Nederlandse norm. NEN 2741 (nl) In het werk vervaardigde vloeren - Kwaliteit en uitvoering van cementgebonden dekvloeren

Transcriptie

1 Nederlandse norm Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. NEN 2741 (nl) In het werk vervaardigde vloeren - Kwaliteit en uitvoering van cementgebonden dekvloeren In-situ floorings - Quality and execution of cementious screed Vervangt NEN 2741:1982; NEN 2741:1999 Ontw. ICS november 2001

2 NEN 2741 Normcommissie "Dekvloeren"/CUR VC 37 Dekvloeren Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

3 Inhoud Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen en definities Classificatie Kwaliteitseisen Druksterkte Massaverlies van de toplaag Slijtvastheid Dikte Vlakheid en evenwijdigheid Hechting Ruwheid Huidtreksterkte Grondstoffen Cement Toeslagmateriaal Hulpstoffen Vulstoffen Aanmaakwater Uitvoeringsvoorwaarden Voorwaarden met betrekking tot de ondergrond Omgevingscondities Aanvullende eisen bij leidingsystemen Uitvoering Voorbehandeling van de draagvloer Vervaardigen van de dekvloerspecie Verdichten van de dekvloer Aanbrengen van dilataties en voegen Beëindiging van de dagproductie Bescherming, nabehandeling en ingebruikname Aanvang en duur van het nabehandelen Bescherming tegen uitdrogen Bescherming tegen mechanische invloeden Bescherming tegen vorst en temperatuurgradiënten Ingebruikname Kwaliteitsbeoordeling en beproevingen Druksterkte-onderzoek tijdens de uitvoering Druksterkte-onderzoek aan de gerede cementdekvloer Beoordeling van de dikte Beoordeling van de hechting Beoordeling van de huidtreksterkte Bijlage A (informatief) De kwaliteitsklasse van een cementdekvloer in relatie tot de verkeersbelasting en het toepassingsgebied Bijlage B (informatief) Indeling van toeslagmaterialen op basis van Mohshardheid Bijlage C (informatief) Bepaling van de textuurdiepte Bijlage D (normatief) Geschiktheidonderzoek curing compound Bibliografie (informatief)

4 Voorwoord In 1982 verscheen de eerste druk van NEN Het uitgangspunt bij het opstellen van NEN 2741 is geweest om bij een bepaalde toepassing een doelbewuste keuze mogelijk te maken voor een geschikte kwaliteit van een met cementgebonden dekvloer die nagenoeg geheel aan de ondervloer is gehecht. De behoefte aan een dergelijke norm kwam voort uit het feit dat de geleverde kwaliteit van de dekvloer nogal eens tegenviel. Voortijdige uitdroging bleek in de praktijk de voornaamste oorzaak hiervoor te zijn. Het betontechnologische ontwerp en de uitvoering van cementgebonden dekvloeren is onderzocht om te weten welke factoren van invloed zijn op de kwaliteit van de vloer. In het SBR-rapport 59 "Cementgebonden dekvloeren" is daarover gepubliceerd. Zo is gebleken dat de morteldruksterkte representatief kan worden gesteld voor de mechanische eigenschappen van een cementdekvloer. De morteldruksterkte is daarom in deze norm als praktische maatstaf gebruikt om een cementdekvloer te classificeren. Sinds de 1 e publicatie van NEN 2741 is de vlakheid als apart kwaliteitsaspect behandeld. In de onderhavige versie is dit aspect geheel gebaseerd op de classificatie en beproevingsmethode die in NEN 2747 Vlakheid en evenwijdigheid van vloeren is beschreven en die voor verschillende soorten dekvloeren toepasbaar is. Ook de eisen voor enkele belangrijke uitvoeringsaspecten die invloed hebben op de kwaliteit van de cementdekvloer (zoals voor- en nabehandeling) zijn afgestemd op de laatste stand der techniek en huidige regels. Daarnaast zijn de richtlijnen voor het opnemen van leidingstelsels aangepast en op enkele punten aangescherpt. Het is echter niet de opzet geweest om uitgebreid alle uitvoeringsaspecten die bij leidingen gelden in deze norm te behandelen. Zeker in situaties waarbij een vloerverwarming wordt toegepast kunnen aanvullende of afwijkende eisen noodzakelijk zijn. In dat kader wordt dan ook nadrukkelijk vermeld dat de onderhavige norm niet zondermeer van toepassing kan worden verklaard wanneer een vloerverwarmingssysteem wordt toegepast. Verder is van de gelegenheid gebruik gemaakt om de norm ook op een aantal andere punten aan te passen aan de huidige praktijk. De belangrijkste wijzigingen daarvan zijn: er zijn richtlijnen en twee bepalingsmethoden (een indicatieve bepalingsmethode en een beproevingsmethode) opgenomen voor het beoordelen van de hechting van de dekvloer aan de ondergrond; er is een bepalingsmethode voor het beoordelen van de huidtreksterkte opgenomen; er is een richtlijn en een informatieve bepalingsmethode voor de ruwheid van het oppervlak opgenomen; de regels voor het vervaardigen van proefstukken tijdens de uitvoering en voor het prepareren van proefstukken die uit de gerede vloer zijn gezaagd, zijn aangescherpt; de alternatieve methode waarbij aan de hand van de speciesamenstelling de benodigde morteldruksterkte kon worden bepaald, is uit de norm geschrapt; er is een informatieve bijlage opgenomen met gegevens over de Mohshardheid van enkele veel gebruikte toeslagmaterialen, waarmee een indicatie kan worden verkregen over de mate van slijtvastheid van de vloer; er is een normatieve bijlage opgenomen, gebaseerd op bijlage A van NEN 2743, die een geschiktheidsonderzoek voor nabehandelingsmiddelen (curing compund) beschrijft; om een gemeenschappelijke basistitel te krijgen voor alle normen aangaande materiaalgebonden dekvloeren, is de titel van deze norm gewijzigd; deze luidde voorheen Met cementgebonden dekvloeren Kwaliteit en uitvoering. Deze norm is opgesteld door de normcommissie "Dekvloeren", tevens bekend als CUR Voorschriftencommissie VC 37, na voorbereiding door werkgroep Cementgebonden dekvloeren. 2

5 In het werk vervaardigde vloeren Kwaliteit en uitvoering van cementgebonden dekvloeren 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze norm geeft eisen voor de beoordeling en classificatie van traditioneel gestreken cementdekvloeren die ten minste 25 mm dik zijn en die nagenoeg hechtend zijn verbonden aan een onderliggende draagvloer. Voor cementdekvloeren waarin een vloerverwarmingssysteem is opgenomen gelden aanvullende eisen die niet in deze norm zijn opgenomen. Om een toepassingsgerichte norm te verkrijgen beschrijft deze norm, voor zover mogelijk, de randvoorwaarden die van belang kunnen zijn bij de uitvoering van een traditioneel gestreken cementdekvloer. In dat verband geeft deze norm ook de definities, eisen en beproevingsmethoden die betrekking hebben op de toe te passen dekvloerspecie. De norm is bedoeld om te worden toegepast bij cementgebonden dekvloeren in woningen, utiliteitsgebouwen en/of industriële gebouwen, en bij cementgebonden dekvloeren die aan het buitenklimaat worden blootgesteld. De norm is niet van toepassing op dekvloeren die een constructieve functie moeten vervullen. OPMERKING 1 In de praktijk komen cementgebonden gietvloeren voor die een dikte van 25 mm of meer kunnen hebben. Dergelijke gietvloeren hebben echter een samenstelling die afwijkt van de traditionele cementdekvloeren. Ook hebben gietvloeren praktisch geen verdere bewerkingen meer nodig door hun uitvloeiend karakter. Als gevolg daarvan gelden er voor gietvloeren andere criteria en beproevingsmethoden dan die in deze norm zijn beschreven. OPMERKING 2 Bijlage A geeft in relatie tot de verwachte verkeersbelasting aanwijzingen bij het bepalen van een mogelijke geschikte classificatie voor de cementdekvloer. OPMERKING 3 Een cementdekvloer die aan de hand van deze norm is ontworpen kan desgewenst naderhand worden voorzien van een vloerbedekking of -afwerking, of rechtstreeks aan het verkeer worden blootgesteld. 2 Normatieve verwijzingen De volgende normen bevatten bepalingen die, doordat ernaar wordt verwezen, tevens bepalingen van deze norm zijn. Op het ogenblik van publicatie van de onderhavige norm waren de vermelde drukken van kracht. Alle normen kunnen echter worden herzien; partijen die overeenkomsten sluiten op basis van deze norm wordt daarom aanbevolen na te gaan of het mogelijk is de meest recente druk van de onderstaande normen toe te passen. NEN 2560:1998 NEN 2747:2001 NEN 2874:1982 NEN 2875:1988 NEN 3532:1995 NEN 5905:1997 NEN 5995:1988 NEN-EN 197-1:2000 NEN-EN 197-2:2000 Controlezeven Draadzeven, plaatzeven en geëlektroformeerde plaatzeven met ronde en vierkante gaten Vlakheid en evenwijdigheid van vloeren Classificatie en meting Beproeving van steenachtige materialen Slijttoestel volgens Amsler en bepaling van de slijtweerstand Beproeving van steenachtige materialen Zandblaastoestel en bepaling van het massaverlies Hulpstoffen voor mortel en beton Definities, eisen en keuring Toeslagmaterialen voor beton Materialen met een volumieke massa van ten minste 2000 kg/m 3 Beton en mortel Aanmaakwater voor beton- en mortelspecie Cement Deel 1: Samenstelling, specificatie en conformiteitscriteria voor gebruikelijke cementsoorten Cement Deel 2: Conformiteitsbeoordeling 3

6 NEN-EN :1999 CUR Aanbeveling 20:1990 Beproevingsmethoden voor mortel voor metselwerk Deel 11: Bepaling van de buigtrek- en druksterkte van verharde mortel Bepaling van de hechtsterkte van mortels op beton (uitgave van CUR te Gouda) 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze norm gelden de volgende definities 3.1 cementgebonden dekvloer, cementdekvloer niet-constructieve afwerklaag met cement als bindmiddel die nagenoeg geheel hechtend op een draagvloer (zie 3.3) wordt aangebracht OPMERKING De hechting van dekvloeren aan de ondergrond is hoofdzakelijk gebaseerd op fysische krachten (zoals de Van der Waalskrachten en mechanische interlocking ) en niet op een chemische reactie. Het is in dat verband aan te bevelen om extra aandacht aan het oppervlak van de draagvloer te besteden en dit zonodig met geaccepteerde, juiste technieken een nabehandeling te geven. In de praktijk is het echter mogelijk dat een dekvloer ondanks een goede uitvoering plaatselijk geen hechting heeft en loslaat van de draagvloer. In de meeste gevallen kan de dekvloer dan nog steeds voldoen aan de functionele eisen, en behoeft dit niet automatisch te leiden tot afkeur van de vloer. 3.2 specie, mortel homogeen, plastisch mengsel dat is samengesteld uit cement als bindmiddel, water, toeslagmaterialen en eventueel hulp- en vulstoffen 3.3 draagvloer horizontaal constructiedeel waarop de dekvloer wordt aangebracht OPMERKING 1 Een draagvloer voor een cementdekvloer heeft als belangrijke functie het leveren van de benodigde draagkracht, stabiliteit en stijfheid voor het vloersysteem. OPMERKING 2 Bij voorkeur wordt een cementdekvloer aangebracht op een steenachtige ondergrond (bijvoorbeeld beton), maar ook een draagvloer van staal of hout is mogelijk. Voor deze twee laatst genoemde situaties kunnen aanvullende voorzieningen nodig zijn. 3.4 aanbrandlaag, cementpasta mengsel van cement, water, eventueel toeslagmateriaal en eventuele hulpstoffen, dat als een relatief dunne, vloeibare laag op de draagvloer wordt aangebracht om een hechting tussen de draagvloer en dekvloer te krijgen 3.5 strooilaag mengsel van cement en toeslagmateriaal dat op het nog niet verharde oppervlak van de verse dekvloer wordt ingestrooid en ingeschuurd, met als doel de slijtvastheid van het vloeroppervlak te verbeteren 3.6 toplaag bovenste laag van een cementdekvloer die desgewenst kan worden aangebracht en waarvan de speciesamenstelling zo is, dat er een aanzienlijke verbetering van de oppervlaktekwaliteit (zoals slijtvastheid en druksterkte) wordt verkregen OPMERKING Ter verbetering van de slijtvastheid kan de toplaag bijvoorbeeld worden voorzien van bijzonder slijtvast toeslagmateriaal. 3.7 normaal toeslagmateriaal mengsel van natuurlijke en/of kunstmatige minerale bestanddelen met een Mohshardheid van 6 of 7 4

7 3.8 slijtvast toeslagmateriaal mengsel van natuurlijke en/of kunstmatige minerale bestanddelen met een Mohshardheid van ten minste 8 NEN 2741: hulpstof een stof die in kleine hoeveelheden aan de specie wordt toegevoegd en die een significante wijziging van een of meer eigenschappen van de specie of verharde cementdekvloer bewerkstelligt OPMERKING Gewoonlijk wordt een hulpstof toegevoegd in een massahoeveelheid die gelijk aan of minder is dan 5 % van de in de specie toegepaste massahoeveelheid cement vlakheid richting en grootte van de afstand tussen een punt van het gerealiseerde oppervlak (vlakheidspunt) loodrecht op het vlak gevormd door drie niet op een lijn liggende punten van het gerealiseerde oppervlak (basispunten) OPMERKING Deze definitie is ongewijzigd overgenomen uit NEN dilatatievoeg voeg die op elkaar aansluitende delen van een draagvloer op zodanige wijze van elkaar scheidt dat deze delen de zettingen of vormveranderingen ten gevolge van temperatuur- en/of vochtinvloeden zelfstandig kunnen ondergaan 3.12 minimumdikte de kleinste waarde van een aantal beproevingsresultaten die is verkregen uit een serie metingen van de vloerdikte, uitgevoerd volgens Classificatie De kwaliteit van de te realiseren cementdekvloer moet op basis van de te verwachte verkeersbelasting en/of de te verwachte slijtende belastingen vooraf tussen de opdrachtgever en vloerenbedrijf worden overeengekomen door opgave van een dekvloerklasse volgens tabel 1. OPMERKING 1 In tabel 1 is de mortelkwaliteit van cementdekvloeren geclassificeerd op basis van de druksterkte (D). Daarnaast geeft de toevoeging N, S of M de mate van hardheid (slijtvastheid) aan waarin het toegepaste toeslagmateriaal van een eventuele strooi- of toplaag kan worden ingedeeld volgens 5.3. OPMERKING 2 Om een doelmatige cementdekvloer te verkrijgen kan als leidraad bij het kiezen van de dekvloerklasse het schema van bijlage A worden gebruikt. 5

8 Tabel 1 Classificatie van een cementdekvloer Schematische opbouw Klasse Dikte in mm Druksterkte in N/mm 2 Opmerkingen Totaal (d) Toplaag Dekvloer Toplaag D D D30 D30-N D30-S D30-M D40 D40-N D40-S D40-M D50 D50-N D50-S D50-M In de klassen D30 t.m. D50 kan de oppervlaktekwaliteit worden verbeterd met een strooilaag. Hiertoe worden toeslagmaterialen met een hardheids-klasse N, S of M volgens 5.3 (of een mengsel hiervan) op de nog niet uitge-harde dekvloer gestrooid. D75-N D75-S D75-M Toplaag met een normaal toeslagmateriaal (= hardheids-klasse N). Toplaag met een slijtvast toeslagmateriaal (= hardheids-klasse S). Toplaag met metaalkorrels als toeslagmateriaal (= hardheids-klasse M). 5 Kwaliteitseisen 5.1 Druksterkte De druksterkte van de dekvloer en toplaag moet het vloerenbedrijf vermelden op basis van de gemiddelde druksterkte. De druksterkte moet daarbij worden uitgedrukt in een druksterkteklasse volgens tabel 2. De gemiddelde druksterkte moet tijdens de uitvoering aan de hand van prismavormige proefstukken worden bepaald volgens 10.1, en mag niet lager zijn dan de in tabel 2 aangegeven gemiddelde druksterkte die behoort bij de gekozen druksterkteklasse. In geval van twijfel over de geleverde druksterkte van een dekvloer, of wanneer vooraf tussen opdrachtgever en het vloerenbedrijf is overeengekomen dat de druksterkte van de gerealiseerde cementdekvloer naderhand moet worden gecontroleerd, moet de druksterkte worden bepaald volgens Bij de toetsing moet in dat geval elke meetwaarde ten minste voldoen aan de waarde voor de minimumdruksterkte uit tabel 2, die behoort bij de gekozen druksterkteklasse. 6

9 Tabel 2 Classificatie van de druksterkte Druksterkteklasse 1) D15 D20 D30 D40 D50 D75 Gemiddelde druksterkte in N/mm 2, na 28 dagen (bepaald volgens 10.1 aan de hand van mortelprisma s ) Minimumdruksterkte in N/mm 2, na 28 dagen, gemeten aan de gerede cementdekvloer 2) (bepaald volgens 10.2 met proefstukken uit de vloer) ) De classificatie is gebaseerd op de druksterkte van traditioneel gestreken cementdekvloeren en wordt weergegeven door de letter D (van druksterkte), gevolgd door de waarde van de druksterkte in N/mm 2. 2) De druksterkte die naderhand is bepaald met proefstukken uit de verharde dekvloer bedraagt doorgaans 60 % tot 80 % van de druksterkte die tijdens de uitvoering is bepaald met proefstukken van de specie. Dit verschil in uitkomsten is vooral het gevolg van de extra verdichting die onvermijdelijk bij het prepareren van de specieproefstukken (prismavormige balkjes) wordt veroorzaakt. OPMERKING Kleurstoffen die aan de specie worden toegevoegd kunnen de druksterkte van een cementdekvloer enigszins nadelig beïnvloeden. 5.2 Massaverlies van de toplaag De kwaliteit van een verharde toplaag mag door het vloerenbedrijf worden vastgesteld aan de hand van het massaverlies als gevolg van slijtage. Dit massaverlies moet dan in het werk worden bepaald met de zandblaasproef volgens NEN Het gemiddelde massaverlies, bepaald over ten minste 6 proefstukken, mag niet meer dan 20,0 g bedragen. OPMERKING Wanneer geen ontheffing bij het betreffende districtshoofd van de Arbeidsinspectie is aangevraagd, is het krachtens het op de Arbeidsomstandighedenwet gebaseerde Zandstraalbesluit verboden om de beproevingsmethode volgens NEN 2875 uit te voeren (zie ook de opmerking hierover in NEN 2875). 5.3 Slijtvastheid Slijtvast toeslagmateriaal moet worden toegepast als strooilaag of moet in de mortel van de toplaag worden opgenomen. De slijtvastheid van het vloeroppervlak dat is voorzien van een strooi- of toplaag, moet worden bevestigd door het vloerenbedrijf. De mate van slijtvastheid moet worden uitgedrukt in een slijtvastheidklasse volgens tabel 3. De slijtweerstand, bepaald met de Amslerproef volgens NEN 2874, mag niet groter zijn dan de in tabel 3 aangegeven waarde die behoort bij de vereiste slijtvastheidklasse. Tabel 3 Classificatie van de slijtvastheid Slijtvastheidklasse N M S Toelaatbare slijtweerstand bepaald met de Amslerproef volgens NEN ,5 mm 1,2 mm 1,2 mm OPMERKING 1 De slijtvastheidklasse M(etaal) uit tabel 3 komt overeen met de klasse S die in NEN 2741:1982 werd gebruikt. De klasse S(lijtvast) uit tabel 3 komt overeen met de klasse N die in NEN 2741:1982 werd gebruikt. OPMERKING 2 Voor de te gebruiken soorten toeslagmaterialen kunnen de in bijlage B aangegeven Mohshardheden als leidraad worden gehanteerd. Andere soorten toeslagmaterialen mogen worden gebruikt wanneer is voldaan aan 6.2 en indien de Mohshardheid van het toeslagmateriaal ten minste 6 is. 7

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T (015) F (015) ex. NEN 2741:2001 nl In het werk vervaardigde vloeren - Kwaliteit en uitvoering van cementgebonden dekvloeren Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Normalisatie: de wereld op één lijn. preview