Jaarverslag 2015 VluchtelingenWerk WOBB, Locatie 's-hertogenbosch

Transcriptie

1

2 Introductie We zagen het afgelopen jaar steeds meer beelden van mensen die in vaak gammele boten naar Europa probeerden te komen om asiel aan te vragen. Daarom werd in 2015 de taakstelling, het aantal vluchtelingen dat de gemeente in een half jaar moet plaatsen, stevig verhoogd. Uiteindelijk ging het in de gemeente 's-hertogenbosch om 251 vluchtelingenen en in Vught om 45 gehuisveste vluchtelingen. Deze taakstelling vroeg serieuze inspanning van belangrijke partners als WeenerXL 's-hertogenbosch, Arbeid en Inkomen Vught en woningcorporaties als BrabantWonen, Zayaz, Kleine Meierij, Mooiland, Woonwijze en de Charlotte Elisabeth van Beuningen Stichting. Zij moesten alle zeilen bijzetten om betaalbare woningen te kunnen aanbieden. Natuurlijk vroeg het ook van VluchtelingenWerk een voortdurend aanpassen van werkprocessen om het groeiend aantal vluchtelingen optimaal te kunnen begeleiden. Naast de nodige negatieve geluiden over de vluchtelingenproblematiek werden er, vaak wat minder prominent in het nieuws, ook positieve geluiden gehoord in 's-hertogenbosch en Vught. Er kwamen veel aanmeldingen van betrokken burgers die graag 'iets' wilden betekenen voor de vluchtelingen in de beide gemeenten. Een groot aantal vrijwilligers heeft zich ingezet in het tijdelijke Asielzoekerscentrum (AZC), het Autotron. Samen oefenen met de Nederlandse taal, fietslessen en 'eten bij de buren' maakt dat het leven in dit 'nood-azc' wat dragelijker werd. Wij hopen dat deze initiatieven ook in 2016 blijven bestaan. De vluchtelingen die in Vught, 's-hertogenbosch, Rosmalen, Empel, Nuland en Vinkel een woning kregen aangeboden, zijn begeleid door de vrijwilligers van VluchtelingenWerk. Maatschappelijke begeleiding Het doel van het begeleidingstraject is dat de vluchteling zelfredzaam wordt en gebruik kan maken van de reguliere voorzieningen in zijn stad of dorp. Zelfredzaam betekent dat de vluchteling zicht heeft op zijn financiële situatie en zelfstandig kan budgetteren. Hij heeft kennis van de Nederlandse gezondheidszorg, het huren van een woning, ons onderwijssysteem en (eventuele) kinderopvang. Maar natuurlijk gaat het ook over het leggen van contacten in de buurt, een zinvolle dagbesteding en het gebruik van fiets of openbaar vervoer. De vluchteling kan op zijn niveau en binnen zijn mogelijkheden participeren in de samenleving. In Vught mag een traject 12 maanden duren en in 's-hertogenbosch en omstreken 18 maanden, conform de opdracht die de gemeente heeft gegeven aan VluchtelingenWerk. De vrijwilligers hebben bij dit traject een duidelijke rol: coachen, een luisterend oor bieden, adviseren en samen met de vluchteling bespreken of de huidige aanpak werkt of dat de vluchteling een andere werkwijze moet inzetten. In het begin van het traject, wanneer de vluchteling zijn huurcontract heeft getekend, is de begeleiding intensief. Er moeten veel aanvragen worden gedaan en de regels zijn vaak ondoorzichtig. Zodra het inkomen en de uitgaven op orde zijn, kan de vluchteling gebruik maken van het inloopspreekuur. Dit inloopspreekuur is bedoeld voor korte vragen. De vluchteling kan alvast kennismaken met de werkwijze zoals die ook bij andere organisaties gehanteerd wordt: je stelt je vraag, je neemt jouw documenten mee en nadat je een antwoord gekregen hebt, ga je zelfstandig verder. Voor sommige vluchtelingen is dit doel niet haalbaar. Wanneer de vrijwilliger bemerkt dat een dergelijke zelfstandigheid niet bereikt kan worden, zoekt hij contact met instanties zoals het Algemeen Maatschappelijk Werk om de begeleiding over te nemen. We willen voorkomen dat de vluchteling, na het stoppen van de begeleiding, in problemen raakt, bijvoorbeeld op financieel gebied. Globaal ziet een begeleidingstraject voor vluchteling er als volgt uit : Start coaching= intensieve begeleiding, sociale voorzieningen worden aangevraagd, de vrijwilliger voert de administratieve zaken uit in bijzijn van de vluchteling. De vluchteling heeft soms iedere week een afspraak op kantoor om zijn post door te nemen en af te handelen. Periode: nul tot drie maanden. Coaching integratie= minder intensief, de vluchteling wordt ook thuis bezocht, waarbij het accent ligt op coaching. Periode : drie tot zeven maanden, ook afhankelijk van de duur van het gehele traject conform afspraken met de gemeenten. Inloopspreekuur= de vluchtelingen nemen zelf de verantwoordelijkheid om naar het spreekuur te komen met hun vragen. Periode : acht maanden, mede afhankelijk van de duur van het gehele traject conform afspraken met de gemeenten.het traject wordt afgesloten met een zogenoemde 'warme overdracht': de vluchteling wordt in contact gebracht met Wijkplein of andere instanties in de wijk en weet dan waar hij in zijn wijk met vragen terecht kan. 2 VluchtelingenWerk West- en Oost-Brabant & Bommelerwaard

3 De vrijwilligers van VluchtelingenWerk voeren deze verantwoordelijke taken uit. Er zijn vrijwilligers die specifiek hun tijd inzetten voor intakes en start-coaching, andere krachten hebben een taak in de periode van coaching integratie. Daarnaast zijn er vrijwilligers die het inloopspreekuur (drie middagen in de week) bemensen. Er zijn ook vrijwilligers die zich inzetten bij de taalverwerving van vluchtelingen, zowel individueel in de functie van taalcoach, als groepsgewijs tijdens de Taalclub. Er zijn mensen die vluchtelingen ondersteunen bij hun aanvraag voor gezinshereniging en er zijn vrijwilligers die zich gespecialiseerd hebben in asielrecht. Het aannemen van de telefoon en het uitvoeren van administratieve taken wordt ook door vrijwilligers gedaan. Een bijzondere plek nemen de vrijwilligers van de 'buitendienst' in. Zij leggen het eerste contact met de vluchteling en halen hen op bij het Centraal Station 's-hertogenbosch (bij de 'Döner' vanwege de bekendheid). Ze gaan mee met de woningbezichtiging en geven advies bij eventuele overname van inrichting. Wanneer het huurcontract wordt getekend, gaan de mensen van de buitendienst weer mee en maken afspraken over aanschaf van vloerbedekking en over wat verder noodzakelijk is om te kunnen verhuizen. De groep vrijwilligers van het computerproject zorgt, dankzij giften, ervoor dat volwassen vluchtelingen een computer tot hun beschikking krijgen. Zij leren hen ook omgaan met een computer en wijzen hen op verschillende internetsites waar je kunt oefenen met taal en rekenen. Naast vrijwilligers zijn er ook stagiaires werkzaam bij VluchtelingenWerk. Tijdens hun stageperiode krijgen zij niet alleen de kans om hun specifieke vak te leren, zij ervaren ook dat vluchtelingen een bijzondere doelgroep vormen. Tijdens groepsbijeenkomsten en individuele gesprekken wordt aandacht gegeven aan het werken als vrijwilliger. Alle medewerkers volgen cursussen. Iedereen volgt een tweedaagse basiscursus van VluchtelingenWerk en daarna kan men zich verder specialiseren in bijvoorbeeld gezinshereniging, spreekuurvaardigheden of de rol van de taalcoach. Zonder al deze betrokken, creatieve en hard werkende vrijwilligers zouden vluchtelingen vaak geen rol kunnen gaan spelen in onze samenleving. 3 VluchtelingenWerk West- en Oost-Brabant & Bommelerwaard

4 Het netwerk van samenwerkingspartners waar vrijwilligers veel contacten mee hebben is groot: de diverse woningcorporaties, de geestelijke en lichamelijke gezondheidszorg, scholen en welzijnsstichtingen, sportverenigingen, buren, politie, advocaten, Stichting Leergeld, de Voedselbank en soms de bibliotheek. Iedere organisatie heeft haar eigen werkwijze en insteek. De vrijwilligers proberen om steeds een ingang voor hun vluchteling te vinden met als doel: meedoen in de samenleving. Beroepskrachten ondersteunen en begeleiden de vrijwilligers en stagiaires bij het uitoefenen van al deze werkzaamheden. Introductiebijeenkomsten voor nieuwe vluchtelingen In het voorjaar van 2015 zijn we begonnen met introductiecursussen voor vluchtelingen in onze gemeenten. De nieuwe vluchteling wordt uitgenodigd voor een reeks van vijf bijeenkomsten, met thema's als 'Gezondheidszorg in Nederland', 'Budgetteren en administratie' en 'Onderwijs en werk in Nederland'. Bij de bijeenkomsten is een tolk aanwezig. Naast het informatieve aspect dat de bijeenkomsten hebben, bieden ze de nieuwe vluchteling ook een kans om kennis te maken met andere nieuwe vluchtelingen die dezelfde taal spreken. Iedere keer als een cursus is afgelopen, start er een nieuwe reeks. Eventuele gemiste bijeenkomsten kunnen dan worden ingehaald. Onderwijs Taal is onmisbaar om je leven te kunnen regelen, om je goed te voelen, om contacten te leggen en om verder te komen in de maatschappij. Dit geldt voor kinderen, jong volwassenen en volwassenen. Alle volwassen vluchtelingen (18+) volgen een inburgeringscursus bij een gecertificeerde organisatie als het Koning Willem 1 College. Kinderen bezoeken het kinderdagverblijf of peuterspeelzaal. Leerplichtige kinderen en jongeren die in gemeente 's-hertogenbosch wonen, volgen een tijd onderwijs bij het Nieuwkomers-basisonderwijs of in het voortgezet onderwijs, in de Internationale Schakelklas (ISK). Dit doen ze tot zede Nederlandse taal voldoende beheersen om door te kunnen stromen naar het reguliere onderwijs. In Vught volgen jonge kinderen onderwijs op een reguliere basisschool en gaan de oudere jongeren naar de ISK in 's-hertogenbosch. Taalclub en taalcoaches Vluchtelingen uit gemeente 's-hertogenbosch kunnen gebruik maken van het taalaanbod van VluchtelingenWerk of van een andere samenwerkingspartner binnen het Bossche Taalnetwerk. Vluchtelingen uit gemeente Vught verwijzen we naar de taalprojecten van Welzijn Divers Vught. Vrijwilligers van VluchtelingenWerk geven de gelegenheid om de Nederlandse taal te oefenen naast de reguliere inburgeringsles die de vluchteling volgt bij een onderwijsinstelling. Op een leuke en ongedwongen manier wordt er geoefend met de taal. Bij 'de Taalclub' werken de vluchtelingen in een groep. De Taalclub biedt drie dagdelen per week, tijdens alle schoolweken, haar activiteiten aan. Vanwege het enthousiasme van de deelnemers gaan de activiteiten zelfs in de schoolvakanties door, mits er voldoende vrijwilligers zijn om de groepen te draaien. De opzet is dan wat vrijer dan tijdens de reguliere bijeenkomsten. De Taalclub is zeer geliefd. Vluchtelingen die nog niet naar inburgeringscursus gaan, komen vaak meerdere keren per week. Op een bepaald moment was het zo druk, dat we niet genoeg stoelen hadden en mensen op de vensterbank moesten gaan zitten. In totaal hebben 68 deelnemers gebruik gemaakt van de Taalclub in De meest ijverige deelnemer is 54 keer naar de Taalclub geweest in 2015! VluchtelingenWerk biedt vluchtelingen ook de mogelijkheid om aan een individuele taalcoach gekoppeld te worden. Het doel is hetzelfde als bij de Taalclub, maar de taalcoach en de vluchteling spreken met z'n tweeën af, bij de een of de ander thuis of bijvoorbeeld in de bibliotheek. De meest ijverige deelnemer is in keer naar de Taalclub geweest! 4 VluchtelingenWerk West- en Oost-Brabant & Bommelerwaard

5 Cursus 'Man en Gezondheid' In 2015 is de cursus 'Man en Gezondheid' aangeboden aan een groep Eritrese vluchtelingen. Deze cursus is ontstaan uit een samenwerking tussen GGD Hart voor Brabant en VluchtelingenWerk. Er was een tolk bij aanwezig. De cursus bestond uit vijf bijeenkomsten, met onderwerpen als 'Gezonde voeding' en 'Besnijdenis en seksuele voorlichting'. Cursus 'Man & Gezondheid' 2015 Gezinshereniging VluchtelingenWerk 's-hertogenbosch biedt vluchtelingen juridische en praktische ondersteuning bij het realiseren van gezinshereniging. Op het moment dat vluchtelingen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) een verblijfstatus krijgen, moet binnen drie maanden gezinshereniging worden aangevraagd. Als de vluchteling niet binnen drie maanden de aanvraag voor gezinshereniging indient bij de IND, kan alleen nog gezinshereniging op de reguliere manier aangevraagd worden. Er moet in dat geval sprake zijn van een bepaald inkomen en een vaste baan. Als de aanvraag is ingediend bij de IND kan het drie tot zes maanden duren voor er een beslissing genomen wordt. Tussendoor kan de IND ook om extra bewijsstukken vragen. De vrijwilliger ondersteunt de vluchteling bij het aanleveren van deze documenten. VluchtelingenWerk biedt vluchtelingen ook ondersteuning bij het zoeken naar een goede advocaat die gespecialiseerd is in juridische procedures omtrent gezinshereniging. De advocaten ondersteunen de vluchteling bij een negatieve beschikking. Ze gaan in bezwaar en, indien nodig, in beroep. In 2015 liepen er in totaal 45 aanvragen voor gezinshereniging via VluchtelingenWerk 's-hertogenbosch. Dertig daarvan waren actieve zaken. Dit wil zeggen dat vluchtelingen wachten op de beslissing van de IND, hetgeen enkele maanden kan duren. Ook waren er eind zaken die niet-actief waren vanwege een negatieve beschikking van de IND. De 'drie maanden nareistermijn' is hiermee wel veilig gesteld, maar vaak kunnen mannen en/of vrouwen (vooral uit Eritrea) de grens niet overkomen naar de ambassade. De niet-actieve zaken worden weer opgepakt op het moment dat vluchtelingen wel de mogelijkheid hebben om de grens over te steken. Veertien vluchtelingen zijn dit jaar herenigd met hun families. Meerderjarige kinderen kregen in 2014 nog geen toestemming om via gezinshereniging naar Nederland te komen. In juni 2015 kwam het geweldige nieuws dat meerderjarige kinderen ook recht hebben op nareis. Met de invoer van de nieuwe wet zijn kinderen alsnog herenigd met hun familieleden in Nederland. Er is een vluchtelingenfonds waar vluchtelingen een beroep op kunnen doen. Dit fonds geeft een bijdrage als de ticketkosten boven de duizend euro zijn. 5 VluchtelingenWerk West- en Oost-Brabant & Bommelerwaard

6 Noodopvang Naast statushouders verblijven er in 's-hertogenbosch mensen zonder verblijfsvergunning. In samenwerking met de gemeente 's- Hertogenbosch biedt VluchtelingenWerk ook aan hen ondersteuning bij lopende procedures en begeleiding bij het zoeken naar een realistisch toekomstperspectief. Soms is dat in Nederland, bijvoorbeeld als er nog een procedure voor een verblijfsvergunning loopt, of als er dringende redenen zijn waarom iemand niet kan vertrekken uit Nederland. VluchtelingenWerk biedt dan begeleiding bij het 'versterken' van de procedure, bijvoorbeeld door het het bieden van ondersteuning bij het verkrijgen van aanvullend bewijs. Aangezien een cliënt altijd verantwoordelijk is voor zijn eigen leven, wordt veel aandacht besteed aan uitleg en het vergroten van inzicht zodat men een realistisch beeld krijgt van de procedure en de haalbaarheid van een verblijfsvergunning. Als legaal verblijf in Nederland niet lukt, zijn we daar ook eerlijk in. Dan is het van belang om met mensen het gesprek aan te gaan, te onderzoeken wat hen motiveert, wat hun dromen en verwachtingen waren toen ze naar Nederland kwamen en wat hen nu weerhoudt om terug te keren naar hun land van herkomst. Die gesprekken kunnen heel verhelderend zijn en nieuwe inzichten opleveren, zowel voor de betrokkene als de medewerkers van VluchtelingenWerk. Ons uitgangspunt hierbij is dat als iemand voldoende gegeten heeft en een goede nachtrust heeft gehad, hij veel beter kan nadenken over de toekomst. Begin 2015 bewoonden 16 mensen de noodopvang. Eind 2015 waren dat er 15 plus twee kinderen. Reden voor vertrek waren onder meer relatieproblemen, één herhaalde asielaanvraag en één terugkeer. Infopunt Asielrecht Steeds meer mensen wisten de weg naar ons spreekuur en het daaraan verbonden expertisecentrum te vinden. Dit geldt zowel voor individuen als voor instanties. Er is gewerkt aan een sterk netwerk om effectief door te kunnen verwijzen en waar nodig snel te kunnen schakelen. Zo is het Infopunt Asielrecht goed ingebed geraakt in de sociale kaart van gemeente 's-hertogenbosch. Naast juridische begeleiding ligt de nadruk op het verkrijgen van medische zorg en het in beeld krijgen van kwetsbare mensen. Dit alles werd bereikt met een parttime betaalde kracht en vijf vrijwilligers. In 2015 kregen zes personen een verblijfsvergunning, waarvan drie kinderen. Er werden met onze ondersteuning tien nieuwe procedures gestart. Er kwamen 67 cliënten naar het (asiel-)spreekuur, waarvan er negen via andere organisaties werden doorverwezen naar ons en 23 mensen reeds een verblijfsvergunning hadden. Er kwamen 27 vragen van andere instanties en particulieren bij de gemeente binnen die te maken hadden met verblijfsrecht en/of rechten van mensen zonder verblijfsvergunning. Voorlichting en bijeenkomsten voor externen Eén van de doelen van VluchtelingenWerk is om meer bekendheid te geven aan de situatie van vluchtelingen in Nederland. In 2015 hebben we onder andere voorlichting gegeven op middelbare scholen (Rodenborch en Sint-Janslyceum). Bij een openbare bijeenkomst in de bibliotheek over de vluchtelingeninstroom en integratie zat VluchtelingenWerk in het panel. Op verzoek van Brabant Wonen in Den Bosch heeft onze organisatie tijdens twee bijeenkomsten aan al hun medewerkers voorlichting gegeven over vluchtelingen, met de nadruk op integratie en huisvestingssituatie. Ook heeft VluchtelingenWerk drie keer voorlichting gegeven bij kerken en kerkelijke organisaties waarbij ook de situatie van uitgeprocedeerden is betrokken. 's-hertogenbosch in cijfers Gegevens jaarverslag Jaar 2015 Huisvesting statushouders Gezinshereniging Taalclub Introductiecursus Spreekuur (algemeen) Infopunt asielrecht Aantallen 252 pers. (162 volwassenen en 90 kinderen) 45 aanvragers, waarvan 14 zijn herenigd met hun familie drie dagdelen per week (x twee uur) een dagdeel per week (vijf dagdelen per cursusreeks) drie dagdelen per week (x vier uur) een dagdeel per week (x twee uur), daarnaast op afspraak 6 VluchtelingenWerk West- en Oost-Brabant & Bommelerwaard

7 7 VluchtelingenWerk West- en Oost-Brabant & Bommelerwaard

8 8 VluchtelingenWerk West- en Oost-Brabant & Bommelerwaard