Het monetair beleid van het Eurosysteem: een overzicht. Generation uro Students' Award September 2014

Transcriptie

1 Het monetair beleid van het Eurosysteem: een overzicht Generation uro Students' Award September 14

2 Overzicht van de uiteenzetting Wie doet wat in het Eurosysteem? (institutionele aspecten) Hoe wordt de koers van het monetair beleid bepaald? (monetairbeleidsstrategie) Hoe beïnvloedt het monetair beleid de economie? (transmissiemechanisme) De recente monetairbeleidsbeslissingen geïllustreerd I : de macro-economische context in september 14 De recente monetairbeleidsbeslissingen geïllustreerd II: de voornaamste maatregelen sinds juli 13 Renteverlagingen Forward guidance TLTROs Aankopen van ABS en gedekte bankobligaties

3 WIE DOET WAT IN HET EUROSYSTEEM? (INSTITUTIONELE ASPECTEN)

4 Europese Unie: 8 landen Monetaire unie sinds 1999 (eurogebied): één munt in landen en vanaf januari 15 Litouwen als 19e land EU en MU landen EU landen

5 ESCB Eurosysteem/Europees Stelsel van Centrale Banken Eurosysteem Europese Centrale Bank Nationale centrale banken van het eurogebied Raad van Bestuur van de ECB Directie van de ECB Nationale centrale banken van de EU exclusief het eurogebied Algemene Raad van de ECB Extra info:

6 Een federaal systeem Raad van Bestuur Volledig gecentraliseerde monetairbeleidsbeslissingen door de Raad van Bestuur Maar: Nationale centrale banken betrokken bij de voorbereiding ervan Decentralisatie van de tenuitvoerlegging van het monetair beleid 6 Directie 18 Min of meer grote autonomie van de nationale centrale banken op andere terreinen 18 NCB's instructies vertegenwoordiging Extra info:

7 Een onafhankelijk systeem Onafhankelijkheid tegenover politieke autoriteiten Verbod instructies te krijgen of zich te laten beïnvloeden Persoonlijke onafhankelijkheid Verbod op monetaire financiering van de overheidssector Duidelijk omschreven opdracht: prijsstabiliteit Verplicht rekenschap af te leggen over het gevoerde monetair beleid Hoorzittingen in het Europees Parlement Publicaties, uiteenzettingen, persconferenties Dialoog met de politieke autoriteiten Eurogroep, Europese Commissie Wisselkoersbeleid Extra info:

8 Hoofdopdrachten van het Eurosysteem Monetair beleid Primaire doelstelling is prijsstabiliteit Wisselmarktinterventies en beheer goud- en deviezenreserves van de lidstaten Betalingssystemen Financiële stabiliteit Bankbiljetten Extra info:

9 De doelstelling volgens het Verdrag De primaire doelstelling van het Eurosysteem bestaat erin de prijsstabiliteit te handhaven Onverminderd dat doel, ondersteunt het Eurosysteem het algemene economische beleid in de Gemeenschap Waarom prijsstabiliteit? Geen verstoring van de informatie die vervat zit in de relatieveprijsveranderingen Geen blinde herverdeling van de inkomens en de vermogens De onzekerheid en de risicopremies in de rentetarieven verkleinen Gevolgen van prijsstabiliteit voor de reële economie Efficiënte allocatie van de middelen en vertrouwen => investeringen, duurzame groei en werkgelegenheid Negatieve ervaringen met prijs(in)stabiliteit in de ste eeuw Duitse hyperinflatie in 19-3, deflatie tijdens de jaren 3, inflatie/stagflatie in de jaren 7 Extra info:

10 De kwantitatieve definitie van prijsstabiliteit Het Verdrag geeft geen exacte definitie van prijsstabiliteit De Raad van Bestuur van de ECB heeft prijsstabiliteit als volgt gedefinieerd: Harmonised Indices of Consumer Prices Eurogebied als één geheel, verschillen tussen landen zijn onvermijdelijk "Een jaar-op-jaar stijging van de HICP van het eurogebied met minder dan maar dicht bij - pct. op de middellange termijn" Laat graduele aanpak toe: vermijdt te grote volatiliteit in economische activiteit en rente (bv. na een olieschok) Buffer tegen risico van deflatie Meetfouten in de HICP Inflatieverschillen tussen landen Nominaal anker voor de inflatieverwachtingen

11 HOE WORDT DE KOERS VAN HET MONETAIR BELEID BEPAALD? (MONETAIRBELEIDSSTRATEGIE) Extra info: en

12 Monetaire benadering (vereenvoudigd): nadruk op de geldhoeveelheid (M) Centrale bank Goud en deviezen Leningen aan banken Andere activa Biljetten Deposito's van banken (reserves) Andere passiva Monetaire basis (B) Deposito's bij centrale bank Kredieten aan commerciële banken Kredieten aan cliënteel Andere activa Commerciële banken Leningen bij centrale bank Deposito's van commerciële banken Deposito's van cliënteel Obligaties Andere passiva Eigen middelen Monetaire basis B Geldhoeveelheid M Prijspeil P M=bB P=MV/Y Instabiliteit van zowel b (geldmultiplicator) als V (omloopsnelheid van het geld) Geldhoeveelheid - ruime definitie (M)

13 Benadering via de rente: nadruk op de centralebankrente en de verwachtingen Rente van de centrale bank i Rente op de geldmarkt Stimuleren/afremmen van de economische activiteit en verwachtingen Prijspeil P i onder controle van de centrale bank en doorgaans belangrijkste beleidsinstrument de monetaire basis (B) wordt een endogene variabele de geldhoeveelheid (M) is een belangrijke indicator om de risico's voor prijsstabiliteit op middellange tot lange termijn te beoordelen

14 Monetairbeleidsstrategie van het Eurosysteem: een pragmatische synthese Kwantitatieve definitie van prijsstabiliteit: verankering inflatieverwachtingen Analytisch kader gesteund op de economische en monetaire analyse Economische analyse (EA) Conjunctuurindicatoren, reële bbp-groei, HICP-inflatie, macro-economishce projecties,... Informatie over prijsstabiliteit op korte en middellange termijn Monetaire analyse (MA) Geldhoeveelheid en kredietverstrekking Langere-termijnimplicaties voor de prijsstabiliteit, maar ook voor de financiële stabiliteit Onderlinge toetsing (EA+MA) => beoordeling risico's voor de prijsstabiliteit => monetairbeleidsbeslissing In normale omstandigheden heeft die beslissing betrekking op de beleidsrente (i) en niet op de omvang van de monetaire basis (B)

15 HOE BEÏNVLOEDT HET MONETAIR BELEID DE ECONOMIE? (TRANSMISIEMECHANISME)

16 De transmissie van de monetairbeleidsimpulsen Extra info:

17 Van de beleidsrente naar de rentes op langere termijn... Centrale beleidsrente & rente op de geldmarkt (Eonia) ,5% Rendementscurve Centrale beleidsrente Rente op de geldmarkt (Eonia),5% m 1j j 3j 4j 5j 6j 7j 8j 9j 1j Augustus 14 Door de beleidsrente te wijzigen beïnvloedt de centrale bank de rentetarieven op langere termijn Relevante data: et

18 ... en verder naar de rentes die de banken aanrekenen 7 Rente op leningen, korte termijn (procenten) 7 Rente op deposito's (procenten) 7 Rente op leningen, lange termijn (procenten) Centrale beleidsrente Gezinnen, huizen, variabele rente Bedrijven Centrale beleidsrente deposito's, opvraagbaar, 3 maanden Termijndeposito, op 1 jaar Centrale beleidsrente Gezinnen, huizen Bedrijven Relevante data: en

19 Huidige verstoring van de monetairbeleidstransmissie Leningen aan niet-financiële ondernemingen (jaar-op-jaargroei) Leningen aan huishoudens (jaar-op-jaargroei) Duitsland Frankrijk België Italië Spanje Portugal Griekenland Ierland Eurogebied Ondanks de bijzonder lage beleidsrente, blijft de bancaire kredietverstrekking aan de reële economie uiterst zwak, inzonderheid wat de leningen aan de bedrijven betreft Relevante data :

20 De korte-termijnrente en de wisselkoers ,6 1,5 1,4 1,3 1, 1,1 1,9,8 Renteverschil eurogebied vs Verenigde Staten (linkerschaal) EUR/USD wisselkoers (rechterschaal) Relevante data: en

21 DE RECENTE MONETAIRBELEIDSBESLISINGEN GEILLUSTREERD I : DE MACROECONOMISCHE CONTEXT IN SEPTEMBER 14 (ZIE PERSCONFERENTIE VAN SEPTEMBER 14) De videos van de persconferenties die volgen op de Raad van Bestuur zijn te bekijken via en de volledige teksten zijn te vinden op (EN)

22 Economische analyse: economische bedrijvigheid... het reële bbp van het eurogebied bleef in het tweede kwartaal van 14 onveranderd voor het derde kwartaal wijzen de conjunctuurindicatoren beschikbaar tot augustus op een achteruitgang van de groeidynamiek de binnenlandse vraag wordt ondersteund door de reeks monetairbeleidsmaatregelen, de aan de gang zijnde verbetering van de financiële voorwaarden, het herstel wordt bemoeilijkt door de hoge werkloosheid, de aanzienlijke capaciteitsonderbenutting, de aanhoudende negatieve groei van bancaire leningen aan de private sector,... de risico's voor de economische vooruitzichten van het eurogebied zijn neerwaarts gericht.

23 De monetairbeleidskoers en de reële ontwikkelingen Kwartaalgroei van het bbp Centrale beleidsrente Conjunctuurbarometer EC (rechterschaal) Relevante data:

24 Opeenvolgende Eurosysteem-projecties voor de jaarlijkse bbp-groei BBP 3, ,5 Dec. Juni Maart Sept.,6 1,5 Dec. Maart Juni 1 Sept. 1,1,5,7,6 Extra info:

25 Economische analyse: prijsontwikkelingen De HICP-inflatie in het eurogebied kwam volgens de voorlopige raming van Eurostat in augustus 14 uit op,3%, na,4% in juli. De inflatie is nu al geruime tijd laag. De inflatie wordt verwacht laag te blijven de komende maanden, alvorens geleidelijk aan te trekken in 15 en 16. De beslissingen van vandaag werden genomen om de goede verankering van de inflatieverwachtingen op de middellange en lange termijn te verzekeren, in lijn met onze doelstelling de inflatie onder, maar dicht bij % te houden. We zullen de risico s voor de prijsontwikkeling op middellange termijn nauwgezet blijven opvolgen en daarbij focussen op de mogelijke weerslag van de vertraagde groeidynamiek, de geopolitieke spanningen, wisselkoersontwikkelingen en de transmissie van onze monetairbeleidsmaatregelen.

26 De monetairbeleidskoers en de prijsontwikkelingen Centrale beleidsrente HICP HICP, ongerekend levensmiddelen en energie HICP (bij ongewijzigde belastingen) Centrale beleidsrente PPI, ongerekend bouwnijverheid Olieprijs (Brent in USD, jaar-op-jaargroei, rechterschaal) Relevante data:

27 Opeenvolgende Eurosysteem-projecties voor de HICP-inflatie HICP 3, ,5 1,5 Dec. Maart Dec. Maart Juni Sept. 1,7 1,5 Juni Sept.,7,5,5 Extra info:

28 Risico op te lange periode van lage inflatie en loskoppeling van de inflatieverwachtingen Inflatie en verwachtingen op korte en middellange termijn 3,5 3,5 1,5 1,5 3,5 3,5 1,5 1,5 Inflatieverwachtingen op lange termijn HICP december 13 maart 14 juni 14 september Vijfjaars inflatieswap over vijf jaar Inflatievooruitzichten over vijf jaar, door de ECB gehouden kwartaalenquête bij professionele voorspellers Relevante data:

29 De monetaire analyse gegevens voor juli 14 bevestigen het gematigde tempo van de onderliggende groei in de ruime geldhoeveelheid (M3)... de twaalfmaandsgroei beliep 1,8% in juli, vergeleken met 1,6% in juni. De groeivoet op jaarbasis van de leningen aan de niet-financiële bedrijven bleef met -,% negatief in juli De kredietverlening aan de niet-financiële bedrijven weerspiegelt de vertraagde link met de conjunctuurcyclus, het kredietrisico, aanbodfactoren en de aan de gang zijnde balansaanpassingen in de financiële en niet-financiële sector de ECB voltooit de alomvattende beoordeling van de balansen van de banken die van cruciaal belang is om belemmeringen in het kredietaanbod weg te werken.

30 De monetairbeleidskoers en de monetaire ontwikkelingen Centrale beleidsrente Jaar-op-jaargroei - M3 Jaar-op-jaargroei - Leningen aan de private sector Relevante data:

31 Onderlinge toetsing van de twee pijlers en besluit Een onderlinge toetsing van de resultaten van de economische analyse met de signalen die de monetaire analyse geeft heeft de Raad van Bestuur ertoe aangezet maatregelen te treffen die de accommoderende oriëntatie van het monetair beleid zullen versterken en de kredietverstrekking aan de reële economie zullen ondersteunen. De Raad van Bestuur heeft beslist: De rentevoet op de voornaamste herfinancieringsoperaties van het Eurosysteem met 1 basispunten te verlagen tot,5% en de rentevoet op de marginale beleningsfaciliteit te verlagen met 1 basispunten tot,3%. De rente op de marginale depositofaciliteit werd verlaagd met 1 basispunten, tot -,%. Te starten met de aankoop van effecten van de niet-financiële private sector : Asset Backed Securities (ABS) Gedekte bankobligaties (covered bonds) De nieuwe maatregelen zullen een aanzienlijke impact hebben op de balans van het Eurosysteem. Zij versterken het arsenaal van maatregelen die de jongste maanden werden genomen (rentverlagingen, forward guidance & TLTROs).

32 DE RECENTE MONETAIRBELEIDSBESLISSINGEN GEILLUSTREERD - II : DE VOORNAAMSTE MAATREGELEN SINDS JULI 13 RENTEVERLAGINGEN (NOVEMBER 13, JUNI 14 & SEPTEMBER 14) FORWARD GUIDANCE (SINDS JULI 13) TARGETED LONG-TERM REFINANCING OPERATIONS (TLTROS) (JUNI 14) AANKOPEN VAN ABS EN GEDEKTE BANKOBLIGATIES (SEPTEMBER 14) De videos van de persconferentie sdie volgen op de Raad van Bestuur zijn te bekijken via en de volledige teksten zijn te vinden op (EN)

33 Beleidsrentes van het Eurosysteem (procenten) Rente op de depositofaciliteit Centrale beleidsrente Rente op de marginale beleningsfaciliteit Rente op de geldmarkt (Eonia) Relevante data: en

34 Aangezien de beleidsrente haar ondergrens benaderde en vervolgens bereikt heeft, werden alternatieve - zogeheten niet-conventionele - monetairbeleidsinstrumenten aangewend Forward guidance : Eerst aangenomen in juli 13 Nog steeds van kracht, maar niet langer met neerwaartse oriëntatie Wat onze forward guidance betreffende de beleidsrentevoeten betreft,, die rentevoeten zullen geruime tijd op hun huidige peil blijven Aankondiging van TLTROs in juni 14 : Voorwaardelijke lange-termijnfinanciering voor de commerciële banken, met als expliciete doelstelling de kredietverlening aan de private sector te ondersteunen Er zijn in totaal 8 TLTROs voorzien gedurende de periode september 14 - juni 16 Aankondiging van een aankoopprogramma van ABS en van gedekte bankobligaties in september 14 : ABS : leningen omgevormd tot verhandelbare effecten die vervolgens kunnen doorverkocht worden Gedekte bankobligaties: obligaties gedekt door vorderingen en die een belangrijke rol spelen voor de financiering van de banken in het eurogebied.

35 De renteverlagingen in combinatie met de forward guidance hebben geleid tot een verdere afvlakking van de rendementscurve m 1j J 3j 4j 5j 6j 7j 8j 9j 1j 15/7/8 3/7/13 4/7/13 7/11/13 5/6/14 4/9/ Periode met forward guidance Relevante data:

36 Hoe zullen de andere recente maatregelen de kredietverlening door commerciële banken ondersteunen? De commerciële bank wordt telkens aangezet haar kredietverlening te verhogen Door ABS te kopen creëert de centrale bank op de balans van de commerciële bank nieuwe ruimte voor kredietverlening Activa Deposito s bij de centrale bank Kredieten aan cliënteel Andere activa (obligaties, ABS, aandelen, ) Balans van een commerciële bank Leningen bij de centrale bank Deposito s van cliënteel Obligaties Andere passiva Eigen middelen Passiva De aankopen van gedekte bankobligaties vergemakkelijken de uitgifte ervan en verlagen de financieringskost De via de TLTROs aangeboden leningen op lange termijn vergemakkelijken de herfinanciering van de commerciële bank Met de TLTROs vergemakkelijkt de centrale bank de herfinanciering van de commerciële bank; met haar aankopen van gedekte bankobligaties vergemakkelijkt zij de uitgifte ervan en verlaagt ze de financieringskost; met haar aankopen van ABS creëert ze op de balans van de commerciële bank nieuwe ruimte voor kredietverlening. Aldus maakt de centrale bank het voor de commerciële bank mogelijk en spoort haar daartoe aan meer krediet te verstrekken aan de huishoudens en de bedrijven. De toename van de kredietverstrekking leidt tot een verhoging van de bestedingen die de nodige prijsdruk genereert om de inflatie op peil te houden, namelijk dicht bij de doelstelling van %.

37 Waarom niet-conventioneel monetair beleid? Conventioneel monetair beleid stuurt de daggeldrente door de beleidsrentetarieven te veranderen. Op die manier beïnvloedt de centrale bank de financieringsvoorwaarden in de economie en vrijwaart ze de prijsstabiliteit. De goede transmissie van het monetair beleid (is de centrale bank in staat werkelijk de financieringsvoorwaarden in de economie te beïnvloeden?) kan echter worden aangetast. Bovendien bestaat een ondergrens voor de beleidsrentes. De rente op de depositofaciliteit kan slechts licht negatief worden. Beneden een bepaald (negatief) peil, wordt het voor de banken interessant om de reserves die ze bij de centrale bank aanhoudt om te zetten in papiergeld. Dat is het geval wanneer de transport- en bewaarkosten van papiergeld lager zijn dan de kosten die met de negatieve rente bij de centrale bank gepaard gaan 1. Indien de goede monetairbeleidstransmissie bedreigd is en/of de beleidsrentes hun ondergrens bereiken, ziet de centrale bank zich dus verplicht tot het gebruik van niet-conventionele monetairbeleidsinstrumenten om de effectiviteit van haar acties te vrijwaren en, indien nodig, bijkomende stimulus te geven aan de economische activiteit. 1 Zie ook: _H6.pdf

38 De instrumenten van het niet-conventioneel monetair beleid Niet-conventioneel monetair beleid omvat alle andere instrumenten dan de veranderingen van de beleidsrentetarieven. Die instrumenten bestaan uit veranderingen in zowel: De omvang van de centralebankbalans. Die verandering kan «passief» zijn en het gevolg van veranderingen wat de modaliteiten van de liquiditeitsverstrekking betreft (die toelaten dat banken meer liquiditeiten bij de centrale bank opvragen). Ze kan ook «actief» zijn als ze het gevolg is van gerichte acties van de centrale bank om de liquiditeit in het bankwezen te vergroten. Men spreekt dan typisch van kwantitatieve versoepeling (quantitative easing). De samenstelling van de centralebankbalans. De centrale bank kan bijvoorbeeld de looptijd of andere modaliteiten van haar liquiditeitsverstrekking aan banken aanpassen. Ze kan ook specifieke markten ondersteunen door bepaalde types van activa op te kopen: dit wordt typisch als kredietversoepeling omschreven (credit easing). Een veranderende samenstelling veroorzaakt doorgaans ook een wijzigende omvang, hoewel dat laatste niet het primair beoogde effect is. De communicatie van de centrale bank. De centrale bank kan aanwijzingen verschaffen over de toekomstige koers van haar beleid (zowel wat betreft de rente en de balans). Men spreekt dan over forward guidance.

39 Het niet-conventioneel monetair beleid van het Eurosysteem Vanaf het begin van de crisis, heeft het Eurosysteem een beroep gedaan op nietconventioneel monetair beleid om een goede transmissie van haar conventioneel rentebeleid te vrijwaren: door onbeperkt leningen met een lange looptijd toe te kennen en specifieke financiële markten te ondersteunen, heeft het Eurosysteem de herfinanciering van banken vergemakkelijkt en op die manier de kredietverlening aan de private sector door banken ondersteund, in lijn met de gewenste koers van het monetair beleid. Om het accommoderend karakter van haar monetair beleid te vrijwaren en om de kredietverlening te stimuleren, heeft het Eurosysteem in de recente periode extra maatregelen genomen: forward guidance (juli 13) en een wijzigende samenstelling van haar balans (TLTROs, aangekondigd in juli 14, en aankopen van ABS en gedekte obligaties, aangekondigd in september 14). Deze maatregelen worden ook verwacht de omvang van de balans aanzienlijk te beïnvloeden. De volgende mogelijke stap om de monetairbeleidskoers nog verder te versoepelen is een beleid van kwantitatieve versoepeling.

40 Kwantitatieve versoepeling? Het betreft een bewust beleid om de hoeveelheid centralebankgeld (de geldbasis) te verhogen, noodzakelijkerwijs via een toename van de centralebankbalans. Daartoe koopt de centrale bank aanzienlijke hoeveelheden waardepapieren op de financiële markten. Typisch wordt overheidspapier gekocht omdat het over weinig risicovol papier gaat en de betreffende markten omvangrijk en liquide zijn. Men richt zich doorgaans op langere looptijden (> 5 jaar) omdat deze de relevante zijn voor de consumptie- en investeringsbeslissingen. Het geld dat gebruikt wordt om deze titels te kopen wordt «gecreëerd» door de centrale bank die over het emissierecht beschikt. De centrale bank crediteert aldus de rekening-courant van de banken via dewelke de aankopen gebeuren of van dewelke ze de waardepapieren koopt. Op die manier stijgen de centralebankreserves die commerciële banken aanhouden. Het daarbij gecreëerde geld keert terug naar de centrale bank en «verdwijnt» wanneer de gekochte waardepapieren op vervaldag komen (en dus worden terugbetaald aan de centrale bank). In die zin is kwantitatieve versoepeling niet hetzelfde als «monetaire financiering» waarbij de overheid rechtstreeks wordt gefinancierd door geld uit te geven zonder dat die toegekende fondsen ooit terugbetaald worden. De centrale bank kan op elk moment haar monetair beleid verstrakken indien inflatoire risico s opduiken 1. Zie hoofdstuk 3. van 4_H.pdf

41 De transmissiekanalen van kwantitatieve versoepeling Rendementen van de gekochte activa dalen : door haar aankopen creëert de centrale bank opwaartse druk op de prijzen van de betreffende activa en drukt ze dus de rendementen (prijzen en rendementen bewegen omgekeerd). Rendementen van andere activa dalen : in de mate dat de gecreëerde liquiditeiten door de economische agenten worden gebruikt om andere activa aan te kopen, worden die rendementen eveneens gedrukt en verbeteren de algemene financieringsvoorwaarden in de economie. Signaal omtrent de monetairbeleidskoers: de aankopen onderstrepen de bereidheid van de centrale bank om langdurend een accommoderend monetair beleid te voeren. Immers, indien de centrale bank de rente verhoogt voor de waardepapieren op vervaldag komen, kijkt ze tegen een verlies aan. Stabilisatie van de inflatieverwachtingen: in de mate dat de aankopen de overtuiging onderstrepen van de centrale bank om de prijsstabiliteit te garanderen, helpen ze haar geloofwaardigheid te vrijwaren en bevorderen ze een goede verankering van de inflatieverwachtingen. Dat is essentieel voor een effectief monetair beleid. Nb. De Amerikaanse centrale bank (Fed), de Bank of Japan (BoJ) en de Bank of England (BoE) hebben dit type van beleid gevoerd in de afgelopen jaren.

42 Practice makes perfect! Aan de slag dus... Op kan je alvast de quiz uitproberen. Op kan je testen hoe goed jij het als lid van de Raad van Bestuur zou doen.

43 Dank u en succes!