De betekenis van floreren en de positieve psychologie. Landelijke congres positieve psychologie Ernst Bohlmeijer

Transcriptie

1 De betekenis van floreren en de positieve psychologie Landelijke congres positieve psychologie Ernst Bohlmeijer

2 In samenwerking met: Sanne Lamers Gerben Westerhof

3 4 vragen Wat is de impact van floreren en welbevinden? Wat betekent dat voor de (geestelijke) gezondheidszorg? Wat is de focus van positieve psychologie? Wat kenmerkt positieve psychologie anno 2013?

4 I Wat is floreren? Wat is de impact van floreren?

5 Het goede gevoel

6

7 Emotioneel welbevinden De aanwezigheid van positieve emoties / affecten De afwezigheid van negatieve emoties / affecten Algemene tevredenheid met het eigen leven Filosofie: hedonisme: genot als hoogste goed (Epicurus). Economie: iedereen handelt uit eigenbelang (Hobbes). Psychologie: iedereen wil genot, maar wordt daarin gefrustreerd (Freud).

8 Het goede leven Zelfrealisatie (individuatie, volledig functionerende individu). Het streven naar optimaal leven op basis van ieders unieke potentieel (Ryff & Singer, 2008). Levensloop perspectief.

9 Psychologisch welbevinden

10 Filosofie Eudaimonia (goede geest) Aristoteles: het ontwikkelen van deugden / balans Economie Capabilities: de mogelijkheden die de maatschappij biedt aan mensen om een goed leven te leiden. Martha Nussbaum

11 Sociaal welbevinden Sociale aspect acceptatie actualisatie contributie coherentie integratie Kernomschrijving Positieve houding t.o.v. andere mensen; andere mensen erkennen en accepteren. Zorgen en geloven dat de maatschappij zich op een positieve manier ontwikkelt. Geloven dat je iets waardevols te geven hebt aan de maatschappij. Ervaren dat de sociale wereld te begrijpen is, logische is en voorspelbaar. Je deel voelen van een gemeenschap.

12 Floreren Hoge niveaus van emotioneel, psychologisch en sociaal welbevinden. Het vermogen om een plezierig, betekenisvol en betrokken leven te leiden (Martin Seligman).

13

14 Is positieve geestelijke gezondheid werkelijk verschillend van psychopathologie?

15 Operationalisatie van floreren (Corey Keyes) Floreren (flourishing; hoog welbevinden): wanneer mensen in de afgelopen weken minimaal 1 aspect van emotioneel welbevinden vaak ervaren en minimaal 5 aspecten van psychologisch of sociaal welbevinden. Matig welbevinden: niet hoog / niet laag Laag welbevinden (languishing): wanneer mensen in de afgelopen weken minimaal 1 aspect van emotioneel welbevinden zelden of nooit ervaren en minimaal 5 aspecten van psychologisch of sociaal welbevinden zelden of nooit ervaren.

16 Bevolkingsstudie MHC-SF & BSI LISS panel (CentERdata; Tilburg) Longitudinal Internet Studies in the Social sciences Representatieve selectie van Nederlandse volwassenen N = 1,662 (18 tot 87 jaar) Vier metingen in negen maanden

17 HC- is een valide en betrouwbaar instrument. De items worden door ouderen en jongeren; mannen en vrouwen op dezelfde wijze begrepen in gevuld. Extraversie en vriendelijkheid zijn sterk verbonden met welbevinden. Neuroticisme is sterk verbonden met psychopathologie Oudere mensen (60+) ervaren minder welbevinden en minder psychopathologie als jongere mensen (25 60). Ouderen ervaren minder psychologisch welbevinden en meer emotioneel welbevinden dan jongere mensen.

18 Impact van floreren (Lamers e.a., in review)

19 Impact van floreren Veranderingen in welbevinden voorspellen psychopathologie beter dan eerdere psychopathologie. Veranderingen in psychopathologie voorspellen welbevinden beter dan eerdere niveaus van welbevinden.

20

21 Impact van floreren (Keyes, Dhingra & Simoes, 2011)

22 2 belangrijke conclusies Psychopathologie en welbevinden (positieve geestelijke gezondheid) zijn twee gerelateerde, maar afzonderlijke dimensies van geestelijke gezondheid. Behoud en bevordering van floreren en welbevinden verlagen de kans op psychopathologie 6 maanden en 10 jaar later.

23 Maar wat betekent dit nu voor de (geestelijke) gezondheidszorg?

24

25

26

27 Positieve psychiatrie / gezondheidszorg

28 Wat is de focus van de positieve psychologie?

29

30

31

32

33

34

35 Theorieën Competenties Interventies Verbreden-enbouwen Emotieregulatie Zelfdeterminatie Flow Posttraumatische groei Hoop Optimisme Zelfexpansie Kapitaliseren Vergeving Zelftranscendentie Generativiteit Altruïsme Zingeving en waardering Talent en vertrouwen Omgaan met tegenslag en lijden Relaties en verbondenheid Mindfulness Emotieregulatietraining ACT Compassie training Positieve psychotherapie Sterke kanten benaderingen Waarderend perspectief Levens- en toekomst verhalen Optimisme training Oplossingsgerichte therapie Compassievolle communicatie Existentiële therapie Settingen: (geestelijke) gezondheidszorg, organisaties, scholen Implementatie: oplossingsgerichte therapie, online, technologie, monitoren & meten.

36

37 Wat kenmerkt de positieve psychologie?

38 (Praktische) wijsheid The ability to balance reflection and action, weigh the known and the unknowns of life, be better able to accept some of the paradoxes of life, and to more openly and satisfactorily address the fundamental questions of human existence. Baltes & Smith, 1990

39 Heterostase Verandering, in het klein, maar ook in het groot, die zich aan onze ogen voordoet als radicale verjonging en onomkeerbaar verval, treffen we voortdurend overal aan. Het is een grondtrek van ons bestaan. Gezondheid (geluk, kwaliteit van leven) is het steeds opnieuw kunnen realiseren van een totaal welbevinden in een radicaal veranderend bestaan. Pieter Verduin

40 Balans tussen positief en negatief Human well-being is fundamentally about the joining of the realms of positive and negative aspects of living. Carol Ryff In order to fully understand the complexity of life in its totality, it is more promising to study the paradoxal and interactive effects of positives and negatives in the next stage of development of positive psychology. Paul Wong

41 Zingeving Modern society is plagued with ills such as violence in its many forms, including tyranny, terrorism, murder, and suicide. Real answers to these problems continue to elude us. Our advances may have made us richer, but the have not done anything to ensure our happiness or provide us with a sense of abiding meaningfulness. In fact, modern life seems only to bring more acute feelings of isolation, loneliness and emptiness. Takamori, Akehashi & Ito (2007)

42 Levenskunst Het vinden van balans tussen Aanvaarding (berustingsprestatie) Negatief Verleden Ik Goede gevoel Controle (aanpak) Positief Toekomst Wij Goede leven

43 Positieve psychologie 2.0 (adaptatie Wong, 2011)

44 Een waardevolle missie Met het voortduren van oorlogen, burgerlijke onrust, economische en educatieve uitdagingen ( ) hebben gemeenschappen, lokaal en wereldwijd, positief psychologische benaderingen meer dan ooit nodig. Ik nodig u daarom van harte uit mij, en de auteurs die een bijdrage aan dit boek hebben geleverd te volgen in de inspanning om het beste in mensen te ontdekken en te bevorderen zelfs in moeilijke tijden. Barbara Fredrickson Voorwoord Handboek.

45 Hartelijk dank voor uw aandacht