ADVIES AAN HET COLLEGE

Transcriptie

1 Registratie ADVIES AAN HET COLLEGE Medewerker Portefeuillehouder Akkoord afdelingshoofd Jorritsma, Haaije Zoetendal O N D E R W E R P monitor grondbedrijf V O O R G E S T E L D B E S L U I T -Kennis nemen van de resultaten van het monitoren van de complexen binnen het Grondbedrijf en instemmen met de wijze waarop de raad wordt bijgepraat over de stand van zaken rond de complexen in het grondbedrijf. -Geheimhouding opleggen t/m 29 september 2014 (presentatie commissie ROM) S A M E N V A T T I N G S T A T U S A D V I E S A- stuk (bespreken) B- stuk (rouleren) K- stuk (geheim) Paraaf secretaris A B : Paraaf secretaris B A : Paraaf secretaris K A / B: P A R A F E N B S T U K Conform Bespreken Conform Bespreken T.J. van der Zwan H. Broekhuizen C. van der Laan J. Zoetendal S. Siebenga G E M E E N T E R A A D Gemeenteraad besluit (raadsvoorstel bijvoegen) Ter informatie naar de gemeenteraad (aanbiedingsbrief bijvoegen) Geen rol voor gemeenteraad B E S L U I T C O L L E G E Datum besluit: 10 september 2014 Besluit:

2 M O T I V E R I N G 1. Aanleiding In deze notitie gaan wij in op de stand van zaken rond het grondbedrijf. Enerzijds ter oriëntatie van waar we staan en anderzijds ter onderbouwing van de presentatie en de bespreking van de stand van zaken rond het grondbedrijf met de raad. De stand van zaken staat geagendeerd voor de raadscommissie ROM van 29 september aanstaande. Achtereenvolgens gaan wij in op de afspraken zoals die zijn gemaakt in het kader van de nota Grondbeleid, de monitor zelf, de relatie met de risico s (plus en min) op langere termijn en de plek binnen de P&C cyclus. 2. Monitoring Grondbedrijf; hoe en waarom (context) De stand van zaken rond de complexen in het grondbedrijf worden voortdurend gemonitord. Dit houdt in dat we meten welke resultaten worden bereikt, hoe deze zich verhouden tot de verwachtingen waarmee is gerekend en in welke mate de gemeentelijke inspanningen om te komen tot resultaten qua planning en voortgang worden waargemaakt c.q. welke aanpassingen daarin nodig (blijken te) zijn. Bij het monitoren richten we ons telkens op de Bijlage Projecten zoals die jaarlijks wordt vastgesteld bij de behandeling van de Themarekening. Daarbij wordt per complex de situatie per 1 januari van het betreffende jaar geschetst en vastgelegd in de vorm van: - Boekwaarde - Exploitatie resultaat - Programmering en fasering (welke kosten en opbrengsten voor de komende jaren) - Nog te realiseren opbrengsten en te maken kosten. Deze situatie vormt het vertrekpunt voor de monitoring en het sturen op resultaten en inspanningen. Met het monitoren is er voortdurend zicht op de meest actuele stand in operationele zin en kan er vroegtijdig gesignaleerd worden in welke mate de voorspelde resultaten op jaarbasis worden behaald. Tevens kan tijdig worden bijgestuurd in zowel financiële zin als (bijvoorbeeld) in het leveren van extra inspanningen. De monitor richt zich op de operationele resultaten en is minder gericht op de langere termijn. Uiteraard zijn de langere termijn verwachtingen op het gebied van demografische ontwikkelingen, woningbehoeftes, ontwikkelingen arbeidsplaatsen, retail etc. van groot belang voor de exploitatie-opzet en het exploitatieresultaat van de projecten binnen het grondbedrijf. Deze lange termijn effecten worden, indien nodig, jaarlijks gemonitord bij de V&P nota en beleidsmatig vertaald naar acties en mogelijke keuzes welke vervolgens worden vertaald naar de exploitatie en verwerkt bij de vaststelling van de Themarekening. Eén ander conform de gemaakte afspraken rond de vaststelling van de Nota grondbeleid. In deze notitie gaan wij zijdelings wel in op de trends zoals die ook voor de langere termijn zichtbaar worden en die in het komende voorjaar wellicht leiden tot bijstellingen in de betreffende grondexploitaties. 3. Uitgangspunten Themarekening 2014 (projecten Grondbedrijf) Bijgaande tabel geeft een overzicht van de kengetallen uit de complexen van het grondbedrijf zoals die uit de betreffende grondexploitaties naar voren komen. Tevens zijn voor de jaren 2014 en 2015 de resultaten per complex weergegeven zoals die in de betreffende grondexploitaties zijn voorspeld.

3 Uit de tabel blijkt: De totale boekwaarde van alle projecten opgeteld bedraagt ruim 54 miljoen. Dit betreft alle in het verleden gemaakte kosten voor verwerving, bouw-en woonrijp maken en rente (na de eerdere afwaarderingen). Binnen alle project wordt opgeteld nog rekening gehouden met te verkopen gronden met een totale opbrengst van ruim 130 miljoen. Deze opbrengsten zijn nodig om de boekwaarde en de nog te maken kosten voor bijvoorbeeld bouw- en woonrijp maken (deze bedragen opgeteld ruim 57 miljoen). De tabel laat (als alle veronderstellingen kloppen) een licht positief resultaat zien over alle complexen; nu berekent op bijna 6 miljoen Netto Contant. Grondbedrijf kengetallen vigerende GREX complexen en projecten status excl. rente output jaarsneden GREX boekwaarde kosten opbrengsten NCW won/ verkoop- output verkoop output bedr in ha opbrengst won/ ha opbrengst won/ha x 1000 x 1000 x 1000 x 1000 x 1000 x 1000 wonen Skoatterwâld bie ,0 Tjalleberd de Eide bie Heidemeer+Bufferzone bie Nieuwehorne Fjilden bie Overig wonen plan Hepkema niegg Fedde Schurerplein bie Tellegebied bie schoollocatie Jubbega niegg Schoterlandseweg 34 niegg Het Meer 2 niegg ov nihil Jubbega zuid bie nihil Haskendijken niegg ov 336 onbekend 6 bedrijventerreinen IBF bie , , ,5 Bedrijventerrein De Kavels bie , , ,3 Bedrijvenparken A7 /Haskerveen nvt , , ,5 Overig bedrijventerreinen Klaverblad NO niegg geen nihil 141,0 0 pm 0 pm Leeuwarderstraatweg niegg ov 73 geen 73 nihil 2,2 pm pm Klaverblad noord niegg ov 425 geen 425 nihil 13,0 pm pm Strategische gronden niegg ov 230 geen ,0 pm 7 pm Spikerboor Zuid ten zuiden niegg ov 15 onbekend nihil 1, Spikerboor Zuid bie , gemengde gebieden Hveen. oost Stadiongebied bie onbekend Stationsgebied eo bie ,0 Hveen.oost NO niegg , Overig gemengd Sfinx locatie niegg , Heerenveen centrum niegg ov Molenplein eo niegg ov Gedempte molenwijk niegg ov -261???? 360?????? voormalig zandwinput niegg ov 188 onbekend onbekendonbekend onbeken De Stringen Akkrum niegg ov 161 nihil 1, TOTALEN

4 In de tabel zijn tevens de verwachte projectresultaten voor de jaren 2014 en 2015 opgenomen. Voor Skoatterwâld is de opbrengstprognose voor 2015 te laag ingeschat (heeft met rekentechniek van gemiddelde woningbouwdifferentiaties te maken). Bij de berijking van de exploitatie (Themarekening) wordt de rekensystematiek aanpast.

5 4. Monitoring september Wonen Uit de monitor (zie volgende tabel) blijkt dat de resultaten zoals gepland zowel in financiële zin als in programmatische zin worden behaald. De al eerder zichtbare positieve lijn (zie de voortgangsrapportage Skoatterwâld van mei/juni j.l.) zet zich door. Ten opzichte van het voorjaar valt vooral het aantrekken van de markt voor vrije kavels op. Voor één van beide beleggershuur projecten in de derde fase van Skoatterwâld is niet zeker of deze financieel in 2014 wordt afgerond. Overigens zal ook zonder deze transactie de geplande opbrengst worden gerealiseerd. Het voorbereiden van de bouwstroom voor 2015 is kort aangestipt in de monitor maar zal meer worden uitgewerkt en vervolgens meer gedetailleerd worden gemonitord op proces en haalbaarheid. Grondbedrijf complexen en projecten jaarsneden GREX Realisatie 2014 MONITOR t/m aug verwacht verkoop- output verkoop output verkoop- output verkoop output Opmerkingen opbrengst won/ ha opbrengst won/ha opbrengst won/ha opbrengst won/ha x 1000 x 1000 x 1000 x 1000 wonen Skoatterwâld ,0 1e fase Watervilla's 0 0 wel in verkoop, geen belangstelling 2e fase Verkoop particuliere kavels op dit moment zijn 18 kavels in optie Tjeerd Stienstra weg bouwvergunning is aangevraagd, start bouw dec Kop Middenzone plan komt okt in verkoop, grondopbrengst in 2015 Rietvelden plantontwikkeling verloopt moeizaam, gesprek loopt Bemog afgerond 3e fase Rottinghuis/Volker Wessels bouwaanvraag loopt, start bouw december Zwanenburg overige functies betreft overboeking scholen planvoorbereiding planologische procedure 3e fase uitwerkingsplan is begin nov gereed Voorbereiding bouwstroom 2015 totalen Skoatterwâld Tjalleberd de Eide - - projectmatige bouw VDM heeft 2-1kap verkocht Heidemeer+Bufferzone 3 particuliere kavels kavels zijn in verkoop, geen belangstelling Nieuwehorne Fjilden Overig wonen plan Hepkema Fedde Schurerplein Tellegebied schoollocatie Jubbega er zijn 3 kopers, overeenkomst wordt opgemaakt Schoterlandseweg Het Meer Jubbega zuid Boekwaarde wordt betrokken bij afrekening grenscorrectie Haskerdijken De Friese Meren (6 particuliere kavels) TOTALEN Nadere toelichting: Skoatterwâld Geactualiseerd prognose In februari 2014 is een geactualiseerde prognose voor de woningbouw in Skoatterwâld opgesteld, die rekening houdt met het actuele woonbeleid en de nieuwe demografische gegevens. Hieruit komt naar voren dat in Skoatterwâld in totaliteit nog ruim 1100 woningen gebouwd kunnen worden, waarvan enkele woningen in de 1 e fase, circa 360 woningen in de 2 e fase en circa 590 woningen in de 3 e fase en circa 155 in de Middenzone. Uitgegaan is van afronding van de woonwijk rond 2030.

6 Met de derde fase wordt een start gemaakt om een gevarieerd aanbod te hebben en omdat enkele delen van de 2 e fase voorlopig niet in ontwikkeling worden genomen. Dit laatste betreft het gebied De Eilanden, gelegen tussen de Yme Kuiperweg en de Henriëtte Roland Holstweg en de gronden ten westen van de Tjeerd Stienstraweg. Voor De Eilanden worden een hoogwaardige invulling voorgestaan, die op een later moment afzonderlijke in procedure wordt gebracht. Het gebied ten westen van de Tjeerd Stienstraweg wordt nog niet ontwikkeld, omdat hier rekening wordt gehouden met een aanpassing van de wegenstructuur parallel aan de A32. In de grondexploitatie voor Skoatterwald (nov.2013) is voor 2014 verkoop van 39 woningen geraamd, met een totaal opbrengst van Het aantal woningen is verdeeld over 8 particuliere kavels, 8 woningen in de Middenzone, 2 woningen uit afronding van project Bemog/ le Clerq en de eerste 18 woningen in de 3 e fase van Skoatterwâld. Per september 14 zijn de 2 woningen van Bemog gerealiseerd en 3 particuliere kavels verkocht. In de laatste maanden van dit jaar wordt echter nog een flinke verkoop verwacht. De planontwikkeling van 20 2/1kapwoningen aan de Tjeerd Stienstraweg is enkele jaren naar voren getrokken. De verkoop verloopt voorspoedig. Naar verwachting kan de bouw nog dit jaar starten. De bouw van de woningen van de BAM op de Kop van de Middenzone was voor een deel in 2014 gepland. De verwachting is dat dit project begin 2015 wordt gebouwd. In de 3 e fase van Skoatterwald is volop activiteit. Het bouwrijp maken van het noordelijk deel is voor de zomervakantie gestart en wordt half november afgerond. Zo spoedig mogelijk daarna start de bouw van 20 energienotanul- huurwoningen door Rottinghuis. Kort daarna start de bouw van 32 huurwoningen van Zwanenburg projecten. De overdracht van de grond zal eind 2014 of begin 2015 plaatsvinden. Het totaal aantal woningen zal ruim de 39 geplande woningen overschreiden. De verkoopopbrengst zal naar verwachting ook hoger liggen dan geraamd ( ), maar is vanwege de bouw in voornamelijk het lager segment, niet evenredig hoog. Er wordt gewerkt aan een nieuwe exploitatie voor de 3 e fase van Skoatterwald. Keuzemogelijkheden op basis van ambitieniveaus worden in beeld gebracht. In december wordt de exploitatie ter vaststelling aan de raad aangeboden. In het najaar wordt gewerkt aan de voorbereiding van de bouwstroom voor Het gewenste segment is deels afhankelijk van het verloop van de verkoop van de lopende projecten in de tweede fase. De planning is er op gericht om de gronden in het najaar van 2015 te kunnen afrekenen. De benodigde inspanningen voor het realiseren van de bouwstroom in 2015 en de voorgang daarbij worden maandelijks gemonitord. Tjalleberd de Eide In de jaren 2014 en 2015 is geen woningbouw gepland in de Eide. In de crisisjaren was de belangstelling beperkt. Voor de resterende particuliere kavels is nagenoeg geen belangstelling. VDM heeft in de zomerperiode wel 2 2/1kapwoningen verkocht. De grond kan naar verwachting dit jaar nog worden overgedragen.. Heidemeer Bij de kavelverloting in juni jl. zijn de resterende 3 kavels aan het Heidemeer in verkoop gegaan. Er is verkoop van 1 kavel gepland. Er is nauwelijks belangstelling voor deze kavels waardoor deze verkoop niet zal worden gerealiseerd. Nadere analyse moet uitwijzen of het realistisch is te veronderstellen dat de boekwaarde kan worden terugverdiend. Nieuwehorne de Fjilden Het bestemmingsplan voor de Fjilden is inmiddels in werking. Er loopt nog wel een beroep bij de Raad van State. Bij de loting van juni jl. was er geen belangstelling voor de particuliere kavels. Naderhand beperkte, maar niet concrete belangstelling. Vanuit het dorp is vraag naar goedkope koopwoningen, maar ook heel beperkt. Het overleg met de bouwclaimhouder loopt. Daaruit is nog geen ontwikkeling voort gekomen. In de grex is woningbouw overigens gepland vanaf Zoals bekend is het risicoprofiel van deze exploitatie, gelet op de demografische

7 ontwikkelingen in het buitengebied, groot. De totale boekwaarde bedraagt momenteel 4,1 miljoen. Plan Hepkema Aan de Schans en Zilverlinde liggen nog 3 kavels, oorspronkelijk onderdeel van plan Hepkema. De kavels zijn in verkoop gebracht bij de loting van juni jl. De verkopen zijn gepland voor Bij de loting was geen belangstelling. Naderhand zijn alle kavels in optie gegeven. Naar verwachting wordt de verkoop in 2015 gerealiseerd. Diversen De woning aan het Meer 2 is verkocht. Aan de overige locatie is niet gewerkt. Desondanks lijken er een aantal woningen op de schoollocatie in Jubbega verkocht. Het project daar is enkele jaren geleden op initiatief van plaatselijk belang Jubbega als CPO-project gestart, maar uiteindelijk niet gerealiseerd. De betrokken aannemer heeft nu alsnog 3 woningen verkocht. De bouwaanvraag is ingediend Bedrijventerreinen Uit de monitor (zie volgende tabel) blijkt dat de verwachte opbrengst in 2014 nagenoeg wordt gerealiseerd. Van enkele kleinere objecten is het de vraag of de boekwaarde op termijn kan worden terugverdiend (omvang minder dan ,-). Voor een overzicht van de strategische gronden verwijzen wij naar paragraaf 4.4. van deze notitie. Grondbedrijf complexen en projecten jaarsneden GREX Realisatie t/m aug verwacht verkoop- output verkoop output verkoop- output verkoop output Opmerkingen opbrengst won/ ha opbrengst won/ha opbrengst won/ha opbrengst won/ha x 1000 x 1000 x 1000 x 1000 MONITOR bedrijventerreinen IBF , , Verkoop 3e zuivelfabriek in voorbereiding Lopende reservering ca. 3 ha. In gesprek ca. 2,5 ha. Buiten exploitatiegebied ook gronden aangeboden/gereserveerd (bosstrook) Bedrijventerrein De Kavels 133 0, ,3 0 0?? Bedrijvenparken A7 /Haskervee 212 0, ,5 0 0?? 50/50 De Friese Meren en Heerenveen In gesprek ca. 1 ha Overig bedrijventerreinen Klaverblad NO 0 pm 0 pm 0 0 Ruimtelijke planvorming nodig Leeuwarderstraatweg pm pm 0 0 Gronden zijn in de verkoop Klaverblad noord pm pm pm In gesprek; potentiële opbrengst agrarische waarde Strategische gronden pm 7 pm Gronden zijn verkocht Spikerboor Zuid ten zuiden geen belangstelling Spikerboor Zuid Geen belangstelling bekend Boekwaarde wordt betrokken bij afrekening voormalig zandwinput grenscorrectie De Friese Meren De Stringen Akkrum Nog geen planning en functie bekend Toelichting: Internationaal bedrijvenpark Friesland (IBF) Ten aanzien van het IBF hebben wij in de V&P nota naar aanleiding van de recente komst van de zuivelfabrieken de eerdere uitgifteprognoses geactualiseerd en in positieve zin bijgesteld ten opzichte van de eerdere veel somberder prognoses (zie ook paragraaf 5.2). In de V&P nota 2014 zijn de volgende gegevens geschetst: ha (waaronder Ausnutria c.a.) 2015, 2016 en ,5 ha (regulier verwachte uitgifte) ,1 ha (regulier + invulling optie Aware/Fonterra) 2019 en ,5 ha (regulier, maar iets teruglopende uitgifte)

8 Uitgiftescenario s van 2021 t.m. einde looptijd 2032 leveren op netto contante waarde (NCW) alle een positief resultaat: 1 ha per jaar - 5 miljoen 1,5 ha per jaar - 7,6 miljoen 2 ha per jaar - 9,9 miljoen 2,5 ha per jaar - 13 miljoen Restant grond na 2032 in meest voorzichtige scenario: ca. 20,2 ha Stand van zaken per 1 september 2014: -Geleverde grond ruim 14 ha. van geraamde uitgifte 19 ha. -Ontvangen 5.1 miljoen van geraamde 7,7 miljoen. -Verkocht, nog niet geleverd ca. 20 ha -Lopende reserveringen ca. 5 ha -In gesprek ca. 10 ha Opheffing IBF BV/CV: Voorbereidingen voor opheffing BV/CV zijn in volle gang. Verwachte liquidatie voorjaar Accountant is akkoord met vrijval van winst vanuit de BV/CV ten gunste van de algemene reserve (verwachting ca. 5 miljoen) De Kavels Nog uitgeefbaar 3,3 ha kleinere percelen looptijd exploitatie t.m September 2014: -Geleverd en ontvangen 0 -Lopende reservering ca. 3 ha -In gesprek ca. 2,5 ha n.b. buiten het exploitatiegebied zijn ook gronden aangeboden/gereserveerd (bosstrook) Bedrijvenparken A7 / Haskerveen Uitgifteprognose in grondexploitatie: ha t.m ,5 ha 2018 t.m ,5 ha 2022 t.m ,5 ha daarna volledig uitgegeven September 2014: Geleverd en ontvangen - 0 In gesprek: ca. 1 ha. De Stringen Akkrum Boekwaarde: Uitgeefbaar m2. Geen prognose en potentiële gebruiksfunctie Gemengde gebieden Voor de gemengde gebieden zijn voor de jaren 2014 en 2015 in de betreffende grondexploitaties geen opbrengsten en ook geen kosten geraamd. Deze zijn niet geraamd vanwege de focus op overige projecten en het deels uit de markt halen van functies als resultaat van de nieuwe prognoses rond wonen, retail en kantoren. De betreffende strategische keuzes zijn door de raad gemaakt bij de behandeling en vaststelling van de nota Grondbeleid. De verwachting is dat de huidige boekwaarden kunnen worden goed gemaakt nu de betreffende exploitaties qua fasering en opbrengstprofielen zijn aangepast. Uiteraard kleven ook aan die actuele voorspellingen de gebruikelijke risico s Strategische gronden en overige verkopen Hierbij opgesomd wat de laatste 2 jaar is verkocht en waar onderhandelingen gaande zijn: Verkochte gronden: Gronden + opstallen Pastorielaan te Terband ( Rotondekerkje), afsluiting complex Strategische gronden Agrarisch perceel grond De Stelle te Nieuwehorne ( ca 1,2 ha), wordt gepasseerd in 2014 Agrarisch perceel grond, Buitenweg te Nieuwehorne ( ca 2,3 ha), wordt gepasseerd begin 2015

9 Restant Tjalleberter Krite ( 4 ha) verkocht in 2013 Verkochte panden: Rottumerweg 17 Heerenveen, verkocht in 2014 Bisschoplaan 12 te Katlijk, verkocht in 2013 Het Meer 2, verkocht in 2014 Zonnebloemstraat 45, verkocht in 2013 Fedde Schurerplein 2, verkocht in 2013 Lopende projecten in afrondende fase: Schoolstraat 1: Advisering volgt op korte termijn Hondsdraf 1: Advisering volgt op korte termijn Van Helomalaan 2: Advisering volgt op korte tot middellange termijn Eerste Compagnonsweg 13 te Bontebok: Advisering volgt op korte tot middellange termijn S. vd Laanstraat 16: Advisering volgt op korte termijn Begin 2015 ( ivm opzegtermijn) worden opnieuw gronden per inschrijving te koop aangeboden, zoals eind 2013 door college is besloten.

10 5. Lange termijn perspectieven (indicatie) 5.1..Woningbouwprogramma en demografische ontwikkelingen Het huidige woningbouwprogramma werd in juli 2010 vastgesteld door de raad als onderdeel van de Strategische Woonvisie Heerenveen : van Kwantiteit naar Kwaliteit. Wij verwachten voor de zomer van 2015 een geactualiseerde woonvisie, inclusief woningbouwprogramma, ter besluitvorming aan uw college / de raad voor te leggen. Vanuit hun toetsende rol vereisen GS bij nieuwe woningbouw- / bestemmingsplannen een actueel woningbouwprogramma voor de gemeente. Hierbij kunnen zij toetsen of deze plannen binnen de woningbouwruimte van de nieuwste woningbouwafspraken met hen passen. Om die reden was het nodig om in verband met de plannen voor de 3 e fase van Skoatterwâld het woningbouwprogramma nu al, vooruitlopend op de nieuwe woonvisie, ter instemming aan GS aan te bieden. De hiernavolgende tabel geeft het woningbouwprogramma 2014 t/m 2019 zoals dat onlangs door uw college is vastgesteld en zoals dat ter instemming is aangeboden aan Gedeputeerde Staten. Bij de woonvisie gaat het om lange termijn beleid en ligt de nadruk op de kwalitatieve aspecten. De woonvisie wordt eens in de circa 4 jaar geactualiseerd. Het woningbouwprogramma is kwantitatief (waarbij de provincie het kan toetsen op de kwantitatieve woningbouwafspraken) en heeft meer het karakter van een momentopname dat steeds wordt geactualiseerd afhankelijk van ontwikkelingen en marktomstandigheden. In bijgevoegd woningbouwprogramma wordt onderscheid gemaakt tussen de periode tot en met 2019 en de periode vanaf Dit in verband met de woningbouwafspraken met de provincie die tot en met 2019 lopen en de periode daarna die voor de 10 jaar duur van bestemmingsplannen van toepassing is. Verder wordt conform de woningbouwafspraken onderscheid gemaakt tussen uitbreiding ( buitenstedelijk ) en inbreiding ( binnenstedelijk ). De cijfers in de tabel hebben betrekking op gereed gemelde woningen. In de monitor gaan wij uit van verkochte grond (zit een jaarschijf tussen gemiddeld). De woningbouwfasering zoals die is opgenomen in de gemeentelijke grondbedrijfcomplexen zijn één op één vertaald in het bijgevoegde woningbouwprogramma. De eerdere bijstelling in het woningbouwprogramma met de bijbehorende afwaardering en herprioritering (de jaren 2012 en 2013) hebben geleid tot een nieuw evenwicht. Eén van de maatregelen die destijds zijn genomen is het verlengen van de looptijd van Skoatterwâld van 2020 tot 2030, het bijstellen van de prijsnivo s, het temporiseren van woning bouw ca in het Stadiongebied en het afzien van een woningbouwprogramma in Heerenveen Noord Oost. Actuele inzichten demografie De voorspellingen rond de demografische ontwikkelingen en de vertaling daarvan in woonprogramma s en woningbehoefte worden voortdurend herijkt. Zowel landelijk, provinciaal als regionaal en plaatselijk. Wij verwachten in de loop van 2016 nieuwe ramingen op provinciaal nivo (met als basisjaar 2015). Het is nu nog onzeker in welke mate de nieuw inzichten, zoals de mate van krimp in onze regio en het tijdstip waarop, leiden tot bijstellingen op het nivo van lokale woningbehoeftes. Wel wijzen steeds meer parameters er op dat er sprake is van een toenemende mis-match ontstaat tussen de aanwezige woningvoorraad en de toekomstige samenstelling van de bevolking. Een spagaat die overal wel wordt gevoeld en gesignaleerd maar die lastig is te vertalen in een concrete opgaaf voor de huidige nieuwbouw. Onlangs hebben we kennis kunnen nemen van de publicatie van het Planbureau voor de Leefomgeving rond krimp waarin men waarschuwt voor de ruimtelijke gevolgen van de ontgroening en vergrijzing van de potentiële beroepsbevolking. Het Planburo roept daarbij op terughoudend te zijn met het bedienen van de huidige vraag naar nieuwbouw en meer rekening te houden met de forse omslag in de periode rond 2030 waarin een overaanbod aan koopwoningen voor gezinnen de markt ernstig kan verstoren.

11 Kortom: alle aanleiding om de middellange en lange termijn perspectieven de komende jaren te betrekken bij het actualiseren van het woonprogramma voor zowel de nieuwbouw als de bestaande voorraad en de risico s van ontwikkeling op de grondexploitaties niet te veronachtzamen. Woningbouwprogramma 2014 t/m 2020 onderdeel van Woonvisie 2.0 peildatum 1 mei 2014 Totaal na 2020 Uitbreiding Skoatterwald Heerenveen De Fjilden Nieuwehorne De Eide Tjalleberd Totaal uitbreiding 330 Inbreiding/Functiewijziging Tellepark Heerenveen Zonnehoek Heerenveen Nieuwburen Heerenveen Fedde Schurerplein Heerenveen Schans/Zilverlinde Heerenveen 3 3 Heidemeer Heerenveen Gedempte Molenwijk Heerenveen Molenplein Heerenveen Parallelweg Heerenveen Belastingkantoor Heerenveen Falkena Binnen Heerenveen Oude Veenscheiding Heerenveen de Wielen Heerenveen 7 7 Hondsdraf Heerenveen Naardermeerstraat Heerenveen Stobbegaesterpaad Haskerdijken Ark&Reau Aldeboarn West (Knol) Aldeboarn Meerzicht Oranjewoud schoollocaties Jubbega Rabobank locatie Akkrum 4 4 Oude gasfabriek Akkrum oude zuivelfabriek Bontebok Brandenburg Oudeschoot 2 2 Totaal Inbreiding 464 Wijkvernieuwing Bloemenbuurt Heerenveen Kop van Midden Heerenveen SvdLaanstraat (incl. deke Heerenveen Wederik Heerenveen Sinnebuorren (sloop) Akkrum Sinnebuorren Akkrum Molenlaan Mildam Totaal Wijkvernieuwing -33 Incidentele woningbouw Totaal incidenteel Totaal

12 5.2..Bedrijventerreinen In paragraaf 4 zijn de bijgestelde uitgiftescenario s geschetst voor het IBF zoals deze zijn gepresenteerd in de V&P nota. De verwachting is dat de werkelijkheid zich binnen deze scenario s zal bewegen en dat daarmee het risicoprofiel van de betreffende grondexploitatie beperkt is; immers bij alle scenario s is er sprake van een positief exploitatieresultaat. Kritische factor: De grootste nog vrij uitgeefbare kavels zijn resp. ca. 7, 4,5 en 4 ha. Voor grootschalige vestigers zal nieuwe ruimte nodig zijn; o.g.v. collegeprogramma Klaverblad Noordoost. Dat vergt een nieuwe planologische regeling en medewerking andere overheden, m.n. provincie. Nieuwe planologische ruimte dringt temeer omdat Leeuwarden en Heerenveen samen goed toegerust willen zijn als agro/dairy vestigingsgebied (Dairy Holland). 6. Conclusies monitor en presentatie commissie ROM De monitor geeft inzicht in de stand van zaken rond de complexen in het grondbedrijf. Geconcludeerd kan worden dat de in operationele zin de verwachte resultaten voor de korte termijn worden behaald en dat de gemeentelijke inspanningen voldoende effectief zijn gebleken om de aantrekkende markt te kunnen bedienen. Voor de langere termijn dient, op het gebied van wonen, nadrukkelijker te worden ingezoomd op de risico s welke gepaard gaan met een zich aandienende ongunstiger demografische ontwikkeling. De monitor leent zich voor een presentatie aan de commissie rom waarbij naast de conclusies op hoofdlijnen (geld en productie) kan worden stil gestaan bij de feitelijke ontwikkelingen (waar welke woningen) en de eigenaardigheden rond grondexploitaties, kosten, opbrengsten en faseringen. Wij stellen voor de monitor in de vorm zoals die nu gepresenteerd is tweemaal per jaar te presenteren: in het najaar (september) en in het voorjaar voorafgaande aan de behandeling van de jaarrekening/v&p nota. Tevens zullen de financiële afwijkingen, conform de afspraak met de Raad, worden meegenomen in de financiële verzamelbesluiten.

13 Concernafspraken Afspraak Relevant Toelichting in steekwoorden Intern advies Communicatie/ participatie Ja Nee Naam adviseur: Akkoord Niet akkoord Anders: Financiële consequenties Ja Nee Naam adviseur: Akkoord Niet akkoord Anders: Reserve- en/of schuldenpositie Ja Nee Naam adviseur: Akkoord Niet akkoord Anders: Deregulering Ja Nee Naam adviseur: Akkoord Niet akkoord Anders: