Functie van hormonen Hersentumor en hormonen
|
|
- Eva Brabander
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het hormoonstelstel Hormonale problemen bij kinderen met een hersentumor Dr HM van Santen Kinderendocrinoloog WKZ, UMCU Functie van hormonen Hersentumor en hormonen Adequate reactie op stress Lengtegroei Botdichtheid Spierkracht Huid Stofwisseling Cardiovasculair Hersenontwikkeling Haar en huid Psychisch welbevinden Concentrerend vermogen van de nier Borstvoeding Puberteit Vruchtbaarheid Seksueel functioneren Acute fase Tumoren in het hypofyse gebied Tumoren buiten het hypofyse gebied Lange termijn Schade door bestraling of chemotherapie 1
2 Endocriene toxiciteit in CCS Kans op endocriene uitval na hoofdbestraling ( > 30 Gy) The Lancet Diabetes & Endocrinology 2015 The Lancet Diabetes & Endocrinology 2015 Functie van hormonen Acute problemen Adequate reactie op stress Lengtegroei Botdichtheid Spierkracht Concentrerend vermogen van de nier Borstvoeding Centrale diabetes insipidus (en vochtbeleid) Bijnierschors insufficiëntie (en stress schema s) Huid Stofwisseling Cardiovasculair Hersenontwikkeling Haar en huid Psychisch welbevinden Puberteit Vruchtbaarheid Seksueel functioneren 2
3 Centrale diabetes insipidus Hersentumoren en centrale diabetes insipidus Gestoorde ( te weinig) secretie van ADH De hypothalamus hypofyse as Anti diuretisch hormoon Hypothalamus: V2 receptoren op vasculaire endotheel celllen V2 receptoren in verzamelbuis, lis van Henle en periglomerulair - Aquaporine 2 3
4 ANP Atriaal natriuretisch peptide atria van het hart Respondeert op verhoogde atriale druk Remt de afgifte van vasopressine Remt het RAAS systeem en de natrium reabsorptie in de nier Remt de interactie van AVP en aldosteron op nier tubulus Met name behoud van intravasculaire volume iit toniciteit Reduceert circulerend volume Verhoogt natrium excretie Dus: Hypervolemie/ hypotonie: afname aldosteron, afname ADH, toename ANP water en natrium secretie Hypovolemie/ hypertonie: toename aldosteron, toename ADH water en natrium retentie Diagnose CDI Tekort aan ADH Poly urie > 2 l/m2 in kinderen > 3 L / dag voor volwassenen Normaal glucose en calcium Dorstproef Psychogene polydipsie Centrale diabetes insipidus Nefrogene diabetes insipidus 4
5 Dorstproef Centrale DI : oorzaken Hypofyse steel onderbreking door germinoom, LCH, glioom, craniopharyngeoom Hypofyse chirurgie Trauma Ischemische encephalopathie Auto immuun, infectieus Congenitale afwijking hypofyse/ hypothalamus Genetisch: mutatie AVP gen In 10 % eci Behandeling van DI Behandeling van DI Intact dorstgevoel versus adipsie Kind corrigeert zichzelf Adipsie: vast vochtbeleid Hypernatriemie: vochtdeficit aanvullen Hyponatriemie: negatieve vochtbalans nastreven Desmopressine ( DdAVP) Oraal 0,05 0,1 mg, nasaal 2,5 10 mcg, iv 0,1 0,4 mcg Let op andere dosering + werkingsduur: oraal 0,05 0,1 mg, werkt 6 14 uur nasaal 5 mcg, werkt uur Intra veneus 0,5 3,0 mcg werkt 8 22 uur Vasopressine iv werkt 5 10 minuten ( 0.5 mu/kg/hr) 5
6 Chemotherapie en diabetes insipidus Vergt nauwkeurige samenwerking tussen oncoloog, endocrinoloog en verpleegkundige Vochtbalans, insensible loss, Minrin Toxiciteit van de chemo Wel/geen hyperhydratie nodig? Hoevaak en wanneer controles van serum natrium, hoe te handelen bij afwijkende waarden interactie co medicatie? Pitfalls tijdens de kuur. Is dit dan een probleem? Ja, verkeerd beleid kan ernstige consequenties hebben zeldzaam dus weinig ervaring Evaluatie nationaal cohort N=120, NCH voor cranio/ glioom/ germinoom 68 % CDI Range natrium post op : binnen 24 uur! Laag natrium gecorreleerd met verlaagde mentale status en epileptische insulten Wat kan er gebeuren bij verkeerd beleid? Te snelle en forse schommelingen in het serum natrium/ effectieve osmol Ernstige of snelle daling van het serum natrium : zwelling van intracellulaire cerebrale compartiment Irreversibele hersenschade of mortaliteit Ernstige of snelle stijging van serum natrium: Verschil in intracellulaire en extracellulaire (serum) compartiment Verschuiving van vocht Krimpen van hersencellen : pontine demyelinisatie Vragen aan de zaal Patiënt met germinoom en DI krijgt chemo kuur zonder hyperhydratie Urine catheter? Aanpassing minrin of doorgeven zoals thuis? Natrium controles? Patient met germinoom DI krijgt kuur met hyperhydratie Urine catheter? Vochtbeleid? Natrium controles? Minrin geven? Dit laat ik over aan de endocrinoloog 6
7 Wat leren we? Bij hyperhydratie is controle van de vochtbalans a drie uur onvoldoende; check urine output a 1 uur Controleer altijd het serum natrium alvorens een gift minrin te geven, ook in geval van polyurie Neem een patiënt met DI en hyperhydratie bij voorkeur op een medium high care afdeling op met 1: 1 verpleegkundige dan wel IC Bij twijfel ( ook in de nacht): overleg met de oncoloog en endocrinoloog 1) SiADH Chemotherapie en effect op natrium Cytostatica: Vincristine ( hoog ADH obv para-ventriculaire of supraoptische cel microtubulaire schade + meer water verlies via GI en daardoor adequate ADH verhoging?) Vinblastine Cisplatin (onduidelijke oorzaak) Carboplatin Cyclofosfamide ( direct effect hypothalamus) Chloorambucil Melphalan (direct of versterkt effect vcr/cyclo) Thiotepa Vinorelbine Ifosfamide combinaties 1. CHOP-M: VCR met cyclo, doxo, MTX en Prednisolon: in 17 % hyponatriemie obv SiADH 2. high dose vinblastin, cisplatin, bleomycine : 8/12 hyponatriemie obv SiADH Overige medicatie Carbamazepine ( stimuleert secretie ADH) Chloorpropamide ( verhoogt renale gevoeligheid voor ADH) Tolbutamide (ADH-like effect) Itraconazol ( + vcr) Clofibraat NSAID s ( verhogen effect ADH thv de nier) Fentanyl Narcotica Sulfonyl urea s Thiazide diuretica Tricyclische antidepressiva 3,4-methylenedioxymethampetamine ( ecstasy) Exogene ADH toediening/oxytocine/ddavp Chemotherapie en effect op natrium (2) 2) Nefrogene diabetes insipidus (afname gevoeligheid voor ADH) Ifosfamide 3) Tubulopathie met natrium verlies Ifosfamide cisplatin cyclofosfamide carboplatin (& etoposide) cisplatin, ifosfamide en etoposide amfotericine B (renale tubulaire acidose, afgenomen conc. vermogen vd nieren, hypokaliemie, Na en Mg wasting) methotrexaat Carmustine vochtbalans + metingen van serum natrium en osmol in plasma en urine Pitfalls tijdens kuur bij patient met DI Cave: afname mictie duidt NIET op dehydratie! ( maar op langere werking Minrin). Geen extra vocht geven! Polyurie betekent niet perse meer Minrin geven: check eerst natrium, gewicht en vochtbalans Hyponatriemie betekent (meestal) vochtreductie: geen extra natrium geven Mictie altijd anders dan thuis Co medicatie ( dexamethason) Hogere insensible loss (?) 7
8 Cortisol Hersentumoren, steroiden en stress schema s Adrenal Insufficiency: Still a Cause of Morbidity and Death in Childhood Meest voorkomende oorzaak van Addisonse crisis in bekende patiënten is iatrogeen Glucocorticoid withdrawal Omissie van stress dosering Niet onderkend hypocortisolisme kan leiden tot ernstige hypoglycemie en mortaliteit Symptomen passend bij acute bijnierschorsinsufficiëntie/ ontregeling: Buikpijn, braken wel of niet gepaard gaande met koorts Ondertemperatuur Hypoglycemie Addisonse crise : Hypotensie Shock Eventueel: hyponatriemie hyperkaliemie hyperpigmentatie huid Pediatrics, Shulman et al 8
9 Stress schema: bij wie? Protocollen steroid schema s Landelijk protocol: Kinderen bekend met een bijnierschors insufficiëntie Kinderen bij wie de kans groot is dat hun bijnieren tijdens "stress" onvoldoende cortisol maken PMC protocollen WKZ/ UMCU : scoop protocollen: kinderendocrinologie Langer dan 10 dagen steroïden gelijk aan 15 mg hydrocortison/ m2/dag = 0,75 mg dexamethason /m2/dag Conclusies Chemotherapie geven aan patiënten met hersentumoren met centrale diabetes insipidus is een medische uitdaging. Vragen? Hyperhydratie bij kinderen met CDI vergt samenwerking tussen oncoloog, endocrinoloog en verpleegkundige. Stress schema s : zie protocollen Scoop 9
10 10
Osmo- en volumeregulatie
Osmo- en volumeregulatie De water- en zouthuishouding van het lichaam Anne Lohuis - 7 Februari 2013 Doelstelling Het verduidelijken van twee belangrijke functies van het menselijk lichaam, met daar aan
Nadere informatieLevensbedreigende hyponatriëmie. J.G. van der Hoeven UMC St Radboud, Nijmegen
Levensbedreigende hyponatriëmie J.G. van der Hoeven UMC St Radboud, Nijmegen 1 U meet een lage plasma [Na + ] - waarom? Concentratie = Totaal Na + in extracellulaire ruimte 2 U meet een lage plasma [Na
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. GLUCOSE 50%, oplossing voor infusie
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER GLUCOSE 50%, oplossing voor infusie Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie voor u in. - Bewaar
Nadere informatieKliniek endocrinologie. Dirk Vanderschueren
Kliniek endocrinologie Dirk Vanderschueren Kliniek Vrouw 64 jaar Geen klachten wel wat meer depressief MVG: negatief buiten polsfractuur 5 jaar geleden KO: BD 140-80, pols 88, gekende goiter Kliniek Vrouw
Nadere informatieGLUCOSE 3,75% EN NATRIUMCHLORIDE 0,225%, INFUSIEVLOEISTOF
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER GLUCOSE 3,75% EN NATRIUMCHLORIDE 0,225%, INFUSIEVLOEISTOF Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie
Nadere informatieDorstproef. Afdeling Interne geneeskunde
Dorstproef Afdeling Interne geneeskunde In deze patiënteninformatie wordt uitgelegd wat de dorstproef inhoudt en hoe deze verloopt. Er is een woordenlijst als bijlage bijgevoegd om sommige woorden te verduidelijken.
Nadere informatie1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL. Glucose 3,75% en natriumchloride 0,225%, infusievloeistof 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Glucose 3,75% en natriumchloride 0,225%, infusievloeistof 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bevat per 1000 ml: Glucose monohydraat, 41,25 g overeenkomend met Glucose
Nadere informatiePatiënt met SAB op de IC
Patiënt met SAB op de IC AZO-scholingsavond acute neurologie November 2018 Jan Pouwels IC verpleegkundige Neural Practitioner Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond
Nadere informatieLithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert?
Lithium bij ouderen, wat als de nierfunctie verslechtert? KenBis Maart 2017 Anna Krikke, psychiater Inleiding Inleiding Lithium, indicaties, bijwerkingen Richtlijn Renale bijwerkingen chronisch lithium
Nadere informatieSAMENVATTING VAN PRODUCT KENMERKEN. Als energiebron indien voeding per os niet mogelijk, onvoldoende of ongewenst is.
SAMENVATTING VAN PRODUCT KENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Glucose 50%, oplossing voor infusie. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bevat per 1000 ml: Glucose monohydraat 550 g Overeenkomend
Nadere informatieWater, elektrolyten en zuur-base balans. Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen
Water, elektrolyten en zuur-base balans Clinical Medicine Kumar & Clark (hoofdstuk 13 in de 8e druk, hoofdstuk 9 in de 9e druk) Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen Het lichaamsgewicht van
Nadere informatiepolydipsie-polyurie syndromen in de psychiatrie (samenvatting presentatie tijdens bijeenkomst NVASP regio zuid op 2 juni 1999)
polydipsie-polyurie syndromen in de psychiatrie (samenvatting presentatie tijdens bijeenkomst NVASP regio zuid op 2 juni 1999) Rob Beurskens, september 1999, Maastricht Versie januari 2009 Correcties nov.
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT
SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL HARTMANN B. BRAUN, oplossing voor infusie. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1000 ml oplossing bevat Natriumchloride...6,00
Nadere informatieMetabolic emergencies probleem onderbelicht
19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Metabolic emergencies probleem onderbelicht Hella Bosch Verpleegkundig specialist oncologie Máxima medisch centrum Eindhoven Wat is een metabolic emergencie? Een acute, potentieel
Nadere informatieBijnierinsufficiëntie
Bijnierinsufficiëntie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Uw hoofdbehandelaar is: Internist / endocrinoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30-17.00 uur bereikbaar
Nadere informatieOrganisatie van de urinewegen
Urine wegen Informatie bij les 3 De stof in deze presentatie is een samenvatting uit het boek Anatomie en fysiologie; een inleiding van uitgeverij Pearson Organisatie van de urinewegen Functies van de
Nadere informatieNatriumchloride 0,65 %, oplossing voor infusie (VIAFLO) Patiëntenbijsluiter 1/6 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER
Patiëntenbijsluiter 1/6 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Natriumchloride Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel toegediend krijgt want er staat belangrijke informatie in voor u.
Nadere informatieMACOP-B GENEESMIDDEL. dagelijks PREDNISOLON p.o. 75 mg recept arts. 1 ONDANSETRON iv 8 mg bolus 1 00:15 DOXORUBICINE 50 mg/m² in ml NaCl 0.
In studieverband :.. Buiten studieverband MACOP-B Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntsticker: Datum aanvraag Afdeling 12-NAT: Gefaxt naar apotheek Ja/Nee Lengte (cm) Gewicht (kg) Lich.opp
Nadere informatieBijsluiter: informatie voor de gebruiker. Glucose 5% B. Braun Mini-Plasco, oplossing voor injectie Glucose monohydraat
1/5 Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Glucose 5% B. Braun Mini-Plasco, oplossing voor injectie Glucose monohydraat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er
Nadere informatieBijsluiter: informatie voor de gebruiker. Hartmann B. Braun, oplossing voor infusie Natriumchloride, natriumlactaat, kaliumchloride, calciumchloride
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Hartmann B. Braun, oplossing voor infusie Natriumchloride, natriumlactaat, kaliumchloride, calciumchloride Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel
Nadere informatieGlucose 2,5%-NaCl 0,45% g/v, oplossing voor intraveneuze infusie
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Glucose 2,5%-NaCl 0,45% g/v, oplossing voor intraveneuze infusie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1000 ml oplossing bevat: Glucose (equivalent met glucose monohydraat
Nadere informatieToxiciteit bij hoge dosis chemotherapie. Lunchmeeting mogelijk gemaakt door EUSA Pharma
Toxiciteit bij hoge dosis chemotherapie Lunchmeeting mogelijk gemaakt door EUSA Pharma 13.05-13.20 Algemene toxiciteit Maaike de Ruijter, vpk consulent hematologie Spaarne Ziekenhuis 13.20-13.40 Huidtoxiciteit
Nadere informatieDiabetes Insipidus ANTWOORDKAART
Diabetes Insipidus Deze uitgave is mogelijk gemaakt door: Novartis Pharma B.V., producent van Sandostatine (octreotide) Postbus 241, 6800 LZ Arnhem, tel. (026) 37 82 100 Illustraties: Jack Prince DE NEDERLANDSE
Nadere informatieAcute electrolytstoornissen. Hyperkalemie. Hyperkalemie assessment. Intake 17/04/2013. K + 3.5-5.0 meq/l
Acute electrolytstoornissen Prof. dr. Koen Van Hoeck Hyperkalemie Referentiecentrum Kindernefrologie UZA 03/ 821 3481 Prof. dr. D.Trouet S. Eerens RN expertverpleegkundige Marjan De Wulf,J ulie de Muynck
Nadere informatieVerwijdering hypofysetumor. Van opname tot en met ontslag
Verwijdering hypofysetumor Van opname tot en met ontslag Bij u is de diagnose hypofysetumor gesteld. In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een operatie aan deze hypofysetumor. Deze folder
Nadere informatieERNSTIGE ELEKTROLYTEN- STOORNISSEN
ERNSTIGE ELEKTROLYTEN- STOORNISSEN R Vanholder, Universiteit Gent HYPONATRIËMIE 1) Hyponatriëmie met volumedepletie 2) Hyponatriëmie met normaal extracellulair volume 3) Hyponatriëmie met excessief extracellulair
Nadere informatieBijnierinsufficiëntie
Bijnierinsufficiëntie Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2015 pavo 1189 Uw hoofdbehandelaar is: Internist / endocrinoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek
Nadere informatieSamenspel. l De dokter heeft verstand van het ziektebeeld. l De patient weet alles van ziek zijn. l Samenwerking is noodzakelijk!!!!!!!!!!!!!!!
CUSHING & ADDISON Samenspel l De dokter heeft verstand van het ziektebeeld l De patient weet alles van ziek zijn l Samenwerking is noodzakelijk!!!!!!!!!!!!!!! 2 Overzicht l Koppeling prekliniek l Cushing
Nadere informatieDesmopressine-acetaat Aurobindo 0,1 mg/ml, neusspray (oplossing)
1.3.1 Samenvatting van de productkenmerken Rev.nr. 1505 Pag. 1 van 7 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Desmopressine-acetaat Aurobindo 0,1 mg/ml, neusspray (oplossing) 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
Nadere informatieNummer: D04-6 Datum: Oktober 2013 Versie: 1.0
Natriumchloride drank 1mL=90mg=1.5mmol Na Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? De werkzame stof in natriumchloridedrank is natriumchloride. Dit middel wordt gebruikt
Nadere informatieSamenvatting van de Productkenmerken g
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Ringer Lactaat 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1000 ml bevat: Natriumchloride Kaliumchloride Calciumchloride.2 H 2 O Natriumlactaat 50% 6.00 g 0.40 g 0.27 g
Nadere informatieHypercortisolisme (of toch niet?)
Hypercortisolisme (of toch niet?) Gabor Linthorst Internist endocrinoloog Internist voor erfelijke stofwisselingsziekten Principal educator Leerdoelen Interpretatie van cortisol waarden (soms best lastig)
Nadere informatieMetyrapontest. Afdeling Interne geneeskunde
Metyrapontest Afdeling Interne geneeskunde In deze patiënteninformatie wordt uitgelegd wat de metyrapontest inhoudt. Er is een woordenlijst als bijlage bijgevoegd om sommige woorden te verduidelijken.
Nadere informatieTentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004
Thema 1.2: Stoornissen in het milieu interieur Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a
Nadere informatieAls energiebron indien voeding per os niet mogelijk, onvoldoende of ongewenst is.
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Glucose 10%, oplossing voor infusie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bevat per 1000 ml: Glucose monohydraat 110 g Overeenkomend met Glucose (anhydrisch) 100 g
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. GLUCOSE 10% KABIPAC oplossing voor infusie
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS GLUCOSE 10% KABIPAC oplossing voor infusie Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u -
Nadere informatieMedicatie voor bijnierpatiënten: een verhaal van substitutie
Medicatie voor bijnierpatiënten: een verhaal van substitutie 23/02/2019 Apr. Stéphanie Wuyts Ziekenhuisapotheek UZ Brussel Met dank aan: Bijniervereniging NVACP BijnierNET 2 14-12-18 Bijnierschorshormonen
Nadere informatieHYPONATRIËMIE. Inhoudsopgave. Inleiding. Hyponatriëmie
HYPONATRIËMIE Inhoudsopgave Inleiding...1 Hyponatriëmie...1 Pseudo hyponatriëmie...2 Symptomen...2 Pathofysiologie van hyponatriëmie...2 Oorzaken...3 Diuretica...4 Antidepressiva...4 Literatuur...5 Inleiding
Nadere informatieAPO 4-02 SPC Voorraadproducten
APO 4-02 SPC Voorraadproducten Apotheek Catharina Ziekenhuis SPC Voorraadproducten Natriumchloride infusievloeistof 3% zak 500ml 1. Naam van het geneesmiddel Natriumchloride infusievloeistof 3% zak 500ml
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 14057 Minrin 4 microgram/ml SPC 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Minrin 4 microgram/ml oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Een ampul
Nadere informatieEen druppel teveel. Perioperatief vochtbeleid bij kinderen. Pediatric Autumn Seminar, 29 november 2014, Nieuwegein Gersten Jonker, anesthesioloog
Een druppel teveel Perioperatief vochtbeleid bij kinderen Pediatric Autumn Seminar, 29 november 2014, Nieuwegein Gersten Jonker, anesthesioloog Disclaimer Ingangsvragen Wat weet jij ervan? - Lees de vraag
Nadere informatieSAMENVATTING VAN PRODUCT KENMERKEN
SAMENVATTING VAN PRODUCT KENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Glucose 70%, oplossing voor infusie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Bevat per 1000 ml: Glucose monohydraat 770 g Overeenkomend
Nadere informatieBijsluiter DESMOPRESSINE-ACETAAT AUROBINDO 0,1 mg/ml neusspray (oplossing)
1.3.1 Bijsluiter Rev.nr. 1503 Pag. 1 van 5 Bijsluiter DESMOPRESSINE-ACETAAT AUROBINDO 0,1 mg/ml neusspray (oplossing) Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel.
Nadere informatieInfuusbeleid op recovery
Infuusbeleid op recovery Is vullen in of uit?? Sander van den Heuvel Anesthesioloog Stellingen Dagbehandelingspatiënten mogen best wat meer vocht krijgen Een krap vochtbeleid verbetert de resultaten bij
Nadere informatieBijsluiter: informatie voor de gebruiker. Glucose 5% B. Braun, oplossing voor infusie Glucose.monohydraat
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Glucose 5% B. Braun, oplossing voor infusie Glucose.monohydraat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken, want er staat belangrijke
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. GLUCOSE 5% KABIPAC oplossing voor infusie
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS GLUCOSE 5% KABIPAC oplossing voor infusie Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. -
Nadere informatiePolikliniek Endocrinologie, locatie AZU. Ziekte van Addison
Polikliniek Endocrinologie, locatie AZU Ziekte van Addison Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wat is de ziekte van Addison 3 3 Verschijnselen 6 4 Behandeling 6 5 Cortisol afhankelijkheid 7 6 Leven met de ziekte van
Nadere informatieHyperglycemie Keto-acidose
Hyperglycemie Keto-acidose Klinische les Marco van Meer SJG 20 06 2007 (acute) ontregeling van diabetes Doel Op het einde van mijn presentatie is jullie kennis over glucose huishouding en ketoacidose weer
Nadere informatieDiabe&sche ketoacidose. Diana Jansen, ANIOS IC 6 maart 2015
Diabe&sche ketoacidose Diana Jansen, ANIOS IC 6 maart 2015 Casus 38- jarige man VG: blanco Buiten bewustzijn aangetroffen, onduidelijk of hij voordien klachten had Bij verdenking hypoglycemie in ambulance
Nadere informatieSubstitutietherapie. glucocorticosteroïden
Substitutietherapie met glucocorticosteroïden In overleg met uw behandelend arts wordt u behandeld met glucocorticosteroïden (bijvoorbeeld: hydrocortison, cortisonacetaat, prednison of dexamethason).
Nadere informatieDiabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee?
Diabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee? Maarten Visscher Resident in Anaesthesiology PhD Candidate Casus Patient, mw. D, 63 jr, lapchol VG: 1x HNP OK 1990 MI 1996 DM Med: PCM, gliclazide,
Nadere informatieAls je diabetes hebt en ziek wordt
Als je diabetes hebt en ziek wordt 1 Iedere infectie induceert insuline resistentie en daarmee verhoogde insuline behoefte Anticiperend beleid Diabetes patiënten waarschuwen voor ontregeling bloedsuiker
Nadere informatiePrednison (corticosteroïden)
Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven
Nadere informatieAcute pijntherapie voor de geriatrische patiënt
Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt Jona Houthuys promotor: Dr. Gert Poortmans Pijn bij de geriatrische patiënt Prevalentie Evaluatie van pijn Complicaties van pijn vertraagd herstel verminderde
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Glucose 5% g/v, oplosmiddel voor parenteraal gebruik 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 ml oplossing bevat 50,0 mg glucose,
Nadere informatieLangdurig gebruik van bijnierschorshormonen
Langdurig gebruik van bijnierschorshormonen Bijnierschorshormonen (glucocorticoïden), zoals hydrocortison, cortison-acetaat, prednisolon of dexamethason U gebruikt één van de volgende medicijnen: hydrocortison,
Nadere informatieCase-report: Een vrouw met een onbegrepen coma...
Case-report: Een vrouw met een onbegrepen coma... H.J.Jansen, E.S. Louwerse, C.P.C. de Jager Intensive Care, Jeroen Bosch Ziekenhuis, lokatie: Groot Ziekengasthuis Nieuwstraat 34, 5211 NL, s-hertogenbosch
Nadere informatieHoogteziekte. PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname
Hoogteziekte PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname Hoe hoog is hoog? High altitude : 1500-3000m Very high altitude : 3000-5000m Extreme altitude : above 5000m Death zone
Nadere informatieNierziekten en milieu intérieur een werkboek
Nierziekten en milieu intérieur een werkboek Nierziekten en milieu intérieur een werkboek Prof. dr. A.J.M. Donker Dr. P.M. ter Wee Prof. dr. J.J. Weening Prof. dr. J.M. Wilmink Eerste druk Bohn Stafleu
Nadere informatieElektrolytstoornis tijdens ALS. samenstelling: Pim Keurlings, arts SEH
Elektrolytstoornis tijdens ALS samenstelling: Pim Keurlings, arts SEH Inhoudsopgave Doelstelling Context: 4 H s en 4 T s Kalium Hyperkaliëmie Hypokaliëmie Samenvatting Vragen/discussie Doelstelling Inzicht
Nadere informatieAnatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken.
Anatomie / fysiologie Nieren 2 Urine FHV2009 / Cxx55 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 1 Uitscheiding van urine FHV2009 / Cxx55 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 2 Transport urine Vanuit de nierpapillen
Nadere informatieDe P, RR, adh,t, en vochtbalans
De P, RR, adh,t, en vochtbalans Een lezing Presentatie: Alfons Huisintveld Principe van de pols? Hart contractie linker ventrikel Slagvolume 70 100 ml Meten vd pulsatie Pols = a.r Hals = a.c Lies = a.f
Nadere informatieLangdurig gebruik van bijnierschorshormonen
Langdurig gebruik van bijnierschorshormonen Bijnierschorshormonen (glucocorticoïden), zoals hydrocortison, cortison-acetaat, prednisolon of dexamethason U gebruikt één van de volgende medicijnen: hydrocortison,
Nadere informatieVitamine D. E. van der Heijden (ANIOS IC)
Vitamine D E. van der Heijden (ANIOS IC) 18-5-2018 Hoe? Voeding Zonlicht (> 90% van vitamine D status) Via 25-hydroxylering lever/ en 1-hydroxylering in nier ontstaat het actieve hormoon 1,25 dihydroxyvitamine
Nadere informatieDorstproef bij volwassenen
Dorstproef bij volwassenen Inleiding Uw behandelend specialist heeft met u afgesproken dat u een dorstproef zult ondergaan. In deze folder geven wij u meer informatie over dit onderwerp. Wat is een dorstproef
Nadere informatie28-6-2010. Marjolein Emons. DEFG=don t ever forget glucose! SEH-arts UMC St. Radboud, 28 juni 2010
Opbouw Inwendige aandoeningen op de Spoedeisende hulp Marjolein Emons SEH-arts UMC St. Radboud, 28 juni 2010 Algemene aanpak Casuistiek Vragen Samenvatting Algemene aanpak A = airway B = breathing C =
Nadere informatie7. BEHANDELING IN STRESSSITUATIES
7. BEHANDELING IN STRESSSITUATIES Kinderen met een bijnierinsufficiëntie hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een Addisonse crise met kans op ernstige morbiditeit en mortaliteit. Daarom is
Nadere informatieAntiinflammatoire effecten van Glucocorticoiden Rhen et al. N Engl J Med 2005;353:
Antiinflammatoire effecten van Glucocorticoiden Rhen et al. N Engl J Med 2005;353:1711-23 Pleiotrope werking van glucocorticoïden Gc-R heeft een effect op verschillende pathways Gc hebben op alle systemen
Nadere informatieRefeedingsyndroom in de Oncologie Marleen Ariëns en Esther Heijkoop Diëtisten
Refeedingsyndroom in de Oncologie Marleen Ariëns en Esther Heijkoop Diëtisten 2015 Agenda Historie Ondervoeding en oncologie Refeeding Casus tijdens de presentatie 1ste lijn Refeeding? Historie Belegeringen
Nadere informatieProtocol Ontregelde Diabetes Mellitus Patiënt
Doel: Het op verantwoorde wijze telefonisch heldere afspraken maken over het bijreguleren van diabetespatiënten met een hyperglycemische of hypoglycemische ontregeling. Hyperglycemie: Een episode van een
Nadere informatieProeve 512; Multipathologie
Proeve 512; Multipathologie Hypofyse tumoren Naam: Djoeke Kunnen. Datum: januari 2003. Opleiding: HBO-v duaal Inhoudsopgave. De Hypofyse....1 De hormonen...2 Adrenocorticotroop hormoon...2 Anti-diuretisch
Nadere informatieBloedgasanalyse. Doelstelling. Bloedgasanalyse. 4 mei 2004 Blad 1. Sacha Schellaars IC centrum UMC Utrecht. Zuur base evenwicht Oxygenatie
Bloedgasanalyse Sacha Schellaars IC centrum UMC Utrecht Doelstelling De student kan de 4 stoornissen in het zuurbase evenwicht benoemen. De student kan compensatiemechanismen herkennen en benoemen. De
Nadere informatiePrednison Dosis Equivalent/Dag - Kinderen. 5mg/dag of minder 3 mg/m2/dag of minder Meestal niet onderdrukt
PJ Nicholoff Steroïden Protocol Achtergrond/waardebepaling De normale (basale) afscheiding van cortisol in de bijnier is ongeveer 5-7 mg/m2/dag of 8-10 mg/dag voor volwassenen. Deze hoeveelheid neemt toe
Nadere informatieBloedgassen. Homeostase. Ronald Broek
Bloedgassen Homeostase Ronald Broek Verstoring Homeostase Ziekte/Trauma/vergiftiging. Geeft zuur-base en bloedgasstoornissen. Oorzaken zuur-base verschuiving Longemfyseem. Nierinsufficientie Grote chirurgische
Nadere informatieBIJNIER. Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels. OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove
BIJNIER Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove INLEIDING CASUS man, 54 jaar Kliniek: reumapatiënt Therapie: langdurig medrol, geleidelijk afbouwen Laboratorium: onder
Nadere informatieDorstproef Radboud universitair medisch centrum
Dorstproef In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een dorstproef. Deze proef vindt plaats op de verpleegafdeling Interne Geneeskunde en Reumatische ziekten (EOV) van het Radboudumc, route
Nadere informatieMedicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden)
Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden) Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven
Nadere informatieHemodynamiek bij sepsis Aangrijpingspunten voor de behandeling
Hemodynamiek bij sepsis Aangrijpingspunten voor de behandeling Hemodynamiek bij volwassenen en kinderen Fysiologie, monitoring en klinische toepassingen 15 oktober 2010 VROEGER Infectie Infectie Infectie
Nadere informatieBIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten
BIJSLUITER Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten 1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR
Nadere informatieReis door het Nephron. Hilde de Geus
Reis door het Nephron Hilde de Geus Anatomie De nier Het nephron Het nephron Wat is nierfunctie? Vermogen om bloed te zuiveren referentie stof volume bloed per tijdseenheid (ml-min) Bloeddruk regulatie
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL Natriumchloride 0,9 g/100 ml B. Braun Vet Care oplossing voor infusie voor runderen, paarden, schapen, geiten, varkens, honden en katten
Nadere informatieINFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND
INFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een ziekteremmend medicijn voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn
Nadere informatieKinderen met een bijnierziekte Informatie voor leerkrachten
Kinderen met een bijnierziekte Informatie voor leerkrachten Inleiding U ontvangt deze folder omdat u een kind met een bijnierziekte in uw klas of groep heeft. In deze folder vindt u meer informatie over
Nadere informatieBIJSLUITER. HYDROCHLOORTHIAZIDE 6,25 mg tablet
BIJSLUITER HYDROCHLOORTHIAZIDE 6,25 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien
Nadere informatieWERKBOEK KINDERNEFROLOGIE
WERKBOEK KINDERNEFROLOGIE Werkboek kindernefrologie onder redactie van A.J. van der Heijden, C.H. Schröder en J.A.E. van Wijk Sectie Kindernefrologie van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS
Sandoz B.V. Page 1/6 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Desmopressine-acetaat Sandoz 0,1 mg, Desmopressine-acetaat Sandoz 0,2 mg, desmopressine-acetaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel
Nadere informatieFunctietesten afdeling Inwendige Geneeskunde, Endocrinologie
Uw behandelend arts of verpleegkundig specialist heeft als aanvullend onderzoek een functietest voor u aangevraagd. Welke test voor u is aangevraagd is afhankelijk van uw aandoening. In deze folder leest
Nadere informatieTherapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Datum aanvraag Afdeling Gefaxt naar apotheek Ja/Nee Lengte (cm) Gewicht (kg) Lich.
In studieverband :.. Buiten studieverband ALL UMCG SCHEMA MAINTENANCE Patiëntsticker: Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Datum aanvraag Afdeling Gefaxt naar apotheek Ja/Nee Lengte (cm) Gewicht
Nadere informatiePatiënteninformatie Bijnierschorsinsufficiëntie
Patiënteninformatie Bijnierschorsinsufficiëntie Patiëntenversie bijnierschorsinsufficiëntie bij de kwaliteitsstandaard bijnieraandoeningen voor patiënten en hun naasten Logo: Colofon Uitgave: Stichting
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 201569
Niet-technische samenvatting 201569 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Endotheliale toxiciteit van bijnierprecursors, hydrocortison en fludrocortison die verhoogd zijn in patienten met congenitale
Nadere informatie(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen
symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer
Nadere informatieBijsluiter: informatie voor de gebruiker. Sterofundin B, oplossing voor infusie
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Sterofundin B, oplossing voor infusie Lees goed de hele bijsluiter Sterofundin voordat u dit B, geneesmiddel oplossing voor gaat infusie gebruiken want er staat
Nadere informatieSummary of Product Characteristics / 1 van 6
1.31.1 Summary of Product Characteristics 1.3.1.1 / 1 van 6 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL.. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING bevat 74,6 mg (=1 mmol) per ml. bevat 100 mg (=1,34 mmol) per ml.
Nadere informatieRisico minimalisatie materiaal betreffende tenofovirdisoproxil voor voorschrijvers - Brochure controle nierfunctie bij behandeling van volwassenen
Risico minimalisatie materiaal betreffende voor voorschrijvers - Brochure controle nierfunctie bij behandeling van volwassenen De risico minimalisatie materialen voor zijn beoordeeld door het College ter
Nadere informatieSandoz B.V. Page 1/8 Desmopressine-acetaat Sandoz 0,1/0,2, tabletten 1311-V Summary of the Product Characteristics Februari 2014
Sandoz B.V. Page 1/8 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Desmopressine-acetaat Sandoz 0,1 mg, tabletten Desmopressine-acetaat Sandoz 0,2 mg, tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Desmopressine-acetaat
Nadere informatieBijnierinsufficiëntie Dr. Marion Blonk, endocrinoloog H. Hartziekenhuis Mol. donderdag
Bijnierinsufficiëntie Dr. Marion Blonk, endocrinoloog H. Hartziekenhuis Mol donderdag 28-02-2019 1 https://www.youtube.com/watch?v=xz8yt9g9lny 2 Inleiding bijnier I www.bijniernet.nl Animaties Cortisone
Nadere informatieBijsluiter: Informatie voor de patiënt. Glucose 10% B. Braun, oplossing voor infusie. Glucose.monohydraat
Bijsluiter: Informatie voor de patiënt Glucose 10% B. Braun, oplossing voor infusie Glucose.monohydraat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken, want er staat belangrijke
Nadere informatie