Cranendonck VER^ONDÊN 2 3 FEB Q 8 HM Ingekomen stukken geme. Daturn ra«rlsvergade. Origineel bij griffiemedewerkster. Aan: de gemeenteraad

Transcriptie

1 Ingekomen stukken geme Daturn ra«rlsvergade Q 8 HM 2016 Cranendonck VER^ONDÊN 2 3 FEB Origineel bij griffiemedewerkster Aan: de gemeenteraad Ontv.bev.verstuurd d.d. Ons kenmerk 30116/30117 Bezoekadres Capucijnerplein CA Budel Postadres Postbus AB Budel Contactpersoon N Tauran-Franssen T E n.tauran-franssen@cranendonck.nl Bijlage(n) Datum: 15 februari 2016 Betreft: Jaarverslag toezicht Wmo 2015 Beste dames/heren, Gemeenten zijn per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor het toezicht op en de naleving van de kwaliteitseisen die de WMO stelt. Elke gemeente dient daartoe een toezichthouder aan te wijzen. Reactief toezicht In de regio Zuidoost-Brabant hebben 17 gemeenten, waaronder Cranendonck, de GGD als toezichthouder aangewezen. Er is gekozen om het toezicht vooralsnog te beperken tot reactief toezicht. Reactief toezicht is nader onderzoek uitvoeren naar aanleiding van een calamiteit of ernstig geweldsincident of indien er voldoende signalen zijn die aanleiding tot nader onderzoek geven. Proactief toezicht De gemeente Eindhoven heeft er daarnaast voor gekozen om op beperkte schaal ervaring op te doen met proactief toezicht op de uitvoering van de WMO via pilots. Onder proactief kwaliteitstoezicht wordt verstaan het uitvoeren van onderzoek naar de kwaliteit van aanbieders/voorzieningen, op basis van een vooraf opgesteld plan van aanpak (een toezichtjaarplan) waarbij een vooraf afgesproken aantal aanbieders/dienstverleners of voorzieningen worden getoetst aan vastgelegde kwaliteitskaders. jaarverslag toezicht Wmo 2015 Bijgaand verslag bevat een beschrijving van de calamiteiten die in 2015 bij de GGD zijn gemeld, de calamiteitenonderzoeken die de GGD heeft uitgevoerd en de pilots proactief toezicht die in Eindhoven zijn gestart. In 2015 zijn 5 meldingen bij de GGD binnengekomen uit regiogemeenten. In Cranendonck zijn geen meldingen gedaan.

2 Evaluatie toezicht Wmo Zodra de resultaten van de pilots in Eindhoven bekend zijn worden deze gedeeld met de gemeenten in de regio. Vervolgens vindt in de tweede helft van 2016 een (tussen)evaluatie plaats met betrekking tot toezicht WMO. Voor verdere informatie verwijzen wij u naar bijgaand jaarverslag toezicht Wmo Met vriendelijke groet.

3 cm, r Jaarverslag Toezicht WMO 2015 regio Zuidoost-Brabant 1. Inleiding Gemeenten zijn per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor het toezicht op en de naleving van de kwaliteitseisen die de WMO stelt. Elke gemeente dient daartoe een toezichthouder aan te wijzen (art. 6.1 WMO). In de regio Zuidoost-Brabant hebben 17 gemeenten de GGD als toezichthouder aangewezen. Zij hebben ervoor gekozen om het toezicht te beperken tot zgn. reactief toezicht. Reactief toezicht is nader onderzoek uitvoeren naar aanleiding van een calamiteit of ernstig geweldsincident of indien er voldoende signalen zijn die aanleiding tot nader onderzoek geven. Dat kan bijv. een hardnekkig of steeds terugkerend patroon in klachten zijn of signalen dat de veiligheid van cliënten niet geborgd is. Onder een calamiteit word verstaan: een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis die tot ernstig schadelijk gevolg voor of de dood van een cliënt of medewerker heeft geleid. Ook een onnatuurlijke dood, suïcide, (ernstige) mishandeling en geweid of seksueel misbruik worden gezien als een calamiteit. Volgens artikel 3.4 van de WMO moeten aanbieders van zorg/hulp elke calamiteit en geweld onverwijld melden bij de toezichthouder. Incidentele klachten over (de kwaliteit van) de voorzieningen dienen te worden afgehandeld door de zorgaanbieder zelf. Elke zorgaanbieder dient hiervoor een klachtenprocedure te hebben. De gemeente Eindhoven heeft er daarnaast voor gekozen om op beperkte schaal ervaring op te doen met proactief toezicht op de uitvoering van de WMO via pilots. Onder proactief kwaliteitstoezicht wordt verstaan het entameren van onderzoek naar de kwaliteit van aanbieders/voorzieningen, op basis van een vooraf opgesteld plan van aanpak (een toezichtjaarplan) waarbij een vooraf afgesproken aantal aanbieders/dienstverleners of voorzieningen worden getoetst aan vastgelegde kwaliteitskaders. Dat kan bijvoorbeeld steekproefsgewijs aan de hand van risicoprofielen of thematisch. In dit jaarverslag komen de volgende aspecten aan de orde: Algemene maatregelen die genomen zijn Een samenvatting van de meldingen die in 2015 door de GGD onderzocht zijn Een beschrijving van de pilots die in Eindhoven zijn gestart. Een slotbeschouwing 2. Algemene maatregelen Tussen de GGD en de 17 gemeenten zijn de basisafspraken rondom het uitvoeren van toezicht schriftelijk vastgelegd (via een opdrachtbrief of een overeenkomst). Met hen is tevens afgesproken dat de calamiteitenmeldingen volgens een bepaald protocol door de GGD worden onderzocht. 1

4 cm, j Op de website van de GGD is een aparte pagina gemaakt voor calamiteitenmeldingen. Daar kunnen instellingen en burgers informatie vinden over het melden van calamiteiten en geweldsincidenten. De website bevat ook een algemeen telefoonnummer en adres waar calamiteiten of geweldsincidenten gemeld kunnen worden. De website bevat ook het protocol en de meldingsformulieren. Veel gemeenten hebben vanuit hun eigen website een link gelegd met de betreffende websitepagina van de GGD. De directeur van de GGD heeft twee medewerkers benoemd die belast zijn met het uitvoeren van de toezichttaak. De toezichthouders participeren in een landelijk netwerk van GGD toezichthouders. In dat netwerk worden ervaringen, instrumenten e.d. uitgewisseld. 3. Meldingen en -onderzoeken In 2015 zijn 5 meldingen bij de GGD binnengekomen. Vier meldingen zijn door de betreffende instelling zelf gedaan. Een melding is door de betreffende gemeente gedaan n.a.v. een klacht van een burger (cliënt van de gecontracteerde instelling). Twee meldingen betroffen een calamiteit en twee meldingen betroffen een geweldsincident. Een melding betrof een klacht van een burger/cliënt richting een aanbieder van hulp die voor de betreffende gemeente aanleiding was om een nader onderzoek uit te voeren. De 5 meldingen hadden betrekking op de volgende WMO-diensten: Begeleid wonen/dagbesteding (3) Individuele begeleiding (1) Maatschappelijke opvang (1) De meldingen vonden plaats vanuit de volgende gemeenten: Eindhoven (2x), Helmond (2x) en Eersel (lx). Vier van de vijf 5 meldingen zijn door de GGD onderzocht. Een melding is afgesloten met een definitief rapport en van de overige 3 meldingen zijn concept rapporten gemaakt en loopt het traject van zienswijze, hoor/wederhoor en definitief maken van de rapportage. De intensiteit en de aanpak verschilde per casus: Bij twee meldingen is de gecontracteerde aanbieder van zorg/hulp in de gelegenheid gesteld zelf onderzoek te doen naar de calamiteit. Het protocol biedt die mogelijkheid. Daarbij heeft de GGD n.a.v. de melding vragen geformuleerd die in het zelfonderzoek door de aanbieder beantwoord moeten worden. Vervolgens is getoetst of het zelfonderzoek in voldoende mate is uitgevoerd en de geformuleerde vragen voldoende beantwoord zijn. In een eindgesprek met de aanbieder zijn de openstaande vragen besproken. Vervolgens heeft de GGD een eindrapport gemaakt en aan de betreffende gemeente aangeboden. 2

5 CCP* f Een geweldsincident was door de aanbieder gemeld bij de politie, de inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) en bij de GGD. In overleg met de gemeente is besloten het resultaat van het onderzoek van de politie en IGZ af te wachten. De politie heeft de melding geseponeerd en IGZ heeft de melding niet onderzocht omdat het een WMO-voorziening betreft en dus niet onder het werkterrein van IGZ valt. Gemeente en GGD vonden het niet nodig om deze melding verder te onderzoeken aangezien het geweldsincident door de politie werd geseponeerd. Een andere melding is gepaard gegaan met een zeer arbeidsintensief onderzoek. Het betrof een melding die gepaard ging met media-aandacht en waarbij een zeer uitgebreid feitenonderzoek heeft plaatsgevonden door de GGD. Om de onafhankelijkheid van dit onderzoek te waarborgen is het feitenonderzoek bij deze casus uitgevoerd door de GGD Hart voor Brabant aangezien een forensische arts van de GGD Brabant bij deze casus betrokken was (om als lijkschouwer de dood en doodsoorzaak vast te stellen). De tijdsinspanning van de GGD verschilde per casus/onderzoek; drie van de 4 onderzochte casussen vergden een inspanning van 20 tot 40 uur en 1 onderzochte casus vergde een inspanning van ca. 300 uur. 4. Pilots in Eindhoven B&W van de gemeente Eindhoven heeft ervoor gekozen om ervaring op te doen met proactief toezicht. Daartoe zijn er middelen vrijgemaakt om 3 pilots uit te voeren. Twee pilots zijn gestart in 2015 en de derde start in januari De pilots worden aan het einde van het eerste kwartaal in 2016 afgerond met een eindrapport/evaluatie. Samengevat houden deze pilots het volgende in: Bij een 3-tal aanbieders wordt de dienstverlening aan de cliënt getoetst aan een aantal vooraf bepaalde kwaliteitseisen. De pilots hebben tot doel in de praktijk te onderzoeken wat de meerwaarde van proactief toezicht is t.o.v. bijvoorbeeld het reguliere contractmanagement van de gemeente of t.o.v. het reguliere kwaliteitsmanagement van de instelling. Voor de GGD zijn de pilots van belang om te onderzoeken of het landelijke toetsingskader in de praktijk bruikbaar is. De kwaliteitseisen die worden getoetst zijn afgeleid van een landelijk toetsingskader. Dit toetsingskader is ontwikkeld door en werkgroep die bestaat uit vertegenwoordigers van VNG, IGZ en GGD'en. Het toetsingskader heeft geen formele status. Het gaat om de volgende kwaliteitseisen: veiligheid, gezondheid, individueel ondersteuningsplan, beroepskrachten en professionele standaarden; inzet van vrijwilligers/stagiaires, kwaliteitssysteem, rechten van de cliënt (medezeggenschap, klachtenregeling, privacy). Deze kwaliteitseisen zijn afgeleid van de WMO (art. 3.1). 3

6 cm, r Deelname van de aanbieders aan de pilot is op basis van vrijwilligheid. De drie aanbieders die meedoen aan de pilot bieden zorg/hulp op het terrein van dagbesteding voor volwassenen met een verstandelijke beperking, woonbegeleiding/dagbesteding voor mensen met ernstige, meervoudige en langdurige psychiatrische problemen, zorg voor jongvolwassenen met een psychische stoornis (beschermd wonen i.c.m. dagbesteding en behandeling). 5. Slotbeschouwing Voor gemeenten, GGD en aanbieders is toezicht WMO een nieuw fenomeen. In 2015 zijn eerste, beperkte ervaringen opgedaan met deze nieuwe taak. Het is te vroeg om aan deze eerste ervaringen harde conclusies te verbinden. Enkele voorzichtige conclusies: Opvallend is dat er vanuit de meeste gemeenten geen meldingen van calamiteiten en geweldsincidenten bij de GGD zijn binnengekomen en dat het totaal aantal gemelde calamiteiten in de regio laag is. Zeker wanneer het aantal aanbieders en de grote hoeveelheid burgers die te maken hebben met WMO-voorzieningen en de aanloopperikelen met de decentralisatie in ogenschouw worden genomen. De betekenis van het laag aantal meldingen is moeilijk te duiden. Onbekendheid met meldingsplicht (bij kleine aanbieders) kan een rol spelen. Vergelijkende cijfers met andere regio's zijn gewenst (via landelijk GGD netwerk ophalen). 17 van de 21 gemeenten hebben toezicht WMO bij de GGD belegd, niet bekend is bij wie de 4 andere gemeenten deze taak hebben belegd. Aanbieders van zorg/hulp in de gelegenheid stellen om zelf onderzoek te doen n.a.v. een calamiteit is een mogelijkheid die in veel gevallen toepasbaar blijkt. Het uitgangspunt hierbij kan zijn: ja, tenzij... Want; zelfonderzoek stimuleert het lerend en zelf reflecterend vermogen van een organisatie. Voorwaarde is wel dat het zelfonderzoek plaatsvindt onder leiding van het bestuur of de directie van een aanbieder en uitgevoerd wordt door een medewerker die niet direct bij de casus betrokken is (een onafhankelijke positie heeft) en over de kwaliteiten beschikt dit soort onderzoek uit te voeren (bijv. een interne auditor, klachtenfunctionaris of kwaliteitsmedewerker). Voorwaarde is ook dat de GGD als externe instantie over de schouder meekijkt en het zelfonderzoek kritisch volgt en waar nodig aanvullend onderzoek doet, immers bedrijfsblindheid, tunnelvisie en imagobescherming kunnen een rol spelen. Toezicht is primair bedoeld om de kwaliteit van de dienstverlening aan burgers te toetsen en via aanbevelingen vanuit de toezichthouder verbeteringen daarin te stimuleren. 4

7 cm, r Voorkomen moet worden dat toezicht in het teken komt te staan van de schuldvraag (wie was er fout), (juridische) claims van belanghebbenden, als een alternatief wordt ingezet voor afhandeling van klachten en bezwaren of als oplossing voor een conflict/slechte relatie tussen opdrachtgever (gemeente) en opdrachtnemer (aanbieder van zorg). Dat gevaar ligt altijd op de loer. De GGD moet eventueel en onderzoeksopdracht kunnen afwijzen als dit speelt. Over de meerwaarde van pro actief toezicht valt nu nog weinig te zeggen. De resultaten van de pilots in Eindhoven zullen daarover hopelijk meer duidelijk geven. Het is van belang dat die resultaten gedeeld worden met alle gemeenten in de regio. Aangezien toezicht WMO een nieuw fenomeen is voor zowel gemeenten, aanbieders van zorg als de GGD, zal dit de komende periode om verwachtingenmanagement vragen. Tevens zal een goede balans gezocht moeten worden tussen (voor)investeringen en meerwaarde. Eindhoven, januari 2016 Pirn Earners Mieke van Dorsten 5