Opleiding Duurzaam Gebouw:

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw: Verwarming en sanitair warm water: ontwerp en regeling Leefmilieu Brussel Brussels en Europees regelgevend kader EPB werken EPB verwarming Ecodesign Jonathan FRONHOFFS CENERGIE

2 Doelstellingen van de presentatie Voorstelling van de verschillende reglementen met betrekking tot technische installaties Uiteenzetting van de Brusselse en Europese vereisten 2

3 Plan van de uiteenzetting Context EPB en Ecodesign EPB-reglementering voor werken EPB-reglementering voor verwarming Ecodesign 3

4 Context EPB & Ecodesign 20% 20% 20% Minder primaire energie Minder CO 2 Aandeel hernieuwbare energie Herziening van de EPBrichtlijn Ontwerpcriteria voor producten m.b.t. energie: boiler, airco, vensters Herziening van energielabels: de ecobloem van de EU Richtlijn Energiediensten Regeling fluorgassen De richtlijn over hernieuwbare energiebronnen Omvat aërothermische, hydrothermische en geothermische energie Bron: Daikin 4 4

5 EPB-reglementering voor werken 5

6 EPB-reglementering voor werken Europese richtlijn EPBD (2002/91/EG en recast 2010/31/EU ) CoBrACE (02/05/2013) op basis van de EPB-ordonnantie (7 juni 2007) EPB werken EPB-certificatie Technische installaties - EPB-reglementering verwarming (01/01/2011) - EPB-reglementering airconditioning (01/09/2012) 6

7 EPB-reglementering voor werken Voor 1 januari 2011 EPB werken = 12 eisen Eisen m.b.t. de constructie -K-peil, E-peil, oververhitting, R/U, koudebruggen en ventilatie Eisen technische installaties Eis 7: De vermogensmodulatie van de branders van verwarmingsketels Eis 8 Thermische isolatie van de leidingen en accessoires Eis 9 Verdeling van de verspreiding van warmte, koude en lucht Eis 10 Manuele bedienings- en automatische programmeerinrichtingen Eis 11 - Energiemetingen Eis 12 Installaties voor de aanvoer van verse lucht 7

8 EPB-reglementering voor werken Vanaf 1 januari 2011 EPB-reglementering voor werken = 7 eisen (K-peil, E-peil, enz.) Eisen 7 tot 12 overgedragen naar EPB-reglementering voor verwarming Eis 11 (metingen) gedeeltelijk behouden Meting op thermische zonnepanelen Meting op EPB-eenheden 8

9 EPB-reglementering voor werken Vanaf 1 januari 2015 EPB werken = 8 eisen (NEV, PEV, enz.) Vanaf 1 januari 2018 EPB werken = 9 eisen (NEV, PEV, enz. + dichtheid) 9

10 EPB-reglementering voor werken Keuze van technische installaties - PEV Verwarmingssysteem Collectief Individueel Verwarmingsketel stookolie Très peu d influence Emissie PEV 80/60 Radiatoren 47,45 Gascondensatieketel 70/50 Radiatoren 47,12 Gascondensatieketel 60/40 Radiatoren 46,94 Gascondensatieketel 45/35 Verwarmingsketel stookolie 46,78 80/60 Radiatoren 46,96 Gascondensatieketel 70/50 Radiatoren 46,64 Gascondensatieketel 60/40 Radiatoren 46,48 Gascondensatieketel 45/35 Verwarmingsstelsel Vloerverwarming Vloerverwarming 46,40 Zeer weinig invloed 10

11 EPB-reglementering voor werken Keuze van technische installaties - PEV SWW Collectief Individueel Verwarmingsketel op stookolie Emissie PEV 80/60 Radiatoren 47,45 Gascondensatieketel 70/50 Radiatoren 47,12 Gascondensatieketel 60/40 Radiatoren 46,94 Gascondensatieketel 45/35 46,78 Boiler 20 kw 80/60 Radiatoren 46,96 Boiler 20 kw 70/50 Radiatoren 46,64 Boiler 20 kw 60/40 Radiatoren 46,48 Boiler 20 kw 45/35 Verwarmingsstelsel Vloerverwarming Vloerverwarming 46,40 Geen verandering want kleine eenheid 11

12 EPB-reglementering voor verwarming 12

13 EPB-reglementering voor verwarming EPB-reglementering voor verwarming Van kracht geworden op 1 januari 2011 eisen regelgevende handelingen goedkeuringen 13

14 EPB-reglementering voor verwarming Wettelijke basis Europese richtlijn 2002/91/EG Ordonnantie van 7 juni 2007 Doelstelling Minder uitstoot van broeikasgassen in het BHG Daling van de uitstoot van de activiteit van de gebouwen met 6% ( 70% van de totale uitstoot) CO2-emissies Woningen Tertiaire sector Transport Industrie 14

15 EPB-reglementering voor verwarming Toepassingsgebied Alle verwarmingssystemen op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Die een of meer verwarmingsketels omvatten die een nominaal vermogen van meer dan 20 kw hebben, die met vloeibare of gasvormige brandstof werken, en die water verwarmen als tussenliggend warmtevoerend medium. Doorstroomgasboiler Pelletkachel Indien 20 kw < P 100 kw : type 1 Indien P > 100 kw of meerdere ketels: type 2 15

16 EPB-reglementering voor verwarming Verantwoordelijke VTI (Verantwoordelijke Technische Installaties) = Verantwoordelijke voor het verwarmingssysteem Of = Houder van de milieuvergunning Onderhoudsbedrijf 16

17 EPB-reglementering voor verwarming Verantwoordelijke In het geval van appartementsgebouwen individueel verwarming collectief 2 VTI s SWW individueel VTI = eigenaar van het appartement 2 VTI s VTI verwarming = alle mede-eigenaren VTI SWW = eigenaar van het appartement collectief VTI verwarming = eigenaar van het appartement VTI SWW = alle mede-eigenaren VTI = alle mede-eigenaren 17

18 EPB-reglementering voor verwarming De eisen Eisen zonder aanleiding gevende gebeurtenis Door de periodieke controle (PC) Geen voorafgaande gebeurtenis Eisen met aanleiding gevende gebeurtenis Aanleiding gevende gebeurtenissen = Plaatsing of vervanging van een verwarmingsketel Vervanging van de ketelromp Vervanging van de brander van de verwarmingsketel Verplaatsing van een verwarmingsketel naar een andere stookruimte Wijziging van de wanden van een stookruimte 18

19 EPB-reglementering voor verwarming Eisen zonder aanleiding gevende gebeurtenis (PC) Aanwezigheid van een opening voor meting van de verbrandingsgassen (behalve voor systemen van type C) 19

20 EPB-reglementering voor verwarming Eisen zonder aanleiding gevende gebeurtenis (PC) Verbranding en analyse van de verbrandingsgassen 20

21 EPB-reglementering voor verwarming Eisen zonder aanleiding gevende gebeurtenis (PC) Trekvermogen van de schoorsteen 3 Pa Alle schoorstenen die werken met een natuurlijk trekvermogen In normale meteorologische omstandigheden 21

22 EPB-reglementering voor verwarming Eisen zonder aanleiding gevende gebeurtenis (PC) Dichtheid van de rookgasafvoer- en luchttoevoerleidingen 22

23 EPB-reglementering voor verwarming Eisen zonder aanleiding gevende gebeurtenis Bijhouden van een logboek Omvat alle referentiedocumenten over het verwarmingssysteem en over de werking van het gebouw (7 tot 12 eisen) 23

24 EPB-reglementering voor verwarming Eisen zonder aanleiding gevende gebeurtenis Energiemetingen op de verwarmingsketels Indien 100 kw < Ʃ P < 500 kw: brandstof Indien Ʃ P > 500 kw: brandstof + energie 24

25 EPB-reglementering voor verwarming Eisen zonder aanleiding gevende gebeurtenis Elektrische metingen van de ventilatoren Alleen indien debiet > m³/uur indien gevoed door verwarmingssysteem 25

26 EPB-reglementering voor verwarming Eisen zonder aanleiding gevende gebeurtenis Energieboekhouding Indien Ʃ P > 100 kw: een energieboekhouding is vereist voor het systeem opmeting van het verbruik berekening van het genormaliseerd verbruik vergelijking met eerdere jaren enz. 26

27 EPB-reglementering voor verwarming Eisen met aanleiding gevende gebeurtenis Vermogensmodulatie van de branders Ventilatie van de stookruimte Nieuw gebouwde stookruimtes vanaf 1 januari 2011 Stookruimtes waarin aan de wanden werd gewerkt na 1 januari 2011 (Dimensioneringsnota van de verwarmingsketels) Thermische isolatie van leidingen en accessoires Verdeling in zones (lucht en water) Regeling Warmteterugwinning (indien nieuw ventilatiesysteem) Regeling van het verseluchtdebiet (indien debiet van het lokaal > m³/uur 27

28 EPB-reglementering voor verwarming Reglementaire handelingen Periodieke controle (elk jaar of om de 3 jaar indien stookolie of gas) Diagnose (om de 15 jaar) Oplevering (aanleiding gevende gebeurtenis) De eisen worden gecontroleerd tijdens de handelingen EISEN VAN DE EPB-REGLEMENTERING VOOR VERWARMING 28

29 EPB-reglementering voor verwarming Erkende vakmannen / reglementaire handelingen Handelingen Type van verwarmingssysteem Type van erkenning Oplevering Type 1 Type 2 Erkend verwarmingsinstallateur EPB-verwarmingsadviseur Periodieke controle Type 1 & 2 Erkend verwarmingstechnicus L, G1, G2 Diagnose Type 1 Type 2 Erkend verwarmingsinstallateur EPB-verwarmingsadviseur 29

30 Ecodesign 30

31 Context Ecodesign De reglementering steunt op: Ecodesign Richtlijn voor energiegerelateerde (ERP) producten /125/EG vervangt Ecodesign Richtlijn 2005/32/EG voor energieverbruikende producten (EUP) Doelstelling: Energieperformantie van producten verbeteren over gehele levenscyclus Scope: EUP: Energy Using Products ERP: Energy Related Products 31

32 Context Ecodesign Ecodesign-eisen leggen minimumeisen op aan de energieperformantie van producten Energielabels geven informatie over de energieperformantie van producten Dit zijn 2 verschillende zaken! 32

33 Milieu-impact Context Ecodesign De milieu-impact van producten verminderen op basis van de levenscyclusanalyse Voor elke productgroep LAAG Energielabel Vereist minimum HOOG verbannen Bron: Daikin 33

34 Milieu-impact Context Ecodesign De milieu-impact van producten verminderen op basis van de levenscyclusanalyse Voor elke productgroep LAAG Energielabel Vereist minimum HOOG verbannen Bron: Daikin 34

35 Procedure Ecodesign Iedere 3 jaar definitie relevante productgroepen in een werkplan Studie naar de milieu-impact van de producten Consultatieproces met industrie en belangengroepen (evt. adaptatie studies) EC stelt een wetsvoorstel op Evaluatie wetsvoorstel De gehele procedure duurt 55 maanden 35

36 Context Ecodesign Kaderrichtlijn 2009/125/EG DG Energie (ENER) DG Ondernemingen (ENTR) 1. Verwarmingsketels 12. Prof. koelkasten 23. Gril en kookplaten ENTR 1 koeling 2. Boilers 13. Huish. koelkasten 24. Wasmachines, droogkasten en vaatwassers ENTR 2 transformatoren 3. pc s 4. Kopieertoestellen 14. Vaatwassers 15. Branders fossiele brandstoffen 25. Koffiezetapparaten niettertiair 26. Verliezen in stilstand ENTR 3. geluids- en beelduitrusting ENTR 4. ovens en fornuizen 5. tv s, 16. Droogkasten 27. UPS ENTR 5. uitrustingen 6. Verliezen slaapstand 17. Stofzuigers 28. Pompen ENTR 6 airco & ventilatie 7. Batterijladers 18. Settopboxen 29. Pompen voor fonteinen en vijvers 8. Kantoorverlichting 19. Huish. verlichting 30. Motoren 9. Straatverlichting 20. Lokale verwarmingsproductie 31. Compressoren 10.Airco <12 kw 21. Prod. Centrale verw. hete lucht 11. Motoren, ventilatoren 22. Ovens Bron: Daikin 36

37 Focus: verwarmingsketels Eisen van kracht vanaf 26/09/2015 Met verscherping op 26/09/2017 en 26/09/2018 Geldt voor warmteproducerende toestellen <= 400 kw en boilers en buffervaten met een inhoud <= liter Eisen met betrekking tot productperformantie 37

38 Ecodesign-eisen 1. Energie-efficiëntie Seizoensgebonden 2. Geluidsvermogensniveau Afhankelijk van het nominale verwarmingsvermogen en de plaatsing (binnen/buiten) 3. Emissies van stikstofoxiden Gelden vanaf 26 september Productinformatie Fabrikant, type product, technische parameters, 5. Maximaal toegestane watervolumes (alleen voor boilers en buffervaten) Afhankelijk van tapprofiel en gemengde watertemperatuur 38

39 Ecodesign-eisen voor (combi-) ketels 1. Seizoensgebonden energie-efficiëntie: Verwarmings- (en combi-) ketels tot 70 kw: ƞ >= 86% Uitzondering: ketels Type B1 (verwarmingsketels <= 10 kw en combi-ketels <= 30 kw; ƞ >= 75%) Verwarmings- (en combi-) ketels tot > 70 kw en <= 400 kw: ƞ >= 86% (bij 100% nominale warmteafgifte) ƞ >= 94% (bij 30% nominale warmteafgifte) Warmtepompen: ƞ >= 100% (verwarmings- en combitoestellen) ƞ >= 115% (lagetemperatuurtoestellen) Let op: Vanaf september 2017 strengere eisen! 39

40 Overzicht van eisen voor verwarming 220% Lot 1 Verwarming op water 55 C Lot 1 Verwarming op water 35 C Lot 10 Lucht-Lucht WP A % 180% 160% 140% 120% 100% 80% 60% A+++ A++ A+ A B C D E A+++ A++ A+ A B C D E A++ A+ A B C D E BANS for Lot 10 Lot 1 35 C Lot 1 55 C Bron: Daikin 40

41 Ecodesign-eisen voor boilers 1. Seizoensgebonden energie-efficiëntie: Afhankelijk van tap-profiel 3XS-4XL; 22-32% Verschil tussen geregelde en niet-geregelde boilers 5. Opslagvolumes: Voor profiel 3XS <= 7 l Voor profiel XXS en XS <= 15 l Voor profiel S <= 36 l Voor profielen M-4XL met gemengd water van 40 C: Tapprofiel M L XL XXL 3XL 4XL Gemengd water bij 40 C 65 liter 130 liter 210 liter 300 liter 520 liter liter 41

42 Ecodesign-eisen voor buffervaten Voor buffervaten gelden enkel onderstaande eisen: 1. Eisen voor stilstandverliezen: Geldig vanaf 26 september 2017; Maximaal = 4. Eisen voor productinformatie: Zoals in algemene oplijsting vermeld 42

43 Ecodesign-eisen overzicht (Lot 1) Bron: Daikin 43

44 Energielabels EUP: Energy Using Products Lampen Wasmachines Ketels Stofzuigers ERP: Energy Related Products Vensters Douchekoppen Stoomketels Isolatiematerialen Bron: EPB Certificaat 44

45 Energielabels Toelichting ERPs: Isolatiematerialen vallen ook onder ERPs; zijn onderzocht en niet noodzakelijk en opportuun om te reglementeren geen labels of eisen voor isolatiematerialen Vensters worden 30/09/2015 besproken Bron: EPB Certificaat 45

46 Energielabels Bron: De Dietrich Productietoestellen <= 70 kw en buffervaten tot 500 l moeten voorzien worden van een label Bron: Daikin 46

47 July 2015 July Labels per technologie Space heaters Combination heaters Bron: Daikin

48 Labels voor packages Energy label Bron: Daikin 48

49 Labels voor packages Achtergrond: Gasketels beter laten concurreren met warmtepompen door naar energieperformantie totale systeem te kijken Pakket waterverwarmer + zonne-energie installatie: Tapprofiel [3XS-4XL] Energie-efficiëntie waterverwarming [%] Bijdrage zonne-energie / efficiëntie [%] Energie-efficiëntie pakket [%] 49

50 Andere toepasselijke reglementeringen Milieuvergunning Brandveiligheidsnormen (basisnormen: normen-belgie/hb%20bn% nl.pdf) Voorschriften van de energieleveranciers Enz. 50

51 Interessante tools, websites, : Leefmilieu Brussel Verordeningen Ecodesign en Labelling warming.pdf pdf 51

52 Referenties Gids Duurzame Gebouwen en andere bronnen: Gids duurzame gebouwen: Fiche ENE 08 52

53 Te onthouden uit de uiteenzetting EPB-reglementering voor werken = Eisen m.b.t. de metingen Toegespitst op de eenheid

54 Te onthouden uit de uiteenzetting EPB-reglementering voor verwarming Ecodesign Eisen m.b.t. plaatsing installaties + exploitatie Eisen m.b.t. producten 54

55 Contact Jonathan FRONHOFFS Projectleider Gegevens : jonathan.fronhoffs@cenergie.be 55