Inspecteren technische voorzieningen en energiebeheer. Gebouwen, terreinen en technische voorzieningen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inspecteren technische voorzieningen en energiebeheer. Gebouwen, terreinen en technische voorzieningen"

Transcriptie

1 Inspecteren technische voorzieningen en energiebeheer Gebouwen, terreinen en technische voorzieningen

2

3 Gebouwen, terreinen en technische voorzieningen Theorie J. van der Sanden eerste druk, 2002 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN 3

4 Artikelcode: Colofon Auteur: Redactie Illustraties: Illustrator: Onderwijskundige: Resonans: J. van der Sanden Studio Maan, W. van den Wiel Verbaal - bureau voor visuele communicatie B. van den Bos O & W Educatieve projecten, Arda Oosterhoff P.M. van den Weg 2002 Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum. 4 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

5 Voorwoord Deze uitgave bevat de onderwijseenheid Gebouwen, terreinen en technische voorzieningen van de deelkwalificatie Inspecteren technische voorzieningen en energiebeheer. Voor de onderwijseenheid is er een uitgave met opdrachten en bronnen en een uitgave met theorie. Opdrachten Aan het begin van elke opdracht staat het opdrachtdoel. Daar staat wat je aan het einde van de opdracht moet kunnen. De opdrachten bevorderen de zelfwerkzaamheid. Met de opdrachten kun je je kennis in de praktijk toetsen of bepaalde vaardigheden trainen. Als je alle opdrachten met voldoende resultaat hebt uitgevoerd, beheers je de stof. Bronnenoverzicht Om de opdrachten uit te voeren heb je informatie nodig. Hiervoor kun je het bijbehorende theorieboek gebruiken. Maar je kunt ook andere bronnen raadplegen. In het bronnenoverzicht staat waar je allemaal informatie kunt vinden over gebouwen, terreinen en technische voorzieningen. Dit kunnen boeken zijn, maar ook vakbladen, folders, video s, het internet enzovoorts. Theorie Het theorieboek bevat de theorie die je het meest nodig hebt en die niet gauw verandert. Om het bestuderen van de tekst gemakkelijker te maken, kun je aan het einde van een paragraaf verwerkingsvragen maken. Ik wens je veel succes bij het werken met deze uitgave. De auteur, Jan van der Sanden VOORWOORD 5

6 Inleiding In verband met de uitvoering en handhaving van de wet- en regelgeving moeten vaak inspecties uitgevoerd worden. Een belangrijk onderdeel van die inspecties zijn gebouwen, apparatuur en technische installaties. Dit vereist de nodige kennis van gebouwen en het kunnen herkennen van apparatuur en technische installaties. Wanneer je een inspectie goed voorbereidt, weet je wat je kunt verwachten. Als je de activiteiten of producten van een bedrijf kent, kun je een inschatting maken welke apparatuur of installatie je aantreft. Daardoor kun je de inspectie sneller en vooral ook beter uitvoeren. Daarnaast kun je beter inspelen op onverwachte situaties zoals bijvoorbeeld het ontbreken van apparatuur of technische voorzieningen. De betrouwbaarheid van de verstrekte informatie door personen en bedrijven is soms niet goed en volledig. Met een goede voorbereiding en kennis van zaken kun je de betrouwbaarheid van de verkregen informatie beter inschatten. In hoofdstuk 1 worden bouwmaterialen, bouwconstructies en isolatie van gebouwen behandeld. In hoofdstuk 2 komen de meest voorkomende apparatuur en technische installaties aan de orde. De relevante vergunningen en wettelijke regelgeving voor gebouwen staan in hoofdstuk 3 centraal. Hoofdstuk 4 gaat over gevaarlijke stoffen en de daarbij behorende vergunningen en wettelijke bepalingen. Tekeningen zijn goede hulpmiddelen bij de voorbereiding en verslaglegging van de inspectie. Van de informatie die een tekening geeft, mag je verwachten dat die goed is. Daarom zijn daar ook afspraken over gemaakt. Voor het maken van tekeningen heb je dus kennis van de geldende afspraken nodig en je moet de afspraken kunnen toepassen. Dit komt aan bod in hoofdstuk 5. 6 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

7 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Bouwconstructies en materialen Warmteverlies in een gebouw Isolatiefouten Vloeren, wanden, daken Afsluiting 23 2 Technische voorzieningen Stookinstallaties voor de procesindustrie Stroomaggregaten en WKK Regelapparatuur voor het binnenklimaat Installaties voor de behandeling van proceswater Rioleringen Emissie Voorkomen van calamiteiten bij opslag van gevaarlijke stoffen Afsluiting 92 3 Gebouwen: vergunningen en wettelijke bepalingen Brandwerende voorzieningen Wet op de ruimtelijke ordening Afsluiting 98 4 Gevaarlijke stoffen; vergunningen en wettelijke bepalingen Richtlijnen en voorschriften Vermijden van risico s Afsluiting Tekenen en tekeningen lezen Bouwkundige tekeningen Afsluiting 126 Trefwoordenlijst 127 INHOUD 7

8 8 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

9 1 Bouwconstructies en materialen Oriëntatie Dit hoofdstuk gaat over eigenschappen en toepassing van bouwmaterialen. In het verleden werden bij het bouwen materialen gebruikt die in de streek voorkwamen. Nu zijn er steeds minder regionale verschillen. Geproduceerde bouwmaterialen worden door het gehele land vervoerd of komen uit andere landen. Welke materialen er gebruikt worden bij het bouwen hangt af van de eigenschappen van het materiaal. Enkele eigenschappen zijn mechanische sterkte, weerstand tegen invloeden van buiten, gebruiksvriendelijkheid en isolatie. Steeds vaker speelt ook het milieu een rol bij de keuze van bouwmaterialen. We spreken dan over duurzaam bouwen. Ook het goed toepassen van isolerende materialen bepaalt de belasting voor het milieu. Door een juiste materiaalkeuze en toepassing wordt het milieu dus meer of minder belast. 1.1 Warmteverlies in een gebouw geluidshinder Bij het isoleren van woningen en bedrijfsgebouwen denken we meestal aan het beperken van warmteverlies in de winter. We kunnen echter ook isoleren om in de zomer een gebouw koel te houden. Ook het voorkomen van geluidshinder, van buiten naar binnen maar ook van binnen naar buiten, noemen we isoleren. Het is wat minder gebruikelijk om over isoleren te spreken als we het over weersinvloeden hebben zoals zonlicht, regen en wind. Als een gebouw wordt verwarmd, zal de warmte ook weer uit het gebouw wegvloeien. Hoeveel warmte er wegvloeit hangt af van de isolerende eigenschappen van de gebouwomhulling. Ook moet er een verschil in temperatuur zijn tussen binnen en buiten. Het verplaatsen van de warmte naar buiten, of naar binnen, bij een gebouw noemen warmtetransport we warmtetransport of de warmtetransmissie. warmtetransmissie Warmtetransport vindt op drie manieren plaats. convectie Convectie: warmtetransport via de langs stromende lucht. Een motor van een bromfiets wordt afgekoeld omdat er koude lucht langs stroomt. radiatie Radiatie: warmtetransport door straling. Hier is straling een golflengte die warmte bevat. Warmte van de zon bereikt ons via een bepaalde golflengte (infrarode straling). Er is in het luchtledige geen stof (materiaal) aanwezig die de warmte overdraagt. conductie Conductie: warmtetransport door geleiding van warmte via materiaal. Bij het koken van eten wordt de warmte van het kooktoestel door de pan doorgegeven aan het water. BOUWCONSTRUCTIES EN MATERIALEN 9

10 energiebesparing Thermische isolatie van de gevel, het dak en de vloer van een gebouw leveren een bijdrage aan de energiebesparing. Het berekenen van de thermische isolatie is belangrijk bij het ontwerpen van een gebouw. Een nieuw gebouw moet voldoen aan de wettelijke eisen en aan de eisen van de gebruiker. De wettelijke eisen staan in het Bouwbesluit. De eisen van de gebruiker noemen we comforteisen. Omdat de drie manieren van warmtetransport gelijktijdig plaatsvinden is het berekenen van energieverlies van een gebouw een complex onderwerp. We beperken ons tot de isolerende eigenschappen van materialen. Hiermee kunnen we beoordelen of het gebouw energieverspillend is. Bij de thermische isolerende eigenschappen van materialen komen we verschillende begrippen en eenheden tegen. De belangrijkste begrippen zijn: warmtegeleidingscoëfficiënt; warmteweerstand. Om te kunnen beoordelen in welke mate materialen isoleren moeten we de betekenis van de begrippen kennen. warmtegeleidingscoëfficiënt Warmtegeleidingscoëfficiënt: (lambda) λ [W/(m K)] (W is Watt, K is graden Kelvin, m is meter) Verschillende materialen hebben verschillend vermogen om warmte te geleiden. Een hoger getal geeft slechtere isolerende eigenschappen aan. In figuur 1.1 kun je zien dat stilstaande lucht goede isolerende eigenschappen heeft. Fig. 1.1 Materialen en hun vermogen om warmte te geleiden warmteweerstand Warmteweerstand: R [(m 2 K)/W] (W is Watt, K is graden Kelvin, m is meter) De warmteweerstand van een materiaal is afhankelijk van de materiaaldikte. 10 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

11 De warmteweerstand wordt berekend door het omgekeerde van de warmtegeleidingscoëfficiënt 1/λ te vermenigvuldigen met de dikte d. Een hoger getal geeft beter de isolerende eigenschappen aan. Fig. 1.2 Warmteweerstand is afhankelijk van warmtegeleiding en materiaaldikte. Bij het beoordelen van gebouwen op energieverspilling is de warmteweerstand van gebruikte materialen belangrijk. Hoge isolatiewaarden bereiken we door een materiaal te gebruiken met een hoge warmteweerstand R in grote diktes. Fig. 1.3 Warmteweerstand is afhankelijk van de dikte van het materiaal. In technische gegevens komen ook de begrippen R c en U voor. Het is handig om de betekenis hiervan te kennen maar voor beoordeling van gebouwen zijn ze van minder belang. warmteweerstand R c is de warmteweerstand van de gehele constructie. R l de warmteweerstand van lucht op lucht. Bij R l wordt ook de weerstand van overgang van lucht naar de constructie meegenomen. De overgangsweerstand buiten is r e en de overgangsweerstand binnen is r i. Formule: R l = R c + r i + r e. WARMTEVERLIES IN EEN GEBOUW 11

12 Fig. 1.4 Temperatuurverloop bij enkel glas warmtedoorgangscoëfficiënt Fig. 1.5 U [W/(m 2 K)] is de Warmtedoorgangscoëfficiënt. Deze geeft het warmtetransport aan van een constructie bij een temperatuur verschil van 1 K. De U-waarde wordt in de verwarmingstechniek gebruikt om warmteverliezen te berekenen. Bij deze berekeningen is het verschil van gewenste binnen en minimale buiten temperatuur van belang. Een lager getal geeft betere isolerende eigenschappen aan. Warmteweerstand (R constructie en R lucht en warmtedoorgangscoëfficiënt (U) van enkele constructies In figuur 1.5 zie je dat de U-waarde omgekeerd evenredig is met R l 12 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

13 Fig. 1.6 U-waarden van glas Energie Prestatie Norm EPN De Energie Prestatie Norm wordt ook wel afgekort als EPN. Op het gebied van energiegebruik en -besparing is de laatste jaren veel ontwikkeld. Naast eisen aan thermische isolatie wordt sinds december 1995, via het Bouwbesluit, ook een eis gesteld aan het energiegebruik van nieuwe woningen en gebouwen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de Energieprestatienormering. Via een gestandaardiseerde methode wordt het energiegebruik berekend. Daarbij worden zowel de bouwkundige eigenschappen als de eigenschappen van de installaties (verwarming, koeling, verlichting) in de beschouwing betrokken. Vragen 1.1 a Op welke manieren vindt warmtetransport in een bouwconstructie plaats? b Welke relatie is er tussen warmtegeleidingscoëfficiënt en warmteweerstand van een materiaal? c Wordt de EPN van gebouwen wel eens aangepast? 1.2 Isolatiefouten De meest voorkomende isolatiefouten zijn: condens en vocht in de constructie; oppervlaktecondensatie; koudebruggen. Condens en vocht Isolatiefouten ontstaan door het niet goed toepassen van isolatiemateriaal of door verkeerde constructies te gebruiken. diffunderend vocht In een gebouw ontstaat veel vocht dat in de lucht wordt opgenomen als waterdamp. Als waterdamp uit een gebouw verdwijnt noemen we dat diffunderend vocht of diffunderende waterdamp. Warme lucht kan meer vocht bevatten dan koude lucht. Als warme lucht in een constructie afkoelt, kan in de constructie of in het isolatiemateriaal condens ontstaan. Dat is slecht voor de constructie en het vermindert de isolerende eigenschappen van materialen. Een dampremmende laag wordt daarom aan de warme zijde van de constructie aangebracht. Een veel gemaakte fout is het isoleren van een plat dak aan de onderzijde. Daarbij treedt condens op in de constructie. ISOLATIEFOUTEN 13

14 Oppervlaktecondensatie Goede isolatie kan niet zonder ventilatie. Bij te weinig ventilatie ontstaat oppervlaktecondensatie. Dat zijn vochtige plekken op muren en dergelijke die aanleiding geven tot bijvoorbeeld schimmelvorming. Dit komt de gezondheid van de gebruikers van het gebouw en de duurzaamheid van de constructie niet ten goede. Daarom moeten ruimten altijd geventileerd worden. Koudebruggen Koudebruggen zijn onderdelen in de constructie waar meer warmtetransport kan plaatsvinden dan op andere plaatsen in de constructie. Meer warmtetransport ontstaat bijvoorbeeld door kieren tussen het aangebrachte isolatiemateriaal. Het gebruik van metalen strippen die de binnen- en buitengevel verbinden zorgen voor koudebruggen. Koudebruggen moeten we voorkomen omdat er een slechtere isolatie ontstaat. Bovendien zal er condensatie in de constructie optreden. Fig. 1.7 Koudebrug door doorgaande betonvloer bij balkon T opp = ca. 17 C T opp = 0 à 5 C T opp = 0 à 5 C T opp = ca. 17 C buiten T II = 10 C binnen T I = 20 C Vragen 1.2 a Waarom moet de dampremmende laag worden toegepast aan de warme zijde van een constructie? b Kan een bestaand plat dak aan de onderzijde voorzien worden van isolatiemateriaal? 1.3 Vloeren, wanden, daken In deze paragraaf worden de belangrijkste wand-, dak- en vloerconstructies behandeld. Je leert een aantal constructies zodat je ze in de praktijk kunt herkennen en benoemen. Er wordt ook aandacht besteed aan de opbouw en het isoleren van deze constructies. 14 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

15 Vloeren Een vloer is een horizontale constructie die in de eerste plaats de functie heeft krachten ten gevolge van belastingen te dragen en door te geven aan de onderliggende constructie. We kunnen onderscheid maken in vloeren op een vaste ondergrond en vrijdragende vloeren. Een vrijdragende vloer heeft meestal een ruimtescheidende functie. Daarom moet een vloer worden getest op thermische, akoestische en brandwerende eigenschappen. Aan vloeren worden eisen gesteld met betrekking tot de sterkte, de thermische isolatie, de geluidsisolatie en de brandveiligheid. Fig. 1.8 Vrijdragende vloer Vloeren in open verbinding met de buitenlucht moeten worden geïsoleerd. In de eerste plaats omdat er anders een te groot energieverlies optreedt en in de tweede plaats omdat de temperatuur van het binnenoppervlak veel te laag zou worden. Isolatie kan het beste aan de koude zijde van de vloer worden aangebracht. Het isoleren van vloeren boven een kruipruimte is niet zo zinvol. De kruipruimte is zwak geventileerd; de lucht in deze ruimte profiteert van de warmte die door de vloerconstructie heendringt. Verhoging van de isolatiewaarde van de vloer betekent vermindering van het warmtetransport. Hierdoor daalt de temperatuur in de kruipruimte en is er een groter warmtetransport nodig. Zo ontstaat een vicieuze cirkel en heeft de isolatie minder effect dan je zou verwachten. Wanden Omdat de isolatie met de bijbehorende vochthuishouding vaak mede bepaalt hoe een constructie eruit moet zien, zullen we deze factoren als uitgangspunten nemen voor het bespreken van de diverse wand- en dakconstructies. Omdat het aanbod van diverse constructies groot is, beperken we ons hier tot een aantal hoofdprincipes. functies Spouwmuren Een traditionele spouw heeft de volgende functies: het voorkomen van regendoorslag; de afvoer van door het buitenblad gedrongen water; het verhogen van de warmteweerstand; droging van het buitenblad door ventilatie. VLOEREN, WANDEN, DAKEN 15

16 Fig. 1.9 Opbouw traditionele spouwmuur Ventilatie is niet de belangrijkste functie van een spouwmuur. Een constructie van baksteen kan best een hoeveelheid vocht verdragen. Het drogen van een nat geworden buitenblad verloopt voor ongeveer 95% door verdamping aan het buitenoppervlak en maar voor ongeveer 5% door spouwventilatie. De belangrijkste functie van de spouw is het voorkomen van regendoorslag. isoleren Om te kunnen voldoen aan de eisen voor de warmteweerstand moeten spouwmuren van een bouwwerk worden geïsoleerd. De meest eenvoudige manier om een spouwmuur te isoleren is het aanbrengen van isolatiemateriaal in de spouw. Het aanbrengen van isolatiemateriaal kan op twee manieren gebeuren: door het vullen van de spouw en door isolatie aan één zijde. dampremmend De spouw kan geheel of gedeeltelijk met isolatiemateriaal worden gevuld. In sommige gevallen is het volledig vullen van de spouw niet mogelijk. Wanneer de buitenste muur sterk dampremmend is moet er een met buitenlucht geventileerde spouw blijven bestaan om van binnen naar buiten trekkende waterdamp af te voeren. Zonder spouwblad vindt condensatie plaats op en in de buitenmuur en ontstaat vorstschade. Bij buitenmuren die bestaan uit poreus materiaal kan de regendoorslag zo groot zijn dat de isolatielaag ontoelaatbaar nat wordt en ook de gehele muur kan doorslaan. Hieruit blijkt dat een spouw nodig blijft. Wanneer vulling van de spouw niet mogelijk is, kan een spouwmuur ook aan de binnen- of buitenzijde worden geïsoleerd. lichte materialen Spouwconstructies uit lichte materialen In eerste instantie geldt weer dat bij een sterke dampremmende buitenmuur ventilatie van de spouw een noodzaak is. Bij een houten buitenbekleding is spouwventilatie niet altijd nodig als het binnenspouwblad goed dampdicht is uitgevoerd. Het spreekt vanzelf dat houten bekleding niet dampdicht mag worden afgewerkt. Bij een bekleding met houten delen is vaak door de naden een geringe ventilatie aanwezig. Lichte gevelbekledingen lenen zich goed voor het toepassen van een geringe spouwventilatie. 16 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

17 Fig Spouwconstructie van lichte materialen Panelen Er zijn sandwichpanelen, kunststof panelen en homogene wanden. sandwichpaneel Buitenwanden kunnen worden uitgevoerd als sandwichpaneel. Meestal bestaan de buitenste lagen uit dichte of sterk dampremmende materialen zoals aluminium, beton, kunststof enzovoort. Fig Koudebrug door randverbinding isolatie aluminium kunststofprofiel isolatie aluminium randverbinding De manier waarop de randverbinding is opgelost is erg belangrijk. De randverbinding kan een ernstige koudebrug vormen die de isolatiewaarde van de wand sterk vermindert en langs de randen grote kans op oppervlaktecondensatie geeft. Het is beter om een randconstructie te kiezen waarbij de twee aluminium platen thermisch gescheiden zijn door een kunststofprofiel. Inwendige condensatie is bij een aluminium sandwichpaneel afwezig, omdat aluminiumplaat als volledig dampdicht mag worden beschouwd. De binnen- en buitenzijden mogen niet met elkaar worden verbonden. Het binnenste paneel heeft een vrij constante temperatuur, het buitenste paneel staat bloot aan zonnestraling en winterkoude, zodat grote verschillen in lengteverandering tussen binnen- en buitenkant kunnen optreden. De verschillende fabrikanten hebben dit op VLOEREN, WANDEN, DAKEN 17

18 uiteenlopende wijzen opgelost. Bij een zeer vochtige atmosfeer bestaat de kans op ontoelaatbare inwendige condensatie. kunststof panelen homogene wanden Je hebt ook kunststof panelen. Het voordeel van kunststof is dat het een sterk dampremmend materiaal is en dat de randconstructies geen aanleiding geven tot koudebruggen. Bij homogene wanden moet je denken aan betonwanden, een steens of anderhalf steens metselwerk. Met betrekking tot de vochthuishouding geven dit soort wanden geen problemen. Bij oud metselwerk kan echter wel vochtdoorslag door regen optreden. Het is mogelijk de muren aan de buitenzijde met een waterafstotend middel te behandelen. Het middel moet waterafstotend zijn, maar niet dampdicht omdat dan een sterke inwendige condensatie ontstaat van een van binnen naar buiten diffunderende waterdamp. Zulke middelen bestaan, maar hebben als nadeel dat ze regelmatig opnieuw moeten worden opgebracht wat een vergroting van het onderhoud betekent. Het effect van vochtdoorslag kan soms worden weggenomen door de hierna genoemde methoden van isolatie van homogene wanden. Een enkelvoudige steenachtige wand heeft vanzelfsprekend geen hoge warmteweerstand. Om de voldoen aan de gestelde eisen zal zo n wand moeten worden geïsoleerd. Bij voorkeur wordt een muur aan de buitenzijde geïsoleerd. De vochthuishouding geeft de minste problemen als de buitenzijde tenminste niet dampremmend wordt afgewerkt. Er zijn systemen ontwikkeld om rechtstreeks op de buitenwanden isolatieplaten te hechten die afgewerkt worden met pleisterlaag. Deze systemen vinden in Nederland steeds meer toepassing. Isolatie aan de buitenzijde kan worden uitgevoerd als een spouwconstructie met een licht spouwblad. Daken Bij dakconstructies kun je onderscheid maken in hellende daken en platte of flauw hellende daken. In dit onderdeel worden de isolatie en de vochthuishouding weer als uitgangspunt gekozen. Onafhankelijk van de toegepaste materialen kunnen we ervan uitgaan dat de draagconstructie en de dakbedekking onvoldoende warmte-isolerend zijn. Zodra bij een dakconstructie eisen worden gesteld aan de warmte-isolatie moeten daar maatregelen voor worden genomen. Alleen voor ruimten als schuren en verschillende opslagloodsen die niet verwarmd worden, kan isolatie achterwege worden gelaten. In een dakconstructie moet rekening worden gehouden met de vochthuishouding binnen het gebouw. In een woning bijvoorbeeld komt via de bewoners en door bezigheden als koken, wassen en baden veel vocht in dampvorm binnen de woning vrij. 18 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

19 Fig Een voorbeeld Voorbeeld Waterdampproductie in de woning bij een gezin van vier personen vocht-producerende bezigheden hoeveelheden menselijke uitwaseming 5 liter in 24 uur koken 2 liter per keer afwassen 0,5 liter per keer kleding wassen 2 liter per keer baden 0,25 liter per keer dampdoorlatend Een deel van dit vocht wordt via de dakconstructie afgevoerd. Wanneer een dakconstructie volkomen dampdicht zou zijn, ontstaat er een grote opeenhoping van vocht in de constructie, met als gevolg condensatie tegen wand- en dakconstructie. Een dakconstructie moet dus voldoende isoleren maar ook voldoende dampdoorlatend zijn. Aan wasserijen, veestallen, zwembaden en koelcellen worden daarom specifieke eisen gesteld aan de thermische isolatie en de dampdoorlatendheid van de constructie. hellend dak Een traditioneel hellend dak is vaak opgebouwd uit dakbeschot, bevestigd op gordingen, met daarop tengels, panlatten en dakpannen. Fig Niet-geïsoleerd pannendak ventilatie Behalve voor dakpannen kan ook worden gekozen voor andere materialen zoals leien en dergelijk. Ventilatie van de constructie vindt onder de pannen plaats. In plaats van een dakbeschot van hout worden vaak vezelplaten gebruikt of andere platen die een wat hogere warmteweerstand hebben. De temperatuur van het binnenoppervlak zal hierbij hoger liggen, maar de warmteweerstand van deze constructie blijft laag. Wanneer het dakbeschot wordt afgedekt met een dampdicht materiaal, zal dit condens tussen dakbeschot en de bedekking tot gevolg hebben. Zo n dak kan niet worden toegepast boven ruimten waar een hoge vochtproductie plaatsvindt. De ruimte onder het dak moet met buitenlucht worden geventileerd. VLOEREN, WANDEN, DAKEN 19

20 Isolatie op het dakbeschot Isolatie aan de buitenzijde heeft de voorkeur. De dakconstructie blijft nu zo warm dat inwendige condensatie uitgesloten is. Voorwaarde is wel dat de isolatie niet dampremmend wordt afgewerkt. Naar buiten diffunderende waterdamp wordt door de ventilatie onder de pannen afgevoerd. Voor de isolatie zijn platen van mineraalwol zeer goed bruikbaar, maar ook andere materialen komen in aanmerking. Fig Isolatie van een hellend dak aan de buitenzijde Ook bestaan er producten waarbij op een dragend element van bijvoorbeeld triplex of spaanderplaat al in de fabriek een isolatielaag is aangebracht. De warmte- en vochthuishouding in dit soort elementen vormt geen probleem. Isolatie onder het dakbeschot Omdat de isolatie hierbij aan de binnenzijde zit, kan in het dakbeschot inwendige condensatie ontstaan. De hoeveelheid diffunderend vocht wordt beperkt door het aanbrengen van een dampremmende laag tussen afwerking en isolatiemateriaal, tenminste voor zover er enige dampproductie in de ruimte onder het dak aanwezig is en deze ruimte niet geventileerd wordt. Alle soorten isolatiemateriaal komen in aanmerking. Fig Isolatie aan de binnenzijde Isolatie onder de gording Bij isolatie onder de gording is een goede dampremmende laag een noodzaak om schadelijke condensvorming tegen de onderkant van het dakbeschot te voorkomen. Bij twijfel aan het bestaan van een goede dampremming kan de spouwruimte met buitenlucht geventileerd worden. Ook hier kan met alle gebruikelijke isolatiematerialen een goed resultaat worden bereikt. 20 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

21 Fig Isolatie onder de gordingen Platte daken Platte daken kun je onderverdelen in koude en warme platte daken en omgekeerde daken die een variant zijn op de warmdak constructie. Koud plat dak Een koud dak is een constructie waarbij tussen het eigenlijke dak en de isolatielaag wordt geventileerd met buitenlucht om door de onderliggende constructie diffunderende waterdamp af te voeren. Zo wordt inwendige condensatie voorkomen. Een veel voorkomende constructie is de houten balklaag met houten dakbeschot en plafond waartussen een isolatie is aangebracht. Principieel maakt het weinig verschil of het dakbeschot is gemaakt van hout, gebonden vezels, staal of beton. Hetzelfde geldt voor plafond en draagconstructie. Door de grote dampweerstand van de betonplaat kan de dampremmende laag gewoonlijk achterwege blijven. Fig Kouddak-constructies VLOEREN, WANDEN, DAKEN 21

22 Warm plat dak Het principe van een warm dak is dat de isolatielaag helemaal aan de buitenkant zit; de dakconstructie zit volledig aan de warme zijde van de isolatie. Dit type dak wordt erg veel toegepast voor platte daken. Hoewel het principe van een warm dak steeds hetzelfde is, moet onderscheid worden gemaakt in de materialen waaruit dakplaten en isolatielaag zijn opgebouwd. Fig Warm dak (beton) Fig Warm dak (hout) Omgekeerd dak Bij deze dakconstructie is de isolatie aan de buitenzijde aangebracht en aan de warme zijde van de constructie bevindt zich een dampremmende laag. Er is daardoor geen kans op inwendige condensatie. Omdat de dakbedekking onder de isolatie is aangebracht, staat deze niet bloot aan sterke temperatuurschommelingen, wat de levensduur zeker ten goede komt. De platen liggen los daardoor kan het regenwater enigszins door de naden stromen. Dit heeft een kleine teruggang in warmteweerstand tot gevolg omdat regenwater de warmte transporteert. Bij goede uitvoering (platen met sponning) hoeft deze invloed echter niet groter te zijn dan ongeveer 5%. Omdat dakbedekking en isolatie los liggen, is belasting met grind of betontegels noodzakelijk. Dit moet ook om het isolatiemateriaal tegen de invloed van ultraviolette straling in het zonlicht te beschermen. Omdat de isolatie buiten ligt, worden er wel speciale eisen aan het materiaal gesteld. Fig Omgekeerd dak Vragen 1.3 a Wat is het voordeel van een vrijdragende vloer ten opzichte van een vloer op een vaste ondergrond? b Moeten vloeren in open verbinding met de buitenlucht worden geïsoleerd? c Wat kun je zeggen van de brandwerendheid van de verschillende vloeren? d Noem een aantal punten die bepalen hoe een wandconstructie er uit komt te zien. e Waarom wordt de isolatie van een traditionele spouwmuur tegen het binnenspouwblad geplaatst in plaats van tegen het buitenblad? 22 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

23 f g h i j Waarom wordt een spouw geventileerd? Wat is een sandwichpaneel? Waarom zou je een homogene betonwand aan de buitenzijde isoleren in plaats van aan de binnenzijde? Wat is een koud dak? Wat wordt bedoeld met een omgekeerd dak? 1.4 Afsluiting Bouwmaterialen bepalen in belangrijke mate de kwaliteit, het uiterlijk en de kosten van een gebouw. Dat geldt voor nieuwbouw maar ook voor bestaande gebouwen, op de langere termijn dus. Toepassen van materialen met mindere kwaliteit heeft op den duur gevolgen voor de onderhoudskosten. De eigenschappen van toe te passen bouwmaterialen zijn een belangrijk punt van aandacht bij gebouwen. Naast het bouwmateriaal zijn de toe te passen constructie en uitvoering van het werk belangrijk. Een bouwmateriaal met zeer goede eigenschappen kan bijvoorbeeld door verkeerde toepassing een kortere levensduur hebben en niet aan de verwachtingen voldoen. De energiezuinigheid van gebouwen neemt een steeds belangrijkere plaats in. Daarvoor zijn een goede isolatie van gebouwen en aangepaste constructies in gebouwen nodig. Energiezuinige gebouwen zijn vanuit milieuoogpunt belangrijk maar vormen ook een belangrijke bijdrage in het verminderen van de exploitatiekosten. Dit neemt niet weg dat de eigenaar van een gebouw zijn eigen wensen heeft ten aanzien van het gebouw. Hierbij kun je denken aan uitstraling, gebruiksvriendelijkheid en exploitatie van een gebouw. Als extern toezichthouder is het belangrijk om kennis te hebben van gebouwen en rekening te houden met het milieu, materiaaleigenschappen en gebruiksvriendelijkheid. AFSLUITING 23

24 2 Technische voorzieningen Oriëntatie In dit hoofdstuk behandelen we enkele installaties en bekijken hoe daarbij emissie ontstaat. Ook gaat dit hoofdstuk over de opslag van gevaarlijke stoffen. Voor de meeste activiteiten die in een gebouw plaatsvinden, zijn apparatuur en installaties nodig. Bijna overal zijn installaties aanwezig om een gebouw te verwarmen of om het van water en elektriciteit te voorzien. Daarnaast zijn er vaak andere technische voorzieningen voor bijvoorbeeld productieprocessen nodig. Zo zul je in een melkfabriek andere technische voorzieningen of installaties aantreffen dan in een metaalverwerkend bedrijf. Om technische voorzieningen te kunnen herkennen moet je weten waar installaties voor dienen en de globale werking ervan weten. Je kunt dan een relatie leggen tussen de activiteiten die er plaats vinden en de technische voorzieningen die je aantreft. Het gebruik van gevaarlijke stoffen is voor sommige productieprocessen of voor de bedrijfsvoering noodzakelijk. Er gaan stoffen in de vorm van bijvoorbeeld grondstoffen en energie in een gebouw naar binnen en er komen stoffen uit als eindproduct. Een aantal van deze stoffen verlaat echter het gebouw door emissie bijvoorbeeld door de schoorsteen. Een bezoek of inspectie moet je dus goed voorbereiden zodat je weet wat aan kunt treffen en welke emissie je eventueel kunt verwachten. Hierdoor kun je ongeoorloofde activiteiten ook makkelijker signaleren. 2.1 Stookinstallaties voor de procesindustrie In de procesindustrie wordt veelvuldig gebruik gemaakt van stookinstallaties. Het zijn vaak installaties die worden gebruikt in het productieproces. Bij het gebruik van stookinstallaties spelen energiezuinigheid, zuinig omgaan met grondstoffen en het voorkomen van emissie een steeds belangrijke rol. 24 GEBOUWEN, TERREINEN EN TECHNISCHE VOORZIENINGEN

Algemeen: door het toepassen van gevelisolatie is dan ook veel energie te besparen.

Algemeen: door het toepassen van gevelisolatie is dan ook veel energie te besparen. Gevelisolatie Dit verhaal bevat: een korte beschrijving van een aantal voor gevelisolatie belangrijke bouwfysische principes. een uitleg over de berekening van de warmteweerstand uitleg diverse soorten

Nadere informatie

Samenvatting NaSk Hoofdstuk 4

Samenvatting NaSk Hoofdstuk 4 Samenvatting NaSk Hoofdstuk 4 Samenvatting door L. 1264 woorden 2 juli 2014 3,9 15 keer beoordeeld Vak NaSk 1 Warmtebronnen en brandstoffen. Warmtebronnen thuis en op school. Om iets te verwarmen heb je

Nadere informatie

Algemeen: door het toepassen van gevelisolatie is dan ook veel energie te besparen.

Algemeen: door het toepassen van gevelisolatie is dan ook veel energie te besparen. Gevelisolatie Dit verhaal bevat: een korte beschrijving van een aantal voor gevelisolatie belangrijke bouwfysische principes. een uitleg over de berekening van de warmteweerstand uitleg diverse soorten

Nadere informatie

Warmte in de koudetechniek, een hot item

Warmte in de koudetechniek, een hot item Wijbenga info sheet 5: Warmte in de koudetechniek, een hot item In het ontwerp van een koelinstallatie wordt steeds meer aandacht besteed aan het energieverbruik. Dit kan bereikt worden door een zo hoog

Nadere informatie

Alles over verbouwen en renoveren!

Alles over verbouwen en renoveren! 1. Algemeen Alles over verbouwen en renoveren! Belangrijkste functie van thermische isolatie is het beperken van het energieverbruik en de reductie van de CO 2 uitstoot (milieu). Voor het isoleren van

Nadere informatie

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen

Nadere informatie

Duurzame energie. uitgestoten in vergelijking met een conventioneel verwarmingssysteem, bijvoorbeeld een CV ketel.

Duurzame energie. uitgestoten in vergelijking met een conventioneel verwarmingssysteem, bijvoorbeeld een CV ketel. Duurzame energie Er wordt tegenwoordig steeds meer gebruik gemaakt van duurzame energiesystemen in gebouwen. Hiermee wordt op een natuurlijke wijze duurzame energie gewonnen om de woningen te verwarmen

Nadere informatie

Warmtepompen en warmtebronnen. Warmtepompen

Warmtepompen en warmtebronnen. Warmtepompen Warmtepompen en warmtebronnen (augustus 2006) Warmtepompen Wat is een warmtepomp? Warmtepompen zijn duurzame energiesystemen die energie uit de omgeving, zoals buitenlucht, bodem of grondwater, omzetten

Nadere informatie

Isolatie plaatsen en de kiertjes niet afdichten? Een jas die niet dicht kan, heeft toch ook geen zin...

Isolatie plaatsen en de kiertjes niet afdichten? Een jas die niet dicht kan, heeft toch ook geen zin... Isolatie plaatsen en de kiertjes niet afdichten? Een jas die niet dicht kan, heeft toch ook geen zin... Woonvocht en oppervlaktecondensatie De mens zelf produceert steeds een hoeveelheid waterdamp door

Nadere informatie

DUURZAAM BOUWEN IN PLAN DRENKELING

DUURZAAM BOUWEN IN PLAN DRENKELING DUURZAAM BOUWEN IN PLAN DRENKELING Bij de ontwikkeling van Landgoed Drenkeling heeft duurzaamheid een hoge prioriteit. Duurzaamheid betekent in dit geval dat de gebouwde omgeving voldoet aan hoge duurzaamheidseisen

Nadere informatie

Condensatie op dubbele beglazingen

Condensatie op dubbele beglazingen Algemeen Het verschijnsel oppervlaktecondensatie op dubbele komt voor in drie vormen, te weten: op de buitenzijde of positie 1; op de spouwzijdes 2 en 3 van de dubbele beglazing; op de binnenzijde of positie

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde hoofdstuk 4

Samenvatting Natuurkunde hoofdstuk 4 Samenvatting Natuurkunde hoofdstuk 4 Samenvatting door Jel 1075 woorden 17 maart 2018 8 3 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nova 1 Warmtebronnen en brandstoffen. Warmtebronnen thuis en op school.

Nadere informatie

innovation in insulation

innovation in insulation warmte vocht geluid 2.000 / BW / 07-2003 Bergman Grafimedia Deze uitgave is met de meeste zorg samengesteld. Eventuele wijzigingen en zetfouten ten alle tijde voorbehouden. Warmte Inleiding In de hedendaagse

Nadere informatie

Basisprincipes. Binnenisolatie - Deel 1: Basisprincipes. Groot potentieel voor na-isolatie van muren. Timo De Mets Labo Hygrothermie

Basisprincipes. Binnenisolatie - Deel 1: Basisprincipes. Groot potentieel voor na-isolatie van muren. Timo De Mets Labo Hygrothermie Basisprincipes Labo Hygrothermie Informatiesessie Binnenisolatie Deel 1 9 oktober 2018 Groot potentieel voor na-isolatie van muren 3,7 miljoen woningen 1946-1970 Vooral ongeïsoleerde spouwmuren 23 % 38

Nadere informatie

Warmtetransport & thermische isolatie

Warmtetransport & thermische isolatie Warmtetransport & thermische isolatie Hoofdstuk 1 Cauberg-Huygen 1 Warmte De drie warmtetransport-mechanismen mechanismen Warmteoverdracht van/naar constructies Berekening warmteweerstand constructies

Nadere informatie

oefenopgaven wb oktober 2003

oefenopgaven wb oktober 2003 oefenopgaven wb1224 2 oktober 2003 Opgave 1 Stoom met een druk van 38 bar en een temperatuur van 470 C wordt geëxpandeerd in een stoom-turbine tot een druk van 0,05 bar. De warmteuitwisseling van de turbine

Nadere informatie

Kees van der Linden. - isoleren van de gebouwschil algemeen (ppt VENIN) - spouwmuur na-isolatie (onderzoek Milieu Centraal/RVO/BZK) - discussie

Kees van der Linden. - isoleren van de gebouwschil algemeen (ppt VENIN) - spouwmuur na-isolatie (onderzoek Milieu Centraal/RVO/BZK) - discussie Kees van der Linden - isoleren van de gebouwschil algemeen (ppt VENIN) - spouwmuur na-isolatie (onderzoek Milieu Centraal/RVO/BZK) - discussie Feiten en fabels over na-isolatie van spouwmuren Aanpak onderzoek

Nadere informatie

Spouwmuurisolatie. Tips spouwmuurisolatie

Spouwmuurisolatie. Tips spouwmuurisolatie Spouwmuurisolatie Wilt u besparen op uw stookkosten maar heeft u geen groot budget voor gevelisolatie? Overweeg dan spouwmuurisolatie. U doet daarmee ook het milieu een groot plezier. Energie besparen

Nadere informatie

Isoleren van monumenten Voorkom vochtproblemen

Isoleren van monumenten Voorkom vochtproblemen Isoleren van monumenten Voorkom vochtproblemen Felix Kusters adviseur verduurzaming ERM Nieuwe ERM-taak (energetische) verduurzaming monumenten 110.000 monumenten substantieel aandeel CO 2 uitstoot 75%

Nadere informatie

energieprestatiecertificaat bestaand gebouw met woonfunctie

energieprestatiecertificaat bestaand gebouw met woonfunctie energieprestatiecertificaat straat Hoogstraat nummer 570 bus postnummer 9235 gemeente Fruitrode bestemming eengezinswoning type open bebouwing softwareversie 1.0 berekend energieverbruik (kwh/m²): 380

Nadere informatie

Installatierichtlijnen

Installatierichtlijnen Installatierichtlijnen Meerlaagse reflectiefolie toegepast op of onder hellende daken/platte daken Voor renovatie en nieuwbouw Voorzien van BDA Agrément Voorzien van ISSO R=4,81 m²k/w mogelijk bij 2-lagen

Nadere informatie

INDIVIDUELE TAAK OPLEIDINSONDERDEEL CONSTRUCTIES 1. JULIE VANDENBULCKE MAK 1 E Aannemer: Luc Vandermeulen

INDIVIDUELE TAAK OPLEIDINSONDERDEEL CONSTRUCTIES 1. JULIE VANDENBULCKE MAK 1 E Aannemer: Luc Vandermeulen INDIVIDUELE TAAK OPLEIDINSONDERDEEL CONSTRUCTIES 1 JULIE VANDENBULCKE MAK 1 E Aannemer: Luc Vandermeulen Inhoud 1. 1 ste constructiedetail... 2 2. 2 de constructiedetail... 3 3. Beschrijving van de opbouw

Nadere informatie

Verhoog uw comfort en bespaar op uw energiefactuur

Verhoog uw comfort en bespaar op uw energiefactuur n e w Bou Bouwen Verhoog uw comfort en bespaar op uw energiefactuur Inleiding Tijdens de winter beperkt isolatie het warmteverlies en dat is rechtstreeks te zien op uw verwarmingsfactuur. Tijdens de zomer

Nadere informatie

7 STAPPEN VOOR ENERGIEBESPARING IN EEN TANGRAMHUIS:

7 STAPPEN VOOR ENERGIEBESPARING IN EEN TANGRAMHUIS: TANGRAMHUIS 7 STAPPEN VOOR ENERGIEBESPARING IN EEN TANGRAMHUIS: 1 - ZON - Maak gebruik van de zon, de enige kostenloze energieleverancier! Onze woningen worden naar de zon georiënteerd, dat wil zeggen

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam rapporteur: ir. J. F. van Mierlo TNO-IBBC Wonen in de kou? 110 Rotterdam, 1985 r(br Stichting Bouwresearch Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied

Nadere informatie

1 Warmteleer. 3 Om m kg water T 0 C op te warmen heb je m T 4180 J nodig. 4180 4 Het symbool staat voor verandering.

1 Warmteleer. 3 Om m kg water T 0 C op te warmen heb je m T 4180 J nodig. 4180 4 Het symbool staat voor verandering. 1 Warmteleer. 1 De soortelijke warmte is de warmte die je moet toevoeren om 1 kg van een stof 1 0 C op te warmen. Deze warmte moet je ook weer afvoeren om 1 kg van die stof 1 0 C af te koelen. 2 Om 2 kg

Nadere informatie

Informatieblad. Warmtepompen INLEIDING

Informatieblad. Warmtepompen INLEIDING INLEIDING Vanwege de oprakende fossiele brandstoffen worden we met zijn alle gedwongen op zoek te gaan naar verbeterde of alternatieve energieopwekkers. Van hout naar kolen naar olie naar gas en nu naar

Nadere informatie

VERWERKINGS- VOORSCHRIFTEN

VERWERKINGS- VOORSCHRIFTEN WALL LB VERWERKINGS- VOORSCHRIFTEN PRINCIPE WALL LB 1. SAFE-R WALL LB 2. Binnenspouwblad 3. Isolatieplug 4. Draagstructuur van gevelbekleding 5. Geventileerde spouw 6. Gevelbekleding DE GEISOLEERDE GEVENTILEERDE

Nadere informatie

Isolatie. Technische achtergrond 5 november Wouter van den Acker PKW

Isolatie. Technische achtergrond 5 november Wouter van den Acker PKW Isolatie Technische achtergrond 5 november 2016 Wouter van den Acker PKW Over PKW Energie en duurzaamheid Architectuur en ontwerp Tekeningmanagement Vastgoedmanagement Projectmanagement Kantoor Delft Inhoud

Nadere informatie

PUR / PIR THERMISCHE ISOLATIE

PUR / PIR THERMISCHE ISOLATIE THERMISCHE ISOLATIE PUR / PIR EFYOS PUR/PIR PUR/PIR-OPLOSSINGEN VAN EFYOS Een gebouw dat slecht of helemaal niet geïsoleerd is, kan tot 25% van zijn warmte verliezen via de gevels, wanden en vloeren. De

Nadere informatie

SAMEN IS ZOVEEL BETER!

SAMEN IS ZOVEEL BETER! SAMEN IS ZOVEEL BETER! HET HITTESCHILD INLEIDING Voor een goede thermische en akoestische isolatie moet je in principe verschillende lagen uit verschillende materialen, elk met zijn specifieke eigenschappen,

Nadere informatie

Tentamen Warmte-overdracht

Tentamen Warmte-overdracht Tentamen Warmte-overdracht vakcode: 4B680 datum: 7 april 2014 tijd: 9.00-12.00 uur LET OP Er zijn in totaal 4 opgaven waarvan de eerste opgave bestaat uit losse vragen. Alle opgaven tellen even zwaar mee.

Nadere informatie

6IWc Volbouw 1. Deel 2: Volbouw

6IWc Volbouw 1. Deel 2: Volbouw 6IWc Volbouw 1 Inleiding Deel 2: Volbouw Er zijn verschillende manieren voor het bouwen van een passief huis. Een van die technieken is de volbouw techniek. Het wordt ook wel soms de traditionele manier

Nadere informatie

Miel Karthaus Martijn de Gier

Miel Karthaus Martijn de Gier Miel Karthaus Martijn de Gier Fig 1 1/5 13 3 5 1 17 12 11 18 2 11 31 16 15 12 14 8 7 4 6 22 21 20 19 9 10 e versus WarmBouwen 8 Verhouding tussen warmteweerstand en warmtestroomdichtheid

Nadere informatie

innovation in insulation

innovation in insulation warmte vocht geluid 2.500 / BV / 07-2003 Bergman Grafimedia Deze uitgave is met de meeste zorg samengesteld. Eventuele wijzigingen en zetfouten ten alle tijde voorbehouden. Vocht Inleiding Vocht kan de

Nadere informatie

Warmte. Hoofdstuk 2. Vaak zetten we Chemische energie om in Warmte

Warmte. Hoofdstuk 2. Vaak zetten we Chemische energie om in Warmte Warmte Hoofdstuk 2 Warmte is Energie Vaak zetten we Chemische energie om in Warmte Brandstoffen verbranden: Brandstof Zuurstof voldoende hoge temperatuur (ontbrandingstemperatuur) 1 Grootheid Symbool Eenheid

Nadere informatie

Verbranding van Afval

Verbranding van Afval Energiewinning 4.0 De Ketel Het doel van de ketel is de warmte die tijdens de verbranding vrijkomt over te dragen aan het water, dat verdere benutting van die warmte mogelijk maakt. Reeds aan het eind

Nadere informatie

Ruimteverwarming. 1 Inleiding... 1. 2 Energieverbruik ruimteverwarming... 2. 3 Centrale verwarming... 3. 4 Decentralisatie... 4

Ruimteverwarming. 1 Inleiding... 1. 2 Energieverbruik ruimteverwarming... 2. 3 Centrale verwarming... 3. 4 Decentralisatie... 4 1 Inleiding... 1 2 Energieverbruik ruimteverwarming... 2 3 Centrale verwarming... 3 4 Decentralisatie... 4 5 Convectieverwarming... 5 6 Stralingsverwarming... 9 7 Keuzecriteria... 11 1 Inleiding Voor de

Nadere informatie

Goed isoleren is vakwerk. Wat u moet weten over na-isolatie

Goed isoleren is vakwerk. Wat u moet weten over na-isolatie BRANCHEORGANISATIE NA-ISOLATIE Goed isoleren is vakwerk Wat u moet weten over na-isolatie INLEIDING GOED ISOLEREN IS VAKWERK Een goed geïsoleerd huis is prettig om in te wonen. Het is goed voor het wooncomfort,

Nadere informatie

Isolatie. Technische achtergrond 7 september Tessa van Reeven PKW

Isolatie. Technische achtergrond 7 september Tessa van Reeven PKW Isolatie Technische achtergrond 7 september 2017 Tessa van Reeven PKW Inhoud Waarom en hoe isoleren. PKW Energie en duurzaamheid Architectuur en ontwerp Tekeningmanagement Vastgoedmanagement Projectmanagement

Nadere informatie

Startadvies Energiebesparing

Startadvies Energiebesparing Startadvies Stephanusplein 1, 7772 BR Hardenberg Startadvies : Op basis van de besparingscheck (zie bijlage) heeft uw woning een indicatief energielabel F. Het energielabel voor woningen loopt van A tot

Nadere informatie

Energie Index berekening (EI)

Energie Index berekening (EI) 1 Energie berekening (EI) 2onder1 kap woningen Molenwijk Malden: Randwijksingel, 32 stuks. Wat is een Energie : Het berekent het energieverbruik van de woning en geeft dat aan met een getal tussen de 0

Nadere informatie

Hoe verduurzaam ik mijn monument?

Hoe verduurzaam ik mijn monument? Hoe verduurzaam ik mijn monument? Martijn Haitink Energie en restauratieadviseur Erfgoedsectorbod klimaattafels 40% CO2 reductie in 2030 60% CO2 reductie in 2040 over de gemiddelde monumentenvoorraad Duurzaamheid

Nadere informatie

Verdient u wel snel genoeg de meerprijs t.o.v. een VR toestel terug? Hieronder treft u een overzicht aan welke u wellicht kan helpen in uw keuze.

Verdient u wel snel genoeg de meerprijs t.o.v. een VR toestel terug? Hieronder treft u een overzicht aan welke u wellicht kan helpen in uw keuze. Hoe kan ik een geschikte CV-ketel selecteren? Voor het selecteren van een geschikte CV-ketel zijn een aantal punten belangrijk, hieronder treft u een checklist aan om snel de juiste CV-ketel te bepalen.

Nadere informatie

Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling

Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling Een warmtepomp genereert op een efficiënte manier warmte om uw huis comfortabel te verwarmen of van warm water te voorzien. Warmtepompen hebben

Nadere informatie

Klimaatbeheersing (3)

Klimaatbeheersing (3) Klimaatbeheersing (3) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) 1 Het airco-koelproces als kringloopproces 1.1 Het ph-diagram Het koelproces zoals in de auto-airco plaatsvindt maakt gebruik van de toestandsverandering

Nadere informatie

05 Bouwfysische aspecten 01 Thermisch gedrag van een spouwmuur

05 Bouwfysische aspecten 01 Thermisch gedrag van een spouwmuur 05 Bouwfysische aspecten 01 Thermisch gedrag van een spouwmuur Doel Deze informatie beoogt duidelijk te maken hoe de warmte-isolerende functie van een spouwmuur wordt verzekerd. Zij geeft onder ander antwoord

Nadere informatie

VvE s en isolatie. Technische achtergrond 1 september Wouter van den Acker PKW

VvE s en isolatie. Technische achtergrond 1 september Wouter van den Acker PKW VvE s en isolatie Technische achtergrond 1 september 2016 Wouter van den Acker PKW Over PKW Energie en duurzaamheid Architectuur en ontwerp Tekeningmanagement Vastgoedmanagement Projectmanagement Kantoor

Nadere informatie

Condensatie, condensdruppels

Condensatie, condensdruppels Anti-condensvlies Condensatie, condensdruppels Lucht kan afhankelijk van de ruimtetemperatuur maar een bepaalde hoeveelheid waterdamp opnemen. Hoe hoger de temperatuur, hoe hoger het maximale watergehalte

Nadere informatie

aanvullende gebruikers handleiding AQUA Plus Versie 131010 - 1 -

aanvullende gebruikers handleiding AQUA Plus Versie 131010 - 1 - aanvullende gebruikers handleiding AQUA Plus Versie 131010-1 - AANVULLENDE HANDLEIDING AQUA PLUS Deze handleiding is uitsluitend ter aanvulling van de handleiding van de Altech Eclips (papieren of DVD

Nadere informatie

Trias energetica. Verdiepende opdracht

Trias energetica. Verdiepende opdracht 2015 Trias energetica Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel kun je meer leren over de Trias energetica, een strategie voor het bereiken van een zo duurzaam mogelijke energievoorziening. Pagina

Nadere informatie

welkom! algemene bouwkunde ipd-opleidingen breda

welkom! algemene bouwkunde ipd-opleidingen breda welkom! algemene bouwkunde ipd-opleidingen breda 1 lesstof in de lessenreeks behandeld. 22 september! inleiding!!! hoofdstuk 1!! wonen woonvormen regelgeving!!! hoofdstuk 1!! bouwmethoden!!! hoofdstuk

Nadere informatie

ISOLEER UW HUIS BINNEN 1 DAG EN BESPAAR TOT 30% ENERGIE!

ISOLEER UW HUIS BINNEN 1 DAG EN BESPAAR TOT 30% ENERGIE! ISOLEER UW HUIS BINNEN 1 DAG EN BESPAAR TOT 30% ENERGIE! GECERTIFICEERD KOMO NA-ISOLATIE BEDRIJF 10 JAAR GARANTIE SPOUWMUURISOLATIE VLOERISOLATIE DAKISOLATIE GELUIDSISOLATIE ISOLATIEHERSTEL SPOUWMUURISOLATIE

Nadere informatie

Isolatie. Technische achtergrond 10 november Wouter van den Acker PKW

Isolatie. Technische achtergrond 10 november Wouter van den Acker PKW Isolatie Technische achtergrond 10 november 2016 Wouter van den Acker PKW Over PKW Energie en duurzaamheid Architectuur en ontwerp Tekeningmanagement Vastgoedmanagement Projectmanagement Kantoor Delft

Nadere informatie

CONVECTIEVERWARMING GASGESTOOKTE CONDENSERENDE LUCHTVERHITTERS. Vermogens : 26,5 tot 61,7 kw BVBA BLONDEAU & ZONEN. Fabriekstraat, 56 B - 2547 Lint

CONVECTIEVERWARMING GASGESTOOKTE CONDENSERENDE LUCHTVERHITTERS. Vermogens : 26,5 tot 61,7 kw BVBA BLONDEAU & ZONEN. Fabriekstraat, 56 B - 2547 Lint CONVECTIEVERWARMING BVBA BLONDEAU & ZONEN Fabriekstraat, 56 B - 2547 Lint Tel. +32-3/454.38.50 Fax +32-3/454.38.44 info@blondeau.be www.blondeau.be GASGESTOOKTE CONDENSERENDE LUCHTVERHITTERS Vermogens

Nadere informatie

NASK1 SAMENVATTING VERBRANDEN EN VERWARMEN

NASK1 SAMENVATTING VERBRANDEN EN VERWARMEN NASK1 SAMENVATTING VERBRANDEN EN VERWARMEN Een verbranding is de reactie tussen zuurstof en een andere stof, waarbij vuurverschijnselen waarneembaar zijn. Bij een verbrandingsreactie komt warmte vrij.

Nadere informatie

Itho Daalderop Energiezuinig en comfortabel klimaatsysteem. uw nieuwe. woning

Itho Daalderop Energiezuinig en comfortabel klimaatsysteem. uw nieuwe. woning Itho Daalderop Energiezuinig en comfortabel klimaatsysteem uw nieuwe woning Water/water warmtepomp: - Verwarming in koude maanden door gebruik van bodemwarmte - Koeling in warme maanden door gebruik van

Nadere informatie

Bewonersinformatie Rosmalen. Aandachtspunten voor uw vernieuwde woning

Bewonersinformatie Rosmalen. Aandachtspunten voor uw vernieuwde woning Bewonersinformatie Rosmalen Aandachtspunten voor uw vernieuwde woning 2 Voorwoord Afgelopen periode heeft BAM Woningbouw in opdracht van de eigenaar van uw woning, a.s.r., uw woning verbeterd. Bij de woningverbetering

Nadere informatie

Alkreflex 2L-2. In de spouw. innovation in insulation. Algemeen. Verwerking / bestekomschrijving

Alkreflex 2L-2. In de spouw. innovation in insulation. Algemeen. Verwerking / bestekomschrijving In de spouw Alkreflex 2L-2 Algemeen Alkreflex 2L-2 zodanig monteren dat aan weerszijden van de Alkreflex 2L-2 een spouw aanwezig is van minimaal 20 mm. Alkreflex 2L-2 monteren op houten regels. In gevelconstructies

Nadere informatie

In 3 stappen naar een energievriendelijk huis. Samen kunnen we dit realiseren.

In 3 stappen naar een energievriendelijk huis. Samen kunnen we dit realiseren. In 3 stappen naar een energievriendelijk huis Samen kunnen we dit realiseren. Energievriendelijk huis 30 oktober > Stap 1 Zorg ervoor dat er zo weinig mogelijk energie (warmte) verloren gaat Isoleren waar

Nadere informatie

Traditioneel parket op vloerkoeling.

Traditioneel parket op vloerkoeling. Traditioneel parket op vloerkoeling. Traditioneel parket op vloerkoeling. De consument wordt steeds meer op zijn wenken bediend als het gaat om meer comfort in en rondom het huis. Veel nieuwbouw wordt

Nadere informatie

Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw

Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Leo de Ruijsscher Algemeen directeur De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs Docent TU Delft faculteit Bouwkunde Inleiding Nu de brandstofcel langzaam

Nadere informatie

Categorie 1.- Doelmatiger isolatie van gebouwen opgericht vóór 1 januari 1980

Categorie 1.- Doelmatiger isolatie van gebouwen opgericht vóór 1 januari 1980 Lijst van de energiebesparende investeringen Lijst van activa die dienen voor een rationeler energieverbruik, de verbetering van de industriële processen uit energetische overwegingen en de terugwinning

Nadere informatie

Handleiding rookgascondensor INHOUDSOPGAVE: WERKING. 1.1 Algemeen 1.2 Werking INSTALLATIE

Handleiding rookgascondensor INHOUDSOPGAVE: WERKING. 1.1 Algemeen 1.2 Werking INSTALLATIE Handleiding rookgascondensor INHOUDSOPGAVE: WERKING 1.1 Algemeen 1.2 Werking INSTALLATIE 2.1 Aflevering 2.2 Voorschriften 2.3 Opstelling 2.4 Montage beveiligingen 2.5 Montage rookgasafvoer 2.6 Montage

Nadere informatie

Isolatie. Technische achtergrond 13 april Wouter van den Acker PKW

Isolatie. Technische achtergrond 13 april Wouter van den Acker PKW Isolatie Technische achtergrond 13 april 2017 Wouter van den Acker PKW Over PKW Energie en duurzaamheid Architectuur en ontwerp Tekeningmanagement Vastgoedmanagement Projectmanagement Inhoud Aanleiding

Nadere informatie

Vereniging van eigenaren

Vereniging van eigenaren este bewoners, rahmslaan 22-62 te Leiden Diverse woningen kampen met vochtige buitenmuren al dan niet in samenhang met vocht- en schimmelplekken. De VVE heeft de firma Cauberg-Huygen een onderzoek laten

Nadere informatie

Bouwfysica: NATUURKUNDIGE ELEMENTEN DIE MET HET BOUWEN VERBAND HOUDEN

Bouwfysica: NATUURKUNDIGE ELEMENTEN DIE MET HET BOUWEN VERBAND HOUDEN Bouwfysica: NATUURKUNDIGE ELEMENTEN DIE MET HET BOUWEN VERBAND HOUDEN NATUURKUNDIGE ELEMENTEN Warmte Vocht Warmtetransport Bij warmteverschillen zal er altijd een beweging komen om evenwicht te creëren

Nadere informatie

Duurzaam verwarmen en koelen met gas

Duurzaam verwarmen en koelen met gas Duurzame gaswarmtepompen voor o.a.: Kantoorgebouwen Frisse Scholen Verzorgingstehuizen (P4) (P6) (P7) www.gasengineering.nl Duurzaam verwarmen en koelen met gas De voordelen van verwarmen en koelen met

Nadere informatie

ALTECH Aqua PLUS: De Aqua PLUS is een houtkachel voorzien van 2 geïntegreerde warmtewisselaars maar het principe is verder gelijk aan de overige speksteenkachels van Altech. Zo is ook deze haard voorzien

Nadere informatie

van naden en kieren, omdat er anders veel warmte verloren gaat.

van naden en kieren, omdat er anders veel warmte verloren gaat. Bij het bakken van een cake in de oven komt al voldoende warmte vrij om een woning te verwarmen. Klinkt dat vreemd? Dat is het namelijk niet. Een behaaglijke temperatuur wordt bereikt door een woning extreem

Nadere informatie

Condensatie op mijn ramen

Condensatie op mijn ramen 1-5 De vorming van condensatie op je ramen is niet altijd te wijten aan een fout aan je ramen, het kan het gevolg zijn van een natuurlijk fenomeen. Hoe ontstaat condensatie? Lucht kan, volgens zijn temperatuur,

Nadere informatie

SCHIPHOL HOTEL BADHOEVEDORP

SCHIPHOL HOTEL BADHOEVEDORP SCHIPHOL HOTEL BADHOEVEDORP 08-06-2016 Toets thermische isolatie en energieprestatie Toets thermische isolatie en energieprestatie ten behoeve van de aanvraag omgevingsvergunning. Definitief Schiphol Hotel

Nadere informatie

Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten

Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van

Nadere informatie

Dakkapellen Door H. Koelemij (TNO Bouw)

Dakkapellen Door H. Koelemij (TNO Bouw) Dakkapellen Door H. Koelemij (TNO Bouw) Algemeen Belangrijkste functie van een dakkapel is het creëren van extra leefruimte in een woning. De dakkapel wordt geplaatst op een hellend dak. wat is het verschil?

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Verwarmen en isoleren (Newton)

Samenvatting Natuurkunde Verwarmen en isoleren (Newton) Samenvatting Natuurkunde Verwarmen en isoleren (Newton) Samenvatting door een scholier 1404 woorden 25 augustus 2003 5,4 75 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Verwarmen en isoleren Warmte en energie 2.1 Energievraag

Nadere informatie

Na leren van paragraaf 5.1 kun je

Na leren van paragraaf 5.1 kun je Oefentoets Hieronder zie je leerdoelen en toetsopdrachten Kruis de leerdoelen aan als je denkt dat je ze beheerst. Maak de toetsopdrachten om na te gaan of dit inderdaad zo is. Na leren van paragraaf 5.

Nadere informatie

Constructiedetails: Bouwknopen

Constructiedetails: Bouwknopen Constructiedetails: Bouwknopen Joachim Coopman en Devin De Brabander 1 Vastgoed-Landmeten Constructies 1 Bouwheer: Architect: Kassymo nv Zeedijk, Nieuwpoort Bert Janssens Oudburg 30B, Gent Aannemingsbedrijf:

Nadere informatie

Kunststof Warmtewisselaars WWW.POLYCOIL.EU

Kunststof Warmtewisselaars WWW.POLYCOIL.EU Kunststof Warmtewisselaars WWW.POLYCOIL.EU 1 PolyCoil warmtewisselaars De Polycoil warmtewisselaar is een revolutionaire kunststof warmtewisselaar welke is ontwikkeld na jaren van onderzoek door Cesaroni

Nadere informatie

10 Materie en warmte. Onderwerpen. 3.2 Temperatuur en warmte.

10 Materie en warmte. Onderwerpen. 3.2 Temperatuur en warmte. 1 Materie en warmte Onderwerpen - Temperatuur en warmte. - Verschillende temperatuurschalen - Berekening hoeveelheid warmte t.o.v. bepaalde temperatuur. - Thermische geleidbaarheid van een stof. - Warmteweerstand

Nadere informatie

Thermische isolatie van bestaande platte daken

Thermische isolatie van bestaande platte daken Thermische isolatie van bestaande platte daken In onze maatschappij gaat steeds meer aandacht naar energiebesparingen, milieubescherming en comfort, wat een doordachte thermische isolatie van de gebouwschil

Nadere informatie

Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning!

Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Verbeteringen aan uw woning Condens aan de buitenkant: Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! De verbeteringen die we hebben doorgevoerd verschillen per woning,

Nadere informatie

HAJOH ISOLATIE OP OF ONDER EEN DAKBESCHOT

HAJOH ISOLATIE OP OF ONDER EEN DAKBESCHOT HAJOH ISOLATIE OP OF ONDER EEN DAKBESCHOT ALGEMEEN Het isoleren van een woning zorgt voor een beter comfort, lagere energielasten, een waardestijging van de woning en het is ook nog eens goed voor het

Nadere informatie

Duitse kwaliteit en technologie

Duitse kwaliteit en technologie Duitse kwaliteit en technologie Eurovent producten zijn vervaardigd met het gebruik van de nieuwste technologie en de betrokkenheid van de beste isolatie specialisten. Zij hebben samen meer dan 20 jaar

Nadere informatie

Condenserende Ketels. Energiezuinig : niet enkel tegen de sterk gestegen energieprijzen... Laurent Vercruysse Viessmann Belgium

Condenserende Ketels. Energiezuinig : niet enkel tegen de sterk gestegen energieprijzen... Laurent Vercruysse Viessmann Belgium Condenserende Ketels Laurent Vercruysse Viessmann Belgium Vorlage 1 05/2008 Viessmann Werke Energiezuinig : niet enkel tegen de sterk gestegen energieprijzen... Maar ook : Reserve van fossiele brandstoffen

Nadere informatie

Evolutie der houtkachels.

Evolutie der houtkachels. Evolutie der houtkachels. Drie generaties houtkachels en de toekomstmogelijkheden. Vuur maken, kunnen mensen al bijna 2 miljoen jaar. 1 Vuur ontstaat door drie factoren. Brandstof Temperatuur Zuurstof

Nadere informatie

energiedeskundige / Dit certtficaat is geldig tot en met 27 juni 2021 berekend energieverbruik (kwh/m 2):

energiedeskundige / Dit certtficaat is geldig tot en met 27 juni 2021 berekend energieverbruik (kwh/m 2): certificaatnummer 20110627-0000869054-00000007-9 straat Wijngaardstraat nummer 39 bus bestemming type eengezinswoning gesloten bebouwing softwareversie 1.3.3 berekend energieverbruik (kwh/m 2): Het berekende

Nadere informatie

Daken. 6.1. Platte daken. 6.2. Hellende daken. 6.3. Metalen daken. Warm dak Omgekeerd dak

Daken. 6.1. Platte daken. 6.2. Hellende daken. 6.3. Metalen daken. Warm dak Omgekeerd dak Daken 6.1. Platte daken Warm dak Omgekeerd dak 6.2. Hellende daken 6.3. Metalen daken 6.1. Platte daken plat dak = regendicht + waterdicht AFDICHTINGEN Vier variabelen: - aantal lagen éénlaags, tweelaags

Nadere informatie

Passief Bouwen in de praktijk

Passief Bouwen in de praktijk Passief Bouwen in de praktijk Velve-Lindenhof: van idee tot realisatie ir. H.J.J. (Harm) Valk / ing. A.F. (André) Kruithof adviseur Energie & Duurzaamheid Programma Projectomschrijving Ontwerpvisie Bouwfysische

Nadere informatie

Bij deze isolatietechniek wordt de isolatie aan de buitenzijde van de gevelmuren geplaatst. Op deze isolatie wordt een nieuwe afwerking geplaatst.

Bij deze isolatietechniek wordt de isolatie aan de buitenzijde van de gevelmuren geplaatst. Op deze isolatie wordt een nieuwe afwerking geplaatst. Wat is buitenmuurisolatie? De meeste woningen, gebouwd voor 1960, hebben geen spouwmuren, maar volle muren. In deze gevallen is een spouwmuurisolatie geen optie en moet u kiezen voor de isolatie van buitenmuren

Nadere informatie

Bouwfysica van Passief Bouwen in houtskeletbouw

Bouwfysica van Passief Bouwen in houtskeletbouw Bouwfysica van Passief Bouwen in houtskeletbouw Projectseminar Velve-Lindenhof ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Nieman Raadgevende Ingenieurs Inleiding Nieman Raadgevende Ingenieurs

Nadere informatie

De mechanische ventilatie type C is in te delen in twee stromingen die nog in de huidige huizen aanwezig zijn:

De mechanische ventilatie type C is in te delen in twee stromingen die nog in de huidige huizen aanwezig zijn: 1 Introductie In een huishouden is ventilatie nodig om ervoor te zorgen dat het huis van schone en gezonde lucht is voorzien. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen natuurlijke ventilatie (type A), en

Nadere informatie

Zolder isoleren? Doe het met isoeasy Pro. isoeasy Pro

Zolder isoleren? Doe het met isoeasy Pro. isoeasy Pro Zolder isoleren? Doe het met isoeasy Pro isoeasy Pro isoeasy Pro De nummer 1 in zolderisolatie Het snelste systeem Het is zo eenvoudig, isoleren met isoeasy Pro. In slechts vijf stappen bevestigt u zowel

Nadere informatie

Energiescan. van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies

Energiescan. van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies Energiescan van: De Brink 6 te: 9999 DM Ons Dorp op: 15 maart 2014 door: Matthes Advies Energiescan voor woningen in opdracht van: de heer E. Scanner Straat en nr. gekeurde woning: De Brink 6 Postcode:

Nadere informatie

Bespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners

Bespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners ENERGIE ZUINIGER WONEN! Bespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners 1 Energiebesparingsproject Energie besparen is een zaak van iedereen. Daarom investeert Woonpartners samen met haar huurders

Nadere informatie

NOTA: De EPC score is geen weergave van het effectieve verbruik in dii appartement.

NOTA: De EPC score is geen weergave van het effectieve verbruik in dii appartement. Belan rike toelichtin bi het E C attest! NOTA: De EPC score is geen weergave van het effectieve verbruik in dii appartement. De hoge score is meestal te wijien aan het teit dat er met elektdcileii verwarmd

Nadere informatie

MAGASRO HOUTGESTOOKTE CV KETELS

MAGASRO HOUTGESTOOKTE CV KETELS MAGASRO HOUTGESTOOKTE CV KETELS MAGASRO VERBRANDINGSPRINCIPE STOKEN MET COMFORT Hout vullen, aansteken en al het andere verloopt automatisch. De grote verbrandingsruimte zorgt voor een lange verbrandingsduur.

Nadere informatie

Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis

Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis Werkblad 1, mbo Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis Inleiding De wereldbevolking groeit al jaren vrij stevig. En de wereldwijde behoefte aan energie groeit mee: we kúnnen simpelweg niet meer zonder

Nadere informatie

1a. 3a Er zijn twee overgangsweerstanden van 0,13 Alleen de vloerdelen zorgen voor een R waarde.

1a. 3a Er zijn twee overgangsweerstanden van 0,13 Alleen de vloerdelen zorgen voor een R waarde. T io Uitwerking Her tentamen Bouwkundige HTI 1a. 3a Er zijn twee overgangsweerstanden van 0,13 3b Alleen de vloerdelen zorgen voor een R waarde. De T io van de vloer wordt T io = 16,7 o C. Dit is voor

Nadere informatie

Energie Index berekening (EI)

Energie Index berekening (EI) 1 Energie berekening (EI) Hoekwoning Molenwijk Malden: schuine woningen, 138 stuks. Wat is een Energie : Het berekent het energieverbruik van de woning en geeft dat aan met een getal tussen de 0 en 5.

Nadere informatie

Het technische rendement van zonnepanelen Opdracht 2.5 Warmteopslag Aquifer, WKO Ondergrondse warmte en koudeopslag

Het technische rendement van zonnepanelen Opdracht 2.5 Warmteopslag Aquifer, WKO Ondergrondse warmte en koudeopslag van de stroomkosten en een actuele rentestand. Zo kunt u de juiste keuze of u wilt investeren in zonnepanelen. Lees meer informatie over de Standaard Rekenmethode. Het technische rendement van zonnepanelen

Nadere informatie