De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 8 februari 2013 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

Transcriptie

1 > Retouradres Postbus EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein VX DEN HAAG T F Ons kenmerk Z Bijlagen 1 Datum 8 februari 2013 Betreft Kamervragen Geachte voorzitter, Uw brief 29 januari 2013 Correspondentie uitsluitend richten aan het retouradres met vermelding van de datum en het kenmerk van deze brief. Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van de Kamerleden Keijzer (CDA) en Omtzigt (CDA) over casussen van verontruste burgers (ingezonden 29 januari 2013) (2013Z01553). Hoogachtend, de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, drs. M.J. van Rijn Pagina 1 van 9

2 Antwoorden op kamervragen van de Kamerleden Keijzer (CDA) en Omtzigt (CDA) over over casussen van verontruste burgers (ingezonden 29 januari 2013). (2013Z01553) Vraag 1 Kunt u bevestigen dat de rekensommen van verontruste burgers, geanonimiseerde casussen die de CDA-fractie toegestuurd kreeg, kloppen? 1) Antwoord 1 Met betrekking tot de vier aangereikte casussen kan het volgende worden opgemerkt. Op basis van de geleverde informatie is het niet mogelijk om de eerste casus na te rekenen. Bij de derde casus komt de opgelegde eigen bijdrage overeen met hetgeen op basis van de geleverde informatie kan worden verwacht. Bij de tweede en vierde casus wijkt de opgelegde eigen bijdrage af van hetgeen uit de beschikbare gegevens kan worden afgeleid. Mogelijkerwijs is de oorzaak hiervan dat de door deze cliënten aangeleverde inkomens- en vermogensgegevens niet hetzelfde zijn als de inkomens- en vermogensgegevens die zijn gebruikt bij het vaststellen van de eigen bijdrage. Bijvoorbeeld omdat de in de casus aangeleverde gegevens uit het huidige jaar komen en het CAK gebruik maakt van inkomens- en vermogensgegevens uit T-2. Om hier zekerheid over te krijgen kunnen deze cliënten uiteraard contact opnemen met het CAK. Verder wordt in casus 1 de volgende vraag gesteld: Waarom wordt de cliënt aangeslagen voor het gehele gezamenlijke vermogen, terwijl ze als ongehuwd voor de eigen bijdrage wordt beschouwd? Volgens een intern onderzoek van het CAK zijn er medio november 273 intramurale cliënten, die bewust voor de sociale zekerheid zelf hebben aangegeven als ongehuwd aangemerkt te willen worden. Deze cliënten zijn voor de burgerlijke stand nog wel getrouwd of hebben een geregistreerd partnerschap. Een deel van deze groep heeft een vermogen dat in aanmerking komt voor de VIB. Weer een deel hiervan doet nog steeds gezamenlijk aangifte bij de Belastingdienst. Vooralsnog lijkt het er op dat voor deze zeer kleine groep cliënten de twee systemen van de sociale zekerheid en de Belastingdienst niet naadloos op elkaar aansluiten. Ik ben in overleg met het CAK om te bezien hoe met deze beperkte groep cliënten om kan worden gegaan. Vraag 2 Wat gebeurt er als het vermogen van iemand vastzit en de opgelegde eigen bijdrage hoger is dan het inkomen? Vraag 9 Hoe wordt omgegaan met een woonhuis dat te koop staat en dus niet liquide is en wel in box 3 valt? Tegen welke waarde wordt een woning gewaardeerd in box 3 die verhuurd wordt? Antwoord 2 en 9 Door de stijging van het bijdrageplichtig inkomen kan het voorkomen dat een eigen bijdrage wordt opgelegd die hoger is dan het netto inkomen van de cliënt. In de antwoorden bij vragen 3, 4 en 5 van mevr. Leijten (Kenmerk: Z ) is dit nader toegelicht. Pagina 2 van 9

3 Het CAK geeft aan dat het in de intramurale zorg om ongeveer 4800 cliënten gaat waarvan de netto inkomsten lager liggen dan de opgelegde eigen bijdrage. Om deze eigen bijdrage te betalen hoeft deze groep cliënten in principe niet bij te lenen. Zij kunnen alsdan het vermogen (deels) liquide maken. Voor de cliënt die een nog niet verkochte voormalige eigen woning heeft, geldt het volgende: De voormalige eigen woning heeft niet altijd en niet vanaf dag één invloed op de hoogte van de eigen bijdrage. De woning telt niet mee voor de grondslag van box 3 zolang de fiscaal partner in de woning blijft wonen (het blijft dan een eigen woning in box 1). Op grond van fiscale wetgeving zal de eigen woning de eerste twee jaar na opname in een verpleeg- of verzorgingshuis nog als eigen woning aangemerkt worden in box 1. Als de woning leeg staat in afwachting van verkoop, is deze periode zelfs tijdelijk (tot 1 januari 2014) drie jaar, op basis van een regeling van het Ministerie van Financiën. Als de woning kwalificeert als eigen woning in box 1, maakt deze geen onderdeel uit van de grondslag voor box 3 en dus zal het CAK de woning dan niet betrekken bij de berekening van de VIB. Verder geldt dat voor de VIB wordt uitgegaan van de grondslag voor box 3 in het jaar T-2. Dit betekent dat pas vier jaar (en soms zelfs vijf jaar) na opname in verpleeg- of verzorgingstehuis, de oorspronkelijke eigen woning, als die woning in al die jaren niet is verkocht, door het CAK wordt betrokken bij de berekening van de eigen bijdrage als gevolg van de VIB. Immers, pas na twee jaar (of drie jaar) na de opname in het verpleeg- of verzorgingstehuis zullen de woning én eventuele hypotheekschuld verhuizen van box 1 naar box 3, wat pas twee jaar later zichtbaar wordt bij de vaststelling van de VIB door het CAK. De cliënt heeft hierdoor vier (of vijf) jaar de tijd voordat deze mee gaat tellen voor de VIB. Wil de cliënt voorkomen dat vermogen meetelt dat vastzit, dan heeft hij dus vier (of vijf) jaar de tijd om dit vermogen liquide te maken. Als de woning eenmaal is verkocht, valt de verkoopopbrengst wel gewoon in box 3, maar dan kan daaruit ook deels mee worden betaald aan de eigen zorg, net zoals mensen met een inkomen dat doen. Vervolgens biedt het CAK nog de mogelijkheid om gedurende één jaar de lage eigen bijdrage te betalen in plaats van de hoge eigen bijdrage, indien de woning nog steeds te koop staat. Na dat jaar dient wel de te weinig betaalde eigen bijdrage alsnog betaald te worden. De Belastingdienst levert aan het CAK de grondslag van box 3 aan. Voor zover in deze grondslag ook een (tweede) woning zit, wordt deze woning gewaardeerd op de WOZ-waarde. Indien de woning wordt verhuurd, wordt in bepaalde gevallen een lager bedrag dan de WOZ-waarde in aanmerking genomen. Op het moment dat de woning verhuist naar box 3, verhuist ook de daarmee verbonden eigenwoningschuld naar box 3, waardoor per saldo alleen de waarde boven de schuld in aanmerking wordt genomen. Huurpenningen uit de woning worden niet belast als de woning in box 3 valt. Vraag 3 Op welke wijze wordt in 2013 omgegaan met de zak- en kleedgeld regeling (de zogenaamde piepgrens)? Antwoord 3 Pagina 3 van 9

4 De zak- en kleedgeldgrens per maand is in ,94 voor alleenstaanden en 455,63 voor gehuwden. Dit bedrag is inclusief vakantiegeld en zorgtoeslag. Met dit bedrag wordt rekening gehouden bij de berekening van de eigen bijdrage. Als de cliënt met een grondslag sparen en beleggen na het opleggen van de eigen bijdrage een vrij besteedbaar inkomen heeft dat lager is dan de zak- en kleedgeldgrens, zal deze om zijn nota eigen bijdrage te voldoen, zijn vermogen kunnen aanspreken. Vraag 4 Heeft u kennisgenomen van de folder van het CAK over de piepgrens in 2013? 2) Vraag 5 Klopt de berekening in deze folder, waarin sprake is van 8% box 3 bijtelling maar geen box 3 in het reguliere inkomen? Kunnen mensen hier rechten aan ontlenen? Zo nee, waar staat de disclaimer? Antwoord 4 en 5 Ja, ik heb kennis genomen van de folder van het CAK. De berekening in deze folder klopt. Wel kan enige verwarring ontstaan door de term netto jaarinkomen op bladzijde 2. Het CAK verstaat hier onder het verzamelinkomen (dus uit de boxen 1, 2 en 3 van de Wet inkomstenbelasting 2001) minus de daarover verschuldigde belasting. Bij het verzamelinkomen gaat het dus om het inkomen uit werk en woning (box 1), het inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2) en het belastbare inkomen uit sparen en beleggen (box 3). Verder is de folder een hulpmiddel om de noodzakelijke informatie voor het verleggen van het peiljaar bij het CAK te krijgen. De folder wordt mede gemaakt om het publiek voor te lichten. De burger kan op basis hiervan inzicht krijgen in de gevolgen voor zijn persoonlijke situatie. In tegenstelling tot een beschikking van het CAK, kunnen mensen aan de folder geen rechten ontlenen of daartegen in bezwaar gaan. Een disclaimer is daarom niet nodig. Vraag 6 Klopt het dat letselschade uitkeringen niet vrijgesteld zijn en dus gewoon opgegeten moeten worden? Antwoord 6 In de Wet inkomstenbelasting 2001 is geregeld welke vermogensbestanddelen in de grondslag van box 3 vallen en welke vermogensbestanddelen daarvan zijn vrijgesteld. Dit werkt ook door naar de VIB, want voor de vaststelling van de VIB is immers volledig aangesloten bij de grondslag van box 3. Een letselschade-uitkering valt in de grondslag van box 3 en telt dus mee bij de vaststelling van de VIB. Vraag 7 Vallen landgoederen onder de vrijstelling? Moeten zij ook worden opgegeten? Antwoord 7 In artikel 5.7 van de Wet IB 2001 (de vrijstelling voor bos- en natuurterreinen en landgoederen) is bepaald dat bossen, natuurterreinen en onroerende zaken die deel uitmaken van een ingevolge de Natuurschoonwet 1928 aangewezen landgoed, met uitzondering van op deze landgoederen voorkomende gebouwde Pagina 4 van 9

5 eigendommen niet meetellen in de grondslag van box 3. Deze zijn dus vrijgesteld van box 3 en tellen dus niet mee bij de vaststelling van de VIB. Vraag 8 Klopt het dat een aanmerkelijk belang (ten minste 5% aandelen in onderneming) niet opgegeten hoeft te worden? Antwoord 8 Het inkomen uit een aanmerkelijk belang wordt belast in box 2, waardoor een aanmerkelijk belang geen onderdeel uitmaakt van de grondslag van box 3. Een aanmerkelijk belang telt derhalve niet mee bij de vaststelling van de VIB. Vraag 10 Onderschrijft u dat, conform de vele genoemde s, de werkelijkheid anders is dan hoe u geschetst heeft in de brief van 1 oktober 2012 waarin u antwoordde op vragen van het lid Keijzer en stelde dat: Na tien jaar nog circa 50% van het vermogen boven de inkomensgrenzen uit box 3 intact blijft.? Antwoord 10 Het beeld dat in de grafiek wordt gegeven is gegeven de aannames die zijn vermeld nog steeds correct. In de grafiek in de brief wordt aangegeven hoeveel van een vermogen van nog resteert, als mensen de eigen bijdrage stijging als gevolg van de VIB in zijn geheel opvangen door het vermogen hiervoor in te zetten. Uit de grafiek komt naar voren, dat ook als men de volledige bijtelling betaalt uit het vermogen er na 10 jaar nog circa de helft van de resteert. Bij deze berekening is het van belang om met de volgende twee effecten rekening te houden. Als mensen de bijtelling geheel uit het vermogen betalen, heeft dit als gevolg dat het vermogen elk jaar lager wordt. Doordat de hoogte van het vermogen steeds lager wordt daalt ook de bijtelling als gevolg van de VIB. In het voorbeeld wordt er daarnaast van uitgegaan dat over het resterende vermogen jaarlijks een rendement van 2% wordt gehaald. Dit betekent dat het resterende vermogen jaar op jaar groeit als gevolg van bijvoorbeeld rentebijschrijvingen. Vraag 11 Hoe verhoudt zich uw antwoord bij brief van 1 oktober 2012 waarin u stelt dat cliënten die de hoge eigen bijdrage voor zorg met verblijf betalen er per maand gemiddeld ongeveer 235 op achteruit gaan, tot de aan ons gemelde verhogingen tussen de 700 en soms zelfs wel 1000 euro of meer? Antwoord 11 In de brief aan de Kamer werd gesproken over een gemiddelde stijging van 235 voor cliënten met een hoge eigen bijdrage voor intramurale zorg. Daarnaast is in het CBS rapport over de vermogensinkomensbijtelling dat ook aan de Kamer is gestuurd, de gemiddelde opbrengst van de vermogensinkomensbijtelling per deciel aangegeven. Het CBS rapport geeft aan dat er een gemiddelde stijging per jaar is van 2820 ( 235 per maand). Dit verschilt sterk tussen cliënten. Voor de Pagina 5 van 9

6 10% cliënten met de laagste stijging geldt een gemiddelde stijging van ongeveer 12 euro per maand. Voor de 10% cliënten met de hoogste stijging geldt een gemiddelde stijging van ongeveer 636 per maand. In deze laatste deciel zitten ook cliënten die 1000 per maand meer aan eigen bijdrage betalen. CBS tabel: Opbrengsten vermogensinkomensbijtelling van 8% WMO zorg zonder verblijf zorg met verblijf bijdrage hoog bijdrage laag Aantal (x 1000 w.v. effect) w.v Effect: bedrag (mln euro) gemiddeld per jaar (euro) decielgrens 10% % % % % % % % % bron: 'Vermogensinkomensbijtelling en eigen bijdrage Zorg met verblijf 2009, Zorg zonder verblijf en WMO 2010 blz 26, tabel CBS, 22 juni 2012 meegestuurd met Kamerbrief van 12 juni Vraag 12 Wat bent u van plan te doen als deze maatregel veel meer opbrengt dan waarvoor hij nu in de boeken staat? Antwoord 12 Vooralsnog ga ik ervan uit dat de opbrengsten van de maatregel nog steeds geraamde 200 miljoen bedragen. Het is nu te vroeg om met zekerheid aan te geven wat de opbrengst zal worden. Mede gezien het feit dat de eigen bijdragen voor cliënten die gebruikmaken van extramurale AWBZ en/of een voorziening uit de WMO dit jaar nog niet zijn opgelegd. Vraag 13 Pagina 6 van 9

7 Kunt u op basis van de beschikkingen die in januari verstuurd zijn een schatting maken van de meeropbrengst door de vermogensbijtelling in 2013? Antwoord 13 Voor de VIB is in het Begrotingsakkoord 2013 uitgegaan van een opbrengst van ongeveer 150 miljoen op jaarbasis voor cliënten die in een intramurale instelling verblijven en ongeveer 50 miljoen op jaarbasis voor cliënten die extramurale zorg of een voorziening uit de WMO ontvangen. Op basis van de eerste beschikkingen die het CAK heeft gestuurd, geeft het CAK aan dat de opbrengst voor intramurale AWBZ in dezelfde orde van grootte ligt. Er zijn nog geen beschikkingen uitgegaan voor de WMO of extramurale AWBZ. Het is nu te vroeg om met zekerheid aan te geven wat de opbrengst zal worden. Mede gezien het feit dat de eigen bijdragen voor cliënten die gebruik maken van extramurale AWBZ en/of een voorziening uit de WMO dit jaar nog niet zijn opgelegd. Ook kan de hoogte van de eigen bijdrage per cliënt gedurende het jaar variëren door verandering in inkomen, vermogen of vraag naar zorg/voorziening. Dit zal uiteindelijk ook invloed hebben op de macro-opbrengst. Als laatste kunnen de beschikkingen die in januari uit zijn gegaan nog veranderen door bijvoorbeeld een aanvraag tot peiljaarverlegging. Vraag 14 Klopt het, gezien het gestelde in maatregel 51 van het regeerakkoord, dat de maximale eigen bijdrage opgetrokken wordt naar het zak- en kleedgeld, dat de maximale eigen bijdrage ongeveer 4700 euro kan gaan bedragen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, bent u bereid dit in heroverweging te nemen gezien de effecten van de uitvoering van onderhavige wetswijziging? Antwoord 14 Het klopt niet dat door maatregel 51 de maximale intramurale eigen bijdrage kan stijgen naar 4700 per maand. Maatregel 51 uit het regeerakkoord heeft geen invloed op de maximale intramurale eigen bijdrage zoals aangegeven in het Bijdragebesluit zorg (voor 2013 is de maximale intramurale eigen bijdrage 2189,20). 1) casussen onderhands meegestuurd 2) Toelichting: Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden Leijten (SP), ingezonden 23 januari 2013 (vraagnummer 2013Z01128), Van der Staaij (SGP), ingezonden 25 januari 2013 (vraagnummer 2013Z01334), en Krol (50PLUS), ingezonden 28 januari 2013 (vraagnummer 2013Z01484) Pagina 7 van 9

8 Casussen: VOORBEELD 1 Mijn vrouw is opgenomen in een verzorgingshuis wegens alzheimer. Ze moet een eigen bijdrage betalen inzake de AWBZ. Dat is prima. Maar nu is met ingang van 1 januari 2013 past men een andere berekening toe, voortaan wordt 8% bijtellingplaats van grondslag sparen en beleggen. Ik vind dit niet juist omdat men uit gaat van het gehele vermogen van ons huwelijksgemeenschap en niet van de helft. Dat betekent dat de maandelijkse bijdrage aan het CAK van 376,42 verhoogd gaat worden tot 1206,92. Haar AOW is niet toereikend helaas. Het is ook raar dat men bij de berekening van iemand in een tehuis als ongehuwd aanmerkt, terwijl we wel getrouwd zijn, maar dat schijnt standaard te zijn. Die bijtelling van 8% heeft mij erg gegriefd, is dit allemaal wel juist. Met vriendelijke groeten VOORBEELD 2 Mijn moeder, bijna 100 jaar, verblijft sinds april 2000 in een verzorgingshuis. Afgezien van de achteruitgang in kwaliteit van de zorg die zij daar krijgt speelt een ander, voor haar levensgroot, probleem. Zij dient een eigen bijdrage te betalen voor verblijf in dit tehuis, op zich terecht, maar nu krijgt zij te maken met een liquiditeitsprobleem. Zij ontvangt naast haar AOW een pensioen van ca. euro 1000,- - netto per maand, dat overigens per april dit jaar zal worden gekort. In 2012 betaalde zij een eigen bijdrage van euro , voor 2013 is de eigen bijdrage vastgesteld op euro 2.014,--, een verhoging van euro 628,-- per maand. De oorzaak is dat de grond voor de eigen bijdrage voor 2013 drastisch is gewijzigd. De politiek heeft besloten dat m.i.v. dit jaar 8% van het vermogensbestanddeel, in overeenstemming met de aanslag IB 2011, wordt opgeteld bij de grondslag voor de eigen bijdrage. Helaas bestaat het vermogen van mijn moeder in feite uit haar, voormalig woonhuis. Dat huis heeft zij tot op heden om emotionele redenen aangehouden en heeft het onder voorwaarden verhuurd. Uiteraard ontvangt zij huur, maar de huur weegt bij lange na niet tegen de verhoging van de eigen bijdrage. Kortom, haar vermogen bestaat uit een bescheiden banksaldo, dat zij heeft bestemd voor haar begrafenis en een hoop stenen. Let wel, dat het vermogen van iemand wordt betrokken bij de berekening van een bijdrage indien men in een AWBZ instelling verblijft, is niet geheel onredelijk, maar een percentage van 8% is buiten alle proporties. VOORBEELD 3 Beste politici, Graag wil ik u een voorbeeld geven van de gevolgen van het nieuwe zorgbeleid zoals dat vanaf 1 januari uitgevoerd wordt. Pagina 8 van 9

9 Ik voer de bewindvoering uit voor een ouder alleenstaand familielid welke sinds een halfjaar in een GGZ instelling verblijft, en hier ook door haar geestelijke beperking de rest van haar leven zal verblijven. Dankzij een spaarzaam en zuinig leven heeft deze 75 jarige mevrouw spaargeld opgebouwd ter hoogte van ongeveer Dit spaargeld was bedoeld om haar oude dag toch nog wat kleur en plezier te geven; en als waarborg voor haar begrafenis. Haar eigen bijdrage AWBZ werd in december 2012 vastgesteld op een bedrag van 825 per maand. Haar totale maandelijks netto inkomen bedraagt 1277 aan AOW, pensioen en zorgtoeslag, excl. vakantie uitkering van de SVB ( per jaar) Van het restant moest zij haar zorgverzekering, WA en inboedelverzekering en het eigen risico zorgverzekering betalen. Op deze manier bleef ook nog maandelijks een beetje over voor kleding en zakgeld. Voorwaar geen vetpot. Vanaf is echter de eigenbijdrage ten gevolge van nieuw beleid (vermogenstoeslag) gewijzigd. Haar eigen bijdrage AWBZ is nu vastgesteld op 1280 per maand; een stijging van liefst 55%. Deze eigen bijdrage van 1280 is hoger dan haar totale maandelijks netto inkomen van 1277, m.a.w. zij moet haar eigen spaargeld gaan gebruiken om zich te kunnen kleden en de andere lasten te kunnen betalen. Op deze manier leeft mevrouw haar spaargeld binnen een paar jaar volledig op. Dit kan toch nooit de bedoeling zijn of vergis ik mij. De heer Samsom riep in zijn verkiezingstijd dat dit soort afwijkingen niet mogen voorkomen en gecorrigeerd worden. Vraag: door wie en wanneer. Hoe moet dit nu verder? NB: Aangezien het eerste jaar verblijf in een GGZ-instelling onder de aanspraken van de Zorgverzekeringswet valt, is aangenomen dat het hier een AWBZ-instelling betreft. VOORBEELD 4 Geachte leden van de 2e Kamerfractie van het CDA, Laat ik beginnen met de situatie uit te leggen. Mijn vriendin werd in 2007 getroffen door een hersentumor. Ze heeft het overleefd, maar is sindsdien invalide en is rolstoel gebonden. Zij verblijft sindsdien in een AWBZ-instelling. Zij ontvangt maandelijks een WAO-uitkering van ruim 900. Nu is het zo dat zij door de jaren heen door hard te werken en zuinig te leven een aardig spaarbedrag heeft opgebouwd. Dat komt nu duur te staan. Met ingang van 2013 is de eigen bijdrage verhoogd met 8% van de grondslag sparen en beleggen (ic ). Het komt er op neer dat het CAK nu maandelijks een totale bijdrage van vordert, terwijl er zoals gezegd niet meer dan ruim 900 binnenkomt. De eigen bijdrage is in een klap verdubbeld en er moet fors worden ingeteerd op het vermogen. Ik zie de rechtvaardigingsgrond niet in deze. Ik begrijp dat er een eigen bijdrage wordt gevraagd. Maar op deze wijze is er wel een hele forse scheefgroei. Zij betaalt nu immers 3 tot misschien wel 5 maal zoveel voor zorg met verblijf als iemand zonder een spaartegoed maar voor het overige in vergelijkbare omstandigheden verkeert. Als ik het goed begrijp is nu de situatie zo dat het CAK de bankrekening plundert totdat ofwel het geld op is of eerder indien de patiënt overlijdt. Indien u dit net zo onrechtvaardig vind als ik, verzoek ik u om tegen deze maatregel actie te ondernemen. Pagina 9 van 9