P o s t d u i f. Nummer 112 augustus Nieuwsbrief voor NBC Postspelers

Transcriptie

1 D e P o s t d u i f Nummer 112 augustus 2011 Nieuwsbrief voor NBC Postspelers In dit nummer o.a. Landau (1), bijdragen van Hans Bouwmeester, Jeroen van Gool en Eric van der Marel, CZW (Liburkin)

2 Problemen A/ Mat in twee B/ Mat in twee C/ Mat in drie D/ Mat in drie E/ Mat in drie De Postduif, nummer 112, augustus

3 F/ Mat in drie G/ Mat in drie H/ Mat in drie I/ Mat in drie J/ Mat in drie K/ Mat in drie De Postduif, nummer 112, augustus

4 L/ Wit aan zet houdt remise M/ Wit aan zet houdt remise N/ Wit aan zet wint O/ Wit aan zet wint P/ Wit aan zet wint Q/ Wit aan zet houdt remise De Postduif, nummer 112, augustus

5 Terug in de tijd : Salo Landau ( ) Deel 1 Rotterdam v.l.n.r. Rubinstein, Landau, Colle en Tatrakower Bronnen : Partij verloren (L.G. Eggink en W.A.T. Schelfhout) en Het Tijdschrift van de N.S.B. ( ). Salo Landau werd op 1 april geboren in Bochnia (Polen). In het begin van de eerste wereldoorlog de jeugdige Landau was nog geen twaalf jaar was de familie genoodzaakt voor de oprukkende Russen naar Wenen uit te wijken. Hier werd de voedseltoestand weldra zo nijpend, dat de oude Landau besloot zijn zoon naar Joodse vrienden in Rotterdam te zenden. Na een avontuurlijke reis reis gelukte het onze jeugdige vluchteling het gastvrije Nederland te bereiken, na de wapenstilstand gevolgd door zijn ouders en naaste familieleden. Om in zijn onderhoud te voorzien werd de jonge Landau in 1919 te Antwerpen leerling in het diamantbedrijf. Hier maakte hij kennis met de Censors, bekende juweliers en schaakspelers. Toen zijn vader zich in Rotterdam een bestaan had verzekerd, keerde Salo in 1922 naar het ouderlijk huis terug. Spoedig werd hij lid van de Nieuwe De Postduif, nummer 112, augustus

6 Rotterdamse Schaakvereniging, in welk milieu van sterke spelers hij snel vorderingen maakte. Mr. Oskam die hem als zijn poulin beschouwde, wist hem bij de bondswedstrijden in de hoofdklasse B te krijgen. Landau stelde zijn beschermer niet teleur en won met glans de eerste prijs. In maart 1926 promoveerde Landau naar het eerste tiental van de N.R.S.V. In december 1926 debuteerde hij op het eerste bord met een remise tegen Dr. M. Euwe. In 1927 speelt hij o.a. een match tegen de toen in Nederland woonachtige Richard Reti. Uiteraard was Reti een paar maatjes te groot, Landau verloor met 0-4=2. Geen schande, want in 1928 verloor Olland tegen Reti met 0-5=0 en Weenink verloor met +2-5=3. In 1930 vertrek Landau samen met Weenink, van den Bosch, Noteboom en Schelfhout naar Hamburg, voor de derde Olympiade. Nederland behaalde een 7 e plaats, Landau scoorde op het 2 e bord 7 uit 15. De meeste aandacht ging echter uit naar de 20-jarige Daniel Noteboom die 11.5 uit 15 scoorde, een van de hoogste scores in het toernooi. In 1931 speelde hij o.a. drie matches tegen Dr. M. Euwe (+1-3=2) en Daniel Noteboom (+3-5=1 en +5-1=1). In 1931 ook een prachtig resultaat : Een eerste plaats met 4 uit 6 in een vierkamp te Rotterdam met Rubinstein, Tartekower en Colle. Ik heb even gekeken naar de scores van Landau tegen deze vier grootmeesters (Euwe, Rubinstein, Tartakower en Colle) : met wit 5 uit 6, met zwart 1 uit 6. Opmerkelijk. Wit : S. Landau [E18] Zwart : J.W. Rivkine Hastings (Major), 1927 Commentaar : S. Landau op het oog. 16.Da4 Nog kan pion c4 niet genomen worden, daar Pd7 hangt Pe5 1.c4 Pf6 2.Pf3 e6 3.g3 b6 4.Lg2 Lb7 5.d4 Le7 6.Pc Dc2 Om Pf6-e4 te beletten d Pbd7 9.Td1 c5 10.e4 Pe8 11.Le3 a6 12.Td2 Dc7 Valt pion c4 indirect aan. 13.dxc5 Pxc5 14.Tad1 Tc8 15.Pd4 Pd7 Nu is pion c4 twee keer aangevallen en dekking met b2- b3 baat niet wegens b6-b5. Maar Wit heeft een mooie combinatie Thans is pion c4 voor de derde De Postduif, nummer 112, augustus

7 keer aangevallen en b2-b3 gaat schijnbaar niet wegens b6-b5. 17.b3! Dus toch b5 18.cxb5 Dxc3 19.Tc2 De pointe! Nu is de dame verloren, maar Zwart krijgt drie stukken voor dame + twee pionnen Dxc2 20.Pxc2 Txc2 21.bxa6 La8 22.Tc1 Txc1+ 23.Lxc1 Pf6 24.b4 Wit offert zijn e-pion om zijn pionnen van de damevleugel voorwaarts te kunnen brengen, voordat Zwart zijn officieren naar die vleugel heeft overgebracht Pxe4 wil alle moeilijkheden uit de weg gaan e3 33.fxe3 Td3 34.Kf2 Kf8 Na 34...Lxe3+ wint Wit met 35.Dxe3 Txe3 36.Kxe3 gevolgd door b5-b6 enz. 35.a5 Lc5 36.b6 Tb3 37.Dc1! Zwart dreigde op b6 te slaan. Dit belet Wit met de tekstzet, daar hij na Dc8+ een tweede officier zou winnen Tb5 38.Dxc5+ Txc5 39.b7 Tc2+ 40.Kg3 Na Kf2-f3 zou Zwart winnen met Tc2-c Lxb7 41.axb7 Tb2 42.a6 Ke7 43.a7 Txb7 44.a8D Td7 45.Dg8 g6 46.Dxh7 25.Dc2! Op b4-b5 kan Zwart Pe4-c5 antwoorden en de witte pionnen tegenhouden d5 26.Lf4 Om het andere paard van de damevleugel af te houden Pg6 27.Lxe4 dxe4 28.b5 Pxf4 29.gxf4 Ld8 30.Dc3 Op 30.Dc5 volgt 30...La5 31.b6 Lxb6 en Wit heeft het nog moeilijk, daar zijn pionnen niet verbonden zijn Lb6 31.a4 Td8 32.De1 Zeer voorzichtig gespeeld. Wit en Wit won na enige zetten. Een zeer interessante partij. Wit : S. Landau [D67] Zwart : Ir. J. van Weering N.R.S.V. Winterwedstrijd, 1928 Commentaar : Dr. M. Euwe en S. Landau 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 d5 ME : Met deze zet gaat de door Zwart gekozen Indische opening over in een geweigerd damegambiet. Dit is min of meer De Postduif, nummer 112, augustus

8 gedwongen door Wit s opstelling c4, Pc3. Zet Zwart namelijk modern voort met 3...b6 dan volgt 4 e4 en het witte centrum wordt oppermachtig, terwijl ook 3...Lb4 4 Dc2!, b6 5 e4 dezelfde bezwaren voor Zwart oplevert. Het beste is nog 3..Lb4 4 Dc2, c5! hoewel na 5 Pf3, Pc6 6 dxc5, Lxc5 7 Lg5! de witte partij toch een weinig de voorkeur blijft verdienen. 4.Lg5 Le7 5.Pf3 Pbd7 6.e Tc1 c6 ME : De orthodoxe variant, die in de wedstrijd om het wereldkampioenschap te Buenos- Aires (Aljechin-Capablanca) tot in de treuren gerepeteerd werd. 8.Ld3 dxc4 ME : In een der partijen Aljechin- Capablanca geschiedde hier 8...a6 gevolgd door 9...b5. Het schijnt, dat deze speelwijze gemakkelijker dan de tekstvoortzetting tot gelijk spel leidt. 9.Lxc4 Pd5 10.h4! SL : Een zet van Marshall, die al jaren niet meer gespeeld wordt. Janowski speelde hem weer tegen Capablanca in New York ME : Deze ondernemende zet blaast de orthodoxe nieuw leven in. Het is duidelij dat Zwart niet nemen mag, omdat dit de h-lijn zou openen. Het is echter niet gemakkelijk voor Zwart een bevredigende voortzetting te vinden, omdat hij zijn ontwikkeling niet kan voltooien, alvorens het vis-a-vis Lg5-e7 opgeheven is h6 SL : Dit is niet het sterkste. Capablanca speelde hier f7-f6 wat hem ook een slecht spel gaf. Nimzowitsch geeft aan Pd7-f6om e3-e4 te beletten en Le7 mobiel te maken. Kmoch slaat voor Pxc3 11.Txc3 Pb6 12.Lxe7 Dxe7 13.Ld3 Pd7 14.Dc2 Wit behoudt ook hier een gevaarlijke aanval. In verhouding nog het beste is Te8 (van Dr. Tartakower) om de koningspositie iets te ontlasten en de keuze tussen verschillende verdedigingsmogelijkheden pas met de volgende zet te doen. ME: In New York 1924 speelde Capablanca tegen Janowski f7- f6, maar toen bleek e6 zwak. De tekstvoortzetting is evenmin voldoende omdat daarmede gelegenheid gegeven wordt tot een pionnenbestorming op de koningsvleugel (f7-g7-h7 is niet meer intact). Het beste is waarschijnlijk 10...Pxc3, gevolgd door 11,,,Pb6. 11.Lxe7 Dxe7 12.g4! ME : Zeer juist. Zwart moet nu rekening houden met g Pxc3 SL : Zwart wil e5 of c5 doorzetten, wat dadelijk - wegens pionverlies - niet ging. De Postduif, nummer 112, augustus

9 13.Txc3 e5 ME : Een actie in het centrum is de beste afweer tegen een vleugelaanval. 14.g5 14 e4 SL : Nog het beste. Op e5xd4 neemt Wit de dame terug en deze staat op d4 zeer sterk. ME : Dat deze zet slecht is volgt reeds uit de overweging, dat een vleugelaanval de meeste kans van slagen heeft in een gesloten stelling. Zwart moest zich dus de mogelijkheid van opening voorbehouden. Na de tekstzet verliest Zwart kansloos. Wel is het niet buitengesloten, dat bij correct spel in de gegeven positie geen enkele voortzetting van Zwart voldoende blijkt, maar Zwart moest in ieder geval trachten een tegenactie in te leiden, Bijvoorbeeld : 14...h5 15.Pxe5 (15.dxe5 Pc5) 15...Pxe5 16.dxe5 Lg4 17.Dd6 Tad8! In deze en dergelijke voortzettingen blijft Zwart wel een pion achter, maar hij heeft tenslotte nog spel. 15.Pd2 Pb6 SL : Vrijwel gedwongen. Er dreigde g6. Op h6xg5 16 hxg5, De7xg5 17 Pd2xe4, Dg5-g2 wint Wit met Dd1 h5. ME: De opening van de g-lijn is niet te verhinderen. 16.gxh6 gxh6 ME/SL : Ruil op c4 zou beantwoord worden met hxg7. 17.Dh5 Kh7 SL : Andere dekkingsmogelijkheden van h6 bestaan niet. Bijvoorbeeld Dd6 of f6 18 Pxe4 en wint. OP Pxc4 zou volgen Dxh6 met de dreiging Tg1+. Na de tekstzet krijgt Wit de gelegenheid de partij op fraaie wijze te beslissen. ME : Ook nu niet Pxc4 wegens Dxh6 dreigend Tg1+ 18.Pxe4 ME : beslissend Pxc4 SL : Natuurlijk niet De7xe4, wegens Lc4-d3 met damewinst. ME : Er is niet anders (Dxe4, Ld3). 19.Pg5+ Kg7 20.Tg1 Db4 SL : Ook andere zetten helpen niet meer, bijvoorbeeld hxg5 21.Txg5+ Kf6 22.Dh6 mat of 20...Pd6 21.Pe6+ Kf6 22.De5 mat. ME : Of 20...hxg5 21 Txg5+ en De Postduif, nummer 112, augustus

10 Zwart moet de dame geven. 21.Pe6+ Kf6 22.Dxh6+ Ke7 23.Dxf8+ Zwart geeft op, zijn dame gaat verloren. Wit : S. Landau [E44] Zwart : A. Ribera Arnal (Spanje) Olympiade Hamburg, 1930 Commentaar : Dr. M. Euwe 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.e Pge2 b6 6.a3 Lxc3+ 7.Pxc3 Lb7 8.d5 d6 9.g3 Pbd7 10.Lg2 e Pe8 12.e4 Wit staat door zijn grotere bewegingsvrijheid het best Lc8 13.Dc2 g6 14.f4 Pg7 15.f5! gxf5 Misschien was 15...f7-f6, om 16 f5-f6 te verhinderen, iets sterker. Thans krijgt Wit de beschikking over het sterke veld e4. 16.exf5 f6 17.g4 Kh8 18.Tf3 Tg8 19.Df2 Pc5 20.Le3 De7 21.b4 Pd7 22.Dh4 Pf8 23.Pe4 Pe8 24.g5! Zie diagram rechts boven Na zorgvuldige voorbereiding zet Wit zijn aanval op de meest energieke wijze voort Dg7 25.Taf1 Alvorens Tf3-g3 te spelen wordt eerst pion f5 gedekt Pd7 26.Tg3 De7 27.Th3 La6 28.b5 Lb7 29.g6 Dreigt mat in twee zetten Tg7 30.Lh6 Tg8 31.Le3 Tg7 32.Pg3 Het paard is beter geschikt op de toren op g7 aan te vallen a6 Dit komt een postdag te laat. 33.Ph5 Tg8 34.Pf4 Fijn gespeeld. Natuurlijk kan Zwart dit paard niet nemen wegens mat in twee zetten Pf8 De Postduif, nummer 112, augustus

11 Na 34...Tg7 35.Pe6 axb5 36.Pxg7 Dxg7 37.Lh6 is het direct uit.(ook 37.Dxh7+ Dxh7 38.Txh7+ Kg8 39.Txd7 is afdoende (CW). 35.Pe6 axb5 36.Pxf8 Txf8 37.Dxh7+ Dxh7 38.Txh7+ Kg8 39.Tf3 Beslissend Pg7 40.Lh6 Tf7 41.Th3 Zwart geeft op, want Lxg7 en Th7-h8 dreigt. overnemen. 10.Lb5+ Pfd7 10 Pbd7 verliest wegens g2- g4-g5 een stuk. [10...Pbd7 11.g4 Lg6 12.g5] 11.Df3 Opnieuw blijkt het nadeel van de uitgespeelde loper Dc8 12.Pd5! Een geweldige zet. Zwart krijgt geen tijd om tot de rochade te komen. Na 12...exd5 13 Dxf5 verliest Zwart pion d Ld8 13.Ld2 Met de onafwendbare dreiging Tc Gedwongen. 14.Pxd7 Op onmiddellijk Tc1 volgt Pxe Pxd7 15.Tc1 Db8 16.Lxd7 Dd6 Wit : S. Landau [D17] Zwart : Dr. M. Euwe Amsterdam, match (1), 1931 Commentaar : Dr. M. Euwe 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 dxc4 5.a4 Lf5 6.Pe5 c5 Deze zet geeft de diagonaal b5- e8 vrij, wat steeds gevaarlijk is als Lc8 op f5 staat, en hier zeer in het bijzonder, daar het witte paard zich reeds op e5 bevindt. 7.e3 cxd4 8.exd4 e6 Veiliger, hoewel inconsequent was hier Lf5-d7, om alle gevaren via b5-d7 af te wenden. 9.Lxc4 9 Le7? Een laatste kans op redding bood hier Pfd7. Pf6 moet de functie van de ontbrekende dameloper Op deze zet had Zwart alle hoop gevestigd. 17.Lc8 De weerlegging. Wit behoudt zijn stuk La5 18.Lxa5 Taxc8 19.Txc8 Txc8 20.Pe3 Op 20.Pc3 volgt 20...b6 CW : maar na 21.Pb5 lijkt er voor Wit niets aan de hand, afhankelijk De Postduif, nummer 112, augustus

12 van het antwoord van Zwart kan de loper op a5 een veilig plekje opzoeken Tc1+ 21.Pd1 Da6 22.Lc3 h5 23.h3 Ld3 Langer hield Zwart stand met 23 Tb1. 24.De3 Txd1+ Een laatste poging, welke op niets uitdraait. 25.Kxd1 Dxa4+ 26.Ke1 Da1+ 27.Kd2 Dxh1 28.Dxd3 Dxg2 29.Dg3 Dxg3 30.fxg3 Kf8 31.Kd3 Ke7 32.Lb4+ Kf6 33.Ke4 b6 34.Ld6 Kg5 35.Lb8 a6 36.Ke5 Kg6 37.Lc7 b5 38.b4 Kg5 39.Ld8+ Kg6 40.Le7 Kh6 41.Kd6 compensatie geeft voor het witte overwicht aan de andere kant. 9...exd5 10.Dc2 Te8 11.Lf4 Pf8 12.h3 Wit wil vooral voorkomen dat Lf4 door een paard geruild wordt Pg6 13.Lh2 Ld6 14.Lxd6 Dxd Ld7 16.Pa4 De bekende aanval op de damevleugel Tad8 17.Pc5 Lc8 18.a4 De7 19.b4 Pe4 Zwart geeft op Wit : S. Landau [D65] Zwart : A. Rubinstein Rotterdam, vierkamp 1931 Commentaar : Dr. M. Euwe 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 Le7 5.Lg5 Pbd7 6.e Tc1 c6 8.Ld3 a6 9.cxd5 Theoretisch de beste voortzetting, maar langzamerhand gaat men er toch aan twijfelen of Zwart s aanval op de koningsvleugel niet voldoende Hierin bestaat steeds Zwart s tegenkans; na ruil op e4 worden de witte stukken van de koningsvleugel afgehouden, zodat de verdediging daar zeer moeilijk wordt. 20.Lxe4 dxe4 21.Pd2 f5 22.Tfd1 Ph4 23.Kh2 g5 24.Dc4+ Kg7 25.De2 Om met Dh5 de zwarte aanval te stoppen h5! Zeer juist. Wit kan moeilijk slaan, omdat dan de open h-lijn aan Zwart ten goede komt. 26.Pc4 Pg6 27.g3 Th8 28.Pb6! Zeer fijn gespeeld: Wit ruilt de zwarte loper om daarna het centrum te openen Le6 29.Pxe6+ Dxe6 De Postduif, nummer 112, augustus

13 30.d5! Uitstekend, een vleugelaanval als deze kan slechts met een tegenactie in het centrum bestreden worden cxd5 31.Tc7+ Kh6 32.Txb7 f4 33.a5 Misschien was hier Dxa6 het beste, maar Landau stelt zijn tegenstander in tijdnood een valletje Thf8? Met Pe5 en Pf3+ kon Zwart vermoedelijk remise door eeuwig schaak bereiken. CW : Zwart kan ook op meer gaan spelen met 33...fxg3+ 34.fxg3 h4 35.gxh4 (35.g4 Thf8) 35...Pxh4. 34.Dxh5+! een eigenaardige voortzetting, maar geenszins een slechte. Wit verkrijgt een grote voorsprong in de ontwikkeling, doordat Zwart maatregelen moet treffen voor de verdediging van e4. Daarbij komt dat Wit later met f2-f3 de f-lijn kan openen. Aljechin speelde in deze stelling de rochade. 7...fxe Lxd2 Vergroot Zwart s achterstand in ontwikkeling. Maar Lg5 De8 10.c5 was zeer gevaarlijk voor Zwart, omdat Lb4 verloren dreigt te gaan. 9.Pxd2 d5 10.Pf4 c6 11.Db f3! Een verrassend slot. Op Kxh5 volgt 35 Th7 mat. Zwart geeft op. Wit : S. Landau [A90] Zwart : S. Tartakower Rotterdam, vierkamp 1931 Commentaar : Dr. M. Euwe 1.d4 e6 2.c4 f5 3.g3 De beste opstelling tegen de Hollandse partij. 3...Pf6 4.Lg2 Lb4+ 5.Ld2 De7 6.Ph3 Pe4 7.Lxe4 Opent de f-lijn, zodat Zwart ernstig nadeel ondervindt van de voorlopige inactiviteit van Ta exf3 13.Txf3 g5 Om Tf3 te ruilen, alvorens Taf1 geschiedt. 14.Pg2 Txf3 15.Dxf3 Pd7 16.Tf1 Wit staat belangrijk in het voordeel, hij beheerst de open f-lijn en de zwarte kningsvleugel is zwak b6 17.De3 La6 18.cxd5 cxd5 19.Pf3! Voortreffelijk gespeeld. wit De Postduif, nummer 112, augustus

14 profiteert uitstekend van de zwarte zwakten h6 gaat namelijk niet wegens 20.h4 g4 een verdere verzwakking. 21.Ph2 h5 22.Dh6 Lxe2 23.Te1 gevolgd door Txe g4 20.Pg5 Pf8 21.Tf7 Fraai gespeeld. Op Pxh7 volgt Df7+ en Dxh7 mat Dg6 24.Ph4 Dwingt Zwart zijn dame te offeren, daar Dxg5 natuurlijk op Df7 mat faalt. Het overige is eenvoudig Pxh7 25.Pxg6 Pxg5 26.Df6 Ph3+ 27.Kg2 Te8 28.Pxe5 Het binnendringen van deze toren beslist de partij Dd6 22.Df2 dreigt bijvoorbeeld Df e5 23.Txh7! Zwart geeft op. Hans Bouwmeester : Correspondentieschaken zonder computer Het was in de zomer van 1967 dat het NK in Zierikzee werd gespeeld. Voor het eerst sinds tien jaar kon ik weer eens meedoen omdat het in de vakantie viel. Tijdens het toernooi kregen we bezoek van de heren Perfors en Smit en ze vertelden het verhaal van de oprichting van de NBC. Ook voor correspondentieschakers was een NK in de maak; de beste briefschakers van Nederland zouden meedoen en, als ik dat wilde, kon ik deelnemen omdat Henk Mostert zo nodig zijn verworven plaats wilde afstaan. Het leek mij wel wat. Ik had vrijwel geen ervaring met correspondentieschaak, maar grondig en systematisch analyseren had ik in mijn jonge jaren van Euwe geleerd en vooral ook van Haye Kramer, die bij Olympiades dikwijls mijn kamergenoot was geweest. Mijn keuze werd tevens bepaald door het feit dat de z.g.mammoetwet van start ging. Die wet zou het gehele voortgezet onderwijs op de schop nemen en ik voorzag een eindeloze vergaderingscultus en de daarbij behorende chaos. Van bordschaak zou de komende jaren, zo dacht ik, niet veel meer komen. Bovendien.schaken per brief is minder afhankelijk van lichamelijke conditie dus het zou later de zege kunnen zijn van mijn oude dag. De Postduif, nummer 112, augustus

15 Het is helaas anders gelopen. Aanvankelijk hadden de computers vrijwel geen invloed, maar ze werden sterker en sterker en uiteindelijk konden ze zelfs de echte grootmeesters partij geven. Dat betekent dat een schaker, die nauwelijks iets meer weet dan de spelregels, op hoog niveau kan meedoen. Vindt hij dat leuk? Kennelijk, want het gebeurt op grote schaal. Nu kan het erop neerkomen dat niet twee mensen, maar twee silicon monsters het tegen elkaar opnemen. Zo ontstaan toernooien met een abnormaal hoog percentage aan remises. Wat een lol! Hebben we dan een NBC eigenlijk nog nodig? Het ledental loopt dan ook terug en er is een betrekkelijk groot aantal trouwe leden die niet meer spelen. Ik ben één van hen. Om eens te testen hoe sterk die monsters spelen zette ik de volgende positie op het bord: Wit is aan zet. De stelling is ontleend aan een partij van Kasparov. Voor de hand ligt 41. Txd5, maar dan volgt 41 Tg4! En wit bereikt niet veel. Ook 41. Lxd5 exd5 42. Txd5 Dg4 is onduidelijk. Ik probeerde de stelling te analyseren zonder de stukken te verzetten. Na bijna een half uur vond ik de zet, die Kasparov inderdaad had gespeeld: 41. Kh2! De dreiging is 42. Lxd5 exd5 43. Tc3 en nu gaat 43 De4 niet wegens 44. Tc8+ Ld8 45. Df6! en ook 43 Dg4 44. Dxd5 is slecht voor zwart. De partij ging verder met 41 b4 Pareert de genoemde dreiging. Onvoldoende is 41 Tg4 42. Lxd5 exd5 43. Tc3 De4 44. Tc8+ Kd7 45. Dc3 met winnende aanval. 42. Lxd5 exd5 43. Txd5 Tg6 Op 43 b3 volgt beslissend 44. Td3! 44. Td3! Tc6 Kasparov ging nu verder met 45. e6 en won na 45 Dxe6 46. Te3 Dc4? ( beter 46 Dd7!) 47. Lxb4 Te6 48. Lxe7 Kxe7 49.Tc3! Dg4 []50. Tc7+ Kd6 51. Dc6+ Ke5 52. Dc Sterker was direct 45. Lxb4! Lxb4 46. e6 geweest. Na 46 fxe6 47. Dxh5+ en de zwarte koning geraakt in een matnet. Aldus Volokitin in Perfect your chess Voorwaar toch niet iets uit de kinderkamer. Ik stuurde de diagramstelling naar twee sterke correspondentiespelers met het verzoek om een computeranalyse te maken. Zowel Rybka als Fritz zoveel gingen er tegenaan en vonden het belangrijkste van bovenstaande analyse in ongeveer vijf minuten. Kijk, tegen zulke apparaten ga ik niet spelen. Ik ga ook niet hardlopen tegen een locomotief. Wel vind ik zo n monster een mooi hulpmiddel voor de analyse achteraf. Hoe moet het nu verder met het correspondentieschaak? Laten we erkennen dat we ons de computerellende zelf aandoen. We zouden een toernooi De Postduif, nummer 112, augustus

16 kunnen organiseren, waarbij de deelnemers garanderen het spel zonder gebruik van de computer te zullen spelen. Dat valt nooit te controleren, dus is alles gebaseerd op vertrouwen. Er is niets aan te verdienen en er zijn geen grote belangen. We spelen het spel zoals het bedoeld is. De training van onze hersenen en het plezier in de schoonheid van het spel vormen de hoofdschotel. Nederland heeft al, sinds het verdwijnen van Schaaknieuws geen schaaktijdschrift meer. Of is er iemand die dat ziet in Schaakmagazine?? Ik houd van mooie schaakboeken en mooie schaaktijdschriften. Met de KNSB heb ik al jarenlang vrijwel geen contact meer omdat ik er zelden toe kom om de website te raadplegen; een gevolg van mijn onhandigheid met apparatuur. Maar via internet kan ik de belangrijkste schaaktoernooien volgen en zo houd ik het vak bij. Dat is de keerzijde van de medaille. De Postduif verschijnt elke maand. Dat is het werk van één man. Hij verdient belangeloze medewerking van alle leden en alle bestuurders van de NBC. Die gedachte ligt ten grondslag aan het bovenstaand verhaal. Onze bond heeft vele jaren goed gefunctioneerd en is naar mijn gevoel ook altijd goed bestuurd. Ik zou al mijn lezers willen oproepen om onze hoofdredacteur bij te staan bij het vervolmaken van ons tijdschrift. Jeron van Gool : Het geluk in de stelling Onderstaande partij speelde ik in K-42, een zeer onderhoudende partij tegen een tegenstander, waar ik al meerdere interessante partijen tegen heb gespeeld! Wit : Jeroen van Gool Zwart : Krine Faber [B20] K-42, 2009 Commentaar : Jeroen van Gool 1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 d6 6.Le2 a Le7 8.f a4 Dc7 10.Kh1 Pc6 11.Le3 Te8 12.Lf3 Ld7 13.Pb3 We speelden één van de hoofdvarianten van de Scheveninger variant! Goed lijkt ook 13.Pde2 Tab8 14.g4 Lc8 15.g5 Pd7 16.Pg3, Ivanchuk- Psakhis 1989, maar Zwart kan ook afwijken: 13.Pde2 Tad8 14.g4, Balinov-Stohl, Olomouc 1997 en Zwart heeft goed spel na 14...d5 of 13.Pde2 Tad8 14.De1 Jansa-Mainka, Bad Mergentheim 1989 met gelijk spel na 14...Da b6 14.g4 Lc8 15.g5 Pd7 16.Lg2 Lb7 Ik acht de andere eerder gespeelde zetten 16...Lf8, g6 en Tb8 gelijkwaardig aan de tekstzet! De Postduif, nummer 112, augustus

17 In de huidige stelling vond ik nog een andere voortzetting: 17.Tf3 Lf8 18.Th3 g6 19.De2, Ramesh- Thipsay, kamp.india 1999 met iets beter spel voor Wit. Na 17.Dh5 had Zwart ook kunnen voortzetten met 17...Pb4 18.Tf2 g6 19.Dh3 Lf8 20.Taf1 Lg7 21.Ld4 e5, Anand - Kasparov, Frankfurt 2000 maar wit staat dan toch wel beter, ook al eindigde die partij in remise! 17.Dh5 g6 18.Dh4 Het verschil tussen 18.Dh3 en 18.Dh4 is niet zo groot, met beiden zetten zijn goede resultaten geboekt door de witspelers, alleen 18.Dh3 is intensiever gespeeld, o.a. door Tiviakov en Kosteniuk! 18 Pb4 19.Tac1 Hier werd eerder 19.Pd4 d5 20.f5 ef5 21.ef5 Lf8 22.fg6 fg6 23.Tf7 Lg7 (beter 23...h5) 24.Lf4 gespeeld en Wit wint in Folk- Jasny, Havlickuv Brod Zoltan Almasi speelde tegen Alberto David in Bastia 2005 de zet 19.Tf2, maar verloor de partij na 36 zetten! Achteraf gezien lijkt mij de bij mijn weten nieuwe zet 19.Df2 toch het beste! 19...f5 De inleiding tot sterk spel van Zwart, en deze zet was nieuw voor mij! In zowel Tigran Petrosjan jr.- Jakov Geller, Dresden 2007 als Gerasimov-Khayrullin, Kazan 2008 volgde 19...Lf8 20.Tf3 met in beide partijen later winst voor Wit! 20.Dh3 Lf8 21.Ld4 Tac8 Zie diagram rechts boven Ik had de indruk dat Zwart nu al iets beter stond door de half open c-lijn! 22.Tf2 Pc5 23.exf5 23.Pxc5 bc5 24.Lf6 d5 levert voor Wit ook niet veel op! 23...Lxg2+ 24.Txg2 exf5 25.Df3 Pe4 26.Tf1 Zwart staat duidelijk beter, ook na bijvoorbeeld 26.Pd2. 26 d5 27.Te2 Ld6 28.Pc1 Ook 28.Lf6 Pxf6 29.gf6 is niet goed, er volgt eenvoudig Df7! en Zwart staat gewonnen. Nu heeft zwart ook nog groot ruimte-voordeel! 28...Dc4 29.Td1 Pxc3 30.Lxc3 30.Dxc3 verliest meteen na Txe2 31.Dxc4 Txh2+ 32.Kxh2 Lxf4+! 30...Te4 31.Lxb4 Lxb4 32.b3 Beter als 32.Pd3, er volgt dan 32...Tce8 en Zwart staat veel beter! 32...Dc6 33.Pd3 De6 34.Pe5 Lc3 35.Txe4 Niet 35.Dd3 a5 36.Txe4 fe4 en Zwart staat gewonnen! 35...dxe4 36.De2 Lxe5 37.fxe5 Dxe5 38.Dxa6 Dc3 39.Tf1 Dc5 Hier laat Zwart mij terug in de partij komen, beter was 39...Dc6 De Postduif, nummer 112, augustus

18 40.b4 Dc4 41.Dxc4+ Txc4 42.c3 Txc3 62.Kh2 Kc5 63.g7 Tg3 Zwart moet uiteraard achter die g-pion aan! 64.Txf4 Txg7 Nu heeft Zwart met zijn sterke spel dan een pion gewonnen, maar ik zat toch wel reeds te hopen op een gelukje in de stelling, want dat is goed mogelijk in een Toreneindspel! 43.Ta1 Kf7 Na 43...Tc6 44.Kg2 Kf8 45.a5 ba5 46.ba5 Ta6+ kan de zwarte koning wel dichterbij komen, maar ik kan niet precies zien of dat afdoende was geweest voor winst! 44.a5 bxa5 45.bxa5 Tc8 46.Kg2 Ke6 47.Kg3 Naar mijn mening haalt 47.a6 niets uit wegens 47...Kd5! 47 Kd5 48.h4 Tc3+ 49.Kf2 Tc7 50.a6 Ta7 51.Ta5+ Kc6 Ik had eerder 51...Kc4 verwacht en dan 52.h5 Kb4 53.Td5 Txa6! 52.h5 Kb6 53.Te5 Txa6 54.Te6+ Kb5 55.Te7 gxh5 56.Txh7 f4 57.Te7 Niet 57.Txh5 Kc4 en Wit heeft geen schijn van kans meer! Maar hier begon ik hoop te krigen! 57...Ta2+ 58.Kf1 e3 59.g6 Tf2+ 60.Kg1 Tf3 61.Te4 h4 CW : met slechts 6 stukken over op het bord kunnen wij nu een beroep doen op de Nalimov database. De nu volgende zet van Wit is de enige die hem remise geeft. 65.Te4 Hier bood ik remise aan. 65 Tg3 Van bovenstaande info na Txg7 was ik helemaal niet op de hoogte, van de Nalimov database hoor ik nu pas voor het eerst, maar ik wist dus ook niet dat 65.Te4 de enige zet was naar remise, maar het was wel de enige zet die in mij op kwam, want zelfs op de fiets naar mijn werk en ook terug naar huis haalde ik de stelling voor mijn geest, en toen ik het kaartje op de deurmat kreeg met afwijzing van het remise-aanbod stond ik s-middags net op het punt om naar mijn werk in de avonddienst te gaan, en ik was ervan geschrokken, want ik dacht dat ik iets over het hoofd gezien had, daar heb ik die avond veel De Postduif, nummer 112, augustus

19 over nagedacht! Maar na enige bezinning thuis werd ik ervan overtuigd dat het vooraf beoogde 66.Txh4 en de theorie van Max Euwe afdoende waren voor remise en ik liet Krine Faber dus proberen het tegendeel te laten zien! Dit was dus correspondentieschaak in optima forma! 66.Txh4 Tf3 67.Ta4 nu het geluk in de stelling! 67 Kd e2 levert ook niet veel op na 66.Te4 Tf2+ 67.Kg3! 68.Ta1 Ke4 69.Ta2 Tf1 70.Kg2 Tc1 71.Ta4+ Kd3 72.Ta3+ Tc3 73.Ta1 Uiteraard niet 73.Txc3??? 73 Tc2+ 74.Kf1 Kd2 75.Kg2 Ke2 76.Ta3 Kd2 77.Ta1 Tc1 78.Ta2+ Tc2 79.Ta1 Tb2 80.Kf1 Kd3 81.Ta3+ Ke4 82.Ta5 Tf2+ 83.Ke1 Td2 84.Ta1 Kf3 85.Ta5 Td7 86.Ta6 Tf7 87.Ta5 Tf4 88.Ta6 Uit theorieboeken van Max Euwe over het eindspel had ik geleerd, dat zowel de aanvallende als de verdedigende Toren aan de lange kant van de pion moet zien te komen, de witte Koning is daar nu als eerste, en hier blijkt nu het probleem van 66...Tf3 en dat is en hier berustte Krine Faber dan toch maar in remise! De Postduif, nummer 112, augustus

20 Composities in Zwart/Wit M.S. Liburkin ( ) (1) Wij beginnen deze aflevering met een studie uit PD111 waarop ik een reactie ontving van Eric van der Marel. A.Troitzky, l Echiquier,1929 Wit aan zet wint Als Wit een dame gaat halen, doet Zwart het ook. Zonder pion c4 had wit dan nog een aardige kans. Hij kon door een dame-schaak op b3 de zwarte koning ernstig bedreigen. Hoe dus c4 op te ruimen? Door een paardoffer moet eerst pion c5 weggelokt worden. 1.Pd4 Zwart moet dit offer aannemen, daar het paard anders op b3 de a-pion achterhaalt. 1...cxd4 Nu kan de c-pion zetten. 2.c5+ dxc5 Of 2...Kxa6 3.c6 a2 4.c7 a1d 5.c8D+. En vervolgens haalt Wit nog een tweede dame op g8. 3.g7 a2 4.g8D a1d 5.Db3+ Kxa6 6.Kc7! Da5+ 7.Kc6 Db4 8.Da2+ Da5 9.Dc4+ Ka7 10.Df7+ Ka6 11.Db7 mat 1.Pd4 cxd4 2.c5+ Ka7! Eric : Met deze zet kan Zwart remise bereiken. Is Troitzky deze zet vergeten? CW : Marwitz & de Feijter vermelden deze variant niet, maar Troitzky ( in 360 endgames) wel, met de volgende opmerking : Als de zwarte koning zet, dan promoveren er twee witte pionnen en de volgende zetten. 3.c6 Eric : Ook 3.g7 a2 4.g8D a1d 5.Df7+ Kxa6 6.c6 Da5+ leidt tot remise. 3...a2 4.c7 a1d 5.c8D Da5+ 6.Dc7+ enz. CW : Het lijkt zo eenvoudig : dameruil en de witte g-pion loopt door. Maar met de volgende zetten laat Eric zien hoe Zwart het vege lijf De Postduif, nummer 112, augustus

21 kan redden : 6...Dxc7+ 7.Kxc7 Pe3 Dreigt 8 Pg5, wat zowel pion d6 als het veld g7 dekt. 8.g7 Pd5+ De zet die Troitzky c.s. waarschijnlijk over het hoofd hebben gezien, het paard gaat met tempowinst naar f6. 9.Kxd6 Pf6 10.Ke6 d3 11.Kxf6 d2 12.g8D d1d met remise (Nalimov). Troitzky : met 1.g7 bereikt Wit niets : 1.g7 a2 2.g8D a1d 3.Dd5 Dxa6 4.Pxd6 Pc3 5.Pc8+ Ka5 6.Dxc5+ Pb5! enz. Eric : Het voor de hand liggende 1.g7 leidt wel degelijk tot winst : 1.g7 a2 2.g8D a1d 3.Dg2! Dxa6 3...d5 4.Dg6+ Ka7 5.Pe7 Dxa6 6.Pc8+ Kb7 7.Db1+ 4.Pxd6 Ka7 4...Pc3 5.Dg7 5.Pc8+ Kb8 6.Dg3+ Ka8 7.Df3+ Kb8 8.Db3+ Db7 9.Dg3+ Ka8 10.Pd6 Db8+ 11.Kd7 Da7+ 12.Ke6 Db6 13.Df3+ Kb8 14.Dxd1 Het paard is gesneuveld, en de matdreigingen blijven. De nu volgende studie vond ik in 1234 Modern end-game studies (Sutherland & Lommers, 1938).De studie komt uiteraard ook voor in de database van Harold van der Heijden. En toen ik, via internet, De magische schaakfiguren (Bouwmeester & Spinhoven, 1976) op de kop had getikt, vond ik de studie daar ook. Op mijn suggestie dat onderstaande wellicht een zinvolle aanvulling zou kunnen zijn op zijn artikel reageerde Hans Bouwmeester als volgt : Het lijkt mij een goed idee om jouw stuk aan het mijne toe te voegen. Ik heb uiteraard niets tegen computers als analyticus. Ze brengen ons dichterbij de waarheid en leren ons hoe moeilijk het schaakspel is. Menselijke fouten zijn onvermijdelijk en dat is ook de aardigheid van het spel. De Postduif, nummer 112, augustus

22 M.S. Liburkin, 64, 2e prijs, 1933 remise. 2...Pxd7 3.e6 Pc5 Met de koning op b6 is deze zet nu wel mogelijk. 4.e7 Gedwongen, na 4.Pg7 Pxe6 5.Pxe6 Kxb5 is het meteen remise. 4...Pe4 5.Pc7 Pd6 6.Pd5+ Kxb5 7.Pf6 Kc6 8.Ke1 Pe8 9.Pxe8 Kd7 10.Pf6+ Kxe7 remise Wit aan zet wint 1.Kd1 Kxb5 2.d7 Pxd7 Of 2...Pe6 3.Pg7 f2 4.Ke2 f3+ 5.Kf1 Kc6 6.Pxe6 Kxd7 7.Pd4 en wint. 3.e6 Kc6 Of 3...Pc5 4.Pc7+ Kc6 5.e7 en wint. 4.e7 f2 5.Ke2 f3+ 6.Kf1 Kb6 6...Kc5 7.Pd6 Pf6 8.Pe4+ en wint. 7.Pc7 Pf6 8.Pd5+ en wint Toen ik deze studie aan Deep Rybka 3 voorlegde bleek al snel dat het voor de handliggende 1 Kb5 niet de voorkeur van Rybka genoot : 1.Kd1 Kb6! 2.d7 a/ 2.Pf6 Kxb5 3.d7 Pe6 4.Ke1 Kc5 5.Kf2 Kd4 6.Pg4 Ke4 met remise; b/ 2.Ke1 Kc5 3.Pf6 (3.d7 Pxd7 4.e6 Pb6 5.Pg7 Kd6 6.Kf2 Ke7 7.Kxf3 Kf6 8.Ph5+ Kxe6 remise) 3...Kxb5 4.Kf2 (4.d7 Pe6 5.Kf2 Kc5 6.Kxf3 Kd4 7.Pg4 Kd5 8.Kf2 Pd8 9.Kf3 Pe6 remise) 4...Kc6 5.Kxf3 Pg6 6.Ke4 f3 7.Pg4 Pf8 Zouden alle, in de aanhef genoemde deskundigen, de jury-leden van het betreffende toernooi en de componist zelf geen enkele aandacht aan 1 Kb6 hebben besteed? Ik kan het mij nauwelijks voorstellen. Mark Savelyevich Liburkin ( ) Bronnen : M.A. Sutherland & H.M. Lommer modern end-games (1938) O.A. Herbstman : De Schaakstudie der nieuw-russische Grootmeesters I. Chernev : Chessboard Magic (1943) H. Bouwmeester & F.A. Spinhoven : De magische schaakfiguren (1976) Reeds het eerste werk waarmede M.S. Liburkin, in 1927, op het gebied der studiecompositie voor het publiek kwam droeg het merkteken van schitterende meesterschap. En in het verdere verloop van zijn carriere opende De Postduif, nummer 112, augustus

23 deze Russische componist steeds nieuwe mogelijkheden, kritisch maakte hij zich het oude eigen, en hij schiep op artistieke wijze steeds nieuws (Herbstman). Liburkin was van eindspelredacteur van het bekende tijdschrift Shakhmaty v. SSSR. Hij zag vele van zijn studies bekroond worden, met als belangrijkste de met Korolkov gedeelde 1 e plaats in het 2 e kampioenschap van de USSR (1947/48) en een 1 e plaats in het 3 e kampioenschap van de USSR (1949/52). Shakhmatny Listok, 4e prijs, 1928 De eerste patgroep : hoeveel malen de paarden ook schaak geven, telkens zal de koning zich op een dier velden bevinden, en hij kan door op het juiste moment met de toren de g-pon te nemen, de patstelling afdwingen. Zo vormen deze drie patstellingen een eeuwig pat op de velden b1, a1 en a2 Zwart kan op de eerste zet anders spelen : 1...Pxb3+ 2.Kd1! Pd3 3.Pxd4 Pxd4 4.Pxc3 bxc3 a/ 4...Pf2+ 5.Ke1! bxc3 (5... Pc2+ 6.Ke2 bxc3 7.Txg2+ Kxg2 pat #7). 6.Txg2+ Kxg2 pat #5). b/ 4...Pb2+ 5.Ke1 bxc3 (5... Pc2+ 6.Ke2 bxc3 7.Txg2+ Kxg2 pat #8) 6.Txg2+ Kxg2 pat #6. 5.Txg2+ Kxg2 Pat #4. De tweede patgroep, op de velden d1, e1 en e2, een tweede eeuwig pat. Wit aan zet houdt remise Analyses : O.A. Herbstman Bouwmeester en Spinhoven hebben zich ook met deze studie bezig gehouden, met als verrassend resultaat twee extra patstellingen ( #7 en # 8). Wel of geen dual? Twee eeuwige patten, met zes verschillende patstellingen. Een formidabele prestatie. 1.Pc2 Pd3+ 2.Kb1 Pxb3 3.Pxb4 Pxb4 4.Pxc3! dxc3 4...Pd2+ 5.Ka1 dxc3 (5...Pc2+ 6.Ka2 dxc3 7.Txg2+ Kxg2 (pat #3) 6.Txg2+ Kxg2 pat #2. 5.Txg2+ Kxg2 pat #1. 1.Pc2 Pxb3+ 2.Kb1 Oude analyses geven aan dat na deze zet Zwart wint. Bouwmeester en Spinhoven geven aan dat na 2...Pd2+ 3.Ka1 Pc6 4.Pxb4 Pxb4 5.Pxc3 de bekende patstellingen opdoemen. Er zou dus sprake zijn De Postduif, nummer 112, augustus

24 van een dual. Rybka echter versmaadt het stuk en verkiest 5...d3 en Zwart wint. Hierbij de belangrijkste varianten : 6.Tg6 Pc2+ 7.Kb2 7.Ka2 Pe3 8.Tg7 Kh2 9.Tg5 g1d 10.Txg1 Kxg1 en Zwart wint. 7...Pe3 8.Tg8 Kh2 9.Tg7 9.Th8+ Kg3 10.Tg8+ Pg4 en Zwart wint. 9...g1D 10.Txg1 Kxg1 11.Ka2 Kg2 12.Ka1 Kf3 13.Ka2 Pe4 14.Pb1 Ke2 15.Ka3 + Pd1 16.Kb3 Pdc3 17.Pxc3+ Pxc3 18.Kxc3 d2 Zwart wint Er lijkt dus geen sprake te zijn van een dual. 64, 1e prijs,1930 Wit aan zet wint Analyses : O.A. Herbstman Dreigt Txd7 en dwingt Zwart zich te uiten. 3...Pxc6 4.Txb6 Het paard is gebonden, het paard bezwijkt. Is dit niet een slot voor een van de studies van Rinck, met de standaardformule en Wit wint? Echter Zwart vindt een merkwaardige tegenkans : 4...Pb4!! 4...Ka7 5.Tb1! Ka8 (5...Ka6 6.Ta1 Kb5 7.Lxc6+ en wint.) 6.Ta1 en wint. De stelling na de tekstzet is merkwaardig genoeg : beide zwarte stukken staan aangevallen, maar laat maar eens zien of Wit er een nemen kan : 5.Kxb4? Lxe8 met remise en 5.Lxa4 Pd5+ met remise. Men begrijpt thans dat Wit, om de aanval te houden, met de loper zo moet weggaan dat hij het gevaarlijke veld d5 in handen houdt.] 5.Lf7 Le8!! Wederom staan beide zwarte stukken te nemen en wederom ziet het er uit alsof noch het ene noch het andere genomen kan worden. Maar ziet, thans duiken voor Wit nieuwe mogelijkheden op. 6.Kxb4 Lxf7 7.Th6! Dreigt 8 Th8+ en Th Ld5 8.Kc5 Le4 9.Kb6 en wint. Wit heeft de kwalilteit meer. maar om de toren op een veilige plaats te brengen, moet Wit een pion opgeven, en partijen zijn dan in kracht gelijk. En eerst dan begint de strijd. 1.Tc7+ Kb8! 2.Tb7+ Ka8 3.Le8 Vechernyaya Moskwa, 1e prijs, 1932 Wit aan zet wint Analyses : I. Chernev Een fascinerende studie, geen wonder dat het de eerste prijs De Postduif, nummer 112, augustus

25 64, 2e prijs, 1934 behaalde. Zwart dreigt zowel mat met 1...c1D als 1...Le5 en 2 Kd2. 1.Pe4+ Kd3 2.Pc5+ Kc3 3.Pb3 Le5 4.f4 Lg7 De zwarte loper probeert op de diagonaal a1 h8 blijven om mat te dreigen. Na 4...Lxf4 5.Ld4+ wint Wit gemakkelijk. 5.e8P! Lh8 6.f5 Dreigt met 7 f6 de zwarte loper buiten spel te zetten. 6...Le5 7.Lh2 Lxh2 8.b7 Le5 Onverwacht lastig voor Wit is 8...Kd3 9.b8D Lxb8 10.Pc7 Lxc7 11.Pc1+ Kd2 12.Kb2 Le5+ 13.Kb3 Kxc1 14.e7 Kb1 15.e8D c1d 16.Dxe5 en Wit zal uiteindelijk wel winnen (CW).] 9.b8L! Niet 9.b8D Kc4+ 10.Dxe5 c1d+ 11.Pxc1 pat. 9...Lxb8 Na zowel 9...Ld4 10.Lf4 als; 9... Lh8 10.f6 wint Wit gemakkelijk. 10.Pc7! Lxc7 11.e7 Le5 12.e8T! 12.e8D? Kc4+ 13.Dxe5 c1d+ 14.Pxc1 pat Lf6 13.Te6 Lg7 14.f6 en wint, want de zwarte loper staat nu buitenspel. Drie verschillende witte minorpromoties in een studie. Wit aan zet wint Analyses : O.A. Herbstman 1.Lc7 Kf1 2.Lb6! Lf2 Alle stukken zijn zeer in hun bewegingsvrijheid beperkt. de witte loper kan zich niet langs de diagonaal a7-g1 bewegen, de zwarte loper kan niet van zijn koning weggaan, en de zwarte koning niet van zijn loper. De witte loper met de pon nemen gaat niet : 2...axb6 3.a7 en wint. Daarom kunnen de zwarte stukken telkens slechts een stap gaan, om de beurt, het ene stuk hindert het andere, maar ook Wit kan slechts met de koning spelen. 3.Kh2! Ke2 4.Kg2 Le3 5.Kg3! Kd3 6.Kf3 Ld4 7.Kf4! Kc4 8.Ke4 Lc5 9.Ke5! Kb4 10.Kd5 Zwart is aan het eind van de gezamenlijke tocht. Echter, alvorens op te geven tracht hij Wit nog een val te stellen Lg1 11.Kc6 en wint 11.Lxg1 zou tot remise leiden na 11...Kxa5 en de witte koning krijgt het tempo niet om te rechter tijd pion a6 te dekken. De Postduif, nummer 112, augustus

26 64, 1933 Wit aan zet wint. Commentaar H. Bouwmeester & F.A. Spinhoven. Wit pent het paard door 1.Kd1! Kf5 2.Ke2 Lg3 Het paard is niet te redden! 3.Kf3 Lxh4 4.Lxe4+ Kg5 Qua materiaal zou het nu remise moeten zijn, maar Zwart heeft maar een veld tot zijn beschikking. 5.Ld5! Kh5 6.Lf7+ Kg5 7.Le8! De winnende tempozet! Zwart verliest zijn loper. Had Wit 5.Lc6 gespeeld, dan zou hij na 6 Le8+ geen tempozet hebben, daar 7 Lf7 wordt beantwoord met Kf6!. Wit aan zet wint 1.La3+ Kxc4 2.Pb6+ Kb3 3.Pxa4 Te2 Of 3...Th8 4.Pc5+ Kc4 (4...Kxa3 5.Pc2 mat) 5.Pe6 Ta8 6.Ka2 Th8 7.Pf8 Th2+ 8.Kb1 en wint. 4.Pc5+ CW :Het eenvoudige 4.Pc2! wint ook 4...Kxa4 (4...Kxc2 5.Ka2 Kd3+ 6.Kb3 Kd4 7.Pb6) 5.Ld6 Ka5 6.Pd4 Te4 7.Le5 enz. 4...Kxa3 5.e8T! 5.e8D? Txe1+ 6.Dxe1 pat. 5...Txe8 5...Td2 6.Td8 Ta2+ 7.Kb1 Tb2+ 8.Kc1 Te2 9.Ped3 en wint, met name door de dreiging Ta8+ mat. 6.Pc2 mat 64, 3e prijs, 1930 Wit aan zet wint Vechernyjaya Moskwa, 1932 Ogenschijnlijk heeft Wit voldoende materiaal om te winnen. Er staan echter twee pionnen en prise. 1.Pd7 1.c5? geeft na 1...Txb6 2.cxb6 2...Kxb6 3.a7 Kc7 niet meer dan remise. 1...Txd7 2.b7 Td8+ 3.b8T! 3.b8D Kxa6 4.Dxd8 pat. 3...Td7 4.Tb7 Td8+ 5.Ka7 De Postduif, nummer 112, augustus

27 en wint. Hierbij nog een van de varianten die Nalimov aangeeft : 5...Tf8 6.Tb5+ Ka4 7.Tc5 Kb4 8.Tc6 Ka5 9.c5 Tf7+ 10.Kb8 Tf8+ 11.Tc8 Txc8+ 12.Kxc8 Kxa6 13.c6 Kb6 14.c7 enz. Dual Toen ik na 1.c5 Txb6 invoerde kwam Nalimov direct met 2.a7 en mat in 33, hierbij een mogelijke variant : 2...Tb1 3.Pd7 Ka6 4.Pb6 Kb5 5.Kb7 Ta1 6.Pd7 Ta2 7.a8D Txa8 8.Kxa8 Kc6 9.Kb8 Kxd7 10.Kb7 en wint. 64, 3e prijs, 1931 Wit aan zet wint Commentaar H. Bouwmeester & F.A. Spinhoven. 1.Pf2 Niet 1.Le4 Ld5 met remise. 1...Kc6 Op 1...Ld5 volgt 2.Pe4+ Kc6 3.Pf6 Lg2 4.Pe8 enz. 2.Pd3 Kb7 3.Le4+ c6 4.Pb4! Kxa8 5.Pxc6 Het dreigende aftrekschaak is dodelijk; er is geen enkel veilig veld voor de zwarte loper. 64, 3e prijs, 1933 Wit aan zet houdt remise Commentaar H. Bouwmeester & F.A. Spinhoven. Direct 1...Txd2 faalt op 1...Pxc4. Wit moet eerst c4 onder controle hebben. 1.Lg8+ Kf8 2.Txd2 Tb1+ Dekt de loper op b8. 3.Ka5 Kxg8 4.Ka4 Pc4 a/ 4...Pb5 5.Td8+ Kf7 6.Txb8 Pc3+ 7.Ka3 Txb8 pat b/ 4...Ta1 5.Td8+ Kf7 6.Txb8 Pc2+ (6...Pc4+ 7.Kb4 Tb1+ 8.Ka4 Txb8 pat) 7.Kb3 Tb1+ 8.Ka2 Txb8 pat. 5.Td8+ Kf7 6.Txb8 Txb8 pat De Postduif, nummer 112, augustus

28 2.e4 mat C/ Journal Historial, 1e prijs, 1905 Mat in drie Nummer 112 Oplossingen De problemen in deze aflevering zijn van Jonas Ephraïm Cauveren, geboren te Haarlem op 17 maart 1883, en, zoals zo vele Joodse Nederlanders, overleden in een van de Duitse Concentratiekampen. A/ DSB Congres XVII, 1911 Mat in twee 1.b4 Dreigt 2 Dc1 mat. 1...Dxa3 a/ 1...Pxe2 (of 1...Pf1) 2.Ph5 mat. b/ 1...Pxf3 2.e3 mat c/ 1...De8 2.Pxd5 mat. 2.Pxd5 mat B/ Op de Hoogte, 1913 Mat in twee, Td3 Pd6 a/ 1...Pd8 (of 1...Pa5) 2.Pef6 gevolgd door 3 Pe4 mat. b/ 1...cxb2 2.Pef6 (dreigt 3 Pe4 mat) 2...Pd6 3.Pd7 mat. c/ 1...b3 2.Txc3+ Kxd5 3.Lc6 mat. d/ 1...Lg8 (of Lxg6) 2.Lxc3 (dreigt 3 Lxb4 mat) 2...bxc3 (2... Lxd5 3.Ld4 mat) 3.b4 mat. 2.Ld4+ Kxd5 3.Pf6 mat D/ The Western Daily Mercury, 1e prijs, 1910 Mat in drie 1.Dd8 Dreigt 2 Te5+,Kxd4 3 Pc6 mat. 1...Kxe4 a/ 1...Pxd8 2.Th4, gevolgd door 3 Lc4 mat. b/ 1...Pxa5 2.Dxd6+ Kxe4 3.De5 mat. c/ 1...Pxc5 2.Dg5+ e5 (2...Kxe4 3.De5 mat) 3.Dxe5 mat. 2.Dh4+ Kd5 a/ 2...Ke3 3.Pc4 mat. b/ 2...Kf5 3.Ld3 mat. 3.Lc4 mat E/ De Maasbode, 1e E.V., 1916 Mat in drie 1.Pg4 Dreigt 2 Pe3 mat. 1...Lxg4 1...Ld4 (of 1...Lxa1) 2.dxc7 mat. 1.Pg4 Kxg4 a/ 1...Kxe4 2.De3+ Kd5 (2...Kf5 3.Ph6 mat) 3.Dd3 mat. b/ 1...Lxg4 2.De3+ Ke5 3.d4 De Postduif, nummer 112, augustus

29 mat. c/ 1...Kg5 2.Dxf6+ Kxg4 (2... Kxh5 3.Dg6 mat) 3.Lf3 mat. d/ 1...d5 2.Dxf6+ Kxe4 (2... Kxg4 3.Lf3 mat) 3.Pf2 mat. e/ 1...e5 2.Df3+ Kg5 3.Df5 mat. f/ 1...f5 2.De3+ Kxg4 3.Lf3 mat. 2.Dxf6 Kxh5 2...d5 (of 2...e5) 3.Lf3 mat. 3.Dg6 mat F/ N.S.B., 2/3e prijs, 1918 Mat in drie 1.Pa4 Dreigt 2 Pc3,Kxd4 3 Df2 mat. 1...Kxd4 a/ 1...Ke4 2.Dg4+ Kd5 3.Pb6 mat. b/ 1...exd4 2.De1 (dreigt 3 De6 mat) 2...Le5 3.Dxh1 mat. c/ 1...e4 2.De3, gevolgd door 3 Pc3 mat. d/ 1...Pf5 2.Lb6, gevolgd door 3 Pc3 mat. e/ 1...d2 2.De3 (dreigt 3 Pc3 mat) 2...exd4 3.De6 mat. 2.Df2+ Ke4 2...Kd5 3.Pc3 mat. 3.Pc3 mat G/ G.C.C.P.C. Our Folder, prijs, 1922 Mat in drie 1.Ta5 Dreigt 2 Dxc4, bijv. 2...dxc4 3 Te5 mat. 1...Kf5 a/ 1...Pxa5 (of 1...Pb6) 2.Lg6+ Kf3 3.Pe5 mat. b/ 1...Pe5 2.Lg6+ Pxg6 (2...Kf3 3.Pxe5 mat) 3.Dxd5 mat. 2.Txd5+ Kxe6 a/ 2...Ke4 3.Dxc4 mat b/ 2...Pe5 3.Txe5#] 3.Te5 mat H/ Our Folder, 1e prijs, 1922 Mat in drie 1.Lb2 Dreigt zowel 2 Da6+ als 2 Pxc Td4 a/ 1...Kxd5 2.Pxc7+ Ke4 (2...Kc4 3.axb3 mat) 3.f3 mat. b/ 1...c6 2.Pd6+ Kxd5 3.e4 mat. c/ 1...Le6 2.axb3+ Kxd5 3.Dh1 mat. 2.Pxc7 Dreigt zowel 3 axb3 als Da6 mat. 2...Td3 2...Le6 3.axb3 mat. 3.Da6 mat I/ 8th American Chess Congress, 1e prijs, 1921 Mat in drie 1.Tf5 Dreigt zowel 2 Te5+, Kd4 3 Df2 mat als 2 Ld4+,Kxd4 3 Df2 mat. 1...c2 a/ 1...d2 2.Dxe2+ Pxe2 3.Tf3 mat b/ 1...Pxh5 2.Ld4+ Kxd4 3.Df2 mat c/ 1...Lxb6 2.Te5+ Kd4 3.Df2 mat. d/ 1...b3 2.Te5+ Te4 (2...Kd4 3.Df2 mat) 3.Txe4 mat. 2.Txf4 Dreigt zowel 3 Tf3 als 3 Te4 mat. 2...Kxf4 3.Dd2# Line J/ Tijdschrift N.S.B., 2e prijs, 1926 De Postduif, nummer 112, augustus

30 Mat in drie 1.Pd5 Dreigt 2 Pdb6, bijvoorbeeld 1...Pf1 a/ 1...Kxd5 2.Dxf7+ Ke4 (2... Kc5 3.b4 mat) 3.d3 mat b/ 1...Te5 2.Dxe5 (dreigt 3 Dd6 mat) 2...Pf5 (2...d3 3.Pc3 mat en 2...Pe4 (of andere paardzetten) 3.Pf4 mat) 3.Pf4 mat. c/ 1...Pe4 2.b4+ Kxc4 (2...Kxd5 3.Dxf7 mat) 3.Pb6 mat d/ 1...cxd5 2.Df8+ Kc6 3.Dc8 mat e/ 1...f6 2.De7+ Kxd5 3.Pb6 mat. f/ 1...d3 2.Pde3 (dreigt 3 b4 mat) 2...f6 (2...Te5 3.Dxe5 mat) 3.Da7 mat. 2.Pdb6 Gevolgd door 3 b4 mat 2...Pxd2 3.b4 mat K/ Schaakclub Hannover, 2e prijs, 1926 Mat in drie 1.Db6 Kxe4 a/ 1...c5 2.Df6+ Kxe4 (2...Pf5 3.Dxf5 mat) 3.Lg2 mat b/ 1...d4 2.Te2 (dreigt 3 Pg5 mat) 2...Kxe4 3.Dxc6 mat. c/ 1...dxe4 2.Dc5 Pd5 (of 2 Pg2) 3 De3 mat c1/ 2...Pc2 (en overige zetten van dit paard) 3.Df5 mat c2/ 2...Pd2 (of 2...Pg3 en Ph2) 3.Dxe3 mat. 2.Dc7 Dreigt 3 Df4 mat. 2...Kd4 2...d4 3.Dxc6 mat. 3.De5 mat De eindspelstudies zijn van M.S. Liburkin (zie ook bij CZW). L/ Shakhmaty Listok, 5e prijs, 1928 Wit aan zet houdt remise 1.Th8+ Kg7 1...Ke7 2.Lxa2 Txa2+ 3.Kb3 remise. 2.Tg8+ Kh7 Op andere zetten volgt Lxa2, met remise. 3.Lxa2! Txa2+ 4.Kb1 Pc Tb2+ 5.Ka1 Kxg8 pat (5...Te2 6.Tg1 remise). 5.Kc1 Ta Kxg8 pat. 6.Kb2 Tb1+ 7.Ka3! Remise, de witte toren is wegens pat nog steeds taboe. M/ 64, 3e prijs, 1930 Wit aan zet houdt remise 1.Tb4+ Dreigt 2 Txa3, dus de zwarte koning mag niet naar de a-lijn. 1...Kc8 2.Txf2 Tf8+ 3.Ke6 Txf2 3...Lh3+ 4.Ke7 Txf2 5.Txc4+ Pxc4 6.d7+ met remise] 4.d7+ Kc7! 5.Txc4+ Pxc4 6.d8D+ Kxd8 pat N/ 64, 1930 Wit aan zet wint 1.d7 Td1 2.Pf5+ Kh5 2...Kh3 3.Pg5+ Kh2 4.Pf3+! Kh3 5.P3d4 en wint. 3.Pf6+ Kg5 3...Kg6 4.Pd5! en wint (4...Txd6 De Postduif, nummer 112, augustus

31 5 Pe7+). 4.Pd6 en wint (4...Txd6 5 Pe4+). O/ 64, 1e prijs, 1931 Wit aan zet wint 1.Pd3! Lb1 a/ 1...Lc4 2.Lb5 Lg8 3.Lf4 enz. b/ 1...Kc2 2.Lg6 Pe7 3.Lg5 Pxg6 4.Pb4+ Kd1 5.hxg6 enz. 2.h6 Pxh6 3.Lh5+ Kc2 4.Lxh6 Kxd3 5.Kb3! 5.Lg6+ Ke2 6.Lxb1 d3 remise. 5...Lc2+ 6.Kb4 en wint, de zwarte koning staat pat, op de volgende zet gaat de zwarte loper verloren. P/ Shakhmaty v SSSR, 2e prijs, 1931 Wit aan zet wint 1.Pc1 Txb5 1...Td5+ 2.Kc2 (2.Pd3? Txd3+ 3.Kc2 Td5 4.Kc3 Txb5 5.Kc4 Tb1 6.Kd5 Tc1 remise) 2...Tc5+ 3.Kd3 (3.Kd2 Txb5 4.c7 Tb2+ 5.Kd1 Tc2 6.Kxc2 pat) 3...Txb5 4.c7 Tb8 5.cxb8L en wint (5.cxb8D pat). 2.c7 Td5+ 3.Pd3 Txd3+ 4.Kc2 Td4 5.c8T Ta4 6.Kb3 En door de matdreiging op c1 gaat de zwarte toren verloren. Q/ 64, 1e prijs, 1932 Wit aan zet houdt remise 1.Kc8! 1.Kc7? Lg3+ 2.Kc8 Ld1 3.b7+ Ka7 4.b8D+ Lxb8 5.Txb8 Lb3! Zwart wint. 1...Lg Lxb6 2.Txb6 d2 3.Txb2 (dreigt 4 Ta2 enz.) 3...La6+ 4.Kc7! d1d 5.Tb8+ Ka7 6.Tb7+ Lxb7 pat. 2.Txg4 Lxb6 3.Ta4+ La7 4.Tb4 d2 5.Txb2 d1d 6.Tb8+ pat Jennifer, ruim 5 jaar, aanhankelijk en bijzonder levendig voor haar leeftijd. De Postduif, nummer 112, augustus

32 KE13 Startdatum : Nr. Naam tot 1 F.W.G. Hanssen 0,5 0,5 0,5 1,5 2 W.A. Oudheusden 0,5 1,0 1,0 1,0 1,0 4,5 3 A.C. Dubbeldam 0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 6,0 4 R.N.M. Bes 0,0 0,0 5 J.P.M. van Doorn 0,0 1,0 0,0 1,0 6 H.J.J. de Heer 0,5 0,0 0,5 7 J.B. van Daatselaar 0,5 0,5 8 P.J.A. Groot 0,5 0,5 9 R.M. Keijzer 0,5 0,5 10 C.A. van Wieringen 0,5 0,5 0,5 1,5 11 H. Breederveld 0,0 0,0 0,0 1,0 0,0 0,5 1,5 12 G. Legemaat 0,5 0,0 0,5 1,0 1,0 1,0 4,0 13 J. Frijling 0,0 0,5 0,5 0,5 0,5 0,0 2,0 M-321 Startdatum : NR Naam Tot 1 W. Lier 0,0 0,0 1,0 0,0 1,0 2 P. Groot 1,0 1,0 2,0 3 A. Kögeler 1,0 1,0 2,0 4 R. Drost 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5 P. Rotte 1,0 1,0 2,0 H-479 Startdatum : NR Naam Tot 1 H. Hoogstraten 0,0 0,0 0,0 2 B.A.J. Rahder 1,0 1,0 3 J.C.M. Raasveld 1,0 0,0 1,0 4 J.A. de Boer 0,0 5 F.D. Faber 1,0 1,0 De Postduif, nummer 112, augustus

33 K43 Startdatum : NR Naam tot 1 A. Bijtelaar 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2 P. Groot 1,0 0,0 0,5 0,0 1,0 2,5 3 K. Faber 1,0 1,0 0,0 0,5 0,0 0,5 3,0 4 G. Hooykaas 1,0 0,5 1,0 0,5 0,5 0,5 4,0 5 G. Marell 1,0 1,0 0,5 0,5 1,0 1,0 5,0 6 W. Lier 1,0 0,0 1,0 0,5 0,0 0,0 2,5 7 G. Massy 1,0 0,5 0,5 0,0 1,0 3,0 K44 Startdatum : NR Naam tot 1 A. Bijtelaar 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2 G. Massy 1,0 0,5 0,5 0,5 0,5 3,0 3 G. Hooykaas 1,0 0,5 0,5 0,5 0,5 1,0 4,0 4 K. Faber 1,0 0,5 0,5 0,0 0,5 2,5 5 J. van Gool 1,0 0,5 0,5 1,0 0,5 3,5 6 H. Schulenberg 1,0 0,5 0,5 0,5 0,5 3,0 7 P. Groot 1,0 0,0 1,0 K46 Startdatum : NR Naam tot 1 J. van Gool 0,0 2 K.A. Faber 0,5 0,5 3 R. Lindemann 0,0 4 G. Massy 0,0 5 P. Groot 0,0 6 A. Bijtelaar 0,0 7 G.J. Hooykaas 0,5 0,5 De Postduif, nummer 112, augustus

34 K-45 Startdatum : NR Naam tot 1 J. van Gool 0,5 0,5 1,0 1,0 1,0 4,0 2 K. Faber 0,5 1,0 1,0 1,0 1,0 4,5 3 R. Lindemann 0,5 0,5 1,0 1,0 1,0 0,5 4,5 4 G. Massy 0,5 0,0 0,0 1,0 1,0 2,5 5 A. Bijtelaar 0,0 0,0 0,0 0,0 1,0 0,0 1,0 6 W. Lier 0,0 7 B. Mews 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 8 P.J.A. Groot 0,5 1,0 1,5 9 M.C. van Berkel 0,0 0,0 0,0 Z10/F WS Startdatum : NR Naam tot 1 R. Klinkers 0,0 2 H. Ypma 0,0 3 G. van den Haak 0,0 4 L.J. Fick 0,0 Z11/F WS Startdatum : NR Naam tot 1 A.A. van de Peut 1,0 0,5 1,0 2,5 2 W. van Essen 0,0 0,0 0,0 3 R. Klinkers 1,0 1,0 2,0 4 A. Kögeler 0,5 0,0 1,0 1,5 5 R.W. Jongman 0,0 0,0 6 J. Niewold 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 7 H. Kuiphof 1,0 1,0 1,0 3,0 Kwal Startdatum : NR Naam tot 1 H. Kemperman 0,0 2 R.N.M. Bes 0,0 3 A.A. van de Peut 0,0 4 P.J.A. Groot 0,0 5 J.J.W. van Gool 0,0 De Postduif, nummer 112, augustus

35 Z09/F Post Startdatum : NR Naam tot 1 P. Spierenburg 0,5 0,5 1,0 1,0 1,0 1,0 5,0 2 G.J. Kramer 0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 1,0 4,0 3 J. Visser 0,5 0,5 0,0 1,0 1,0 1,0 4,0 4 R. Verstraten 0,0 0,0 1,0 0,0 1,0 1,0 3,0 5 M. van Berkel 0,0 0,5 0,0 1,0 0,5 0,5 2,5 6 J. Kerssemakers 0,0 0,5 0,0 0,0 0,5 0,5 1,5 7 A.H.L. Bijtelaar 0,0 0,0 0,0 0,0 0,5 0,5 1,0 Z 10/1 Post Startdatum : NR Naam Tot 1 Kerssemakers, J. 1,0 0,0 0,5 0,5 2,0 2 Verstraten, R. 0,0 0,0 1,0 1,0 3 Kramer, G.J. 1,0 1,0 1,0 1,0 4,0 4 Spierenburg, P. 0,5 0,0 1,0 1,5 5 Bijtelaar, A.H.L. 0,5 0,0 0,0 0,0 0,5 Z 10/2 Post Startdatum : NR Naam Tot 1 Verstraten, R. 0,5 0,0 1,0 1,0 2,5 2 Kerssemakers, J. 0,5 0,0 0,0 1,0 1,5 3 Visser, J. 1,0 1,0 1,0 1,0 4,0 4 Stevens, F. 0,0 1,0 0,0 1,0 2,0 5 Zee, R. v.d. 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Z11/F Post Startdatum : NR Naam tot 1 J. Kerssemakers 0,0 0,0 0,0 2 M. Struys 0,0 3 P. Spierenburg 0,0 4 A.H.L. Bijtelaar 1,0 0,5 1,0 2,5 5 G.J. Kramer 1,0 0,5 1,5 6 R. Verstraten 0,0 7 A. Kogeler 0,0 0,0 Open Inschrijvingen KE-14 M-322 A. Oomen B. Mews H. Breederveld A. Bijtelaar K 47 A. Bijtelaar H-480 Omdat ik geruime tijd geen inschrijvingen via J. Jansen meer ontvang verzoek ik de betreffende leden te controleren of hun inschrijvingen in het overzicht voorkomen. Aanvullingen zijn van harte welkom. Bij voorbaat dank. Cor van Wieringen De Postduif, nummer 112, augustus

36 Namen en adressen Wedstrijdleiders Algemeen : Cor van Wieringen (wnd), Jachthavenweg 8 A, 1076 CZ Amsterdam, cavanwieringen@telfort.nl KE, K, M en H-groepen en landenwedstrijden : Joop Jansen, Randenrade 6, 5807 BM Oostrum jannesnelleke@home.nl Webserver-groepen en 60+ toernooi : Gerard van den Haak Muiderslotweg 106, 2026 AS Haarlem gerard.vanden.haak@12move.nl Inschrijven voor wedstrijden NBC-wedstrijden : schriftelijk bij Cor van Wieringen ICCF-wedstrijden : d.m.v. overmaken van het inschrijfgeld op PG t.n.v. Penningmeester NBC te Elburg onder vermelding van soort wedstrijd enz. Bij webserver-wedstrijden tevens een bericht naar Cor van Wieringen (adres zie boven) De Postduif Uitgever : Cor van Wieringen Red. adres : cavanwieringen@telfort.nl De Postduif wordt verstuurd naar NBC leden die daar prijs op stellen. Afmelden kan bij mij, bij voorkeur met een kopie naar onze secretaris : H.P.J. Visser, hpjvisser@chello.nl Pottenbakkersdonk PE Apeldoorn De Postduif, nummer 112, augustus