magazine over de idahoeve

Transcriptie

1 magazine over de idahoeve Ik praat liever over leuke dingen Levensverhaal in beeld Je moet het zelf willen De psychiater vertelt Betekenissen Iedereen komt hier met een reden

2 Beste lezer, redactioneel (Suzannahoeve) & (Hélènehoeve) feliciteren de Idahoeve met haar 5-jarig bestaan We hopen dat we ieder op onze eigen wijze nog lang mogen bijdragen aan het welzijn van hen die voor langere of kortere tijd op Tiengemeten verblijven. Frisse wind en avontuur. Die woorden kenmerken wat ik ervaarde toen ik vijf jaar geleden voor het eerst de oversteek maakte naar mijn nieuwe baan bij de Idahoeve. En die woorden zijn kenmerkend gebleven. De Idahoeve was toen nog onbekend. Niet iedereen was meteen enthousiast: het zou een te geïsoleerde locatie zijn, niet meer van deze tijd. We hebben al onze overtuigingskracht ingezet om aan hulpverleners en cliënten duidelijk te maken wat onze plannen waren. De Idahoeve moest nog bekendheid krijgen en haar identiteit ontwikkelen. Nu zijn we vijf jaar verder en durf ik te zeggen: de Idahoeve is een frisse wind binnen de geestelijke gezondheidszorg. En dat is ze geworden dankzij de inzet van al die mensen die met ons dit avontuur wilden aangaan: medewerkers, vrijwilligers, omwonenden en vooral ook de bewoners zelf. De Idahoeve is een plek geworden met een heel eigen identiteit. Een plek waar naar ménsen wordt gekeken, niet alleen naar ziektes of afwijkingen. Die identiteit willen we u laten zien in dit magazine. Het avontuur van de Idahoeve is nog maar net begonnen. De sector Geestelijke Gezondheidszorg is volop in beweging met nieuwe overheidseisen, wetgeving en samenwerkingsverbanden met gemeentes. Als een frisse wind gaan we een nieuwe periode in. Rob van der Laan, manager Idahoeve. Dit en dat Hebbedingen, weetjes, uitjes 6 Eiland van natuur De mooiste foto s van Tiengemeten Vertrouwen als uitgangspunt De professionals in een dubbelinterview inhoudsopgave 4 25 Betekenissen Portretten met een betekenis Eilandtijd Column Broer en zus vertellen over elkaar Gefeliciteerd De Idahoeve is jarig 2 3

3 dit & dat boerderijwinkel Dat rapportcijfer krijgt de Idahoeve van groepen die hebben meegewerkt als vrijwilliger, bijvoorbeeld als bedrijfsuitje of als schoolproject. De groepsleden vinden het fijn dat ze iets kunnen betekenen voor mensen op de Idahoeve, en waarderen het gastvrije onthaal en de gezellige sfeer. De bewoners van de Idahoeve ontwikkelen dankzij de ontmoetingen hun sociale vaardigheden en zelfvertrouwen. Ook een dag(deel) meehelpen op de Idahoeve? Kijk op voor meer informatie. Havermoutkoekjes á la Idahoeve 100 gram witte en 100 gram bruine basterdsuiker, 60 gram boter, 1 theelepel vanillesuiker, 2 eieren, 130 gram havermout, 120 gram bloem, 4 gram bakpoeder, 4 gram kaneel, 1 snuf zout, schaaltje fijngehakte walnoten, handje fijngehakte chocolade, 24 gepelde halve walnoten. Oven op 190 c. Mix boter en suiker, voeg eieren en vanillesuiker toe en meng 10 minuten. Meng in andere kom bakpoeder, kaneel, havermout, bloem en zout. Voeg dit mengsel stukje bij beetje bij het andere mengsel en mix goed door elkaar. Meng walnoten en chocolade erdoor. Maak van het deeg 24 balletjes en plaats op een bakplaat. Doe per koekje een halve walnoot op de bovenkant. Bak de koekjes in 10 minuten in de oven op 190 c. Geniet ervan! Dit is Ria, één van de verkoopsters die in de Boerderijwinkel van de Idahoeve staat. Zij heeft in de afgelopen jaren vogelhuisjes, huisgemaakte mosterd, houten dienbladen en heel veel andere producten verkocht. Via de Boerderijwinkel laat Ria u kennis maken met deze en andere producten die bewoners van de Idahoeve maken. Een deel van de winkelopbrengst wordt gebruikt om Ria en andere bewoners een dagje uit te laten gaan. Tot ziens! Openingstijden: De winkel is van mei tot en met september open op: maandag, woensdag en vrijdag van uur en van uur. zaterdag en zondag van uur en van uur tot uur cijfers en zo 42,7% van de inwoners van Nederland heeft ooit te maken gehad met psychische klachten. Een kwart van de bevolking heeft op dit moment een psychische aandoening. In de top 10 van ziekten met de grootste ziektelast in Nederland, zijn 4 van de 10 ziekten te scharen onder psychische stoornissen: angststoornissen, depressie, alcoholverslaving en dementie. 1 op de 3 mensen met een psychische stoornis, doet een beroep op een zorgverlener. Bijvoorbeeld een huisarts, psycholoog, psychiater of instelling. Teksten: Jolanda en Barbara 6% van de mensen met een psychische stoornis wordt opgenomen in een ggz-instelling. ABN Amro helpt in de tuin van de Idahoeve. Bron: bramenjam in contact blijven 4 Met gewassen van het eiland, maken Idahoeve-bewoners zelf producten, zoals deze bramenjam. Te koop in de Boerderijwinkel voor 3,50. Vier keer per jaar brengen de bewoners van de Idahoeve Nieuwsbrief De Snoeshaan uit. Op de verzendlijst? Mail: tiengemeten@bavo-europoort.nl. Volg de Idahoeve en de bewonersraad via 5

4 Tiengemeten: Eiland van natuur Tiengemeten is het kleinste bewoonde eiland van Zuid-Holland. Het begon in de zeventiende eeuw als zandplaat van 10 gemet lang, ongeveer 5 hectare. Later werd het landbouwgebied. Tot Natuurmonumenten het eind vorige eeuw overnam en de boeren plaatsmaakten voor natuur. In één van de voormalige boerderijen creëerde Bavo Europoort toen een woonlocatie voor mensen met psychiatrische aandoeningen. Zij maakten een fotoreportage over hun bijzondere woonomgeving. Foto: Michel Op het eiland zijn honderden vogelsoorten. Er zijn massa s eenden, waaronder duizenden wintertalingen, krak- en slobeenden. Maar ook roofvogels, kluten, zilverreigers, lepelaars en brandganzen en moeras- en rietbewoners als roerdomp, rietzanger en kleine karekiet. Foto: Mohammed Een opvallende diersoort op het eiland is de Schotse Hooglander, die hier vrij rondloopt en graast. Foto: Tom Het achtererf van de Idahoeve ligt op het oosten en geeft zicht op bessenstruiken, een moestuin en de tuinkas, waar bewoners in werken. Foto: Ria 6Vanwege een doorgestoken dijk kan zoetwater uit het Haringvliet het eiland opstromen. Foto: Fabrizio. 7

5 Foto: Richard De veerpont zet mensen over van vaste wal naar Tiengemeten, een tocht van zo n 7 minuten. Jaarlijks bezoeken duizenden dagjesmensen het autoluwe natuureiland om te wandelen, vogels te zien, de Herberg, een museum of het natuurspeelterrein te bezoeken. Naast de bewoners van de Idahoeve, wonen er nog 10 oorspronkelijke eilanders. Tekst: Barbara Bosma. Beeld: Fotowerkgroep Idahoeve Foto: Genja De Idahoeve werd gebouwd rond 1807 en huisvestte verschillende boerenfamilies, zoals de familie De Vos en Van der Linden. In 2009 werden het voormalige woonhuis en de stallen omgebouwd tot een zorgboerderij voor mensen met psychiatrische aandoeningen. Foto: Richard Foto: Jos Fotowerkgroep: inzicht geven in beleving Vrijwilligers Willem van Gilst en Gerard Beulink zijn amateurfotograaf en natuurkenner en begeleiden de fotowerkgroep van de Idahoeve. De deelnemers aan de werkgroep krijgen informatie en advies over fotografie. De foto s worden veelvuldig Vanwege gebruikt, een bijvoorbeeld doorgestoken op dijk de website kan zoetwater van de uit Idahoeve, het de vrijwilligerssite van Natuurmonumenten en in de wisselende Haringvliet expositie het in eiland het gebouw. opstromen. De fotowerkgroep Fotograaf: Fabrizio. is een hoog gewaardeerde activiteit in de Idahoeve die bewoners helpt in hun ontwikkelingsproces. Foto s maken is immers méér dan een mooi plaatje schieten: het is oog hebben voor je omgeving en anderen inzicht geven in hoe jij die beleeft. Op het eiland staan nog een handjevol oude boerderijen en woonhuizen. Andere gebouwen zijn afgebroken en hebben plaatsgemaakt voor natuur. Foto: Tom. 8 9

6 Het gebied in het oosten van het eiland wordt Weemoed genoemd en bestaat uit kleine akkertjes met ouderwetse gewassen en stevige trekpaarden, zoals het was in de oude jaren. Foto: Jolanda Foto: Tom 10 11

7 Idahoeve: vertrouwen als uitgangspunt Een bijna verlaten eiland, alleen bereikbaar met een veerpont, ver van winkels en ziekenhuizen. Geen voor de hand liggende plaats voor een nieuwe woonvoorziening voor psychiatrische patiënten, voor wie het nu juist zo dringend is dat zij integreren in de samenleving. Toch werd de locatie in de loop der jaren een voorbeeld binnen de geestelijke gezondheidszorg. Wat maakt deze plek zo bijzonder? Gevraagd naar voorbeelden van mensen die tijdens hun verblijf op de Idahoeve stappen zetten in hun ontwikkeling, raken psychiater Alexander van Galen en coördinator Lieske Sperling amper uitgepraat. Zo is er Henk die na 20 jaar van opnames nu zelfstandig woont in Oud-Beijerland en daar dagelijks helpt in de keuken van een verpleeghuis. Of Anneke, waar psychiaters geen behandeling meer voor wisten, en die nu vanzelfsprekend het dagprogramma volgt. En niet te vergeten Bert en Marie die op de Idahoeve elkaars beste vrienden werden en samen verhuisden naar een meer zelfstandige woonvoorziening. De Idahoeve biedt plaats aan 27 vrouwen en mannen met uiteenlopende klachten, zoals schizofrenie, persoonlijkheidsstoornissen, depressies en mensen die psychische aandoeningen hebben door hersenletsel na een ongeluk of herseninfarct. Het gaat om mensen die vaak al lange tijd zorg hebben ontvangen vanwege hun aandoening. Meer dan 80 mensen zijn in vijf jaar tijd ingeschreven op de Idahoeve, van wie er 53 na kortere of langere tijd weer zijn verhuisd. Ruim 50% van deze mensen heeft minder intensieve zorg nodig dan voorheen. Opvallend welke vorderingen mensen hier maken. Cijfers zijn natuurlijk relatief. Er zijn veel omstandigheden die een rol spelen in het leven van mensen. Toch is het opvallend welke vorderingen mensen hier maken. En die schrijf ik toe aan deze plek en de aanpak die hier wordt geboden, zegt psychiater Van Galen. Eigenwaarde De Idahoeve ligt op natuureiland Tiengemeten en heeft als doel mensen te helpen op weg naar een meer zelfstandig leven. Het gaat ons erom samen met de cliënt te werken aan herstel op al zijn of haar leefgebieden, zowel psychisch als fysiek en maatschappelijk, zegt Lieske Sperling. Ons uitgangspunt is: kijken naar de mogelijkheden van mensen, in plaats van naar wat zij niet kunnen. En vertrouwen hebben in hun potenties. Begeleiders stimuleren bewoners mee te werken in en rond de hoeve of in de nabije omgeving. Werkzaamheden zijn bijvoorbeeld tuinieren, houtwerk of huishoudelijk werk. Werken zorgt voor nuttige afleiding en zingeving, aldus Sperling. Werken vergroot de eigenwaarde, iets waaraan psychiatrische patiënten vaak behoefte hebben. Op de Idahoeve zijn zoveel soorten werkzaamheden te doen, dat het niet moeilijk is een activiteit te vinden die goed bij een cliënt past. De natuurlijke omgeving van het eiland geeft rust en creëert geestelijke ruimte. Hier is het leven overzichtelijk. Mensen op het eiland en in de dorpen kennen elkaar en houden elkaar in het oog. Geen druk verkeer, piepende mobieltjes en winkels. En niet onbelangrijk: hier koop je niet een-twee-drie verdovende middelen. Op het gebruik daarvan staat ook een absoluut verbod bij de Idahoeve. Ik ben ervan overtuigd dat dit mensen helpt om nieuwe stappen te zetten, zegt de psychiater. Je moet het zelf willen. Het eerste jaar dat de Idahoeve de deuren opende, moest de instelling nog zoeken naar cliënten. Nu is er een kleine wachtlijst. Mensen die zich aanmelden, krijgen een intakegesprek in Rotterdam. Ook brengen ze een bezoek aan de Idahoeve om zo te ervaren wat de plek inhoudt en of het bij hen past. De motivatie van de cliënt is één van de belangrijkste criteria voor inschrijving. Psychiater Van Galen: Herstellen doe je samen. Tegen cliënten zeg ik: Het is jouw proces. Jij moet het zelf willen. Wij begeleiden en faciliteren. Mensen spreken elkaar aan op gedrag. Sociale vaardigheden Voor een zelfstandiger leven zijn goede sociale vaardigheden essentieel. Daaraan besteedt de Idahoeve dan ook veel aandacht, bijvoorbeeld door te stimuleren dat bewoners samen naar de dagopening gaan, een moment van stilte hebben voor het eten, wachten tot iedereen klaar is met eten, samen het huishouden draaien. Volgens Sperling vergroot dit het corrigerend vermogen van de groep. De onderlinge sfeer is er één van vertrouwen. De verhoudingen zijn over het algemeen goed. Mensen spreken elkaar aan op gedrag. Als iemand scheldt, dan zegt een ander dat dat niet kan

8 De Idahoeve in het kort Tekst: Barbara Bosma. Beeld: Elard Pijnaken Ook de psychiater ervaart de positieve effecten van deze aanpak. Dat mensen op een goede manier met elkaar omgaan en elkaar aanspreken op waarden en normen, is gezondmakend. Het zorgt er ook voor dat er geen ziekenhuissfeer ontstaat. Bewoners vragen elkaar mee als ze gaan hardlopen. Ze stimuleren elkaar om te stoppen met roken. Ze kloppen bij elkaar aan als iemand te lang alleen zit. Dat is allemaal veel effectiever, dan wanneer ik dat vanuit mijn rol als psychiater zeg. Gemeenschap In vijf jaar tijd is de Idahoeve onderdeel gaan uitmaken van de lokale samenleving en zijn er veel contacten met omwonenden. Zo werken cliënten bij de musea op het eiland, helpen ze mee met afvalinzameling voor Natuurmonumenten, werkt iemand in de tuin van een nabijgelegen school en helpen bewoners bij een muziekfestival van Herberg Tiengemeten met het ophalen van glazen. Het aantal vrijwilligers neemt voortdurend toe en draagt zorg voor sociale contacten en afwisselende activiteiten zoals paardrijden, hulp bij tuinieren en fotografie. Bedrijven als Neste Oil, PGGM en ABN Amro komen soms een dag vrijwilligerswerk doen als teamuitje. De Protestante Kerk uit Zuid-Beijerland houdt vieringen op de hoeve en gemeenteleden sturen verjaardagskaarten aan bewoners. Sperling: Samen zorgen we voor een netwerk dat zorgdraagt voor de bewoners. Juist die betrokkenheid van anderen is van belang om de symbolische muren van de instelling te verkleinen. Eigenlijk vormen we samen één gemeenschap. (De namen van de cliënten zijn gefingeerd)...is gericht op mensen met een ernstig psychiatrische aandoening en mensen met niet aangeboren hersenletsel....telt 27 appartementen....biedt 24 uur per dag, zeven dagen per week zorg....heeft een strikt verbod op het gebruik van drugs....biedt een keur aan activiteiten, zoals tuinieren, koken, houtbewerking, djembé spelen, fotografie, paardenverzorging....hecht veel belang aan het betrekken van familieleden en naasten bij het herstelproces....heeft een groot aantal vrijwilligers die activiteiten ondernemen met de bewoners....is een initiatief van Bavo-Europoort. betekenissen Wat brengt mensen naar de Idahoeve? Vijf mensen vertellen over hoe de Idahoeve op hun levenspad kwam en wat deze plek voor hen is gaan betekenen. DOOR TE CREEREN, LAAT JE SPOREN NA HET BOTSTE WELEENS IK BEN NIET DIE JUNK DIE OP STRAAT ZWIERF Ik kan me beter focussen TUSSEN MIJ EN HEN IS GEEN VERSCHIL Mensen helpen weer grip te krijgen op hun leven. Door het bieden van laagdrempelige, deskundige behandeling en begeleiding. Zo dichtbij en zo kort mogelijk. Zo lang en intensief als noodzakelijk. Dat doet Bavo Europoort, specialist in psychiatrie. Wij kunnen u helpen

9 DOOR TE CREEREN, LAAT JE SPOREN NA Ik kan me beter focussen Het is soms beter om mee te buigen, dan om ergens tegenin te gaan. Tijdens houtbewerken, had een bewoner ergens een set breinaalden opgeduikeld. Ondanks het programma hield hij voet bij stuk en zou met textiel werken. Eerst probeerden wij hem andere dingen te laten doen, zoals schilderen of beeldhouwen. Maar dat had geen nut. Nu hebben we gezorgd voor materialen, zodat hij Japans kan vlechten. Hij is weer in zijn sas. Deze plek leert mij milder te zijn. Met aandacht kijken naar wat er gebeurt en het laten zijn. Dankzij de rust en het de afzondering van een eiland, gebeuren hier mooie dingen. Daar wil ontstaat tussen bewoners en dieren. Het is prachtig als je mag aanschouwen dat een moeilijk toegankelijke bewoner langs de wei gaat staan, als vanzelf een paard naar hem toeloopt, en zij samen een lang gesprek voeren. We werken nu in het atelier met klei. Dat betekent letterlijk je handen in Moeder Aarde zetten. Vormen. Sommige bewoners vinden dat eerst vies en eng. Ze denken dat ze het niet kunnen. Als ze dan uiteindelijk toch een beeld maken, dan geniet ik daarvan. Ik vertel aan anderen: Kijk, dit beeld heeft Simon gemaakt. En deze is van Han. Door iets te creëren, te scheppen, laat je sporen na. Het betekent dat je er bent en mag zijn. Sommige mensen denken dat dit eiland isolement vergroot. Het tegendeel is waar. Vroeger woonde ik in de stad. Daar zijn te veel prikkels. Overal is verkeer, zijn mensen aan het praten, is drukte. Als ik boodschappen ging doen, kon ik soms letterlijk verdwalen. Dan wist ik niet meer waarvoor ik eigenlijk in de winkel stond. Het liefst sloot ik me op in mijn huis. Hier durf ik weer buiten te komen en contact te maken. Hier is rust. En hoef ik me niet voortdurend met onbelangrijke dingen en mensen uiteen te zetten. Daardoor kan ik me beter focussen. Het mooie is dat ik de laatste tijd merk dat ik meer mogelijkheden heb dan ik dacht. Ik doe veel voor de Snoeshaan, dat is de nieuwsbrief van de Idahoeve. Ik zorg dat alle copy op tijd binnen is, schrijf teksten en doe de vormgeving. Ik ontdek ook een creatieve kant in mijzelf die ik nog niet kende. Ik blijk van schilderen, tekenen en boetseren te houden, bijvoorbeeld. Ik werk aan mijzelf en maak stappen. Ik ben nog niet waar ik wil zijn. Het helpt mij dat daarop geen druk wordt gelegd. Daardoor heb ik minder last van faalangst. Hier mag ik fouten maken en de tijd nemen. En zo ga ik vooruit. Mijn zelfzekerheid groeit. Ik voel dat ik steviger kom te staan. Jolanda (35), bewoner Idahoeve. ik oog voor hebben. Zoals de connectie die Helmoed (53 jaar), woonbegeleider

10 Ik ben niet die junk die op straat zwierf TUSSEN MIJ EN HEN IS GEEN VERSCHIL Dit is een gezonde plek. Helend voor lichaam historisch onderzoek voor het Landbouwmuseum, Mijn bijdrage is maar bescheiden, hoor. Als ik Verhalen van anderen vind ik intrigerend. en geest. Dat komt door de natuur en de schone zoek ansichtkaarten en ander materiaal over de er ben, help ik mee met de bakgroep. We maken Dat is wat mij steeds doet terugkeren. Het is lucht en het ritme. s Avonds is het hier donker veerpont, zit in de redactie van de nieuwsbrief samen iets lekkers: taart, cake of koekjes. al een avontuur om op de veerpont te staan en stil. Dan ga je slapen. Dat gaat bijna vanzelf. van de Idahoeve en ben voorzitter van de cliënten- Het is altijd gemoedelijk en gezellig. We praten naar het eiland en daar anderen te ontmoeten. En hier word ik altijd op tijd wakker. raad. en lachen samen. En intussen bereiden we een De Idahoeve verruimt mijn wereld. Mij verdiepen Ik ben open over wie ik ben en over mijn leven. Laatst mocht ik spreken op een congres. Ik kreeg gerecht. Heeft koken niet alles te maken met in anderen levert mij op dat ik meer begrip heb Ik schaam me er niet voor. Als mensen mij niet zo n badge met mijn naam erop en Voorzitter van liefde? Je maakt iets lekkers voor elkaar en en minder oordeel. Kijk, op de Idahoeve wonen accepteren is dat hun probleem. Hier respecteren de cliëntenraad. Misschien dat dat voor anderen geniet er dan samen van door het te eten. gewoon mensen. Zij hebben misschien een mensen elkaar. We hebben het samen gezellig. gewoon is. Die kieperen zo n ding thuis in de Soms heb ik het zo druk met mijn gezin, iets ingewikkelder levensverhaal dan anderen. Je kunt mensen vertrouwen. Op andere plekken prullenbank. Voor mij was het een bevestiging: mijn werk, het huishouden. Dan twijfel ik of het Maar feitelijk is er tussen mij en hen geen is er meer strijd tussen bewoners. Als je even niet Ik ben niet die junk die op straat zwierf. Ik heb wel lukt om naar de Idahoeve te gaan. Maar elke verschil. oplet, is je pakje shag gejat. Bij de Idahoeve kun een identiteit. keer als ik er ben geweest, ben ik blij dat ik er tijd je gewoon je kamerdeur openlaten. voor heb gemaakt. Dan was het toch weer Pauline (45), vrijwilliger Idahoeve Ik heb hier veel om handen. Ik doe bijvoorbeeld Rob (47) bewoner Idahoeve de moeite waard

11 HET BOTSTE WELEENS eilandtijd COLUMN DOOR MARGREET ROOS De denkrimpel tussen de wenkbrauwen van Jan lijkt minder diep geworden. Zat hij aanvankelijk nog voorover gebogen op het puntje van de stoel, nu hangt hij losjes achterover tegen de rugleuning. Warme lentelucht stroomt binnen door de open deur van de Idahoeve-bibliotheek. Er is een stilte gevallen in ons gesprek waarin verlies, ziekte, verslaving en opnames aan de orde kwamen. Wat ik heb meegemaakt maakt me soms gespannen en onrustig. Het blijft malen door mijn hoofd. Ik vraag me af hoe ik nu verder moet, wat ik nog wil en kan in mijn leven, zegt Jan. Werken aan herstel is broodnodig voor de mensen die ik ontmoet op de Idahoeve. De levenservaringen waarvan zij mij deelgenoot maken, gaan me vaak door merg en been. Het vraagt innerlijk tijd en persoonlijke worstelingen om die gebeurtenissen een plek te geven. Vele bewoners heb ik zien komen en gaan de afgelopen jaren. Voor al die mensen is dit eilandtijd in hun leven. Het periode om eigen kwaliteiten te ontdekken, rust te vinden in acceptatie, hoop en uitzicht. Kortom: om weer toekomstperspectief te zien. Jan zette deze grote begrippen zo mooi in perspectief door oog te hebben voor het kwikstaartje. Fotografie: Elard Pijnaken. Interviews: Barbara Bosma Een kwikstaartje wipt over het erf. Dan zegt Jan, met een Inmiddels sta ik op de pont. Voorbijganger ben ik. Net als lichte verbazing in zijn stem: Dat is wat deze eilandtijd de ganzen die nu laag over onze hoofden vliegen. Mijn met me doet. Er ontstaat ruimte. Mijn gedachten worden eilandtijd maakt me stil en vol van de ontmoetingen en rustiger. Kleine dingen kunnen me ineens weer opvallen. verhalen met mooie, kleurrijke mensen. Langzaam varen Zo n vogeltje, bijvoorbeeld. Daar geniet ik zomaar ineens we naar de dagelijkse werkelijkheid van de stad. vreselijk van. Margreet Roos, geestelijk begeleider Bavo Europoort. Het is mijn laatste gesprek van die dag. Ik maak de (De naam van Jan is gefingeerd) wandeling terug naar de pont en laat de ontmoeting bezinken. Ik herinner mij wat schrijfster en filosofe Joke Hermsen beschrijft in haar boek Stil de tijd. Zij onderscheidt kloktijd en een andere, innerlijke tijd. Het eiland ken ik van haver tot gort. Toen de boeren het eiland moesten verlaten, omdat Natuurmonumenten het overnam, was dat een grote verandering. Ik raakte mijn vrienden kwijt. En mijn opdrachtgevers. De familie Van der Linden, die in de Idahoeve woonde, was altijd zorgzaam voor het huis geweest. Maar toen zij vertrokken, verwaarloosde het pand snel. Op een gegeven moment kon je zo door het dak heenkijken. Die onachtzaamheid deed me zeer. Toen kwam Bavo Europoort en werd de boerderij weer helemaal opgeknapt. Het heeft even geduurd voordat de medewerkers mij een beetje begrepen. Het botste wel eens. Maar langzaamaan groeide ik er in. Nu sta ik zelfs op de loonlijst voor één dag per week. Ik leer hier mijn prestatiedrang opzij te zetten. Thuis op de boerderij ben ik altijd bezig. Hier gaat de knop om. Als ik met bewoners van de Idahoeve werk, dan gaat het om aandacht en erkenning. Niet om resultaat. Voorheen kon ik me er geweldig over opwinden als een bewoner traag was of planten de grond uit trok in plaats van onkruid. Nu denk ik: het belangrijkste is dat die persoon vandaag lekker buiten op het land heeft gewerkt. En dat we even samen hebben gelachen. Boer Piet (66), medewerker Idahoeve. Wat Jan eilandtijd noemt, noemt zij: tijd voor de ziel. Het gaat om persoonlijke tijd die van levensbelang is om tot jezelf, tot creativiteit en inzicht te komen. Dat kan alleen met ruimte, aandacht en stilte. En die zijn nu juist volop aanwezig op Tiengemeten. Zo beleef ik dat ook zelf. Met de veerpont maak ik niet alleen een oversteek over water, maak ook een oversteek van hectiek naar rust. Waar in de stad de activiteit 24 uur per dag doorgaat, tikt op het eiland een andere klok. Hier onderga je een ander ritme. Een ritme dat wordt bepaald door de ponttijden, de pas van wandelaars, het klappen van vogelvleugels en de seizoenen

12 anja s fotoboeken Na een verblijf op de Idahoeve, verhuisde Anja naar Rotterdam. Vanuit haar nieuwe woonplaats, kijkt ze aan de hand van fotoboeken terug op haar leven dat niet altijd makkelijk is. Ik praat liever over leuke dingen. zou gebeuren. Dat is wijsheid. Schizofrenie zit in de familie. Ik heb erge dingen meegemaakt. Mijn nichtje is van zeven hoog naar beneden gesprongen toen ze twintig was. Ik was toen achttien. Zelf heb ik zes psychoses gehad. Ik hoorde stemmen. Ik heb de kerstboom omver gegooid. Mijn moeder schrikken, natuurlijk. De politie bracht me De trouwfoto van de ouders van Anja Bij haar Eerste Heilige Communie Dit zijn de grootouders van Anja Mijn lievelingsnichtje heet Magda. Ze woont in Warschau, net als ik vroeger. Toen ik klein was, ging ik soms een dagje uit met haar en haar ouders. Dan zochten we paddenstoelen in het bos. De goede aten we op. Maar daar moet je voorzichtig mee zijn, want sommige zijn giftig. Ik heb de Eerste Heilige Communie gedaan. Dat is ontzettend belangrijk voor mij. Als je communie doet, mag je naar het Dijkzigt ziekenhuis. In 2010 kreeg ik een plek op de Idahoeve. Ik had kamer 27. Ik hielp met koken, ik ging wandelen en voerde de lammetjes. Op de Idahoeve leerde ik notuleren en mocht ik helpen met andere administratieve taken. Het is een leuke, rustige plek, waar ik tot rust kwam. Tekst: Anne Gouweloos Op de kleuterschool Anja net na de geboorte, in de arm van haar vader In Warschau Anja nu Op de kinderboerderij in Wormer Met oma Anja en haar moeder het brood in je mond nemen van de pastoor in de kerk. Dan hoor je bij de kerk en bij God. Ik was ook een keer bij een processie. Daar strooien ze met bloemetjes. Mijn vader en moeder waren 19 jaar toen ze trouwden. Jong, hè?! Maar in die jaren was dat mode. Toen ik geboren werd, is mijn vader weggegaan. Een normale vader kijkt hoe zijn kind opgroeit, maar hij ging weg. Ik heb contact met hem gezocht toen ik 29 was. Ik schreef hem brieven en belde hem. Hij zei dat hij me wilde zien. Hij was blij. Als ik op vakantie in Warschau ben, bezoek ik hem. Ik heb nooit gevraagd waarom hij ons heeft verlaten. Voor hem was alcohol belangrijk. Hij zoop zich kapot. Nu heeft hij kanker met uitzaaiingen en krijgt hij een chemokuur. Hij drinkt niet meer. Tot nu toe wilde ik niet horen waarom hij is weggegaan bij ons. Misschien vraag ik het hem deze keer. Over een maand ga ik namelijk weer naar Polen. Mijn moeder en ik gaan naar Warschau, waar Magda woont. We logeren in een hotel. We gaan ook naar Zakopane, een toeristenstad. Dat is (brede lach, handen in de lucht) joepieeeeeeeeeeee! Dit jaar wil ik een ritje in de paardenkoets maken. En winkelen. Het is er goedkoop. Ik ben helemaal verliefd op die stad. Als ik mijn medicijnen niet neem, krijg ik ontwenningsverschijnselen. Dan tril ik over mijn hele lichaam. Dat vind ik vervelend. Ook om over te praten. Ik praat liever over leuke dingen. Soms ben ik ineens moe. Fysiek moe. Dan is de energie weg en moet ik weer opladen. Ik ga dan liggen en dan gaat het wel weer na een tijdje. Misschien kan ik mijn medicijnen afbouwen na de vakantie. Ik heb nu een fijn leven. Ik ben heel tevreden. Ik woon in Rotterdam samen met vier huisgenoten. Een dag in de week werk ik als vrijwilliger in een verzorgingshuis voor ouderen. Dan breng ik koffie, soep en warm eten rond. Ik laat elke dag mijn hond en die van mijn moeder uit. Pas heb ik meegedaan aan de toneelvoorstelling Wie is er nou gek?. Dat vond ik heel leuk. Daarom wil ik nu een toneelopleiding gaan doen. Een eigen huisje Ik heb een eigen kamertje bij het begeleid wonen. Met een eigen tv. ( ) Maar later, dan ga ik zelfstandig wonen, met hulp. Dat gaat mij echt wel lukken. Dan ben ik actrice. Dan leef ik van acteerwerk. Ik ben een pessimist, nee, nee, een optimist, dát ben ik. Later dan heb ik een eigen huisje vlakbij m n moeder en m n hondjes. En een We zijn naar Nederland verhuisd op mijn elfde. We woonden eerst in Rotterdam, daarna vier jaar in Wormer en later weer in Rotterdam. Ik leerde binnen drie maanden Nederlands praten. Ik ben goed in talen. Mijn oma zei altijd: Ik ben bang dat één van mijn kleinkinderen een psychische ziekte krijgt. Ze wist dat het vriend, misschien. Hier mag je alleen een vogel of een cavia. Maar later, ja, dan woon samen ik met mijn hondjes. Passage van Anja uit het toneelstuk Wie is er nou gek, of ik is een ander van het Rotterdams Centrum voor Theatercultuur. Shirley Gast schreef de teksten Anja (4) en haar moeder Hier is Anja 8 jaar oud Met een schoolvriendin

13 Anderen over Anja Ik kende Anja al van een andere locatie. Als ik haar voorbij zag lopen, strompelde ze en keek ze naar de grond. Het was mooi om te aanschouwen hoe zij hier bij de Idahoeve weer opkrabbelde. Anja is een krachtige persoonlijkheid. En ook heel attent. Als ze op vakantie ging naar Polen kreeg ik een kaartje. Ze koestert haar familie, die haar rust en veiligheid bieden in deze woeste wereld. Ik ben blij om te horen dat het nog steeds goed met haar gaat op haar nieuwe woonplek. Helmoed Weghorst, persoonlijke begeleider van Anja op de Idahoeve. Toen Anja hier woonde, hielp ze mij op het secretariaat. Ze had al computerervaring en kreeg hierin gaandeweg nog meer routine. Ze was nauwkeurig in het bijhouden van de omzet van de Boerderijwinkel. Meestal was ze stil en geconcentreerd met haar werk bezig. Maar af en toe babbelde ze gezellig over dingen die haar bezig hielden. Anja wist wat ze wilde: nieuwe stappen zetten in haar leven. Het was mooi om te zien hoe ze daarin zelf steeds beter slaagde. Valery Goetgeluk, secretaresse Idahoeve. broer en zus Als kind konden we goed met elkaar overweg, ook al hadden we ieder ons eigen leven en onze eigen vrienden. In de puberteit veranderde dat. Sjon werd agressiever, ook tegen mij. Het moest gaan zoals hij wilde. Dat was een moeilijke tijd. Voor mijn moeder was de opvoeding van Sjon niet makkelijk. Als kind werd Sjon een paar jaar in een dagcentrum geplaatst. Sjon lijkt op mijn moeder. Ik heb het karakter van mijn vader. Wij zorgen samen voor Sjon en mijn moeder. Veel geven, weinig terugkrijgen. Ach, het gaat eigenlijk vanzelf. Het is mijn broer. Dat is eigen. Daar doe ik het graag voor. En dat hij geestelijk ziek is, daar kan hij niks aan doen. Mijn broer heeft een heel zwaar leven gehad. Hij is heel diep gezonken, leefde op straat. Bijna was ik hem kwijt. Ik ben heel dankbaar dat hij nu in de Idahoeve woont. Dat is zijn redding. Daar voelt hij zich veilig en komt zijn hoofd tot rust. Hij krijgt goede begeleiding en het is fijn dat de medewerkers mij daarbij betrekken. Hij zal waarschijnlijk niet volledig herstellen, maar zet wel stappen vooruit. Hij is zelfs gestopt met roken. Dat is een bewijs van zelfdiscipline. Ik ben ontzettend trots op mijn broer. Manuela (45) Mijn zus is in veel opzichten het tegenovergestelde van mij. Zij is altijd lief en braaf. Dat was als kind al zo. Ze deed haar best op school en maakte nooit ruzie. Ik was juist druk. Een praatjesmaker. Een ruziezoeker. Soms ook ten koste van haar. Dan was ze mijn boksbal. Wat ik ook uitspookte: mijn zus was er altijd voor me. Zelfs toen het bergafwaarts met me ging en ik verslaafd raakte en op straat leefde, hield zij een oogje in het zeil. Ja, ik heb spijt van veel dingen die ik heb gedaan. Ik had mezelf graag in een ander leven gezien: als een rijk man, met een mooie auto en een leuke vrouw. Het leven dat ik nu heb, is eigenlijk geen leven. Soms ben in depressief, maar dat zeg ik haar niet. We bellen veel, ze komt soms langs en af en toe ga ik bij haar logeren in de stad. Aan die stad heb ik slechte herinneringen. Ik voel me er niet veilig. Maar met haar is het gezellig. We doen leuke dingen. Gaan samen uit eten, bijvoorbeeld. Dan hebben we leuke gesprekken over van alles en nog wat. Ook wel eens over de dood. Zij zegt dan dat als ze dood zou gaan, ze tevreden is over het leven dat ze heeft gehad. Mijn zus is altijd lief voor anderen. Wat ik haar zou toewensen, is liefde te ontvangen. Sjon (47) Eerste danspartner op de kleuterschool Anja moeder, tante, oom en kids 5 jaar. Op Vakantie Anja op Tiengemeten In Polen met kerst Beeld: Helmoed Weghorst. Tekst: Barbara Bosma

14 felicitaties Voor uw huur- en koopwoningen in de Hoeksche Waard hwwonen.nl colofon Tiengemeten, Zuid-Beijerland, oktober 2014 Coördinatie: Barbara Bosma Vormgeving: Nadine van Kleef, Ontwerpers om de hoek Redactie: Anne Gouweloos, Barbara Bosma, Jolanda Margreet Roos, Rob van der Laan Fotografie: Elard Pijnaken Illustratie: Helmoed Weghorst Drukwerk: KLD Graphics Cover: Sander, bewoner Idahoeve Dit is een eenmalige uitgave in opdracht van de Idahoeve, onderdeel van Bavo Europoort. In verband met privacy zijn vaak alleen voornamen gebruikt. Alle teksten op basis van interviews, zijn vooraf goedgekeurd door de betrokkenen. De Idahoeve, Tiengemeten 7, 3284 BE Zuid-Beijerland. Tel: Mail: Website: 26

15 Mensen wiens kompas verdraaid is, vinden dankzij de Idahoeve hun koers weer terug. Daarom draagt De Hoeksche Vaart de Idahoeve een warm hart toe. De Hoeksche Vaart ~ Voor al uw rondvaarten op het Haringvliet. De Hoeksche Vaart verzorgt rondvaarten in de omgeving van de Hoeksche Waard. Van feestjes of trouwpartijen tot vergaderarrangementen, alles is mogelijk. Stap aan boord van onze gezellige rondvaartboot de Heicondias en geniet van de schoonheid en rust van het water. Kijk voor meer informatie op onze website: 28