EVA-Lanxmeer. Voorbeeld van duurzame gebiedsontwikkeling

Transcriptie

1 EVA-Lanxmeer Voorbeeld van duurzame gebiedsontwikkeling

2 Inhoud presentatie Ontwikkelingsfasen EVA-Lanxmeer Initiatief en ontwikkeling EVA Concept: van Co-productie St. E.V.A. - gemeente Culemborg: Planvoorbereiding van : onderzoek locatie en woonwensen, ontwikkeling Stedenbouwkundig Plan Start bouw: Gemeente opdrachtgever 1 e 100 woningen; 30% sociale bouw; meerdere initiatieven in PO en CPO Beheerfase: van 2000 tot heden: grote rol voor bewoners

3 Begin jaren 90 aanleiding initiatief Nieuw milieubeleid: Inspiratie Brundtlandrapport voor nieuw beleid Ned. overheid 1e Nationaal Milieubeleid Plan: Milieu kiezen of verliezen. Conclusie in 2e NMP: MKB en consumenten moeilijk bereikbaar NB start plannen VINEX: voorbeeld voor duurzaamheid.

4 1993 Het Initiatief Brug slaan tussen milieubeleid van de overheid en mensen in de samenleving Betrokkenheid bij (mondiale) milieu- en sociale vraagstukken vergroten; zichtbaar maken van innovaties in levende werkelijkheid d.m.v. Realiseren van landelijk voorbeeldproject

5 Uitgangspunten EVA concept Ecologisch bouwen Organische landschapsontwikkeling en architectuur Permacultuur ontwerp principes

6 Toelichting permacultuur principes: Samenwerking tussen mens en natuur Autonomie, recycling materialen, ontwikkelen van zelfvoorzienende systemen, sluiten van kringlopen - vergelijk Cradle to Cradle nu Gebruikmaken van duurzame water- en energiebronnen, bevorder lokale voedselproductie In de leefomgeving de diversiteit, stabiliteit en veerkracht nabootsen van natuurlijke ecosystemen Condities scheppen voor een sociale omgeving en bewuste manier van leven

7 Oprichting Stichting E.V.A. Ecologisch Centrum voor Educatie, Voorlichting en Advies

8 Voorwaarden scheppen voor een leefomgeving. Waar mensen bij hun omgeving betrokken zijn en mee vorm kunnen geven aan hun eigen bestaan Waar oplossingen voor milieuvraagstukken zichtbaar zijn en gezonde ecosystemen kunnen ontstaan Waar meer bewuste leefstijlen kunnen ontstaan Doelstelling Stichting E.V. A.

9 1994 Uitwerken conceptvoorstel met experts uit verschillende disciplines benoemen van kwalitatief programma van eisen voor het ontwerpen van ecologische woon-werkwijken op menselijke maat EVA brochure gepubliceerd in mei 1995 Beeldvormingproces EVA concept

10 Kernkwaliteiten EVA concept voor integreren van sociale, ecologische en economische aspecten Ecologische architectuur in relatie met organische ontwikkeling van landschap: uitgaan van de Genius Loci Integratie van functies: wonen, werken en recreëren Duurzame waterhuishouding en energie voorziening Verminderen autogebruik; parkeren aan randen van de wijk Gebruik ecologische bouwmaterialen Betrokkenheid toekomstige bewoners Educatie en advies EVA concept

11 1994 Drie pijlers ecologische woon-werkwijk Minimaal woningen, appartementen, kantoren en kleine bedrijven Ecologische stadsboerderij EVA Centrum voor integrale ecologie Pijlers EVA concept

12 Concretiseren EVA concept: hoe breng je het in praktijk Hoe kunnen we voorwaarden scheppen voor een leefomgeving waar mensen zich betrokken voelen en invloed hebben op hun eigen levenskwaliteit? Hoe kunnen we een woonwijk realiseren waar oplossingen voor milieuvraagstukken zichtbaar zijn en gezonde ecosystemen kunnen ontstaan? Op welke schaalniveaus (wijk, bouwkavel, woning) en in welke ontwikkelingsfasen kunnen we mensen betrekken en (toekomstige) bewoners meer zeggenschap geven?

13 1 e Contact met gem. Culemborg in 1995

14 Gemeente Culemborg Bekend om groen beleid Ervaring met duurzaam bouwen Burgerparticipatie autovrije binnenstad Perfecte locatie voor EVA project

15 Locatie waterproduction site near Railway Station

16 1996 Start Co-productie Gemeente Culemborg en Stichting E.V.A. Gezamenlijk opdrachtgeverschap Projectgroep EVA-Lanxmeer & Werkgroep Coördinatie Gemeente financiert proces, verwerft locatie Lanxmeer Stichting E.V.A. levert en bewaakt concept, adviseert en vormt unieke schakel tussen Top-Down en Bottom-Up

17 Samenwerkende partijen in ontwikkelingsproces Provincie Gelderland extra contingent van 200 woningen BügelHajema: wijziging bestemmingsplan en Stedebouwk. PvE Econnis (Joachim Eble in Tübingen, Duitsland) Copijn tuin- en landschapsarchitecten Utrecht, Arcadis C.O.R.E International, Dijkoraad NUON, Novem, Vitens, Waterschap Rivierenland, Polderdistrict, Zuiveringsschap, AVRI Partners

18 Stappen in de planontwikkeling Provincie geeft extra contingent van 200 woningen in april 1996 Start Plan van Aanpak mei 1996 Goedkeuring gemeenteraad nov Interdisciplinaire planfase met ruimte voor inbreng van toekomstige bewoners Start stedenbouwkundige ateliers met alle betrokken partijen in maart 1997 Vanaf 1998 medewerking Joachim Eble van Econnis (D), en Copijn Utrecht Start bouw 1 e fase in februari 1999

19 1. Organische ontwikkeling Stedenbouw en landschap: genius loci 2. Integraal waterconcept lokale zuivering en infiltratie 3. Duurzaam energieconcept max. 40 Gigajoule p.w. 4. Ecologische architectuur & duurzaam bouwen 5. Sluiten van stof- en energie kringlopen 6. Participatie van toekomstige bewoners, ruimte voor PO en CPO 7. Educatie, kennisontwikkeling en -overdracht Speerpunten Plan van Aanpak EVA Concept

20 1997 Betrekken van toekomstige bewoners (80 aanmeld.) bij voorbereiding ontwerp stedenbouwkundig plan Informeren en inspireren Excursie naar locatie 3 Workshops Bewonersboek met wensen en ideeën Voorbereidingen

21 1e Stedenbouwkundig atelier 1e Stedenbouwkundig atelier maart 1997 (met delegatie van 3 toekomstige bewoners)

22 Stedenbouw en Landschap Onderzoek plangebied Lanxmeer: CHER Geomorfologie and Archeologie Waardevolle flora en fauna Karakteristieke groene elementen Ecologische kwaliteiten

23 Stedenbouw en Landschap Versterking van Ecologische Zones

24 Stedenbouwkundig plan EVA-Lanxmeer 1998

25 Uitgeefbaar gebied EVA-Lanxmeer 1998 Totaal gebied: ca. 30 ha Wonen: 6 ha Werken: 4,5 ha Combinatie Wonen/Werken: 1,5 ha Scholen/Zwembad: 4 ha Wegen en Groene zones: 10,1 ha EVA Centrum & Hotel: 0,7 ha Ecologische stadsboerderij: 4 ha

26 Betrokkenheid van bewoners Invloed op ontwerp stedenbouwkundig plan (in planfase) Oprichting Bewonersvereniging (de BEL) in 1998 Delegatie BEL bestuur lid van Projectgroep EVA-Lanxmeer Gezamenlijk ontwerp binnenhoven (mandelig gebied) Initiatieven voor bouwen in eigen beheer (PO en CPO) Gezamenlijk groenbeheer: Oprichting Terra Bella (2004) Ontwikkeling stadsboerderij: Boerderij Caetshage Warmtevoorziening in eigen beheer: Thermo Bello (2008) Bestemmingsplan EVA-Lanxmeer (2010)

27 Resultaten na 10 jaar wonen in Lanxmeer Het EVA Concept is in de praktijk geslaagd. Het doel om bewoners te betrekken bij vormgeven van een duurzame leefomgeving en meer zeggenschap te geven is gehaald. Leefstijl van volwassenen en kinderen is aantoonbaar duurzamer dan gemiddeld Zeggenschap op schaalniveau van de wijk, kavels en woning vergroot betrokkenheid en levenskwaliteit De wijk blijft in trek: Vastgoedwaarde stijgt Weinig verhuizingen

28 Succesfactoren visievorming Een gefundeerd verhaal met heldere ambities dat de grondeigenaar enthousiast maakt, want grondpositie is nodig om ambities te kunnen realiseren Selectie van goede professionals die kunnen samenwerken Gezamenlijk doel als verbindende kracht om over schotten heen te komen Projectorganisatie: in acht nemen van eigen verantwoordelijkheden en toch ruimte laten voor gelijkwaardigheid Grote aandacht voor onderlinge communicatie

29 Succesfactoren spelregels Beschouw bewoners en gebruikers als (woon)professionals naast de betrokken experts Schep vooraf duidelijkheid over het niveau van participatie (StIR participatieladder) Maak bewoners bekwaam als gesprekspartner Schep financiële ruimte voor samenwerking Maak bewoners pas verantwoordelijk als ze dat kunnen dragen Borg het concept niet alleen in de planfase maar ook in de bouwfase en beheerfase Geef de conceptbewaker een positie en mandaat Vier de successen!!

30