UITGEDOOGD. VNL-nota legalisering softdrugs

Transcriptie

1 UITGEDOOGD VNL-nota legalisering softdrugs Naam: VNL (VoorNederland) Datum: 20 september 2016

2 Inleiding In de jaren '70 pleitte professor Hulsman voor het eerst voor het decriminaliseren van cannabis. Het toenmalige landsbestuur zette een verandering in gang en dit resulteerde vooralsnog in het zogenaamde 'gedoogbeleid'. Dit jaar bestaat het beleid precies 40 jaar. En het is hoog tijd voor modernisering. Nederland als liberaal gidsland op dit thema, is inmiddels ingehaald door onder meer Uruguay, verschillende staten in de VS (o.a. Washington, Colorado en Alaska) en Argentinië. Het is dus tijd voor een herziening. Gedoogbeleid Het gedoogbeleid houdt, wat drugs betreft, in dat het voorhanden hebben ervan feitelijk strafbaar is maar dat er onder bepaalde omstandigheden niet strafrechtelijk vervolgd wordt. De overheid stelt allereerst dat er een onderscheid gemaakt wordt tussen harddrugs en softdrugs. Dit onderscheid is vastgelegd in de Opiumwet. Bij deze wet horen twee lijsten: Op lijst I van de Opiumwet staan de harddrugs. Deze zijn schadelijker voor de gezondheid dan softdrugs. Voorbeelden zijn heroïne, cocaïne en XTC. Op lijst II staan de softdrugs. De risico s van deze drugs zijn minder groot dan bij de harddrugs op lijst I. Voorbeelden zijn cannabisproducten (hasj en wiet) en slaapmiddelen. Het gebruik van 2 lijsten maakt het mogelijk verschillende regels te stellen voor soft- en harddrugs. Het belangrijkste voorbeeld daarvan is het gedogen van de verkoop van softdrugs in coffeeshops. Omdat softdrugs minder schadelijk zijn voor de gezondheid dan harddrugs, gelden hiervoor soms andere regels. Coffeeshops kunnen, ondanks het gegeven dat het feitelijk strafbaar is, onder strenge voorwaarden wiet en hasj verkopen. Zij worden daarvoor dan niet strafrechtelijk vervolgd. Dit is de essentie van het gedoogbeleid. Ook vervolgt het Openbaar Ministerie personen niet als zij kleine hoeveelheden softdrugs bezitten. Het gaat hier om: -maximaal 5 gram cannabis (wiet, hasj); -maximaal 5 hennepplanten. Voor de verkoop van wiet en hasj moeten coffeeshops zich aan regels (de gedoogcriteria) houden. Een coffeeshop moet aan de volgende voorwaarden voldoen: -Er mag niet meer dan 5 gram softdrugs per dag per persoon worden verkocht. -Er mogen geen harddrugs worden verkocht. -Er mogen geen softdrugs verkocht worden aan minderjarigen. -Minderjarigen mogen niet in een coffeeshop worden binnengelaten. -Er mag geen alcohol worden geschonken. -Er mag geen reclame voor drugs en de coffeeshop worden gemaakt. -Er mag geen overlast voor de omgeving worden veroorzaakt. -De handelsvoorraad mag niet meer dan 500 gram zijn. -Geen toegang voor en verkoop aan anderen dan ingezetenen van Nederland.

3 Nadelen gedogen Dit beleid van oogluikend toestaan wat wettelijk verboden is, levert in de praktijk ongewenste situaties op. Allereerst dwingt het huidige overheidsbeleid coffeeshophouders in zee te gaan met personen die formeel criminele handelingen verrichten (met hun verkoop aan de coffeeshophouder). Dit noemt men de zogenaamde achterdeur (daar waar de softdrugs in het handelsverkeer wordt gebracht). Daarnaast ondermijnt een overheid die bewust stuurt op het niet naleven van de wet ook de rechtsstaat en creëert het een onduidelijke situatie voor de burger met betrekking tot wat wel en wat niet kan. Verder wordt het individu ernstig beperkt in zijn/haar vrijheid om zelfstandig te beslissen gebruik te maken van een bepaald (relatief onschadelijk) genotsmiddel. Aansluiting bij regelgeving omtrent alcohol en tabak zou logisch zijn. Ook vanuit economisch oogpunt is het huidige beleid onvoordelig. Door het niet heffen van accijnzen en belastingen over het product loopt de samenleving honderden miljoenen mis die anders gestoken zouden kunnen worden in de bestrijding van werkelijke criminaliteit. De huidige aanpak zorgt immers nog steeds voor een enorme belasting van het justitieapparaat. Tot slot zorgt het gedoogbeleid ervoor dat allerlei maatregelen die genomen zouden kunnen worden ten gunste van de volksgezondheid blijven liggen. Denk hierbij aan goede voorlichting over een legaal product. Maar ook aan het bepalen van het toegestane THC- (en CBD-) gehalte. Enkele feiten Verschillende instanties waaronder het Trimbos Instituut, het RIVM, VOC en Jellinek leveren structureel gedegen informatie m.b.t. softdrugs en het debat omtrent legalisering. Hieronder volgen enkele bevindingen van de betreffende organisaties. Gebruik Ondanks de relatief eenvoudige verkrijgbaarheid van cannabis in coffeeshops telt ons land niet méér cannabisconsumenten dan het Europese gemiddelde. Naar schatting 7% van alle EU-inwoners heeft in het afgelopen jaar cannabis geconsumeerd. Nederland valt met 7% precies op dit Europees gemiddelde. (Bron: Nationale Drug Monitor). Een meer open beleid betekent dus zeker niet dat de consumptie stijgt. Schadelijk? In de ranking van schadelijkheid van drugs, die het RIVM (Rijksinstituut voor Milieu en Volksgezondheid) opstelt, staat cannabis op de elfde plaats. Alcohol en tabak scoren aanzienlijk hoger op de schaal van schadelijkheid voor de volksgezondheid (respectievelijk plek 3 en plek 4). Heroïne en crack blijken het meest schadelijk te zijn. Een dodelijke overdosis cannabis is verder, ondanks de beweringen van onze minister van Veiligheid en Justitie, nog nooit geregistreerd. Onderzoek wijst uit dat je binnen een kwartier ruim 680 kilo wiet op zou moeten roken voor zo n overdosis (Bron: Denis Petro, Pharmacology and Toxicity of Cannabis ).

4 THC Vanaf 1999 doet het Trimbos-Instituut onderzoek naar het THC-gehalte. Afgelopen jaar was het gemiddelde THC-gehalte in de meest populaire (=meest verkochte) nederwiet ongeveer 15%. Dit percentage verschilt niet significant van dat van 2014 (toen 14,6%). Naast de meest populaire nederwiet werd ook de sterkste variant per coffeeshop onderzocht. Deze bevatte het afgelopen jaar gemiddeld 17,1% THC. Buitenlandse hasj bevatte gemiddeld 17,8% THC, hasj gemaakt van nederwiet 31,6% en wiet uit het buitenland 4,8%. Tot in 2004 steeg het gemiddelde percentage THC in nederwiet naar meer dan 20%. In de daaropvolgende jaren was sprake van een geleidelijke daling; de afgelopen jaren bewoog het percentage zich tussen de 13 en 17%. CBD CBD (cannabidiol) is een stof die voorkomt in hasj of wiet. THC zorgt voor het effect van hasj en wiet. CBD heeft zelf geen effecten maar beïnvloedt de werking van THC wel. Mogelijk dat CBD (en dan vooral de verhouding tussen CBD en THC) sommige effecten van THC kan tegengaan zoals: acute psychotische symptomen, angst, verslechtering van geheugen en belonende effecten. Helaas is er nog geen sluitend epidemiologisch onderzoek gedaan dat aantoont dat cannabis met een hoog CBD gehalte minder riskant is. Opvallend is dat CBD uit Nederlandse wiet (ofwel Skunk) vrijwel geheel verdwenen is. Aantal coffeeshops Volgens de meest recente cijfers (Intraval, mei 2015), telt ons land 582 coffeeshops. In 1999 waren dat er nog 846. Ter vergelijking: het aantal verkooppunten van alcohol wordt geschat op ( Draagvlak Een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking is voorstander van legalisering van cannabis. Een recente peiling van Motivaction (juni 2015) wijst uit dat liefst 70% van de ondervraagden wil dat hennepteelt wordt gereguleerd of volledig wordt vrij gegeven. Bij de achterban van de PVV is 62% vóór, bij de achterban van het CDA 65% en bij de achterban van de VVD zelfs 77%. Dit is zijn opvallende bevindingen daar de betreffende partijen (i.t.t. hun achterban dus) mordicus tegen wijziging van het huidige beleid zijn. Capaciteit justitie De jacht op cannabis legt een enorm beslag op de capaciteit van politie en justitie. Illustratief is een uitspraak van korpschef Frans Heeres van de politie Midden- en Westbrabant (BN/De Stem): Veertig procent van ons opsporingsapparaat wordt ingezet tegen de hennepcriminaliteit. Hennep is onze grootste zorg. Ontlasting is een absolute must.

5 Legalisering VNL wil een einde maken aan het gedoogbeleid en toe naar de legalisering van cannabis. Daar dit op verschillende manieren kan worden gerealiseerd, zal hieronder kort worden geschetst binnen welke kaders VNL dit wil. Onderzoek THC-gehalte Op 24 juni 2011 verscheen het rapport Drugs in lijsten van de expertcommissie lijstensystematiek Opiumwet (ook wel de commissie Garretsen genoemd). In dat rapport doet de commissie Garretsen onder andere de aanbeveling het bestaande onderscheid tussen de verschillende soorten cannabis op de twee lijsten van de Opiumwet aan te scherpen op basis van het gehalte aan THC, waarbij een gehalte van 15 procent THC als grenswaarde is gehanteerd. Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is het THC-gehalte in hennep en hasjiesj sterk toegenomen. In 1991 werd een gemiddeld THC-gehalte in nederwiet gerapporteerd van 7,5 procent. De professionalisering van de illegale hennepteelt in Nederland in de jaren 90 heeft geleid tot een aanzienlijke verhoging van het THC-gehalte. Zo werd in 2004 een gemiddeld THC-gehalte in nederwiet gemeten van 20 procent. Sindsdien varieert, zoals eerder gemeld, het gemiddelde THCgehalte in nederwiet tussen de 15 procent en de 18 procent. Een exacte grens voor het risico kan volgens de commissie Garretsen moeilijk worden gegeven maar zij acht wel voldoende aannemelijk dat sprake is van toegenomen schade voor de gezondheid door het gebruik van cannabis, vooral op jonge leeftijd, en de rol die een hoge concentratie THC daarbij speelt. Uit het oogpunt van de bescherming van de gezondheid van de gebruiker is een THC-gehalte van gemiddeld 12 procent in cannabis te prefereren boven de hogere gemiddelde waarden, zoals die de laatste jaren worden aangetroffen. Op grond van deze overweging wordt een grenswaarde van 15 procent THC geïntroduceerd. Alle wiet met een THC-gehalte boven de 15% zal, in aansluiting op de aanbevelingen van de commissie Garretsen, op lijst 1 van de Opiumwet worden geplaatst en daarmee vallen in de categorie harddrugs. Alle wiet met een THC-gehalte tot en met 15% zal volledig worden gelegaliseerd. Dit betekent dat de productie, handel en het gebruik niet langer formeel strafbaar zullen zijn. Wel zal er een overheidskeurmerk komen voor producent en handelaar waaruit blijkt dat er wordt voldaan aan minimale eisen (Wet BIBOB, veiligheid, hygiëne, milieu, locatie en kwaliteit). Geen staatskwekerijen dus maar toezicht op een open markt. Opbrengsten Gelden die legalisering opleveren worden geraamd op 300 miljoen per jaar. Dat is meer dan 1 miljard per kabinetsperiode. De genoemde gelden gaan wat VNL betreft naar de veiligheidsketen. Meer specifiek: naar politie en justitie voor de bestrijding van werkelijke criminaliteit.

6 Gevolgen en doelstelling legalisering Legalisering, en daarmee liberalisering, van het softdrugsbeleid leidt tot een grotere individuele vrijheid van de burger, gerichtere sturing wat betreft de volksgezondheid op dit punt, economische opbrengsten voor de samenleving, duidelijkheid voor de burger over de vraag wat wel en wat niet is toegestaan, meer politiecapaciteit en het maakt tot slot een einde aan de ondermijning van de rechtsstaat.