EEN VERFRISSEND WIJNHUIS UIT SLOVENIË

Transcriptie

1

2 EEN VERFRISSEND WIJNHUIS UIT SLOVENIË INFORMATIEDOSSIER 2016 Perscontact in Nederland: Kantoor Tilburg T: +31 (0) E:

3 INHOUD 1. SLOVENIE ALS WIJNLAND 1.1 Ligging en klimaat Geschiedenis van Slovenië in vogelvlucht 3 2. WIJNBOUW IN SLOVENIË 2.1 Wijnproductie in Slovenië Wijngebieden in Slovenië 5 3. P&F WINERIES 3.1 Ligging en klimaat Geschiedenis van p&f wineries Een wijnhuis in de oude wereld, met nieuwe wereld ambities 9 4. MARKTBENADERING EN ASSORTIMENT 11

4 1. SLOVENIE ALS WIJNLAND 1.1 Ligging en klimaat Ligging Slovenië is één van de kleinere staten in Europa met een oppervlakte van ongeveer de helft van Nederland. In het noorden grenst Slovenië aan Oostenrijk, in het oosten en zuidoosten aan Hongarije en Kroatië en in het zuidwesten en westen aan de Adriatische Zee en Italië. Het Sloveense landschap kenmerkt zich in het noordwesten door de uitlopers van de Italiaanse Alpen, die in oostelijke richting snel in hoogte afnemen en overgaan in een heuvelachtig landschap met brede valleien en rivieren. Het hoogste punt van het land is de berg Triglav (2.864 m), vlakbij de grens met Italië. Slovenië telt slechts een klein aantal grote steden. De hoofdstad Ljubljana ( inwoners) en Maribor ( inwoners) zijn de enige twee steden met meer dan inwoners. Klimaat Het klimaat in Slovenië wordt bepaald door mediterrane, alpine en continentale invloeden. De kuststrook heeft een mediterraan klimaat, terwijl in het binnenland een landklimaat heerst met milde tot hete zomers en koude winters. De temperaturen kunnen in het binnenland variëren van -20 C in de winter voor de bergachtige gedeelten tot 35 C in de zomer in de oostelijk gelegen vlaktes en valleien. 1.2 Geschiedenis van Slovenië in vogelvlucht Na periodes van Romeinse en Frankische overheersing en na de teloorgang van het Habsburgse Rijk wordt de Sloveense bevolking na de Eerste Wereldoorlog verdeeld over verschillende staten. Het Habsburgse Rijk valt uiteen in de republieken Oostenrijk en Hongarije en het zo gewenste onafhankelijke Koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen wordt opgericht. Op 1 december 1918 wordt Alexander Karadjorjevic tot koning uitgeroepen en wordt het koninkrijk uitgebreid met Kosovo, Macedonië en Montenegro. Er breekt een periode aan met veel geschillen en onrust tussen de verschillende bevolkingsgroepen. In 1929 wordt de grondwet afgeschaft en ontstaat er een koninklijke dictatuur. Koning Alexander verandert de naam in Joegoslavië en de Serven worden de dominerende bevolkingsgroep. Joegoslavië wordt op 6 april 1941 in de Tweede Wereldoorlog betrokken en op 17 april geeft het Joegoslavische leger zich onvoorwaardelijk over. In het naoorlogse Joegoslavië komt vervolgens Josip Broz (Tito) aan de macht die in 1945 de Federale Volksrepubliek Joegoslavië uitroept onder leiding van de communistische partij. In deze periode worden alle wijngaarden onteigend en komen ze in het bezit van de staat. Het communistische bewind duurt tot 1990, wanneer de eerste democratische verkiezingen worden gehouden. Bij deze verkiezingen stemt tijdens een referendum 88,5% van de bevolking vóór een soevereine en onafhankelijke staat Slovenië. Sinds 1991 is Slovenië zelfstandig en sinds 2004 maakt het land deel uit van de Europese Unie. De geschiedenis van de wijnbouw in de westelijke Balkan dateert al van voor onze jaartelling. Toen Joegoslavië zich in de jaren negentig opsplitste, hebben de meeste Balkanlanden geleden onder de oorlogen die daar ontstonden. Pas daarna kon de opbouw beginnen, wat ook voor de wijnbouw gold. Momenteel werken de wijnboeren en wijnmakers hard aan een inhaalslag en stijgt de kwaliteit van de wijnen uit deze landen voortdurend. 3

5 2. WIJNBOUW IN SLOVENIE 2.1 Wijnproductie in Slovenië Oost-Europa is een nog relatief onbekende speler op de Nederlandse wijnmarkt. Toch komen hier verrassend goede wijnen vandaan. Eén van die nieuwkomers is Slovenië. Samen met Bosnië, Kroatië, Macedonië, Montenegro en Servië behoorde Slovenië tot de zes deelrepublieken van voormalig Joegoslavië. Slovenië is het enige land in voormalig Joegoslavië waar in de jaren negentig nauwelijks oorlog was. De wijnbouw heeft er daarom veel minder te lijden gehad dan in de andere westelijke Balkanlanden. Bovendien is de ontwikkeling van de wijnbouw in dit land kwalitatief gezien veel verder gevorderd dan in andere deelrepublieken van voormalig Joegoslavië doordat Slovenië altijd meer tegen Oostenrijk en Noordoost-Italië heeft aangeleund. Ondanks het feit dat Slovenië met een wijngaardareaal van hectare tot de kleinste wijnproducerende landen ter wereld behoort, hebben wijnproductie en handel altijd een belangrijk deel van de Sloveense cultuur en traditie uitgemaakt. Het land bezit een rijke wijncollectie en de vele gewonnen internationale prijzen bewijzen de kwaliteit. Zelfs al tijdens het keizerrijk Oostenrijk-Hongarije waren de wijnen uit het tegenwoordige Slovenië zeer gewild. Maar ook het jaarlijkse wijnconcours, dat plaatsvindt in Ljubljana, was vroeger zelfs een groot en wereldwijd bekend evenement. Vandaag de dag produceert Slovenië jaarlijks één miljoen hectoliter wijn. Het grootste deel daarvan is witte wijn en bestemd voor eigen consumptie. Ongeveer 70% van de wijnproductie is geklasseerd als kwaliteitswijn. Sinds 2004 is Slovenië lid van de Europese Unie en de Sloveense wijnwetgeving moet daarom aan de Europese richtlijnen voldoen. 4

6 2.2 Wijngebieden in Slovenië Slovenië is onderverdeeld in drie wijngebieden met daarbinnen veertien erkende herkomstgebieden. De drie gebieden zijn: de Primorska regio, de Posavje regio, de Podravje regio. De regio Primorska strekt zich uit vanaf de Italiaanse grens tot aan de plaats Koper aan de Adriatische Zee. Er heerst een mediterraan klimaat en in tegenstelling tot de rest van Slovenië is de wijnproductie hier overwegend rood. De Posavje regio is gelegen in het dal van de Sava rivier in het zuidoosten van Slovenië. Het is een heuvelachtige streek met veel bodemverschillen en microklimaten met koelere en warmere delen. De wijngaarden hier liggen op steile hellingen. In het noordoosten van Slovenië, in het dal van de Drava rivier, ligt de regio Podravje. Het is de grootste wijnstreek van Slovenië die aan Kroatië, Oostenrijk en Hongarije grenst. De beste witte wijnen van Slovenië komen uit dit gebied. Primorska regio Posavje regio Gelegen aan de kust vanaf de Italiaanse grens tot aan de plaats Koper aan de Adriatische Zee. Heuvelachtig gebied met wijngaarden in de dalen. Mediterraan klimaat. Overwegend rodewijnproductie (in tegenstelling tot de rest van Slovenië). Wijnen vergelijkbaar met die van de Italiaanse, aangrenzende streek Friuli. Herkomstgebieden: Brda, Vipava, Kras, Koper. Druivenrassen: teran (Italiaans: refosco), rebula (Italiaans: ribolla), tocai friulano, pikolit, malvasia, sauvignon blanc, chardonnay, pinot blanc, pinot gris, merlot, cabernet franc, cabernet sauvignon, barbera. Gelegen in het dal van de Sava rivier, in het zuidoosten van Slovenië. Heuvelachtige streek met veel bodemverschillen en microklimaten met koelere en warmere delen. Wijngaarden op steile hellingen. Herkomstgebieden Dolenjska, Bela Krajina, Bizeljsko-Sremic, Smarje-Virstajn. Druivenrassen: laški rizling (welschriesling), (gewürz)traminer, sauvignon blanc, pinot blanc, šipon (furmint) en sylvaner. Wijnen zijn vaak blends. Het gebied Bela Krajina produceert ijswijn. Podravje regio Gelegen in het dal van de Drava rivier in het noordoosten van Slovenië. Grootste wijnstreek van Slovenië, vlakbij de Oostenrijkse grens. Bodem rijk aan mineralen en kalk. Produceert de beste witte wijnen van Slovenië. Herkomstgebieden: Maribor, Radgona-Kapela, Srednje Slovenske Gorice, Haloze, Ljutomer-Ormož, Prekmurske Gorice. Druivenrassen: laški rizling (welschriesling), de lokale šipon (furmint), chardonnay, (gewürz)traminer, sauvignon blanc, pinot blanc. 5

7 3. P&F WINERIES In de Podravje regio liggen de wijngaarden van p&f wineries, een Sloveens wijnhuis, gerund door de familie Puklavec. Onder het motto De beste dingen in het leven deel je met elkaar brengt p&f wineries zijn wijnen op de markt. Het is een vooruitstrevend bedrijf met veel ambitie om Slovenië als wijnland weer goed op de kaart te zetten. Hoog tijd dus om nader kennis te maken. 3.1 Ligging en klimaat Ligging van de wijngaarden De wijngaarden van p&f wineries liggen in de heuvels van Ljutomer-Ormož waar het uitstekende terroir de basis biedt voor veelbelovende wijnen. Dankzij de terrasvormige wijngaarden en vele uren zon worden de beste omstandigheden gecreëerd voor frisse, witte wijnen. Maar ook de zeer geschikte bodemgesteldheid stelt p&f wineries in staat om karaktervolle en fruitige wijnen te maken. p&f wineries bewerkt in totaal hectare wijngaard waarvan 650 hectare in eigen bezit is. De wijngaarden liggen verspreid over meerdere heuvels op een hoogte van meter. De gemiddelde oogst per wijnrank is 2 kilo, of anders gezegd: 40 hectoliter per hectare. Klimaat De Podravje regio heeft een gematigd klimaat met hete zomers en koude winters, dat wordt beïnvloed door de directe nabijheid van de Pannonische vlakten, de Alpen en de Adriatische Zee. De wijngaarden liggen op dezelfde breedtegraad als de bekende wijngebieden Bordeaux en Bourgogne. De zon schijnt hier gemiddeld meer dan tweeduizend uur per jaar. Doordat de meeste wijngaarden op steile hellingen liggen, profiteren ze optimaal van het zonlicht. De gemiddelde neerslag is tussen de 900 en mm per jaar, met ongeveer 550 mm in de groeiperiode van april tot september. Bodem Typerend voor het heuvelgebied rondom Jeruzalem is de afwisselende bodemgesteldheid, waarbij mergel en kalkhoudende zandstenen overheersen. Bovenaan de heuvels en op de steile hellingen is de grond doorgaans zanderig en zacht. Onderaan en op de minder steile hellingen bevat de grond meer klei. Dit levert een lagere productie op, maar een hogere kwaliteit. Mede doordat hier 10 miljoen jaar geleden de Pannonische Zee lag, bevat de bodem veel mineralen. Dit is terug te vinden in de smaak van de wijn. Om erosie te voorkomen en om ook een natuurvriendelijker onderhoud van de wijngaard te bewerkstelligen, wordt in alle wijngaarden gras aangeplant. 6

8 Een uitzonderlijk en historisch gebied Jeruzalem-Ormož is niet alleen bekend om de zeer gunstige omstandigheden voor wijnbouw. Het is bovenal een mooi en historisch gebied. Terwijl je van Ormož in de richting van de wijnheuvels rijdt, kun je je nog geen voorstelling maken van de schoonheid van het gebied. Eerst zie je alleen vlakke velden met hoofdzakelijk veeteelt en landbouw. Uit het niets duiken de heuvels op en plotseling ben je midden in de wijngaarden. Hier wonen relatief weinig mensen en er heerst een eindeloze rust. Het dorpje Jeruzalem is met 341 meter boven zeeniveau het hoogste punt van de heuvels in Ljutomer-Ormož. De legende verhaalt dat kruisvaarders op de weg terug van het Bijbelse Jerusalem hier halt hielden. Op één van de mooiste heuvels in het gebied ontmoetten ze de gastvrije inwoners en dronken hun wijnen. Ze besloten om nooit meer weg te gaan en noemden het dorp Jeruzalem. Tot op de dag van vandaag is dit één van de meest in het oog springende plaatsen in het gebied. Jeruzalem is trots op zijn heilige naam, zijn schitterende uitzichten en zijn pelgrimskerk. De heuvel biedt een spectaculair uitzicht op de omringende wijnvelden. Het zijn zorgvuldig opgebouwde terrassen die van heuvel naar heuvel slingeren in karakteristieke vormen. Rode wijn uit Macedonië Ljutomer-Ormož is vanwege zijn karakteristieke koele klimaat het meest geschikt voor de productie van frisse, fruitige witte wijnen. Daarom hebben we een ander gebied gezocht om druiven te selecteren voor onze rode wijn. Wij vonden de perfecte locatie in de zonnige warme heuvels van Negotino in Macedonië. Rode wijnen uit Macedonië zijn nog niet zo bekend, maar ze hebben veel potentieel. In onze wijngaarden verbouwen we Merlot, Cabernet Sauvignon en de lokale Vranec. In onze kleine, maar gloednieuwe wijnkelder, kunnen we nu fruitige, toegankelijke rode wijnen produceren die hebben geprofiteerd van de optimale omstandigheden en het unieke terroir van Macedonië. Het klimaat van warme, droge zomers en relatief koude winters schept de beste omstandigheden voor onze rode wijn, terwijl het geologische profiel van lichte zandgronden - met een hoog gehalte aan kalksteen, calcium en ijzer - bijdraagt aan de kruidige, zachte smaak en rijke kleur van onze rode wijnen. 7

9 3.2 Geschiedenis van p&f wineries Zorg en kwaliteit in een communistische periode Hoewel p&f wineries een relatief nieuw wijnhuis is, is de naam Puklavec al decennialang met het gebied verbonden. De geschiedenis van de familie Puklavec begint in 1934 als Martin Puklavec secretaris wordt van de bestaande coöperatie van wijnboeren in Jeruzalem-Ormož. Martin zet zich met succes in voor een betere samenwerking tussen de wijnboeren. Na de Tweede Wereldoorlog breekt een communistische periode aan. De wijnboeren worden onteigend en alle wijngaarden worden staatseigendom. Martin Puklavec wordt directeur van de coöperatie onder toezicht van de staat en in de jaren vijftig wordt hij de drijvende kracht achter de bouw van de huidige kelder in Ormož. Ondanks de communistische periode neemt de kwaliteit van de wijngaarden en de wijnen onder zijn leiding aanzienlijk toe en floreert de export volop. In 1967 is de kelder in Ormož klaar en in hetzelfde jaar wordt een tweede kelder in Ljutomer gebouwd. Vóór de bouw van de kelder in Ormož werden de druiven geperst en bewaard in meer dan dertig verschillende wijnschuren in de wijngaarden op de heuvels. De bouw van de kelder betekende zodoende een enorme vooruitgang. Martin Puklavec wordt een zeer gewaardeerd persoon in de coöperatie en hij heeft een sterke visie. In het licht van de communistische overheersing van die tijd zijn Martin s management van de coöperatie en zorg voor kwaliteit van de wijngaarden en wijnen buitengewoon opmerkelijk te noemen. Een van de oud-leden van de coöperatie, Tone Zafošnik, inmiddels over de tachtig jaar, vertelt over Martin Puklavec: Martin was zeer belangrijk voor het wijngebied. Martin behandelde de wijnboeren en medewerkers van de kelder goed en zorgde eveneens voor de wijngaarden. Onder zijn leiding werd de coöperatie beroemd om het leveren van kwaliteit en om een betrouwbaar management. Terugkeer van de familie Puklavec Met het overlijden van Martin in 1969 kwam er een einde aan de invloed van de familie Puklavec in het wijngebied. Hier komt opnieuw verandering in als Vladimir Puklavec, zoon van Martin, in 2009 de wijngaarden die bij de coöperatie en de kelder horen, in familiehanden terugbrengt. Samen met de nog steeds bestaande coöperatie is Vladimir Puklavec vastbesloten de missie van zijn vader voort te zetten en wijnen te produceren in een wijngebied van de Oude Wereld maar met een grote ambitie die typisch is voor de Nieuwe Wereld. Vladimir Puklavec: Wij zetten de familietraditie voort, met als doel wijnen te maken van topkwaliteit in een gebied dat behoort tot de beste wijngaarden ter wereld. De familie Puklavec wil het wijngebied en de wijnkelder weer internationaal op de kaart zetten. 8

10 3.3 Een wijnhuis in de Oude Wereld met grote ambities Samenwerking p&f wineries is een vooruitstrevend bedrijf met een duidelijke missie. De wijnen van p&f wineries worden gemaakt van druiven die groeien in de eigen wijngaarden (650 ha) en in die van de beste wijnboeren in het gebied in Ljutomer-Ormož. Momenteel zijn in de coöperatie 400 boeren verenigd die in totaal 450 hectare wijngaard in eigen beheer hebben. Met daarnaast 142 medewerkers in de kelders in Ormož en Ljutomer, levert de familie Puklavec een belangrijke bijdrage aan de werkgelegenheid in deze relatief arme regio van Slovenië. Bij de oprichting in 2009 heeft p&f wineries de contracten van de coöperatie in een gewijzigde vorm overgenomen. Het coöperatieve element is verdwenen. In feite fungeert p&f wineries voor de boeren als een handelshuis, dat druiven van de boeren koopt. De boeren krijgen rond de 60% per kilo meer betaald dan voorheen. Wel worden ze geacht betere druiven te leveren, op basis van veel lagere rendementen. Was eerst 3-4 kilo opbrengst per wijnstok gebruikelijk, nu is dat rond de 2 kilo. Bovendien kunnen druiven nu ook geweigerd worden, terwijl er in de oude situatie een afnameplicht bestond. Productie De keuze om twee kelders over te nemen is gemaakt om voldoende schaalgrootte te creëren. p&f wineries streeft naar een productie van zo n 5 miljoen liter wijn per jaar. De totale capaciteit is 11 miljoen liter per jaar. Hier zit een duidelijke visie achter. p&f wineries controleert ongeveer 55% van het wijngaardoppervlak van de streek. De bedrijven zijn opgesplitst in een faciliteit voor premiumwijnen in Ormož en literwijnen en eenvoudige basiswijnen in Ljutomer. De schaalgrootte kan in dit opzicht als een voordeel worden gezien. p&f wineries is groot genoeg om investeringen te doen en bovendien is het aandeel in de productie van deze streek zo groot dat het bedrijf een grote invloed zal hebben op het imago en de algemene kwaliteit van de wijnen van de streek. p&f wineries produceert voornamelijk witte wijnen. De productiewijze richt zich op een natuurvriendelijke technologie, een geïntegreerde verzorging van de wijngaarden en grondige kennis van individuele wijngaarden. Het uitgangspunt bij de wijnbereiding is dat wijn een product is dat ontstaat uit een natuurlijk proces, waarin uitsluitend wordt ingegrepen indien nodig. Omdat de steile heuvels en terrasvormige wijngaarden machinaal oogsten onmogelijk maken, worden alle druiven met de hand geplukt. Nadat de druiven ontsteeld en geperst zijn, wordt de most direct gekoeld tot een temperatuur van 10 C. Dit productieproces stelt p&f wineries in staat om wijnen te produceren die uitblinken in hun frisheid en fruit. Kwaliteitsslag technologische ontwikkelingen p&f wineries heeft een nieuwe bottelingmachine die flessen per uur kan verwerken, een nieuwe bottelingmachine, een nieuwe fermentatiehal voor de druiven uit het topsegment en een volledig gerenoveerde hal met de modernste wijnpersen, die zorgen voor een perfecte kwaliteit. Het belangrijkste is om de kwaliteit constant te verbeteren en de processen te optimaliseren. 9

11 De kelder in Ormož De kelder in Ormož is bouwtechnisch gezien een bijzonder object. De cilindervormige kelder is ingegraven in een heuvel aan de Drava rivier en heeft een opslagcapaciteit van ongeveer 8 miljoen liter wijn. De kelder heeft zeven verdiepingen en is dusdanig ontworpen dat het druivensap zonder te pompen van de ene in de andere tank kan vallen. Honderdzeventig traptreden leiden van de bovenste verdieping naar het laagste niveau op 25 meter diepte. Door deze eeuwenoude methode, die men tegenwoordig ook weer tegenkomt in de wijngebieden van de Nieuwe Wereld, wordt de wijn onder de grond op een constante en optimale temperatuur bereid en bewaard. Het is één van de meest zorgvuldige manieren om wijn te transporteren binnen de kelder. Door nieuwe technologische ontwikkelingen en de constante drang naar verbetering wordt de kelder voortdurend gemoderniseerd. Nieuwe faciliteiten maken het mogelijk om het sap zonder oxidatie te verwerken en op lage temperatuur te fermenteren, wat een grote bijdrage levert aan de kwaliteit van de wijn. De kwekerij Bij de overname van de wijngaarden in 2009 kreeg p&f wineries ook een kwekerij van druivenstokken in bezit. De kwekerij ontstond toen in 1887 en 1888 de phyloxera opdook in de heuvels van Jeruzalem, net als in andere Europese landen. De helft van de wijngaarden werd verwoest. De enige oplossing was de Europese wijnstokken te enten op de Amerikaanse onderstammen die resistent waren tegen deze ziekte. Een nieuwe business ontstond de wijnstokkwekerij die tegenwoordig nog steeds op volle toeren draait. Jaarlijks worden in de kwekerij nieuwe wijnstokken gekweekt. De meesten worden nog steeds op Amerikaanse stokken geënt, maar in 2009 is de eerste Sloveense kloon geproduceerd. Een bijzondere doorbraak. Een impuls voor het wijngebied Uit een gesprek met de burgemeester van Ormož blijkt onder meer hoe positief de omgeving reageert op de terugkomst van de familie Puklavec in het gebied: Slovenië is een land in opkomst en de regio profiteert van de verschillende wijnkelders in het gebied. De inspanningen van de familie Puklavec zetten de traditie van wijnbouw op een moderne en vernieuwende manier voort en ze zijn daarom zeer belangrijk voor de ontwikkeling van dit gebied. 10

12 4. MARKTBENADERING EN ASSORTIMENT Het grootste deel van de productie van de wijnen van p&f wineries is tot nu toe bestemd voor de binnenlandse markt. Daarnaast zijn Oostenrijk en Kroatië belangrijke afzetmarkten. Dit was al zo in de tijd van de coöperatie. De forse investeringen die het bedrijf de laatste jaren heeft gedaan in het productieproces en de behandeling van de wijngaarden stellen p&f wineries in staat wijnen van hoge kwaliteit te produceren. Het zijn stuk voor stuk wijnen die prima kunnen concurreren met het bestaande assortiment in andere Europese landen en die van p&f wineries een serieuze speler op deze markten maken. p&f wineries wil het bedrijf en Slovenië internationaal op de kaart zetten. Alles wordt uit de kast gehaald om topkwaliteit te leveren: een serieuze en ambitieuze marktstrategie en marktbenadering, een wijnmaker met internationale ervaring en een gerenommeerd wijnadviseur. p&f wineries biedt een breed assortiment aan wijnen voor verschillende markten. Voor de Sloveense markt worden de merken Jeruzalem-Ormož en Ljutomerčan geproduceerd. De labels Ela Hill en puklavec & friends (retail), Nebo (cash & carry) en Gomila (horeca & speciaalzaken) zijn bestemd voor de internationale markt. In totaal 13 druivenrassen, waaronder Sauvignon Blanc, Pinot Grigio, Welschriesling, de lokale Šipon (Furmint), Traminer, Chardonnay en Pinot Blanc, worden gebruikt om 48 verschillende soorten stille en mousserende wijnen te maken. 11

13 Bronnen Aan de slag met wijn, Horeca Branche Instituut, Zoetermeer Guide Slovenia, Turisika Publishing House