Stadstemperatuur in beeld met smartphonewaarnemingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stadstemperatuur in beeld met smartphonewaarnemingen"

Transcriptie

1 Stadstemperatuur in beeld met smartphonewaarnemingen Aart Overeem, James Robinson, Hidde Leijnse Gert-Jan Steeneveld, Berthold Horn, Remko Uijlenhoet NVBM minisymposium Mobiele Meteorologie vrijdag 11 april 2014, KNMI, De Bilt

2 Inhoud Inleiding Dataselectie Methode: warmtetransportmodel Resultaten: 8 buitenlandse steden Discussie Bonus: resultaten Nederland Conclusies en vooruitblik

3 Inleiding - OpenSignal (Overeem et al., 2013) I OpenSignal: applicatie voor smartphones I Brengt sterkte van draadloze netwerken in kaart I Gratis I Slaat ook accutemperaturen op I Sensor accutemperatuur: schade voorkomen

4 Inleiding - Een eerste signaal voor Londen 10 augustus 2012: OpenSignal meldt: Daggemiddelde accutemperaturen (boven) versus luchttemperatuur op weerstation (onder) vertonen een verband. Principe: luchttemperatuur beïnvloedt accutemperatuur.

5 Dataselectie Twee groepen geselecteerd (60% van de metingen): Lader net in stopcontact en smartphone laadt op Smartphone wordt aan- of uitgezet en accu ontlaadt (meerderheid van metingen) Niet geselecteerd: smartphone net uit stopcontact en ontladend Tenminste 400 metingen voor 80% van de dagen, gemiddeld 844 (per stad) 1,3 miljoen metingen voor 8 steden Twee perioden in 2012: 7 mei - 31 augustus en 1 september - 22 november Referentie: 1 WMO-station op luchthaven (5-27 km van centrum)

6 Dataselectie - 8 buitenlandse steden (Overeem et al., 2013) Wereldkaart (openstreetmap.org) met locaties van accutemperaturen die in 1 jaar zijn verkregen.

7 Methode - Warmtetransportmodel (Overeem et al., 2013) Aanname: smartphone dicht op lichaam van gebruiker gedragen Warmte van smartphone in balans met warmtestroom naar lichaam en omgeving Geleiding tussen twee systemen recht evenredig met temperatuurverschil tussen deze systemen Convectie, straling en externe warmtebronnen verwaarloosd

8 Methode - Warmtetransportmodel (Overeem et al., 2013) Bereken per stad daggemiddelde luchttemperatuur uit daggemiddelde accutemperatuur: T A,dag e,j,d A,dag = m j ( T p,j,d T 0 ) + T 0 (1) Waarde van m j wordt bepaald per seizoen en stad. Waarde van T 0 wordt bepaald over alle steden en seizoenen.

9 Resultaten - Daggemiddelde temperatuur Londen (Overeem et al., 2013) Kaart van Londen (openstreetmap.org) met locaties accutemperaturen (boven). Daggemiddelde accutemperaturen en luchttemperaturen in Londen (onder).

10 Resultaten - Daggemiddelde temperatuur Moskou Daily mean air temperature ( C) Moscow, VAL: ME = 0.04 C MAE = 4.00 C CV = 0.64 ρ 2 = 0.51 Sep Oct Nov Date (Overeem et al., 2013) Smartphone, CAL Smartphone, VAL WMO nr Daggemiddelde accutemperaturen en luchttemperaturen in Moskou.

11 Resultaten - Daggemiddelde temperatuur 8 steden Observed daily mean air temperature ( C) Daily mean air temperature smartphone ( C) Validation Summer: 6 cities Winter: 2 cities ME = 0.15 C MAE = 1.52 C CV = 0.10 ρ 2 = Observed daily mean air temperature ( C) Daily mean air temperature smartphone ( C) Validation Autumn: 6 cities Spring: 2 cities ME = 0.02 C MAE = 1.75 C CV = 0.15 ρ 2 = 0.84 (Overeem et al., 2013) Spreidingsdiagrammen: daggemiddelde luchttemperaturen van alle 8 steden en 2 seizoenen.

12 Discussie Methode werkt vaak d.m.v. middeling over veel accutemperatuurmetingen Deel van metingen binnenshuis Smartphones vaak niet in broekzak Constante waarde van m j per stad en seizoen (realiteit: elke meting heeft eigen optimale waarde) De waarde van m j hangt ook van de stad af: kleding en hoe de smartphone wordt gedragen zal vaak verschillen Representativiteit WMO-station en accutemperatuurmetingen Locatie smartphone: 40% binnen 300 meter nauwkeurig s Nachts is aantal accutemperatuurmetingen laag (ook bij koud weer overdag?) Data OpenSignal: niet realtime

13 Jun Smartphone, CAL Smartphone, VAL WMO nr Battery temperature Rotterdam, VAL: ME = 0.36 C MAE = 1.22 C CV = 0.08 ρ2 = Daily mean air temperature ( C) Resultaten Nederland zomer Rotterdam N day = 385 Jul Aug Sep Date Kaart van Rotterdam (openstreetmap.org) met locaties accutemperaturen (links). Daggemiddelde accutemperaturen en luchttemperaturen in Rotterdam (rechts).

14 Amsterdam City, VAL: ME = 0.39 C MAE = 1.40 C CV = 0.10 ρ2 = Smartphone, CAL Smartphone, VAL GGD Amsterdam City (5 stations) Battery temperature N day = 112 Jun 10 Daily mean air temperature ( C) Resultaten Nederland zomer Amsterdam stad Jul Aug Sep Date Kaart van Amsterdam (openstreetmap.org) met locaties accutemperaturen (links). Daggemiddelde accutemperaturen en luchttemperaturen in Amsterdam (rechts). Met dank aan GGD Amsterdam voor de temperatuurdata.

15 Conclusies en vooruitblik - Wereldwijde dekking 20% van het landoppervlak heeft mobiele telefoniedekking Honderden miljoenen Android smartphones Dus veel potentiële metingen + gratis verzending Applicatie en smartphone niet ontworpen om temperatuur te meten (Data verkregen van opensignalmaps.com)

16 Conclusies en vooruitblik Daggemiddelde luchttemperaturen per stad uit smartphone Crowdsourcing met sensoren smartphones als aanvullende bron van weerinformatie is veelbelovend Veel meer onderzoek nodig voor eventuele toepassing Vervolgonderzoek: Focus op 1 stad met een dicht meteorologisch netwerk (duizenden accutemperatuurmetingen per dag nodig) Pas bestaande algoritme toe op 50 steden (2 jaar data) Wensen: Uitfilteren van metingen binnenshuis Coëfficiënten als functie van seizoen en klimaat Dagelijkse gang, temperatuurkaarten

17 Een nieuwe applicatie: WeatherSignal ( Smartphones: relatieve luchtvochtigheid op 9 april 2014 tot 0910 UTC. KNMI-weerstations: relatieve luchtvochtigheid 63-79% op 9 april 2014, 08:50 UTC. Vochtigheid, temperatuur, druk: sensor soms standaard op smartphone aanwezig; lichtsensor vaak aanwezig.

18 Meer informatie: ( A. Overeem, J.C.R. Robinson, H. Leijnse, G.J. Steeneveld, B.K.P. Horn, R. Uijlenhoet, Crowdsourcing urban air temperatures from smartphone battery temperatures, Geophysical Research Letters, 40, , doi: /grl (open toegang) C.L. Muller, L. Chapman, S. Johnston, C. Kidd, S. Illingworth, G. Foody, A. Overeem, R. Graves, Crowdsourcing for climate and atmospheric sciences: Current status and future potential, International Journal of Climatology, ingediend.

Hoe smartphonegebruikers. weerstations werden. Hidde Leijnse

Hoe smartphonegebruikers. weerstations werden. Hidde Leijnse Hoe smartphonegebruikers mobiele weerstations werden Hidde Leijnse Hoe smartphonegebruikers mobiele weerstations werden Aart Overeem 1,2, James Robinson 4, Hidde Leijnse 1, Gert-Jan Steeneveld 2, Berthold

Nadere informatie

5. Verdamping 1 91/ dag Maand Jan feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec

5. Verdamping 1 91/ dag Maand Jan feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec 5. Verdamping Voor de verdamping in het stroomgebied de Goorloop is de gemiddelde referentiegewasverdamping van het KNMI weerstation in Eindhoven gebruikt. Dit station is het dichtstbij gelegen KNMI station

Nadere informatie

Het Weer in de Stad. Gert-Jan Steeneveld Met werk van Bert Heusinkveld, Reinder Ronda, Natalie Theeuwes, Jisk Attema, Roy Molenaar, Bert Holtslag

Het Weer in de Stad. Gert-Jan Steeneveld Met werk van Bert Heusinkveld, Reinder Ronda, Natalie Theeuwes, Jisk Attema, Roy Molenaar, Bert Holtslag Het Weer in de Stad Gert-Jan Steeneveld Met werk van Bert Heusinkveld, Reinder Ronda, Natalie Theeuwes, Jisk Attema, Roy Molenaar, Bert Holtslag Motivatie: urbanisatie Source: United Nations ... Ook in

Nadere informatie

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 2009 Jaar 2009: zeer zonnig en vrij droog Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in 2009 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2009/jaar Maximumtemperatuur

Nadere informatie

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20 Januari 2016 Vrijdag 1-jan 6:44 8:50 11:41 12:44 14:55 16:41 18:45 Zaterdag 2-jan 6:44 8:50 11:41 12:45 14:56 16:42 18:46 Zondag 3-jan 6:44 8:50 11:42 12:45 14:57 16:43 18:47 Maandag 4-jan 6:44 8:49 11:42

Nadere informatie

Hitte op sportvelden

Hitte op sportvelden Hitte op sportvelden Natalie Theeuwes Post Doc stadsklimaat Meteorologie en Luchtkwaliteit Met dank aan Bert Heusinkveld, Bert Holtslag, Reinder Ronda, Gert-Jan Steeneveld Gevolgen voor gezondheid Huidaandoeningen

Nadere informatie

Het concept HPEE in een notendop

Het concept HPEE in een notendop M+P Müller-BBM Groep Mensen met oplossingen Gezonde en productieve gebouwen Het concept HPEE in een notendop juli 2018, M+P Concept HPEE Het concept HPEE (Healthy, Productive and Energy Efficient, spreek

Nadere informatie

Een les met WOW - Temperatuur

Een les met WOW - Temperatuur Een les met WOW - Temperatuur Weather Observations Website HAVO - VWO WOW handleiding 1 Colofon Deze les is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van het

Nadere informatie

Opgesteld door: drs. G.W. Brandsen. Gecontroleerd door: ing. N.G.C.M. Quaijtaal. Projectnummer: B02015.000151.0100. Ons kenmerk: 077443609:A

Opgesteld door: drs. G.W. Brandsen. Gecontroleerd door: ing. N.G.C.M. Quaijtaal. Projectnummer: B02015.000151.0100. Ons kenmerk: 077443609:A MEMO ARCADIS NEDERLAND BV Mercatorplein 1 Postbus 1018 5200 BA 's-hertogenbosch Tel 073 6809 211 Fax 073 6144 606 www.arcadis.nl Onderwerp: Gebruik Heatsavr in Buitenbad De Bercken in Reuver 's-hertogenbosch,

Nadere informatie

RISICOSIGNALERING Extreme kou

RISICOSIGNALERING Extreme kou RISICOSIGNALERING Extreme kou Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut INLEIDING Extreme kou De temperatuur volgt een jaarlijkse cyclus die samenhangt met de zonnestand. Deze jaarlijkse cyclus is

Nadere informatie

Een les met WOW - Temperatuur

Een les met WOW - Temperatuur Een les met WOW - Temperatuur Weather Observations Website VMBO WOW handleiding 1 Colofon Deze handleiding is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van het

Nadere informatie

Informatie avond Streefverbruik. Jan Willems

Informatie avond Streefverbruik. Jan Willems Informatie avond Streefverbruik Jan Willems Agenda - Hoe meet je energiebesparing? - Wat is de definitie van een graaddag? - Wat zijn gewogen graaddagen? - Gemiddelde binnentemperatuur - Waar wordt in

Nadere informatie

Het klimaat verandert, wat nu?

Het klimaat verandert, wat nu? Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1

Nadere informatie

Jaar 2016: Zeer warm, zeer zonnig en aan de droge kant

Jaar 2016: Zeer warm, zeer zonnig en aan de droge kant 2016 Jaar 2016: Zeer warm, zeer zonnig en aan de droge kant Met een gemiddelde temperatuur van 10,7 C komt 2016 net in de top 10 van warmste jaren sinds 1901. De wintermaanden januari en februari waren

Nadere informatie

Inhoudsopgave hoofdstuk 15

Inhoudsopgave hoofdstuk 15 -248- Inhoudsopgave hoofdstuk 15 Samenvatting hoofdstuk 15 Tabellen: 15.1 Grondgebied van Delft en bevolkingsdichtheid in Delft, Haaglanden, Zuid-Holland en Nederland op 1 januari 15.2 Oppervlakte en grondgebruik

Nadere informatie

Extreme neerslagmeting in Nederland

Extreme neerslagmeting in Nederland Extreme neerslagmeting in Nederland Aart Overeem, KNMI Wageningen University & Research (Kees Lemcke, KNMI) RIONEDdag 2017 Soorten neerslagmetingen Uitwerking extreme neerslagstatistiek Stel een uursom

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juli 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juli 2008 Maandoverzicht van het weer in Nederland juli 2008 Juli 2008: Juli 2008: Warm, nat en een normale zonneschijnduur Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in juli 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/juli

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. mei 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. mei 2008 Maandoverzicht van het weer in Nederland mei 2008 Mei 2008: Mei 2008: Uitzonderlijk warm, zeer zonnig en vrij droog Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in mei 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/mei

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2008 Maandoverzicht van het weer in Nederland juni 2008 Juni 2008: Juni 2008: Warm, zonnig en gemiddeld over het land vrij droog Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in juni 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/juni

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2009

Maandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2009 Maandoverzicht van het weer in Nederland augustus 2009 Augustus 2009: Warm en zonnig, gemiddeld over het land droog Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in augustus 2009 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2009/augustus

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2008 Maandoverzicht van het weer in Nederland augustus 2008 Augustus 2008: Augustus 2008: Normale temperatuur, somber en nat Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in augustus 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/augustus

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2008 Maandoverzicht van het weer in Nederland maart 2008 Maart 2008: Maart 2008: Normale temperatuur, zeer nat en aan de zonnige kant Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in maart 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/maart

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. oktober 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. oktober 2008 Maandoverzicht van het weer in Nederland oktober 2008 Oktober 2008: Oktober 2008: Vrijwel normale temperatuur, zonnig en gemiddeld over het land vrij nat Voor een uitgebreide beschrijving van het weer

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. februari 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. februari 2008 Maandoverzicht van het weer in Nederland februari 2008 Februari 2008: Februari 2008: Zacht, zeer zonnig en vrij droog Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in februari 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/februari

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. september 2008

Maandoverzicht van het weer in Nederland. september 2008 Maandoverzicht van het weer in Nederland september 2008 September 2008: September 2008: Vrij koel, aan de droge kant en zonnig Voor een uitgebreide beschrijving van het weer in september 2008 zie: http://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-seizoensoverzichten/2008/september

Nadere informatie

Kans op een Elfstedentocht,

Kans op een Elfstedentocht, Indicator 23 februari 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De jaarlijkse kans op een Elfstedentocht

Nadere informatie

Gevoelstemperatuur, voetballen bij extreme kou.

Gevoelstemperatuur, voetballen bij extreme kou. Gevoelstemperatuur, voetballen bij extreme kou. Geert Groen (KNMI) February 22, 2011 Abstract In de pers werd in februari 2011 ingegaan op het wel of niet spelen van de wedstrijd van FC Twente tegen Rubin

Nadere informatie

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 2017 Jaar 2017: Zeer warm, zeer zonnig en aan de natte kant 2017 was met een gemiddelde temperatuur van 10,9 C het vierde zeer warme jaar op rij. Net als de drie voorgaande jaren eindigde 2017 in de top-10

Nadere informatie

Meteorologische gegevens,

Meteorologische gegevens, Bron: KNMI (2010, 2011). Indicator 30 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Voor

Nadere informatie

Meteorologische gegevens,

Meteorologische gegevens, Bron: KNMI. Indicator 1 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2013 bedroeg de

Nadere informatie

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 2013 Jaar 2013: Vrij koud, droog en vrij zonnig 2013 was een vrij koud jaar met een gemiddelde jaartemperatuur van 9,8 C tegen normaal 10,1 C. Koud was het vooral de eerste helft van het jaar. Januari

Nadere informatie

Eerste nadere analyse van de sensordata ingezet in het vuurwerkexperiment. RIVM, Peter Zandveld -8 maart 2017

Eerste nadere analyse van de sensordata ingezet in het vuurwerkexperiment. RIVM, Peter Zandveld -8 maart 2017 gemiddelde sensor output Eerste nadere analyse van de sensordata ingezet in het vuurwerkexperiment. RIVM, Peter Zandveld -8 maart 7. sensor data De data van alle sensoren is in een Access database gezet.

Nadere informatie

Het weer: docentenblad

Het weer: docentenblad Het weer: docentenblad Over weerstations Overal in de wereld zijn weerstations te vinden. Daar wordt op eenzelfde manier en met dezelfde instrumenten, namelijk volgens eisen van de Wereld Meteorologische

Nadere informatie

Analyse energieverbruik

Analyse energieverbruik Analyse energieverbruik International School of Amsterdam (ISA) Jan 217 24-1-217 J.A. Meerkerk Advies Tel. 6-53319418 j.a.meerkerk@online.nl 1 Inhoudsopgave 1 ENERGIEVERBRUIK... 3 2 GASVERBRUIK... 4 3

Nadere informatie

Inleiding Samenvatting Resultaat bewonersonderzoek

Inleiding Samenvatting Resultaat bewonersonderzoek Samenvatting Resultaten onderzoeken Hitte in de stad in de provincie Utrecht NMU project: Thermo-meters werken aan verkoeling in de stad Projectpartners: Milieucentrum Utrecht, IVN Bewoners meten en bestrijden

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. november 2014

Maandoverzicht van het weer in Nederland. november 2014 Maandoverzicht van het weer in Nederland november 2014 November 2014: Zeer zacht, zeer zonnig en droog Met veel zon en weinig wind ging de maand november bijna zomers van start. Op 1 november beleefde

Nadere informatie

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 2014 Jaar 2014: Uitzonderlijk warm, zeer zonnig en vrij droog Met een gemiddelde jaartemperatuur van 11,7 C tegen een langjarig gemiddelde van 10,1 C was 2014 het warmste jaar sinds het begin van de regelmatige

Nadere informatie

Ervaringen met de SDS011 stofsensor

Ervaringen met de SDS011 stofsensor Ervaringen met de SDS011 stofsensor RIVM, 12 juli 2018 De afgelopen maanden zijn er veel PM2.5 en PM10 metingen gedaan met de SDS011 stofsensoren. Zo vlak voor de vakanties willen we een korte terugkoppeling

Nadere informatie

RISICOSIGNALERING Hitte

RISICOSIGNALERING Hitte RISICOSIGNALERING Hitte Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut INLEIDING Hitte De temperatuur volgt een jaarlijkse cyclus die samenhangt met de zonnestand. Deze jaarlijkse cyclus is duidelijk zichtbaar

Nadere informatie

Limburg Waterproof Klimaat, water en landbouw

Limburg Waterproof Klimaat, water en landbouw Limburg Waterproof Klimaat, water en landbouw Provincie Limburg Maastricht, 14 september 216 Joris Schaap, Profiel 214 heden Zelfstandig hydroloog en bodemkundige 28-214 Adviseur water in het landelijk

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland juni 2016 Juni 2016: Gemiddeld over het land zeer nat, somber en warm In het zuidoosten van ons land viel op veel plaatsen meer dan 200 mm, in het Limburgse Ysselstein

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. december 2015

Maandoverzicht van het weer in Nederland. december 2015 Maandoverzicht van het weer in Nederland december 2015 December 2015: Record zacht, droog en zonnig Met in een gemiddelde temperatuur van 9,6 C is december met afstand de zachtste decembermaand sinds tenminste

Nadere informatie

Hoe verbruikt ú minder gas?

Hoe verbruikt ú minder gas? Hoe verbruikt ú minder gas? Ardo de Graaf 06-520 56179 52 0 NB s zomers meer zon op noordelijk halfrond s Winters meer zon op zuidelijk halfrond Warme golfstroom zomer&winter, deze komt ongeveer tot het

Nadere informatie

Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016

Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016 Workshop WKO ziekenhuizen 26 mei 2016 Ing. W.A.M. van Houdt 80-87 Product manager licht/lucht systemen 87-91 Technisch adviseur RIN 91-2007 Hoofd Techniek Ziekenhuis Gooi-Noord 07 - heden Senior engineer

Nadere informatie

LoRa van KPN. Connectiviteit voor Internet of Things

LoRa van KPN. Connectiviteit voor Internet of Things LoRa van KPN Connectiviteit voor Internet of Things Energie-efficiënt verbindingen maken Internet of Things is steeds meer een wezenlijk onderdeel van ons bestaan. Alles en iedereen kan tegenwoordig met

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. oktober 2015

Maandoverzicht van het weer in Nederland. oktober 2015 Maandoverzicht van het weer in Nederland oktober 2015 Oktober 2015: Vrij koud, droog en normale hoeveelheid zon Met een gemiddelde temperatuur van 9,9 C tegen een langjarig gemiddelde van 10,7 C was oktober

Nadere informatie

Kunnen we leren van traditionele tropische architectuur?

Kunnen we leren van traditionele tropische architectuur? Kunnen we leren van traditionele tropische architectuur? Koeling van gebouwen Brussel, 16 januari 2009 Structuur Inleiding: Klimaatbewust bouwen Een voorbeeld De traditionele comfortanalyse Van Olgyay

Nadere informatie

Data rescue en analyse van historische klimaatwaarnemingen op het KNMI

Data rescue en analyse van historische klimaatwaarnemingen op het KNMI Data rescue en analyse van historische klimaatwaarnemingen op het KNMI Theo.Brandsma@KNMI.nl IKOM-middag, KNMI, 16 februari 2009 Overzicht 1. Wat is data rescue en wat is Hisklim? 2. Voorbeelden maritieme

Nadere informatie

Mortaliteit in België in de zomer van 2006

Mortaliteit in België in de zomer van 2006 Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Afdeling Epidemiologie Mortaliteit in België in de zomer van 26 Sophie Maes Françoise Wuillaume Bianca Cox Herman Van Oyen IPH/EPI REPORTS Nr. 27 16 Mortaliteit

Nadere informatie

Thermoregulatie bij honingbijen

Thermoregulatie bij honingbijen Thermoregulatie bij honingbijen Hoe houd ik mijn huis warm in de winter? Frank van Langevelde & Coby van Dooremalen Wageningen University Resource Ecology Plant Research International Bees@wur Bijensterfte

Nadere informatie

Meteorologische gegevens,

Meteorologische gegevens, Bron: KNMI (2003, 2009). Indicator 2 februari 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De

Nadere informatie

9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s. neerslag en potentiele verdamping. Aad van Ulden en Geert Lenderink

9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s. neerslag en potentiele verdamping. Aad van Ulden en Geert Lenderink 9:30 Inleiding ochtendvoorzitter Gerbrand Komen 9:45 Overzicht van de KNMI 06 klimaatscenario s Bart van den Hurk 10:15 Constructie van scenario s voor temperatuur, neerslag en potentiele verdamping Aad

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2014

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2014 Maandoverzicht van het weer in Nederland maart 2014 Maart 2014: Zeer zonnig, zeer zacht en droog De gemiddelde temperatuur in maart was 8,4 C, normaal is 6,2 C. In ruim een eeuw was het alleen in 1991

Nadere informatie

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 2015 Jaar 2015: Warm, zeer zoning en normale hoeveelheid neerslag De gemiddelde jaartemperatuur in is uitgekomen op 10,9 C, tegen 10,1 C normaal. Daarmee eindigde 2015 op een gedeelde vijfde plaats in

Nadere informatie

Temperatuur oppervlaktewater,

Temperatuur oppervlaktewater, Indicator 13 december 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemiddelde watertemperatuur

Nadere informatie

Inhoud. Hoofdstuk 10. Verdamping

Inhoud. Hoofdstuk 10. Verdamping Inhoud Hoofdstuk 10. Verdamping 1.Beschrijving 10-1 1.1 Benaming van de grootheid 10-1 1.2 Definitie; omschrijving van het begrip 10-1 1.3 Eenheden 10-1 1.4 Elementcodes 10-1 2. Operationele eisen 10-3

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland juni 2016 Juni 2016: Gemiddeld over het land zeer nat, somber en warm In het zuidoosten van ons land viel op veel plaatsen meer dan 200 mm, in het Limburgse Ysselstein

Nadere informatie

Bouwen met klimaatverandering

Bouwen met klimaatverandering Bouwen met klimaatverandering Daar was eens een mannetje, dat was niet wijs, Dat bouwde zijn huisje al op 't ijs; 't Begon te dooien, maar niet te vriezen, Toen moest dat mannetje zijn huisje verliezen

Nadere informatie

TIELT-WINGE 06/09/2018. Ombudsdienst van de Federale Regering voor de Luchthaven Brussel-Nationaal

TIELT-WINGE 06/09/2018. Ombudsdienst van de Federale Regering voor de Luchthaven Brussel-Nationaal TIELT-WINGE 06/09/2018 Ombudsdienst van de Federale Regering voor de Luchthaven Brussel-Nationaal Banenstelsel Brussel-Nationaal 3 banen, theoretisch te gebruiken in beide richtingen, dus 6 baanmogelijkheden

Nadere informatie

Het raadsel van de verdwenen hittegolven

Het raadsel van de verdwenen hittegolven Het raadsel van de verdwenen hittegolven Aantal hittegolven vóór homogenisatie Aantal hittegolven na homogenisatie Tropische dagen vóór en na homogenisatie Gemiddelde dagelijkse Tx en Tn per maand

Nadere informatie

Temperatuur oppervlaktewater,

Temperatuur oppervlaktewater, Indicator 1 maart 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemiddelde watertemperatuur

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. februari 2018

Maandoverzicht van het weer in Nederland. februari 2018 Maandoverzicht van het weer in Nederland februari 2018 Februari 2018: Uitzonderlijk zonnig, koud en droog Februari was een koude maand met in een gemiddelde temperatuur van 0,7 C tegen 3,3 C. Vanaf de

Nadere informatie

De KNMI-weerballon Bovenluchtwaarnemingen

De KNMI-weerballon Bovenluchtwaarnemingen De KNMI-weerballon Bovenluchtwaarnemingen Luchtdruk, temperatuur, luchtvochtigheid en wind Elke nacht om 00:00 uur (Universal Time) of vaker bij extreme weersomstandigheden of voor onderzoeksdoeleinden

Nadere informatie

Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland

Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering

Nadere informatie

Gebruikersgroep WKO 25 april 2019

Gebruikersgroep WKO 25 april 2019 Gebruikersgroep WKO 25 april 2019 Ing. W.A.M. van Houdt 80-87 Product manager licht/lucht systemen 87-91 Technisch adviseur RIN 91-2007 Hoofd Techniek Ziekenhuis Gooi-Noord 07 - heden Senior engineer &

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland

Maandoverzicht van het weer in Nederland Maandoverzicht van het weer in Nederland augustus 2013 Augustus 2013: Vrij warm, gemiddeld over het land droog en zonnig Augustus was een vrij warme maand met in een gemiddelde temperatuur van 18,1 C tegen

Nadere informatie

Zomerse hitte in de stad

Zomerse hitte in de stad Zomerse hitte in de stad Bert Holtslag Hoogleraar Meteorologie Wageningen University Presentatie voor WU Alumni, KNMI De Bilt, 25 November 2013 Mondiaal meer mensen in de stad Why study urban areas? Warmest

Nadere informatie

Kans op extreme neerslag

Kans op extreme neerslag Kans op extreme neerslag Aart Overeem, KNMI Wageningen University & Research (Kees Lemcke, KNMI) Down the Drain, Ede 18 april 2017 Overzicht presentatie Inleiding Hoe meet je regen met weerradars? De kans

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. april 2015

Maandoverzicht van het weer in Nederland. april 2015 Maandoverzicht van het weer in Nederland april 2015 April 2015: Zeer zonnig, droog en aan de koude kant Met in een gemiddelde temperatuur van 9,0 C tegen een langjarig gemiddelde van 9,2 C, was april iets

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. oktober 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. oktober 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland oktober 2016 Oktober 2016: Vrij koud, vrij droog en zonnig Met een gemiddelde temperatuur in van 9,9 C tegen een langjarig gemiddelde van 10,7 C was oktober vrij

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. september 2013

Maandoverzicht van het weer in Nederland. september 2013 Maandoverzicht van het weer in Nederland september 2013 September 2013: Normale temperatuur en aantal zonuren, nat De gemiddelde temperatuur was in september in de met 14,4 C vrijwel gelijk aan het langjarige

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland

Maandoverzicht van het weer in Nederland Maandoverzicht van het weer in Nederland maart 2013 Maart 2013: Zeer koud, droog en de normale hoeveelheid zon Maart 2013 was een zeer koude maand met in een gemiddelde temperatuur van 2.5 C tegen 6,2

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. september 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. september 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland september 2016 September 2016: Zeer warm, zeer droog en zeer zonnig Met in een gemiddelde temperatuur van 17,3 C tegen 14,5 C normaal was het de op twee na warmste

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. september 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. september 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland september 2016 September 2016: Zeer warm, zeer droog en zeer zonnig Met in een gemiddelde temperatuur van 17,3 C tegen 14,5 C normaal was het de op twee na warmste

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. december 2013

Maandoverzicht van het weer in Nederland. december 2013 Maandoverzicht van het weer in Nederland december 2013 December 2013: Zeer zacht, gemiddeld over het land zeer zonnig en vrij droog December was een zeer zachte maand met een gemiddelde maandtemperatuur

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2014

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2014 Maandoverzicht van het weer in Nederland juni 2014 Juni 2014: Vrij warm, vrij zonnig en vrij droog Met in een gemiddelde temperatuur die is uitgekomen op 16,2 C was juni vrij warm. Het langjarig gemiddelde

Nadere informatie

januari 2012 - februari 2012

januari 2012 - februari 2012 januari 2012 - februari 2012 januari 2012 1 2 3 4 5 6 7 8 30 31 februari 2012 1 2 3 4 5 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2 jan 3 4 5 6 7 8 From 26 dec 11 Kerstvakantie 9 15 jan 2 8 jan

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland

Maandoverzicht van het weer in Nederland Maandoverzicht van het weer in Nederland april 2013 April 2013: Koud, droog en vrij zonnig April 2013 was net als de drie voorafgaande maanden een koude maand. In werd het gemiddeld 8,1 C tegen 9,2 C normaal.

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2017

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juni 2017 Maandoverzicht van het weer in Nederland juni 2017 Juni 2017: Zeer warm, zonnig en gemiddeld over het land normale hoeveelheid neerslag Met een gemiddelde temperatuur van 18,0 C tegen normaal 15,6 C eindigde

Nadere informatie

Wiskunde Sta-s-ek LJ3P4

Wiskunde Sta-s-ek LJ3P4 Wiskunde Sta-s-ek LJ3P4 Sta-s-ek en misleiding 1. manipula-e van gegevens 2. manipula-e van conclusies Aselect Representa,ef (opbouw) Representa,ef (aantal) Vraagstelling Ankereffect Getallen of % Oorzaak

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2017

Maandoverzicht van het weer in Nederland. augustus 2017 Maandoverzicht van het weer in Nederland augustus 2017 Augustus 2017: Aan de koele kant, normale hoeveelheid zon en regen Augustus was aan de koele kant met in een gemiddelde temperatuur van 17,2 C tegen

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. februari 2015

Maandoverzicht van het weer in Nederland. februari 2015 Maandoverzicht van het weer in Nederland februari 2015 Februari 2015: Zonnig, normale temperatuur en hoeveelheid neerslag Met in een gemiddelde van 3,5 C week de temperatuur in februari niet veel af van

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juli 2017

Maandoverzicht van het weer in Nederland. juli 2017 Maandoverzicht van het weer in Nederland juli 2017 Juli 2017: Normale temperatuur, zeer nat en de normale hoeveelheid zon De gehele maand juli was het wisselvallig zomerweer waarbij dagen met buien of

Nadere informatie

Welke bron veroorzaakt de klacht? Meten en rekenen bij de Maasvlakte. Frits van der Eerden

Welke bron veroorzaakt de klacht? Meten en rekenen bij de Maasvlakte. Frits van der Eerden Welke bron veroorzaakt de klacht? Meten en rekenen bij de Maasvlakte Frits van der Eerden TWEELUIK Monitoring geluid (TNO Ugent ASAsense AFM) Monitoring klachten (DCMR) Opmerking: hinder (HMRI) versus

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. november 2017

Maandoverzicht van het weer in Nederland. november 2017 Maandoverzicht van het weer in Nederland november 2017 November 2017: Vrij zacht, vrij zonnig en normale hoeveelheid neerslag Met een gemiddelde temperatuur van ca. 7,3 C tegen een langjarig gemiddelde

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2018

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2018 Maandoverzicht van het weer in Nederland maart 2018 Maart 2018: Koud, vrijwel normale hoeveelheid neerslag en uren zonneschijn Met een gemiddelde temperatuur van 4,7 C tegen normaal 6,2 C was maart koud.

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland maart 2016 Maart 2016: Vrij koud, zonnig en aan de droge kant Maart was met een gemiddelde temperatuur van 5,4 Ctegen normaal 6,2 C vrij koud. Een groot deel van

Nadere informatie

Meteorologische gegevens,

Meteorologische gegevens, Indicator 25 april 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2018 bedroeg de gemiddelde

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland

Maandoverzicht van het weer in Nederland Maandoverzicht van het weer in Nederland juni 2013 Juni 2013: Vrij koel, aan de droge en sombere kant De gemiddelde maandtemperatuur in was 15,3 C tegen 15,6 C normaal. Daarmee was juni de zesde maand

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. april 2017

Maandoverzicht van het weer in Nederland. april 2017 Maandoverzicht van het weer in Nederland april 2017 April 2017: Vrij koud, droog en vrij zonnig Met in een gemiddelde temperatuur van 8,6 C tegen een langjarig gemiddelde van 9,2 C was april vrij koud.

Nadere informatie

Briefrapport 680705013/2009 D. Mooibroek P.L. Nguyen J.P. Wesseling. Meteorologie voor standaard rekenmethoden in 2008

Briefrapport 680705013/2009 D. Mooibroek P.L. Nguyen J.P. Wesseling. Meteorologie voor standaard rekenmethoden in 2008 Briefrapport 680705013/2009 D. Mooibroek P.L. Nguyen J.P. Wesseling Meteorologie voor standaard rekenmethoden in 2008 RIVM Briefrapport 680705013/2009 Meteorologie voor standaardrekenmethoden in 2008 D.

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. april 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. april 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland april 2016 April 2016: Vrij koud, nat en aan de zonnige kant Met in een gemiddelde temperatuur van 8,7 C tegen een langjarig gemiddelde van 9,2 C was april vrij

Nadere informatie

Impactproject ontwikkeling instrument hittestress voor steden en dorpen in het landelijk gebied

Impactproject ontwikkeling instrument hittestress voor steden en dorpen in het landelijk gebied Impactproject ontwikkeling instrument hittestress voor steden en dorpen in het landelijk gebied Inleiding Volgens de klimaatscenario s van het KNMI neemt het aantal periodes met hitte in de komende decennia

Nadere informatie

Wilt u vrij zijn en genieten van electrisch comfort net als thuis?

Wilt u vrij zijn en genieten van electrisch comfort net als thuis? Wilt u vrij zijn en genieten van electrisch comfort net als thuis? EFOY COMFORT - 365 dagen stroom zonder stopcontact EFOY COMFORT. De volautomatische, stille energie leverancier werkt overal, in alle

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2015

Maandoverzicht van het weer in Nederland. maart 2015 Maandoverzicht van het weer in Nederland maart 2015 Maart 2015: Normale temperatuur, zonnig en aan de droge kant De gemiddelde maandtemperatuur was in met 6,2 C precies gelijk aan het langjarige gemiddelde.

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. januari 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. januari 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland januari 2016 Januari 2016: Zacht, nat en aan de zonnige kant Met in een gemiddelde temperatuur van 4,8 C tegen een langjarig gemiddelde van 3,1 C was januari zacht.

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. november 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. november 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland november 2016 November 2016: Koud, zeer zonnig en normale hoeveelheid neerslag Met een gemiddelde temperatuur van 5,4 C tegen een langjarig gemiddelde van 6,7 C

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. november 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. november 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland november 2016 November 2016: Koud, zeer zonnig en normale hoeveelheid neerslag Met een gemiddelde temperatuur van 5,4 C tegen een langjarig gemiddelde van 6,7 C

Nadere informatie

Maandoverzicht van het weer in Nederland. december 2016

Maandoverzicht van het weer in Nederland. december 2016 Maandoverzicht van het weer in Nederland december 2016 December 2016: Zacht, zeer droog en zeer zonnig Met in een gemiddelde temperatuur van 4,7 C tegen een langjarig gemiddelde van 3,7 C was december

Nadere informatie

Wiskunde Sta-s-ek LJ3P4

Wiskunde Sta-s-ek LJ3P4 Wiskunde Sta-s-ek LJ3P4 Sta-s-ek en misleiding 1. manipula-e van gegevens 2. manipula-e van conclusies Aselect Representa,ef (opbouw) Representa,ef (aantal) Vraagstelling Ankereffect Getallen of % Oorzaak

Nadere informatie