RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Piter Jelles Locatie De Dyk vmbo theoretische leerweg

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Piter Jelles Locatie De Dyk vmbo theoretische leerweg Plaats: Leeuwarden BRIN-nummer: 20DL-4 Arrangementsnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 24 november 2011 Conceptrapport verzonden op: 20 december 2011 (HB ) Rapport vastgesteld te Zwolle op: 16 februari 2012 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 H /11 Pagina 2 van 8

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 24 november 2011 een onderzoek uitgevoerd op de afdeling vmbo-tl van Piter Jelles, De Dyk in Leeuwarden om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De inspectie heeft voor de afdeling vmbo-tl van De Dyk een risicoanalyse uitgevoerd. De Dyk bestaat sinds 1 augustus 2010 en de inspectie beschikt nog niet over voldoende gegevens voor een beoordeling van de opbrengsten. Beschikbaar zijn alleen de voorlopige gegevens en de analyse die de school zelf gemaakt heeft van het jaar Op 15 juli 2011 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet. Dit verslag geeft de bevindingen weer van het onderzoek. Toezichthistorie Het huidige onderzoek vormt het eerste uitgebreidere contact tussen de inspectie en de school. De Dyk is per 1 augustus 2010 ontstaan als een zelfstandige school voor vmbo-tl binnen Piter Jelles na de herschikking van scholen en afdelingen van Piter Jelles. De Dyk is gestart met nieuwe leerlingen in de eerste klas en in de overige klassen met leerlingen die voor 1 augustus 2010 voornamelijk op andere vestigingen van Piter Jelles zaten. Inmiddels is de school sterk gegroeid en is er ook instroom na het eerste leerjaar. Directie en medewerkers zijn van andere Piter Jelles scholen afkomstig. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. - Schoolbezoek, waarbij in een aantal klassen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management en zorgfunctionarissen. - Op de school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen en docenten. - De inspectie heeft de bevindingen van het onderzoek besproken met het bevoegd gezag en de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. H /11 Pagina 3 van 8

4 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-t. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vmbo-t behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vmbo-t zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 5 Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Tijd 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. H /11 Pagina 4 van 8

5 Schoolklimaat 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Voorwaarden kwaliteitszorg 9.9 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen zoals geformuleerd in het schoolplan De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. H /11 Pagina 5 van 8

6 Voorwaarden kwaliteitszorg 9.14 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Wet- en regelgeving N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). N4 Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). nee Ja Algemeen beeld: De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vmbo-tl van De Dyk in Leeuwarden als voldoende en stelt daarom voor de school het basisarrangement vast. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. Omdat de school pas ruim een jaar bestaat ontbreekt het beeld van de opbrengsten over drie jaren gerekend zoals gebruikelijk is. Daarom heeft de inspectie naast de eigen opbrengstenevaluatie van de school normindicatoren betreffende het onderwijsproces en indicatoren van de kwaliteitszorg beoordeeld. Het onderzoek laat zien dat er een gunstige uitgangssituatie is voor de ontwikkeling van het onderwijs op De Dyk en dat er geen grote risico s zijn. De tekortkomingen betreffen binnen het didactisch handelen het stimuleren van een actieve leerhouding bij leerlingen, het afstemmen van het onderwijs op individuele verschillen tussen leerlingen en het efficiënt omgaan met de lestijd. Binnen de zorg voor kwaliteit beoordeelt de inspectie het systematisch evalueren van de onderwijskwaliteit en het borgen van de kwaliteit van de toetsing als onvoldoende. De school leeft de onderzochte wet- en regelgeving op alle onderzochte onderdelen na. Het positieve oordeel over de uitgangssituatie van De Dyk is mede gebaseerd op de gesprekken die met de schoolleiding en medewerkers gevoerd zijn. Enthousiasme en een grote inzet kenmerken hun houding. Het team dat vorig jaar nog sterk aan elkaar moest wennen, de medewerkers waren van vier verschillende vestigingen afkomstig, lijkt nu goed te functioneren. Er is veel waardering voor de aansturing door de directie en het duidelijke onderwijskundige en organisatorische beleid dat is uitgezet. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder kort toegelicht. Daarbij komen voor zover van toepassing achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Opbrengsten De opleiding vmbo-tl heeft na het eerste jaar van haar bestaan zelf een analyse opgesteld van de opbrengsten. De inspectie komt tot een voorlopige conclusie dat de opbrengsten weinig risico s vertonen. De school laat zien dat leerlingen in de onderbouw meer op- dan afstromen. Gesignaleerde risico s in de bovenbouw zoals een drempelloze overgang van de derde naar de H /11 Pagina 6 van 8

7 vierde klas hebben tot maatregelen geleid. De overige beschikbare getallen lijken bemoedigend. Het gemiddelde centraal eindexamencijfer (ce) van de 62 examenkandidaten ligt ruim boven de zes en voor geen enkel vak onder de zes. Het verschil tussen het schoolexamencijfer (se) en het ce bedraagt echter 0,55 punt. Dit is hoger dan het toegestane verschil van 0,5 punt bij een beoordeling van het gemiddelde verschil over drie jaren. Onderwijsproces De inspectie heeft ongeveer 15 lessen bezocht en stelt vast dat het onderwijsleerproces voldoet aan de basisnormen die zij daarvoor stelt. Dat het om een school in ontwikkeling gaat, valt ook in de lessen op. Er zijn grote kwaliteitsverschillen tussen de lessen. Het aanbod voldoet aan de wettelijke normen, er zijn voor alle vakken vakwerkplannen, maar de inhoud wordt nog verder aangepast aan de onderwijskundige visie van de school. De school profileert zich binnen haar aanbod met speciale theater- en sportklassen. Voor leerlingen in deze klassen is de lessentabel in beperkte mate aangepast, zodat er meer ruimte voor hun talentontwikkeling is. De lessen kenmerken zich door een ontspannen sfeer, docenten en leerlingen gaan op een vriendelijke manier met elkaar om. Het nog niet geheel gemengd zijn van culturen leidt tot verschillen in welk leerlinggedrag docenten verwachten of tolereren, hoe met de effectieve lestijd wordt omgegaan of hoe taakgericht leerlingen werken. Het niet efficiënt inzetten van lestijd in een aantal lessen resulteert in de negatieve beoordeling van indicator 3.3. Op deze punten zijn meer afspraken nodig. Wel is duidelijk dat er afspraken zijn over de opbouw van de lessen en over het weergeven van de lesprogramma s bij de start van een lesuur. De normindicator betreffende de actieve betrokkenheid van leerlingen is als onvoldoende beoordeeld omdat in te veel lessen leerlingen een passieve, afwachtende houding hebben en niet uitgedaagd worden tot actief meedoen met de les. De in de schoolgids vermelde onderwijskundige doelen zijn op dit punt niet zichtbaar. In de lessen is er geen of onvoldoende aandacht voor de verschillen tussen individuele leerlingen zowel bij het geven van uitleg als in de verwerkingsopdrachten. De lessen richten zich te veel op de groep als geheel. Specifieke aandacht voor individuele leerlingen is nauwelijks waargenomen, hoewel er grote verschillen tussen leerlingen zijn. Buiten de lessen wordt onder meer via de keuzewerktijd individuele hulp geboden. De zorg wordt goed aangestuurd en uitgevoerd. Er wordt gewerkt met plannen van aanpak waarin doelen zijn opgenomen waaraan leerlingen werken en waarbij ouders betrokken worden. In de groepshandelingsplannen wordt voor groepen leerlingen maar ook voor individuele leerlingen opgenomen welke bijzondere punten er zijn waaraan gewerkt moet worden. Dat kan gaan om sociaal-emotionele, maar ook om cognitieve aspecten. Bijzonder is dat de plannen van aanpak niet alleen voor geïndiceerde leerlingen maar ook voor andere leerlingen gebruikt kunnen worden. Voor de leerlingbesprekingen vormen de groepsplannen een uitgangspunt. De school is bezig een genormeerd toetsysteem in te voeren met mogelijkheden om remediërende programma s in te zetten. In klas een en twee wordt hier al mee gewerkt. Leerlingen met een indicatie voor leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) volgen extra lessen rekenen en taal. Er is een grote toename van het aantal leerlingen met een leerlinggebonden financiering (lgf). Er zijn duidelijke afspraken over wat er van docenten verwacht wordt in de begeleiding van deze leerlingen en er is ondersteuning voor de docenten. Kwaliteitszorg Vanuit een krachtige visie zijn veel projecten gestart en in ontwikkeling. Daarbij is er duidelijk sprake van een planmatige aanpak, worden evaluaties gepland en deels al uitgevoerd. In een korte periode is er, gebruikmakend van de beschikbare kennis binnen Piter Jelles, veel binnen de zorg voor kwaliteit gedaan. Omdat het om zo n korte periode gaat kan de beoordeling van de zorg voor kwaliteit echter niet anders dan een voorlopig oordeel opleveren. In de voorwaarden voor kwaliteitszorg en op de meeste andere indicatoren binnen de kwaliteitszorg scoort de school voldoende. Echter pas na enige tijd zal vastgesteld kunnen worden of alle onderdelen en activiteiten geborgd zijn. De inspectie vraagt hierbij met name aandacht voor twee belangrijke indicatoren. H /11 Pagina 7 van 8

8 De evaluatie van de lessen is dit schooljaar op gang gekomen doordat de schoolleiding gestart is met het uitvoeren van lesbeoordelingen aan de hand van een uitgebreide checklist. Van belang is dat deze lesbezoeken niet alleen een plaats krijgen binnen het personeelsbeleid, maar ook samen met de resultaten van andere instrumenten een beeld gaan geven van de kwaliteit van het onderwijs in de leerjaren en vakgroepen. Dan pas is het goed mogelijk om vast te stellen of de geformuleerde onderwijskundige doelen gehaald worden. Er is nu nog geen breed beeld van de onderwijskwaliteit. Dit is de reden dat de indicator 9.3 als onvoldoende is beoordeeld. De borging van de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten is ook als onvoldoende beoordeeld. Er zijn vooral voor de eenpersoonssecties onvoldoende vastgelegde procedures en waarborgen dat de gebruikte toetsen voldoen aan eisen als niveau en validiteit. Leerlingen zijn niet tevreden over de manier waarop met pta s gewerkt wordt. Analyses van examens bijvoorbeeld via het Wolf-instrument zijn bij deze ontwikkeling noodzakelijk. Er is een beleidsplan dat gericht is op de hier genoemde punten. 3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vmbo-tl van De Dyk in Leeuwarden vertoont enkele tekortkomingen in het onderwijsproces. De opbrengsten kunnen niet beoordeeld worden en de kwaliteitszorg is als geheel voldoende ontwikkeld. De kwaliteit van de school is daarom als voldoende beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de afdeling vmbo-tl van De Dyk in Leeuwarden een basisarrangement toe. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de opbrengsten en het onderwijsproces in oktober 2013 opnieuw beoordeeld worden. De wijze waarop het onderwijsproces onderzocht zal worden is daarbij afhankelijk van de opbrengstenontwikkeling en uitkomsten van visitaties en andere door de school uit te voeren onderzoeken. Er zijn dan opbrengstgegevens over meerdere jaren beschikbaar. Er is geen sprake van tekortkomingen in de naleving van wettelijke vereisten. H /11 Pagina 8 van 8