voorstel aan dagelijks bestuur Onderwerp Bevorderen aantal en kwaliteit zwemwaterlocaties Aanleiding

Transcriptie

1 Jan Classens voorstel aan dagelijks bestuur routing met data: overleg portefeuillehouder : 3 nov 14 uur dagelijks bestuur : 10 november commissie wb : commissie bcwvm : algemeen bestuur : steller : Gabriel Zwart afdeling : Kennis en Advies portefeuillehouder : Jan Classens beslissing dagelijks bestuur: paraaf: afdelingshoofd secretaris agendapunt: vergaderdatum: 10 november openbaar: ja Onderwerp Bevorderen aantal en kwaliteit zwemwaterlocaties Aanleiding De zwemplas Kasteelse Bossen (nabij Horst, gemeente Horst aan de Maas) heeft in de afgelopen jaren steeds verhoogde aantallen blauwalgen laten zien. Dit jaar waren er verschillende meldingen, is een drijflaag waargenomen en waren de celaantallen van potentieel toxische blauwalgen relatief hoog. De waarnemingen lijken te wijzen op een geleidelijke verslechtering van de blauwalgensituatie in deze plas. De gemeente beschouwt de plas als een zorgenkindje vanwege de blauwalgen. Voor het eerst waren er afgelopen zomer ook blauwalgenmeldingen bij Seurenheide (Well, gemeente Bergen). Hoewel blauwalgen op dit moment onze aandacht vragen, betreft het voorstel de kwaliteit van het zwemwater in brede zin. Voorstel Voorstel 1. Een actieve houding aan te nemen in de samenwerking met de gemeenten en locatiebeheerders/eigenaren, ten aanzien van de waterkwaliteit van bestaande zwemlocaties. Het doel hiervan is de waterkwaliteit te verbeteren en bestaande zwemlocaties open te houden voor het publiek. Voorstel 2. We denken mee met gemeenten en provincie bij plannen of zoekacties voor nieuwe locaties. Hierin neemt het waterschap niet de trekkersrol. Inleiding Waterkwaliteitsbeheer zwemwateren. 1

2 De Provincie Limburg heeft in 1994 de toezichtstaak WHVBZ (Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden) aan het waterschap gedelegeerd. Ook de taak om de zwemwaterfunctie toe te wijzen of af te voeren is aan ons gedelegeerd. Daarnaast heeft het waterschap een taak als waterkwaliteitsbeheerder. De zorg voor waterkwaliteit omvat eveneens de blauwalgenproblematiek. Op dit moment hebben we het kwaliteitsbeheer voor 15 zwemlocaties. In 2008 waren dat er nog 17: twee locaties zijn in 2009 gesloten door de beheerder/eigenaar (Camping de Maasvallei (Arcen) en Roompot vakantiepark De Weerterbergen (Weert). Oproep minister. In een brief van 19 aug 2010 roept de toenmalige minister van VROM, mevrouw Huizinga-Heringa, waterbeheerders op om de mogelijkheid te onderzoeken om meer zwemlocaties te scheppen. Het beleid dat in uitvoering is (Kaderrichtlijn Water, Nationaal Waterplan) is er op gericht wateren schoner te maken. Dit zou volgens de minister moeten kunnen leiden tot meer schone zwemlocaties, waarvan een breed publiek gebruik kan maken. Blauwalgen, klimaat en nutriënten Blauwalgen zijn bacteriën die in stilstaand, voedselrijk water en bij hogere temperaturen in grote aantallen voor kunnen komen (bloei). Bij een dergelijke bloei wordt het water troebel en kunnen drijflagen optreden. Veel blauwalgen maken bovendien gifstoffen aan. De bloei van blauwalgen kan leiden tot ecologische problemen maar ook (als gevolg van de gifstoffen) tot gezondheidsrisico s voor zwemmers en huisdieren. Als gevolg van warmere en drogere zomers (in alle vier de KNMI klimaatscenario s) kan de zwemwaterkwaliteit verslechteren voor wat betreft het aantal ziekteverwekkende bacteriën, virussen en blauwalgen. Naast de klimaatontwikkelingen, speelt een ander fenomeen. De meeste plassen in ons gebied zijn relatief nieuw en daardoor voedselarm. In een aantal plassen is er een aanvoer van nutriënten waardoor deze plassen langzaamaan voedselrijk worden. Hierdoor neemt de kans op blauwalgenbloei toe. De plassen aan de Maas (kwaliteitsbeheer Rijkswaterstaat) vertonen zomers vaak bloei van blauwalgen. In voorgaande jaren zijn de plassen onder ons kwaliteitsbeheer, met uitzondering van enkele meldingen bij de Kasteelse Bossen, nog niet geplaagd door bloei van blauwalgen. De twee geschetste ontwikkelingen (klimaat en toename voedselrijkdom) voeden beide de verwachting dat het aantal plassen met blauwalgenproblemen in ons kwaliteitsbeheer zal toenemen. Hoewel het hier nog maar om een twee plassen gaat, onderstrepen de ontwikkelingen in Kasteelse Bossen en Seurenheide (zie aanleiding) deze verwachting. Wat doet het waterschap al? We monitoren de waterkwaliteit van de 15 plassen en zullen, gevolggevend aan de eisen uit de regelgeving, de twee genoemde probleemplassen intensiever monitoren op blauwalgen. Daarnaast zijn we het gesprek aan gegaan op ambtelijk niveau met de gemeente Horst aan de Maas en de locatiebeheerder van de Kasteelse Bossen. 2

3 Wat is nodig? Het onderzoek van de provincie zal een algemeen beeld geven. Echter, omdat elke plas anders is zal per probleemlocatie gekeken moeten worden naar de oorzaken van de problemen, de verwachting voor de toekomst en mogelijke maatregelen. Ervaringen met andere plassen wijzen uit dat dit lastig onderzoek kan zijn en dat het oplossen van blauwalgenproblemen vaak geen geringe opgave is. Het onderzoek zal ook inzicht moeten geven in de haalbaarheid en betaalbaarheid van oplossingen. Standpunt gevraagd. Gezien de ontwikkelingen in de zwemwateren en op het gebied van regelgeving en beleid, is het wenselijk dat het bestuur een standpunt inneemt ten aanzien van de houding en rol van het waterschap. Voorstel standpunt: Het waterschap streeft naar verbetering van de waterkwaliteit voor de bestaande zwemwaterlocaties. Om dit te bereiken zal het waterschap, bij knelpunten in de waterkwaliteit, een coöperatieve houding aannemen en in overleg treden met eigenaar/uitbater en gemeente. Hierbij brengt het waterschap kennis in en pakt indien nodig onderzoek op samen met belanghebbenden. Ook zullen we meedenken met gemeenten en provincie bij plannen of zoekacties voor nieuwe locaties. Beoogd effect Het doel is hierbij de gezondheidsrisico s voor badgasten zo klein mogelijk te maken en zwemwaterlocaties zoveel mogelijk open te houden voor gebruik door een breed publiek. Daarnaast werken we aan een goede verstandhouding en samenwerking met de gemeenten. Argumenten (t.b.v. besluitvorming conform voorstel) Voorstel 1. In gevolge de Waterwet (2009) heeft het waterschap een zorgtaak voor de kwaliteit van het zwemwater. De waterwet regelt ook de implementatie van de EU Zwemwaterrichtlijn (2006) welke voorschrijft dat de beheerder streeft naar verbetering van de zwemwaterkwaliteit. Onze houding nu is vaak afhoudend. Willen we inderdaad een volwaardig waterpartner zijn, dan is het goed om een stap naar onze partners toe te zetten. De Waterwet omarmt de gedachte dat over het waterbeheer afspraken gemaakt worden tussen waterschap en gemeente. Voorstel 2. Hiermee geven we gevolg aan de oproep van de minister en dragen bij aan vergroten van de mogelijkheden om te zwemmen. Het is verstandig om vanaf het begin mee te denken, om zo de waterkwaliteitsaspecten van kandidaatlocaties in een vroeg stadium te kunnen beoordelen. Op deze wijze voorkomen we in gebruik name van locaties die niet of alleen tegen hoge kosten kunnen worden open gehouden. 3

4 Het waterschap neemt niet de trekkersrol bij het zoeken van nieuwe locaties omdat ruimtelijke ordening primair het domein van provincie en gemeente is. Kanttekeningen (gevolgen, als niet besloten wordt conform het voorstel) Wanneer we een passieve houding innemen ten aanzien van een plas met waterkwaliteitsproblemen, dan is de kans groter dat de problemen niet op een effectieve manier worden aangepakt. Het gevolg kan zijn dat er gezondheidsrisico s ontstaan en dat er tijdelijke sluitingen optreden, mogelijk juist wanneer de behoefte aan goed zwemwater het grootst is (in een warme, droge zomer). Een gevolg kan ook zijn dat een gemeente of eigenaar/beheerder besluit om de locatie af te melden als zwemplas. Bij elkaar genomen is het effect dat er minder zwemwater beschikbaar is. Financiële toelichting Voor het onderzoek zal het waterschap naar bevind van zaken handelen en, indien nodig, putten uit de reguliere onderzoeksmiddelen. Wanneer maatregelen opportuun worden geacht moet een kostenverdeling gemaakt worden op basis van taakstelling en belang. economische gevolgen toename blauwalgen in regio De Provincie is een onderzoek gestart naar de huidige omvang van blauwalgenproblematiek in Limburgse zwemwateren, de verwachte invloed van klimaatverandering daarop en de economische gevolgen hiervan (derving inkomsten horeca etc). Een eerste inschatting (conceptrapport DHV) voor heel Limburg, en voor de situatie van dit moment, komt uit op een economische schade tussen de 1 en 3 miljoen euro per jaar (De kosten van maatregelen ter bestrijding zijn daarin nog niet verwerkt). De verwachting is dat deze kosten zullen stijgen als gevolg van klimaatverandering. Communicatie Door mee te werken aan herstel van zwemwater kan het waterschap heel direct aan burgers laten zien wat we doen. Dat kunnen we versterken door hierover op een effectieve manier te communiceren. Dit zal per geval uitgewerkt worden en te zijner tijd aan bestuur worden voorgelegd. We zullen in een brief aan alle gemeenten en de Provincie laten weten wat ons standpunt is ten aanzien van bestaande en mogelijk nieuwe locaties. Personeel en organisatie Een actievere inzet zoals voorgesteld betekent een toename van uren voor met name het team Kennis. Dit zal binnen bestaande formatie worden opgelost. Uitvoering en planning Wordt opgenomen in afdelingsplan

5 Evaluatie/controle 5