Minderjarig - Meerderjarig : een groot verschil?? Thematische informatiebrochure. 6e nummer in een reeks brochures voor de Bredenaars.

Transcriptie

1 Minderjarig - Meerderjarig : een groot verschil?? Thematische informatiebrochure. 6e nummer in een reeks brochures voor de Bredenaars. Inhoud: Gemeentelijke jeugddienst, tel. 059/ Layout: Gemeentelijke informatiedienst jeugddienst@bredene.be

2 Voorwoord Minderjarig Meerderjarig: een groot verschil?? Potverdorie, wat smijten ze nu naar mijn hoofd! denk je nu Sixteen? Inderdaad! Jij bent 16 geworden, en dat betekent dat er voor jou plots heel wat verandert: Geld! Seks! Een brommer? Vanaf nu is t van mogen, van kunnen, maar soms ook eens van moeten. Wat mag er dan precies? En wat niet? Voor jou nog een vraag, vanaf nu een weet. Dit is de enige echte, ultieme, licht verteerbare jongereninformatiebrochure. Een wegwijzer vol weetjes, info op maat, adressen, weetjes speciaal in mekaar gebokst voor iedereen die 16 is geworden. Dus: van harte proficiat, enne.. Veel leesplezier! Yannick Wittevrongel Secretaris Kristien VANMULLEM Schepen voor jeugd Inhoud 1. Op eigen benen 2 2. Relaties 6 3. Wonen 8 4. Money, money, money 9 5. Jeugdzorg/jeugdrechtbank Jongereninformatiepunt Adressenlijst 13

3 Pagina 3 1. Op eigen benen Ouders!! Een last op je schouders? 1.1 Ouderlijk gezag Wanneer je ouders samenleven, oefenen ze gezamenlijk het ouderlijk gezag over je uit en dit tot je meerderjarigheid. Onder ouderlijk gezag verstaat men de gezamenlijke rechten en plichten van de ouders om voor hun minderjarige kinderen en de goederen van die kinderen te zorgen. Een hele boterham. Het betekent dat je ouders moeten instaan voor een goede verzorging en opvoeding. Ze zijn vrij om te beslissen hoe ze dat doen. Ze beslissen over je school, je woonplaats, je godsdienst, je vrienden, je lectuur, je sport, Ze mogen je iets verbieden en je tot bepaalde zaken dwingen. Ze mogen je ook straffen, al is mishandelen natuurlijk verboden. Ook wanneer je ouders niet samenleven, blijven ze gezamenlijk het ouderlijk gezag uitoefenen. Indien ze het niet eens zijn over belangrijke keuzes, kan de rechter de uitoefening van het ouderlijk gezag opdragen aan één van beide ouders. De rechter kan eveneens bepalen welke beslissingen over je opvoeding alleen met instemming van je beide ouders kunnen genomen worden. De rechter bepaalt ook hoe de ouder, die niet over het hoederecht beschikt, persoonlijk contact met je kan hebben. Deze ouder behoudt wel het recht om toezicht te houden op je opvoeding. Indien deze het niet eens is met bepaalde beslissingen kan hij/zij zich wenden tot de jeugdrechtbank. 1.2 Aansprakelijkheid Wie iemand door zijn schuld schade toebrengt, moet die schade vergoeden! Bij minderjarigen beslist de rechter of de jongere gehandeld heeft met oordeel des onderscheids, m.a.w. dat de jongere beseft welke schade hij/zij aangericht heeft. Naast deze eigen aansprakelijkheid kunnen ook de ouders aansprakelijk gesteld worden voor de feiten die hun zoon/dochter pleegt. Willen ze de schade-eis ontlopen, dan moeten de ouders kunnen bewijzen dat ze de schade niet konden voorkomen, en dat ze alles gedaan hebben wat van goede ouders verwacht kan worden. 1.3 Genotsmiddelen? Neen, genot van eigen middelen Als je als minderjarige een eigen vermogen hebt (geld, grond, aandelen ), hebben je ouders recht op de opbrengst en mogen ze dat zelf besteden. De uitzondering op de regel: je zelfverdiende loon en goederen die je gekregen hebt onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat je ouders de inkomsten ervan niet mogen innen. Je ouders mogen dit geld innen tot je achttiende verjaardag. Let wel: de voorwaarde is dat het geld moet besteed worden aan jouw opvoeding en levensonderhoud.

4 Pagina WAW! Mijn kop staat op mijn identiteitskaart! Vanaf 12 jaar krijgt elk Belgisch kind automatisch een identiteitskaart van de gemeente. Pas vanaf je vijftiende verjaardag ben je VERPLICHT ze steeds bij je te hebben! 1.5 De leerplicht In België ben je leerplichtig tot op het einde van het schooljaar van het jaar waarin je 18 wordt. Concreet betekent dit: nadat je 18 geworden bent, blijf je toch leerplichtig tot het einde van het schooljaar, als je vóór 30 juni geboren bent. Indien je later verjaart, moet je niet meer naar school. Hierover bestaat echter discussie. Eens je 18 bent, is het moeilijk om een verzuim aan de leerplicht te straffen: aangezien je meerderjarig bent, kunnen je ouders geen politiestraffen oplopen; ook de jeugdrechtbank kan geen maatregelen nemen tegen meerderjarigen. Als je op je 18 de verjaardag, voor het einde van het schooljaar, toch besluit om van school weg te blijven, kan dit gevolgen hebben voor je recht op een uitkering waar je als schoolverlater normaal recht op hebt. Je bent verplicht om voltijds dagonderwijs te volgen tot je 15 bent en 2 opeenvolgende jaren secundair onderwijs gevolgd hebt, of tot je 16 bent en geen twee opeenvolgende jaren secundair onderwijs gevolgd heeft. Nadien kan je aan de leerplicht voldoen door deeltijds dagonderwijs te volgen. Je ouders hebben het recht je school te kiezen. Ze mogen zelfs je studierichting en godsdienst kiezen. De onderhoudsplicht van je ouders voor jou blijft na je 18 jaar verder bestaan zolang je verder studeert met goed resultaat.

5 Pagina HandelingsBEKWAAMheid In principe ben je als minderjarige handelingsonbekwaam. Je mag dus geen rechtshandelingen verrichten (bv. iets kopen). De bedoeling hiervan is om jezelf te beschermen. In de praktijk beschik je als minderjarige echter over een grote bekwaamheid. Yesssss! Ik mag een contract afsluiten Dat hangt natuurlijk af van het soort contract. Bij contract denk je automatisch aan huren. Maar ook het kopen van een brood is een contract: een mondeling koopcontract! Hoera! Ik mag zelfs iets kopen De meeste winkeliers vragen geen handtekening van je ouders als je bv. een brommer, een CD-speler, een computer, koopt. Zolang je cash betaalt, zul je geen problemen ondervinden. Voor kopen op afbetaling heb je wel de handtekening van één van je ouders nodig. Boehoe! Ik mag niet lenen De wet verbiedt je een lening aan te gaan. Een meerderjarige kan wel een lening voor jou afsluiten en die is dan verantwoordelijk voor de terugbetaling ervan! Bweek! Ik mag niks huren Als je een woonruimte wilt huren, heb je meestal de handtekening van één van je ouders nodig. Je ouders zijn dan de feitelijke huurders. Joehoe Ik mag beroemd worden! In principe mogen minderjarigen jonger dan 15 geen arbeid verrichten. Je kan wel een individuele afwijking aanvragen voor een bepaalde tijd. Zo kan je optreden als acteur, zanger, model, Let op: je loon moet wel gestort worden op jouw eigen rekening! 1.7 Ik kan werken én studeren! Als je voltijds onderwijs volgt, moet je naar school en kan je niet gaan werken. Enkel als je deeltijds onderwijs volgt, kan je een arbeidscontract afsluiten.je hebt de keuze tussen: een deeltijds arbeids- of stagecontract een industriële leerovereenkomst of een leerovereenkomst met het oog op een middenstandsopleiding Als minderjarige mag je zelf je loon ontvangen. Tot je 18 jaar kunnen je ouders wel eisen dat het loon aan hen uitbetaald wordt. Ze moeten je werkgever hiervan schriftelijk op de hoogte brengen. Bij twist beslist de jeugdrechter steeds in het belang van het kind.

6 Pagina =3 En andere rekeningen Als je nog geen 18 bent, kan je een bankrekening openen, mits de toestemming van je ouders. Zij kunnen je echter wel een volmacht geven zodat je vrij over je geld kan beschikken. Als je nog geen 18 bent kan je ook een spaarrekening openen en er geld op storten. Je hebt géén toestemming van je ouders nodig. Let wel: je kan niet meer dan 123,95 EUR (de vroegere Bfr, remember?) van deze rekening afhalen zonder volmacht van je ouders. Ook je ouders kunnen een spaarrekening op jouw naam openen. Je kan het geld slechts opvragen als je 18 bent. Je ouders mogen het geld op jouw spaarrekening enkel gebruiken voor je opvoeding en onderhoud. 1.9 Doodleuk? Testament, erfenis en schenkingen!! Vanaf je zestiende verjaardag mag je een testament maken, maar dat mag slechts betrekking hebben op de helft van je goederen waarover je zou beschikken als je achttien bent. Je mag geen erfenis aanvaarden. Je ouders moeten dat in jouw plaats doen. Als minderjarige mag je geen schenkingen doen, behalve in je huwelijkscontract Doktertje spelen of kiezen.. Een minderjarige die voldoende rijp is en over het oordeel des onderscheids beschikt, kan in principe zelf zijn toestemming verlenen of weigeren voor een medische behandeling. Indien het om een ernstige ingreep gaat, zal de arts er evenwel meestal op toezien dat ook je ouders hun toestemming verlenen. Meestal kiezen je ouders een arts voor gans het gezin. Ben je echter niet zeker over de houding die je huisarts zal aannemen als hem wil raadplegen over iets waarin je je ouders niet wilt betrekken, ga dan naar een dokter die geen banden heeft met je ouders. Je kan steeds terecht bij een CGSO of JAC (cf. adressenlijst) bij jou in de buurt. Indien ze je daar niet zelf kunnen helpen, verwijzen ze je wel door naar een adres waar je (gratis) kan geholpen worden. Vermits je zelf niet werkt, zal je via je ouders verzekerd zijn tegen ziekte en invaliditeit. Je krijgt wel een SIS-kaart op jouw eigen naam.

7 Pagina 7 2. Relaties Love is in the air! Volgens de wet ben je pas vanaf je zestiende verjaardag aan seksuele ervaringen toe. Ook een volwassene is volgens de wet niet vrij om met een jongere onder de zestien een seksuele relatie aan te gaan. Indien je nog geen zestien bent, dan kan je volwassen partner (+ 18 jaar) aangeklaagd worden wegens aanranding (als je ouder bent dan 14), verkrachting (als je jonger bent dan 14) of ontvoering (als je jonger bent dan 18). 2.1 Shocking Bredene! Openbare zedenschennis! De wet verbiedt handelingen die de eerbaarheid van de gemiddelde burger schokken. Het is nogal moeilijk uit te leggen wat dat nu precies is. Het is best mogelijk dat iets in de ene stad wel mag, terwijl het zedenschendend blijkt te zijn een vijftigtal kilometer verderop. Iets is openbaar, als het gebeurt op een plaats waar een slachtoffer zou kunnen zijn. Het is niet eens nodig dat je op heterdaad betrapt wordt om strafbaar te zijn: bekentenissen of de toestand van de ruimte of van je kleren kunnen voldoende zijn. De plaats kan zowel openbaar als privé zijn (als je b.v. nalaat bepaalde voorzorgsmaatregelen te nemen zodat iedereen het gebeuren kan zien). Iets is zedenschendend als een persoon zich slachtoffer voelt, en tegen zijn wil in getuige was van een zedenschendend feit. Dat kan dus, wanneer iemand b.v. in een park of in de duinen een vrijend koppel bezig zag. Waren er daarbij kinderen als getuigen, dan worden die zeker beschouwd als slachtoffer. Kinderen onder de zestien worden namelijk verondersteld tegen hun wil in getuige te zijn. 2.2 Geweld, gewild? Het is vanzelfsprekend dat men het gebruik van geweld bij de partnerkeuze wil verhinderen. Je hebt het recht zelf te kiezen met wie je wil vrijen. De wet noemt de inbreuk op deze vrijheid naargelang het geval aanranding van de eerbaarheid of verkrachting. Aanranding van de eerbaarheid is het dwingen tot bepaalde aanrakingen, strelingen of andere vormen van lichamelijk contact, met uitzondering van geslachtsgemeenschap. Aanranding van de eerbaarheid is een zéér ruim begrip dat op heel wat situaties kan toegepast worden. Verkrachting is elke daad van seksuele penetratie van welke aard en met welk middel ook, gepleegd op een persoon die daar niet in toestemt. Het verschil tussen de aanranding van de eerbaarheid en verkrachting is vooral belangrijk voor de strafmaat.

8 Pagina Samenwonen of huwen Samenwonen Je mag samenwonen met een man of vrouw als je 18 bent. Als je minderjarig bent dan zijn er 2 dingen belangrijk: - wettelijk mag je pas seksueel contact hebben als je 16 bent. Wie dus geen 16 is en samenleeft, zelfs met toestemming van de ouders, kan eventueel bij de jeugdrechter geroepen worden. - een jongen die ouder dan 18 is en samenwoont met een meisje dat jonger is dan 18, kan vervolgd worden. En vice versa natuurlijk Het huwelijksbootje Niemand mag een huwelijk aangaan voor hij/zij de leeftijd van 18 jaar bereikt heeft. Zelden heft de jeugdrechter dit verbod op, en dan nog slechts om ernstige redenen. Om een vervroegde toestemming tot een huwelijk te krijgen, moeten de ouders van het meisje én de jongen een verzoekschrift indienen bij de jeugdrechtbank. Als minderjarige kan je ook zelf een verzoekschrift indienen, indien je ouders geen toestemming tot huwelijk geven. In dit verzoekschrift geef je de reden op waarom je vóór de wettelijk toegestane leeftijd wil trouwen. Je tekent samen dit verzoekschrift. Het is ook het best dat ouders die wél toestemming gegeven hebben, mee tekenen.

9 Pagina 9 3. Wonen Run away and never coming back.. Moeilijkheden thuis! Je ziet het niet meer zitten. Je kan thuis weglopen, maar dan kan je aardig in de puree komen te zitten. Je kan best eerst praten met de mensen die je vertrouwt. Ze kunnen je helpen. Als je niemand kent, kan je naar het jeugdhuis, het JAC, het PMS, Het is zeker geen schande om hulp te vragen!! Deze mensen zijn vertrouwd met zulke problemen, en kunnen je helpen. Deze praktische problemen kun je hebben bij het weglopen: 3.1 Politie Als je van huis wegloopt, kunnen je ouders hiervan aangifte doen bij de politie. De politie zal je dan opsporen, want jij staat immers als vermist opgegeven. Als ze je vinden, heb je twee mogelijkheden: terug naar je ouders, of doorverwezen worden naar het comité bijzondere jeugdzorg. Als je ouders geen aangifte doen bij de politie, dan zal de politie je ook niet opsporen. Je kan dan wel via de school in aanraking komen met de politie, omdat je de wet op de leerplicht niet naleeft en school verplicht is om dat te melden. 3.2 Een huis om in te schuilen In principe mag iemand je onderdak verlenen, bv. de ouders van je vriend (in),. Toch kan er in bepaalde gevallen tegen die mensen een vervolging ingesteld worden b.v. wegens ontvoering van minderjarigen (een meisje van 16 dat samenwoont met een jongen van 20), 3.3 En nu voor echt : Adreswijziging Je woonplaats blijft bij je ouders. Alle belangrijke papieren die uitgaan van openbare instanties komen daar aan. Indien je je adres wil veranderen, neem je best je ouders mee naar het gemeentehuis om je adreswijziging door te geven. Ze tekenen daar een document waarin ze zich akkoord verklaren dat je ergens anders woont. Dit kan ook via een volmacht.

10 3. Wo nen Pagina Money, money, money, it s so funny! 4.1 Studentenarbeid Je kan als student tegen een loon arbeid verrichten. Je kan dus een studentenovereenkomst afsluiten vanaf 15 jaar. Voor meer informatie bekijk je best eens de folder jobstudenteninfo. Je kan die folder gratis krijgen op het gemeentehuis. 4.2 Studietoelage Indien je fiscaal ten laste van je ouders bent, wordt het bedrag van je studietoelage berekend op het inkomen van je ouders van het tweede kalenderjaar dat het jaar van de aanvraag voorafgaat. Dus als je in 2006 een studietoelage aanvraagt, wordt gekeken naar je ouders inkomsten van Arbeid adelt Als je deeltijds werkt, heb je voor de ondertekening van een arbeidscontract de stilzwijgende toestemming van je ouders nodig. Of je je loon al dan niet mag houden, hangt van je ouders af. 4.4 OCMW Slechts bij uitzondering kan je als minderjarige een beroep doen op het bestaansminimum, nl. wanneer je door een huwelijk ontvoogd bent of wanneer je als ongehuwde een kind ten laste hebt. Vanaf 18 jaar heb je recht op het bestaansminimum, onder bepaalde voorwaarden. Wanneer je vóór je achttiende behoeftig bent, zou je bij het OCMW kunnen aankloppen met de vraag naar aanvullende (financiële) steun. Of het OCMW bereid zal zijn financieel te steunen en de grootte van het bedrag hangt sterk af van je persoonlijke situatie.

11 Pagina POS,PMS, JAC, CBJ, JRB,??? De jeugdrechtbank 5.1 Problematische opvoedingssituatie - POS Wanneer een situatie zó problematisch is dat de gewone jeugdzorg (PMS, JAC, ) niet bij machte is om de situatie leefbaar te houden, kan de zaak op aanvraag van de betrokkene of van andere personen of diensten voorgelegd worden aan het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg. Na onderhandelingen met alle partijen wordt samen bekeken welk hulpverleningsvoorstel het meest geschikt is. Een hulpverleningsvoorstel is geen dwangmaatregel, er is steeds toestemming en medewerking van alle partijen nodig. Tot aan de leeftijd van 14 jaar wordt de jongere gehoord en vanaf 14 jaar wordt aan de jongere instemming gevraagd omtrent het hulpverleningsvoorstel. Indien er bij problemen rond de opvoeding van minderjarigen geen vrijwillige hulpverlening mogelijk is, wordt de bemiddelingscommissie ingeschakeld. Dit verzoek kan ingediend worden door de minderjarige zelf, een vertrouwenspersoon van de minderjarige, de personen die over het ouderlijk gezag beschikken, personen werkzaam in een erkende voorziening, en parketmagistraten belast met jeugdzaken. De bemiddelingscommissie probeert dan tot een regeling te komen. Indien dit niet mogelijk is, kan de zaak doorverwezen worden naar de jeugdrechtbank. 5.2 Jeugdrechtbank In elk gerechtelijk arrondissement is een jeugdrechtbank. De jeugdrechtbank van de verblijfplaats van de ouders is bevoegd. Als de ouders geen verblijfplaats in België hebben, of als hun verblijfplaats onbekend is, is de jeugdrechtbank bevoegd van de plaats waar hij wordt aangetroffen. Dat is meestal de dichtstbijzijnde. Als minderjarige kan je in aanraking komen met de jeugdrechtbank voor alles wat met je persoon te maken heeft: handelingsbekwaamheid, erfenis, testament, adoptie, Verder kan je als minderjarige in POS met de jeugdrechtbank in aanraking komen indien de vrijwillige hulpverlening via het Comité faalt. Een minderjarige die een misdrijf pleegt voor de leeftijd van 18 jaar komt steeds bij de jeugdrechtbank terecht. Indien de minderjarige op het moment van het misdrijf ouder dan zestien is, kan de jeugdrechtbank de zaak uit handen geven, en doorverwijzen naar de bevoegde rechtbank als daartoe redenen bestaan. 5.3 Maatregelen van de jeugdrechtbank Naargelang de omstandigheden: je berispen en je toezichters aanmanen in het vervolg beter toezicht te houden; je onder toezicht plaatsen van een sociale dienst die moet waken over de naleving van de door de rechtbank opgelegde voorwaarden.

12 Pagina Jongereninformatiepunt Bredene, je vindt er wat je zoekt! Ga je alleen wonen en vraag je je af hoe je die papierhandel heelhuids kunt doorworstelen? Vraag je je af hoe het nu precies zit met je recht op kinderbijslag? Maak je een thesis of spreekbeurt over het drugbeleid in Vlaanderen en wil je je bibliografie wat stofferen? Heb je nood aan onverbloemde informatie over aids en soa s? Hoe word je besmet? En vooral, hoe niet? Is niet vrijen de enige manier om aids te voorkomen? Soloseks, is dat om in de pan te doen? Overigens: wat ben je van plan uit te vreten in je vakantie? Een maandje studentenjob? Weet je wat je rechten zijn voor je je krabbel zet onder je contract? Zoek je een gezin waar je au-pair kan werken? Een vlotte monitorcursus? Druiven plukken en een kleurtje oppikken in de Provence? Het antwoord op deze en nog heel wat andere vragen, kan je vinden in het JongerenInformatiePunt, zeg maar JIP! In het JIP kan je zelf informatie zoeken. Maar je kan er een gesprek aanvragen met de JIP-medewerker. Die is het gewoon om naar jongeren te luisteren en hen op weg te helpen, en neemt de tijd om mét jou naar een oplossing voor je probleem of een antwoord op je vraag te zoeken. Als je verder advies, hulp of begeleiding nodig hebt, kan hij/ zij je doorverwijzen naar een persoon of dienst die je verder helpt. Met welke vragen kan je in een JIP terecht? Wat is er allemaal te doen in Bredene en omstreken? Ik ben 17 en wil met m n vriend kamperen in Frankrijk. Heb ik toestemming van mijn ouders nodig? Ik ben 16. Mag de cafébaas weigeren om mij een glas wijn te geven? Waaraan moeten je denken als je een fuif wil organiseren? Is er nu nergens repetitieruimte voor ons groepje? In mijn studentencontract staat niet vermeld hoeveel ik zal verdienen. Wat moet ik doen? Ik wil alleen gaan wonen. Welke stappen moet ik zetten? Zoek je niet langer suf naar antwoorden op al je vragen, loop gewoon eens binnen bij het JIP!! Waar vind je het JIP in jouw buurt? Openingsuren BIB: Bibl. De Leestuin Centrumplein Bredene 059/ / (fax) jeugddienst@bredene.be Jullie gesprek is strikt vertrouwelijk. Niemand heeft er zaken mee. De dienstverlening hulp bij het zoeken, een gesprek, raadpleging van de folders of de databank is gratis! Als je een folder mee wil nemen, moet je daar soms wel voor betalen.

13 Pagina Adressenlijst Jeugddienst Pr. Elisabethlaan Bredene 059/ Sociale dienst Centrumplein Bredene 059/ socdienst@bredene.be Jongerenadviescentrum JAC Kaaistraat Oostende 059/ Centrum voor geboortenregeling en seksuele opvoeding CGSO Nieuwpoortsesteenweg Oostende 059/ Centrum voor Leerlingenbegeleiding Ieperstraat Oostende 059/ oostende2@clb-net.be Kinder- en jongerentelefoon Tussen en uur Van maandag t.e.m. zaterdag 078/ Kinderrechtswinkel Brugge Kleine Hertsbergestraat Brugge 050/ krw.brugge@kinderrechtswinkel.be

14 Pagina 14

15 Colofon Deze brochure is een uitgave in de reeks thematische informatiebrochures van het gemeentebestuur Bredene. Concept/Lay-out : gemeentelijke informatiedienst Verantwoordelijke uitgever : College van Burgemeester en Schepenen, p.a. Kristien Vanmullem, schepen, Centrumplein 1 Bredene. Bezoek onze website : Themabrochures Gemeentebestuur Bredene In de reeks thematische informatiebrochures zijn reeds verschenen: - Bouwen? Verbouwen? - Vrije keuze van elektriciteit en gas? - Mobiliteit in Bredene - Sociaal huren? Kopen? Bouwen? - een overzicht - Omtrent Overlijden - Vrijwilligerswerk - Gids voor de hondenbezitter Een brochure kunt u, op eenvoudig telefonisch verzoek of door een te sturen, verkrijgen bij de gemeentelijke informatiedienst (059/ ). Deze informatiebrochures zijn ook te raadplegen op de gemeentelijke website