Nieuwsbrief. Opgroeien met zorg. Vorkmeer Steunpunt Mantelzorg Peel & Maas

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Vorkmeer Steunpunt Mantelzorg Peel & Maas Extra uitgave - Themanummer Opgroeien met zorg november Jongelui, Samen met het Bouwens wil het Steunpunt Mantelzorg Peel en Maas extra aandacht schenken aan de landelijke Dag voor de Mantelzorg. Dit jaar, in 2011, is het thema Opgroeien met zorg en is er speciale aandacht voor jonge mantelzorgers. In deze folder hebben we een aantal voorbeelden verzameld van situaties, waarin je terecht zou kunnen komen. Herken je jezelf in de verhalen, voorbeelden in deze nieuwsbrief, dan is het goed om te weten, dat je voor hulp of ondersteuning bij een heleboel mensen terecht kunt. Aarzel dan niet, maar neem meteen contact op of maak een afspraak met de mentor, schoolcounselor, vakdocent of iemand anders die je in vertrouwen kunt nemen. Het is een zware taak die op je schouders rust, maar soms kun je zeker wel wat hulp gebruiken. Vraag hulp als je daar behoefte aan hebt! Is er bij jou thuis iemand al lang ziek, gehandicapt, verslaafd of in de war? Bijvoorbeeld jouw zus heeft een spierziekte jouw vader is verslaafd aan bier jouw broer heeft kanker jouw moeder is vaak somber jouw broertje kan nooit rustig zijn Dan ben jij een jonge mantelzorger! Onder het begrip jonge mantelzorgers wordt verstaan: kinderen en jongeren tot 24 jaar die opgroeien met een zieke ouder, broer, zus, of met een zieke opa of oma die in de directe Opgroeien met zorg Thema landelijke dag voor de Mantelzorg - 10 november 2011 omgeving van het gezin woont en die intensieve zorg nodig heeft. Er kan sprake zijn van een lichamelijke ziekte of handicap, een psychische ziekte of verslavingsproblematiek, of van een verstandelijke beperking.

2 Wat helpt? Het helpt om met iemand te praten. Met je leraar of lerares bijvoorbeeld. Die wil het graag weten als er bij jou thuis iets aan de hand is. Want misschien ben je daardoor wel heel moe in de klas. Of lukt het je maar niet om op te letten. Het is heel goed om dat op school te vertellen. Echt waar! Probeer ook thuis of in de buurt iemand te vinden om mee te praten. Dat kan jouw vader of moeder zijn, een oom of tante, een buurvrouw of buurman, maar ook een vriendje of vriendinnetje. Misschien ken je zelfs wel een andere jonge mantelzorger! Je bent niet de enige jonge mantelzorger. Als je 100 kinderen op een rijtje zet, is er bij ongeveer 25 kinderen thuis iemand ziek, gehandicapt, verslaafd of in de war. Dat zou voor het Bouwens betekenen, dat er rond de 500 leerlingen in meer of mindere mate mantelzorger zijn. Jij ook? Als jij ook jonge mantelzorger bent, maak je je misschien zorgen over jouw familielid. Of doe je soms extra klusjes, zoals schoonmaken, boodschappen of oppassen op een broertje of zusje. Doordat er thuis iemand ziek of gehandicapt is, hebben jouw ouders vaak weinig tijd over. Om jou voor te lezen, bijvoorbeeld, of om je te helpen met je huiswerk. Of om samen eens iets leuks te doen, zoals zwemmen of spelen. Het kan fijn zijn om voor iemand te zorgen. Maar soms is het ook best zwaar. Zoals wanneer je: je alleen voelt bang bent je schaamt je schuldig voelt niet kunt slapen voelt dat anderen jou niet begrijpen. 2 vorkmeer - Steunpunt mantelzorg peel & maas

3 Feitjes Met name jongeren met psychisch zieke ouders, verslaafde ouders of ouders met een combinatie van ziekten lopen meer kans op problemen thuis, zoals ruzie, het gevoel er alleen voor te staan of mishandeld te worden Jongeren met een langdurig ziek familielid blijken meer problemen thuis te ervaren dan jongeren die niet te maken hebben met een langdurig ziek familielid, vooral bij meerdere zieke familieleden of lichamelijk of psychisch zieke broers of zussen De gezondheid van jongeren met een langdurig ziek familielid blijkt duidelijk minder gunstig te zijn in vergelijking met de gezondheid van andere jongeren. Meer emotionele problemen, meer problemen in het algemeen, een minder goed ervaren gezondheid, vaker depressieve gedachten enz. Wat moeten jonge mantelzorgers zoal doen? In Rotterdam is een onderzoek gehouden onder 300 jongeren met een langdurig ziek familielid en daar kwamen de volgende gegevens uit naar voren. Ruim de helft van deze jongeren (56%) doen vaak of heel vaak één of meer huishoudelijke taken (koken, wassen, schoonmaken), zorgtaken zoals (zorgen voor broer of zus, dingen regelen) of taken rondom de verzorging van de zieke (helpen met opstaan, douchen, naar het toilet gaan, helpen bij eten en drinken) uit te voeren. Een groot gedeelte, 67%, geeft aan zich emotioneel belast te voelen door de thuissituatie. Zij maken zich zorgen over het zieke familielid; denken vaak aan wat ze moeten doen; of hebben het gevoel altijd klaar te moeten staan voor de zieke. Een op de tien jongeren geeft aan zich hierdoor altijd gestresst te voelen. Bijna de helft van de jongeren geeft aan één of meer dingen te willen veranderen: minder moe zijn op school (17%); meer vrije tijd (15%); meer tijd voor vrienden (10%); minder zorgen maken (9%). Een groot deel van de jongeren (86%) ziet positieve kanten aan de situatie: ze kunnen goed zorgen voor mensen die hulp nodig hebben en zijn heel zelfstandig bij veel dingen die ze doen. Ruim de helft (57%) van de jongeren geeft aan dat de jeugdverpleegkundige bij dit onderzoek de eerste persoon was met wie de jongere sprak over hoe het is om te leven in een gezin met een langdurig ziek familielid/leden. Driekwart van de jongeren geeft aan het gesprek als prettig te hebben ervaren en 16% geeft aan er veel aan te hebben gehad. Uit de reacties blijkt dat de jongeren vooral een luisterend oor fijn vonden. Wonen, Welzijn en Zorg in de gemeente Peel en Maas 3

4 Uit je gevoelens Als je een bijzondere broer of zus hebt, heb je meer verantwoordelijkheid dan leeftijdsgenoten. Vaak zie je dat je ouders en je bijzondere broer of zus het zwaar hebben. Je eigen problemen lijken daardoor soms minder belangrijk. Toch is het heel belangrijk om je gevoelens te uiten. Alles opkroppen, kan ervoor zorgen dat je buikpijn of hoofdpijn of andere klachten krijgt. Niet de enige Sommige kinderen hebben een goed contact met hun bijzondere broer of zus. Bij anderen is het contact minder goed of niet goed. In beide gevallen kunnen er veel lastige situaties zijn. Misschien heb je een andere broer of zus of (één van) je ouders met wie je er goed over kunt praten. Ook zij kunnen het moeilijk vinden om met je bijzondere broer of zus om te gaan. Toch kun je het gevoel hebben dat je er alleen voor staat. Je hebt misschien het idee dat er geen andere jongeren zijn die net zoiets meemaken. Maar gelukkig ben je niet de enige met een bijzondere broer of zus! Ongeveer 12% van de kinderen en jongeren in Nederland heeft een bijzondere broer of zus. Er zijn dus veel jongeren die hetzelfde meemaken als jij. Schaamte Soms schaam ik me naar voor mijn zusje. Ze kan heel erg raar doen. Af en toe heeft ze een heel onbeleefd woord in haar hoofd en dat roept ze dan de hele dag tegen iedereen die ze tegenkomt. Ik vind dat verschrikkelijk, vooral als ik iemand van school tegenkom. - Linda (14 jaar) Boosheid en frustratie Ik ben soms echt boos op mijn zus. Als ik met mijn vriend achter de computer zit op mijn kamer, komt ze ineens binnen en gaat heel irritant doen. Ik wil altijd dat ze weggaat, maar dat doet ze meestal niet. Soms wordt ze dan boos en trekt de stekker uit de computer. Mijn ouders zeggen dat ik rekening met haar moet houden, maar ik voel me echt wel eens heel kwaad! - Lennart (15 jaar) Jaloezie Ik snap wel dat mijn broer veel aandacht en begeleiding nodig heeft bij de dagelijkse dingen, want alleen kan hij het niet. Toch vind ik het niet altijd eerlijk dat mijn moeder zoveel tijd aan hem besteedt en geen tijd heeft om een keer met mij te gaan shoppen. - Marloes (16 jaar) Schuldgevoelens Mijn broertje van 12 heeft een nierziekte. Hij moet daarvoor vaak naar het ziekenhuis en hij krijgt altijd veel aandacht van mijn ouders en familie. Ik snap dat wel, want het is ook niet leuk voor hem om ziek te zijn. Toch ben ik wel eens jaloers op hem, omdat hij al die aandacht krijgt. Eigenlijk vind ik dat stom van mezelf. Ik zeg dan tegen mezelf dat ik niet zo kinderachtig moet doen. - Rosanne (14 jaar) 4 vorkmeer - Steunpunt mantelzorg peel & maas

5 Bezorgdheid Ik maak me zorgen over mijn gehandicapte zusje. Ze moet overal bij geholpen worden. Nu is ze nog maar 10 jaar, maar ik ben bang dat ze over een paar jaar misschien naar een tehuis moet. Ik merk dat mijn ouders de verzorging zwaar vinden, ook al doen ze het met liefde. - Esther (17 jaar) Eenzaamheid Eigenlijk praat ik nooit over mijn zieke broertje. Hij heeft kanker en moet vaak naar het ziekenhuis. Mijn vrienden weten amper dat ik een broertje met die ziekte heb. Ik ben bang dat mijn broertje dood gaat, maar ik durf dat tegen niemand te zeggen. - Domenico (14 jaar) Verdriet Mijn oudere zus (19 jaar) heeft reuma. Ik kan goed met haar opschieten. Ze is voor mij als een vriendin. Ze heeft eigenlijk altijd pijn. Af en toe zit ik op mijn kamer te huilen, omdat ik het zo erg voor haar vind. - Meryem (14 jaar) Angst Mijn vader en mijn broer hebben een spierziekte. Ik ben bang dat ik het ook krijg. - Hans (15 jaar) Zorgen voor anderen en jezelf Mijn broer is gehandicapt. Ik speel vaak met hem als ik uit school ben. Dan hoeft mijn moeder even niet op hem te letten. Daardoor heb ik minder tijd voor andere dingen, zoals mijn huiswerk. - Gerrit (16 jaar) Opkomen voor jezelf Bij goed voor jezelf zorgen, hoort ook opkomen voor jezelf. Als je een gehandicapte of zieke broer of zus hebt, ben je vaak gewend je eigen behoeften even opzij te zetten. Als er iets is met je broer of zus, gaat die vaak voor. Daardoor kun je het moeilijk vinden om voor jezelf op te komen, als dat nodig is: Ik vraag niet zo vaak aandacht voor mezelf. Ik ben gewend mijn eigen problemen op te lossen. Maar daardoor laat ik soms ook wel over me heen lopen. Ik ga ruzies liever uit de weg. Soms geef ik dan maar toe, terwijl ik dat eigenlijk niet wil. - Sheila (13 jaar) Je nuttig voelen Het geeft zin aan je leven: Mijn zus is verstandelijk gehandicapt. Ze heeft het niveau van een kind van vijf jaar. Soms probeer ik haar iets te leren. Als dat lukt, ben ik altijd heel blij. - Kai (13 jaar) Erfelijkheid Sommige ziektes, handicaps en stoornissen zijn erfelijk. Dat betekent dat er vaak meer mensen in je familie dezelfde ziekte hebben. Het verschilt per ziekte hoe groot de kans is dat jij of iemand anders in je familie de ziekte krijgt. Omdat er heel veel soorten ziektes, handicaps en stoornissen zijn, is het niet mogelijk om die hier allemaal te bespreken. Als je je zorgen maakt of jij de ziekte ook kunt krijgen, probeer er dan met je ouders of iemand anders over te praten. Wonen, Welzijn en Zorg in de gemeente Peel en Maas 5

6 Wat kun je (eraan) doen? Gevoelens uiten Net als blijdschap, angst of verdriet is boosheid een gevoel. Het is niet goed of slecht. Iedereen is wel eens boos. Het hoort bij een mens. Je kunt je schuldig voelen als je boos bent op je bijzondere broer of zus. Boosheid kan in sommige situaties echter juist heel logisch zijn. Het kan helpen om een paar keer te zeggen: Ik ben boos en ik mag boos zijn. Het is belangrijk dat je iets doet met de boosheid die je in je voelt. Dit kan gedaan worden door eens hard op de grond te stampen of op een kussen te slaan. Beweging is op zo n moment ook heel goed. Door een eind te gaan hardlopen, te fietsen of door een partijtje te voetballen kun je je spanning kwijtraken. Daardoor voel je je vaak een stuk beter! Ook voor andere gevoelens geldt dat het belangrijk is om ze te uiten. Net als bij boosheid kun je dit op verschillende manieren doen. Kies een manier die bij jou past. Opschrijven wat je voelt Het kan je helpen als je opschrijft wat er thuis gebeurt en hoe je je voelt. Veel mensen gebruiken deze manier om zich te uiten als ze niet goed in hun vel zitten. Misschien schrijf je liever een gedicht of een liedje. Je kunt ook een tekening maken over je gevoel. Dit helpt allemaal om je gedachten op een rijtje te krijgen. Wat kun jij doen voor iemand die zorgt? Heb jij een vriendje, vriendin of b.v. klasgenootje die thuis voor een familielid zorgt? Je kunt helpen door af en toe te vragen hoe het gaat of door iets voor hem of haar te doen. Gewoon aardig doen is prima. 6 vorkmeer - Steunpunt mantelzorg peel & maas

7 Wil je meer weten? Zoek je meer informatie? Kijk dan op de onderstaande websites. De meeste zijn speciaal voor jongeren: lwww.ggz.startpagina.nl Bronnen o.a. Een bijzonder Broer of Zus, een uitgave van GGNet, regio Apeldoorn. De volledige uitgave is te downloaden op en Jongeren met een langdurig ziek familielid GGD Rotterdam en omstreken Mezzo, landelijke vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg, De foto s in deze nieuwsbrief zijn gemaakt tijdens diverse activiteiten in het kader van Maatschappelijke Stages in Peel en Maas. Andere zaken waar je met iemand over wilt praten? Neem contact op met: voor hulp.nl of het Jeugdstation, het Centrum voor Jeugd en Gezin in Peel en Maas tel: website: Wonen, Welzijn en Zorg in de gemeente Peel en Maas 7

8 November 2011 Dit is een uitgave van Vorkmeer Steunpunt Mantelzorg Peel en Maas Ruijsstraat CM te Panningen Tel: Website: Website: Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door: DTP Graphic Products - Panningen DTP Graphic Products, Panningen Jeugdstation Peel en Maas, Panningen bouwens van der Boijecollege, Panningen Vorkmeer Steunpunt Mantelzorg Peel en Maas, Panningen rabo-bank Peel en Maas Peel en Maas gemeente Peel en Maas 8 vorkmeer - Steunpunt mantelzorg peel & maas