Gender en welzijn op het werk

Transcriptie

1 Gender en welzijn op het werk Wetgevend kader Instituutvoorde gelijkheidvan vrouwen en mannen FOD WASO 03/10/2016

2 2 Inhoud 1. Inleiding: genderdiscriminatie Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen Stereotypen en discriminatie 2.Wetgevend kader: Kernbegrippen van de genderwet Wetgeving genderdiscriminatie Beschermde criteria Verboden gedragingen Beschermingsvoorzieningen Wet tegen pesterijen op basis van geslacht en ongewenst seksueel gedrag

3 3

4 Wet van 16 december 2002 Missie: Beschermen en bevorderen van de gelijkheid van vrouwen en mannen; Bestrijden van elke vorm van discriminatie en ongelijkheid op basis van geslacht (incl. zwangerschap, moederschap, geslachtsverandering, genderidentiteit, etc.).

5 Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen: Meldingen Discriminatiedomeinen Werk Goederen en diensten Cultuur en media Sociale zekerheid Onderwijs en opleiding Jeugd, sport, toerisme Privérelaties

6 Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen: Meldingen Meldingen in het domein 'werk' Moederschap Andere

7 7

8 8

9 Stereotypen en discriminatie Het is gemakkelijker een atoom te splitsen dan een vooroordeel weg te nemen. A. Einstein

10 Stereotypen en discriminatie Stereotypen = Sociale constructies:zowel betrekking op vrouwen als mannen Bv. over het veronderstelde karakter en de activiteiten van vrouwen en mannen; Positief of negatief. Probleem: sluiten personen in verwachte rollen op (maatschappelijke rol); Bij iedereen verankerd en geïntegreerd, ook bij de slachtoffers: worden gewoontes en worden gereproduceerd.

11 Stereotypen en discriminatie Stereotypen = Basis voor ongelijkheden en discriminaties

12 Stereotypen en discriminatie Stereotypen leiden tot verschillende behandeling. Gemengdheid van de beroepen Vrouwen en mannen voeren meestal verschillende functies of activiteiten uit Loopbaan Vrouwen en mannen hebben niet dezelfde loopbaanmogelijkheden Arbeidsomstandigheden Vrouwen en mannen worden niet op gelijke wijze blootgesteld aan risico s en gevaren Uurregeling Vrouwen en mannen hebben niet dezelfde werkuren, arbeidsduur of dezelfde activiteiten buiten het werk Verschillende impact Verschillen V/M Loon (loon, premies, ) Verschillen V/M Gezondheid (arbeidsongevallen, beroepsziekten, afwezigheid) Verschillen V/M Loopbaan (opleiding, promotie) Bron: Anact

13 Stereotypen en discriminatie Verschillen M/V in cijfers: deeltijds werk Bron: ADS 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 10% 90% Mannen 45% 55% Vrouwen Deeltijds Voltijds

14 Stereotypen en discriminatie Verschillen M/V in cijfers: Combinatie werk en gezin Ouderschapsverloven 25% Vrouwen Mannen 75% Bron: ADS

15 Stereotypen en discriminatie Verschillen M/V in cijfers: Horizontale segregatie: 86,6% van de vrouwen werkt in de dienstensector 42,5% werkt in de zorgsector en de sociale sector Gemiddelde uitgave in de beroepsopleiding= tussen 40% en 50% lager dan voor mannen Arbeidsomstandigheden:Vrouw zijn verhoogt het risico op blootstelling aan musculoskeletale aandoeningen (MSA) met 22%.

16 Stereotypen en discriminatie Gevolgenin cijfers: Loonkloof = 8% op uurbasis 21% op jaarbasis; 12% van de collectieve arbeidsovereenkomsten zijn niet genderneutraal; Hoe meer vrouwen in een bepaalde beroepscategorie, hoe lager de lonen voor alle werknemers in die categorie.

17 Stereotypen en discriminatie Glazenplafond: Vrouwen maken slechts 10,1% uit van de leden van de bestuursraden van de beursgenoteerde bedrijven en 7,1% van de niet-beursgenoteerde. 11% in 2011 in de bestuursraden van de BEL20-bedrijven en bijna 20% in 2013 (wet van 28 juli 2011 betreffende de quota in de beursgenoteerde ondernemingen). 11,6% van de directeurs-generaal van de federale overheidsdiensten. 23% van de leden van de academische besturen. 30% vrouwen als verantwoordelijke uitgever in de mediasector. 2,8% van de opperofficieren in het leger.

18 18 Naar het eerste veronderstel ik? VOORZITTER DIRECTIE MARKETING TECHNISCHE DIENST SECRETARIAAT ONTHAAL

19 19

20 Wetgeving genderdiscriminatie Wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van discriminatie tussen mannen en vrouwen (genderwet);

21 Wetgeving genderdiscriminatie Wetten ter bescherming van de combinatie van gezin en arbeid en van zwangere werkneemsters (arbeidswet van 16 maart 1971, CAO nr. 80 over het recht op borstvoedingspauzes, ); Welzijnswet (wet van 4 augustus 1996) beschermttegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk.

22 Wetgeving genderdiscriminatie Databank wetgeving over de gelijkheid van vrouwen en mannen:

23 Beschermde criteria Beschermde criteria van de genderwet en de welzijnswet : Geslacht Zwangerschap Bevalling Moederschap Geslachtsverandering Genderidentiteit Genderexpressie Sinds 2014

24 Verboden gedragingen Directe discriminatie Direct onderscheid op grond van het geslacht (of een beschermd criterium) dat niet gerechtvaardigd kan worden. De situatie die zich voordoet wanneer iemand ongunstiger dan een ander in een vergelijkbare situatie behandeld wordt, is of zou worden behandeld op grond van het geslacht. Indirecte discriminatie Indirecte discriminatie ontstaat wanneer een ogenschijnlijk neutrale bepaling, criterium of praktijk tot een bijzonder nadeel voor personen van een bepaald geslacht kan leiden.

25 Verboden gedragingen: indirecte discriminatie VOOR EEN EERLIJKE SELECTIE MOET IEDEREEN HETZELFDE EXAMEN AFLEGGEN: KLIM IN DIE BOOM

26 Verboden gedragingen Directe discriminatie Direct onderscheid op grond van het geslacht (of een beschermd criterium) dat niet gerechtvaardigd kan worden. De situatie die zich voordoet wanneer iemand ongunstiger dan een ander in een vergelijkbare situatie behandeld wordt,isofzouwordenbehandeldopgrondvanhetgeslacht. Indirecte discriminatie Indirecte discriminatie ontstaat wanneer een ogenschijnlijk neutrale bepaling, criterium of praktijk tot een bijzonder nadeel voor personen van een bepaald geslacht kan leiden. Opdracht geven tot discriminatie Elke handelwijze die erin bestaat wie ook opdracht te geven om een persoon, een groep, een gemeenschap of een van hun leden te discrimineren op grond van geslacht.

27 Verboden gedragingen Intimidatie Ongewenstgedragdatmethetgeslachtverbandhoudt,entotdoelofgevolg heeftdat de waardigheid van de persoon wordt aangetast en een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd. Seksuele intimidatie Wanneer zich enige vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie voordoet met als doel of gevolg dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie wordt gecreëerd. Seksisme Seksisme omvat elk gebaar of handeling die, in publieke omstandigheden, klaarblijkelijk bedoeld is om minachting uit te drukken jegens een persoon wegens zijn geslacht, of deze, om dezelfde reden, als minderwaardig te beschouwen of te reduceren tot diens geslachtelijke dimensie en die een ernstige aantasting van de waardigheid van deze persoon tot gevolg heeft.

28 Verboden gedragingen Rechtvaardigingsgronden in arbeidscontext: 1. Wezenlijke en bepalende beroepsvereiste

29 Verboden gedragingen Rechtvaardigingsgronden in arbeidscontext: 2. Positieve acties

30 Verboden gedragingen Rechtvaardigingsgronden in arbeidscontext: 3. De bepalingen betreffende de bescherming van de zwangerschap en het moederschap zijn een voorwaarde voor de verwezenlijking van de gelijke behandeling van mannen en vrouwen.

31 Verboden gedragingen Slachtoffers van genderdiscriminatie = vrouwen én mannen

32 Beschermingsvoorzieningen Verdeling van de bewijslast Bij feiten die het bestaan van discriminatie op grond van het geslacht kunnen doen vermoeden, dient de verweerder te bewijzen dat er geen discriminatie is geweest. Bescherming tegen represailles, ook voor de getuigen Indienen van een gemotiveerde klacht Nietigheid van bepalingen die strijdig zijn met deze wet

33 Beschermingsvoorzieningen Schadevergoeding Afhankelijk van de geleden schade of forfaitair (6 of 3 maanden brutoloon in arbeidsrelaties) Stopzetting en bekendmaken van de beslissing Strafrechtelijke bepalingen Gevangenisstraf van een maand tot een jaar en/of geldboete van 50 tot 1000 euro Bevoegde instanties om in rechte op te treden

34 Wet tegen pesterijen op basis van geslacht en ongewenst seksueel gedrag Wet van 4 augustus 1996 : Pesterijen op basis van geslacht op het werk: onrechtmatig geheel van meerdere gelijkaardige of uiteenlopende gedragingen buiten of binnen de onderneming of instelling, die plaats hebben gedurende een bepaalde tijd, die tot doel of gevolg hebben dat de persoonlijkheid, de waardigheid of de fysieke of psychische integriteit van een werknemer of een andere persoon waarop deze afdeling van toepassing is bij de uitvoering van zijn werk wordt aangetast, dat zijn betrekking in gevaar wordt gebracht of dat een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd en die zich inzonderheiduiten in woorden, bedreigingen, handelingen, gebaren of eenzijdige geschriften. Deze gedragingen kunnen inzonderheid verband houden met leeftijd, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of levensbeschouwing, politieke overtuiging, syndicale overtuiging, taal, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, een handicap, een fysieke of genetische eigenschap, sociale afkomst, nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming, geslacht, seksuele geaardheid, genderidentiteit en genderexpressie.

35 Wet tegen pesterijen op basis van geslacht en ongewenst seksueel gedrag Wet van 4 augustus 1996: Ongewenst seksueel gedrag op het werk: elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of lichamelijk gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast of een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd.

36 Wet tegen pesterijen op basis van geslacht en ongewenst seksueel gedrag Meerdere gedragingen eisen is in strijd met de EU richtlijn herschikking. Intimidatie: wanneer er sprake is van ongewenst gedrag dat verband houdt met het geslacht van een persoon en tot doel of gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast en een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd. Seksuele intimidatie: wanneer zich enige vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie voordoet met als doel of gevolg dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie wordt gecreëerd.

37 37 Conclusie Stereotypen = basis voor ongelijkheden en discriminaties; Genderwet: wettelijk kader tegen genderdiscriminatie op het werk; Welzijnswet: wettelijk kader tegen intimidatie op basis van geslacht en seksuele intimidatie op het werk.

38 38 Wat te doen bij genderdiscriminatie? Informatie, meldingen, klachten: Gratis nummer: 0800/

39 39 Bedankt voor uw aandacht! Gratis nummer: 0800/