CAFT. Constructieve Afhandeling. Feiten Turnhout CAFT. Constructieve Afhandeling. Feiten Turnhout W E R K I N G S V E R S L A G

Transcriptie

1 CAFT CAFT Constructieve Afhandeling Constructieve Afhandeling Feiten Turnhout Feiten Turnhout W E R K I N G S V E R S L A G

2 Cirkant vzw - Directie en Centrale Diensten Steenweg op Oosthoven 25 Patriottenstraat Turnhout 2300 Turnhout (T) Directie (T) Centrale Diensten (F) Algemeen directeur: Hilt Luyten hilt.luyten@cirkant-vzw.be PAT: Pedagogische Projecten Arr. Turnhout Time-out School Cirkant vzw - Maatschappelijke Zetel CAFT: Constructieve Afhandeling Feiten Turnhout de Merodelei 116 de Merodelei Turnhout 2300 Turnhout (T) PAT (T) (T) Time-out School: (F) (F) pat@cirkant-vzw.be caft@cirkant-vzw.be time-out-school@cirkant-vzw.be ouderstage@cirkant-vzw.be Coördinator: Pola Franken Coördinator: Pola Franken CANO-centrum Neerhof- Centrum voor Actieve Netwerkontwikkeling en Omgevingsondersteuning Neerhof Leefhuis Neerhof Studiowonen Patriottenstraat 5 Patriottenstraat Turnhout 2300 Turnhout (T) (T) (F) (F) leefhuis@cirkant-vzw.be studiowonen@cirkant-vzw.be Coördinator: Kristel Nuyts Teambegeleider: Annemie Persoons Coördinator: Kristel Nuyts Teambegeleider: Annemie Persoons GKRB-Gestructureerde Kortdurende Residentiële Begeleiding PEL-Project Ervaringsleren Patriottenstraat 5 Patriottenstraat Turnhout 2300 Turnhout (T) (T) (F) (F) kristel.nuyts@cirkant-vzw.be projectervaringsleren@cirkant-vzw.be Ambulant Begeleidingspunt Thuisbegeleiding Ambulant Begeleidingspunt Begeleid Zelfstandig Wonen Gildenstraat 26 Gildenstraat Turnhout 2300 Turnhout (T) (T) (F) (F) thuisbegeleiding@cirkant-vzw.be begeleid.zelfstandig.wonen@cirkantvzw.be Coördinator: Magda Hooyberghs Coördinator: Magda Hooyberghs Teambegeleider: Mil Hermans Teambegeleider: Johan De Pauw Ambulant Begeleidingspunt Crisishulp aan Huis Steenweg op Oosthoven Turnhout (T) (F) crisishulpaanhuis@cirkant-vzw.be Coördinator: Magda Hooyberghs Teambegeleider: Heidi De Cock

3 I N H O U D S T A F E L C O N S T R U C T I E V E A F H A N D E L I N G F E I T E N T U R N H O U T - C A F T 1. ALGEMENE PROFILERING CAFT p Historiek - missie - categorie 8 p Visie en principes p Situering van de afhandelingsvormen en ouderstage p Herstelbemiddeling p Hergo - herstelgericht groepsoverleg p Gemeenschapsdienst p Leerprojecten p Ouderstage p HCA en CAFT volop in beweging p Algemeen - organisatorisch p Specifiek: aandachtspunten in 2009 per afhandelingsvorm p HCA binnen het arrondissement Turnhout p HCA in Vlaanderen p Herstelrecht binnen een gemeenschapsinstelling? p Kwaliteitshandboek p Decreet Rechtspositie Minderjargen - DRM p : de start van een - weerom - boeiend jaar? p DOSSIERS P Algemeen p Herstelbemiddeling p Nieuwe dossiers p Overzicht van de afgesloten dossiers p Hergo p Gemeenschapsdienst p Nieuwe dossiers p Overzicht van de afgesloten dossiers p Vormingsprojecten p Nieuwe dossiers p Overzicht van de afgesloten dossiers p Ouderstage p Verwijzingen p Resultaten p OVERLEG EN VORMING p Sectorale samenwerkingsverbanden p Intersectorale samenwerkingsverbanden p Opleidingen p Andere p.33

4 1. A L G E M E N E P R O F I L E R I N G C A F T Herstelbemiddeling / gemeenschapsdienst / vormingsproject / hergo 1.1. Historiek - Missie - categorie 8 In het voorjaar van 1999 werd vanuit de Vlaamse Gemeenschap een rondschrijven verstuurd in het kader van de uitvoering van de parlementaire adviezen mbt jeugddelinquentie. Gezien de grote interesse van Cirkant in de herstelrechtelijke visie in het algemeen en herstelbemiddeling in het bijzonder, vonden we het erg belangrijk dat het arrondissement Turnhout hierop een beroep zou kunnen doen. De aanvraag werd goedgekeurd vanaf 1 november 1999 voor 2 voltijdse medewerkers. De opdracht was drieledig: het organiseren en opvolgen van herstelbemiddeling, gemeenschapsdienst en vormingsprojecten. Er werd werk gemaakt van de uitbouw van een stuurgroep herstelbemiddeling, die zich sinds 2005 omgebouwd heeft tot het Samenwerkingsverband Herstelgerichte en Constructieve Afhandelingsvormen (HCA) arrondissement Turnhout. De situatie van de dienst werd tot 2007 vooral bepaald door de te krappe personeelssubsidiëring, waardoor een kwantitatieve en gediversifieerd-kwalitatieve uitbouw een onmogelijke opdracht werd. De hervormingen van het jeugdrecht, met in het kielzog de systematische uitbreiding van de HCAdiensten vanaf 1 april 2007, brachten hierin fundamenteel verandering. Voor het eerst in jaren konden we de HCA voor het arrondissement Turnhout realiseren met voldoende mens kracht. Naast herstelbemiddeling en gemeenschapsdienst wordt sindsdien ook hergo (herstelgericht groepsoverleg) aangeboden. En buiten het drugvormingsproject, dat al sinds 2000 aangeboden wordt, is er nu Slachtoffer in Beeld Minderjarigen (SIB-M) als basisleerproject. Daarnaast is er een individueel leerproject voor jongeren en/ of bij feiten waarvoor SIB-M niet aangewezen is owv: de persoonlijkheid van de jongere (groepsgebeuren contraproductief) de finaliteit van de vorming (meer nood aan training dan aan inzichtsverhoging) het soort feiten (seksueel, relationeel). Deze projecten zijn voor ons ondertussen volledig inzetbaar. We merken echter dat sensibilisering en zeker communicatie met en tussen de gerechtelijke actoren essentieel blijven om dit aanbod optimaal te kunnen inzetten. Samen met de HCA-diensten BAAL (Limburg) en BIC (Mechelen) is de samenwerking met de gemeenschapsinstelling De Kempen Mol gegroeid. In het kader van hun zoektocht naar de mogelijkheden van het herstelrechtelijk denken in een gemeenschapsinstelling, werden partners gezocht ifv deze verkenning. Bij wijze van experiment en als eerste concrete stap wordt het leerproject SIB-M alvast op vrijwillige basis aangeboden. In 2007 startte het project ouderstage binnen de HCA-diensten. Het project kende echter een plots einde in 2009 door de stopzetting van het samenwerkingsakkoord tussen de federale (justitie) en de Vlaamse overheid. Ouderstage kende daarmee een bruusk einde, namelijk in een fase waarin het arrondissement Turnhout alleszins zijn weg begon te vinden in de materie. Aangezien de ouderstage in 2009 nog erg veel aandacht vroeg aan onze dienst, worden de inhoud en de dossiers opgenomen in het jaarverslag. In het kader van de verankering van de afhandelingsvormen in de wetgeving, vallen de diensten HCA na jaren van projecterkenning onder een nieuwe erkenningscategorie. De reguliere werking werd categorie 8 met ingang van 1 januari De personeelscapaciteit wordt tot 2011 nog geënt op de projectfase, nadien wordt deze gebaseerd op het gemiddelde van de gerealiseerde dossiers van de voorbije 2 jaar. Het geeft meer bestaanszekerheid aan de diensten en werkzekerheid aan het personeel én het betekent een erkenning voor het inhoudelijk geleverde werk. Daarnaast blijft iedere dienst zeer afhankelijk van de doorstroming van dossiers en deze kan sterk samenhangen met de visie 3

5 en de personele draagkracht van de lokale verwijzers. De onstabiele doorstroming van dossiers in de verschillende HCA vraagt een flexibele houding van een dienst én zeker van het personeel. Om soepel te kunnen inspelen op de verschillende afhandelingsvormen en de diversiteit te kunnen garanderen, is een arrondissement van onze grootte bijna verplicht om de verschillende medewerkers een combi - opdracht te geven, aangezien de afhandelingsvormen op herstelbemiddeling na geen voldoende, constante doorstroom van dossiers kennen. Gelukkig wordt die verplichting over het algemeen als uitdagend en verrijkend benaderd. Bovendien zorgt ze mee voor verbinding tussen de verschillende HCA, zodat de verschillende afhandelingsvormen elkaar kunnen bevruchten Visie en principes De visie met betrekking tot het hanteren van delicten is vooral gebaseerd op het herstelrecht, waarbij de aandacht niet alleen naar de dader van een delict gaat, maar evenzeer naar het slachtoffer. De focus ligt minder op het gegeven dat maatschappelijke grenzen worden overtreden, dan wel op de gevolgen ervan voor het slachtoffer. Het in beeld brengen van het slachtoffer kan symbolisch zijn, maar het slachtoffer kan evenzeer een prominente, actieve plaats krijgen. Het herstelrecht is gericht op het actief opnemen van verantwoordelijkheid door de dader en een zoektocht naar herstel van de aangerichte schade ten aanzien van het slachtoffer, van de maatschappij en van de context. Het herstelgehalte van de verschillende afhandelingsvormen varieert: in de zuivere vormen als herstelbemiddeling en hergo is het herstelrecht de stevige basis, in het leerproject drugs is het beperkt tot inspirerend gedachtegoed. Bij het werken met minderjarigen en delinquentie is er voor ons per definitie ook een pedagogische invalshoek. Gekoppeld aan het herstelrecht en aan een contextuele benadering, is de communicatie binnen de HCA - waar nodig - gericht op verschillende sporen: herstel van vertrouwen van de ouders in het kind, herstel van ouderlijke verantwoordelijkheid en herstel van maatschappelijke waarden en normen. Ouders zijn dus per definitie betrokken partij, al betekent dit niet dat ze altijd een lijfelijk aanwezige partij zijn. Sommige HCA - voornamelijk de gemeenschapsdienst en in mindere mate de vormingsprojecten - bevatten ook een sanctionerende finaliteit. Maatschappelijke grenzen werden overschreden en de reactie hierop is duidelijk en niet afhankelijk van vrijwilligheid. De Jeugdrechtbank legt een sanctie op die onbezoldigd moet uitgevoerd worden en waarbij vrije tijd ingeleverd wordt. De algemene visie van Cirkant weerspiegelt zich ook binnen de herstelrechtelijke en constructieve afhandeling (HCA): Zorg op maat We zien onze geïndividualiseerde, intensieve en contextuele begeleidingen als een participatief aanbod met respect voor de eigen dynamiek en het tempo van de cliënt en vertrekkend vanuit zijn/ haar eigen verantwoordelijkheid. Vertrouwend op de positieve krachten van alle betrokkenen kiezen we voor een hulpverlening die gericht is op het verhogen van competenties. De begeleiding heeft hierbij op een niet-beoordelende manier aandacht voor de individuele hulpvragen die zowel door de persoonlijke achtergrond als door de actuele levensfasen gekleurd kunnen zijn. Inbedding in het netwerk De begeleiding van de jongere is geen eiland en ook geen eindpunt, maar poogt telkens weer de link te maken met het familiaal, sociaal en professioneel netwerk. We willen onze opdracht met alle betrokken partners delen en bevragen in samenspraak met de cliënten. Dynamische begeleidingsrelatie De begeleidingsrelatie vormt de spil binnen een professionele balans van afstand en nabijheid. We zien de begeleider als medestander (tav de cliënt), als mediator (tav externen), maar ook als vertegenwoordiger van de maatschappelijk te bewaken grenzen. 4

6 1.3. Situering van de afhandelingsvormen en ouderstage De doelgroep van CAFT bestaat uit de minderjarige delictplegers uit het arrondissement Turnhout, hun ouders en - afhankelijk van de afhandelingsvorm - de slachtoffers van de feiten. Binnen de HCA onderscheiden we herstelbemiddeling, hergo, gemeenschapsdienst en vormingsprojecten. Daarbuiten werd (gedeeltelijk toch nog voor 2009) ook ouderstage door CAFT opgevolgd, aangezien deze opdracht gekoppeld werd aan de arrondissementele HCA-diensten Herstelbemiddeling a. Omschrijving Herstelbemiddeling is een communicatieproces tussen slachtoffer en dader van een delict waarbij zij onder begeleiding van een bemiddelaar rechtstreeks of onrechtstreeks met elkaar kunnen communiceren over het gebeuren en de gevolgen ervan. Het biedt de partijen de kans om zelf te zoeken naar de best mogelijke oplossing voor de gevolgen van de feiten De essentie en de kracht van herstelbemiddeling zitten in een actieve betrokkenheid van dader én slachtoffer bij het zoeken naar een mogelijke oplossing voor de gevolgen van een delict. De dader wordt geresponsabiliseerd: hij of zij dient verantwoordelijkheid te nemen. Men krijgt zicht op de gevolgen die de feiten voor het slachtoffer gehad hebben, zowel op materieel als op emotioneel vlak. Men krijgt de mogelijkheid herstellend te werken naar de benadeelde op een manier die door deze laatste mee aangegeven en ingevuld wordt. Het slachtoffer kan zo een actieve inbreng hebben in de hantering van de gevolgen van een delict en dient niet passief en onwetend af te wachten wat er verder gaat gebeuren. De bemiddelaar pendelt heen en weer tussen de betrokkenen en brengt hen, als beide partijen dit willen, samen aan tafel. Een rechtstreeks contact heeft een specifiek her-stellende werking voor beiden en de partijen worden er dan ook toe gemotiveerd zonder hierin dwingend te worden b. Voorwaarden Een herstelrechtelijk aanbod verdient volgens de vernieuwde jeugdwet de voorkeur en dient overwogen te worden. In de oorspronkelijke wetgeving stonden de volgende voorwaarden vermeld als essentieel vooraleer met bemiddeling kon gestart worden: er zijn ernstige aanwijzingen van schuld de jongere mag de feiten niet ontkennen het slachtoffer is geïdentificeerd Hoewel de eerste 2 voorwaarden uiteindelijk door het Grondwettelijk Hof geannuleerd werden, blijft de bekentenis een noodzakelijke voorwaarde voor de diensten om een bemiddeling op te starten. Als er geen minimale erkenning is van de schade die veroorzaakt werd, kan men vanzelfsprekend niet werken aan het herstel ervan. De procureur heeft motivatieplicht indien herstelbemiddeling niet aangeboden wordt. De Jeugdrechtbank kan gedurende de ganse procedure herstelbemiddeling aanbieden. Het voorstel tot herstelbemiddeling gebeurt schriftelijk vanuit het parket of de Jeugdrechtbank aan alle betrokken partijen: dader (en ouders) en slachtoffer. Zij kunnen zelf contact opnemen. Indien dit niet gebeurt, neemt CAFT contact op c. Werkingsprincipes De vrijwilligheid dient zo veel mogelijk gevrijwaard te worden. Het wetgevend kader is hierin duidelijk: het kan enkel indien de personen die eraan deelnemen er uitdrukkelijk en zonder voorbehoud mee 5

7 instemmen en dit blijven doen zolang de bemiddeling loopt. Als bemiddelaars vinden we dit zeker een correct uitgangspunt en we bewaken deze vrijwilligheid dan ook sterk. Een houding van meerzijdige partijdigheid zorgt ervoor dat beide partijen gelijkwaardig worden ondersteund op weg naar herstel. De term houdt een correctere weergave in van dit werkingsprincipe dan de term neutraliteit. Een derde principe is de vertrouwelijkheid. Enerzijds dient er transparantie en toestemming te zijn over de inhoud die overgebracht wordt tijdens het bemiddelingsproces tussen de betrokken partijen. Anderzijds blijven de opgemaakte documenten en gedane mededelingen binnen dit communicatieproces, met uitzondering van datgene waarmee de partijen instemmen om het ter kennis te brengen van de gerechtelijke instanties. Vanzelfsprekend kan te allen tijde een advocaat geraadpleegd worden mbt de herstelbemiddeling. Een pro-deoadvocaat is voor alle betrokken minderjarigen mogelijk. In Turnhout wordt dit aanbod even systematisch aan minderjarige slachtoffers gedaan als aan minderjarige daders Hergo - herstelgericht groepsoverleg a. Omschrijving Hergo of herstelgericht groepsoverleg is geïnspireerd op de Nieuw-Zeelandse Family Group Conference. Het is een begeleid overleg met de jongere die een MOF pleegde, steunfiguren voor de jongere, ouders, advocaat, benadeelde (eventueel samen met steunfiguren), politiebeambte en eventueel de consulent van de jongere. Tijdens dit overleg faciliteert de moderator de communicatie tussen de verschillende aanwezigen over de feiten en de gevolgen en de verwachtingen mbt herstel. Tijdens een privé-overleg maakt de jongere een intentieverklaring op. Deze bevat voorstellen van acties die hij kan ondernemen om tot herstel te komen voor slachtoffer en maatschappij en hoe hij in de toekomst dergelijke feiten kan vermijden b.Voorwaarden Hergo kan enkel voorgesteld worden door de jeugdrechtbank. Het wordt in een rechtstreeks contact voorgesteld aan de minderjarige en via een brief aan het slachtoffer. Het is een specifieke vorm van bemiddeling en kan dus enkel plaatsvinden als een minderjarige de feiten niet ontkent en als het slachtoffer gekend is Gemeenschapsdienst a. Omschrijving Gemeenschapsdienst betekent dat de jongere, als maatregel voor gepleegde feiten, een aantal uren onbezoldigd werkt in een initiatief ten bate van de gemeenschap. Naast het sanctionerend element heeft de gemeenschapsdienst ook pedagogische aspecten en wordt getracht om er herstelrechtelijke elementen in te bouwen. De invulling wordt zoveel mogelijk benaderd als een kans om de aangerichte schade symbolisch te herstellen ten aanzien van de gemeenschap en als een kans om verantwoordelijkheid op te nemen voor de feiten. Onze dienst zoekt, samen met de minderjarige, een werkplaats waar deze laatste een zinvolle inspanning kan leveren, zo duidelijk mogelijk gelinkt aan het gepleegde feit. Hoewel deze link niet altijd duidelijk is in de uiteindelijke keuze van de werkplaats, is deze in de ganse communicatie rond het gebeuren wel uitdrukkelijk aanwezig. Daarnaast wordt eventueel rekening gehouden met de capaciteiten van de jongere. Het is immers de bedoeling dat dit een positieve ervaring wordt, als tegengewicht voor de mogelijk negatieve spiraal waarin een jongere dreigt terecht te komen. Van de ouders wordt, vanuit hun ouderlijke verantwoordelijkheid, ondersteuning verwacht bij het zoeken naar een werkplaats en bij het uitvoeren van de 6

8 gemeenschapsdienst. Waar nodig wordt deze gemeenschapsdienst ook vertaald naar een herstel van het vertrouwen van de ouders in hun zoon of dochter b. Voorwaarden Een gemeenschapsdienst kan opgelegd worden bij beschikking en mag dan niet bedoeld worden als sanctie, maar wel als onderzoeksmaatregel. Het maximum aantal uren is 30. Daarnaast kan deze afhandelingsvorm door de jeugdrechter bij vonnis worden opgelegd, als autonome afhandelingsvorm, als voorwaarde voor verblijf in eigen milieu, binnen een geschreven project of een hergo, met uitstel van plaatsing. Het maximum aantal uren bij vonnis is 150. Cumulatie met andere maatregelen is mogelijk Leerprojecten a. Omschrijving Evenals bij de gemeenschapsdienst gaat het bij leerprojecten om een sanctie voor een als misdrijf omschreven feit, opgelegd door de jeugdrechter. Bij een gemeenschapsdienst betreft het het actief de handen uit de mouwen steken, lijfelijke arbeid dus. Bij een leerproject ligt de nadruk op de persoonlijkheidsvorming. Het is een manier om inzichtsverhogend te werken in het eigen functioneren en de impact ervan op de omgeving. Daarnaast kan gewerkt worden aan (het oefenen van) gedragsalternatieven. Een leerproject kan opgelegd worden bij beschikking of bij vonnis, als autonome afhandelingsvorm, als voorwaarde voor verblijf in eigen milieu, binnen een herstelbemiddeling, hergo of een geschreven project. Cumulatie met andere maatregelen is mogelijk. Binnen CAFT werd er gestreefd naar een vormingsaanbod dat voor alle minderjarigen inzetbaar is: het groepspakket Slachtoffer in Beeld wordt als basispakket aangeboden. Er zijn alternatieve pakketten indien SIB niet aangewezen is owv: de persoonlijkheid van de jongere (groepsgebeuren contraproductief) finaliteit van de vorming (meer nood aan training dan aan inzichtsverhoging) soort feiten (seksueel, druggerelateerd). Voor jongeren die drug(gerelateerde) feiten hebben gepleegd is er het drugvormingsprogramma, een groepsvorming rond druggebruik. Voor alle andere situaties is er een individueel leerproject dat flexibel kan gehanteerd worden ifv de inhoud. Zo is er zeker rekening gehouden met vorming nav seksueel grensoverschrijdend gedrag. Aangezien er in Turnhout vanuit het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg een specifiek project loopt rond plegers van seksuele delicten (ook gericht op minderjarigen), ligt de afbakening vrij duidelijk. Indien een leerproject van 20 uur als voldoende signaal en impact ingeschat wordt, kan de keuze hiervoor gemaakt wordt. Indien er, omwille van de aard van de feiten of de persoonlijkheid van de minderjarige een intensievere begeleiding of therapie nodig is, kan de maatregel beter opgevolgd worden door het CGG b. Slachtoffer in Beeld - Minderjarigen / SIB-M (20 uur) SIB-M beschouwen we als het basispakket binnen het vormingsaanbod. Het is inzetbaar bij erg veel delicten waarbij slachtoffers betrokken zijn. De tegenindicaties zijn druggebruik en seksuele delinquentie. De minderjarige moet minimum 14 jaar zijn en minstens gedeeltelijk de feiten bekennen. Het pakket is gericht op: het vergroten van kennis en inzicht in slachtofferschap en schade 7

9 het versterken van inlevingsvermogen in het slachtoffer het stimuleren tot het opnemen van verantwoordelijkheid rond de feiten. SIB-M is per definitie een groepsvorming van 7 sessies die 2,5 of 3 uur duren. Er wordt afgesloten met een individuele sessie. Er is een introductiegesprek en een afrondend gesprek met de jongere en de ouders c. Drugvorming De drugvorming wordt al jaren gegeven, hoewel de inhoud en de methodiek geregeld geëvalueerd worden en er permanent bijsturingen zijn. Het is in basis een groepsvorming van 20 uur, verdeeld over 7 sessies die telkens 2,5 uur duren en daarnaast een aantal individuele gesprekken. Deze gesprekken zijn met de minderjarige alleen, voorafgaand, tussentijds en na afloop van het programma. Er zijn ook gesprekken met de minderjarige én de ouders voor de opstart en na het beëindigen van het pakket. Het pakket wordt, indien aangewezen, geïndividualiseerd gegeven. De doelgroep zijn jongeren met drugfeiten en druggerelateerde feiten. De inhoud is niet direct gericht op de experimentele gebruiker, maar het mag even duidelijk zijn dat het een vormingspakket is en het heeft vanzelfsprekend niet de pretentie een alternatief te zijn voor een ambulante, laat staan een residentiële therapie. De doelstellingen zijn: het verhogen van kennis omtrent drugs mbt de medische, emotionele en gerechtelijke aspecten een exploratie van de eigen attitudes, gevoelens en waarden het verhogen van probleemoplossende vaardigheden d. Individuele vorming De individuele vorming is verspreid over een tiental sessies van 2 uur. De vorming wordt op maat van de jongere en van de feiten gemaakt indien SIB niet aangewezen is owv: een exploratie van de persoonlijkheid van de jongere (groepsgebeuren contraproductief) finaliteit van de vorming (meer nood aan training dan aan inzichtsverhoging) soort feiten (seksueel, relationeel) Ouderstage a. Omschrijving Ouders krijgen een ouderstage voorgesteld vanuit het parket of opgelegd door de jeugdrechtbank, omwille van hun getoonde onverschilligheid tav de delinquentie van hun kind. De ouderstage is een combinatie van groepsvorming en individuele vorming, met aandacht voor ouderlijke verantwoordelijkheid, pedagogische vaardigheden en probleemoplossing, strafrechtelijke en burgerrechtelijke verantwoordelijkheid HCA en CAFT volop in beweging Algemeen - organisatorisch. De uitbreiding van onze HCA-dienst bracht vanzelfsprekend organisatorische wijzigingen met zich mee. Er kwamen nieuwe collega s in 2007 en Gekoppeld aan de wijzigingen in de jeugdwet die 8

10 blijven zorgen voor aanpassingen van procedures en noodzakelijke communicatie met heel wat betrokken actoren, betekent dit dat een degelijk uitgebouwd teamoverleg erg belangrijk is. We vinden het aangewezen dat we op eenzelfde lijn blijven en dat de opvolging van een dossier niet volledig afhankelijk is van de visie en aanpak van een individuele begeleider. Een teambegeleider bij elke afhandelingsvorm volgt de dossiers op met de bemiddelaar of begeleider. Indien een dossier nieuwe invalshoeken oplevert, voeding kan geven aan andere collega s of moeilijk loopt, wordt dit in team besproken. We vinden het belangrijk dat collega s niet op een eilandje opereren, maar voeling blijven hebben met het geheel. Tekortkomingen, nieuwe inzichten, een andere aanpak, doorgeven wat werkt en wat niet werkt, van elkaar leren: het blijft belangrijk om hierover in gesprek te gaan met collega s. Alle afhandelingsvormen hebben dan ook een eigen teamvergadering waarvan de frequentie evenwel afhankelijk is van het aantal dossiers. Daarnaast hebben we om de 2 maanden een overleg met alle begeleiders die betrokken zijn bij de afhandelingsvormen of bij de ouderstage. Intern circuleert hiervoor de naam Maxi-CAFT Hierin worden gezamenlijke items besproken, maar het is vooral de bedoeling dat iedereen op de hoogte blijft van de inhoud van de dossiers waar andere collega s mee bezig zijn en om de verschillende disciplines elkaar te laten inspireren. Hoe omgaan met dossiers waarin verschillende afhandelingsvormen lopen of waar een collega in een andere afhandelingsvorm in het verleden mee heeft gewerkt? Hoe omgaan met informatie die vanuit een HCA komt en die lijkt te wijzen op het nut van ouderstage? Hoe kunnen we werken met een vraag voor SIB, als deze in een herstelbemiddeling boven komt? Hoe omgaan met werkplaatsen als dit de ene keer is in functie van een gemeenschapsdienst en de andere keer in functie van een zuiver vrijwillige rechtzetting, gegroeid vanuit de bemiddeling? Kan dezelfde persoon eerst SIB geven en dan bemiddelen in hetzelfde dossier, wat zijn de voor- en nadelen en hoe gaan wij ermee om? Het is een functionele keuze en een manier om flexibel te kunnen inspelen op de fluctuerende vragen voor de verschillende HCA: de meeste begeleiders combineren 2 afhandelingsvormen. De doorstroming van dossiers herstelbemiddeling is immers vrij stabiel en dit geldt niet voor de andere afhandelingsvormen. Hoewel we in 2009 toch wel konden spreken van een regelmatige toestroom van dossiers gemeenschapsdienst en drugvorming. Iemand die enkel met vorming of met gemeenschapsdienst zou bezig zijn, zou niet de hele tijd een voltijdse invulling hebben van de jobtime. Begeleiders ervaren de combinatie van de diverse werkvormen over het algemeen als een verrijking, soms net door de verschillen vanuit eigen ervaring te begrijpen en zelfs te beheersen. Als herstelbemiddelaar heb je zicht op slachtoffers en dat is materiaal dat bij Slachtoffer in Beeld heel bruikbaar. De vrijwilligheid van herstelbemiddeling wordt soms heel duidelijk in vergelijking met het verplichte kader van een gemeenschapsdienst. De eigenheid van de houding van een hergomoderator kan heel duidelijk gevat worden door iemand die de bemiddelaarshouding onder de knie heeft... De meeste van onze begeleiders houden ook van de afwisseling en de combi-jobs vermijden mee dat de HCA als eilandjes te ver uit elkaar drijven. Ongeveer om de 6 weken komen de coördinator en de teambegeleiders samen. De agenda bestaat uit: stand van zaken van de verschillende afhandelingsvormen, teamagenda s, voorbereiding en opvolging Samenwerkingsverband HCA, voorbereiding en opvolging Maxi-CAFT, opvolging van de samenwerking met alle gerechtelijke actoren en waar nodig vastleggen van actiepunten. In 2009 ging 1 van de teambegeleiders in bevallingsverlof, waardoor er een tijdelijke reorganisatie diende te gebeuren. De combinatie van de wachtlijst van de dossiers herstelbemiddeling en het gegeven dat de begeleiders ondertussen volledig op kruissnelheid zitten en stevig werk leveren, maakte de keuze om vooral op de dossiers en de aparte afhandelingsvormen te focussen en minder op inhoudelijke uitdieping en de HCA in zijn totaliteit. Maxi-CAFT werd op waakvlam gezet, overleg met de gerechtelijke instanties werd minimaal gehouden en de teamvergaderingen hadden vooral aandacht voor (knelpunten in) de dossiers. De knelpunten in de dossiers gemeenschapsdienst en vorming werden vooral besproken tijdens informeel overleg tussen begeleider en teambegeleider, respectievelijk coördinator, en niet tijdens formele teamvergaderingen. Het was een functionele keuze bij die afhandelingsvormen waarbij slechts 1 begeleider betrokken is, waarvoor weinig dossiers doorkomen en/ of die een duidelijk afgebakende of afgelijnde inhoud hebben. 9

11 Specifiek: aandachtspunten in 2009 per afhandelingsvorm a. Herstelbemiddeling Het gesprek over directe of indirecte bemiddelingen zal wel altijd een aandachtspunt blijven. Als afsluiter van onze bespreking over directe bemiddelingen in 2008, gebeurde nog een terugkoppeling van de vormingstweedaagse rond deze materie door een van de bemiddelaars die hieraan deelnam. De handleiding voor de voorbereiding van een direct gesprek die tijdens deze vorming werd besproken, werd doorgenomen. Nadat het Comité V in 2008 stilstond bij de visie en bij het herbekijken van de richtlijnen voor het Vereffeningsfonds, werd dit in 2009 gefinaliseerd en kwam er meer duidelijkheid voor de diensten. De leden van het Comité hebben zich hier eerst apart over gebogen en legden daarna hun ideeën voor aan de bemiddelingsdiensten die dit op hun beurt binnen hun teams bespraken. Het was op die manier een vernieuwde uitwisseling rond de eigenheid van de herstelbemiddeling en rond het mandaat van de leden. Het VFF Antwerpen wil niet verglijden in een gemakkelijkheidsoplossing voor de jongeren en wil het principe van subsidiariteit bewaken. Het wordt als volgt verwoord: Het Provinciaal Vereffeningsfonds wenst te werken met een getrapt cascadesysteem, waarin we de ouderlijke verantwoordelijkheid als belangrijkste naar voren schuiven. Er kan pas een beroep gedaan worden op het Fonds wanneer alle andere pistes verkend en geprobeerd zijn. Het VFF situeert zich niet aan het begin van een bemiddelingsproces. Het biedt een instrument om afspraken na te komen, waarvoor geen andere (meer herstellende) oplossing is. Het bemiddelingsproces heeft al een eindje afgelegd en zowel de emotionele als de materiële schade heeft zich, al dan niet gedeeltelijk, vertaald in een financiële vraag. (Installatievergadering van het fonds 6 maart 02). Dit betekent voor de bemiddelaars dat zij de jongere en de ouders eerst aanzetten moeten geven in het creatief zoeken naar andere mogelijkheden om de schade te vergoeden. Wanneer deze uitgeput zijn, kan het VFF ingeroepen worden. De aanhechting van ouderstage bij de HCA-dienst had zijn impact op de herstelbemiddeling. De ervaring had al geleerd dat er bij ouders van jongeren die andere HCA-vormen opgelegd krijgen een aantal ouders zijn die onder de doelgroep van de ouderstage vallen. In overleg met het team ouderstage en het team herstelbemiddeling (de afhandelingsvorm met het grootste bereik) werd gezocht hoe de toeleiding zou kunnen gebeuren. De - permanente - denkoefening focuste opnieuw op de ouders en (het belang van) hun aandeel of betrokkenheid of ondersteuning van de herstelbemiddeling van hun kind. Tegelijkertijd dienden we de grenzen van ons mandaat en de vertrouwelijkheid die binnen herstelbemiddeling een ernstig werkingsprincipe is zeer sterk te bewaken. Op vraag van het parket werd binnen het team opnieuw bekeken of de leeftijdsgrens van 12 jaar kon verlaagd worden. Dit bracht een boeiende discussie teweeg rond het recht op herstel zowel voor het slachtoffer als voor de jongere en de mogelijkheden van een -12-jarige tot het opnemen van verantwoordelijkheid. We kwamen tot het besluit dat dit zeker zijn waarde kon hebben, maar dat dit een andere benadering en methodische aanpak van de bemiddelaar vraagt. Een aanpak die mogelijk meer gericht zou zijn op een ondersteuning van de ouders om rechtzetting van hun kinderen mogelijk te maken en hun kinderen op hun maat te responsabiliseren. Gezien deze andere invalshoek en methodiek en het bestaan van de wachtlijst, werd tijdens het Samenwerkingsverband aan het parket overgebracht dat we de vroegere afspraak blijven hanteren. Dit laatste wil zeggen dat het aanbod van herstelbemiddeling enkel kan overgebracht worden aan een -12-jarige als er ook een +12-jarige bij de feiten betrokken is zodat het dossier in zijn geheel benaderd kan worden. Binnen het Samenwerkingsverband werd wel gesteld dat wanneer deze groep van -12-jarigen zich uitbreidt, er een specifiek bemiddelingsaanbod dient overwogen te worden. 10

12 Doordat het Grondwettelijk Hof in zijn arrest het criterium verdachte ontkent feiten niet annuleerde, werd er bij de verschillende diensten bekeken of dit wijzigingen in de bemiddelingspraktijk tot gevolg had. Voor CAFT veranderde dit niets aan de interne voorwaarden die gesteld werden om een bemiddeling aan te bieden. Enkel een kleine wijziging in de verslaggeving werd toegepast. In de melding Dit dossier voldoet niet aan de (wettelijke) criteria voor herstelbemiddeling werd de term wettelijk weggelaten. Voor de diensten blijft immers gelden dat er niet bemiddeld of niet hersteld kan worden als er geen minimale bekentenis is. De basis valt dan weg Andere diensten melden als gevolg van deze wijziging in hun eindverslag dat één van beide partijen niet wenst deel te nemen aan de bemiddeling. Gezien dit toch een heel andere inhoud weergeeft, volgen wij deze optie niet. De OSBJ deelt ons standpunt, ook omdat het Grondwettelijk Hof in zijn arrest stelt : die erkenning kan een belangrijk element zijn dat het de minderjarige mogelijk zal maken de gevolgen van zijn handelen te beseffen en deel te nemen aan een responsabiliseringsproces. Zij beseffen dus terdege dat een erkenning van het gebeuren een belangrijk element is binnen de herstelbemiddeling en dat dit criterium niet zomaar opzij gezet kan worden. Echter voor de beveiliging van de rechtswaarborgen van de jongere diende dit punt uit de wet geschrapt te worden. Binnen het team werd - en wordt - nog steeds gezocht naar de profilering en toepassingsmogelijkheden van herstelbemiddeling in relatie tot hergo. Door de uitbreiding van de wachtlijst werd gezocht naar een andere manier van omgaan met dossiers zonder tekort te doen aan het herstelrechtelijk karakter maar met de nodige soepelheid in aanpak. De duur van deze wachttijd wordt ondertussen ook gecommuniceerd met het parket. Met beide doorverwijzers - parket en jeugdrechtbank - werd besproken aan wie de rapportage dient gericht te worden voor die jongeren die voor een POS onder toezicht staan van de jeugdrechtbank en die vanuit het parket een herstelbemiddeling aangeboden krijgen. Dit gebeurde naar aanleiding van een concreet dossier. Uiteindelijk werd besloten dat de situatie het duidelijkst blijft wanneer het verslag enkel verstuurd wordt naar het parket als titularis van het dossier. Het parket brengt daarna de jeugdrechtbank op de hoogte dat een bemiddeling aangeboden werd aan die jongere. De nieuwe afspraken rond de samenwerking met de jeugdcel werden bekrachtigd door de jeugdcel en CAFT en gingen van start. Deze nieuwe afspraken moeten toelaten dat de bemiddelaar sneller beschikt over de gegevens van de advocaten, deze zo snel mogelijk kan contacteren en de voortgang van de adviesverlening beter kan opvolgen. Daarnaast moeten de nieuwe afspraken ervoor zorgen dat de bemiddelaar overzicht blijft hebben en er vermeden wordt dat er een onderhandeling ontstaat tussen advocaten. Elk advies dient eerst terug afgetoetst te worden in de bemiddeling en er moet samen bekeken worden welke weerslag dit heeft op reeds geuite standpunten. Deze nieuwe afspraken werden gecommuniceerd naar alle leden van de jeugdcel. Vanzelfsprekend zijn dit richtlijnen en geen afdwingbare afspraken. Afhankelijk van de houding en de werkwijze van de individuele advocaat, dienen we als goede bemiddelaar ook onze communicatie aan hen aan te passen. We dienen er ons immers van bewust te zijn dat advocaten de situatie vanuit een andere invalshoek bekijken en van daaruit hun advies verstrekken. Communicatie over de verschillende denkwijzen is dus erg belangrijk. Tijdens de bespreking over de nieuwe afspraken met de jeugdcel kwam de vraag naar voor of de advocaten net zoals de familiale verzekeringen systematisch inzage konden verkrijgen in het dossier. Tot op dat moment waren hierover geen duidelijke afspraken met het parket. Gezien het niet aan ons was om hierover een standpunt in te nemen, bespraken het parket en de jeugdcel dit onderling. Voor het parket was dit geen evidente zaak gezien de bemiddeling op parketniveau zich in de fase van het vooronderzoek bevindt, hetgeen een gesloten karakter 11

13 heeft. Daarnaast vinden zij dat de informatie vooral vanuit de herstelbemiddeling moet komen en zien zij een groot risico dat het juridisch proces reeds op parketniveau wordt gevoerd. Vanuit deze overweging stelt het parket dat de advocaat telkens een gemotiveerd schrijven dient te richten aan de bevoegde parketmagistraat, die op basis daarvan zijn beslissing neemt. Er werd vastgesteld dat het frequenter voorkomt dat binnen 1 dossier samengewerkt wordt met de bemiddelaars meerderjarigen van Suggnomè. Hieruit groeide het idee om regelmatig een overleg te organiseren om zo meer voeling te hebben en houden met elkaars praktijk. Er werd een verzekeringsmakelaar uitgenodigd op het team om meer zicht te krijgen op hun denkwijze en om een aantal praktische vragen te beantwoorden. Een collega HCA-dienst deed een rondvraag naar de case-load per bemiddelaar. Naar aanleiding hiervan werd er even stilgestaan bij de wijze waarop we deze intern hanteren. We hebben geen vooropgestelde case-load per bemiddelaar. De meeste bemiddelaars combineren met een andere afhandelingsvorm en het aantal dossiers dat binnen bemiddeling kan opgenomen worden, kan sterk afhangen van de stand van zaken bij de andere afhandelingsvorm, maar zeker ook van het soort dossiers dat men opvolgt. Er zijn grote verschillen tussen dossiers mbt zwaarte en complexiteit en dus ook mbt de bijhorende tijdsinvestering. De bemiddelaars dragen hierin zelf verantwoordelijkheid. De bespreking leidde niet tot een wijziging in de aanpak b. Hergo - herstelgericht groepsoverleg Om de doorstroming van dossiers te bevorderen, maar ook om de potentiële doelgroep gerichter te kunnen omschrijven of te vatten, was er een wekelijkse inzage in nieuwe pv s op het parket tot eind juni Dit was bedoeld als een tijdelijke actie, mede ifv de doorstroming en screening van de doelgroep voor ouderstage. Nadat de ouderstage stopgezet werd was dit te tijdsintensief om alleen ifv hergo te doen. Er was een werkoverleg met alle consulenten van de sociale dienst van de jeugdrechtbank op 9 juni Op de intervisie tussen de hergo-moderatoren was en is er frequent overleg rond sensibiliseren en motiveren van verwijzers. Deze sensibiliseringsoefening wordt in 2010 geïntensifieerd aangezien de doorstroming in zeer weinig arrondissementen in Vlaanderen vlot loopt. De afbakening van de doelgroep van beide herstelrechterlijke afhandelingsvormen blijft een aandachtspunt. In 2009 werd ernaar gestreefd de hergo-bijeenkomsten sneller te laten doorgaan nadat de beschikking was binnengekomen. Aangezien het geen vanzelfsprekend gegeven is door de vele betrokkenen die aanwezig moeten (kunnen) zijn, blijft dit zeker een aandachtspunt voor In het verlengde van de aandacht voor de timing, probeerden we ook de periode in te korten van de termijn tussen de intentieverklaring en de volledige ondertekening door alle deelnemers. Tweemaal was deze periode erg lang omwille van het verblijf van de jongere in het buitenland tijdens de zomermaanden. Bij hergo blijft de plaats van het slachtoffer een zeer belangrijk aandachtspunt. Door de aandacht die uitgaat naar de dader en zijn steunfiguren, als kern van een hergo, blijft het permanent uitkijken een slachtoffer niet te gebruiken om tot herstel voor een dader te komen, eerder dan tot herstel voor een slachtoffer. Zowel tijdens gesprekken over de onderliggende visie mbt hergo (al dan niet in verhouding tot herstelbemiddeling) als tijdens overleg in concrete 12

14 dossiers, proberen we hier aandacht voor te hebben en hier zo zuiver en correct mogelijk mee om te gaan. Er wordt vanuit gegaan dat de kracht van een hergo het sterkst tot zijn recht komt als de inhoud nog niet te veel is voorgekauwd, als mensen nog niet te veel op de hoogte zijn van wat er gaat gezegd worden. In principe is 1 voorbereidend gesprek van de moderator met de betrokkenen voldoende om hen op de hoogte te brengen, vooral van de procedure, minder van de inhoud. Nochtans vinden we het belangrijk dit niet te rigide te benaderen en te zorgen dat mensen niet overrompeld geraken door wat ze horen, zien of voelen. Extra aandacht voor (de voorbereiding van) een slachtoffer lijkt ook hier op zijn plaats, om een veiliger gevoel te creëren c. Gemeenschapsdienst De procedure werd verder uitgewerkt met extra focus op het doel en de inhoud van het kennismakingsgesprek met de jongere en zijn ouders. Welke methodieken kunnen we hanteren om het denkproces van de jongere over de oorzaak en de gevolgen van zijn gedrag en het herstel ervan te optimaliseren? Daarnaast werd in dit kader nagedacht over de optie om 2 kennismakingsgesprekken te installeren om dit denkproces een duidelijkere plaats te geven. Dit dient in 2011 verder besproken te worden. Wat de administratie betreft, werd de infofiche uitgebreid ifv de registratie en de opvolging van het dossier bij afwezigheid van de begeleider. Er werd een sjabloon opgemaakt voor een aanvangsverslag voor de JRB. De folder werd verder opgevolgd. In 2009 werd een stijging van het aantal dossiers vastgesteld en een lichte verzwaring van het publiek aangevoeld. Ondermeer naar aanleiding van deze laatste vaststelling werden systematischer werkplaatsbezoeken geïnstalleerd. Dit werd door alle partijen positief bevonden en het kwam de opvolging zeker ten goede. Indien deze stijging van doorverwijzingen aanhoudt, dient een lichte herstructurering zich aan. Er werd met de diensten werkstraffen (meerderjarigen) beslist om hen niet meer systematisch op de hoogte te brengen wanneer we een beroep doen op een werkplaats binnen hun gemeentes. Gezien de verruiming van hun gebied was dit niet meer werkbaar. Vanuit CAFT willen we het aan de werkplaatsen overlaten om de keuze te maken met wie ze op welk moment kunnen samenwerken. Het lijkt ons vooral uit collegialiteit belangrijk dat we de werkplaatsen de nodige info kunnen geven over de verschillende diensten zodat ze het bos nog door de bomen kunnen zien... en de bomen nog door het bos d. Vorming Het individueel leerproject werd nog niet opgelegd. Eén jongen kreeg het programma SIB-M opgelegd nav feiten van oudermishandeling. Na het kennismakingsgesprek werd helemaal duidelijk dat dit geen evidente materie was om in dit groepsprogramma met die doelstellingen deze feiten als basis en legitimatie én als rode draad voor de vorming te gebruiken. De feiten waren zo gekaderd binnen de context, na de jarenlange agressie van de vader tav de zoon, dat het - niet alleen volgens onze zienswijze, maar ook volgens de algemeen gangbare benadering van dergelijke problematiek - niet verantwoord was deze problematiek enkel te vatten vanuit de jongere. Het leek ons een typische situatie waarin je een dader eerst erkenning moet kunnen geven voor het eigen slachtofferschap vooraleer je kan verwachten dat er inzicht en erkenning komt voor de slachtoffers die hij gemaakt heeft. 13

15 In overleg met de jeugdrechtbank wilden we een individueel project uitwerken, dat weliswaar gestart is maar niet volledig werd afgerond (dit dossier zit niet meer in de cijfergegevens van 2009, het werd pas begin 2010 afgerond). Het werd een heel moeilijke evenwichtsoefening tussen hulpverlening, vorming en sanctie... met een heel moeilijk mandaat: de jongen voelde zich opnieuw gesanctioneerd, met de vinger gewezen en beschuldigd terwijl er geen aandacht was voor de oorzaak en basis van heel de situatie. Het was een situatie waarbij hulpverlening, die start en samenwerkt met de ganse context, veel meer aangewezen was. Een hulpverlening die op maat moest gebeuren van dit gezin en vermoedelijk heel sterk moest werken op vertrouwen om de zaken bespreekbaar te maken. Tegelijkertijd konden we wel begrijpen dat in tijden van wachtlijsten voor hulpverlening en een nakende meerderjarigheid de jeugdrechtbank nog een signaal wilde geven omwille van het grensoverschrijdend gedrag van een jongere en dat men daarin eerder de keuze maakt voor een vormingsprogramma dan voor een gemeenschapsdienst. We meldden in ons vorige jaarverslag dat de Vlaamse Gemeenschap een deeltijds project gefinancierd heeft met het oog op het interactief ontwikkelen van een vormingsprogramma rond seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dergelijk programma wordt immers al enige tijd gegeven in enkele arrondissementen en de opgebouwde knowhow wordt gebundeld. Het rapport werd niet meer afgerond in 2009 en wordt dus materiaal voor De doorstroom van dossiers voor het leerproject drugs steeg lichtjes. Hierdoor was er binnen het CAFT-team een kleine reorganisatie zodat een extra vormingswerker deze stijging mee kon opvangen. Voor ons basis leerproject SIB-M bleven de doorverwijzingen echter zeer beperkt. Er werd nagedacht over sensibilisering ten aanzien van de JRB. De beperkte toestroom heeft zijn effect op het opbouwen van expertise, de samenstelling van de groepen, het snel opstarten, SIB-M is immers per definitie een groepsvorming, waardoor we moeten wachten tot er minimaal 3 jongeren zijn doorverwezen. We zullen desnoods overgaan tot een geïndividualiseerde versie ervan, maar deze verliest toch aan kracht door het gebrek aan groepsdynamiek. De expertise wordt nu vooral opgebouwd door het mee begeleiden van het project in de gemeenschapsinstelling van Mol samen met de diensten BAAL en BIC. Er werd uitgebreid stilgestaan bij de procedure en de hantering van het leerproject drugs, aangezien het ons oudste en volledig ingeburgerde vormingsproject is. Wat is vertaalbaar naar SIB-M mbt inhoud, maar vooral mbt begeleidershouding en vice versa... Tegelijkertijd willen we bewaken dat beide procedures zo veel mogelijk parallel lopen. Het betrekken van de ouders binnen de drugvorming kreeg extra aandacht. We zagen soms de behoefte aan meer productinfo én hulp om het onderwerp bespreekbaar te maken met hun kind. Het idee groeide om hiervoor een aparte sessie te voorzien waaraan de ouders vrijwillig konden deelnemen. De uitwerking zou mee ondersteund worden door een begeleider van de ouderstage. Gezien dit laatste project door de overheid werd beëindigd, kende dit idee voorlopig een einde. De sjablonen voor een aanvangsverslag en een tussentijds verslag voor de JRB werden opgemaakt. Vanuit herstelbemiddeling kwam er de vraag van een benadeelde of de minderjarige een vorming kon volgen rond slachtoffergevolgen. Deze vraag werd in het team besproken en uitgewerkt. We konden, zoals verwacht, vaststellen dat dit binnen de bemiddeling zijn betekenis kende, maar het aantal sessies (2) was te beperkt om daadwerkelijk een proces bij de jongere op gang te brengen. Binnen het praktijkteam SIB-M wordt een visie opgesteld over de begeleidershouding van een vormingswerker. Ter voorbereiding hiervan vond deze bespreking ook plaats binnen het eigen team vorming. Deze bespreking dient op beide forums (intern team en praktijkteam met de collega SIB-M-diensten BAAL, BIC en Alba) nog verder gezet te worden in

16 1.4.2.e. Ouderstage Gezien het vernieuwende van het concept en doelgroep, bleef de invulling en de procedure van ouderstage een zoektocht in Het grote verschil met 2008 was dat de dossiers doorkwamen waardoor de expertise daadwerkelijk kon opgebouwd worden. Aanpassingen en overleg (zowel intern als met de gerechtelijke doorverwijzers) waren er voortdurend, zoals dat eigen is aan pionierswerk. Het pakket groeide en werd door bijsturing, aanvullingen en expertise steeds sterker. De doorverwijzingen zaten eveneens in de lift. Vanzelfsprekend is het meest in het oog springende gebeuren de plotse stopzetting van het samenwerkingsakkoord tussen de federale overheid en de Vlaamse regering. Intern en extern overleg was een tijdje zeer intensief rond het hanteren van de dossiers die in de pijplijn zaten of die net opgestart waren en de afronding van de gevorderde dossiers. De plotse stopzetting had natuurlijk ook op personeel vlak gevolgen: 2 collega s die zich steeds volledig ingezet hadden voor het opstarten en doen slagen van de ouderstage, zagen hun inspanningen en engagement in rook opgaan en verloren hun job. We benoemden vorig jaar ons zorgpunt als volgt: het voortbestaan van dit - enige - juridische aanbod aan ouders van delinquente jongeren... Ons zorgpunt is verdwenen... het voortbestaan is afgebroken en we hebben dus een nieuw en nog groter zorgpunt: er is geen vorm meer van gerechtelijke responsabilisering van ouders die parallel loopt met die van hun kinderen, terwijl die in heel wat situaties op zijn plaats is. Niet alleen minderjarigen dienen aangespoord te worden zich als verantwoordelijke burgers te gedragen HCA binnen het arrondissement Turnhout. Het Samenwerkingsverband HCA Turnhout is een belangrijk en constructief forum geworden in het streven naar een eenvormig, duidelijk herstelrechterlijk en constructief beleid in het arrondissement. Zowel parket (magistraten en parketcriminoloog), jeugdrechters, sociale dienst, jeugdcel van de balie, politie, Gemeenschapsinstelling de Kempen, bijzondere jeugdzorg,... zijn - actief! - aanwezig op het Samenwerkingsverband. Er worden minimaal 3 vergaderingen gepland per jaar. In 2009 hadden deze plaats op 03/03, 16/06 en 09/10. CAFT coördineert deze vergadering en verzorgt de uitnodigingen, de agenda en de verslaggeving in samenspraak met de voorzitter. Zoeken naar de uitwerking van de procedures, van de verschillende afhandelingsvormen tov elkaar en tov andere maatregelen, zoeken naar de juiste doelgroep en de juiste timing voor de verschillende HCA,... Er was aandacht voor SIB-M (als opgelegde maatregel en als project in de GI van Mol), de verslaggeving bij herstelbemiddeling en hergo, de toeleiding tot ouderstage, de stopzetting van ouderstage en herstelbemiddeling bij -12-jarigen HCA in Vlaanderen. De afstemming van de HCA tussen de verschillende arrondissementen gebeurt sinds 2005 voornamelijk op het coördinatorenoverleg HCA, met opvolging door de OSBJ. Gezien de inkrimping van de opdrachten van de OSBJ en de bijbehorende daling van deze financiering was 2009 het laatste jaar waarin de OSBJ nog een ondersteunende functie had tav het coördinatorenoverleg. De vergaderingen vonden plaats op 22/01, 10/02, 15/09, 12/10 en 21/12. Vanzelfsprekend is de communicatie tussen de verschillende arrondissementen belangrijk bij de uitwerking van het nieuwe jeugdrecht mbt eenvormigheid. Door de substantiële uitbreidingen bij alle HCA-diensten is het al een hele uitdaging om ons intern te organiseren en inhoudelijk en procedureel op dezelfde lijn te zitten... laat staan met verschillende diensten in Vlaanderen. 15