Met gemak betrouwbaar en verantwoord beleggen
|
|
- Carla de Wit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 INVESTMENT OPPORTUNITY december 2013 Voor professionele adviseurs DE ROL VAN ESG IN HET BELEGGINGSPROCES VAN HET FONDS ROBECO Met gemak betrouwbaar en verantwoord beleggen Ondernemingen die rekening houden met ESG-factoren zijn de langetermijnwinnaars ESG-informatie in alle fasen van het beleggingsproces geïntegreerd Beter inzicht in concurrentievoordelen en risico s van ondernemingen Portefeuille van het fonds Robeco scoort goed op alle ESG-criteria ESG-integratie leidt tot betere beleggingsbeslissingen Duurzaam beleggen verbetert het risico-rendementsprofiel van de portefeuille. Het meenemen van informatie op het gebied van milieu, maatschappij en goed ondernemingsbestuur levert extra inzichten op waarmee beter gefundeerde beleggingsbeslissingen kunnen worden genomen. Het wereldwijde Investment Opportunity 1
2 aandelenfonds Robeco N.V. (hierna: het fonds Robeco) heeft deze ESG-informatie geïntegreerd in alle fasen van het beleggingsproces. Een langetermijnvisie Sinds de oprichting in 1929 staat het fonds Robeco voor betrouwbaarheid, gedegenheid en een focus op de lange termijn. De beleggingsfilosofie is gebaseerd op de overtuiging dat kortetermijnbeleggers het vermogen van bedrijven onderschatten om waarde voor de lange termijn te creëren. De markt is doorgaans niet bereid om door de korte termijn heen te kijken en het fonds Robeco speelt hierop in. Deze lange-termijngerichtheid zit in het DNA van Robeco. In ruim 80 jaar tijd hebben er slechts acht fondsmanagers aan het roer gestaan van het fonds. Ook in de portefeuille is weinig turnover: een aandeel wordt gemiddeld ruim drie jaar in portefeuille gehouden. Duurzaam beleggen is bij uitstek gericht op de lange termijn. Het fonds Robeco heeft dit al in een vroeg stadium omarmd en het in alle fasen van het beleggingsproces geïntegreerd. Environmental, social en governance (ESG)-data van RobecoSAM ESG-informatie vormt een belangrijk element in het beleggingsproces van het Robecofonds. De duurzaamheidscriteria van dochteronderneming RobecoSAM en de scores van bedrijven op deze criteria vormen een belangrijke input voor de analyse van potentiële beleggingen. RobecoSAM stuurt elk jaar een uitgebreide vragenlijst naar ruim 2800 bedrijven over algemene en sectorspecifieke ESGvraagstukken. De sectoranalisten van RobecoSAM vertalen de uitkomsten en publiek beschikbare informatie in scores voor deze bedrijven op diverse milieu-, sociale en economische criteria. Bedrijven met een goede RobecoSAM-score hebben een grotere kans om opgenomen te worden in de portefeuille. Materialiteit Niet alle ESG-informatie is relevant voor een belegger. De analisten van RobecoSAM en het Robeco Global Equity-team hebben eerst vastgesteld welke informatie materieel is. Een factor is materieel als het de financiële prestaties van een bedrijf kan beïnvloeden. Het verlagen van het energieverbruik in een productieproces is materieel omdat het kosten kan besparen. En het kan verder gaan dan puur kosten besparen. Bedrijven kunnen zelfs een concurrentievoordeel behalen doordat ze meedenken met hun klanten over ESG-uitdagingen. Denk aan een chemiebedrijf dat innovatieve ESG-oplossingen biedt aan klanten die te kampen hebben met hogere grondstoffenprijzen en regeldruk. Bovengenoemde voordelen zijn relevant voor een belegger omdat ze direct verband houden met de financiële prestaties van een bedrijf. Het sponsoren van een liefdadigheidsinstelling is daarentegen weinig relevant voor een belegger. Tenzij het van essentieel belang is voor het succes van een project, bijvoorbeeld in de mijnbouwsector. In het beleggingsproces worden alleen materiële ESG-data meegenomen. Een voorbeeld: DSM DSM heeft duurzaamheid hoog in het vaandel. Het duurzame profiel draagt bij aan hoge werknemerstevredenheid en heeft de positie van DSM op de arbeidsmarkt versterkt. De strategie is gericht op lange-termijntrends, zoals de economische verschuiving naar het Oosten, grondstoffenschaarste, klimaat en health & wellness. Door voor deze uitdagingen oplossingen te zoeken en deze te linken naar producten, voegt DSM waarde toe. Om beter voorbereid te zijn dan de concurrentie, gaat DSM samenwerkingen aan met allerlei partijen, zoals het World Food Program, waardoor een veel beter klantencontact ontstaat. Problemen worden dan beter begrepen, waardoor de oplossingen ook beter kunnen zijn. De resultaten zijn er naar: de rendementen op geïnvesteerd vermogen van DSM blijven toenemen en het bedrijf behoort al jaren op rij tot de top van de Dow Jones Sustainability Index. Als je als belegger dit soort concurrentievoordelen onderkent door ESG-informatie te integreren in je beleggingsproces, kun je hiermee outperformance creëren. ESG geïntegreerd in alle fasen van het proces De erkenning van het belang van ESG-informatie begint al bij de beleggingsfilosofie. Vervolgens wordt deze duurzaamheidsinformatie in elke volgende fase van het beleggingsproces meegenomen. Beleggingsfilosofie De beleggingsfilosofie van het fonds Robeco is gebaseerd op drie pijlers, waarvan ESG-integratie er één is: 1. Het profiteren van langetermijntrends Structurele verschuivingen verstoren de dynamiek van bestaande industrieën; het Investment Opportunity 2
3 vroegtijdig herkennen van zo n trend leidt tot outperformance. 2. Het gebruik maken van gedragspatronen Gedrag van beleggers dat is gebaseerd op motieven als angst en hebzucht zorgen voor inefficiënties in de markt, waar Robeco door middel van een systematisch proces gebruik van maakt. 3. Het benutten van ESG-factoren Ondernemingen die rekening houden met milieu, maatschappij en goed ondernemingsbestuur zullen op lange termijn de winnaars zijn. Het negeren van ESG-factoren leidt tot reputatie- en financieel risico. Dit derde punt is onderzocht door Harvard Business School, dat de performance van een groep van 90 bedrijven heeft onderzocht die al vroeg (begin jaren 90) een duurzaamheidsbeleid hadden ontwikkeld, ten opzichte van een groep van 90 bedrijven die slechts recent duurzaamheid hadden omarmd. Over de onderzochte periode van 18 jaar presteerde de zeer duurzame groep 4,8% beter dan de weinig duurzame groep, met ook nog eens een lagere volatiliteit. De grafiek laat de ontwikkeling van 1 dollar zien die belegd is in de aandelen van zeer duurzame ( high ) en in die van weinig duurzame ( low ) bedrijven. Bron: Eccles, R.J., Ioannou, I. en Serafeim, G The Impact of a Corporate Culture of Sustainability on Corporate Behavior and Performance. Harvard Business School Working Paper. Beleggingsproces De afbeelding Beleggingsproces laat de drie belangrijkste fasen van het beleggingsproces zien: ideeëngeneratie aandelenselectie de uiteindelijke beleggingsbeslissing De analyse van ESG-informatie (paars gemarkeerd) komt in alle drie de stadia terug. De rol van ESG in deze gemarkeerde onderdelen wordt hieronder toegelicht. Ideeëngeneratie Binnen het beleggingsuniversum stelt het Global Equity-team de langetermijntrends vast waarvan het wil profiteren. Er wordt een eerste schifting gemaakt van de verwachte winnaars en verliezers. Vervolgens worden de aandelen gerangschikt met behulp van Robeco s aandelenselectiemodel, waarin Responsible Management de G in ESG - een van de factoren is. De RobecoSAM-score is een van de variabelen in deze factor. In de laatste fase worden de achterlopers op het gebied van ESG geïdentificeerd. Het team is terughoudend ten aanzien van aandelen met een lage RobecoSAM-score. Aandelen die op de algemene uitsluitingslijst van de Robeco Groep staan, worden sowieso uit het universum gefilterd. Op deze lijst staan bedrijven die zich niet houden aan breed geaccepteerde internationale verdragen - met name verdragen over controversiële wapens - en landen waartegen de VN Veiligheidsraad een resolutie heeft uitgevaardigd. Aandelenselectie: ESG De Sustainability Investing Research-analisten van RobecoSAM hebben regelmatig overleg met de analisten van het Global Equity team. De RobecoSAM-analisten schrijven de ESG-analyse in de beleggingscases. Als input hiervoor gebruiken zij - naast traditionele financiële informatie - de RobecoSAM-scores. Ze onderzoeken waarom een bedrijf goed of slecht scoort op een of meer van de ESGcategorieën. Op basis van dit onderzoek evalueren de analisten in het Robeco Global Equity team de uiteindelijke impact op het groei- en winstpotentieel van de Investment Opportunity 3
4 Beleggingsproces Robeco N.V. ESG-integratie in paars Bron: Robeco onderneming. Vervolgens beslist de portefeuillemanager of hij al dan niet actie onderneemt. Het Amerikaanse aandeel Mosaic, een producent van potas en fosfaat, bevindt zich bijvoorbeeld niet in de portefeuille, omdat het in de VS met strengere regeldruk wordt geconfronteerd dan concurrenten in China en Marokko. Aandelenselectie: waardering De ESG-scores van RobecoSAM worden ook gebruikt in de waardering van de aandelen. In het Value Dynamic Framework dat Robeco hiervoor heeft ontwikkeld, hebben zij een directe invloed op de kapitaalkosten die als inputvariabele worden gehanteerd. Voor bedrijven met een ESG-score die tot de laagste 20% in hun sector behoort, wordt de Weighted Average Cost of Capital (WACC) verhoogd. De scores hebben dus een concreet en direct effect op het koersdoel van een aandeel. Beleggingsbeslissing: actief aandeelhouderschap Als ondertekenaar van de Principles for Responsible Investment (PRI) stemt de afdeling Governance & Active Ownership namens Robeco op aandeelhoudersvergaderingen van de bedrijven waarin wordt belegd. Robeco s stembeleid is gebaseerd op de doelstellingen van het International Corporate Governance Network (ICGN). Daarnaast gaat het team een actieve dialoog aan (engagement) met geselecteerde bedrijven met als doel hun bedrijfsvoering op specifieke punten duurzamer te maken. Deze dialogen leiden geregeld tot concrete verbeteringen in het duurzaamheidsbeleid van een onderneming, zoals de vaststelling van doelstellingen om CO 2 -emissie terug te dringen of verbeteringen van transparantie over de duurzaamheidsprestaties van de onderneming. Robeco kiest hierbij uitdrukkelijk voor een constructieve dialoog om positieve veranderingen te bewerkstelligen bij bedrijven. Soms is er geen andere weg meer dan een bedrijf uitsluiten, maar dit gebeurt slechts als laatste middel. Dit wordt alleen ingezet als alle andere middelen zijn geprobeerd. Door uit te sluiten ontneem je jezelf als belegger de kans om positieve invloed uit te oefenen op de bedrijfsvoering van de onderneming in kwestie. Engagement daarentegen is gebaseerd op een langetermijnrelatie met een onderneming, een positieve aanpak waarin je het bedrijf ervan overtuigt dat verbetering ook in zijn belang is. Investment Opportunity 4
5 RobecoSAM-scores van het fonds Robeco ten opzichte van alle beoordeelde bedrijven Bron: RobecoSAM, per 31 oktober 2013 Het resultaat: een gespreide, duurzame portefeuille De grafiek hierboven laat zien hoe de portefeuille van Robeco scoort op de diverse RobecoSAM-criteria ten opzichte van alle ondernemingen die door RobecoSAM zijn beoordeeld. Hieruit blijkt dat de portefeuille van het Robeco-fonds op alle criteria duidelijk beter scoort dan het gemiddelde van alle beoordeelde ondernemingen. ESG-integratie: het ontdekken van onontdekte risico s en kansen Aangezien veel ESG-aspecten ontastbaar zijn, kan het lastig zijn om deze systematisch te analyseren. Vaak worden ze dan ook slechts beperkt meegenomen in de traditionele financiële analyse. Inzicht in hoe een bedrijf omgaat met ESG kan dan ook de analyse van een onderneming verdiepen door de aandacht te vestigen op risico s en kansen die anders onopgemerkt zouden blijven. De serieuze integratie van ESG-factoren in het beleggingsproces van Robeco onderscheidt dit fonds dan ook van vergelijkbare wereldwijde aandelenfondsen. Investment Opportunity 5
6 Belangrijke informatie Dit document is samengesteld door Robeco Institutional Asset Management B.V. (Robeco). Het is bedoeld om de belegger te voorzien van informatie over Robeco s specifieke vaardigheden, maar is geen aanbeveling om financiële instrumenten te kopen of verkopen De informatie in deze publicatie is mede ontleend aan betrouwbaar geachte externe bronnen. De informatie in deze presentatie is uitsluitend bedoeld voor professionele partijen als bedoeld in de Wet op het Financieel Toezicht of personen die bevoegd zijn deze informatie te ontvangen op basis van andere van toepassing zijnde wetgeving. Aan de informatie in deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. Er wordt geen garantie of verklaring omtrent de juistheid of volledigheid gegeven, noch uitdrukkelijk, noch stilzwijgend. Dit document is niet bedoeld voor distributie aan of gebruik door enig persoon of entiteit in enige jurisdictie of land waar de plaatselijk geldende wet- of regelgeving een dergelijke distributie of een dergelijk gebruik niet toestaat. Alle copyrights, octrooien en andere rechten op de informatie in dit document zijn het eigendom van Robeco Er worden geen rechten van welke aard dan ook in licentie gegeven of toegewezen of op andere wijze overgedragen aan personen die toegang hebben tot deze informatie. Voor het fonds Robeco N.V. (geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten) is Essentiële Beleggersinformatie opgesteld en is er tevens een prospectus vervaardigd. Deze zijn kosteloos te verkrijgen via Robeco Institutional Asset Management B.V. (Handelsregister nummer ) heeft een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam Investment Opportunity 6
Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar dividend uit, tenzij een interim dividend wordt uitgekeerd.
Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar uit, tenzij een interim wordt uitgekeerd. Het nettobedrag is in Nederland 15% lager (er geldt een belasting van 15%, die de Nederlandse klant achteraf weer
Nadere informatieBeleggen met impact: voor mens, milieu én rendement
Beleggen met impact: voor mens, milieu én rendement Kunnen beleggers tegelijk financieel rendement behalen én een positieve invloed uitoefenen op milieu, mens en maatschappij? Impactbeleggen maakt dit
Nadere informatieESG als vertrekpunt voor uw portefeuille
Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment
Nadere informatieStichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen
Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie
Nadere informatieScenarioplanning voor pensioenfondsen
Scenarioplanning voor pensioenfondsen Expected Returns 2013-2017 Pensioenbestuurders.nl Erasmus Universiteit Rotterdam, 14 mei 2013 Ronald Doeswijk, Chief Strategist Roderick Molenaar, Portfolio Strategist
Nadere informatieJaarvergadering 2018
Jaarvergadering 2018 Agenda 1. Opening 2. Verslag beheerder over 2017 3. Organisatiestructuur 4. Vaststelling jaarrekening 2017 5. Decharge beheerder 6. Rondvraag 7. Sluiting Verslag beheerder 2017 Meesman
Nadere informatieVragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V.
Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V. Algemeen 1. Waarom wordt Robeco Life Cycle Funds N.V. geliquideerd? 2. Waarheen wordt het geliquideerde vermogen overgebracht?
Nadere informatieKosten 14. Zijn er kosten verbonden aan de ontbinding? 15. Blijven de doorlopende kosten hetzelfde?
Algemeen 1. Waarom wordt Robeco Duurzaam Aandelen N.V. gefuseerd? 2. Heeft het vertrek van de voormalige fondsmanager invloed gehad op het besluit tot fuseren? 3. Hoe zal de fusie worden uitgevoerd? 4.
Nadere informatieDISCRETIONAIR BEHEER ONZE BEHEERSMANDATEN MET BELEGGINGSFONDSEN
DISCRETIONAIR BEHEER ONZE BEHEERSMANDATEN MET BELEGGINGSFONDSEN ONZE BEHEERSMANDATEN MET BELEGGINGSFONDSEN Banque de Luxembourg biedt u haar expertise aan op het gebied van vermogensbeheer. Door ons een
Nadere informatieBeleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd
Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft
Nadere informatieExpected Returns. Lukas Daalder, CIO Robeco Investment Solutions Amsterdam November 2015
Expected Returns Lukas Daalder, CIO Amsterdam November 2015 Sophisticated model ontwikkeld voor voorspelling rendement aandelen Geannualiseerd rendement eerste twee jaar : +13,0%... Werkwijze 5 jaars outlook
Nadere informatieEerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen
eerste halfjaarverslag 2018 maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid op gebied
Nadere informatieInfrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist
Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist Inhoudsopgave Ontwikkelingen
Nadere informatieING Private/Business Banking
ING Private/Business Banking Workshop Duurzaam Beleggen Congres Grip op je Vermogen 5/6 oktober 2012, Den Haag Jan van Hoven, consultant Susanne van de Wateringen, senior analist 1 Welkom op planeet Aarde
Nadere informatieFONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid
FONDS SLUYTERMAN VAN LOO September 2015 Verantwoord Beleggingsbeleid Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO V E R A N T W O O R D B E L E G G I N G S B E L E I D INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieGoed moment high yield obligaties te overwegen
Goed moment high yield obligaties te overwegen Het tij zit mee voor hoogrentende bedrijfsobligaties, ofwel High Yield obligaties. Deze categorie bedrijfsobligaties kent een relatief hogere coupon dan reguliere
Nadere informatieIORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R
IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen
Nadere informatieJaarverslag verantwoord beleggen 2015
Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat
Nadere informatieStichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015
Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt
Nadere informatieStichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten
9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten
Nadere informatieNEEM DE TIJD LEER ONS BETER KENNEN
LOOK CLOSER UNDERSTAND MORE NEEM DE TIJD Ontdek Robeco 1 Wij willen alles weten over de wereld en hoe die werkt, over de risico s en kansen. Op deze manier herkennen we langetermijnkansen, innoveren we
Nadere informatieJaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen
Jaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid
Nadere informatieDuurzaam Beleggen. Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium "Hoe te beleggen in turbulente tijden?" 2 april 2016
Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium "Hoe te beleggen in turbulente tijden?" 2 april 2016 2014 Morningstar. All Rights Reserved. Agenda Morningstar Duurzaam Beleggen Introductie Morningstar
Nadere informatieDe leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen
NOTITIE Van Aan CC Datum Betreft Sjoerd Hoogterp De leden van de beleggingscommissie 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding Het pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI)
Nadere informatieRobeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015
Robeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015 Aandelenfondsen 1/11 Aandelenfondsen 2/11 Aandelenfondsen 3/11 Aandelenfondsen 4/11 Aandelenfondsen 5/11 Aandelenfondsen 6/11 Aandelenfondsen 7/11 Aandelenfondsen
Nadere informatieBetrokkenheidsbeleid Aegon Nederland
Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland 1. Reikwijdte Dit betrokkenheidsbeleid is van toepassing op Aegon Nederland N.V., Aegon Schadeverzekering N.V., Aegon Levensverzekering
Nadere informatieSMALL-CAPS: EEN FACTOR VAN BELANG. Masterclass presentatie Fondsevent, 27 september 2015
SMALL-CAPS: EEN FACTOR VAN BELANG Masterclass presentatie Fondsevent, 27 september 2015 SMALL-CAPS: OVER WELKE THEMA S KRIJG JE DE MEESTE VRAGEN IN DE PRAKTIJK? A B C D Rendement vs Risico Timing Liquiditeit
Nadere informatieCode maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324
Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 3 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid...
Nadere informatieDuurzaam beleggen. Een kleine positieve verandering bij een beursgenoteerde onderneming heeft een mondiale impact.
Duurzaam beleggen Een kleine positieve verandering bij een beursgenoteerde onderneming heeft een mondiale impact. Triodos Investment Management bv, dochteronderneming van Triodos Bank nv, is de beheermaatschappij
Nadere informatie2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.
Beleggingsbeginselen Spoorwegpensioenfonds 1. Rendement wordt behaald door het nemen van risico. Om de ambitie van SPF waar te maken is rendement op het belegd vermogen nodig. Sparen levert onvoldoende
Nadere informatieSRI Richtlijnen. Carmignac Emergents
1 SRI Richtlijnen Carmignac Emergents Duurzame ontwikkeling staat centraal in ons beheerproces voor aandelen Onze belofte aan beleggers Een aantrekkelijk rendement genereren met weinig positiewissels...
Nadere informatieKleine bedrijven, groot potentieel
Kleine bedrijven, groot potentieel Het hoorde in 2017 tot de best presterende aandelenfondsen van NN Investment Partners. Dit wapenfeit was zeker geen toevalstreffer: het fonds heeft meerdere mooie jaren
Nadere informatieLange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam
bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap
Nadere informatieBeleggen in de jungle van duurzaamheid. Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid?
Beleggen in de jungle van duurzaamheid Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid? 23 Classificatie: mei 2019 Situatie: klimaat roept discussie op, maar effecten zijn niet te negeren Pagina: 2 Reactie:
Nadere informatieSeminar 'Aandeelhouderschap op de schop'
Seminar 'Aandeelhouderschap op de schop' Case study collectief engagement 11 februari 2013 Ger Fehrenbach Senior Advisor Responsible Investment Stelling Institutionele beleggers dragen een grotere verantwoordelijkheid
Nadere informatieUpdate UFR. Update UFR 17 juli 2015 For professional investors. Inleiding
1 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 Zero rentes Update UFR 17 juli 2015 For professional investors Update UFR Voor een gemiddeld pensioenfonds stijgt de waardering van de verplichtingen
Nadere informatieBeleid. Verantwoord beleggen in de financiële sector
Beleid Verantwoord beleggen in de financiële sector September 2017 Inhoud 1 Introductie 3 2 ESG-beleid voor de Financiële Sector 4 INHOUD 2 1 Introductie ACTIAM is dé verantwoorde fonds- en vermogensbeheerder
Nadere informatieStichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid
Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid 1 Versie Datum Door Status Omschrijving wijziging incl. aanleiding 1.0 17-01-2018 BVC Voorlopig 2 Inhoudsopgave
Nadere informatieVerantwoord beleggen beleid
Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.
Nadere informatieJE VERDIENT BETER, JE VERDIENT KOEN.
JE VERDIENT BETER, JE VERDIENT KOEN. VERMOGENSBEHEER VOOR 0,10% PER MAAND (MET EEN MINIMUM VAN 20) KOEN belegt voor jou. Koen betekent dapper en bekwaam, dat is waar KOEN voor staat. Gewapend met de beste
Nadere informatieTop speler in Europa. BNP Paribas L1 Equity Best Selection Euro
Top speler in Europa BNP Paribas L1 Equity Best Selection Euro 1 Wij denken dat dit een goed moment is om in Europese ondernemingen te beleggen en wel om de volgende redenen: Ze zijn momenteel sterk: ondanks
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering
Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Arthur van der Wal Matthijs Claessens 30 september 2010 www.ingim.com Agenda Huidig mandaat bij ING IM Performance, beleid en vooruitzichten
Nadere informatieEEN PORTEFEUILLE MET KWALITEITS- EFFECTEN
BEHEER MET DIRECTE BELEGGINGEN EEN PORTEFEUILLE MET KWALITEITS- EFFECTEN De beheersformule met individuele effecten wordt aangeboden voor portefeuilles van meer dan twee miljoen euro. Het vermogen wordt
Nadere informatieStichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap
Stichting Spoorwegpensioenfonds Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Algemeen Het Spoorwegpensioenfonds (SPF) belegt het pensioenvermogen van haar deelnemers. Een belangrijk onderdeel van deze beleggingen
Nadere informatieNog steeds een stap voor op een stijgende markt
UPDATE VAN DE PORTEFEUILLEMANAGER Februari 2015 Voor professionele beleggers ROBECO GLOBAL PREMIUM EQUITIES FUND Nog steeds e stap voor op e stijgde markt Christopher Hart, fondsmanager Betere macrovooruitzicht
Nadere informatieDISCRETIONAIR BEHEER ONZE BEHEERSMANDATEN MET EFFECTEN
DISCRETIONAIR BEHEER ONZE BEHEERSMANDATEN MET EFFECTEN ONZE BEHEERSMANDATEN MET EFFECTEN Banque de Luxembourg biedt u haar expertise aan op het gebied van vermogensbeheer. Door ons een discretionair beheersmandaat
Nadere informatieGovernance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár
Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Jaarcongres Pensioenfederatie 16 mei 2017 14:30-15:15 15:20-16:05 Martin Mlynár 06 2113 8933 +41 76 397 4200 martin.mlynar@robeco.nl
Nadere informatieToekomstwensen vervullen voor uzelf én voor de wereld
Toekomstwensen vervullen voor uzelf én voor de wereld Vermogensbeheer met meerwaarde Een vermogen biedt de mogelijkheid om toekomstwensen te vervullen. Voor uzelf én voor de wereld. ASN Vermogensbeheer
Nadere informatieWelke beleggingen sluiten wij uit?
Ons verantwoord beleggingsbeleid Wij hebben de taak om het beste beleggingsresultaat te behalen in het belang van onze deelnemers. Beleggen doen wij graag verantwoord. Daarom houden wij rekening met milieu,
Nadere informatieBNP PARIBAS OBAM N.V.
BNP PARIBAS OBAM N.V. AANDEELHOUDERS- VERGADERING JAAR 2017 Amsterdam, 11 juni 2018 Agenda OBAM rendement boekjaar 2017 en overview langere termijn Gevoerd beleid 2017 OBAM fonds positionering OBAM highlights
Nadere informatieDutch Sustainability Research
Dutch Sustainability Research Helpt u beter geïnformeerd beleggen ANP 2002/FOTO: PICTOR UNIPHOTO Dutch Sustainability Research Helpt u beter geïnformeerd beleggen Uw klant, bestuur of management vraagt
Nadere informatieWijziging voorwaarden TCM aandelenfondsen
Wijziging voorwaarden TCM aandelenfondsen Inleiding Trustus Capital Management B.V. (Trustus) voert op dit moment de directie en het beheer van Intereffekt Investment Funds N.V. (IIF). Trustus is in het
Nadere informatieNN Global Sustainable Opportunities Fund
October 2016 NN Global Sustainable www.nnip.com Het nieuwe NN Global Sustainable combineert financieel en duurzaam rendement door wereldwijd te beleggen in de duurzame thema s van de toekomst. Daarnaast
Nadere informatieBeleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus
Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Juni 2014 1. Inleiding Dit Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen dient als leidraad en toetssteen
Nadere informatieNN First Class Return Fund
NN First Class Return Fund Fonds onder de loep Alle cijfers zijn per 30/06/015 Het NN First Class Return Fund leverde in het tweede kwartaal 1,7% in De wereldeconomie vertraagde sterk, aandelen begonnen
Nadere informatie11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen
11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen
Nadere informatieNN First Class Balanced Return Fund
NN First Class Balanced Return Fund Alle Fonds onder de loep cijfers zijn per 31/03/015 Het NN First Class Balanced Return Fonds won in het eerste kwartaal 8,9% Zeer sterke performances van aandelen en
Nadere informatieHet valutarisico is volledig afgedekt naar de euro. Het model maakt gebruik van futures, wat kan leiden tot leverage.
Essentiële Beleggersinformatie Dit document verschaft u essentiële beleggersinformatie aangaande dit fonds. Het is geen marketingmateriaal. De verstrekte informatie is bij wet voorgeschreven en is bedoeld
Nadere informatieUpdate over Advies Commissie UFR Alleen voor professionele beleggers
Investment Solutions & Research Update oktober 2013 Update over Advies Commissie UFR Alleen voor professionele beleggers Door Peter van der Spek, Remmert Koekkoek, Daniel Lai - Customized Overlay Management
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2017 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieUtrecht, 22 APRIL 2017
Verantwoord beleggen Ward Kastrop Workshop Ethisch beleggen en duurzaamheid in de praktijk Symposium Laudato Si en financieel beheer Utrecht, 22 APRIL 2017 Verantwoord beleggen Duurzaamheid is eigenlijk
Nadere informatieLAUDATO SI INSPIRATIEDAG DOUBLEDIVIDEND WORKSHOP DUURZAAM BELEGGEN
LAUDATO SI INSPIRATIEDAG DOUBLEDIVIDEND WORKSHOP DUURZAAM BELEGGEN 23 april 2016 Agenda Doelstelling: het verbinden van de maatschappelijke missie van kerkelijke instellingen met de beleggingen Wat betekent
Nadere informatieLifeCycle Prestatie Pensioen
LifeCycle Prestatie Pensioen 2018 www.nn.nl Wat houdt LifeCycle Beleggen in? Het maakt gebruik van LifeCycle Beleggen van NN Investment Partners. Met LifeCycle Beleggen hebben de specialisten van NN IP
Nadere informatieAan de basis van onze dienstverlening. ligt een transparant en duurzaam beleid. Hoe gaan we met onze klanten om?
Because we care Onze missie is het realiseren van beleggingsdoelen voor onze klanten door het leveren van duurzame performance, service en advies. Verantwoord in alles wat we doen, blijven verrassen en
Nadere informatieWaarom engagement belangrijk is
1/7 Petercam Institutional Asset Management vindt drie zaken belangrijk wanneer het aankomt op Verantwoord Beleggen: 1. Belangrijke vragen stellen bij de gevolgen van onze activiteiten; 2. Een aandeelhouder
Nadere informatieMEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT
MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT 14 SEPTEMBER 2017 Inhoudsopgave Wat verandert er?... 3 Duurzaam beleggen... 4 Engagement... 4 Uitsluiting... 4 Duurzame indexen... 4 Hoeveel
Nadere informatieViertal pijlers voor verantwoord beleggen
Achmea Beleggingsfondsen Beheer BV (Achmea Beleggingsfondsen) is beheerder van meerdere beleggingsinstellingen van Achmea en voert daarvoor een verantwoord beleggingsbeleid. In dit document wordt het Verantwoord
Nadere informatieEen introductie tot factor beleggen
WHITE PAPER September 2013 Voor professionele beleggers Een introductie tot factor beleggen Door David Blitz PhD, Hoofd Quantitative Equity Research Joop Huij PhD, Senior Quantitative Researcher Pim van
Nadere informatieVeranderingen in beleggingsfondsen van Robeco: Meest gestelde vragen en antwoorden
Veranderingen in beleggingsfondsen van Robeco: Meest gestelde vragen en antwoorden Algemeen... 2 Wat gaat er precies in het fondsassortiment van Robeco wijzigen?...2 Waarom gaat Robeco een aantal fondsen
Nadere informatieDe toekomst is nu! 29 januari 2019 Mike van Rijswijk & Armijn Eikelboom Zeist
Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De toekomst is nu! 29 januari 2019 Mike van Rijswijk & Armijn Eikelboom Zeist Het verleden is helder, maar
Nadere informatieMeer informatie? Bron ABN AMRO Bank N.V., Meer informatie over ABN AMRO Bank N.V. is te vinden op
Hoe de wereld kijkt: duurzaamheid is van belang Meer informatie? Wilt u na het lezen van deze brochure meer weten over duurzaam beleggen? Neem dan contact op met uw adviseur of uw vermogensbeheerder. Meer
Nadere informatieImpact Investing: Hoe positieve impact op maatschappij te vergroten met beleggingen. 7 september 2017
Impact Investing: Hoe positieve impact op maatschappij te vergroten met beleggingen 7 september 2017 9 elementen van effectief beleggen met impact Risico-rendement profiel portefeuille, strategische context
Nadere informatieSRI Richtlijnen Carmignac Portfolio Grande Europe
SRI Richtlijnen Carmignac Portfolio Grande Europe 1 ESG vormt een integraal onderdeel van ons beleggingsproces SCREENING VALIDEREN Uitsluitingslijst van Carmignac Verruimde uitsluitingslijst van CGE (tabak,
Nadere informatieInformatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening?
Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening? Welke principes vormen de basis voor het beleggingsbeleid en
Nadere informatieNN First Class Return Fund
NN First Class Return Fund Fonds onder de loep Alle cijfers zijn per 30/09/015 Het NN First Class Return Fund verloor in het derde kwartaal 9,6% Het kwartaal werd gekenmerkt door winstnemingen na een positieve
Nadere informatieVragen en antwoorden met betrekking tot de verhuizing van Rorento van Curaçao naar Luxemburg
Vragen en antwoorden met betrekking tot de verhuizing van Rorento van Curaçao naar Luxemburg Algemeen 1. Waarom gaat Rorento verhuizen? 2. Waarom gaat Rorento verhuizen naar Luxemburg, en niet bijv. naar
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieDufas Code Vermogensbeheerders. Verslag over 2014
Dufas Code Vermogensbeheerders Verslag over 2014 Inhoud 1. Over dit verslag 3 2. Algemene principes 4 2.1 Vermogensbeheerders handelen in het belang van hun klanten 4 2.2 Vermogensbeheerders kennen hun
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering
Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Marjon Brandenbarg 27 september 2012 www.ingim.com Agenda Mandaat ING Markt en Performance Vooruitzichten 2 2011: Mandaat ING Door het Bestuur
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2015 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieMEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT
MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT 28 SEPTEMBER 2017 Inhoudsopgave Wat verandert er?... 3 Duurzaam beleggen... 4 Duurzame indexen... 4 Hoeveel bedrijven worden uitgesloten?...
Nadere informatieRenterisico Scan. Een second opinion voor pensioenfondsen. met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid. For professional investors
Renterisico Scan Een second opinion voor pensioenfondsen met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid For professional investors 1 Onderwerpen > Waarom deze Scan? > Hoe werkt het? > Contact over de scan
Nadere informatieBeleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers
7 juli 2017 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Visie op duurzaam beleggen...... 4 3. Beleid... 5 3.1 Reikwijdte beleid 5 3.2 Uitsluitingenbeleid 5 3.3 Stembeleid 7 3.4 Selectie externe vermogensbeheerders 8 3.5
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2014 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieP R O F E S S I O N A L S O N LY. SRI Richtlijnen Carmignac Portfolio Grande Europe
1 P R O F E S S I O N A L S O N LY SRI Richtlijnen Carmignac Portfolio Grande Europe ESG vormt een integraal onderdeel van ons beleggingsproces SCREENING VALIDEREN Uitsluitingslijst van Carmignac Verruimde
Nadere informatieMaandJournaal. Special Positieve vooruitzichten voor EMD. Fonds onder de aandacht
Januari 2019 MaandJournaal Special Positieve vooruitzichten voor EMD Fonds onder de aandacht NN (L) Emerging Markets Debt (Hard Currency) NN (L) Frontier Markets Debt (Hard Currency) www.nnip.nl EMD: klaar
Nadere informatieBeleid Verantwoord Beleggen
Beleid Verantwoord Beleggen 23-10-2018 Vastgesteld 23-10-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is verantwoord beleggen?... 3 3. Waarop richten wij ons in het kader van verantwoord beleggen?... 4
Nadere informatieBeleid Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Vervoer versie mei eloni. Beleid Verantwoord Beleggen
eloni Beleid Verantwoord Beleggen 1 Inhoud 1. Introductie... 3 2. Opzet van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.1. Doel van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.2. Implementatie van het beleid...
Nadere informatieInvestment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen
Investment beliefs bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Uitgangspunten vermogensbeheer Milieu, maatschappij en corporate governance zijn belangrijk Inhoudsopgave
Nadere informatieP R O F E S S I O N A L S O N LY. SRI Richtlijnen Carmignac Emergents
1 P R O F E S S I O N A L S O N LY SRI Richtlijnen Carmignac Emergents Duurzaamheid is inherent aan ons beleggingsproces Onze verplichtingen tegenover beleggers Een aantrekkelijk rendement genereren met
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het
Nadere informatieFitVoorLater klaar voor de toekomst
FitVoorLater klaar voor de toekomst Het is verstandig om nu iets extra s te regelen. Met FitVoorLater bent u financieel voorbereid. 1 Nieuwe pensioenregels: wat verandert er? Vanaf 1 januari 2015 geldt
Nadere informatieVerantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds
Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stemmen 1. Inleiding
Nadere informatieMixfondsen NN Investment Partners geven concurrentie het nakijken
Mixfondsen NN Investment Partners geven concurrentie het nakijken Mixfondsen zijn al enige tijd ongekend populair onder beleggers. De instroom lag in 2015 met 350 miljard euro ver boven de instroom in
Nadere informatieTerug naar de kern Bob Hendriks
Terug naar de kern Bob Hendriks Oktober 2013 Waarom nog beleggen? 2 Agenda BlackRock? Sparen & beleggen We leven langer/pensioen Inkomsten uit beleggen Conclusie 3 BlackRock is opgericht voor deze nieuwe
Nadere informatieAddendum bij het Prospectus van Zwitserleven Beleggingsfondsen d.d. 1 december 2015
Addendum bij het Prospectus van Zwitserleven Beleggingsfondsen d.d. 1 december 2015 Betreft: I. Wijziging Hoofdstuk 2, Aanvullende Prospectussen, paragraaf 2.1 Zwitserleven Aandelenfonds... 2 II. Wijziging
Nadere informatieGeen gezeik iedereen rijk
Geen gezeik iedereen rijk Lange termijn vermogensopbouw Corné van Zeijl Classificatie: publiek Inhoud De economie Waarom beleggen? Conclusie 3 Beleggen Hoe word je arm, hoe word je rijk? Bron: Lithograph
Nadere informatie