Maastricht. Bedrijfsprofiel. Milieu- en veiligheidsverslag 2013/2014. Behoud van de biodiversiteit. Veiligheid: Go for Zero.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Maastricht. Bedrijfsprofiel. Milieu- en veiligheidsverslag 2013/2014. Behoud van de biodiversiteit. Veiligheid: Go for Zero."

Transcriptie

1 Maastricht Bedrijfsprofiel Milieu- en veiligheidsverslag 2013/2014 Een overgangsjaar Veiligheid: Go for Zero Behoud van de biodiversiteit 85% vervangende brandstoffen 34% biomassa Transformatie ENCI-gebied 1

2 MARKANTE FEITEN 2013 Nul ongevallen met verzuim gerealiseerd. Safety Week: om medewerkers bewust te maken van veiligheid op het werk én thuis. Veel aandacht voor stof- en gehoorbescherming. Productie van het halffabricaat klinker gehalveerd vanwege de crisis in de bouw. Investeringen: vervanging van de motor van Cementmolen 15. Uitvoering Plan van Transformatie: - Voorbereidingen voor realisatie kalkgraslanden - Realiseren van twee verschillende hoogtes op de overgangszone - Voorbereidingen voor bouw van 40 meter hoge trap naar ENCI-groeve - Verhuur van ruimten aan derden verloopt volgens plan - Inrichting infocentrum voor omwonenden over de transformatie van het ENCI-gebied. Uitbreiding gepland in 2014 Een overgangsjaar In 2018 eindigt onze commerciële mergelwinning en een jaar later onze klinkerproductie. Ondertussen zijn we druk bezig met de uitvoering van het Plan van Transformatie van het ENCI-gebied. Hoe hou je een veranderende fabriek efficiënt en welke gevolgen heeft dat voor onze medewerkers? En hoe kunnen we de transformatie matchen met onze eigen mensen en activiteiten? Dat zijn grote uitdagingen! Günther Gach Directeur ENCI Maastricht Bij alles wat we doen, staat veiligheid voorop. Binnen ons concern is hiervoor zelfs een Health & Safety organisatie in het leven geroepen. We hebben in 2013 onze doelstelling van nul ongevallen met verzuim gerealiseerd. We werken continu aan de bewustwording dat veilig gedrag niet alleen in het belang is van ons bedrijf, maar vooral in het belang van onze collega s en onszelf. Tijdens een speciale Safety Week in oktober hebben we hier de nodige aandacht aan besteed. Veel acties op veiligheidsgebied hebben we doorgevoerd zoals bijvoorbeeld de wijzigingen in de draagplicht van PBM s op wegen en terreinen en in de zonering op ons bedrijventerrein was een overgangsjaar voor ENCI Maastricht. De uitdaging was om de dalende cementverkoop die het gevolg is van de economische crisis, te blijven trotseren. De klinkerproductie werd noodgedwongen gehalveerd en het personeelsbestand bijgevolg teruggebracht tot 129 FTE. Hiermee kan de fabriek haar concurrentiekracht behouden! In 2013 heeft de HeidelbergCement Group onder de noemer «Earth» een nieuwe, webbased methode geïntroduceerd die het voorbereiden van milieuaudits, het opvolgen van de acties die voortvloeien uit de audits en het rapporteren over de resultaten een stuk eenvoudiger maakt. ENCI Maastricht is de eerste cementfabriek van HC Benelux die volgens deze nieuwe methode werd geauditeerd. Begin 2013 heeft de oude molenmotor van Cementmolen 15 het begeven, waardoor ENCI de productie van hoogovencement moest onderbrengen bij andere molens die meer energie verbruikten. Met de nieuwe motor kunnen we ons hoogovencement weer onder optimale condities malen. Ook het behoud van de biodiversiteit in onze groeve is een belangrijk aandachtspunt bij ENCI. In dat opzicht werden in de loop van 2013 verschillende acties uitgevoerd zoals het afvangen en verplaatsen van dieren en het plaatsen van een amfibie- en reptielenscherm in een gebied waar in 2014 kalkgraslanden worden gerealiseerd. Samen met Natuurmonumenten, Gemeente Maastricht, Provincie Limburg en de Stichting Sint- Pietersberg Adembenemend is ENCI ook in 2013 verder gegaan met de uitvoering van het Plan van Transformatie voor onze kade, het bedrijventerrein, overgangszone en groeve. Het ENCI-gebied zal straks een juweel voor Maastricht en de regio zijn Günther Gach, Directeur 2

3 Onze ambitie: NUL ongevallen Tot slot heeft ENCI wijzigingen doorgevoerd in de draagplicht van PBM s (Persoonlijke Beschermingsmiddelen). ENCI blijft zich inspannen op het gebied van veiligheid en ongevallenpreventie. De campagne met de naam Go for Zero streeft naar 0 ongevallen. In dit kader heeft ENCI diverse maatregelen uitgevoerd op veiligheidsgebied. Mede hierdoor heeft zich in 2013 géén ongeval voorgedaan in onze fabriek. De preventiewerkzaamheden zijn hiermee niet afgerond: we blijven de resterende risico s systematisch analyseren en het veiligheidsbewustzijn van iedereen op het ENCI-terrein vergroten. De jaarlijkse veiligheidsweek is hiervoor een belangrijk middel. Een veiligere (werk)omgeving In 2013 realiseerde ENCI opnieuw een veiligere (werk)- omgeving door onder andere de verkeersveiligheid op de locatie te verhogen. Zo hebben we duidelijke zebrapaden en voetpaden aangebracht om de vele voetgangers op de locatie te beschermen. Ook controleren we strenger op het gebruik van veiligheidsgordels in voertuigen. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de heftrucks en «golfkarretjes» die veel ingezet worden tijdens revisiewerkzaamheden. MARKANTE FEITEN OP VEILIGHEIDSGEBIED Geen ongevallen met verzuim in 2013! Alle certificaten (ISO 14001, ISO 9001 en OHSAS 18001) zijn verlengd. ENCI heeft alle medewerkers in 2013 een gehoortest en longfunctietest aangeboden. Hieraan heeft 95% van de medewerkers gehoor gegeven. AANTAL ONGEVALLEN MET VERZUIM ( ) In 2014 zullen we de risicovolle situaties die nog aanwezig zijn in kaart brengen. Via een Plan van Aanpak zullen deze weggenomen worden. Verder werken we in 2014 aan het analyseren - en waar nodig verbeteren - van de procedure voor werkvergunningen en het veiligstellen van apparatuur. Verantwoordelijkheidsgevoel bijbrengen In oktober 2013 hebben we opnieuw een veiligheidsweek georganiseerd voor onze medewerkers. Het doel is om iedereen verantwoordelijkheidsgevoel op het gebied van veiligheid bij te brengen, niet alleen op het werk maar ook thuis. Naast informatiebijeenkomsten over de gevolgen van werken zonder gehoorbescherming, veilig werken op hoogte, de zin van het dragen van PBM s en zichtbaarheid op het terrein waren er stands over o.a. PBM s en Bring safety@home. Naast deze veiligheidsweek werken we er continu aan om veiligheid dieper in te bedden in de bedrijfscultuur en zowel werknemers, leidinggevenden als huurders van het bedrijventerrein hierin te betrekken. In 2013 startte ENCI met het herinrichten van de BHV-organisatie. Hiervoor is een voormalige brandweerauto van de Gemeente Valkenburg omgebouwd en ingericht tot BHV-voertuig dat ook ingezet kan worden voor kleine milieu-incidenten. Tevens zijn vele medewerkers tot BHV-er opgeleid. Het gehele managementteam heeft de AED-cursus gevolgd Medewerkers en veiligheid 3

4 Verantwoordelijkheid en maatschappij Bij alle processen die te maken hebben met de bereiding van het halffabricaat klinker als het eindproduct cement, houdt ENCI de emissies van stof en geluid naar de omgeving zo laag mogelijk. Dit gebeurt binnen de technische mogelijkheden van de bestaande techniek. Bovendien zijn alle emissiepunten bijvoorbeeld voorzien van filters. Emissies De emissies aan alle productie-installaties die horen bij de cementklinkeroven en cementmolens, worden het hele jaar door gemeten. Aan de oven voeren we continu metingen uit voor de parameters die belangrijk zijn voor de procesbesturing en de eisen van de vergunning. De meetwaarden liggen onder de gestelde eisen van de overeenkomstige vergunning. Ieder jaar controleert een onafhankelijk en gecertificeerd meetinstituut de emissies. Ook in 2013 kwamen metingen van dit instituut overeen met de metingen van ENCI. Transport ENCI is en blijft voorstander van vervoer over water omdat het milieu zo minder wordt belast. Circa 75% van alle grond- en brandstoffen wordt per schip aangevoerd. Tussen de 35 en 40% van het cement wordt per bulkschip naar klanten vervoerd. Dit vervoer is gemaximaliseerd omdat alleen aan klanten geleverd kan worden die ook aan het water zijn gevestigd om deze scheepsvrachten te kunnen lossen. Het vervoer met bulkwagens wordt zodanig gepland dat het aantal kilometers met lege bulkwagens tot een minimum wordt gereduceerd. «EARTH» VERGEMAKKELIJKT INTERNE MILIEU-AUDITS Eén van de milieu-duurzaamheidsambities van HeidelbergCement is dat álle productielocaties van HeidelbergCement één keer per vijf jaar intern door de Groep worden geauditeerd op milieugebied. Om het administratieve proces hieromheen te vergemakkelijken, lanceerde de HeidelbergCement Group in 2013 «Earth». Verantwoordelijkheid en maatschappij 4 Bulkschip Emissie NOx NO X (stikstofoxiden) is een verzamelnaam voor verbindingen van stikstof en zuurstof. NO X ontstaat bij alle vormen van verbranding op hoge temperatuur, dus ook bij cementovens. Stikstofoxiden worden gerekend tot stoffen die invloed hebben op de verzuring van het milieu. De maximale eis van deze emissie is eind 2005 gedaald van naar 800 mg/nm 3. ENCI werkt aan een permanente oplossing om de NOx-emissie nog verder te verlagen, zónder concessies te hoeven doen aan de klinkerkwaliteit. Certificaten ENCI beschikt over de certificaten ISO 9001 (kwaliteitszorg), ISO (milieuzorg) en OSHAS (Arbozorg). De controle-audit die KIWA in januari 2014 heeft uitgevoerd, heeft weer bevestigd dat ENCI aan alle certificaateisen voldoet. De cementen van ENCI Maastricht zijn gecertificeerd en voldoen aan de producteisen van CE en KOMO. De cementen worden meerdere malen per jaar gecontroleerd door KIWA. Het vervoer met bulkwagens wordt zodanig gepland dat het aantal kilometers met lege bulkwagens tot een minimum wordt gereduceerd Rob Willems, Hoofd Kwaliteit & Proces van ENCI Maastricht: Het Earth-pakket, dat beschikbaar is via internet, automatiseert niet alleen het maken van het auditrapport, maar ook het monitoren van de acties en het rapporteren over de resultaten. Earth werd in Maastricht in september 2013 toegepast, als eerste cementfabriek van HC Benelux. De voordelen van Earth voor HeidelbergCement zijn evident. Rob Willems: Niet alleen vraagt het hele proces veel minder tijd, veel belangrijker nog is dat álle acties die naar aanleiding van de audits gebeuren, in één systeem worden vastgelegd en zichtbaar zijn voor de betrokken personen. Genomen acties die voortvloeien uit de audit, worden door medewerkers van ENCI namelijk meteen ingevoerd in het systeem, al dan niet ondersteund met foto s. Rob Willems Hoofd Kwaliteit & Proces

5 Begin 2014 heeft ENCI de inrichting van de kalkgraslanden een aantal maanden moeten uitstellen vanwege een broedende Oehoe. Er werden vier jonge kuikens geboren die in mei 2014 zijn geringd. Behoud van de biodiversiteit Er heerst wel eens een beeld dat groeves vijandige omgevingen zijn voor de ontwikkeling van flora en fauna. Het tegendeel is waar: groeves spelen een doorslaggevende rol in het behoud en de ontwikkeling van de biodiversiteit. ENCI Maastricht heeft bewezen dat biodiversiteit en een groeve die in bedrijf is, heel goed samen gaan. Samen met diverse partners heeft ENCI een Plan van Transformatie van het ENCI-gebied opgesteld (zie p. 11), zo ook van de groeve. Zo kunnen ENCI en Natuurmonumenten (toekomstig eigenaar groeve) sámen in een vroeg stadium anticiperen op de functie van de groeve wanneer de mergelwinning is beëindigd en zo natuur en biodiversiteit ontwikkelen. Nu al houden we bij de huidige bedrijfsvoering rekening met de toekomst van de groeve. Voormalig silexdepot wordt kalkgrasland In het Plan van Transformatie is afgesproken om een voormalig silexdepot aan de noordzijde van de groeve in te richten tot kalkgrasland. Het depot wordt in 2014 gewijzigd in een zuidgerichte flauwe helling die vervolgens wordt afgedekt met een één meter dikke laag kalksteen gemengd met teelaarde. Dit is een ideale omstandigheid voor het ontstaan van de voor Nederland unieke kalkgraslanden. Zo ontstaat een positieve impact op de biodiversiteit en de ecosystemen in het gebied. De nieuwe kalkgraslanden zullen een zeer waardevolle uitbreiding zijn op de schaarse hoeveelheid bestaande kalkgraslanden in het omringende natuurgebied van de Sint-Pietersberg. Ecologisch onderzoek: beschermde planten en dieren aanwezig Omdat zich op het silexdepot in de loop van de jaren flora en fauna heeft ontwikkeld, is in 2012 met een ecologische quick scan vastgesteld dat zich hier ook beschermde planten en dieren bevinden. Daarop hebben we in het kader van de Flora- en Faunawet vanaf juli 2012 t/m juli 2013 een volledig ecologisch onderzoek laten uitvoeren. Hieruit blijkt dat in het gebied waar de kalkgraslanden worden gerealiseerd, ook enkele beschermde planten en dieren aanwezig zijn: de hazelworm, alpenwatersalamander, rugstreeppad, vroedmeesterpad, bruin dikkopje (vlinder), klaverblauwtje, das, stijf hardgras, wilde marjolein en vleeskleurige orchis. Voorkomen van negatieve effecten voor dieren en planten Om de negatieve effecten van het realiseren van deze kalkgraslanden voor deze dieren en planten zo veel mogelijk te voorkomen of te compenseren, heeft ENCI een «mitigatieplan» laten opstellen. Op basis van de ecologische onderzoeken en het mitigatieplan hebben we in het kader van de Flora en Faunawet begin 2014 een ontheffing verkregen van de Dienst Regelingen van Economische Zaken. Een belangrijk onderdeel van het mitigatieplan is dat in september 2013 een amfibie- en reptielenscherm in de groeve is geplaatst (totale lengte 1,4 km!). Ecologen hebben de aanwezige amfibieën en reptielen in het gebied uitgevangen en aan de andere zijde van het scherm in de natuur vrijgelaten. Zo wordt voorkomen dat de dieren weer terug kunnen gaan naar het plangebied. Verder is het afwerkingsplan van de groeve enigszins aangepast. Bepaalde delen van het gebied worden later ingericht waardoor de natuur meer kans krijgt zich te herstellen. Biodiversiteit 5

6 Sluiten van kringlopen Zuinig omgaan met natuurlijke grondstoffen en fossiele brandstoffen is al decennialang een belangrijke pijler van onze bedrijfsvoering. Al tientallen jaren gebruikt ENCI restproducten van andere industrieën als vervangende grond- of brandstof. Om portlandcementklinker te produceren in de cementklinkeroven is een vlam met een temperatuur van graden Celcius nodig. Daarbij worden alternatieve brandstoffen ingezet om fossiele brandstoffen te besparen. Hiermee lost ENCI een deel van het afvalprobleem op voor andere industrieën. Afval als grondstof Voor de productie van klinker (halffabricaat voor cement) is mergel nodig. Die mergel wint ENCI in haar groeve in Maastricht. Voor de productie van ruim ton klinker gebruikten we in ton natte mergel. Om onder andere het klinkerverbruik te verminderen, zetten we alternatieve grondstoffen zoals hoogovenslak en vliegas in. Door de inzet van deze alternatieve grondstoffen bij de cementproductie hoeft er minder energie-intensieve klinker geproduceerd te worden. Door de jarenlange ontwikkeling hebben de ENCI-fabrieken gemiddeld het laagste aandeel portlandcementklinker (ca 50%) in Europa. Dit is veel minder dan gemiddeld in de Europese cementindustrie (bijna 74%). Wereldwijd onderscheidt Nederlands ENCI-cement zich door het hoge gebruik van hoogovenslak. Dit hoogovencement zorgt voor écht duurzaam beton: hoogovencement is immers een CO 2 -arm cement (er hoeft hiervoor minder klinker te worden geproduceerd) en het is bovendien beter bestand tegen atmosferische invloeden. Afval als brandstof Er is veel energie nodig om portlandcementklinker in de cementklinkeroven te produceren. Als marktleider in Nederland zet ENCI zoveel mogelijk alternatieve brandstoffen in ter vervanging van fossiele brandstoffen. Voorbeelden zijn rioolwaterzuiveringsslib, PPDF (mengsel van papier en plastic) en diermeel. Hiermee bereiken we een vermindering van de eigen energiekosten voor de productie van klinker. In 2013 werd bij ENCI Maastricht 85% van de benodigde verbrandingsenergie gehaald uit alternatieve brandstoffen. Dit percentage is iets hoger dan 2012 (82%) maar nagenoeg gelijk aan Duurzaam produceren Brandstoffenverdeling % 15% 51% Fossiele brandstoffen Biomassa Andere alternatieve brandstoffen «Met de inzet van alternatieve gronden brandstoffen lost ENCI een deel van het afvalprobleem op én de fabriek bespaart op haar energiekosten. Een win-win-situatie dus!» ENCI zet onder andere rioolwaterzuiveringsslib in ter vervanging van fossiele brandstoffen 6

7 Minder CO 2 door biomassa ENCI Maastricht voldeed ook in 2013 ruimschoots aan de opgelegde criteria voor de emissie van CO 2. In 2013 kon ENCI Maastricht haar CO 2 -uitstoot per geproduceerde ton klinker handhaven op het niveau van voorgaande jaren. Deze uitstoot is zo n 18% minder dan in het referentiejaar «Het voordeel van de toepassing van restproducten bij de cementindustrie ten opzichte van andere industrieën is dat er bij de verwerking tot cement nauwelijks restafval overblijft.» Inzet biomassa De productie van cement kost veel energie en genereert emissies van koolstofdioxide (CO 2 ). Net als haar zusterbedrijven stelt ENCI Maastricht alles in het werk om haar CO 2 -uitstoot te beperken. De fabriek gebruikt hiervoor onder andere klimaatneutrale biobrandstoffen. De vermindering van de CO 2 -emissie wordt bereikt door: De cementklinkeroven van ENCI Maastricht Inzet van biomassa als brandstof voor de oven In 2013 was 85% van de brandstoffen van de cementklinkeroven van ENCI Maastricht alternatief. Zo n 34% van de brandstofinput in het ovensysteem was afkomstig uit biomassa. Dit heeft belangrijke voordelen: als duurzame energie is biomassa klimaatneutraal, het wordt lokaal ingekocht en ENCI hoeft minder fossiele brandstoffen te gebruiken. Omdat deze brandstoffen beperkt beschikbaar zijn, verwacht ENCI dat het vergroten van het aandeel biomassa de komende jaren niet kan groeien en gehandhaafd zal blijven rond 35-40% Inzet van andere alternatieve brandstoffen in de cementoven Naast biomassa, gebruikt ENCI al jarenlang restproducten van andere industrieën als brandstof. Door de hoge vlamtemperatuur en lange verblijftijd in de oven, verbranden de alternatieve brandstoffen volledig. Het niet-brandbare deel wordt tijdens het ovenproces gebonden aan de klinker. De medewerkers van ENCI hebben inmiddels veel kennis en ervaring op dit gebied opgebouwd en verspreiden dit actief binnen de HeidelbergCement Group. Inzet van alternatieve grondstoffen ter vervanging van klinker ENCI zet alternatieve grondstoffen in ter vervanging van energie-intensieve klinker (zie ook sluiten van kringlopen) Dit betekent een aanzienlijke besparing op CO 2 -emissie. Het zo efficiënt mogelijk bedrijven van de installaties Een optimaal beheer van de installaties waardoor het energieverbruik daalt en de CO 2 -uitstoot vermindert. Ontwikkeling emissie kg CO 2 /ton klinker Duurzaam produceren 7

8 Cementbereiding 8 De bereiding van cement ENCI Maastricht produceert zowel klinker (het halffabricaat voor de cementbereiding), als diverse cementsoorten (het eindproduct). De kalksteen die nodig is om klinker te produceren, wint ENCI in de St.-Pietersberggroeve in Maastricht. De commerciële mergelwinning eindigt in juli De klinkerproductie eindigt uiterlijk in juli Het cement van ENCI Maastricht is grotendeels bestemd voor de Nederlandse markt en vindt z n weg naar met name infrastructurele werken, utiliteitsbouw en woningbouw, bouwmarkten en de verwerkende industrie. De ondertunneling van de A2 in Maastricht is een belangrijk project dat met cement van ENCI Maastricht wordt gerealiseerd. Fase 1: van mergel tot klinker Voor de productie van cement is kalksteen nodig. ENCI wint deze kalksteen in de groeve pal achter haar fabrieksterrein. De kalksteen wordt gebroken, gedroogd en samen met andere materialen (ijzeroxide, siliciumoxide, hoogovenslak en aluminiumoxide) tot ovenmeel vermalen. Deze bestanddelen zijn afkomstig van andere industrieën en worden via het water en per as aangevoerd. Nadat het ovenmeel in een cyclonentoren wordt opgewarmd tot een temperatuur van 780ºC, stroomt het materiaal in een 200 meter lange roterende oven. Door de ronddraaiende beweging en de hellende opstelling van de oven wordt het ovenmeel geleidelijk opgewarmd tot circa 1.450ºC. De hoge temperatuur zorgt voor chemische reacties waardoor klinker ontstaat. Vervolgens wordt de klinker gekoeld in negen meedraaiende koelers met een lengte van elk 22 meter. Er vormen zich grijs-zwarte bolletjes: de portlandcementklinker. Fase 2: van klinker tot cement In de vorm van ronde bollen is portlandcementklinker niet bruikbaar in beton. Hij moet eerst tot een fijn poeder worden gemalen. In Maastricht vindt deze maling plaats in drie kogelmolens waarin stalen kogels van verschillende grootte de portlandcementklinker fijnmalen. ENCI Maastricht beschikt ook over een energiezuinige rollenpers met daaraan gekoppeld een kogelmolen. In deze rollenpers wordt klinker onder hoge druk tussen twee walsen voorgemalen en vervolgens in de kogelmolen tot cement vermalen. Afhankelijk van het gewenste eindproduct voegt ENCI bepaalde stoffen toe. Dat zijn restproducten uit andere industrieën. Hoogovenslak: een restproduct dat vrijkomt tijdens de productie van ruwijzer. Vliegas: een restproduct van met steenkool gestookte elektriciteitscentrales. Portlandcementklinker, hoogovenslak, poederkoolvliegas en kalksteen worden in verschillende verhoudingen gedoseerd waardoor de verschillende cementsoorten worden geproduceerd. Tijdens het productieproces wordt ook nog een kleine hoeveelheid «bindtijdregelaar» toegevoegd in de vorm van calciumsulfaat waarmee de verwerkingstijd van het beton wordt geregeld. Verpakken en verzenden Nadat het cement is gemaakt, moet het nog bij de klant terecht komen. Dat kan bij ENCI in bulk of verpakt in zakken van 25 kg. Cement voor bulktransport gaat vanuit opslagsilo s naar volledig geautomatiseerde laadinstallaties waarmee de schepen of tankauto s worden gevuld. Anno 2014 bedraagt het vervoer over water circa 36% en het vervoer per as 64%. Daarnaast verpakt ENCI jaarlijks verschillende soorten cement in 25 kg zakken (circa 10% van de totale productie). Het vullen en wegen van deze cementzakken verloopt via volledig geautomatiseerde processen Klinker- en cementproductie ENCI Maastricht (in tonnen) Klinker Cement

9 Schematische weergave van de cementbereiding Productieschema van mergel tot klinker opslaghal klinker stoffilter meelmolen oven voorwarmer (cyclonentoren) homogeniseersilo s droger breker mengbed (tussenopslag mergel) groeve Materiaalstroom Luchtstroom Productieschema van klinker tot cement opslagsilo s cement vliegas slak gips kalksteen transport opslaghal klinker rollenpers kogelmolen Materiaalstroom Cementbereiding 9

10 Cementsoorten Cement is een bindmiddel in onder andere betonmortel en betonnen producten, in metsel- en voegmortels en in zand-cement-stabilisaties. De bekendste, meest toegepaste cementsoorten zijn portlandcement en hoogovencement. ENCI Maastricht produceert diverse cementsoorten in de juiste kwaliteit, met elk zijn eigen toepassingsgebied. CEM I (in drie kwaliteiten) Portlandcement: 100% klinker CEM II/B-V Portlandvliegascement: 75% klinker en 25% poederkoolvliegas CEM II/B-S Portlandslakcement: 75% klinker en 25% hoogovenslak CEM III/B Hoogovencement: 30% klinker en 70% hoogovenslak CEM V/A (S-V) Composietcement: 50% klinker, 25% hoogovenslak, 25% poederkoolvliegas MC Metselcement: 65% klinker en 35% kalksteen proces. Ook onze leveranciers moeten zich houden aan de vereiste specificaties en uiteraard wordt dit gecontroleerd. Het resultaat is een cement van constante hoge kwaliteit. Cementsoorten Blijven innoveren De innovatieve ontwikkelingen staan niet stil. In hoogwaardige kwaliteitscentra ontwikkelt ENCI nieuwe cementsoorten die inspelen op wensen van klanten of de trend zetten voor nieuwe of toekomstige markten. Verder ondersteunt het kwaliteitscentrum van ENCI Maastricht onze klanten ten aanzien van de cementen die we leveren en de toepassingen ervan. De zorg voor de kwaliteit van onze cementen De cementproductie vereist een strikte controle van de producten en het productieproces. Daarom worden bij alle stappen in het proces monsters genomen en analyses uitgevoerd. Met speciaal ontwikkelde softwareprogramma s beheersen en bewaken we ons CEMENT VORMT DE BASIS VOOR BETON! Cement is de belangrijkste grondstof voor de bereiding van beton. Cement vormt samen met water het lijm om de zand- en grindkorrels aan elkaar te plakken. Het materiaal dat vervolgens na verharding ontstaat, noemen we beton. Beton is overal om ons heen: in de woningbouw (28%), utiliteitsbouw (35%), de grond-, water- en wegenbouw (24%) en bij herstel- en verbouwprojecten (13%). In totaal produceert Nederland gemiddeld 14 à 15 miljoen m 3 beton wat overeenkomt met 1 m 3 beton per inwoner. En dat elk jaar opnieuw. 10

11 ENCI-gebied wordt juweel voor Maastricht en regio Begin 2010 is ENCI samen met Provincie Limburg, Gemeente Maastricht, Natuurmonumenten en belangenorganisaties een Plan van Transformatie voor het ENCI-gebied overeengekomen. Op basis hiervan stopt ENCI de commerciële mergelwinning uiterlijk in juli Uiterlijk een jaar later stopt de productie van klinker en gaat de fabriek verder als maalbedrijf. In 2020 draagt ENCI de groeve over aan Natuurmonumenten. De transformatie vindt plaats in vier onderdelen van het ENCI-gebied. 1. Bedrijventerrein: nieuwe bedrijven en werkgelegenheid ENCI produceert en levert cement. Nu, maar ook in de toekomst wanneer de klinkerproductie is beëindigd. Los hiervan ontwikkelt ons bedrijventerrein zich naar een open, multifunctioneel terrein met een verscheidenheid aan bedrijven waar respect voor duurzaamheid een belangrijk punt van aandacht is. Anno 2014 zijn ruim 30 externe bedrijven gevestigd op het ENCI Bedrijvenpark. 2. Groeve: unieke natuur met recreatie In nauw overleg met Natuurmonumenten vormen we onze 135 ha grote groeve nu al om tot een prachtig natuurgebied met verschillende recreatiemogelijkheden. Een natuurbad, kalkgraslanden, steilwanden, wandelpaden, trappen en uitzichtpunten zijn belangrijke onderdelen, waarbij er rust is voor natuur en ruimte voor avontuur. Beleving van geologische wonderen in optima forma! 3. Overgangszone: geleidelijke overgang tussen bedrijventerrein en groeve De overgangszone tussen groeve en bedrijventerrein richt zich in de toekomst op recreatie/horeca, wellness en creatieve bedrijvigheid (lichtere vormen van bedrijvigheid). In 2013 hebben we een deel Inrichting van het natuurbad aan de noordzijde van de groeve van deze zone 12 meter uitgediept (naar +38 m NAP) voor een prachtig uitzicht op de groeve. In 2014 draagt ENCI dit gebied over aan de Stichting Ontwikkelingsmaatschappij ENCI-gebied. Sinds 2013 ligt in de overgangszone het «Infocentrum ENCIgebied» waar talrijke bezoekers zich laten informeren over de transformatie. 4. Kade: omvorming naar een multimodale kade ENCI, Gemeente Maastricht en Provincie Limburg spannen zich in om de huidige kade te transformeren naar een multimodale kade die klaar is voor de toekomst van het ENCI Bedrijvenpark. In 2014 wordt gewerkt aan een concreet investeringsprogramma. Bij de uitvoering van het Plan van Transformatie is de ontsluiting van het ENCI-gebied een speciaal punt van aandacht. Een uniek voorbeeld hiervan is de bouw in 2014 en 2015 van een spectaculaire 40 meter hoge trap en uitzichtplatform tussen de St.-Pietersberg in Maastricht en de ENCI-groeve. De «Stichting Ontwikkelingsmaatschappij ENCIgebied» ziet toe op de kwaliteit en voortgang van de uitvoering van de transformatie en is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de overgangszone. Participanten zijn ENCI, Natuurmonumenten, Provincie Limburg, Gemeente Maastricht en Stichting St.- Pietersberg Adembenemend (vertegenwoordiging omgeving). In 2014 en 2015 wordt gebouwd aan een spectaculaire trap en uitzichtplatform tussen de Sint-Pietersberg en de ENCI-groeve. Doel is de historische route Maastricht - Luik in ere te herstellen. (foto is eerste impressie) Transformatie ENCI-gebied 11

12 ENCI Maastricht in vogelvlucht ENCI is de grootste producent en leverancier van Nederlands cement. Het bedrijf heeft in Nederland productielocaties in Maastricht, IJmuiden en Rotterdam. ENCI Maastricht, de oudste fabriek van ENCI, is opgericht in 1926 en ligt langs de rivier de Maas. De fabriek beschikt over één groeve, één cementklinkeroven, een rollenpers en diverse kogelmolens om cement te malen, een verzendafdeling en een kade. Het fabrieksterrein is 33 hectare groot en de groeve bestrijkt zo n 135 hectare. Hiervan is 70 hectare heringericht of in afwerking. Maastricht produceerde in ton klinker (halffabricaat voor de cementbereiding) en ruim ton cement. Eind 2013 telde de fabriek circa 129 FTE (fulltime-equivalent). Deze medewerkers zijn alleen werkzaam voor ENCI Maastricht. Aanvullend telt de fabriek nog een kleine 20 FTE die werkzaam zijn voor de centrale stafafdelingen van HeidelbergCement Benelux. HEIDELBERGCEMENT GROUP ENCI is onderdeel van de HeidelbergCement Group, wereldwijd marktleider in zand en grind en één van de grootste producenten van cement en beton ter wereld. De HeidelbergCement Group is beursgenoteerd en is actief in meer dan 40 landen. Met ruim medewerkers die werkzaam zijn in productielocaties heeft HeidelbergCement in 2013 een geconsolideerde omzet gerealiseerd van 14 miljard euro. ENCI B.V. Vestiging Maastricht Lage Kanaaldijk NA Maastricht Tel (0)

Veiligheid en milieu ENCI Maastricht

Veiligheid en milieu ENCI Maastricht Veiligheid en milieu ENCI Maastricht Feiten & cijfers 2015 01 Veiligheid en milieu ENCI Maastricht Feiten & cijfers 2015 Veiligheid Het doel van het veiligheidsbeleid is geen arbeidsongevallen meer te

Nadere informatie

Veiligheid en milieu ENCI Maastricht. Feiten & cijfers 2016

Veiligheid en milieu ENCI Maastricht. Feiten & cijfers 2016 Veiligheid en milieu ENCI Maastricht Feiten & cijfers 2016 01 Veiligheid en milieu ENCI Maastricht Feiten & cijfers 2016 Veiligheid Het doel van het veiligheidsbeleid is geen arbeidsongevallen meer te

Nadere informatie

ENCI Maastricht Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017

ENCI Maastricht Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017 ENCI Maastricht Veiligheid en milieu Feiten & cijfers 2017 01 Veiligheid en milieu ENCI Maastricht Feiten & cijfers 2017 Duurzaamheidsverplichtingen > Naar uitmuntendheid in We commiteren ons aan de continue

Nadere informatie

Maastricht. Bedrijfsprofiel 2014-2015. Veiligheid: Go for Zero. Behoud van de biodiversiteit. Een overgangsjaar. 33% biomassa Een groeidiamant

Maastricht. Bedrijfsprofiel 2014-2015. Veiligheid: Go for Zero. Behoud van de biodiversiteit. Een overgangsjaar. 33% biomassa Een groeidiamant Maastricht Bedrijfsprofiel 2014-2015 Een overgangsjaar Veiligheid: Go for Zero Behoud van de biodiversiteit Optimaliseren energieverbruik 33% biomassa Een groeidiamant 1 MARKANTE FEITEN 2014 / EERSTE HELFT

Nadere informatie

Rotterdam IJmuiden Bedrijfsprofiel

Rotterdam IJmuiden Bedrijfsprofiel Rotterdam IJmuiden Bedrijfsprofiel Milieu- en veiligheidsverslag 2012/2013 Veiligheid topprioriteit Veiligheid en medewerkers Verantwoordelijkheid en maatschappij Bescherming van ons klimaat Productie

Nadere informatie

Rotterdam IJmuiden Bedrijfsprofiel

Rotterdam IJmuiden Bedrijfsprofiel Rotterdam IJmuiden Bedrijfsprofiel Milieu- en veiligheidsverslag 2013/2014 Veiligheid topprioriteit Veiligheid en medewerkers Verantwoordelijkheid en maatschappij Bescherming van ons klimaat Productie

Nadere informatie

ENCI Rotterdam / IJmuiden Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017

ENCI Rotterdam / IJmuiden Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017 ENCI Rotterdam / IJmuiden Veiligheid en milieu Feiten & cijfers 2017 01 Veiligheid en milieu ENCI Rotterdam / IJmuiden Feiten & cijfers 2017 Duurzaamheidsverbintenissen > Naar uitmuntendheid in We engageren

Nadere informatie

Inhoud. Ketenanalyse prefab betonproducten GMB 2

Inhoud. Ketenanalyse prefab betonproducten GMB 2 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Stap 1: Uitwerking van de waardeketen... 4 2.1 Grondstoffen... 4 2.2 Transport naar betoncentrale... 4 2.3 Prefab betoncentrale... 4 2.4 Transport naar het project... 5 2.5 Gebruikersfase

Nadere informatie

5 Aanvulling hoofdstuk 5 Anorganische bindmiddelen

5 Aanvulling hoofdstuk 5 Anorganische bindmiddelen 5 Aanvulling hoofdstuk 5 Anorganische bindmiddelen 5.1 De productie van portlandcement 5.2 Opnamen elektronenmicroscoop 5.3 De productie van hoogovencement 5.4 De productie van portlandvliegascement 5.5

Nadere informatie

Rotterdam IJmuiden. Bedrijfsprofiel 2014/2015. Verantwoordelijkheid en maatschappij. Veiligheid en medewerkers. Veiligheid topprioriteit

Rotterdam IJmuiden. Bedrijfsprofiel 2014/2015. Verantwoordelijkheid en maatschappij. Veiligheid en medewerkers. Veiligheid topprioriteit Rotterdam IJmuiden Bedrijfsprofiel 2014/2015 Veiligheid topprioriteit Veiligheid en medewerkers Verantwoordelijkheid en maatschappij Bescherming van ons klimaat Productie van hoogovencement ENCI IJmuiden

Nadere informatie

CBR Gent. Bedrijfsprofiel. Milieu- en veiligheidsverslag 2013/2014. Onze ambitie: nul ongevallen Medewerkers en veiligheid. Energiezuinige producent

CBR Gent. Bedrijfsprofiel. Milieu- en veiligheidsverslag 2013/2014. Onze ambitie: nul ongevallen Medewerkers en veiligheid. Energiezuinige producent CBR Gent Bedrijfsprofiel Milieu- en veiligheidsverslag 2013/2014 Onze ambitie: nul ongevallen Medewerkers en veiligheid Energiezuinige producent Vooruitstrevende werkorganisatie Duurzaam hoogovencement

Nadere informatie

CBR Lixhe Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017

CBR Lixhe Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017 CBR Lixhe Veiligheid en milieu Feiten & cijfers 017 01 Veiligheid en milieu CBR Lixhe Feiten & cijfers 017 Duurzaamheidsverbintenissen > Naar uitmuntendheid in We engageren ons tot continue verbetering

Nadere informatie

Wijzer met CEM III. Hoogovencement, een robuust recept! Cement&BetonCentrum. brochure wijzer met CEM III.indd 1 28-10-10 14:44

Wijzer met CEM III. Hoogovencement, een robuust recept! Cement&BetonCentrum. brochure wijzer met CEM III.indd 1 28-10-10 14:44 Wijzer met CEM III Hoogovencement, een robuust recept! Cement&BetonCentrum 1 brochure wijzer met CEM III.indd 1 28-10-10 14:44 2 brochure wijzer met CEM III.indd 2 28-10-10 14:44 Hoogovencement Hoogovencement

Nadere informatie

Duurzamer beton door gebruik van Mecalithe

Duurzamer beton door gebruik van Mecalithe Duurzamer beton door gebruik van Mecalithe Datum : 1 juli 2014 Versie : W1.1 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Cement... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2 Cement in Nederland... 4 2.3 CO 2 uitstoot cement... 5 2.4

Nadere informatie

Veiligheid en milieu CBR Lixhe

Veiligheid en milieu CBR Lixhe Veiligheid en milieu CBR Lixhe Feiten & cijfers 2016 01 Veiligheid en milieu CBR Lixhe Feiten & cijfers 2016 Veiligheid Het doel van het veiligheidsbeleid is geen arbeidsongevallen meer te hebben. Dit

Nadere informatie

Green Deal Concreet 1.0

Green Deal Concreet 1.0 Green Deal Concreet 1.0 Een groep vooraanstaande bedrijven en brancheorganisaties in de betonketen hebben in 2011 samen met MVO Nederland het MVO Netwerk Beton opgericht. Op 4 oktober 2011 heeft het MVO

Nadere informatie

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & north river écht duurzaam produceren 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

Milieuverslag 2006 nnn ENCI MEBIN

Milieuverslag 2006 nnn ENCI MEBIN Milieuverslag 2006 ENCI MEBIN Milieuverslag 2006 Milieuverslag 2006 ENCI en Mebin gaan door met hun beleid van Duurzame Ontwikkeling 2 Een profiel van HeidelbergCement in de Benelux. 4 De vestigingen

Nadere informatie

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & NORTH RIVER ÉCHT DUURZAAM PRODUCEREN 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

Verantwoording CO 2 reductiedoelstellingen tot en met juni 2017

Verantwoording CO 2 reductiedoelstellingen tot en met juni 2017 Verantwoording CO 2 tot en met juni 2017 Het vermenigvuldigen van deze documentatie en/of het vertrekken van gegevens aan derden in welke vorm dan ook is te allen tijde verboden, tenzij hiervoor schriftelijk

Nadere informatie

Eco-responsibility. Voortgang van het duurzaamheidsbeleid 2014. Duurzaam groevebeheer en biodiversiteit. Duurzame producent.

Eco-responsibility. Voortgang van het duurzaamheidsbeleid 2014. Duurzaam groevebeheer en biodiversiteit. Duurzame producent. Eco-responsibility Voortgang van het duurzaamheidsbeleid 2014 Duurzame producent Duurzaam bouwen Duurzaam groevebeheer en biodiversiteit Sluiten van kringlopen Duurzame werkgever en veiligheid Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

CBR Antoing. Fabrieksprofiel. Milieu- en veiligheidsverslag 2012/ uur opleiding gevolgd. Investeringen op vlak van milieu

CBR Antoing. Fabrieksprofiel. Milieu- en veiligheidsverslag 2012/ uur opleiding gevolgd. Investeringen op vlak van milieu CBR Antoing Fabrieksprofiel Milieu- en veiligheidsverslag 2012/2013 Investeringen op vlak van milieu Veiligheid: Go for Zero 3.478 uur opleiding gevolgd 59,5% alternatieve brandstoffen Maatregelen om lawaai

Nadere informatie

Verantwoording CO2 reductiedoelstellingen 2018

Verantwoording CO2 reductiedoelstellingen 2018 Verantwoording CO2 2018 Het vermenigvuldigen van deze documentatie en/of het vertrekken van gegevens aan derden in welke vorm dan ook is te allen tijde verboden, tenzij hiervoor schriftelijk toestemming

Nadere informatie

Veiligheid en milieu CBR Antoing

Veiligheid en milieu CBR Antoing Veiligheid en milieu CBR Antoing Feiten & cijfers 2016 01 Veiligheid en milieu CBR Antoing Feiten & cijfers 2016 Veiligheid Het doel van het veiligheidsbeleid is geen arbeidsongevallen meer te hebben.

Nadere informatie

CBR Antoing Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017

CBR Antoing Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017 CBR Antoing Veiligheid en milieu Feiten & cijfers 2017 01 Veiligheid en milieu CBR Antoing Feiten & cijfers 2017 Duurzaamheidsverbintenissen > Naar uitmuntendheid in We engageren ons tot continue verbetering

Nadere informatie

CBR Gent Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017

CBR Gent Veiligheid en milieu. Feiten & cijfers 2017 CBR Gent Veiligheid en milieu Feiten & cijfers 2017 01 Veiligheid en milieu CBR Gent Feiten & cijfers 2017 Duurzaamheidsverbintenissen > Naar uitmuntendheid in We engageren ons tot continue verbetering

Nadere informatie

Koolstofdioxide (CO 2 ) uitstoot. en de betonindustrie. Door : Ad van der Pol Datum : 1 juli 2014 Versie : 1.6

Koolstofdioxide (CO 2 ) uitstoot. en de betonindustrie. Door : Ad van der Pol Datum : 1 juli 2014 Versie : 1.6 Koolstofdioxide (CO 2 ) uitstoot en de betonindustrie Door : Ad van der Pol Datum : 1 juli 2014 Versie : 1.6 Document historie Versie Datum Door Omschrijving 0.1 30 januari 2014 Ad van der Pol Opstellen

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie Duurzame Industrie De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

Verantwoording CO2 reductiedoelstellingen tot en met juni 2016

Verantwoording CO2 reductiedoelstellingen tot en met juni 2016 Verantwoording CO2 tot en met juni 2016 Het vermenigvuldigen van deze documentatie en/of het vertrekken van gegevens aan derden in welke vorm dan ook is te allen tijde verboden, tenzij hiervoor schriftelijk

Nadere informatie

Ketenanalyse betonproducten. Criteria Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0 Opgesteld door Dennis Kreeft Handtekening

Ketenanalyse betonproducten. Criteria Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0 Opgesteld door Dennis Kreeft Handtekening Ketenanalyse betonproducten Criteria Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0 Opgesteld door Dennis Kreeft Handtekening Autorisatiedatum 12-06-2016 Versie 12-06-2016 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding...

Nadere informatie

Verantwoording CO2 reductiedoelstellingen 2017

Verantwoording CO2 reductiedoelstellingen 2017 Verantwoording CO2 2017 Het vermenigvuldigen van deze documentatie en/of het vertrekken van gegevens aan derden in welke vorm dan ook is te allen tijde verboden, tenzij hiervoor schriftelijk toestemming

Nadere informatie

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in

Nadere informatie

100% Circulair beton Slimbreken voor beter granulaat en minder CO2

100% Circulair beton Slimbreken voor beter granulaat en minder CO2 2016-05-09 100% Circulair beton Slimbreken voor beter granulaat en minder CO2 Koos Schenk Alef Schippers smartcrushers.com Inhoud Wat is Slimbreken? Zand en grind, beter dan nieuw Toepassing in betonwaren

Nadere informatie

VAN AFVAL TOT GRONDSTOF! SAMEN MET U DE JUISTE RECYCLING KOMBINATIE

VAN AFVAL TOT GRONDSTOF! SAMEN MET U DE JUISTE RECYCLING KOMBINATIE Beleid Nederlandse Overheid Groene Groeistrategie 1 Energie: naar een duurzame, betaalbare en betrouwbare energievoorziening 2 Biobased economy: substitutie fossiele door groene grondstoffen (biomassa)

Nadere informatie

De opwarming van de aarde

De opwarming van de aarde De opwarming van de aarde De uitstoot van broeikasgassen als gevolg van het verbranden van fossiele brandstoffen is een wereldwijd probleem. Verhoging van de zeespiegel en extreme weersomstandigheden zijn

Nadere informatie

Duurzaamheid, Energie en Milieu

Duurzaamheid, Energie en Milieu Duurzaamheid, Energie en Milieu In de uitvoeringsagenda duurzaamheid van de gemeente staat: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van huidige generaties zonder de mogelijkheden

Nadere informatie

CBR Gent. Bedrijfsbrochure. Milieu- en veiligheidsverslag 2012/2013. Energiezuinig producent. Onze ambitie: nul ongevallen Medewerkers en veiligheid

CBR Gent. Bedrijfsbrochure. Milieu- en veiligheidsverslag 2012/2013. Energiezuinig producent. Onze ambitie: nul ongevallen Medewerkers en veiligheid CBR Gent Bedrijfsbrochure Milieu- en veiligheidsverslag 2012/2013 Onze ambitie: nul ongevallen Medewerkers en veiligheid Energiezuinig producent Vooruitstrevende werkorganisatie Duurzaam hoogovencement

Nadere informatie

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid Duurzaamheid is één van de belangrijke aandachtspunten van het bedrijfsleven. Deze brochure is een initiatief van EMPAC, de organisatie van de

Nadere informatie

Van ENCI Cementfabriek naar Bedrijvenpark ENCI Verhuurinformatie 2014

Van ENCI Cementfabriek naar Bedrijvenpark ENCI Verhuurinformatie 2014 Van ENCI Cementfabriek naar Bedrijvenpark ENCI Verhuurinformatie 2014 ENCI B.V. Postbus 1 6200 AA Maastricht Tel: +31 (0) 43 329 77 77 Fax:+31 (0) 43 329 78 22 www.enci.nl www.enci-gebied.nl Uitgave: mei

Nadere informatie

van duurzaam tot circulair

van duurzaam tot circulair van duurzaam tot circulair van duurzaam tot circulair In gebouwen die ontmanteld moeten worden zijn veel materialen aanwezig die een aanzienlijke waarde vertegenwoordigen, zoals staal, aluminium, vloerbedekking,

Nadere informatie

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2016 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen

Nadere informatie

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde

Nadere informatie

L 55/74 Publicatieblad van de Europese Unie Bruto binnenlands product in constante prijzen van 1995 (bron: nationale. 1A, sectorale aanpak).

L 55/74 Publicatieblad van de Europese Unie Bruto binnenlands product in constante prijzen van 1995 (bron: nationale. 1A, sectorale aanpak). L 55/74 Publicatieblad van de Europese Unie 1.3.2005 BIJLAGE II LIJST VAN JAARLIJKSE INDICATOREN TABEL II-1 Lijst van prioriteitsindicatoren ( 1 ) Indicator Teller/noemer Richtsnoeren/definities ( 2 )(

Nadere informatie

Ketenanalyse upstream Aangekochte Goederen en Diensten Prefab Betonproducten

Ketenanalyse upstream Aangekochte Goederen en Diensten Prefab Betonproducten Ketenanalyse upstream Aangekochte Goederen en Diensten Prefab Betonproducten Inleiding In het kader van certificering op niveau 5 van de CO 2-prestatieladder voert Jac. Barendregt één analyse uit van een

Nadere informatie

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN?

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? Een Grundfos pump audit creëert duidelijkheid Is duurzaamheid één van de doelstellingen in uw organisatie? Steeds meer bedrijven en (semi-)

Nadere informatie

Cement en beton: hoe kunnen we nog duurzamer?

Cement en beton: hoe kunnen we nog duurzamer? duurzaamheid Parc de l Alliance Boulevard de France 3-5 1420 Braine-l Alleud www.cbr.be Een uitgave van CBR en ENCI, onderdelen van de HeidelbergCement Group, nr 41, editie 4 - december 2017 tiende jaargang

Nadere informatie

CO2- communicatieplan

CO2- communicatieplan CO2- communicatieplan Remmits Beheer Opgesteld : Gecontroleerd: Status : E. Luiken F. Pesch Definitief Maart 2014-1 - Inhoudsopgave: 1.0 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen

Nadere informatie

Verantwoording CO2 reductiedoelstellingen 2016

Verantwoording CO2 reductiedoelstellingen 2016 Verantwoording CO2 2016 Het vermenigvuldigen van deze documentatie en/of het vertrekken van gegevens aan derden in welke vorm dan ook is te allen tijde verboden, tenzij hiervoor schriftelijk toestemming

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt Duurzame Industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

i F jnm azi z g ne n tw erk k vo v o o r o bou o w log o ist s i t ek, k k e n lpun u t n e t n n en n ni n euw e ui u td t aging n en

i F jnm azi z g ne n tw erk k vo v o o r o bou o w log o ist s i t ek, k k e n lpun u t n e t n n en n ni n euw e ui u td t aging n en Fijnmazig netwerk voor bouwlogistiek, knelpunten en nieuwe uitdagingen, NVB congres, Kampen 1 Inhoud Inleiding Marktbeschrijving bouwmaterialen, trends en ontwikkelingen Positie van binnenvaart en binnenhavens

Nadere informatie

100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten

100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten 2016-06-21 100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten Koos Schenk Alef Schippers smartcrushers.com Inhoud Wat is Slimbreken? 100% circulair beton Zand en grind, beter dan nieuw Toepassing

Nadere informatie

100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten

100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten 2016-06-21 100% Circulair beton Slimbreken voor minder CO2 en lagere kosten Koos Schenk Alef Schippers smartcrushers.com Inhoud Wat is Slimbreken? 100% circulair beton Zand en grind, beter dan nieuw Toepassing

Nadere informatie

Malen Omvangsreductie

Malen Omvangsreductie Custom Powders heeft de reputatie Europa s Center of Excellence te zijn op het gebied van maaldiensten. We beschikken over meer dan 25 jaar ervaring met een breed scala aan producten op een zeer breed

Nadere informatie

Vrijwaring van de natuurlijke rijkdommen: de valorisatie van afval in de cementindustrie

Vrijwaring van de natuurlijke rijkdommen: de valorisatie van afval in de cementindustrie De Belgische cementindustrie De cementindustrie omvat drie firma s: CBR, CCB en Holcim. Haar omzet bedraagt ongeveer 480 miljoen euro en zij stelt circa 1500 mensen tewerk. Het jaarlijks cementverbruik

Nadere informatie

CO 2 footprint tussenrapportage 2015 1 e half jaar

CO 2 footprint tussenrapportage 2015 1 e half jaar CO 2 footprint tussenrapportage 2015 1 e half jaar Naam opdrachtgever: Unipro BV Adres: Bouwstraat 18 Plaats: Haaksbergen Uitgevoerd door: Zienergie BV Adres: Dokter Stolteweg 2 Plaats Zwolle Telefoon:

Nadere informatie

CO2- communicatieplan

CO2- communicatieplan CO2- communicatieplan Remmits Beheer Opgesteld : Gecontroleerd: Status : E. Luiken F. Pesch Definitief Augustus 2015-1 - Inhoudsopgave: 1.0 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen

Nadere informatie

ENERGIE & KLIMAATBESCHERMING

ENERGIE & KLIMAATBESCHERMING Om bij te dragen aan de bescherming van het klimaat, beperken we de CO2-voetafdruk in onze gehele waardeketen. Daarbij kijken we verder dan alleen onze eigen activiteiten. Ook door nauw samen te werken

Nadere informatie

Met het oog op een leefbare toekomst

Met het oog op een leefbare toekomst Met het oog op een leefbare toekomst People Planet Maatschappelijk verantwoord ondernemen: oog voor People, Planet en Maatschappelijk verantwoord ondernemen In de visie van de IJB Groep staat verwoord

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2014 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen

Nadere informatie

Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam:

Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam: Rotie maakt onderdeel uit van de Simadan Groep. De Simadan Groep is een wereldwijd uniek industrieel ecosysteem waarin bij het verwerken van organische reststromen en frituurvet geen bruikbare energie

Nadere informatie

reating ENERGY PROGRESS

reating ENERGY PROGRESS reating ENERGY PROGRESS 2012 ENERGIE EN MILIEU: Opwarming van de aarde: Drastische vermindering CO 2 -uitstoot Energie: De energiekosten fluctueren sterk en zullen alleen maar stijgen Behoud van het milieu

Nadere informatie

Plus groen beton. Groen, groener, groenst

Plus groen beton. Groen, groener, groenst Plus groen beton Groen, groener, groenst De plussen van groen beton Een breed pakket secundaire grondstoffen PLUS groen beton is op basis van recyclingmaterialen als gewassen gerecyclede spoorwegballast

Nadere informatie

Onze inspanning. voor duurzame. betonproducten. Bereikbaarheid Verkeersveiligheid Toegankelijkheid

Onze inspanning. voor duurzame. betonproducten. Bereikbaarheid Verkeersveiligheid Toegankelijkheid Onze inspanning voor duurzame betonproducten Beton is en blijft een populair bouwmateriaal. En juist vanwege deze populariteit is het zaak om meer aandacht te schenken aan de gevolgen die het gebruik en

Nadere informatie

Traffic Service Nederland Communicatieplan

Traffic Service Nederland Communicatieplan Communicatieplan 01-01-2018 t/m 31-12-2018 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1. Organisatiestructuur 1.2. Verantwoordelijken 2. Doelstellingen en doelgroepen 2.1. CO2 grafiek 3. CO2-uitstoot per

Nadere informatie

Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem

Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem Als een ideale werking en een goed design elkaar innovatief aanvullen, hebben wij alles goed gedaan. Esthetische eisen vertalen in een goed design is één ding

Nadere informatie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie Alles wat je zou moeten weten... feiten& weetjes zit het energiecentrale REC De REC maakt van uw afval duurzame energie Omrin is koploper in het scheiden van huishoudelijk afval. Ons doel? Zo veel mogelijk

Nadere informatie

Structuuronderzoek 23 Samenvatting. De handel in grind, industriezand en aanverwante materialen in Nederland 2005 2014

Structuuronderzoek 23 Samenvatting. De handel in grind, industriezand en aanverwante materialen in Nederland 2005 2014 Structuuronderzoek 23 Samenvatting De handel in grind, industriezand en aanverwante materialen in Nederland 2005 2014 1. Inleiding De Nederlandse Vereniging van Leveranciers van Bouwgrondstoffen "NVLB"

Nadere informatie

Cement en beton: hoe kunnen we nog duurzamer?

Cement en beton: hoe kunnen we nog duurzamer? duurzaamheid ENCI B.V. Pettelaarpark 30 5216 PD s-hertogenbosch Postbus 3233 5203 DE s-hertogenbosch www.enci.nl Een uitgave van ENCI en CBR, onderdelen van de HeidelbergCement Group, nr 41, editie 4 -

Nadere informatie

BioWanze De nieuwe generatie

BioWanze De nieuwe generatie BioWanze De nieuwe generatie BioWanze in het kort De grootste producent van bio-ethanol in België met een jaarlijkse capaciteit van maximum 300.000 m³ bio-ethanol. Het nieuwe generatie proces verzekert

Nadere informatie

madera Natuurlijk Spelen, een Trend Duurzaamheid met RVS De uitstraling van hout maar de kwaliteit van RVS.

madera Natuurlijk Spelen, een Trend Duurzaamheid met RVS De uitstraling van hout maar de kwaliteit van RVS. madera N atuurlijk RVS 4 7 Natuurlijk Spelen, een Trend De uitstraling van hout maar de kwaliteit van RVS. Duurzaamheid met RVS Hernieuwbaar en sluit aan op de oneindige kringloop van Cradle to Cradle.

Nadere informatie

DeNOx-installatie. Onmisbaar voor schone lucht

DeNOx-installatie. Onmisbaar voor schone lucht DeNOx-installatie Een DeNOx-installatie is niets meer dan een uit de kluiten gewassen autokatalysator. Net als de installatie onder uw vierwieler zorgt een DeNOx-installatie ervoor dat schadelijke stoffen

Nadere informatie

Aanmaaktover 10 AANMAKEN 1 TON CEMENT PRIJS Recept. 14,, 46 kg subkoolpellets ton cement maken. Gereedschappen

Aanmaaktover 10 AANMAKEN 1 TON CEMENT PRIJS Recept. 14,, 46 kg subkoolpellets ton cement maken. Gereedschappen 2017 www.entropie.nl TOVERS VAN HELDER Aanmaaktover 10 AANMAKEN 1 TON CEMENT PRIJS 11.351 Vraag Wat is de prijs van het aanmaken van 1 ton cement? Antwoord Recept ΔSσ ΔScf ΔSθ [kj/ K] [kj/ K] [kj/ K] 1

Nadere informatie

MVO Programma

MVO Programma 2017-2020 Inleiding Jan Bakker heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld in de agrarische sector en de grond-, wegen waterbouw. We zijn gegroeid en geprofessionaliseerd, maar met behoud van onze eigen

Nadere informatie

Westvoorne CO 2 - uitstoot

Westvoorne CO 2 - uitstoot Westvoorne CO 2 - uitstoot De grafiek geeft de CO 2-uitstoot verdeeld over de hoofdsectoren over de jaren 2010 tot en met 2013. Cijfers zijn afkomstig uit de Klimaatmonitor van RWS. Cijfers over 2014 zijn

Nadere informatie

Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen

Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen Inleiding Via de Duurzame Zuivelketen streven zuivelondernemingen (NZO) en melkveehouders (LTO) gezamenlijk naar een toekomstbestendige en verantwoorde zuivelsector.

Nadere informatie

Management en toepassing van biomassa-assen

Management en toepassing van biomassa-assen Management en toepassing van biomassa-assen Jan Pels (ECN), Angelo Sarabèr (KEMA) Biomassa Meestook Symposium, Amsterdam, 27 mei 2010 Inhoud Inleiding soorten assen uit biomassa-installaties scenario

Nadere informatie

Energiezorgplan Van Dorp Installaties bv 2011 2015. Versie 2.0 (summary)

Energiezorgplan Van Dorp Installaties bv 2011 2015. Versie 2.0 (summary) Energiezorgplan Van Dorp Installaties bv 2011 2015 Versie 2.0 (summary) Auteurs: Van Dorp Dienstencentrum Datum: Februari 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2 2. Energiebeleid... 3 2.1 Continue verbetering...

Nadere informatie

Duurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst.

Duurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Duurzame biomassa Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Nuon Postbus 4190 9 DC Amsterdam, NL Spaklerweg 0 1096 BA Amsterdam, NL Tel: 0900-0808 www.nuon.nl Oktober 01 Het groene alternatief Biomassa

Nadere informatie

Duurzaam van nature. bakstenen met een warm hart

Duurzaam van nature. bakstenen met een warm hart Duurzaam van nature Caprice. Het hart op de juiste plaats Caprice is een groeiend en onafhankelijk familiebedrijf, gespecialiseerd in de productie van bakstenen voor de woning- en utiliteitsbouw. Een veelzijdig

Nadere informatie

Reductieplan 2011-2013 (3-B-1)

Reductieplan 2011-2013 (3-B-1) Gebr. van der Lee Reductieplan 2011-2013 (3-B-1) CO²- Bewust Lelystad, januari 2013 Inhoudsopgave 1. Realisatie doelstellingen... 3 1.1 ontwikkelingen Gebr. van der Lee... 3 1.2 beleid en doelstellingen

Nadere informatie

CO2-emissie scope 3 Ketenanalyse Beton en prefab betonelementen

CO2-emissie scope 3 Ketenanalyse Beton en prefab betonelementen CO2-emissie scope 3 Ketenanalyse Beton en prefab betonelementen 1 Inhoud 1 Inleiding... 2 1.1 Doel van het document... 2 1.2 Leeswijzer... 2 2 De CO 2 prestatieladder... 3 2.1 Scopes... 3 2.2 Niveaus en

Nadere informatie

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

emissie broeikasgassen

emissie broeikasgassen Eco-efficiëntie van de industrie D index (=1) 12 11 1 9 8 7 6 5 21 22 23 24 26 27 26 bruto toegevoegde waarde totaal energiegebruik emissie fijn stof (M 2,5 ) emissie broeikasgassen emissie ozonprecursoren

Nadere informatie

Datum : energiemanagement & kwaliteitsmanagement

Datum : energiemanagement & kwaliteitsmanagement Energiemanagement Programma & managementsysteem Het beschrijven van het energiemanagement en kwaliteitsmanagementplan (zoals vermeld in de norm, voor ons managementsysteem). 1 Inleiding Maatschappelijk

Nadere informatie

Hoe duurzaam produceren?

Hoe duurzaam produceren? Hoe duurzaam produceren? Wie is Promat International? Promat verbindt zich tot. Know-how opbouw bij Promat Traditionele sturing : Operational Excellence Nieuwe sturing : Operational Excellence PLUS duurzaam

Nadere informatie

Opbouw van de presentatie

Opbouw van de presentatie Workshop Sustainable bouwen met beton CUR Bouw & Infra 7 december 2009 Door: André Burger Opbouw van de presentatie 1. Cement&BetonCentrum 2. Onze ambities m.b.t. duurzaam bouwen 3. Voorbeelden duurzaam

Nadere informatie

Beleidsplan MVO 2015-2017

Beleidsplan MVO 2015-2017 Beleidsplan MVO 2015-2017 CB Concreet Duurzaam April 2015 Inleiding Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) speelt een belangrijke rol binnen de prestatie- en groeistrategie van Cementbouw. Als een

Nadere informatie

Les Biomassa. Werkblad

Les Biomassa. Werkblad LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne-energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%

Nadere informatie

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Meeuw Nederland Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com De Meeuw en MVO Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? De ONBEKENDE KANT van PLASTIC Waarom worden zoveel producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? PLASTIC IS WAARDEVOL Tijdens de productie en gebruik EEN

Nadere informatie

Leidraad warenkennis cement

Leidraad warenkennis cement 1 Leidraad warenkennis cement 2 3 Inhoudsopgave Voorwoord Inhoudsopgave... 2 Voorwoord... 3 ENCI... 4 Cement is een universeel bouwmateriaal... 5 Productie en grondstoffen... 6 Cementsoorten en sterkteklassen...

Nadere informatie

Structuuronderzoek 22 Samenvatting. De handel in grind, industriezand en aanverwante materialen in Nederland 2004 2013

Structuuronderzoek 22 Samenvatting. De handel in grind, industriezand en aanverwante materialen in Nederland 2004 2013 Structuuronderzoek 22 Samenvatting De handel in grind, industriezand en aanverwante materialen in Nederland 2004 2013 1. Inleiding De Nederlandse Vereniging van Leveranciers van Bouwgrondstoffen "NVLB"

Nadere informatie

F O D I Federatie van Oppervlaktedelfstoffenwinnende Industrieën. Zorgvuldig winnen. Gedragscode Flora- en faunawet voor natuurbewust ontgronden

F O D I Federatie van Oppervlaktedelfstoffenwinnende Industrieën. Zorgvuldig winnen. Gedragscode Flora- en faunawet voor natuurbewust ontgronden F O D I Federatie van Oppervlaktedelfstoffenwinnende Industrieën Zorgvuldig winnen Gedragscode Flora- en faunawet voor natuurbewust ontgronden Zorgvuldig In Nederland is in het verleden veel zand, grind,

Nadere informatie

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO DUURZAAM PRODUCEREN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.

Nadere informatie

CO2- communicatieplan

CO2- communicatieplan CO2- communicatieplan Remmits Beheer Opgesteld : Gecontroleerd: Status : E. Luiken F. Pesch Definitief December 2013-1 - Inhoudsopgave: 1.0 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen

Nadere informatie

Constructief bijdragen aan Duurzaamheid

Constructief bijdragen aan Duurzaamheid Constructief bijdragen aan Duurzaamheid Vliegasunie levert producten, die uitstekende vervangers zijn van cement en natuurlijke grondstoffen zoals zand, klei, kalksteen en natuurgips Grondstoffen met meerwaarde

Nadere informatie

Voortgangsrapportage 3 CO 2 -Prestatieladder

Voortgangsrapportage 3 CO 2 -Prestatieladder CO 2 -Prestatieladder Inhoudsopgave INLEIDING... 3 BRANDSTOF... 4 REDUCTIEDOELSTELLING... 4 RESULTATEN... 4 GROENAFVAL... 5 KETENANALYSE... 5 REDUCTIEDOELSTELLING... 5 HOEVEELHEID GROENAFVAL... 5 TRANSPORT

Nadere informatie

Kolenvergasser. Kolenvergasser 2009-02-01 hdefc.doc

Kolenvergasser. Kolenvergasser 2009-02-01 hdefc.doc Kolenvergasser 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 Beantwoord de vragen 1 t/m 3 aan de hand van het in bron 1 beschreven proces. Bron 1 De

Nadere informatie