Kom in de stemming! Met je klas naar het Vlaams Parlement

Transcriptie

1 Kom in de stemming! Met je klas naar het Vlaams Parlement Brochure voor de leraar van het secundair onderwijs

2 2 Kom in de stemming

3 Welkom U hebt een bezoek aan het Vlaams Parlement vastgelegd: van harte welkom! Deze brochure hebben we samengesteld om u te helpen de uitstap grondig voor te bereiden en na te verwerken met uw leerlingen. Want dat is erg belangrijk! Leerlingen die vooraf in de klas rond democratie gewerkt hebben en ook na het bezoek aan het parlement nog een nabespreking hadden, blijken ook echt meer te weten over politiek en er meer interesse voor te hebben. Het Vlaams Parlement heeft een educatieve dienst om u hierbij te helpen: De Kracht van je Stem. We hebben heel wat educatief materiaal ter beschikking, niet enkel over het parlement maar ook over mensenrechten, verkiezingen, de democratische rechtsstaat, partijen Want democratie behelst meer dan enkel de overheid en haar instellingen. In deze brochure hebben we een selectie gemaakt uit ons materiaal die het voor u makkelijker moet maken om het bezoek aan het Vlaams Parlement goed voor te bereiden. We willen in deze brochure dan ook een antwoord geven op de volgende vragen: Hoe kunt u een bezoek aan het Vlaams Parlement voorbereiden? Hoe ziet het programma in het Vlaams Parlement eruit? Hoe kunt u het bezoek aan het Vlaams Parlement nabespreken? Aan welke eindtermen kunt u werken met het bezoek aan het Vlaams Parlement? Omdat dialoog een belangrijk thema is wanneer we over democratie spreken, zijn alle suggesties, opmerkingen en vragen meer dan welkom. We nodigen u graag uit om uw reacties door te sturen via We willen u alvast bedanken voor uw bezoek! De Kracht van je Stem De educatieve dienst van het Vlaams Parlement Kom in de stemming 3

4 4 Kom in de stemming

5 Inhoudstafel Welkom 3 1. De Kracht van je Stem, de educatieve dienst van het Vlaams Parlement 6 2. Een bezoek aan het Vlaams Parlement, zinvol of niet? 9 3. Het bezoek voorbereiden 10 Het les- en spelmateriaal van De Kracht van je Stem Een selectie uit het lesmateriaal van De Kracht van je Stem als voorbereiding op uw bezoek Het bezoek aan het Vlaams Parlement 28 Een halve dag Een volledige dag = halve dag + simulatiespel Het simulatiespel G4 over de gemeente Het simulatiespel Overstemmen over het Vlaams Parlement Het bezoek op maat van uw klas Boterhammen opeten? Wat verwachten we van de leraar? Verwerken van het bezoek aan het Vlaams Parlement 32 Suggesties voor de verwerking Een klasgesprek Het stellingenspel Een standpunt innemen Opgelijnd Andere activiteiten De bereikte doelen 38 Vakoverschrijdende eindtermen Leren leren Vakoverschrijdende eindtermen Stam en contexten Colofon 47 Kom in de stemming 5

6 1. De Kracht van je Stem, de educatieve dienst van het Vlaams Parlement Niemand wordt geboren met burgerzin. Burgerzin leer je in het gezin, op school, in je buurt, Burgerzin leer je ook je hele leven lang, van jongs af aan en al doende. Positieve ervaringen met actief deelnemen aan de eigen leefomgeving zijn de grootste hefboom voor actief burgerschap. En voor jongeren is de school een leefomgeving waar ze heel veel tijd doorbrengen. Daarom wil De Kracht van je Stem, de educatieve dienst van het Vlaams Parlement, leraren ondersteunen om op school te werken aan democratisch burgerschap. Wij bieden u daarvoor lesmateriaal, educatieve activiteiten en vorming en nascholing voor leerlingen, leraren en studenten in de lerarenopleiding. Een overzicht van het aanbod van De Kracht van je Stem vindt u op Opvoeden tot democratisch burgerschap. Wat verstaan we eronder? Opvoeden tot democratisch burgerschap bevat in essentie drie taken: 1 het overbrengen van kennis en inzichten over de democratie en de rechtsstaat 2 het aanleren en inoefenen van vaardigheden om te kunnen participeren aan democratische processen (burgerschapscompetenties) 3 het vormen van een open, respectvolle en kritische houding en het bevorderen van de bereidheid tot participeren 1. Welke kennis en inzichten zijn fundamenteel? kennis van en inzicht in de samenleving als een geheel van socio-economische, culturele en politiek-juridische contexten; inzicht in de politiek als het georganiseerde meningsverschil en het zoeken naar draagvlak en consensus; kennis van en inzicht in de fundamenten van de rechtsstaat en de democratie; kennis van en inzicht in de burgerlijke rechten en vrijheden; inzicht in de besluitvorming die ingrijpt in de samenleving op alle niveaus van de gemeenschap; kennis van en inzicht in de elementaire regels, procedures en instellingen van ons democratische bestel; kennis en inzicht in mechanismen van uitsluiting en discriminatie en manieren om ze te voorkomen. 6 Kom in de stemming

7 Kennis van de instellingen volstaat niet, burgers moeten zichzelf ook ontdekken als (actieve) deelnemer aan de samenleving. 2. Welke vaardigheden zijn fundamenteel? creatieve vaardigheden: oplossingen kunnen ontwikkelen en uitvoeren; zelfredzaamheid: zijn weg vinden in de maatschappelijke dienstverlening, gebruik kunnen maken van inspraakkanalen; mediawijsheid: via klassieke en nieuwe media actief kunnen participeren aan de publieke ruimte, berichtgeving in de media kritisch kunnen interpreteren; kritisch denken: een maatschappelijke discussie kunnen voeren, een genuanceerde mening kunnen vormen; communicatief vermogen: zijn mening op een respectvolle manier kunnen uitdrukken; samenwerking: kunnen samenwerken om gemeenschappelijke doelen te realiseren, kunnen zoeken naar een compromis. 3. Welke attitudevorming wordt nagestreefd? een democratische basishouding; verantwoordelijkheid opnemen voor zichzelf en anderen; bereidheid tot participeren; bereidheid tot luisteren en tot overleg; spontaan engagement; respecteren van andere meningen en van verschillen; doorprikken van vooroordelen en stereotypering; toetsen van de eigen mening aan andere standpunten; bereid zijn om deel uit te maken van de bredere samenleving. Kom in de stemming 7

8 8 Kom in de stemming

9 2. Een bezoek aan het Vlaams Parlement, zinvol of niet? Tijdens het academiejaar deed Barbara Ivens, studente politieke wetenschappen aan de KU Leuven, een effectenonderzoek naar de educatieve dagprogramma s in het Vlaams Parlement. Prof. dr. Marc Hooghe was promotor van de eindverhandeling. Barbara ondervroeg 350 jongeren vóór ze deelnamen aan het dagprogramma. Ze scoorden gemiddeld 47 procent op kennisvragen over de politiek. Een maand na het dagprogramma in het Vlaams Parlement werden de leerlingen opnieuw ondervraagd. Ze scoorden toen stukken beter: 64 procent. Het onderzoek gaf nog enkele opmerkelijke positieve resultaten: Bij de leerlingen neemt de interesse voor politiek toe na deelname aan het dagprogramma. Het praten over politiek met ouders en vrienden neemt toe. Het vertrouwen in politici en in het Vlaams Parlement als instelling neemt toe. De kennis van de leerlingen over het Vlaamse bestuursniveau gaat er significant op vooruit. Een meerderheid van de leerlingen evalueert de dag in het Vlaams Parlement in zijn geheel als positief. Maar... Deze hoopgevende resultaten moeten dan weer genuanceerd worden, want de ondervraagde leerlingen bleven wel even cynisch tegenover het politieke bedrijf en de resultaten hangen sterk af van de werking rond democratie op school. Uit het onderzoek bleek heel duidelijk dat het educatieve dagprogramma niet op zichzelf staat. Een deel van het succes ligt in een goede voorbereiding en follow-up door de leraren. Het is daarom van groot belang dat leraren het bezoek aan het parlement voordien en nadien in de klas de nodige aandacht geven. Kom in de stemming 9

10 3. Het bezoek voorbereiden Als u met uw klas werkt aan meningsvorming, participatie, democratie en politiek, dan kan een uitstap naar het Vlaams Parlement een meerwaarde betekenen. Een goede voorbereiding is onontbeerlijk om van een dag in het Vlaams Parlement een geslaagde oefening in democratie te maken. Wij helpen u graag op weg. Het les- en spelmateriaal van De Kracht van je Stem Het materiaal van De Kracht van je Stem is telkens ontwikkeld rond vier thema s: mensenrechten en kinderrechten, democratie en rechtsstaat, verkiezingen en partijen, overheden en instellingen. U kunt dit materiaal downloaden of bestellen via onze website Informatiemap over democratie, burgerzin en politiek Deze map biedt achtergrondinformatie voor de leraar over de thema s uit de lespakketten. Een greep uit de inhoud: geschiedenis van de mensenrechten, kinderrechten, de drie grondwettelijke machten, de pers, kiesstelsels, de politieke partijen, de Vlaamse overheid, België, Europa en de Verenigde Naties. Een totaalpakket voor de tweede, derde en vierde graad bso Het totaalpakket voor de tweede, derde en vierde graad bso bestaat uit een werkmap voor de leerlingen en de daarbij horende lerarenhandleiding. De werkmap is opgebouwd volgens de vier modules: mensenrechten en kinderrechten, democratie en rechtsstaat, verkiezingen en partijen en besluitvorming en jongeren. In de lerarenhandleiding vindt u alle informatie over de gebruikte werkvormen in het leerlingenmateriaal en achtergrondinformatie om de leerlingen te begeleiden. 10 Kom in de stemming

11 Een totaalpakket voor de derde graad aso, kso, tso Het totaalpakket voor de derde graad aso, kso, tso bestaat uit een werkmap voor de leerlingen en de daarbij horende lerarenhandleiding. De werkmap is opgebouwd volgens de vier modules: mensenrechten en kinderrechten, democratie en rechtsstaat, verkiezingen en partijen en overheden en instellingen. Elke module bevat basisinformatie, opdrachten en taken die helpen om dieper in te gaan op een thema. In De Kracht van je Stem voor de leerlingen 3 e graad aso kso tso werkmap over democratie, burgerzin en politiek De Kracht van je Stem voor de leraar 3 e graad aso kso tso Handleiding bij de werkmap over democratie, burgerzin en politiek de lerarenhandleiding vindt u alle informatie over de gebruikte werkvormen in het leerlingenmateriaal en achtergrondinformatie om de leerlingen te begeleiden. Het pakket voor het dbso en het buso In dit materiaal werd het concept democratische vorming en burgerschap op een specifieke manier opgebouwd, rekening houdend met de eigen kenmerken van de doelgroep. Ervaringsgericht leren staat centraal en speelt in op de ontwikkeling van zelfvertrouwen, zelfwaardering, zelfwaardegevoel en zelfinzicht. Vertrekkende vanuit de vijf leefsferen van de jongeren wordt gewerkt rond: ik tel mee in het gezin ik tel mee op school ik tel mee op het werk ik tel mee in de vrije tijd ik tel mee in de politiek Politiek, iets voor mij? Is politiek wel iets voor mij? Waarover gaan al die politieke discussies? Waarom zijn er zo vaak verkiezingen? Is er eigenlijk een verschil tussen de politieke partijen? Op die en andere vragen geven we in deze brochure een antwoord. Politiek voor beginners dus. Voor iedereen die wat meer wil weten over onze democratie en niet van moeilijke woorden houdt. Een klare kijk op politieke partijen Een interview waarin Kris Deschouwer (VUB) uitlegt waar de Vlaamse politieke partijen voor staan, hoe ze werken en waarom ze belangrijk zijn. Het interview is te bekijken op Kom in de stemming 11

12 6 klasposters De klasposters geven in één oogopslag weer waar de Vlaamse verkiezingen en de bevoegdheden over gaan: Kies en stem, Het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering, Gemeenschappen en gewesten, Wat doet Vlaanderen?, Wat doet België? en Wat doet Europa?. Animatiefilm 5 jaar in 6 minuten De stem van elke burger bepaalt mee hoe de grote machine Vlaanderen draait. Dit filmpje schetst het beeld van verkiezing tot de werking van het parlement en het samenspel met de regering. U vindt het filmpje op en op YouTube. Het spelmateriaal Het spelmateriaal omvat doedozen en een bordspel. Alle spelen zijn bruikbaar voor leerlingen van het secundair onderwijs en de volwassenenvorming en basiseducatie. Doedoos G4 (over de gemeente) De leerlingen spelen een gemeenteraad. Ze krijgen een aantal vragen over de vaste taken van de gemeente, leggen hun eigen accenten in het beleid van hun gemeente door projecten te realiseren en worden geconfronteerd met een aantal problemen. De doos bevat een handleiding, een plattegrond, kaartjes met gebouwen of stadselementen, kaarten met kennisvragen en partijkaarten. G4 kan zowel gespeeld worden in een basisversie als in een meer uitgebreide variant. Gerealiseerd in samenwerking met het Centrum Informatieve Spelen. 12 Kom in de stemming

13 Doedoos Overstemmen (over het parlement) De leerlingen spelen de rol van parlementsleden. Ze debatteren en stemmen over wetsvoorstellen of voorstellen van decreet. De verschillende partijen proberen hun aantal zetels te vergroten. De doedoos bevat een handleiding, twee plattegronden, figuren in zes kleuren, wetsvoorstellen en voorstellen van decreet. Vanaf de eerste graad secundair onderwijs. Gerealiseerd in samenwerking met het Centrum Informatieve Spelen. Zo Verkozen Zo Verkozen Zo Verkozen??? Een bordspel om spelenderwijs over de verkiezingen te leren. De spelers stellen zich kandidaat voor verkiezingen en leggen een campagneparcours af. Onderweg beantwoorden ze vragen. Bij het spelbord horen Zo Verkozen spelkaarten met vragen over verkiezingen, volksvertegenwoordigers, de parlementen, Europa, enzovoort. Het is geschikt voor leerlingen vanaf de eerste graad secundair onderwijs. Verkiezingen in aantocht? Neem zeker een kijkje op onze website want De Kracht van je Stem maakt telkens nieuw en aangepast lesmateriaal. De samenleving en de politieke wereld zijn constant in beweging. Het lesmateriaal voortdurend actualiseren en nieuwe dossiers ontwikkelen is een permanente zorg. Hebben we toch iets over het hoofd gezien of wilt u een suggestie doen, neem dan contact op via Kom in de stemming 13

14 oefeningen Een selectie uit het lesmateriaal van De Kracht van je Stem als voorbereiding op uw bezoek Hierna vindt u een selectie uit ons lesmateriaal die u helpt om uw bezoek voor te bereiden. De oefeningen zijn geordend aan de hand van een sterretjescode: gemakkelijk, geen voorkennis vereist moeilijker, enige voorkennis vereist moeilijk, voor gevorderden Onderaan elke oefening vindt u telkens de verwijzing naar het lesmateriaal waarin u de oefening kunt terugvinden. U kunt het lesmateriaal bestellen of downloaden via We raden u aan om zeker ook op zoek te gaan naar actueel materiaal. Het educatieve materiaal wordt regelmatig bijgewerkt, maar wij kunnen niet de dagelijkse actualiteit aanbieden. Door gebruik te maken van recente krantenen tijdschriftenartikels en fragmenten uit het nieuws, herkennen de leerlingen gemakkelijker bepaalde gebeurtenissen en is hun betrokkenheid groter. 14 Kom in de stemming

15 Oefening 1. De Rokeach-test: Hoe democratisch ben ik? De Amerikaanse socioloog M. Rokeach ontwierp een test om na te gaan in hoever een persoon democratisch ingesteld is. Leerling Democratisch ingestelde mensen hebben wel een eigen mening, willen die verdedigen en hun verantwoordelijkheid opnemen. Maar ze staan ook open voor andere meningen. Ze zijn verdraagzaam en bereid tot compromis, bereid om water bij de wijn te doen. Hoe vul je de test in? Bij elke stelling ken je een cijfer toe, al naargelang je het met de stelling eens of oneens bent: -3 = volstrekt oneens -2 = sterk oneens -1 = eerder oneens 0 = neutrale houding +1 = eerder eens +2 = sterk eens +3 = volstrekt eens Denk niet te lang na voor je een cijfer invult. Wees zo spontaan mogelijk, je eerste idee is meestal het eerlijkst. Achteraf worden de scores in de klas besproken. Als ik er de kans toe had, zou ik de wereld een grote dienst bewijzen. Het leven wordt zinvol als men zich inzet voor een ideaal of een doel. Er zou zoveel gedaan moeten worden en er is zo weinig tijd. De democratie is de beste regeringsvorm en het is nog beter wanneer er een intellectuele elite regeert. Mijn bloed begint te koken als iemand koppig weigert toe te geven dat hij verkeerd is. Het is normaal dat iemand veel beter op de hoogte is van de ideeën waarin hij gelooft, dan van de ideeën die hij bestrijdt Kom in de stemming 15

16 oefeningen Al bij al is de wereld waarin wij leven een erg eenzaam oord. Het allerergste wat iemand kan doen, is in het openbaar die mensen aanvallen die in hetzelfde geloven als hijzelf. Eigenlijk is een mens maar een hulpeloos en armzalig wezen. Eigenlijk is het toch maar het beste vrienden te kiezen die dezelfde smaak en ideeën hebben als jijzelf. Ik zou graag iemand hebben die me kan zeggen wat ik moet doen als ik persoonlijke problemen heb. Er zijn mensen die ik haat vanwege hun overtuiging. Als er in een groep te grote meningsverschillen bestaan, zal de groep wel snel uit mekaar vallen. Er zijn maar twee soorten mensen, zij die voor de waarheid zijn, en zij die ertegen zijn. De enige manier om te weten wat er in onze gecompliceerde wereld omgaat, is te vertrouwen op leiders of experts die ons vertrouwen waard zijn. In een hevige discussie ben ik meestal zo sterk bezig met wat ik ga zeggen, dat ik vergeet te luisteren naar wat de anderen zeggen. Een compromis maken met je tegenstander is gevaarlijk, want het is meestal een verraad aan de eigen zaak. De meeste mensen weten gewoon niet wat goed voor hen is. Hoewel vrije meningsuiting belangrijk is, kan men ze spijtig genoeg niet aan alle groepen toestaan. Als ik me eenmaal begin op te winden in een discussie, kan ik niet stoppen. Uiteindelijk bestaat er waarschijnlijk maar één waarheid. De meeste mensen trekken zich van een ander niets aan. 16 Kom in de stemming

17 In een discussie vind ik het dikwijls nodig enkele keren hetzelfde te zeggen om zeker te zijn dat men mij begrepen heeft. Iemand die zich voor alles en nog wat interesseert, heeft meestal maar een zwakke persoonlijkheid. De meeste mensen die over maatschappelijke problemen spreken, weten spijtig genoeg niet waarover ze het hebben. Bereken nu je score aan de hand van de volgende tabel: -3 = 1 punt -2 = 2 punten -1 = 3 punten 0 = 4 punten +1 = 5 punten +2 = 6 punten +3 = 7 punten Mijn persoonlijke score is (totaal aantal punten):.../175 U vindt deze oefening in De Kracht van je Stem voor de leerlingen 2e, 3e, 4e graad bso. Werkmap voor de leerlingen over democratie, burgerzin en politiek, module 2. Kom in de stemming 17

18 oefeningen Oefening 2. België is een democratische rechtsstaat. Leerling Democratisch burgerschap betekent ook inzicht hebben in hoe een democratische rechtsstaat werkt en de vaardigheden hebben om eraan deel te nemen. Maar het begrip rechtsstaat verduidelijken ligt niet voor de hand. In een rechtsstaat is het recht de norm, niet de wil van een dictator of een partij. In een rechtsstaat bestaan wettelijke regels die zowel gelden voor de burgers als voor de regeerders. Een rechtsstaat aanvaardt het recht als het hoogste gezag. België is een democratische rechtsstaat. Wat wil dat zeggen? Een democratische rechtsstaat moet aan een aantal minimale voorwaarden voldoen: 1. De politieke en burgerlijke vrijheden van alle burgers worden gerespecteerd. Dat houdt in dat er respect is voor de mensenrechten, dat minderheden wettelijk worden beschermd, dat iedereen recht heeft op een eerlijk proces, recht heeft op het uiten van zijn mening, het recht heeft om zich vrij te verenigen, enzovoort. 2. De regels worden door de meerderheid vastgelegd. De regels worden altijd toegepast zonder enige vorm van willekeur; iedereen is gelijk voor de wet. 3. De burgers kunnen controleren of de regels toegepast worden. Iedereen moet zich kunnen informeren en controleren of de regels worden toegepast en iedereen moet er vrij zijn mening over kunnen geven. 4. De burgers kunnen eisen voor een onpartijdige en onafhankelijke rechtbank dat de regels worden toegepast. Vrouwe Justitia Een democratische rechtsstaat heeft een onafhankelijk gerecht. De principes daarvan zijn terug te vinden in het standbeeld van Vrouwe Justitia. Ze was oorspronkelijk een Romeinse godin en vandaag staat ze symbool voor een onafhankelijk gerecht in een democratische rechtsstaat. In de buurt van gerechtsgebouwen zijn dan ook veel beelden van haar te vinden. Maar wat is een onafhankelijk gerecht? Zoals je kunt zien, is Vrouwe Justitia geblinddoekt, draagt ze in haar rechterhand een zwaard en houdt ze met haar linkerhand een weegschaal vast. Al die zaken staan symbool voor een bepaald principe van een onafhankelijk gerecht. Weet jij waarvoor? Blinddoek: Weegschaal: Zwaard: U vindt deze oefening in De Kracht van je Stem voor de leerlingen 2e, 3e, 4e graad bso. Werkmap voor de leerlingen over democratie, burgerzin en politiek, module Kom in de stemming

19 Oefening 3. De scheiding der machten. Controle door het parlement. De plenaire vergadering van het Vlaams Parlement observeren. Laat de leerlingen kennis maken met de manier van debatteren in het Vlaams Parlement door voor het bezoek de leerlingen te vragen een debat van de plenaire vergadering te volgen. Ze kunnen daarvoor op woensdagnamiddag naar de uitzending van Villa Politica op Eén kijken of de live streaming op volgen. Meteen kunt u de link leggen naar de scheiding der machten. Tijdens het wekelijkse plenaire vragenuur ondervragen de Vlaamse volksvertegenwoordigers de Vlaamse Regering over de politieke actualiteit. De controletaak van het parlement (de wetgevende macht) op de regering (uitvoerende macht) wordt hier dus geïllustreerd. Kijk op woensdagnamiddag op Eén naar de live-uitzending van Villa Politica vanuit het Vlaams Parlement of kijk naar de live streaming op Volg een debat van de plenaire vergadering en noteer welke sprekers je hoort. Probeer de volgende zaken te achterhalen: Leerling Steunt de volksvertegenwoordiger de regering of probeert hij of zij net te wijzen op tekortkomingen van de regering? Op welke manier steunt de spreker de regering? Welke argumenten gebruikt hij of zij? Op welke manier uit de spreker kritiek op de regering? Welke argumenten hoor je hier? Is de spreker een lid van de meerderheid of een lid van de oppositie? De volgende tabel kan je helpen: Vul de tabel aan en zet een kruisje bij lid van de meerderheid OF lid van de oppositie. Wie? Lid van de meerderheid? Lid van de oppositie? Argumenten voor Argumenten tegen Kom in de stemming 19

20 oefeningen Formuleer in je eigen woorden de definitie van plenaire vergadering Kun je een plenaire vergadering van het Vlaams Parlement vergelijken met een leerlingenraad op school? Waarom wel? Waarom niet? Rollenopdracht Vorm nu groepjes van 7 leerlingen en spreek een rol af: de minister-president een minister van de Vlaamse Regering een fractieleider van een meerderheidspartij een volksvertegenwoordiger van een meerderheidspartij een fractieleider van een oppositiepartij een volksvertegenwoordiger van een oppositiepartij de voorzitter van het Vlaams Parlement. Beeld een parlementaire vergadering uit. De andere leerlingen van de klas moeten raden welke rol elke leerling van het groepje speelt. U vindt deze oefening in In Detail. Oefeningen en opdrachten. 20 Kom in de stemming

21 Oefening 4. De regels worden door de meerderheid vastgelegd. Samenleven vraagt om afspraken. Ook in België bestaan er tal van regels die orde moeten brengen in de samenleving. Afhankelijk van de overheid die ze uitvaardigt, spreken we van wetten, decreten, ordonnanties, besluiten, verdragen, Ze kunnen van toepassing zijn op verschillende niveaus: internationaal, federaal, gewesten en gemeenschappen, provinciaal of gemeentelijk. Wetgeving komt tot stand bij meerderheidsbesluiten. In het parlement wordt over decreten (of over wetten) gestemd en een decreet wordt aangenomen wanneer de helft +1 van de volksvertegenwoordigers voor het decreet heeft gestemd. Wetgeving maken is een langzaam proces. Het komt tot stand onder invloed van de uitslag van de verkiezingen, de coalitievorming, acties van drukkingsgroepen, de media, de publieke opinie,... De leerlingen zoeken in groepjes uit welke partijen in het Vlaams Parlement zetelen, welke partijen tot de coalitie behoren en welke partijen in de oppositie zitten. Iets moeilijker wordt het wanneer ze opzoeken welke decreten er hangende zijn in het Vlaams Parlement. Ten slotte kunnen ze ook opzoeken welke rol drukkings- en belangengroepen spelen. Zoek het antwoord op de volgende vragen. 1. Welke politieke partijen zetelen in het Vlaams Parlement? Hoeveel zetels hebben ze? 2. Welke partijen vormen de meerderheid in het Vlaams Parlement? Welke partijen zitten er in de oppositie? 3. Welke voorstellen of ontwerpen van decreet zijn momenteel hangende in het Vlaams Parlement? Beschrijf kort de inhoud. Wie heeft het ingediend? Tot welke partij behoort hij/behoren zij? Behoort die partij(en) tot de meerderheid of de oppositie? Welke motivering gebruikt/gebruiken de indiener(s)? In welke fase bevinden de voorstellen of ontwerpen zich? Welke groepen (drukkings- en belangengroepen) oefenen druk uit om het voorstel of ontwerp in de ene of de andere richting te bewegen? Geef aan of ze voor- of tegenstander zijn. Leerling U vindt deze oefening in De Kracht van je Stem voor de leerlingen 3e graad aso, kso, tso. Werkmap voor de leerlingen over democratie, burgerzin en politiek, module 2. Kom in de stemming 21

22 oefeningen Oefening 5. Een dag in het leven van Leerling Voor vele jongeren en volwassenen is de politiek een ver-van-mijn-bed-show. Nochtans nemen politici elke dag beslissingen die een grote invloed hebben op ons dagelijks leven. Laat de jongeren daarvan enkele voorbeelden zoeken uit de eigen leefwereld en uit de algemene politiek. U kunt met uw leerlingen ook uitzoeken hoe burgers kunnen deelnemen aan het politieke beleid en hoe zij hun verlangens aan de politici kenbaar kunnen maken en misschien ook doordrukken. Politici hebben de verantwoordelijkheid om een antwoord te bieden op problemen en behoeften van de bevolking: verkozen worden betekent immers een mandaat, een opdracht van de kiezer uitvoeren. Maar burgers hebben verschillende inspraakkanalen en drukkingsmiddelen ter beschikking om op de politieke besluitvorming te wegen. Het is mijn leven! maar welke overheid zorgt ervoor dat alles vlot verloopt in mijn leven? Zoek op: gaat het om een regionale, federale of Europese bevoegdheid? Ken je ook de bevoegde minister? Zo verloopt mijn dag Vragen Welke overheid? Welke minister? Klokradio op half zeven, ik sta op met StuBru. Wie is bevoegd voor media? Vlug onder de douche, om wakker te worden. Wie zorgt voor de watervoorziening? Vandaag een eitje bij het ontbijt. Wie zorgt voor de voedselveiligheid? Het stortregent, gelukkig is de bus op tijd, in het treinstation zie ik mijn vriendin. Openbaar vervoer: Wie organiseert het busvervoer? Wie organiseert het treinvervoer? We wandelen naar school. Eerste uur: wiskunde Wie is bevoegd voor onderwijs? Tijdens de pauze wordt er druk gepraat over de ontsnapping van enkele gevangenen uit de gevangenis. Wie is bevoegd voor justitie? Na school loop ik even langs bij mijn grootvader, hij moet formulieren invullen voor zijn pensioen. Wie is bevoegd voor de sociale zekerheid (o.a. de pensioenregeling)? Ik haal nog net het begin van de baskettraining. Wie is bevoegd voor het sportbeleid? An inconvenient truth staat geprogrammeerd op tv vanavond. De moeite, naar het schijnt. Op welk niveau bindt men de strijd aan tegen de lucht-,bodem- en watervervuiling? In de krant lees ik een pleidooi voor de invoering van de legerdienst. Hè??? Wie is bevoegd voor defensie? 22 Kom in de stemming Maak voor jezelf een soortgelijke oefening met 5 items. Laat je inspireren door je eigen leven en interesses. U vindt deze oefening in In Detail. Oefeningen en opdrachten.

23 Oefening 6. Politieke partijen voeren campagne. Leerling Beeld je in: je bent lid van een politieke partij. De verkiezingen zijn in aantocht. 1 Bedenk een campagnestrategie Richtvragen: Wat willen jullie bereiken, wat zijn jullie doelen? Wie willen jullie bereiken? Welke boodschap willen jullie overbrengen? Bedenk zeker een originele slogan! 2 Maak een verkiezingsaffiche. Denk aan de volgende elementen: Toon duidelijk waar jullie partij voor opkomt, m.b.v. tekeningen, symbolen, teksten, Gebruik je een foto van de lijsttrekker of kies je voor een ander beeld? Bedenk eventueel een logo voor je partij of gebruik een bestaand logo. 3 Nog meer campagne Wat kunnen jullie nog doen buiten wat jullie nu al gemaakt hebben? Bedenk nog meer manieren om campagne te voeren voor je partij. Bedenk nog minstens 3 manieren en werk er één uit tegen de volgende les. U vindt deze oefening in In Detail. Oefeningen en opdrachten. Kom in de stemming 23

24 oefeningen Oefening 7. Partijen en hun programma. Leerling De klas verdeelt zich in groepen. Elke groep neemt een andere politieke partij voor zijn rekening en zoekt de krachtlijnen van het meest recente programma op. Vervolgens presenteert elke groep hun partij aan de rest van de klas. Vorm een groepje met klasgenoten. Beschrijf in jullie eigen woorden wat een politieke partij is. Kies een van de volgende politieke partijen, ga op zoek naar informatie over die politieke partij (op internet of via het secretariaat van die partij) en presenteer jouw partij aan je klasgenoten. CD&V Groen N-VA Open Vld Sp.a Vlaams Belang Ga naar YouTube en bekijk de filmpjes met professor Kris Deschouwer. Beschrijf in jullie eigen woorden: Hoe kun je de verschillen tussen politieke partijen begrijpen? Wat bedoelt professor Kris Deschouwer wanneer hij het heeft over breuklijnen in de politiek? Welke breuklijnen beschrijft hij? Zijn er vandaag nog verschillen tussen de politieke partijen? Waarom zijn verkiezingen belangrijk voor een politieke partij? Zal een partij ook automatisch gaan besturen wanneer ze de verkiezingen wint? Waarom wel of waarom niet? Wat gebeurt er met blanco en ongeldige stemmen? U vindt deze oefening in In Detail. Oefeningen en opdrachten. 24 Kom in de stemming