaschijf (Varimate, Eurotec ) aanbrengen. Stap 3 Convexe huidplaat aanbrengen (goed voorverwarmen en precieze uitknip zijn essentieel!)

15 Mucocutane naadproblematiek Behandeling Dehiscentie Evolutie na 7 dagen

16 Mucocutane naadproblematiek Behandeling Dehiscentie Evolutie na 7 dagen na 14 dagen

17 CASUS 3 Omwille van een verslechterde nierfunctie en dehydratatie wordt een 76 jarige man terug opgenomen op de verpleegafdeling. Een maand eerder werd rectumchirurgie (TME-procedure; pouch) bij de man uitgevoerd. De man kreeg hierbij een loopileostoma

18 CASUS 3 Omwille van een verslechterde nierfunctie en dehydratatie wordt een 76 jarige man terug opgenomen op de verpleegafdeling. Een maand eerder werd rectumchirurgie (TME-procedure; pouch) bij de man uitgevoerd. De man kreeg hierbij een loopileostoma Vraag 1 Welke afwijking kan je observeren?

19 CASUS 3 Omwille van een verslechterde nierfunctie en dehydratatie wordt een 76 jarige man terug opgenomen op de verpleegafdeling. Een maand eerder werd rectumchirurgie (TME-procedure; pouch) bij de man uitgevoerd. De man kreeg hierbij een loopileostoma Vraag 1 Welke afwijking kan je observeren? Vraag 2 Wat is een mogelijke oorzaak van deze afwijking?

20 Peristomale huidaandoeningen Secundaire ulcera Aandachtspunten Vermoedelijk ontstaan door druk CAVE convexe systemen (druknecrose) Voorkomen is beter i.p.v. te genezen Draag zorg voor je huid Adequaat gebruik van systemen/hulpmiddelen

21 CASUS 3 Omwille van een verslechterde nierfunctie en dehydratatie wordt een 76 jarige man terug opgenomen op de verpleegafdeling. Een maand eerder werd rectumchirurgie (TME-procedure; pouch) bij de man uitgevoerd. De man kreeg hierbij een loopileostoma Vraag 1 Welke afwijking kan je observeren? Vraag 2 Wat is een mogelijke oorzaak van deze afwijking? Vraag 3 Bespreek een mogelijke aanpak

22 Peristomale huidaandoeningen Behandeling Secundaire ulcera

23 Peristomale huidaandoeningen Secundaire ulcera Behandeling Stap 1 - Peristomale goed reinigen - Ulcus reinigen met woundcleanser (Flamarins) Stap 2 - Ulcus opvullen met alginogel (Flaminal Forte) - Rechterzijde peristomaal: stomahesive pasta (barrière) Stap 3 - Omschakeling van convex naar vlak systeem - Plaat goed voorverwarmen, precieze uitknip

24 CASUS 4 Een 46-jarige man, gekend met colitis ulcerosa, wordt op de afdeling abdominale heelkunde opgenomen voor een subtotale colectomie (+pouch). Er wordt tijdig een loopileostoma aangelegd. Een aantal dagen na de ingreep wordt de stomaverpleegkundige op de verpleegafdeling geroepen. De plaat komt namelijk meermaals per dag los.

25 CASUS 4 Een 46-jarige man, gekend met collitis ulcerosa, wordt op de afdeling abdominale heelkunde opgenomen voor een subtotale colectomie (+pouch). Er wordt tijdig een loopileostoma aangelegd. Een aantal dagen na de ingreep wordt de stomaverpleegkundige op de verpleegafdeling geroepen. De plaat komt namelijk meermaals per dag los. Vraag 1 Welke afwijking kan je observeren?

26 Retractie Retractie: stoma die zich 5 mm of meer onder het huidoppervlak bevindt Meestal binnen de 6 weken na aanleg van het stoma (Arumugam et al., 2003) Oorzaken: Verhoogde spanning (trekkracht) vanuit abdomen Obesitas Necrose stoma Dehiscentie muco-cutane naad Moeilijke chirurgie (bvb. weinig resterende hoeveelheid - vitaal- darmgedeelte ): Voor aanleg colostomie dikwijls moeilijker (mindere hoeveelheid darm)

27 CASUS 4 Een 46-jarige man, gekend met collitis ulcerosa, wordt op de afdeling abdominale heelkunde opgenomen voor een subtotale colectomie (+pouch). Er wordt tijdig een loopileostoma aangelegd. Een aantal dagen na de ingreep wordt de stomaverpleegkundige op de verpleegafdeling geroepen. De plaat komt namelijk meermaals per dag los. Vraag 1 Welke afwijking kan je observeren? Vraag 2 Bespreek een mogelijke aanpak

28 Behandeling: Retractie Convexe systemen Andere hulpmiddelen: pasta(ring), gordel, Uitgesproken retractie: chirurgisch herstel

29 Behandeling Retractie

30 Lekkage Grote impact op Quality of Life (QoL) bij stomapatiënten Uit onderzoek blijkt dat lekkage een zeer grote, zij het niet de grootste, impact heeft op de QoL (Neuman et al., 2011, Redmond et al., 2009, Gooszen et al., 2000) Adequaat gebruik van opvangsysteem Gebruik van 2-delig systeem + goede follow-up vermindert lekkageproblematiek (Erwin-Toth et al., 2012) Peristomale Huidproblemen induceren vaak lekkage Grote impact op kosten (Meisner et al., 2012)

31 Lekkage Observeer erosie stomaplaat bij verwisselen van zakje

32 Lekkage

33 Lekkage Adequaat gebruik en aanbrengen van hulpmiddelen

34 CONCLUSIE Goede productkennis is cruciaal

35 CONCLUSIE Signaliseer en herken (mogelijke) problemen tijdig

36 CONCLUSIE Goede stomazorg is teamwork en berust op een degelijke verslaggeving