Doorstroom mbo-hbo. Dr. José Mulder

Transcriptie

1 Doorstroom mbo-hbo Dr. José Mulder

2

3

4

5 Driejarig onderzoek mbo-hbo Ecbo, TIER en de HAN Onderzoeken verbetering doorstroom mbo-hbo Werken 14 mbo- en hbo-instellingen aan mee Looptijd: sept 2015-juli 2018 Nu na 1 jaar eerste resultaten

6 Waar gaan we het vanmiddag over hebben? 1. De cijfers: hoe slecht gaat het nu echt? 2. De mening van studenten: waarom vallen ze uit? 3. Scholen die (samen) doorstroom willen verbeteren: werkt dat?

7 Deel 1 DE CIJFERS

8 Instroom in voltijd bachelor % 7% % 8% 8% 9% 8% 8% 8% 6% % 56% 52% 52% 54% 53% 53% 55% 55% 55% 55% 57% wo vwo mbo geen 4 havo % 34% 33% 31% 31% 31% 30% 30% 31% 33% 32% 0 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 15/16

9 Keuzes van studenten na jaar 1 Blijven zelfde studie aan zelfde instelling volgen Stoppen definitief met het volgen van onderwijs Stoppen tijdelijk met het volgen van onderwijs Switchen Switchen van opleiding Switchen van opleiding en instelling Switchen van instelling Ze stromen op of af (mbo/ad/wo)

10 Definities: waar hebben we het over? Blijven studeren Uitvallen Definitief Tijdelijk Switchen Studie Instelling Studie & instelling Niveau

11 Keuzes van mbo-4 studenten 80% 70% 60% 70% 65% 64% 64% 63% 61% 59% 58% 56% 60% 50% 40% blijvers stoppers 30% 23% 23% switchers 10% 0% 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15

12 Keuzes van havisten 70% 60% 63% 58% 59% 61% 61% 61% 60% 60% 62% 64% 50% 40% 30% 28% 32% 30% 30% 29% 30% 30% 32% 30% 27% blijvers stoppers switchers 10% 9% 10% 11% 9% 10% 9% 10% 8% 8% 9% 0% 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15

13 Switchen is toch niet zo erg? Ja dat is het wel! SCP (2016): switchen is op het hbo veel vaker een voorbode van uitval dan een correctie van een verkeerde keuze. Anders gezegd: kans dat switcher diploma haalt is veel kleiner dan van een blijver.

14 Uitval en switch nemen toe bij mbo-ers, tot onder niveau van havisten Hoe komt dat? 1. Persoonskenmerken van studenten 2. Studieloopbaankenmerken 3. Opleidingskenmerken

15 Verschillen per etniciteit, 70% 60% 50% 40% 30% 21% 23% 25% 27% 26% 28% 31% 32% 36% 35% 31% switchers stoppers 10% 21% 21% 21% 23% 24% 22% 21% 24% 23% 0% 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 autochtoon westers allochtoon niet-westers allochtoon

16 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 Verschil naar etniciteit en geslacht, 70% 60% 50% 40% 32% 36% 32% 35% 30% 30% 27% 10% 21% 21% 21% 24% 23% 0% man vrouw man vrouw autochtoon niet-westers allochtoon stoppers switchers

17 Mbo-stapelaars 60% 50% 40% 25% 30% 22% 22% 21% 22% 23% 23% 26% 21% switchers stoppers 10% 22% 23% 21% 22% 23% 25% 24% 27% 26% 0% 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 zonder stapelen met stapelen

18 Dus. Het maakt uit om welke studenten het gaat En het maakt uit welke keuzes studenten gemaakt hebben vóór het hbo Maakt het dan ook uit van welke school ze komen?

19 AOC De Groene Welle Nimeto CITAVERDE College Clusius College SintLucas - De Eindhovense school Hout en Meubileringscollege Mediacollege Amsterdam ROC Ter AA Lentiz Scalda ROC Leeuwenborgh Leidse Instrumentmakers School AOC Oost Grafisch Lyceum Rotterdam ROC Nova College ROC Friese Poort Landstede ROC Koning Willem I ROC West-Brabant ROC Deltion College ROC Alfa-college ROC Menso Alting Noorderpoort College Regio College ROC Nijmegen eo SOMA College ROC Rivor ROC Midden Nederland ROC van Twente ROC Onderwijsgroep A12 ROC Aventus ROC Flevoland ROC van Amsterdam SVO Opleidingen 13% 14% 21% 21% 22% 26% 28% 21% 21% 21% 22% 21% 22% 22% 24% 25% 8% 8% 10% 10% 13% 13% 13% 13% 14% 12% 13% 12% 13% 13% 14% 13% 21% 22% 14% 12% 23% 21% 23% 23% 21% 24% 23% 23% 25% 27% 26% 42% 30% 0% 10% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 30% Stoppers Switchers

20 HS Tho mas Mor e HvA Ipab o HS Leid en Haag se HS Saxi on HS HS Inhol land Rietv eld acad emie HS Utre cht Win desh eim HAN Mar nix ac. Avan s HS HS Rott erda m Font ys HS NHT V Bred a Sten den HS CHE NHL HS Hanz e HS Gere form eerd e HS Iseli nge HS HS Zeel and HS Zuyd De Kem pel Arte Z Vilen tum PAB O Zwol le Dries tar VHL HvK Utre cht HAS Den Bosc h Coda rts HdK Den Haag Amst erda mse HvK HTH Desi gn Acad emy 0% 5% 10% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 4% 4% 6% 6% 7% 7% 8% 8% 13% 10% 13% 9% 9% 8% 7% 7% 7% 8% 8% 8% 8% 7% 7% 9% 12% 11% 14% 11% 13% 10% 9% 9% 9% 8% 11% 10% 11% 11% 10% 10% 10% 13% 13% 12% 14% 11% 6% 21% 21% 21% 21% 21% 10% 21% 6% 6% 9% 8% 13% 11% 21% 22% 22% 22% 11% 23% 14% 25% 27% 27% 26% 8% 9% 30% 7% 9% 30% 29% 26% 28% 29% 32% 29% 32% 26% 28% 32% 14% 34% 30% 30% 31% 14% 33% 33% 30% 22% 23% 22% 21% 24% 27% Stoppers Switchers

21 Verschillen tussen scholen Kleine specialistische scholen doen het veel beter Zie je dat dan ook terug als je kijkt naar de overstap die gemaakt wordt vanuit mbo domein naar hbo sector? Ja zeker.

22 Domein-sector

23 Oke, waar ligt hoge uitval en switch aan? Er zijn verbanden op het vlak van: Persoonskenmerken Studieloopbaankenmerken Studiekenmerken Veel overeenkomsten met uitval en switch van havisten Nader onderzoek is nodig!

24 Belangrijkste conclusie: Dé mbo-er bestaat niet! Het is niet dé mbo-er die uitvalt of switcht op het hbo! Dus voer vooral géén algemene maatregelen in!

25 Stelling I Ik weet precies hoe groot het doorstroomprobleem is binnen mijn opleiding.

26 Deel II SAMENWERKING OM DOORSTROOM TE VERBETEREN

27 Samenwerking de oplossing? Idee: wanneer aanpalende onderwijssectoren samen (aan een doorlopende leerlijn) werken dan zal de doorstroming van de ene onderwijssector naar de andere, hoger en met betere resultaten zijn Het klinkt zo logisch, maar is het echt zo? Lessen van 14 mbo- en hbo-instellingen die (gezamenlijk) doorstroom proberen te verbeteren

28 14 scholen Een lang, ingewikkeld proces om helder te krijgen wat er binnen de instellingen daadwerkelijk gebeurt om doorstroom te verbeteren Trajecten altijd op opleidingsniveau Doorstroom staat niet altijd centraal Van de 39 gevonden trajecten, gaan er 20 daadwerkelijk over verbeteren doorstroom

29 Doorstroomtrajecten lastig vorm te geven Ketenpartners niet altijd duidelijk Het ontbreekt aan dikke stromen: mbo-studenten van één opleiding waaieren vaak uit over verschillen hbo-opleidingen aan verschillende hboinstellingen. Weinig contact tussen instellingen/opleidingen; mbo- en hbo-docenten kennen elkaar niet Uiteenlopende ideeën over waarom mbo-studenten uitvallen Ligt het aan voorbereiding op mbo? Ligt het aan beeldvorming van mbo-docenten of juist die van hbodocenten? Ligt het aan profilering van mbo-opleidingen of juist die van hboopleidingen? Opvallend: er is géén inzicht in studentenstromen en nauwelijks aandacht voor studentkenmerken

30 Als trajecten lopen dan. Meestal focus op inhoudelijke vakken en studievaardigheden Vaak maar studenten die traject volgen, populatie wisselt sterk van samenstelling Studenten volgen vaak niet gehele traject, niet iedereen gaat hbo-opleiding doen, geen zicht op hoe ze het in studie zelf doen Trajecten worden jaarlijks aangepast

31 Verankering Trajecten lopen vaak minder dan vijf jaar Vaak maar enkele docenten betrokken: maakt het afhankelijk van de (band tussen) personen Docenten doen het naast reguliere taken Trajecten moeten jaarlijks vechten voor middelen en mensen

32 Kortom Iedereen is enthousiast over samenwerking, maar Samenwerking blijkt lastig op te zetten en uit te voeren. Laat staan dat (gelijk) duidelijk is wat effecten zijn!

33 Samenwerking vraagt om lange adem Goede samenwerking zet je niet zo maar op, is traject van jaren waarin onderling vertrouwen moet worden opgebouwd en resultaten behaald. Probleemeigenaar hier lastig te identificeren Op opleidingsniveau is lang niet altijd duidelijk dat er een probleem is, hoe groot het is of waar het vandaan komt Mijn tip: zoek eerst uit waar probleem ligt!! Kijk naar uitval én switch, mbo-ers én havisten!

34 Stelling II Samenwerking op opleidingsniveau zet nauwelijks zoden aan de dijk.

35 Deel III WAT ZEGGEN STUDENTEN?

36 Startmonitor Enquête waarmee studenten in september, december en juni van het eerste jaar in het hoger onderwijs bevraagd worden Dé mogelijkheid om studenten die uiteindelijk uitvallen of switchen vooraf te bevragen!

37 Moment van uitval en switch 30% 25% 10% 5% 0% September Oktober November December Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus Gestopt mbo Geswitcht mbo Gestopt havo Geswitcht havo

38 Studiekeuze 65% Geen twijfel over opleidingskeuze 50% 78% 85% 80% Mbo gestopt Zeer gemotiveerd om opleiding af te ronden 69% 94% Havo gestopt 92% Mbo door Havo door 65% Door opleiding vertrouwen toekomst 56% 80% 86% 0% 40% 60% 80% 100%

39 Goed nagedacht? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 61% 52% 76% 73% 50% 42% 58% 55% 10% 0% Keuze opleiding Keuze instelling Mbo gestopt Havo gestopt Mbo doorstuderen Havo doorstuderen

40 Grote kans dat ik diploma haal 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 50% 48% 61% 62% 69% 71% 10% 0% gestopt gestopt geswitcht geswitcht gaat door gaat door mbo havo mbo havo mbo havo

41 Inzet en prestaties Probeer hoge cijfers te halen 47% 43% 57% 61% 68% 70% Tevreden met studieprestaties Goede zelfdiscipline 29% 32% 38% 55% 41% 37% 44% 37% 56% 53% 67% 72% Mbo gestopt Havo gestopt Mbo geswitcht Havo geswitcht Mbo door Havo door Studeer alle beschikbare tijd 33% 24% 41% 37% 54% 52% 0% 10% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

42 Studieproblemen? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 10% 0% Mbo Gestopt Mbo Door Havo Gestopt Havo Door

43 Thuisvoelen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 10% 0% zeer sterk zeer sterk zeer sterk zeer sterk Je instelling Je opleiding Je medestudenten Je docenten Mbo Gestopt Mbo Door Havo Gestopt Havo Door

44 Ik kon me goed aanpassen aan de manier van studeren die de opleiding vroeg 31% 37% 62% 69% Het was duidelijk wat de opleiding verwachtte 49% 41% 68% 68% Ik voelde me uitgedaagd door de opleiding 46% 37% 83% 75% 30% Mbo gestopt Ik voelde me goed begeleid bij de opleiding 30% 50% Havo gestopt 52% Mbo door 30% Havo door Ik werd geïnspireerd door mijn docenten 23% 49% 49% Ik wist wat ik moest doen om de opleiding goed te doorlopen 38% 35% 63% 63% Ik wist waar ik terecht kon als ik twijfelde 43% 48% 66% 63% 0% 40% 60% 80% 100%

45 Dus Studenten die uitvallen of switchen beginnen anders aan de studie, mbo-érs én havisten Minder overtuigd van studiekeuze en diplomakans Ze zetten zich minder in, mbo én havo Hebben nauwelijks meer studieproblemen, mbo én havo Ze voelen zich véél minder thuis, mbo én havo Weten veel minder goed wat er van ze verwacht wordt, mbo én havo

46 Wat helpt? Realiseer dat er veel overeenkomsten zijn tussen mbo-studenten en havisten Dé mbo-er bestaat niet Luister naar studenten Zoek uit waar problemen spelen en waarom die daar spelen: kijk zo goed mogelijk!

47 Conclusies Dé mbo-er bestaat niet Uitval en switch concentreert zich op bepaalde plekken Geen algemene maatregelen voor mbo-er op het hbo, maar nader onderzoek is nodig om echt oplossingen te vinden Luister meer naar studenten Samenwerking alleen is niet de oplossing

48 Wie wil er mee doen aan vervolgonderzoek? Er is 2x euro beschikbaar om doorstroom in de beroepskolom nader te onderzoeken Ik wil graag uitzoeken waar problemen precies zitten en met scholen binnen opleidingen zoeken naar oplossingen Welke scholen willen mee doen? Meld je vóór 24 oktober op: