ONDERZOEK DIERENARTSEN

Transcriptie

1 Markt- en Opinieonderzoek. Zeker Meten. WAKKER DIER ONDERZOEK DIERENARTSEN 1

2 Project I1601 Rapportagedatum : 28 juni 2013 Opdrachtgever Contactpersonen bij opdrachtgever Contactpersonen bij Team Vier Methode van onderzoek : Wakker Dier : Hanneke van Ormondt : Remco Frerichs en Jelle Rhebergen : Telefonisch (CATI) Steekproef : n=250 Veldwerkperiode : 13 juni 2013 tot en met 27 juni

3 INHOUDSOPGAVE H1 Inleiding Opdracht Achtergronden Opzet & methodiek Steekproef Vragenlijst Veldwerk Rapportage Responsverantwoording 7 H2 Management summary 8 H3 Resultaten 10 H4 Bijlage 18 3

4 Hoofdstuk 1 INLEIDING 4

5 1. INLEIDING 1.1 Opdracht Voor u ligt de rapportage van het onderzoek onder dierenartsen dat Team Vier in opdracht van Wakker Dier heeft uitgevoerd. 1.2 Achtergronden Vanaf juli 2013 zendt Wakker Dier een televisiespot uit waarin dierenarts Marno Wolters duidelijk maakt het onbegrijpelijk te vinden dat winkelketens als Albert Heijn en Jumbo de plofkip nog te verkopen. Met de plofkip wordt een kuiken bedoeld dat na zes weken ruim 2 kilogram weegt. Dit is de meest geproduceerde en gegeten kip in Nederland. In de veehouderij noemt men deze kip het gangbare vleeskuiken. Door middel van een onderzoek onder dierenartsen van gezelschapsdieren (zoals honden en katten) wil Wakker Dier graag de mening van dierenartsen over de plofkip peilen. In het onderzoek is (met uitzondering van vraag 2) consequent gesproken over het gangbare vleeskuiken. In onderhavige rapportage en in het door Wakker Dier uit te sturen persbericht wordt, ten behoeve van de leesbaarheid, gesproken over de plofkip. 1.3 Opzet & methodiek Gezien de probleemstelling is het onderzoek telefonisch en computergestuurd uitgevoerd. Dat wil zeggen dat respondenten telefonisch benaderd zijn, waarbij de interviewer de gegeven antwoorden rechtstreeks doorvoert in een digitale vragenlijst. Gedurende de veldwerkperiode is de kwaliteit van de gesprekken bewaakt door het steekproefsgewijs meeluisteren en meekijken met de gesprekken door de supervisor, de kwaliteitsbegeleiders en de senior projectleider, alsmede door het regelmatig controleren van een computeruitdraai van de resultaten. De doelgroep is voornamelijk overdag benaderd (tussen 9.00 uur en uur). Om steekproef technische redenen, zodat ook de moeilijker bereikbare personen in de steekproef vertegenwoordigd zijn, hebben we indien nodig drie recalls verricht Steekproef Team Vier heeft door middel van zoekacties op het internet een steekproefbestand opgebouwd van dierenartsen, verspreid over heel Nederland. Een deel van dit bestand bleek buiten de doelgroep te vallen, omdat zij niet uitsluitend als dierenarts voor gezelschapsdieren actief zijn (n=46). De respons op het onderzoek bedroeg 31% (zie Responsverantwoording ), hetgeen voor business-to-businessonderzoek (zonder aankondigingsbrief) een relatief hoge respons is. 5

6 1. INLEIDING Vragenlijst De vragenlijst is in overleg met de Wakker Dier tot stand gekomen. In het onderzoek wordt verwezen naar een aantal externe bronnen (Consumentenbond, Europese Unie en Wageningen Universiteit). In samenspraak met Wakker Dier heeft Team Vier deze verwijzingen opgenomen. Het is aan Wakker Dier om de feitelijke juistheid ervan aan te tonen. In de bijlage is de tekst opgenomen die ter informatie aan de dierenartsen tijdens het onderzoek is voorgelegd Veldwerk Het telefonische veldwerk vond plaats van 13 juni 2013 tot en met 28 juni Rapportage Onderhavige rapportage is op 27 juni 2013 aan Wakker Dier opgeleverd. 6

7 1. INLEIDING 1.5 Responsverantwoording Responsverantwoording Dierenartsen abs. % Totaal aantal bestelde adressen % Ingeschreven bij Onderzoekfilter n.v.t. - Totaal aantal beschikbare adressen % Niet gebruikte adressen / niet afgehandelde nummers % Bruto steekproef (aantal beschikbare adressen minus aantal niet afgehandelde nummers) % Nummer onbruikbaar - - Niet bereikbaar tijdens veldwerkperiode - - Buiten selectie 46 6% Taalproblemen - - Totaal aantal niet bruikbare / niet bereikbare nummers 46 6% Netto steekproef (bruto steekproef minus niet bruikbare/bereikbare nummers) % Interview compleet % Weigering % Overall respons (aantal gerealiseerde gesprekken gepercenteerd op de bruto steekproef) 31% 7

8 Hoofdstuk 2 MANAGEMENT SUMMARY 8

9 2. MANAGEMENT SUMMARY Dierenartsen zijn het meest bezorgd over het welzijn en de leefomstandigheden van de plofkip. In beide gevallen geeft een zeer ruime meerderheid zich hierover zeer of tamelijk veel zorgen te maken. Negen op de tien dierenartsen geven aan het belangrijk te vinden om het antibioticagebruik bij kippen verder terug te dringen. Het creëren van betere leefomstandigheden wordt door dierenartsen een effectiever middel gevonden om dit te bereiken dan het bewerkstelligen van een langzamere groei van de kippen. Iets meer dan de helft van de dierenartsen geeft aan dat frequent antibioticagebruik in de pluimveesector wijst op gezondheidsproblemen bij de kippen. Een even grote groep geeft aan dat antibiotica in de pluimveesector alleen gebruikt zou mogen worden bij zieke individuele dieren. Een zeer ruime meerderheid van de dierenartsen geeft aan de snelle groei van plofkippen onverantwoord te vinden. Circa zeven op de tien dierenartsen zijn van mening dat de plofkip moet worden vervangen door een ras met minder gezondheidsproblemen. Ongeveer driekwart van de ondervraagde dierenartsen is van mening dat de supermarkten de plofkip moeten vervangen door een alternatief, maar op de vraag of supermarkten moeten stoppen met de verkoop van de plofkip antwoordt twee derde bevestigend. Drie op de vijf dierenartsen geven aan dat als zij kip eten, bijna altijd kip te eten met een dierenwelzijnskeurmerk. Over het algemeen kunnen we stellen dat dierenartsen bezorgd zijn over de plofkip en van mening zijn dat actie ondernomen moet worden om (het antibioticagebruik bij) de plofkip terug te dringen. In de ogen van veel dierenartsen gaat het om een gecompliceerd vraagstuk, blijkt uit de open antwoorden. De veehouder, de supermarkt en de consument dragen allemaal een bepaalde mate van verantwoordelijkheid. Hoe dan ook is een meerderheid van de dierenartsen het erover eens dat de plofkip moet worden vervangen door een alternatief. 9

10 Hoofdstuk 3 RESULTATEN 10

11 3. RESULTATEN V2. Heeft u wel eens iets gezien, gehoord of gelezen over de plofkip? V3. In hoeverre maakt u zich zorgen over? Zeer ruime meerderheid bezorgd over welzijn en leefomstandigheden van de plofkip De plofkip is bij nagenoeg alle dierenartsen bekend (afgerond 100%): slechts één van de 250 ondervraagden geeft aan nog niet eerder van de plofkip gehoord te hebben. Dierenartsen zijn het meest bezorgd over het welzijn en de leefomstandigheden van de plofkip. In beide gevallen geeft 86% aan zich hierover zeer of tamelijk veel zorgen te maken en 12% zich hierover niet zo veel of helemaal geen zorgen te maken (2% weet dit niet). Ruim vier op de vijf dierenartsen zijn bezorgd over de snelle groei van de plofkip (82%), terwijl driekwart zich zorgen maakt over het antibioticagebruik bij de plofkip (75%). Het minst bezorgd is men over de besmetting met resistente bacteriën op kippenvlees, hoewel hierover nog altijd een meerderheid bezorgd is (66%). Basis: totale steekproef (n=250) 100% 80% 60% 63% 68% 66% 68% 80% 75% 72% 88% 90% 90% 82% 86% 86% 81% 80% 40% 20% 0% De besmetting met resistente bacteriën op kippenvlees Het antibioticagebruik bij de plofkip De snelle groei van de plofkip De leefomstandigheden van de plofkip Het welzijn van de plofkip man vrouw totaal 11

12 3. RESULTATEN V4. Kunt u voor elk van de stellingen aangeven in hoeverre u het ermee eens of oneens bent? Ruime meerderheid wil antibioticagebruik terugdringen Negen op de tien dierenartsen geven aan het belangrijk te vinden om het antibioticagebruik bij kippen verder terug te dringen (90%). Het is de vraag hoe het antibioticagebruik kan worden teruggedrongen: ongeveer vier op de vijf dierenartsen (79%) menen dat het creëren van betere leefomstandigheden een goede manier is om het gebruik van antibiotica in de pluimveesector terug te dringen. Daarmee heeft deze maatregel meer draagvlak dan het langzamer laten groeien van kippen. Iets meer dan de helft (53%) van de dierenartsen is namelijk van mening dat (ook) deze maatregel effect zal sorteren. 100% 80% 60% 87% 92% Basis: totale steekproef (n=250) 90% 81% 79% 75% 52% 54% man vrouw totaal 53% 40% 20% 0% Belangrijk om antibioticagebruik terug te dringen Betere leefomstandigheden goede manier om antibioticagebruik terug te dringen Langzame groei kip goede manier om antibioticagebruik terug te dringen 12

13 3. RESULTATEN V4. Kunt u voor elk van de stellingen aangeven in hoeverre u het ermee eens of oneens bent? Mannelijke en vrouwelijke dierenartsen oneens over gebruik antibiotica bij zieke individuele dieren Iets meer dan de helft van de dierenartsen geeft aan dat frequent antibioticagebruik in de pluimveesector wijst op gezondheidsproblemen bij de kippen (54%). Een even grote groep geeft aan dat antibiotica in de pluimveesector alleen gebruikt zou mogen worden bij zieke individuele dieren (53%). 100% 80% Basis: totale steekproef (n=250) man vrouw 62% totaal 60% 55% 53% 54% 53% 40% 39% 20% 0% Frequent gebruik antibiotica wijst op gezondheidsproblemen kippen Antibiotica in pluimveesector alleen gebruiken bij zieke individuele dieren 13

14 3. RESULTATEN V4. Kunt u voor elk van de stellingen aangeven in hoeverre u het ermee eens of oneens bent? Ruime meerderheid vindt snelle groei plofkip onverantwoord Een zeer ruime meerderheid van de dierenartsen geeft aan de snelle groei van plofkippen onverantwoord te vinden: 86% huldigt deze mening. Circa zeven op de tien dierenartsen zijn van mening dat de plofkip moet worden vervangen door een ras met minder gezondheidsproblemen (68%). 100% 80% 79% 91% Basis: totale steekproef (n=250) 86% 71% 62% man vrouw totaal 68% 60% 40% 20% 0% Ik vind de snelle groei van plofkippen onverantwoord Ik vind dat de plofkip moet worden vervangen door ras met minder gezondheidsproblemen 14

15 3. RESULTATEN V4. Kunt u voor elk van de stellingen aangeven in hoeverre u het ermee eens of oneens bent? Driekwart dierenartsen wil plofkip vervangen Circa driekwart van de ondervraagde dierenartsen is van mening dat de supermarkten de plofkip moeten vervangen door een alternatief (73%), maar op de vraag of dierenartsen vinden dat supermarkten moeten stoppen met de verkoop van de plofkip antwoordt twee derde bevestigend (66%). Het gaat de dierenartsen in veel gevallen te ver om de verantwoordelijkheid voor het terugdringen van het antibioticagebruik bij de supermarkt te leggen, hoewel nog altijd iets minder dan de helft van de dierenartsen het hiermee eens is (48%). De vraag waar de verantwoordelijkheid wel / ook ligt is niet in het onderzoek opgenomen. Drie op de vijf dierenartsen geven overigens aan dat als zij kip eten, bijna altijd kip te eten met een dierenwelzijnskeurmerk (61%). 100% 80% 60% 40% 20% 67% 77% Basis: totale steekproef (n=250) 73% 71% 66% 57% 51% 46% man vrouw totaal 48% 0% Ik vind dat supermarkten de plofkip moeten vervangen door een alternatief Ik vind dat supermarkten moeten stoppen met verkoop plofkip Ik vind dat supermarkten verantwoordelijkheid hebben om antibioticagebruik terug te dringen 15

16 3. RESULTATEN V5. Zou u, tot slot, nog iets kwijt willen aan verkopers van snelgroeiende gangbare kippen? Als ze het blijven verkopen dan blijven consumenten het aanschaffen en het zal er niet beter op worden. Die (boeren, RF) worden ook gedwongen de prijzen laag te houden, worden uitgeknepen door de supermarkten. De sleutel ligt bij de supermarkten of consumenten. Duidelijk vermelden zodat de consument bewust kan kopen. Het is een gecompliceerd probleem. Het is een combinatie van vraag en aanbod. Ze kunnen op zich wel een betere levensomstandigheden krijgen. Een tussen oplossing en controlerende hand vinden is beter. Ik vind het meer een taak van de consument dan voor de producent, het gaat uiteindelijk om de consument. Aan vrij uitlopende kippen zitten ook nadelen zoals wormen etc. Wordt misschien iets te verheerlijkt. Salmonella proberen te voorkomen lijkt mij overigens eerst een ernstiger probleem vooral voor ouderen en kinderen. Veehouders worden aan alle kanten gepakt, het is voor hen ook een overlevingskwestie. Je kan het hen ook niet kwalijk nemen. Ze zijn niet alleen verantwoordelijk. Ook de supermarkten en de consumenten. Als de markt verandert (de supermarkten meer scharrelvlees gaan verkopen en minder goedkoop vlees, gaan de consumenten meer scharrelvlees kopen en kunnen de veehouders meer scharrelvlees produceren) krijgen de veehouders ook een betere kans om ander vlees te produceren. Stoppen met stunten dan kan de vraag naar deze kippen verminderen. Het zou mooi zijn als ze overgaan op normaal gefokte vleeskuikens 16

17 3. RESULTATEN V6. En aan consumenten? Eet vaker een dagje vleesloos. Denk er goed over na wat je eet. En wat voor leven zo'n kip heeft gehad en verdiep je er wat meer in. Dat ze niet plofkippen moeten kopen. Voorlichting kan daar veel aan bijdragen. Meer betalen voor een beter welzijn voor de dieren. En meer inlichtingen erover opnemen. Als je een beetje van dieren houdt, dan doet het wel wat met je. En meer nadenken over de keuze. Ik denk dat er heel veel onwetendheid en niet willen weten is over antibiotica en wat er bij de kippenhouderij gebeurt. Ze moeten de nadruk leggen op de gezondheid van de mens, ik denk dat je mensen meer triggert om het niet te kopen dan dat je foto s laat zien van de plofkippen zelf. Als je kijkt naar het prijsverschil tussen het goed geproduceerde vlees en het goedkoop geproduceerde vlees en je houdt even die twee plaatjes in je hoofd is het dat prijsverschil dubbel en dwars waard. Ik heb wel begrip voor mensen die het zich echt niet kunnen veroorloven. Een gezin op bijstandsniveau wil ook gewoon zijn/haar kinderen voeden en zij kunnen het duurdere vlees gewoon simpelweg niet betalen. Maar als je het geld hebt, kies dan voor het duurdere vlees. Ik heb zelf altijd zoiets van: je kan ook wat minder eten en let een beetje op wat je koopt. Je hoeft niet per se twee ons vlees te eten, één ons is ook genoeg. Ga gewoon meer betalen en dan verdwijnt de plofkip vanzelf. 17

18 Hoofdstuk 4 BIJLAGE 18

19 4. BIJLAGE In de vragenlijst is de volgende informatie aan de dierenartsen verstrekt: Definitie plofkip: Met de plofkip wordt een kuiken bedoeld dat na zes weken ruim 2 kilogram weegt. Dit is de meest geproduceerde en gegeten kip in Nederland. In de veehouderij noemt men deze kip het gangbare vleeskuiken. Deze term zullen wij vanaf nu ook gebruiken. Meer uitleg over dit vleeskuiken: Wetenschappers van de Europese Unie geven aan dat de snelle groei van het gangbare vleeskuiken leidt tot welzijns- en gezondheidsproblemen. Hoewel het antibioticagebruik in de laatste 5 jaar met zo n 40% is teruggedrongen, liet een recent grootschalig onderzoek van Wageningen Universiteit zien dat het gangbare vleeskuiken bijna 3 dagdoseringen antibiotica in krijgt in zijn leven van 42 dagen. Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat bijna al het kippenvlees is besmet met de antibiotica resistente ESBL-bacteriën. 19

20 Veenplaats JW Amstelveen Tel: