Bob Color karaoke in crisistijden

Transcriptie

1 Zie ook onze advertentie op pagina mr. P.W. Altenburg ZEEBURGERDIJK 50 - AMSTERDAM p.altenburg@vandoorncs.nl advocaat altijd gratis Zeeburgerdijk AE Amsterdam postbus 1717 november 1000 BS 2013 Amsterdam T: F: visitekaartjes 85x55 mm.indd :44 MUG25 Jaar Bob Color karaoke in crisistijden CNV-voorzitter Jaap Smit pleit voor rafelranden Alexander Rinnooy Kan: bijstand is trampoline Bewindvoering is soms noodzakelijk Onvrijwillig ZZP er werkt

2 2 MUG Magazine november 2013 advertentie Naar elkaar luisteren Met elkaar praten Van elkaar leren in de Multiloog - bijeenkomsten Najaar 2013 in Amsterdam Thema: Communicatie over ervaringen in het dagelijks leven plaats: Stichting Muzenis Cliffordstraat 38 dag & tijdstip: di uur data: 12 en 26 nov openbaar vervoer: tram 10 (eindhalte), bus 21 plaats: Centrum Westerwijk Adm. De Ruijterweg dag & tijdstip: wo uur data: 20 nov en 18 dec openbaar vervoer: tram 7, 12, 13 en 14, bus 18 plaats: Gebouw Tetterode (ism de Bijstandsbond) ruimte D4net Bilderdijkstraat 165F dag & tijdstip: wo uur datum: 6 nov openbaar vervoer: tram 3, 7, 12, 13, 14 en 17 Toegang: gratis Organisatie: St. IPC/INCA Projectbureau Amsterdam Telefoon: / Website: Met steun van: Gemeente Amsterdam (Dienst WZS) Tel of Even geen geld, wel spullen? Lenen op onderpand: snel, simpel en betrouwbaar Bij de Gemeente Amsterdam kan iedereen vanaf 18 jaar geld lenen op onderpand tegen lage kosten. De voordelen van de Stadsbank van Lening direct contant geld tegen inlevering van u kunt uw bezittingen elk moment weer uw sieraden of gebruiksartikelen; meenemen, als u het geleende geld met lage beleenkosten en verlengen van uw de kosten terugbetaalt; lening is elke 9 maanden mogelijk; een gemeenteinstelling, dus betrouwbaar. DE BIJSTANDSBOND EN ADVOCAAT MARC VAN HOOF Inloopspreekuur Juridische en sociale begeleiding Iedere dinsdag en donderdag van uur We gaan mee naar gesprekken waar je tegenop ziet Da Costakade 162, Amsterdam info@bijstandsbond.org Telefoon: Zie ook : Teletekst AT5 pagina 420 Vind jij het leuk om iemand met financiële problemen te helpen? Word Vonk coach. Vonk helpt klanten van de Voedselbank en schuldhulpverlening Bel ons op , mail naar: vrijwilligerswerk@deregenboog.org. Of kijk op KRINGLOOPWINKEL. bij U in de buurt Postjeskade 23-25, A dam West Kerkstraat 354, A dam Centrum Papaverweg 21, A dam Noord Zeeburgerpad 90, A dam Oost Lange Begijnestraat 8, Haarlem Centrum Spaarneweg 16A, Cruquius Ruimt woningen geheel leeg.

3 MUG Magazine november 2013 inhoud 3 IN DIT NUMMER Beeld George Maas/Fotonova Beeld cover George Maas/Fotonova Rubrieken / columns 4 De maand MUG 6 catelijne Bosman College Van de redactie 25 Agenda / Stadspas 28 Sociaal raadslieden Juridisch loket 29 De Ombudsman 31 Jacques Peeters Betoog 32 Klerenzooi Voor de buurt 33 Gratis in Amsterdam De gulle keuken Cryptogram 34 MUGwijzer werkt 18 Participeren in de Meervaart 19 Ervaren Jaren tellen Verkopen als vak 7 Hetty Vlug over armoede 8 Gehandicapten in de knel 9 Elkaar helpen met gratis spullen 10 Wat doet een bewindvoerder? 11 De vis wordt duur betaald 12 Jaap Smit ziet grijstinten 14 Alexander Rinnooy Kan: bijstand is geen vangnet 16 Op eigen kracht uit de problemen 21 De multi-dialogen Kunst & Cultuur 22 Wildbreien in het Vondelpark 23 Op jacht naar gelijkgekleden 24 Bob Color: levende jukebox Advertenties RECHTSHULP VOOR MINIMA eerste oriënterend gesprek altijd gratis Tel ADVOCATEN SANTIE MATHOERAPERSAD & W. HOEBBA Amsterdam ZO: Bijlmerdreef 310 A. Bus 47 Inloop ma do Amsterdam Oost: Afrikanerplein 1 advertentie@mugweb.nl Uw advertentie hier? Problemen met uw uitkering? Gratis afspraak! Zie ook advertentie op pagina

4 4 MUG Magazine november 2013 actueel De maand mug wordt AMSTERDAM SELECTIEF BIJ HET TOEKENNEN VAN BIJSTAND? De FNV vindt het hoogst ongepast dat het Amsterdamse college van burgemeester en wethouders wil onderzoeken òf en zo ja, aan welke klanten de bijstand tijdelijk kan worden toegekend. Zo staat het althans in de Begroting Kennelijk is deze formulering reden voor zorg. Vicevoorzitter Ruud Kuin van de FNV: Bijstandsgerechtigden zijn er niet gebaat bij dat hun inkomen nóg meer onder druk staat in een tijd dat de kans op betaald werk klein is. De Bijstandsbond betoogde 30 oktober in de gemeenteraad dat bijstand een grondwettelijk recht is. Wethouder Financiën Pieter Hilhorst (PvdA) probeerde de onrust weg te nemen: B en W tornen niet aan het grondwettelijke recht op bijstand. Zijn collega Andrée van Es (Groen- Links) van Werk en Inkomen komt snel met een toelichting op de gewraakte begrotingstekst. Het recht op bijstand en de voorwaarden zijn wettelijk vastgelegd. Artikel 11, lid 1 van de Wet Werk en Bijstand (wwb) luidt: Iedere in Nederland woonachtige Nederlander die hier te lande in zodanige omstandigheden verkeert of dreigt te geraken dat hij niet over de middelen beschikt om in de noodzakelijke kosten van bestaan te voorzien, heeft recht op bijstand van overheidswege. fors MINder mensen afgekeurd voor werk Het aantal mensen met een uitkering wegens arbeidsongeschiktheid is behoorlijk gedaald, zo meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Eind juni ontvingen Nederlanders een uitkering krachtens de wao/wia, wajong of wga (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten). Dat zijn er minder dan eind december De afname komt geheel voor rekening van mannen. Die maakten collectief minder gebruik van arbeidsongeschiktheidsregelingen. Bij vrouwen was juist sprake van een lichte toename. De regels voor deze uitkeringen zijn behoorlijk aangescherpt. Werkgevers kunnen overtollig personeel niet meer zo eenvoudig in de wao/wia dumpen als voorheen. Flexwerkers en zzp ers (zelfstandigen) komen moeilijk of helemaal niet in aanmerking voor een collectieve verzekering bij arbeidsongeschiktheid. De toename van het aantal zzp ers heeft wellicht ook bijgedragen tot de afname van uitkeringen. meer jongeren zonder werk vanwege PSYCHISCHE PROBLEMEN Terwijl het aantal arbeidsongeschiktheiduitkeringen afneemt, neemt het aantal jongeren dat niet kan werken juist toe. In 1998 was 2,9 procent van de mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering jonger dan 25 jaar, nu is dat 8,5 procent. Vooral sinds 2007 is sprake van een forse stijging van het aantal wajong-uitkeringen. Bijna eenderde van alle mensen die worden afgekeurd zijn psychisch niet in orde. levende fruitmachine Tijdens het Jafani Festival op 26 oktober in Amsterdam-Noord was deze Smooty Operator te zien, Een menselijke gokkast waar voor 2,- een verse smoothie (fruitdrankje) kon worden besteld. Dit benefiet festival zamelt geld in voor de arts Jafani Nabare die in Ghana een ziekenhuis wil opzetten en studenten helpt die hun studie niet zelf kunnen bekostigen. Beeld Erik Veld medische gegevens niet veilig bij uwv Medisch onbevoegde medewerkers van uitkeringsinstantie UWV, zoals reintegratiebegeleiders, hebben ongeoorloofd inzage in dossiers van zieke cliënten. Nietmedici bij het UWV beoordelen te vaak of iemand wel of niet te ziek is om te werken. Artsen in dienst van het UWV lopen daarbij ook risico, want zij zijn verantwoordelijk voor de geheimhouding van gegevens. Dit alles brengt de Volkskrant naar buiten op basis van een via de klokkenluiderswebsite Publeaks gelekt vertrouwelijk rapport van emiritus hoogleraar Sjef Gevers. De misstanden bij het UWV zijn het gevolg van vergaande bezuinigingen. In 2012 deden mensen een beroep op de Ziektewet, een van de wetten die het UWV uitvoert. Volgens de Volkskrant heeft het UWV naar aanleiding van het rapport van professor Gevers wel al wat verbeteringen aangebracht.

5 MUG Magazine november 2013 actueel 5 WERKENDEN IN DE ZORG MAKEN TE VEEL UREN Zorgmedewerkers werken zich uit de naad, blijkt uit een door Abvakabo FNV afgenomen enquête onder medewerkers in verpleeg- en verzorgingshuizen en in de thuiszorg. Van hen werkt 45 procent structureel over. Een kwart van de ondervraagden moet regelmatig binnen 24 uur ergens invallen. Ruim de helft van de ondervraagden heeft geen vast wekelijks rooster. Ook draaien vooral in de thuiszorg zorgmedewerkers vaak (46 procent) gebroken diensten: s ochtends de helft van hun uren en s avonds de andere helft. Tweederde geeft aan dat de werkdruk is toegenomen. Voor 34 procent van Joep Bertrams de werknemers geldt dat hun plezier in het werk daarmee flink is afgenomen. NIEUWE REGELS maken aow er MINDER VAAK VERDACHT VAN OPLICHTING Als het aan Jetta Klijnsma ligt, worden niet-samenwonenden ouderen die wel een relatie hebben of veel dingen samen doen, straks minder vaak verdacht van aow-fraude. Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jetta Klijnsma (PvdA) komt met een wetsvoorstel om een lat-relatie, waarbij elk van de partners een eigen woning heeft, te erkennen zonder gevolgen voor de aow. Ouderenorganisaties pleiten al lang voor duidelijke regels in de aow. Zo bestaat nu veel onduidelijkheid over de gevolgen van bijvoorbeeld het delen van een auto, het gezamenlijk doen van boodschappen of het regelmatig bij elkaar slapen. Ouderen ervaren de controle van de SVB als een inbreuk op de privacy. Klijnsma s wetsvoorstel komt begin volgend jaar in de Tweede Kamer. MINDER SPAREN IN DE BIJSTAND Wie in de bijstand zit, mag per 1 januari minder sparen. De grens aan vermogensbezit in de bijstand gaat omlaag. Voor spaargeld gaat het toegestane bedrag voor alleenstaanden van 5.795,- naar 4.975,-. Voor ouders en voor gehuwden gaat het bedrag van ,- naar 9.950,-. Het gaat niet uitsluitend om geld. Van een musicus met een dure viool kan worden verlangd dat hij het instrument in de verkoop doet, ook al zou hij er ooit weer zijn brood mee kunnen verdienen. Weigering kan tot gevolg hebben dat de bijstand niet wordt toegekend. Ook de overwaarde op de eigen woning moet eerder worden aangesproken. LEKKEN VIA MUG MUG Magazine heeft zich aangesloten bij de klokkeluiderswebsite Publeaks. Zo wil MUG het makkelijker maken voor burgers ( cliënten ) en medewerkers van bijvoorbeeld uitkeringsinstanties om misstanden te melden. Via de website nl kunnen zogeheten klokkenluiders veilig informatie aan journalisten doorspelen, zonder risico op represaille. Dit kan dankzij speciale software en veilige internetroutes. MUG-hoofdredacteur Joop Lahaise: We publiceren natuurlijk niet iedere verdachtmaking aan het adres van bijvoorbeeld DWI of UWV. We checken alle informatie en passen wederhoor toe. Maar we merken dat mensen vaak veel weten en bang zijn hun kennis wereldkundig te maken. Ook MUG heeft een controlerende taak, daarom doen we dit. LEzersonderzoek cadeau Wethouder armoedebeleid Freek Ossel (PvdA) doet het jarige MUG Magazine een lezersonderzoek cadeau. Ossel nam 8 oktober in NRC Café de eerste vernieuwde MUG, tevens jubileumnummer, in ontvangst. Hoofdredacteur Joop Lahaise toonde zich in zijn nopjes: Zo n onderzoek is duur maar kan voor MUG heel belangrijk zijn, bijvoorbeeld om adverteerders te werven.

6 6 MUG Magazine november 2013 actueel Van de redactie Joop lahaise Kijk nou toch eens! Een vijfentwintig jaar oude MUG!, zo liet Peter van Straaten in het vorige nummer een man in bed tegen zijn vrouw zeggen, terwijl zo n stekelig beestje op zijn hand landde. Hij keek er ontroerd bij. Een mooier beeld van het jarige MUG Magazine kon de redactie zich niet wensen. Het Parool, de Volkskrant, BNR, AT5 en Amsterdam FM besteedden aandacht aan het jubilerende MUG. Bedankt, we kunnen alle aandacht goed gebruiken om MUG overeind te houden. Dat is nog lastig als je niet zo lollig bent als Geer en Goor. Armoede is in, vooral als de geportretteerden zielig zijn of een schop onder hun kont nodig hebben zoals in Een dubbeltje op zijn kant. MUG is niet aaibaar, huilt niet mee met de wolven in het bos en slaat geen stoere taal uit. MUG neemt de situatie van mensen die financieel worden uitgedaagd serieus, zonder te pamperen of ze als zielig neer te zetten. Al 25 jaar. En net als Peter s mug kunnen we steken. Vinden we het platte leedvermaak in Effe geen cent te makken verwerpelijk? Ach, al is de drijfveer van RTL commercieel, de boodschap kan nuttig zijn. En dat aan Een dubbeltje op zijn kant een besparingswebsite is gekoppeld die aanbieders van telefonie, internet, verzekeringen etc. aan klanten helpt ( is slim. Kijk ook maar eens op mugweb.nl. Lekker leesvoer is het niet, het rapport over arbeidsbemiddeling van het Actiecomité Dwangarbeid Nee. Alleen al de vele kreupele zinnen. Maar nog weerzinwekkender zijn de praktijken die het rapport beschrijft: De participatieprojecten die overal naar leiden behalve naar betaald werk. Projecten waar je niks van leert, wordt vernederd en waar ze dreigen je uitkering stop te zetten als je niet naar de pijpen van de werkmeesters danst. Dat gaat bijvoorbeeld over het Praktijkcentrum aan de Laarderhoogtweg en De Herstelling. Mensen ervaren die projecten als zinloos en geestdodend. Een citaat: Ze denken als we de mensen maar genoeg pesten, zoeken ze wel een baan en zien ze af van de uitkering. Maar die banen zijn er niet. Nederland wordt met de dag harder. Multitasken Column Catelijne Bosman Catelijne is ex-bijstandsmoeder. Ze doet maandelijks verslag van haar overlevingstocht met vijf opgroeiende kinderen. Een van de vaardigheden die je moet hebben als alleenstaande werkende moeder is dat je moet kunnen multitasken. Hoe lastig dat is weet ik sinds april, toen ik mijn rentree maakte op de arbeidsmarkt. Ik heb enorm plezier in mijn werk en het is dan ook voor mij een droom die uitkwam om net als de gewone mensen s ochtends te vertrekken van huis en zelfstandig mijn brood te verdienen. Maar ja, hoe moest dat dan met de kinderen? Ik ben eindelijk de leuke moeder die s middags klaar zit met de thee om hun verhalen te horen en ik ben ook graag te vinden op school om optredens bij te wonen en deel te nemen aan activiteiten. Gelukkig is Chris, de vader van de oudste drie kinderen, bereid de kinderen naar school te brengen en na school op te vangen. Op mijn twee vrije dagen poets ik alles in huis schoon, zodat Chris het alleen maar een beetje aan kant hoeft te houden. Op die vrije dagen probeer ik ook alle kinderen even quality time te geven, want ik moet nu regelmatig nee verkopen als er iets leuks te doen is op school. Op werkdagen is het sjezen naar huis: vlug eten en dan ook nog huiswerkbegeleiding geven en daarna het avondritueel om iedereen een beetje op tijd naar bed te krijgen... Ik heb enorm respect gekregen voor al die alleenstaande werkende ouders die net als ik dagelijks moeten multitasken om aan ieders verwachting en verplichtingen te voldoen. Sowieso moet je als alleenstaande ouder al een soort duizendpoot zijn om alles in goede banen te leiden, maar met een baan erbij komt daar toch heel wat meer bij kijken. Iets waar ook de gemeente Zaanstad te makkelijk over denkt, en van mij eist dat ik minimaal 36 uur per week beschikbaar moet zijn voor werk en nog steeds vijf keer per week moet solliciteren. Maar goed, ik heb inmiddels al meerdere keren de mensen van DWI van de gemeente Zaanstad uitgenodigd om een dagje mee te draaien in mijn gezin, om zo aan te tonen dat het haast onmogelijk is om nog meer uren beschikbaar te zijn. Ze blijken echter in die hoge toren niet zo goed te kunnen multitasken, want een reactie blijft tot op heden uit. College Column Caroline Gehrels Het college van B&W verzorgt iedere maand een column. Deze maand is het de beurt aan Carolien Gehrels (PvdA), wethouder Economische Zaken, Kunst en Cultuur en Lokale Media. MUG Magazine bestaat 25 jaar! Dat past uitstekend in 2013, een bijzonder jaar voor Amsterdam. Het zal niemand zijn ontgaan. Zo is het Rijksmuseum weer open, bestaan de grachten 400 jaar en viert Artis haar 175ste verjaardag. Net als andere jubilarissen is MUG Magazine niet meer weg te denken uit deze stad. Met elkaar maken al deze partijen Amsterdam tot de aantrekkelijke stad zoals wij die kennen. Een stad waar veel verschillende mensen zich thuis voelen. Een stad waar mensen van over de hele wereld naartoe komen. Voor veel Amsterdammers is 2013 helaas ook een moeilijk jaar. Voor mensen die na jaren werken plotseling hun baan verloren. Voor de jongeren die een mooie opleiding hebben afgerond maar niet aan de bak komen. En voor al die leerlingen die geen stageplek kunnen vinden. Een snelle en eenvoudige oplossing is er niet. Maar dat betekent niet dat we bij de pakken neer gaan zitten. Iedereen in deze stad heeft een verantwoordelijkheid. Steeds meer organisaties voelen dat gelukkig ook zo. Scholen proberen jongeren nadrukkelijker op te leiden voor werk in plaats van voor werkeloosheid. Bedrijven in de stad creëren meer stageplekken. De gemeente probeert door meer bedrijven naar Amsterdam te halen voor extra banen te zorgen. Als we samenwerken is deze stad tot veel in staat. Toch blijft het de komende tijd voor veel mensen nog hard werken om een baan te krijgen. Amsterdam 2013 gaat niet alleen over het verleden, maar ook over de toekomst. Hoe zorgen we ervoor dat alle Amsterdammers hier prettig kunnen wonen en werken? Dat is het geheim van Amsterdam 2013: het gaat vooral over 2014, 2015 en verder. Bij deze toekomst hoort ook MUG Magazine. Ik hoop van harte dat MUG zich blijft inzetten voor het welzijn van iedere Amsterdammer, zoals het dat de afgelopen 25 jaar vol overgave heeft gedaan. MUG, van harte!

7 MUG Magazine november 2013 Achtergrond 7 Het buitenboordmotortje van het armoedebeleid Armoedecoördinator Hetty Vlug probeert Amsterdam te verbinden in haar strijd tegen armoede: bedrijven, maatschappelijke organisaties, de overheid én de mensen zelf. Tekst Jojanneke Spoor Beeld Erik Veld Terwijl er windstoten van meer dan 100 kilometer per uur door Amsterdamse straten gieren, praat Hetty Hetty Vlug is armoedecoördinator bij de gemeente Vlug rap over zelfredzaamheid, veerkracht en steun voor elkaar. Ze heeft net per fiets de storm getrotseerd en eenmaal veilig binnen stippelt ze alvast een route uit voor de terugweg, langs zo min mogelijk bomen. Vlug is sinds twee en een half jaar armoederegisseur bij de gemeente Amsterdam. Op vragen over nieuw beleid, zoals de Participatiewet, weet ze geen antwoord maar ze heeft wel zo haar ideeën over armoedebestrijding en is niet bang om de verantwoordelijke wethouders daarover aan hun jasje te trekken. Ze ziet zichzelf vooral als verbinder. Ik ben een buitenboordmotortje, ik ben er om te ondersteunen. Mijn opdracht is om armoedebestrijding effectiever en efficiënter te maken. Dat doe ik onder andere door ervoor te zorgen dat maatschappelijke organisaties en bedrijven zich committeren aan armoedebestrijding. Het idee is dat armoede nooit alleen door de overheid opgelost kan worden, licht Vlug haar taak toe. Het armoedebeleid van de gemeente wordt gekenmerkt door het verlichten, verminderen en voorkomen van armoede. Ik voeg daar twee v s aan toe: verbinden en versterken. Ik zoek manieren om maatschappelijke organisaties en burgers zodanig aan het armoedevraagstuk te verbinden dat ze ook echt iets gaan doen. Een echte coördinator, want: Het is de bedoeling dat men voortdurend bedenkt: wat kunnen wij als overheid doen, wat kan het maatschappelijk middenveld doen en wat kunnen bedrijven bijdragen? En wat kunnen Amsterdammers zelf doen? Eigenlijk zouden er bij allerlei organisaties armoederegisseurs moeten zitten, verbindingsofficieren die kansen benutten. Je vindt ze al in het Pact tegen armoede, waarin tachtig bedrijven, maatschappelijke organisaties en betrokken burgers zijn verenigd. Drie keer per jaar houden we een bijeenkomst waar een wetenschapper aan het woord komt om de ernst van de problematiek te belichten. De volgende is op 28 november: we hebben het dan over schuldhulpverlening en de relatie tussen formele en informele zorg. De overheid heeft een belangrijke taak in het oplossen van schulden. Maar wie schulden heeft, moet natuurlijk ook zelf iets doen. Makkelijker gezegd dan gedaan. Absoluut. Sommigen lukt het beter dan anderen om uit de problemen te komen, dat heeft ook met omgeving te maken. Als je uit een milieu komt waar iedereen werkt, is het makkelijker om weer aan een baan te komen omdat veel banen via via worden vergeven. Mensen die het niet lukt, hebben vaak naast hun financiële zorgen ook andere problemen. Klopt, maatschappelijk dienstverleners moeten daarom niet alleen naar het financiële plaatje kijken maar ook naar de persoon zelf, zijn mogelijkheden en zijn netwerk. Wat is er sinds uw aanstelling veranderd? Er is door de crisis meer armoede, het is ingewikkelder, er zijn nieuwe groepen armen. Problemen van werkende armen zijn lastiger op te lossen. Zij definiëren zichzelf niet altijd als arm maar kunnen bijvoorbeeld hun kinderen geen computer geven. Dan is het jammer als ze geen gebruik maken van de overheidsregelingen die er zijn. Ik denk dat ze minder goed weten dat die regelingen ook voor hen Werkende armen weten vaak de weg niet gelden. Men weet ze ook niet altijd te vinden. Dat is ook waarom we die Pact-bijeenkomsten organiseren, om elkaar op de hoogte te houden en contact te leggen. Wat is de grootste uitdaging? Ik geloof erg in het belang van werk en wil ervoor waken dat mensen buiten de boot vallen. Maar dat is lastig in tijden van crisis. Daarnaast maak ik me zorgen over de schuldenlast. Ik koester niet de illusie dat ik dit soort processen kan keren, maar ik kan ze wel agenderen. Armoedevoorzieningen: nl/werk-inkomen/hulp-laag-inkomen Pact voor Amsterdam: nl/gemeente/organisatie-diensten/dwi/dwicorporate/intermediairs/pact-amsterdam

8 8 MUG Magazine november 2013 achtergrond Barre tijden voor chronisch zieken en gehandicapten Als onze beschaving wordt afgemeten aan de manier waarop we met gehandicapten omgaan, is het land goed ziek. Dat vindt Peter Ybeles Smit, die de kabinetsmaatregelen flink zal voelen. Chronisch zieken en gehandicapten betalen de crisis. Tekst Arnoud van Soest Beeld Pejo Een eigen risico is asociaal en onethisch Peter Ybeles Smit (50), meervoudig gehandicapt, is het zat. Ik vind dit volstrekt asociaal en onethisch. Peter werd met een open rug geboren. Zijn rechterbeen is verlamd en de bochels in zijn rug bezorgen hem chronisch pijn. Verder kampt hij met angststoornissen, astma en slaapapneu. Dat alles vreet zoveel energie dat hij maar twee à drie uur per dag actief kan zijn, waarna hij een dag nodig heeft om op krachten te komen. Maar aan zijn bovenkamer mankeert niks. Toen hij las dat het kabinet diverse compensatiemaatregelen wil afschaffen (zie kader rechts) werd Peter ontzettend kwaad. Ik vind het complete aso s in Den Haag. Ze nemen ons al twintig jaar te grazen, of het nu om wonen, vervoer, toegankelijkheid of zorg gaat. En dat terwijl de arbeidsmogelijkheden voor gehandicapten nog steeds abominabel zijn. Veel mensen kunnen vanwege hun handicap geen betaald werk doen en zijn op een minimumuitkering aangewezen. Peter heeft een Wajong-uitkering van b929,- per maand. Na aftrek van vaste lasten houdt hij daar b320,- van over. En dan nog word je aan alle kanten gekort. Schrijf maar gerust op, die lui in Den Haag vegen hun kont aan ons af. Kom bij hem dus niet aan met de opmerking dat we in deze barre tijden allemaal de broekriem moeten aanhalen. Het zijn steeds de armen en gehandicapten waar ze het geld weghalen. Aan de hypotheekrente, die 44 miljard per jaar kan opleveren, komen ze niet. Ook de JSF 37 miljard en de inkomens van specialisten, waardoor de kosten van de zorg de pan uitrijzen, laten ze met rust want dat zijn allemaal VVD-stemmers. Ter verduidelijking maakt hij een rekensommetje. Ik heb nu per jaar 2.000,- aan kosten die ik niet vergoed krijg. Daar krijg ik van de staat 850,- van terug. Meer niet. Mijn familie draagt wat bij en ik gebruik nu al mijn vakantiegeld om niet in de schulden te raken. En dan heeft hij het nog niet eens over de eigen bijdrage voor zijn scootmobiel, die van 12,50 naar 19,- per maand gaat als de bezuinigingen doorgaan. Dat hele systeem van eigen risico op de zorgverzekering vindt hij sowieso belachelijk. Iedereen betaalt hetzelfde eigen risico van 350,-of je nu een uitkering hebt of een miljoen verdient. Ik vind het heel kwalijk dat de hoogte van de eigen bijdrage niet aan de hoogte van je inkomen is gerelateerd. Bovendien heb je als chronisch zieke en gehandicapte geen keus om gebruik te maken van de zorg. De angststoornis en depressies waar ik mee te maken heb, daar ben ik mee geboren. Daar kan ik niks aan doen. Ik vind het dus volstrekt asociaal en onethisch om daar ook een eigen bijdrage voor te vragen. Bovendien is dat eigen risico alleen maar omhoog gegaan, terwijl de compensatie een schamele 99,- per jaar is gebleven. Wie leest hoe weinig aandacht de landelijke politiek heeft voor de positie van chronisch zieken en gehandicapten, kan zich niet aan de indruk onttrekken dat het hier blijkbaar om een kwetsbare groep gaat waar je makkelijk op kunt bezuinigen. Ze worden toch nauwelijks gehoord. Peter: Het is inderdaad geen groep die makkelijk opstoomt naar het Malieveld. Ik vrees dat de spoorwegen die stroom van rolstoelen en scootmobielen niet eens aan zou kunnen.

9 MUG Magazine november 2013 Achtergrond 9 Op de wereld om elkaar te helpen Afgelopen maand is de website vraagelkaar.nl gelanceerd, een plek waar mensen spullen of diensten kunnen uitwisselen. Het moet weer normaal worden om elkaar dingen te vragen, vindt oprichtster Janet Turkstra. Tekst Jesse van Amerongen Beeld George Maas/Fotonova KABINET EN GEDOOGPARTIJEN ZIJN HET EENS OVER MINDER KORTING OP GEHANDICAPTEN In september trok de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland (CG-Raad) aan de bel. Nibud had uitgerekend wat de gevolgen zullen zijn van het wegvallen van diverse compensatieregelingen. Chronisch zieken en gehandicapten gaan er tussen de 4 en 10 procent in inkomen op achteruit. Ter vergelijking: niet-gehandicapte uitkeringsgerechtigden en ouderen gaan er respectievelijk 0,5 en 1½ procent op achteruit. Chronisch zieken en gehandicapten kunnen er per jaar netto tussen de 400,- en 1.900,- op achteruit gaan. Een paar met een bijstandsuitkering gaat er bijvoorbeeld 1.031,- netto op achteruit, terwijl een alleenstaande met klein pensioen 1.639,- netto per jaar inlevert. Volgens Marijke Hempenius, beleidsmedewerker CG-Raad, schrok de politiek daar zelf ook van, zodat het op de agenda belandde van het herfstberaad van de regeringspartijen en D66, ChristenUnie en SGP. Hempenius: Bij de verslechtering door het wegvallen van de wtcg (Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten, red.), de compensatie eigen risico en de fiscale aftrekmogelijkheden blijft het niet. Als de zorg voor chronisch zieken en gehandicapten naar de gemeenten gaat, wordt deze groep óók nog gekort op huishoudelijke hulp. Inmiddels is in het herfstakkoord afgesproken dat de fiscale aftrekregeling de bonnetjes voor aftrekbare kosten een doorstart maakt. Dat betekent dat de verslechtering voor de helft wordt teruggedraaid. Met die belastingaftrek is 430 miljoen euro gemoeid. Daarnaast gaat er waarschijnlijk nog 300 miljoen extra naar de gemeente. Hempenius: We gaan ons ervoor inzetten dat dit bedrag aan chronisch zieken en gehandicapten wordt besteed. We zijn blij met dit resultaat want aanvankelijk wilde het kabinet 700 miljoen euro aan de gemeente geven, zonder de garantie dat het aan onze doelgroep ten goede zou komen. Overigens gaan de nieuwe maatregelen pas in 2015 in. Tot die tijd verandert er nog niets. Het principe is simpel: je maakt een profiel aan op dat je kunt koppelen aan vrienden of bekenden in jouw regio. Als je iets nodig hebt kun je een oproepje plaatsen en selecteren voor wie je de vraag zichtbaar wilt maken. Dat kunnen een paar vrienden zijn, maar ook alle Vraagelkaar-gebruikers in Amsterdam of zelfs in heel Nederland. Iets aanbieden werkt op dezelfde manier. Ook kun je groepen aanmaken rondom een vereniging of bijvoorbeeld een hulpbehoevend persoon. Janet kwam op dit idee toen haar vader ernstig ziek werd en in korte tijd wel 37 keer naar het ziekenhuis gereden moest worden. Deze last kwam toen vooral op de schouders van haar moeder. Met een groep kan iedereen zich inschrijven om te helpen, en weet iedereen wie wat doet. Op de site staan verder uiteenlopende oproepjes, van verzoeken om tennisrackets tot aanbiedingen om te komen voorlezen. Met dit initiatief hoopt Janet dat er minder spullen verspild worden, maar ook dat mensen dichter bij elkaar komen. Zelf heeft ze tien jaar in Amsterdam gewoond en in die tijd nooit iemand geholpen, terwijl ze dat best had willen doen. En dat ziet ze bij meer mensen. Het komt niet omdat mensen elkaar niet willen helpen, maar doordat ze niet weten wat de vraag is, zegt ze. Als er één periode in het jaar is die draait om samenkomen en het kopen van nieuwe spullen, dan is het wel de decembermaand. Daarom besloten de initiatiefnemers van vraagelkaar.nl iets te doen met de feestdagen. Op zondag 24 november organiseren ze een duurzame Sinterklaasmiddag in café Hannekes Boom aan het Oosterdok (even voorbij de OBA, over de voetgangersbrug) in Amsterdam. Het is de bedoeling dat mensen hun overbodige spullen uitwisselen, en zo hun inkopen doen voor Sinterklaas. Het is me een doorn in het oog dat iedereen alles maar nieuw koopt, terwijl er al zo veel spullen zijn, zegt Janet. Ze denkt dat bijna iedereen wel iets in huis heeft dat hij niet gebruikt, maar waar iemand anders heel blij mee zou zijn. Ik wil met deze site heel graag een bijdrage leveren aan de duurzaamheid in Nederland, ook aan de sociale duurzaamheid, legt Janet uit. Dat kan met Sinterklaas, maar de rest van het jaar natuurlijk ook. Zo hoopt ze de sprankeling terug te brengen bij mensen. Op de site staat bijvoorbeeld een bejaarde vrouw die graag nog een keer naar Herman Finkers zou willen, of een man die droomt van meerijden in een volgwagen in de Tour de France. Als Janet ervoor kan zorgen dat mensen elkaar hiermee kunnen helpen, is haar droom in ieder geval uitgekomen. Mensen willen elkaar graag helpen maar weten niet waar vraag naar is. Wat? Duurzame Sinterklaasmiddag Waar? Hannekes Boom, Dijksgracht 4, Amsterdam Wanneer? 24 november, uur. Hoe? Aanmelden is verplicht en kan via nadat je een gratis profiel hebt aangemaakt. Gevraagd wordt om nieuwe of weinig gebruikte spullen.

10 10 MUG Magazine november 2013 achtergrond Een bewindvoerder houdt schuldeisers buiten de deur Wat betekent het als een bewindvoerder je geldzaken regelt? Sidonie Fabius is beschermingsbewindvoerder. Ze legt uit wat haar werkzaamheden inhouden. Constant en Marijke uit Zuidoost kwamen financieel in de knoop en vertellen over hun ervaringen. Tekst Arnoud van Soest Beeld Sandra Hoogeboom Wat betekent het als je je geldzaken uit handen geeft? Constant en Marijke uit Zuidoost leggen het uit. Ze laten hun inkomsten en uitgaven regelen door een bewindvoerder. Preciezer door Sidonie Fabius. Het handige van een bewindvoerder is dat we voor geldzaken maar met één persoon te maken hebben, vertelt Constant. Dat is een stuk prettiger. Marijke knikt instemmend. Onze bewindvoerder legt alles goed uit. Ze zegt ook wel Constant en Marijke om de tafel met Sidonie Fabius (rechts) eens nee, maar dan legt ze tenminste uit wáárom het niet kan. Dan weet je waar je aan toe bent. Nu weten we in ieder geval zeker dat de rekeningen worden betaald, vult Constant haar aan, zodat je geen onaangename verrassingen meer krijgt, bijvoorbeeld dat je gas en elektra worden afgesloten. Die verrassingen het stel kampt al jaren met schulden kunnen ze missen als kiespijn. Constant: Het is prettig dat we nu al die brieven van het incassobureau niet meer open hoeven te maken, want dat geeft alleen maar stress. Dan ga je maar ruzie maken. Ik begreep die brieven toch al niet, bekent Marijke, dus nu hebben we meer rust. We hebben een dochtertje van zes, waarvan sinds kort is vastgesteld dat ze een vorm van autisme heeft. Ze is behoorlijk druk. En dan al die schulden nog. Kortom, we hebben al genoeg aan ons hoofd. Het heeft sowieso een tijd geduurd voordat ze hulp inschakelden, bevestigt Constant. Als man wil je de problemen van je gezin toch zelf oplossen maar toen ik mijn baan kwijtraakte, werd dat steeds moeilijker. Ineens had ik zeshonderd euro minder te besteden. In het begin probeerde ik nog wel wat te regelen met de deurwaarders maar als je een stuk of acht van die gasten aan je deur krijgt, red je het niet meer. En als dan ook nog het leefgeld wordt teruggebracht van 80,- naar 50,- in de week, dan houd je niets meer over. Uiteindelijk heb ik tegen de maatschappelijk werker gezegd dat ik toch wel wat begeleiding wilde. Hij heeft me toen met een bewindvoerder in contact gebracht. Nee, voorlopig verlangen ze niet meer terug naar de tijd dat ze zelf nog hun financiële zaakjes regelden. Marijke: In het begin wilden we dat nog wel, maar de druk die deurwaarders en incassobureaus Met schulden heb je al genoeg aan je hoofd op je leggen maakt het leven wel zwaar. Het is dus wel fijn als je iemand hebt die de schuldeisers buiten de deur houdt. Wat doet een bewindvoerder? Sidonie Fabius is beschermingsbewindvoerder. Zij behartigt de financiële belangen van mensen die dat niet meer kunnen. Soms gaat het om mensen die door schulden in de problemen zijn geraakt maar een psychische aandoening, een verslaving of een geestelijke en/of verstandelijke beperking kan ook reden zijn om een bewindvoerder in te schakelen. Meestal neemt een maatschappelijk werker of schuldhulpverlener daartoe het initiatief, maar betrokkenen (ook familieleden) kunnen die stap ook zelf zetten. Vervolgens brengt de bewindvoerder de financiële situatie in kaart, vult een hoop formulieren in en stuurt dat naar de kantonrechter, die een beslissing neemt. Een beschermingsbewindvoerder regelt alle geldzaken. Hij of zij bekijkt de post, zorgt dat de vaste lasten worden betaald en maakt vervolgens het leefgeld naar de cliënt over. Sidonie Fabius: Soms kan ik voor mijn cliënten geld verdienen door ze te wijzen op vergoedingen die ze kunnen aanvragen zoals huur- en zorgtoeslag. Op die manier verdien ik mijn kosten terug. Maar het meest bevredigende van mijn werk is misschien nog wel dat ik de druk weg kan nemen van incassobureau s en deurwaarders. Aan haar werkzaamheden zijn kosten verbonden. Op staan de tarieven vermeld. Wie echter op een uitkering is aangewezen heeft grote kans dat de kosten door de Amsterdamse Dienst Werk en Inkomen (DWI) worden vergoed. Informatie over wat een bewindvoerder zoal doet is op genoemde website te vinden. Sidonie en haar collega zijn ook telefonisch te bereiken op

11 MUG Magazine november 2013 Achtergrond 11 Niet elke zzp er voelt zich als een vis in het water Door de krapte op de arbeidsmarkt starten steeds meer mensen een eenmansbedrijf, laat de Kamer van Koophandel zien. Hoe stevig staan deze zelfstandigen zonder personeel op eigen benen? Tekst Trudy Admiraal Beeld Sandra Hoogeboom Ze heeft haar naam mee. Mieke Snoek (49) staat sinds april op eigen benen met haar bedrijf Met Snoek in Zee. Ze wil horecaondernemers overtuigen duurzame vis op de kaart te zetten. Er is veel aandacht voor duurzaamheid. Topkoks profileren zich ermee, maar het restaurantje op de hoek is nog niet zo ver. Ik bied inkoopadvies en verzorg de communicatie zodat hun gasten weten wat er op hun bord ligt. Ze verdient nog geen eurocent met haar bedrijf maar is er dagelijks druk mee. Ik ben voorzitter geworden van de stichting De Goede Vissers, Nederlandse kustvissers die met respect voor de zee hun werk doen. We hebben pas geleden de Duurzame Dinsdag Lidl-voedselprijs gewonnen, daar ben ik Ondernemen zonder een eurocent te verdienen enorm trots op. Verder heb ik me aangesloten bij verschillende netwerken en ben ik actief bij Slow Food Amsterdam. Het is erg leuk om ondernemend bezig te zijn. Natuurlijk zou het fijn zijn als er eens iets uitrolt. Ik vind het lastig om goed op de markt in te spelen. Restauranthouders zijn geïnteresseerd in wat ik te vertellen heb, maar dan stopt het. Ik kan de sales nog niet overtuigend genoeg brengen. Ik ben nog opgevoed met leren, studeren, werken. Maar zo zit de arbeidsmarkt niet meer in elkaar. Snoek raakte in september 2010 haar baan kwijt. Ik werkte als communicatiemedewerker bij People4Earth, een bedrijf dat de algemene duurzaamheid van producten bekijkt. Je kunt het vergelijken met het populaire televisieprogramma Keuringsdienst van Waarde. We namen alles onder de loep, van tapijt tot krentenbollen. Maar het bedrijf ging fuseren en mijn functie verviel. Dat was wel jammer. Vooral omdat ik er pas twee jaar werkte. Daarvoor was ik analist op het researchlaboratorium van het AMC. Ik begeleidde studenten en hielp onderzoekers bij hun proefschrift. Maar na twintig jaar betwijfelde ik of ik het nog twintig jaar leuk zou vinden. Daarom ben ik iets anders gaan doen. Toen ze na de reorganisatie van People- 4Earth werkloos werd, ging ze op zoek naar een nieuwe baan in de communicatie. In het begin was ik nog optimistisch, maar na een tijdje merk je dat je niet eens wordt uitgenodigd voor een gesprek. Ik heb ruim twee jaar tevergeefs gesolliciteerd. Haar werkcoach bij het UWV zag wel wat in Met Snoek in Zee. Snoek: Ik ben in oktober vorig jaar begonnen met een startersregeling van het UWV die in maart afliep. Toen hield ook de WW op en stond ik op eigen benen. Ik verdien er nog niets mee, maar dat is het ondernemersrisico. Ik Mieke Snoek: We hebben een voedselprijs gewonnen, daar ben ik trots op! heb geluk dat mijn vriend een inkomen heeft; ik hoef er nog geen baantje bij te zoeken. We geven minder uit en letten nóg meer op verspilling. Ze klinkt optimistisch: Op een dag zal iedereen Mieke Snoek verbinden aan vis en horeca. Startersregeling UWV Wie vanuit loondienst werkloos wordt en een WW-uitkering krijgt, kan door het UWV een handje worden geholpen bij het starten van een eigen bedrijf. De zogenaamde Startersregeling kent twee varianten. De eerste variant is starten op eigen gelegenheid. De uren die je als zzp er werkt, worden van de ww-uitkering afgetrokken en komen er nooit meer bij. Voorbeeld: je krijgt voor 40 uur WW en gaat als zelfstandige in de eerste week van je bedrijf 20 uur werken; dan krijg je nog maar 20 uur WW. Als je in week 2 maar 15 uur in je bedrijf stopt, blijft de WW op 20 uur staan. De tweede variant is een startperiode van een half jaar. Gedurende deze periode wordt de WW-uitkering met ongeveer 29 procent verlaagd; je krijgt niet 70 procent van je laatst verdiende loon maar 49,7 procent. Daar staat tegenover dat je alles mag houden wat je als zelfstandige verdient. Na een half jaar beslis je of je doorgaat met je bedrijf of toch kiest voor een WW-uitkering met alle verplichtingen die daarbij horen. Als je doorgaat, kun je binnen de oorspronkelijk toegekende WW-duur alsnog stoppen met je bedrijf en WW aanvragen. Zie ook

12 12 MUG Magazine november 2013 achtergrond MUG regelde in samenwerking met de Periklesstichting gesprekken met beleidsmakers, over de arbeidsmarkt en de sociale zekerheid. Mensen met een uitkering namen de interviews af. Hiernaast een samenvatting van het gesprek tussen CNVvoorzitter Jaap Smit en Pauline Onkenhout.

13 MUG Magazine november 2013 Achtergrond 13 CNV-voorzitter Jaap Smit: linke discussie over grijs werk Pauline Onkenhout uit Zuidoost heeft het grootste deel van haar leven gewerkt, tot het mis ging. Vakbondsvoorzitter Jaap Smit van het CNV signaleert veel beperkingen en behoudzucht in de sociale zekerheid. Tekst Joop Lahaise Beeld Erik Veld Pauline Onkenhout: Jarenlang heb ik gewerkt en was ik lid van de vakbond. Maar toen ik ontslagen werd, was de vakbond nergens. Jaap Smit: Die handschoen pak ik op. Wat had u verwacht? Onkenhout: Dat we ontslagen werden, dat begrijp ik. Maar de bond had meer voor onze rechten mogen opkomen, bijvoorbeeld als het om ons inkomen gaat. Voor CNV-voorman Jaap Smit is dit het startsein om op de actualiteit in te haken. Het gesprek vindt plaats kort nadat kabinet en sociale partners tot een akkoord waren gekomen: Als wij ons niet verzet hadden dan was de ww volgend jaar met een jaar bekort, van 38 maanden naar 24 maanden en het tweede jaar op bijstandsniveau. Dus de vakbeweging heeft zich hard ingezet om te voorkomen dat mensen die nu hun baan kwijtraken al na een jaar op bijstandsniveau zitten. Onkenhout: Ik ben ziek geworden toen ik ww ontving, en werd voor 80 procent afgekeurd. Ik ging van 2.600,- naar uiteindelijk 560,- per maand. Smit: De beruchte armoedeval. Het oneerlijke van deze crisis is dat je er weinig van merkt zolang je werk hebt, maar als je aangewezen bent op voorzieningen dan ben je geweldig de Sjaak. Natuurlijk, we leven in een tijd waarin de grote hoop kleiner is, waarin alles wat wij hebben opgebouwd onder druk staat. Dus we moeten heel secuur omgaan met die collectieve voorzieningen. Daar hoort bij dat als mensen iets kunnen dat ze dat dan ook doen, mits er ook iets te doen is. Maar ik vind dat wij ons als vakbeweging sterk moeten maken voor mensen voor wie er domweg geen werk is. Naast de ww is de participatiewet een speerpunt in het sociaal akkoord. Hoe gaan we om met mensen die moeilijk toegang tot de arbeidsmarkt hebben? Ik vind dat wij een samenleving in stand moeten houden waarin je wordt gestimuleerd en gepusht om je eigen verantwoordelijkheid te nemen. Maar als het je niet lukt, om wat voor reden dan ook, dan moet je mensen niet aan hun lot overlaten. Onkenhout: Het gaat altijd over uitkeringen en zelden over de arbeidsmarkt. Misschien doen mensen op een gegeven moment liever een stap terug dan dat ze hun hele baan verliezen. Smit: Dat raakt het demotievraagstuk. Is het logisch dat je alleen maar duurder wordt als je ouder wordt? Ik ben niet van de club van de verworven rechten, waar we als vakbeweging wel om bekend staan. Alles is in beweging, alleen al vanwege de vergrijzing en de nieuwe economieën. We zitten in een transitieperiode. Verworven rechten zijn tijdelijke vertalingen van een waarde die je belangrijk vindt. En als de tijd verandert dan moet je bereid zijn om dat nog eens tegen het licht te houden. Doet het nog waarvoor het bedoeld was? Zoals het ontslagrecht. Wij willen mensen niet vogelvrij de arbeidsmarkt opsturen. Maar de vraag is of het huidige ontslagrecht nog op een moderne en doeltreffende manier die waarde vertegenwoordigt. Dat geldt ook voor langer doorwerken en de vanzelfsprekendheid dat je alleen maar meer en meer gaat verdienen. Onkenhout: Ik wil best tot mijn 67e doorwerken en ik hoef niet die twintig euro per jaar of per maand meer te verdienen omdat ik weer een jaar langer in het bedrijf ben. Bij mij stopte die automatische verhoging trouwens op mijn 45e. Smit: Nou, dat is vaak zo. Elk jaar een periodiek erbij houdt op een gegeven moment op, meestal op je 45e. Dus het verhaal dat iedereen elk jaar alleen maar duurder wordt, is onzin. Interessant is, hoe zet je dat loongebouw neer, ook kijkend naar wat iemand nog presteert en zijn situatie. Mijn dure jaren zijn voorbij. Mijn kinderen zijn al lang afgestudeerd en het huis uit. Ik kan wel wat missen. Ik vind dat de arbeidsmarkt nog te veel bepaald wordt door randvoorwaarden die passen bij een veertigjarig dienstverband bij een en dezelfde branche of sector. Geldt ook voor het midden- en kleinbedrijf. Ik ben voor een transitiecentrum waar je na ontslag terechtkomt en vanwaar je snel weer bij een ander MKBbedrijf aan de slag kunt. Onkenhout: Dat ken ik. Ik ging van baan naar baan en leverde elke keer in qua positie en inkomen. Smit: Ook daarover moet je nadenken. Hoe zorgen we ervoor dat mensen mobiel zijn op de arbeidsmarkt zonder dat hun bestaan steeds op de tocht staat? Onkenhout: Kan dat ook voor mensen in de bijstand? Smit: Dat is een belangrijke vraag. Ken je het bijbelverhaal van Ruth? Dat gaat over de tijd waarin een landeigenaar die zijn oogst binnenhaalde altijd een rand liet staan. Wij maaien nu onze velden tot de rand toe af. Er blijft niets over voor wie geen land bezit. Alles is verjuridiseerd, gebureaucratiseerd, verambtenariseerd. De ruimte om zelf uit zo n situatie te komen is er niet meer. Dat is op zich een linke discussie, want dan heb je het over het toelaten van grijs werk. Of neem de huis- en inkomenstoets. Het eerst moeten opeten van je eigen huis raakt de woningmarkt. Mensen kijken wel drie keer uit voordat ze een huis kopen. Dus je moet daar voorzichtig mee zijn. Onkenhout: Bovendien, een hypotheek is gewoon huur aan de bank. Smit: Laat ik zeggen, een samenleving is beschaafd als je zorgt dat mensen niet tot de bedelstaf veroordeeld raken als ze het niet zelf redden. Ook belangrijk is dat we mensen niet uitnodigen om niks te doen, zoals nu vaak gebeurt. De overheid moet mensen niet als klant zien maar als medeeigenaar van hun problemen. Driekwart van de mensen zit thuis en denkt, het komt wel. We moeten de geëmancipeerde mens opnieuw emanciperen. Het hele interview staat op ook als streaming video

14 14 MUG Magazine november 2013 achtergrond MUG regelde in samenwerking met de Periklesstichting gesprekken met beleidsmakers. Mensen met een uitkering namen de interviews af. Hiernaast een samenvatting van het gesprek tussen Alexander Rinnooy Kan en Richard Nadort.

15 MUG Magazine november 2013 Achtergrond 15 Sociale zekerheid als trampoline, niet als vangnet Hoogleraar Economie Alexander Rinnooy Kan van de UvA werd ooit door de Volkskrant uitgeroepen tot meest invloedrijke man van Nederland. Bijstandontvanger Richard Nadort sprak hem in het Maagdenhuis. Tekst Joop Lahaise Beeld George Maas/Fotonova Richard Nadort was ondernemer voordat hij in de bijstand belandde, nog geen vijftig jaar oud. Deels arbeidsongeschikt zit een baan er niet meer in. Ik zou geholpen zijn met de kans om wat bij te verdienen. Maar dat is lastig met een uitkering. Alexander Rinnooy Kan: Dat kan niet de bedoeling zijn. Als we het nu érgens over eens zijn, is het dat sociale zekerheid meer is dan inkomenszekerheid. Het systeem moet mensen terug helpen naar de arbeidsmarkt. Meer een trampoline dan een vangnet. In een vangnet blijf je liggen. Een trampoline, daar veer je uit omhoog en misschien nog wel hoger. Dat vind ik zelf een heel mooi beeld. Maar dat lukt niet altijd, zoals in uw geval. Dan moeten uitkeringen mensen in staat stellen om op z n minst nog door te leven. Heel bescheiden en minimaal maar het gaat net wel. Maar het spijt me te horen dat het bij u zo slecht loopt. Dan moeten we kijken wat we... en vooral wat u zelf kunt ondernemen om daaruit te komen. Nadort: Ik ben ondernemer van huis uit. Laat ik ook vertellen dat ik al ziek was toen ik in een participatietraject terechtkwam, chronisch vermoeid. Ondertussen werd ik van baan naar baan gedirigeerd. Zo kwam ik op de so ciale werkplaats terecht. Daar heb ik zeven maanden gezeten. Veel mensen daar zaten in zo n traject, vaak onder behoorlijke dwang. Mensen die al tientallen jaren niet hadden gewerkt. En die komen daar echt niet meer in terug. Rinnooy Kan: Dan heeft het al te lang geduurd. Nadort: Ja, dat speelt al vanaf de jaren tachtig. Mensen van mijn leeftijd die nooit hebben gewerkt. Lieve, aardige mensen, niet lui, verslaafd of crimineel. Maar ze zagen het perspectief van werk niet. Ik zeg niet dat je ze met rust moet laten. Sommigen bloeien op omdat ze weer in sociale contacten opdoen. Maar zo iemand om half acht s ochtends op laten draven en straf geven als hij te laat komt, werkt averechts. Ik denk dat ze beter iets kunnen doen wat nuttig is, waar ze dankbaarheid voor terugkrijgen, in plaats van zo n regime. Dat heeft me erg tegen de borst gestuit. Rinnooy Kan: Toch vind ik dat je iedereen maximaal de kans moet geven om in z n eigen onderhoud te voorzien. Heel veel mensen zouden die kans willen krijgen, ook vanuit een zekere trots. Dat moet je ze ook gunnen. Als dat niet lukt, dan komt plan B. Dat lijkt me de logica. Ik weet dat niet iedereen geëquipeerd is om dat voor elkaar te krijgen. Maar dan nog, als hun productiviteit echt te laag is voor het inkomen dat ze nodig hebben, laten we dan in elk geval hun productiviteit maximaal benutten en te gelde maken. Laat de overheid wat ze in kosten niet waarmaken aanvullen. Dan worden ze misschien ook voor een werkgever aantrekkelijk. Waar dat echt niet kan, bijvoorbeeld om medische redenen, is er nog heel veel nuttig werk te doen wat niet of heel weinig betaalt. Nadort: Ik heb op de sociale werkplaats veel mensen leren kennen die, vaak om psychische redenen, geen baantje kunnen houden. Mensen die ik als werkgever ook niet zou aannemen, gewoon omdat ze het niet kunnen. Maar ik zag ook dat ze geleerd hadden zich te redden, die al dertig jaar op het absolute minimum leefden en daar hun leven op ingericht hadden. Rinnooy Kan: Uit veel onderzoek blijkt dat als het een paar jaar duurt je mentaliteit verandert en je kansen teruglopen. Nadort: Elke maatschappij kent mensen die niet mee kunnen komen, om wat voor reden dan ook. Vaak ook intelligente, hoogopgeleide mensen. Maar dat gepush naar werk toe, dat altijd maar moeten... Rinnooy Kan: Wie niet kan, die hoeft niet. Zo simpel is het. En wie een beetje kan, die moet op zijn hoogst een beetje. Maar er zijn ook echt mensen, en dat hoeft u mij helemaal niet aan te praten, die het echt niet kunnen. Dan moeten we ook accepteren dat ze op een andere manier in hun inkomsten voorzien en ze daarbij helpen. Als ze daarnaast in staat zijn zich maatschappelijk nuttig te maken op plekken die niet betaald maar wel gewaardeerd worden, dan is dat prima. Alexander Rinnooy Kan zegt het systeem van sociale zekerheid in principe goed te vinden: De gedachte erachter deugt maar de uitwerking is nog niet wat die zou moeten zijn. Positief is hij over pogingen om werknemers en werkgevers weer een betrokkenheid te geven bij het ww-traject. Zoals het oude GAK? Ja, daar ben ik zelf bij betrokken geweest als voorzitter van het VNO begin jaren negentig. Daar is toen de klad ingekomen; dat moeten we onderkennen. De arbeidsongeschiktheidsroute werd misbruikt voor reorganisaties. Dat is niet meer aan de orde. Werkgevers en werknemers moeten zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen voor een zo spoedig mogelijke overgang van werk naar werk. Die arbeidsmarkt in Nederland fungeert op onderdelen helemaal niet slecht, maar op andere onderdelen kan het veel beter. Zoals de positie van ouderen. De beweeglijkheid daar is minimaal, want ze lopen het risico om de veiligheid kwijt te raken die ze in jaren hebben opgebouwd. Sowieso geldt dat vast wel wat minder vast mag en flex wat minder flex. De tegenstelling tussen vast werk en flexibele contracten is in Nederland extreem. Denemarken is ook een interessant voorbeeld. Daar is de ontslagbescherming veel minder dan hier. Tegelijkertijd zijn de uitkeringen de eerste maanden hoger dan in Nederland en de ondersteuning die je de eerste maanden krijgt en de druk waaronder je staat om snel iets anders te vinden is ook buitengewoon hoog. Dus echt een andere filosofie. Vergelijkbaar in zijn principes maar toch heel anders in zijn uitwerking. Het hele staat interview op ook als streaming video

16 16 MUG Magazine november 2013 achtergrond Wees open over je problemen Thea Storm kwam door hoge juridische kosten in de financiële problemen. Zij klopte aan bij de schuldhulpverlening. Dankzij de Op Eigen Kracht-training is ze over een jaar weer schuldenvrij. Tekst Jojanneke Spoor Beeld Sandra Hoogeboom Toen ik in 2008 mijn baan verloor, zag ik de bui al hangen. Ik zat nog met een schuld uit 2000 en wist dat ik in de problemen zou komen. Ik ben toen direct naar de schuldhulp gegaan. Uiteindelijk duurde het nog een jaar voordat ik een regeling kon treffen. Wat ik me uit die beginperiode vooral herinner zijn de talloze papieren die je moest invullen en inleveren, en de lange tijd dat je moest wachten. Je levert je spullen in en dan moet je weer weken wachten op een reactie. Je zit maar te dubben de hele tijd. Daar word je heel moe van. Depressief en heel moe. Voordat ik in de schuldhulpverlening terechtkwam, waren er drie maanden waarin ik echt niet kon rondkomen. Toen ben ik naar de voedselbank gegaan, waar ik al snel een energiek vrouwtje tegenkwam dat me aanraadde om naar de Op Eigen Kracht-training te komen. Ik dacht in eerste instantie dat heb ik helemaal niet nodig, maar ze hield vol. Omdat ze zo vasthoudend was, ben ik er toch maar op ingegaan. In eerste instantie dacht ik dat die training vooral bedoeld was voor mensen die geen grip hebben op hun financiën, mensen die het ene gat met het andere vullen. Maar toen ik eenmaal binnen was, heb ik tot mijn stomme verbazing toch nog heel veel geleerd. Wat ik er zo leuk aan vind, is dat je mensen ontmoet die je anders misschien nooit zou tegenkomen. We leerden allerlei praktische zaken en er kwamen verschillende instanties aan bod. Daarna deden we samen iets actiefs, dansen, zingen, theater of sporten. Voor mij was vooral dat laatste heel belangrijk. In een moeilijke situatie moet je juist leuke dingen blijven doen, want daar krijg je energie van. Mijn problemen begonnen toen ik een vriend in huis had genomen die verslaafd raakte. Ik heb hem er via een gerechtelijk bevel uit moeten zetten. Hij was door zijn verslaving gewelddadig geworden en heeft mijn oude woning behoorlijk vernield. Ik ben vervolgens een rechtszaak tegen hem begonnen om de kosten op hem te verhalen. Mijn notaris raadde me aan om een kredietlening af te sluiten zodat ik hem kon betalen. Hij zei we winnen toch, dus na de rechtszaak kun je die lening direct weer afbetalen. Ik was vreselijk naïef en heb het gedaan. Wat ik me niet bedacht had, is dat mijn oude vriend natuurlijk helemaal geen geld had om me terug te betalen. Gewonnen rechtszaak of niet, dat geld zag ik niet meer terug en ondertussen had ik me flink in de schulden gestoken. Gelukkig had ik destijds een goede baan en merkte ik amper dat ik elke maand een flink bedrag van die lening moest terugbetalen. Toen ik door de crisis mijn baan verloor, veranderde dat. Ik moet nu heel erg op mijn centen letten, en dat gaat me goed af. Ik kom niks tekort. Thea Storm: In een moeilijke tijd moet je juist leuke dingen blijven doen. Maar, dat moet ik wel zeggen, ik heb het erg getroffen met mijn omgeving. Mijn zoon betaalt bijvoorbeeld mijn reiskosten als ik hem bezoek in Zwitserland, waar hij woont. En als ik met mijn broer uit eten ga, rekent hij af. Zij begrijpen dat ik dat niet kan en daar schaam ik me ook helemaal niet voor. Als de rollen omgedraaid zouden zijn, zou ik voor hem hetzelfde doen. Ik heb me eigenlijk nooit geschaamd. Ook niet als ik de rij stond bij de voedselbank. Natuurlijk helpt het dat ik weet dat ik mijn problemen niet kon voorkomen. Ik kan me voorstellen dat mensen die geen grip hebben op hun financiën en zichzelf in de problemen hebben gebracht, zich wel schamen. Maar ik zeg altijd, wees open over je situatie. Je zult zien dat mensen je dan graag helpen. Dit interview is het laatste deel van de serie en kwam tot stand in samenwerking met stichting Op Eigen Kracht

17 MUG Magazine november 2013 Mug werkt 17 werkt Beeld Bastiaan van Musscher OOK EEN BAAN VIND JE IN MUG Opa zaliger zei al: Kwaliteit verloochent zich niet. En Stephen Stills zong in de jaren 70: If you can t be with the one you love, love the one you re with. Oud IT er Kerst Das nam die wijsheid ter harte en specialiseerde zich in het reinigen van natuursteen. Je komt in de mooiste hotelzalen. Ze verkopen schoonheid maar bij Promotion Partners, actief op Schiphol en in de Bijenkorf, drukken ze aspirant-verkopers op het hart: Je staat hier niet om mooi te zijn maar om te verkopen. Ook Promotion Partners zoekt regelmatig talent. Jazeker, het is crisis en ook in Amsterdam is de werkloosheid hoog. Maar er zijn ook nog heel veel onvervulde vacatures, in de stad of net daarbuiten. MUG Werkt besteedt iedere maand aandacht aan werk dat er wél is, voor wie durft of zich in het motto kwaliteit verloochent zich niet herkent. En dan zijn er nog mensen die dolgraag willen maar vanwege een handicap niet goed mee kunnen komen op de arbeidsmarkt. Speciaal voor hen is er elk jaar de Participatiemarkt. Als altijd in de Osdorpse Meervaart, op 26 november. Werkgevers zijn welkom om zich bij MUG te melden als ze vacatures hebben. Afgelopen maanden vonden meer dan 14 personen een baan via MUG Werkt. Informeer ook naar onze advertentiemogelijkheden, bijvoorbeeld op deze plek. Ons bereik is naar schatting lezers.

18 18 MUG Magazine november 2013 MUG werkt Op de Participatiemarkt kun je uitzoeken wat bij je past Een aantrekkelijke markt voor mensen die een extra steuntje nodig hebben, zo kun je de Participatiemarkt nog het beste omschrijven. De markt, die gratis toegankelijk is, vindt dinsdag 26 november plaats in de Meervaart. Tekst Arnoud van Soest Beeld Bastiaan van Musscher Aan de markt doen zowel werkgevers als sociale bedrijven mee. Ambachtelijke brouwerij de Prael is daar één van. De brouwerij, gevestigd aan de Oudezijds Voorburgwal 30, werd in 2001 opgericht door twee psychiatrisch verpleegkundigen. Ze vonden dat het bestaande activiteitenaanbod wel een oppepper kon gebruiken. Er werd tot in den treure koffie gedronken; de mensen kwamen tot niks, herinnert Arno Kooy zich, die evenals mede-oprichter Fer Kok bierbrouwen als hobby had. Op een uitstapje naar een brouwerij nabij Düsseldorf ontdekten ze dat je een commerciële brouwerij ook kunt runnen met mensen die het Syndroom van Down hebben. Nu exploiteren ze zelf een brouwerij, winkel en proeflokaal. En werken ze met mensen met een psychiatrische achtergrond. Arno: Dat vereist wat aanpassingen, inderdaad. Je moet de apparaten snel uit kunnen zetten en het tempo ligt bij ons niet al te hoog. Marco (36) werkt al tien jaar bij de Prael en is inmiddels opgeklommen tot brouwmeester. Moeilijk werk? Nee hoor. Je moet alleen even weten hoe het moet. Op dagen dat er gebrouwen wordt, is hij bijna tien uur in touw. Als klanten zeggen dat ze het bier lekker vinden, maakt dat mijn hart warm. Mijke (39), die een aantal keren de brouwerij vertegenwoordigde op de Participatiemarkt, begon in 2006 als stagiair, en werkt nu zelf bij de brouwerij. Ik ben gastvrouw in de winkel en ik werk als gids. We vertellen hoe het bier wordt gebrouwen, laten mensen de granen proeven en uiteindelijk brengen we de bezoekers naar het proeflokaal. Het is gevarieerd werk en dat ligt me wel. De Participatiemarkt in de Meervaart richt zich met name op mensen die door ziekte of problemen tegen de pech van het leven zijn aangelopen, zoals projectleider Esmeralda van der Naaten van de organiserende Stichting De Omslag het uitdrukt. Maar dat betekent niet dat ze geen betaald werk willen, want uit interviews met bezoekers blijkt dat ze graag aan het werk willen. Vandaar dat we een werkplein inrichten, waar werkgevers en sociale ondernemingen uit de Amsterdamse regio zich presenteren. Het gaat om vacatures voor PARTICIPATIEMARKT Koop hier decembercadeaus van sociale ondernemingen De Meervaart Amsterdam dinsdag 26 november 2013 van uur Foto: Gerard Ausems mensen die misschien wat meer steun nodig hebben, maar die best goed kunnen werken. Behalve een markt is er ook nog een symposium onder leiding van Clairy Polak. Hoe kun je kwetsbare mensen, die niet het zelfvertrouwen hebben om dingen zelf en gezamenlijk te regelen zie bijvoorbeeld nieuwe burgerinitiatieven als het broodfonds (arbeidsongeschiktheidsvoorziening, red.) ook laten meedoen. Dat is één van de vragen die op het symposium aan de orde zullen komen. Esmeralda: Met zo n markt, waar je alles bij elkaar vindt, proberen we mensen te verleiden om uit te zoeken wat bij hen past. De Participatiemarkt richt zich op mensen met een wwb-, wia- of wajong-uitkering. Naast presentaties van werkgevers en sociale bedrijven, kan een cv-dokter je helpen om je cv te verbeteren. Ook kun je je presenteren via radio werken.fm. Dress for Success steekt elke 250e bezoeker in het nieuw. En elke bezoeker krijgt ook nog een couponboekje mee. De Participatiemarkt heeft twee websites. Op kun je opzoeken wat er in jouw stad te doen is. Het programma van de markt is te vinden op Zo nodig kan gratis vervoer worden geregeld. WERKPLEIN NIEUW op de Participatiemarkt! Ga de markt op en pimp je CV met hulp van de CV dokter. Presenteer jezelf en de baan die je zoekt op radio werken.fm. Vind op het WERKPLEIN de werkgever en vacature die bij je past. Dus neem je CV mee en kom!

19 MUG Magazine november 2013 Mug werkt 19 Werkzoekenden worstelen met de nieuwe werkelijkheid Veel veertigplussers die nu worden ontslagen hebben er een lange loopbaan bij een of enkele werkgevers opzitten. Dan is het niet gemakkelijk om de stap te maken naar heel ander werk dat tijdelijker is, en minder goed betaald. Tekst Willem Don na brief. Tot hij afgelopen maand aan de slag kon als gespecialiseerd schoonmaker van natuursteen. Das: Ik heb veel te lang vastgehouden aan: Wat vind ik leuk? En welke baan is perfect voor me? Das werkte tot 2010 voor de krantenredacties van onder andere Trouw en Het Parool. Als systeembeheerder en Apple-expert. Toen hij weg moest ging hij eens kijken bij de Apple-vacatures. Das: Maar op de perfecte job kwamen nog driehonderd andere sollicitaties. Ik ben lang geleden ook personeelsfunctionaris geweest. Dan weet je: bij zoveel sollicitaties wordt er ruw gefilterd. Te oud, te laagopgeleid, te hoogopgeleid: die worden allemaal meteen opzij geschoven. Daar heb ik mezelf destijds ook schuldig aan gemaakt. Via uitzendbureau Ervaren Jaren is Kerst nu aan de slag. Dit uitzendbureau bemiddelt tussen werkgevers en de ervaren werknemer (vanaf 35-plus). Antoine Konings, directeur van de vestiging Amsterdam, ziet werkzoekenden worstelen met de nieuwe werkelijkheid. Konings: Veel te veel mensen komen hier binnen op zoek naar hetzelfde werk dat ze de jaren hiervoor hebben gedaan. Maar vaak is dat werk er niet meer, niet meer in voldoende mate. Ik zeg je moet echt even op je andere been gaan staan, denken: welke switch zou ik willen maken? om kansen te hebben op de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd hebben oudere werknemers ook wat te bieden. Zo levert Ervaren Jaren onder andere waarnemers aan een verkeersadviesbureau, die verkeersbewegingen tellen. Het adviesbureau gebruikt hiervoor naast oudere uitzendkrachten ook studenten van een ander uitzendbureau. Antoine: Die tellers beginnen om zes uur s ochtends. En dan blijkt dat onze mensen er altijd staan, en studenten vaak ook nog wel andere keuzes maken de avond ervoor. Waarop er de volgende dag meer mensen via ons worden ingezet. Er zit toch een ouderwets plichtsbesef bij de oudere generaties waar werkgevers gebruik van kunnen maken. Soms vrezen werkgevers dat ouderen vaker ziek zijn. Konings: Dat is echt onzin. Mensen willen vandaag de dag heel graag hun werk behouden, zien ook dat het crisis is, dat we er met z n allen de schouders onder moeten zetten en voelen zich ook verantwoordelijk voor dat bedrijf. Ik heb een ziekteverzuim hier van nog geen half procent. Er zijn weinig werkgevers die dat kunnen zeggen. Kerst Das zit ondertussen vijf dagen per week op zijn knieën natuursteen te ontkalken en schoon te maken. Een aantal van mijn jongere collega s dachten eerst niet dat ik het acht uur per dag vol zou houden. Wel dus. Na een paar weken werk wordt er al voorzichtig geïnformeerd of hij geïnteresseerd is in een vast contract. Dat lijkt me wel wat. Je komt in de mooiste hotelzalen of bent lekker buiten aan de slag. Kerst Das (58) was IT er, tot een bezuinigingsronde hem boventallig maakte. Drie jaar zat hij in de ww. Hij stuurde brief Oudere werknemers hebben meer plichtsbesef dan hun jongere collega s.

20 20 MUG Magazine november 2013 MUG werkt Je staat hier niet om mooi te zijn, maar om te verkopen Promotion Partners brengt cosmetica, mode en andere producten aan de man en vrouw. Het bedrijf is regelmatig op zoek naar nieuw klantvriendelijk en commercieel talent. Tekst Arnoud van Soest Marijke Suyck (73) werkt regelmatig in de winkels achter de douane van Schiphol. Cosmetica, chocolaatjes, je kunt het haar rustig toevertrouwen. Het is heel leuk om op Schiphol te werken. De hele wereld komt langs. Ik kan dan mooi mijn talen oefenen, want naast Engels, spreek Voor dit werk moet je graag met mensen bezig zijn. ik ook Frans en Duits. Ik heb jarenlang in het Midden-Oosten gewoond. Ik kan dus vaak horen of iemand uit bijvoorbeeld Libanon komt. Dat vinden ze leuk; heb je meteen een band. Voor dit werk moet je graag met mensen bezig zijn. Interesse tonen, dat is belangrijk. Anders verlies je ze. Behalve dat Schiphol een levendige werkomgeving is, heb ik meestal leuke collega s. De ene is student, de ander moeder. En o ja, de tijd dat passagiers vliegangst hebben is wel voorbij. Ik krijg niemand meer bevend bij me! Marijke werkt al acht jaar voor Promotion Partners, dat vooral op zoek is naar mensen met verkoopervaring, om producten te verkopen in de Bijenkorf of op Schiphol. Het gaat met name om oproepkrachten. Elk merk dat winkelruimte heeft in de Bijenkorf heeft eigen personeel, maar als het extra druk is, worden wij ingeschakeld, legt algemeen manager Helga de Scheemaker uit. Of het nu gaat om cosmetica, kleding, schoenen of tassen, het is vooral zaak dat je proactief een merk kunt promoten. Wij staan niet in een winkel te wachten tot iemand komt afrekenen. We spreken iemand aan. Je moet dus extravert zijn, goed Nederlands spreken. En je moet bereid zijn trainingen te volgen. Je moet immers weten wat je verkoopt. De trainingen verschillen per merk. Soms worden ze gegeven in onze ruimte in Ouderkerk aan de Amstel, soms moet je ervoor naar Almere. Hoe meer trainingen je volgt, hoe meer kans op werk. Vooral de cosmetica luistert nauw. Het ene merk heeft make-up, het andere verkoopt vooral producten voor de huid. In het ene geval moet je iemand snel even kunnen opmaken, terwijl je in het andere geval adviseert welke crème het beste is. In dat geval is het relevant dat je zelf geen rimpelige huid hebt, anders vraagt de klant zich af waarom je het product zelf niet gebruikt. Elke productgroep heeft bovendien zijn eigen uitstraling. Het ene merk heeft spijkerbroeken voor jongeren, terwijl het andere merk damesmode verkoopt. Daar past dan weer geen jong meisje in een stoere spijkerbroek bij. Op Schiphol, waar je vloeiend Engels moet kunnen spreken, wordt uiteraard niet alleen cosmetica verkocht, want er gaan ook dranken, chocola, souvenirs en kaas over de toonbank. We kunnen dus ook mensen gebruiken die bijvoorbeeld affiniteit met een mooie whisky hebben. Het is wel allemaal salespromotie, maar er zijn grote verschillen. Het spreekt voor zich dat verkoopmedewerkers commercieel zijn ingesteld. Helga: Je staat er niet om mooi te zijn en je uren te vullen, maar om te verkopen. Er representatief uit zien hoort daar ook bij. Je moet bereid zijn om je piercing of hoofddoekje af te doen als de opdrachtgever dat vraagt. En het helpt ook als je niet ál te gevoelig bent. Het kan wel eens voorkomen dat je aan alle eisen voldoet, maar volgens de opdrachtgever niet in het plaatje past. Daar moet je je bij neer kunnen leggen. Promotion Partners, Dorpsstraat 40, Ouderkerk a/d Amstel. Telefoon: