Filosoferen in de wetenschapsklas

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Filosoferen in de wetenschapsklas"

Renske Veenstra
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Filosoferen in de wetenschapsklas JelleDe Schrijver Studiedag STEM basisonderwijs ProvincieVlaams-Brabant 12 november 2015 Leeft deze appel? Ja, omdat? Nee, omdat? 1

2 ll: Ja, hij leeft want hij is groen. G: Dus alles wat groen is leeft? ll: Nee, want hij is ook vers G: Wie is het daarmee eens? Leeft een appel? ll: Ik niet, want ik denk dat hij dood is, want het contact met de boom is gebroken, hij kan niet meer groeien G: Dus iets leeft als het kan groeien? ll: Nee, want ook een rivier kan groeien, of een kristal, dus ll: Oude mensen groeien niet, die krimpen en oude mensen leven. ll: Ik bedoelde eigenlijk bewegen. groeien en krimpen zijn allebei bewegingen G: Wie is het eens met het idee dat leven bewegen is? ll: Ik ga hiermee niet akkoord: als een appel rot is dan verdwijnt die langzaam en dat is ook een beweging, en toch is hij dood. ll: Een lijk beweegt ook als het aan het wegrotten is, maat toch is het dood. G: Is leven voor een appel en voor een mens dan hetzelfde? ll: Nee, een mens moet kunnen ademen om te leven en een appel niet... ll: Ik denk dat de appel leeft want hij bezit zaden, hij kan zich voortplanten G: Dus iets leeft als het zich kan voortplanten? ll: Hm, Filosoferen is niet 2

3 Kan je een (tegen)voorbeeld geven? Wil je nog iets toevoegen? Wat kunnen we concluderen? Waarom denk je dat? Wat is het belangrijkste wat de andere heeft gezegd? Weet je dit of denk je dat? Wie heeft een andere verklaring? Filosoferen Een gedeelde ervaring (stimulus) genereert een vraag De filosofische vraag wordt in groep onderzocht? 3

4 Randvoorwaarden Kringgesprek Rustige ruimte Duidelijkmaken dat dit geenkennisles is Groepsgrootte: 12 deelnemers is ideaal Duur: niet te lang (filosoferen is geen straf) Hoe een filosofisch gesprek begeleiden? Socratische houding (niet oordelen) Vraag door, focus op argumenten Zorg voor pauzes en een afronding 4

5 Filosofische onderzoekscyclus Prikkel Reflectie Vraag Besluit Verkennen Onderzoek Argumenteren Hypothese Filosofische dialoog in de wetenschapsklas Concepten Leeft een appel? Aard van wetenschap Wat is het verschil tussen een wetenschapper en een tovenaar? Mogen we experimenteren met apen? Ethiek 5

6 Kan water verslijten? Wetenschapsdidactiek Eyes-and-ears- onscience Hands-on-science Minds-on-science Leerlingen luisteren en kijken Leerlingen experimenteren Leerlingen spreken en denken 6

7 Impact van Filosoferen à Motivatie Motivatie verhoogt voor schoolvakken, bv wiskunde (Lane & Jones, 1989; Daniel, 1999; Lafortune, 2002; Schleifer, 1995) à Onderzoekscompetentie en reflectievermogen Blootleggen van vooronderstellingen Gebruik van logica als argumentatieinstrument Beperkingen van experimentele bevindingen inschatten Omgaan met onzekerheden (Wenning, 2008; Wenning, 2006; Crawford, 2007) Ik was verbaasd de jongen zo actief te zien, in de les is hij onverschillig en het ziet er niet naar uit dat hij niet zal slagen (leraar) Fruitful frustration Elke vraag bracht ons tot een nieuwe vraag en uiteindelijk wist ikniet meerwat te denken. ik werd echt ongelukkig en kreeg hoofdpijn, ik heb dan maar eenpilletje genomen eigenlijkvond ik het erg plezant 7

8 Filozoo bouwt aan Professionele leergemeenschap Contactgegevens 8

9 Leeft een ster? Hoe kan ik dit onderzoeken? Wat hebben we nu geleerd? Ben je dat wel zeker? Exploraf Twijfelschaap Kenniskonijn Filokikker FiloZoo: denkbrillen voorbeeldvragen Kan een boom zwanger zijn? Zijn bomen ook mama s? Is een kastanje een baby van een boom? Kunnen stenen kinderen krijgen? 9

10 voorbeeldvragen Kunnen kikkers denken? Kunnen dieren denken? Wat is het verschil tussen denken en zomaar reageren? Denken dieren anders dan mensen? voorbeeldvragen Kan een konijn aan wetenschap doen? Wat doen wetenschappers? Is wetenschap eerder denken of doen? Kunnen kinderen aan wetenschap doen? 10

11 voorbeeldvragen Kan je zonder fantasie aan wetenschappen doen? Wat is fantasie? Denken wetenschappers na over iets dat niet bestaat? Denken wetenschappers over gekke dingen na? voorbeeldvragen Is een dinosaurus uitgevonden of ontdekt? Zijn ontdekkingen hetzelfde als uitvindingen? Wat is een ontdekking? Wat is een uitvinding? Kan een walvis een uitvinding maken? 11

12 voorbeeldvragen Kan je alles meten? / kan je wolken meten? Kan je de wereld meten? Hoelang is een oneindige rechte? Kan je geluk meten? 12

Vergelijkbare documenten

ZOO FILO. Filosoferen over natuur en techniek in de les wereldoriëntatie. Jelle De Schrijver, Jan Sermeus

ZOO FILO. Filosoferen over natuur en techniek in de les wereldoriëntatie. Jelle De Schrijver, Jan Sermeus Filosoferen over natuur en techniek in de les wereldoriëntatie Jelle De Schrijver, Jan Sermeus VLOR studiedag Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs: de lerarenopleidingen als partners 12 oktober 2017