Het klimaat verandert En wij? Ignace Schops Netwerkdag - Interprovinciaal kenniscentrum 13 oktober 2016

Transcriptie

1 Het klimaat verandert En wij? Ignace Schops Netwerkdag - Interprovinciaal kenniscentrum 13 oktober 2016

2 De plakfactor

3 Half blussen?

4 Klaar voor de toekomst?

5 Hernieuwbare energie

6 Klimaatzaak.be Uit liefde voor de planeet

7 Eerst even theorie Niets is zo praktisch als goede theorie

8 Evolutie verbruik energie bronnen

9 Noord-Korea & Olie schaarste Snelle economische groei - industrialisatie & moderne en productieve landbouw 70 na Japan het meest geïndustrialiseerde land in Azië Voedselcrisis meer dan 2 miljoen Noord- Koreanen komen om 80% van de landbouwmachines kan niet meer worden gebruikt Landbouwsector terug op spierkracht mens en dier 1950 Steun Sovjet Unie Goedkope olie! uiteenvallen Sovjet Unie stop goedkope olie 2010

10 United Nations UN // Verenigde Naties Geschiedenis UNFCCC Klimaatverdrag - United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) 1992, Earth Summit Rio de Janeiro Reduceren van de uitstoot van broeikasgassen om de ongewenste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen In werking in 1994

11 Kyoto Kyoto Protocol = uitvoering klimaatverdrag (UNFCCC) 1997 Kyoto, Japan regelt de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen enkel de industrielanden komen overeen om de uitstoot te verminderen met 5,2% tov 1990 BE: -7,5% tov 1990 Periode Conferenties, COP s conference of parties

12 1 ste verbintenis periode Kopenhagen Nopenhagen (2009) Kyoto + 2 de verbintenisperiode Kyoto+ Klimaattop Doha (Quatar) (!) Voor einde van 2015 nieuw akkoord voor periode na 2020

13 IPCC

14 Klimaat Weer Klimaat Gemiddeld voorkomen van Temperatuur Vochtigheid Bewolking Wind Neerslag Gemiddeld aantal te verwachten weersuitingen in 30 jaar Gemiddeld aantal te verwachten weersextremen in 50 jaar Weer Gesteldheid van de atmosfeer op een bepaald ogenblik (!) een op zichzelf staande warme zomermaand levert geen verandering op Hiervoor moet de verandering in temperatuur, wind, neerslag of extremere weerbeelden structureler van aard zijn

15 Huidig effect Uitstoot tot 1980 Vertraagd effect Komende gevolgen Uitstoot 1980 tot nu gevolgen in de toekomst. Uitstoot nu tot begin koolstofarme samenleving

16 Gevolgen

17 Eye on the world

18 CO2 (ppmv) De wetenschap Age (years BP) Source: National Climatic Data Center, NOAA

19 CO2 (ppmv) De wetenschap Age (years BP) Source: National Climatic Data Center, NOAA

20 CO2 (ppmv) CO2 Concentration: 400 De wetenschap Source: National Climatic Data Center, NOAA

21 CO2 (ppmv) CO2 Concentration: After 40 more years at the current rate of increase De wetenschap Age (years BP) Source: National Climatic Data Center/NOAA

22 Global CO2 Emissions

23 Opwarming van de aarde Bron: NASA

24 Global temperature change

25 + 2 C 2032!

26 De Tera-Watt uitdaging 1 TW (Tera-Watt)= W Globaal energieverbruik nu: 15 TW Globaal energieverbruik 2030: 30 TW

27 België (32) 137 miljoen ton uitstoot Luchtvervuiling (Fijn stof/nox) (BE) slechtste van de klas in de EU

28 Footprint

29 Onze voetafdruk

30 5600 Miljard dollar

31 Regenbuitjes

32 Athene 13/02/2013

33 Budapest Juni 2013

34 Washington DC luchthaven juli 2012

35 Frankrijk 27 november 2014

36 VK februari 2015

37 Duitsland 2013

38 Duitsland 2013

39 Fuzhou, China juli 2012

40 Anchorage Alaska, 17 juni ,5 C

41 Loire, Frankrijk mei 2011

42 Rishikesh, India Juni 2013

43 Queensland Australië December 2010

44 California juli 2013

45 Nanjing China, december 2014

46 Air quality Index

47 Water

48 Watertekorten

49 LYELL GLACIER YOSEMITE NATIONAL PARK -80% ICE

50 LAKE MEAD NEVADA WATER LEVEL: -37M

51 Wij! 2015

52 ons klimaat

53 Code rood

54 One planet

55 World Population World Population in Billions 2,6 3 3,7 4, ,8 7,6 8,3 8,9 9,5 population Year Source: US Census Bureau

56 !

57 Loss

58 Our economic system

59 At the tipping point

60 Status of the planet

61 SDG s

62 The Paris Agreement

63 Max 2 C

64 Yes, we can?

65 COP21 Paris the making of - Christiane Figueres Laurent Fabius - EU onderhandelde namens de EU-lidstaten - Parties (landen) werken vaak in groep samen (G7-G20- ) - Belang van wetenschap: 1,5 C 2 C 3 C - Dagelijkse tekst-updates - Het grote verschil tussen Should >< Shall - [..] brackets - Het probleem met de lucht- en zeevaart industrie - De rol van Europa

66 COP 21 Parijs

67 Wereldwijde emissies

68 Ons budget

69 COP 21

70 Universeel - juridisch bindend Niet alles is juridisch afdwingbaar. De VS zou dan goedkeuring van het Congres nodig hebben, want onmogelijk is in huidige context Lange termijn doelstelling well below 2 C 1,5 C The Paris agreement 5 jaarlijkse ambitie beloften doelstellingen Elke 5 jaar nieuwe INDC s (beloftes) INDC s (Intended Nationally Determined Contributions = national pledges) Transparant en aantoonbaar Monitoring system maakt het mogelijk de problemen concreet te herkennen en corrigerende maatregelen te nemen Financiële steun voor de ontwikkelingslanden (meest kwetsbare)

71 2 C?

72 Terrestrial and Marine ecosystems store 50% of CO 2 Emissions

73 EU

74 EU Decoupling growth from emissions

75 EU climate and energy headline targets % Greenhouse Gas Emissions 2100 Carbon negative society

76 Europees Systeem ETS Emisson Trading Scheme Europese emissie handel systeem sectoren met een hoge energetische intensiteit en de productie van elektriciteit Nationale toewijzingsplannen Emissie quotum voor bedrijven +/- Verhandelen financieel NON-ETS NON Emission Trading Scheme Transport, gebouwen, landbouw, Jaarlijks beschikbare uitstoot de ETS uitstoot = maximale uitstoot non-ets

77 The EU GHG emission trend Paris Agreement: -95/100% reduction by 2050

78 Landen Populatie (in miljoenen) Middle term target Long term target Target Target year Base year Target Target year Base year Zij doen meer! Denemarken % % hernieuwbare energie Duitsland % % tot -95% Finland % Frankrijk % Verenigd Koninkrijk % % Zweden % (non- ETS) emissieneutraliteit 2050

79 België

80 Wetgeving? strategische visie op lange termijn inzake duurzame ontwikkeling (!) goedgekeurd door de regering in mei 2013 is goedgekeurd, K.B. van 18/07/2013. visie naar een koolstofarme samenleving Opwarming te beperken tot C Doelstelling: de uitstoot van broeikasgassen van woningen in België zal tegen 2050 met minstens 80 % tot 95 % worden beperkt ten opzichte van hun niveau in 1990

81 K.B. 18/7/2013 strategische visie op lange termijn inzake duurzame ontwikkeling Klimaatverandering De Belgische emissies van broeikasgassen zullen in 2050 in eigen land met minstens 80 tot 95 % gedaald zijn ten opzichte van hun niveau in België zal aangepast zijn aan de directe en indirecte gevolgen van de klimaatverandering.

82 BE Beleidsvisie 2013

83 BE - Het Klimaatakkoord voor Parijs ( ) Europese verplichtingen voor België % Reductie broeikasgassen Vlaanderen: - 15,7% Wallonië: -14,7% Brussels Gewest: -8,8% 13% Hernieuwbare energie (=4,224 Mtep, eenheid hernieuwbare energie) Vlaanderen: Mtep Wallonië: Mtep Brussels Gewest: 0,073Mtep Federale overheid: 0,718 Mtep Verdeling inkomsten uit veiling CO2-quota ETS (Emission Trading System) Huidig beschikbaar: 326 miljoen euro [10% Fed 53%VL 30% WAL 7% Brx] Toekomst tot 2020: 9,05% Fed 52,76%VL 30,65% WAL 7,54% Brx 50 miljoen euro per jaar klimaatfinanciering Federale overheid: 25 miljoen euro Vlaanderen: 14,5 miljoen euro Wallonië: 8,25 miljoen euro Brussel: 2,25 miljoen euro

84 Burden sharing

85 Eurostat CO2 emissions EU: -5% BE: -1%

86 Eurostat CO2 emissions EU: +0,7% BE: +4,7%

87 CO2 in 2013

88 Evolutie uitstoot broeikasgassen België

89 Analyse EEA (oktober 2015) Europa haalt makkelijke zijn doelstellingen 2020 (-20% broeikasgassen irt 1990 (?23%) Lidstaatverschillen ( voor België, Oostenrijk, Luxemburg, Ierland) België Kan uitstoot niet voldoende terugdringen in de sectoren die niet deelnemen aan de EU emissiehandel (transport & huisvesting = NON ETS) BE kan wel nog investeren in buitenlandse projecten hernieuwbare energie (mix): op schema Energiebesparingen:

90 Erg?

91 Weersverwachting in 2100 Weersverwachting in 2100 Klimaat barometer BE (naar studie UCL/Greenpeace) Temperatuur in de winter +1,7 C 4,9 C Temperatuur in de zomer + 2,4 C - 6,6 C Neerslag winter % Neerslag zomer +50% Hittegolven Overstromingen

92 Evolutie zeeniveau Vlaamse kust (VMM-Milieurapport Vlaanderen - Milieuverkenning 2030) Gemiddeld scenario cm Worst case scenario cm cm cm

93 Belgium +1,5 C

94 Belgium +2 c

95 Belgium +4 C

96 1976 Beton

97 Historische evolutie van de uitstoot van Broeikasgassen in België (in MtCO 2 ) en de range van de 2050 doelstellingen - 0,4% per jaar ,1% per jaar 85% reductie tov 1990 (= koolstofarme samenleving in 2050)

98 Historische evolutie van de uitstoot van Broeikasgassen in België (in MtCO2) en de range van de 2050 doelstellingen (Parijs) ,4 % per jaar -1 % per jaar -3,9 % per jaar De nieuwe situatie na Parijs % per jaar 95% reductie tov 1990 (= ~Paris agreement ) ,2

99 Nieuw voorstel Europa 2030 EU -40% tegen 2030 Voor BE: -35% tegen 2030 Non-ETS -43% tegen 2030 ETS dit is het voorstel van de EU commissie, moet nog door de raad en het parlement kans voor afzwakking! Verschil 85% tov 95% tegen 2050

100 Vlaanderen

101 Andere 6% Industrie 14% Uitstoot per sector in Vlaanderen Transport 36% Gebouwen 28% Landbouw 16%

102 Klimaattop 19 april 2016 Ronde Tafels (alle Vlaamse ministers) Vlaams beleidstraject Overkoepelende en Sectorale werkgroepen (gebouwen-industrie-landbouw-transport) Klimaatpact najaar 2016 Korte termijn Beleidsplan Visie 2050

103 Beleid To do % reductie broeikasgassen Steun voor fossiel schrappen: van de verloning met wagens en diesel over de subsidies voor raffinaderijen tot het stookoliefonds Energie systeem radicaal veranderen Inzetten op de uitbouw van een volledig hernieuwbare en circulaire economie

104 Een andere kijk

105 Toekomst

106 Lara Croft Forward to basics ( )

107 Allemaal Klimaathelden?

108 De oplossing

109 Onze aarde! 109

110 Systeem verandering

111 Time is ticking

112 Energie van de hel of van de hemel.?

113 De plaats van de overheid voor transitie

114 De plaats van de overheid voor transitie

115 Kringloop Economie (bron: klimaatrapport BBL 2016)

116 William Kamkwambe Malawi

117 Sudan

118 Siera Leone, Afrika

119 Bangladesh

120 Sidney Australië

121 Plant 7,8 miljard bomen Stop fossiele investeringen Meer dan 167 landen + EU Steden 100% fossielvrij

122 Smog etende toren (Daan Roosegaarde)

123 -12%

124 Waterspaarders Van 9 naar 5 minuten douchen in Nederland Olympische zwembaden Uitstoot van auto s 1 jaar lang Energiewinst gelijk aan 2 jaar verlichting in alle huizen in Nederland

125 Het einde van een tijdperk

126 Devestment

127 Divestment

128 Toekomst Alles met alles verbonden The internet of things

129 Iedereen Klimaatheld!

130 Doorzichtige zonnepanelen

131 Crazy ideas!

132 Ontzorgen! 4,5 miljoen huizen in NL

133 US

134 Marokko

135 Windfarms

136 Geothermie

137 Getijden energie

138 Netwerken

139 Energie van de hemel

140 Energie van de hemel

141 Time for change!

142 Hoge Baten

143 Duitsland

144 Tewerkstelling

145 6,5 miljoen jobs (2013)

146 Provincies?

147 Provincies Ambitie: gezondheidszorg van onze planeet & gevaarlijke gevolgen van klimaatverandering bescherming van haar burgers Vertaling van generiek beleid Aanjagers voor bijkomend generiek beleid Participatieve aanpak Intermediair voor het opzetten van klimaatcoöperaties

148 De weg vooruit

149 Klimaat barometer - Dashboard - Indicatoren -

150 Inter Provinciale Klimaat competitie?

151 De toekomst

152 Het is aan ons nu! Think globally, act locally and change personally!